Book Title: Anuyogdwar Sutram Part 02
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www. kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अनुयोगचन्द्रिका टीकासू१९८ पश्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकादीनां शरीरावगाहनानि.१८३, पृच्छा गौतम ! जघन्येन अंगुलस्य असंख्येयभागम् , उत्कर्षेण गव्य॒तपृथक्त्वम्, अपर्याप्तकसमूच्छिम चतुष्पदस्थळचरपञ्चेन्द्रियतिर्यम्योनिकानां पृच्छा, गौतम ! जघन्येन अंगुलस्य असंख्येयभागम् उत्कर्षेणापि अंगुलस्य असंख्येयभागम् , प्रमाण है । यह चतुष्पद स्थलचर तिर्यश्च पंचेन्द्रिय जीवों की अवगाहना का प्रमाण सामान्य रूप से कहा गया है । ये चतुष्पद स्थलचर तिर्यश्च पंचेन्द्रिय जीव संमूछिम जन्म वाले होते हैं और ये पर्याप्त और अप. याप्त दोनों प्रकार के होते हैं-सो इनमें जो (संमुच्छिमचउप्पयथलयर पंचिदिय तिरिक्खजोणियाणं पुच्छा, गोषमा ! जहण्णेणं अंगुलस्स असंखेज्जहभागं उक्कोसेणं गाउयपुहुत्तं) संमूच्छिम जन्म वाले चतु. पद स्थलचरपंचेन्द्रियतियश्चजीव है उनकी अवगाहना का प्रमाण हे गौतम ! जघन्य से तो अंगुल का असंख्यातवां भाग है और उत्कृष्ट से गव्यूतपृथक्त्व है। पृथक्त्व यह पारिभाषिक संज्ञा है। मुख्यतः इसका अर्थदो से लेकर नौ तक ऐसा लिया जाता है कहीं २ बहुत इस अर्थ में भी पृथक्त्व शब्द आता है (अपज्जत्तगसमुच्छिमचउप्पयथलयरपंचेंदिय तिरिक्खजोणियाण पुच्छा, गोयमा ! जहण्णेणं अंगुलस्स असंखेज्जा भागं उक्कोसेण वि अंगुलस्स असंखेज्जहभागं) जो संमूछिम जन्म घाले चतुष्पद स्थलचरपंचेन्द्रियतिर्यंच जीव अपर्याप्तक हैं उनकी अवપ્રમાણ છે. આ ચતુષ્પદ સ્થલચર તિર્યંચ પંચેન્દ્રિય જીવોની અવગાહનાનું પ્રમાણુ સામાન્ય રૂપથી કહેવામાં આવ્યું છે. આ ચતુષ્પદ સ્થલચર તિર્યંચ પંચેન્દ્રિય જીવે સંમૂછિમ જન્મવાળા હોય છે અને આ સર્વે પર્યાપ્ત भने अपर्याप्त मन्२ २॥ डाय छे, तो मेमनामा २ (समुच्छिमच:प्पयथलयरपंचिंदियतिरिक्खजोणियाणं पुच्छा, गोयमा ! जहण्णेणं अंगुलस्स असंखेज्जाभार्ग उक्कोसेणं गाउयपुहुत्तं) सभूरिभ मा यतु०५४ स्थसयर પંચેન્દ્રિય તિયચ જીવે છે તેમની અવગાહનાનું પ્રમાણ હે ગૌતમ! જઘન્યથી તે અંગુલના અસંખ્યાતમા ભાગનું છે અને ઉત્કૃષ્ટથી ગભૂતિ પૃથવ છે. આ પારિભાષિક સંજ્ઞા છે. ઘણું કરીને આનો અર્થ બેથી લઈને નવ સુધી એ થાય છે, કેટલિક જગ્યાએ “ઘણું આ અર્થમાં પણ પૃથકૃત્વ શબ્દ मावे . (अपज्जत्तासमुच्छिमचउप्पयथलयरपंचेदियतिरिक्खजोणियाणं पुच्छा, गोयमा ! जहण्णेणं अंगुलस्स असंखेज्जइभार्ग उक्कोसेण वि अंगुलस्स असंखेज्जई भाग) જે સંમૂચ્છિ જન્મવાળા ચતુષ્પદ સ્થલચર પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ છે અપર્યાપ્તક
For Private And Personal Use Only