Book Title: Anuyogdwar Sutram Part 02
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अनुयोगचन्द्रिका टीका सूत्र १९२ क्षेत्रप्रमाणनिरूपणम्
११७ इत्थं च प्रतिकालिकः पुरुषः स्वीयाङ्गुलेनाष्टोत्तरशतप्रमाणालो यदि भवति तदा स प्रमाणयुक्त उच्यते इति । द्रौणिकः पुरुषस्तु मानयुक्तो भवति । अयं भावःद्रोणी-महती जलकुण्डि का, तस्यां जलपरिपूर्णायां प्रविष्टे करिमश्चिद् पुरुषे ततो द्रोण्या द्रोणप्रमाणपरिमितं जलं बहिर्गच्छेत्तदा स पुरुषो मानयुक्त इश्युच्यते । यद्वाद्रोणप्रमाणजलन्यूनायां तस्यां द्रोण्यां कश्चित पुरुषः प्रविष्टः । प्रविष्टे तस्मिन् सा द्रोणी पूर्णजला जाता, तदा स पुरुषो मानयुक्त इत्युच्यते, इति । तथा-अर्द्धभारं जिस काल में जो मनुष्य उत्पन्न होता है उस काल के मनुष्य का अंगुल ही आत्मांगुल कहा गया है अतः ऐसे मनुष्य का अंगुल काल भेद से पुरुषों को अवस्थित प्रमाणवाला होने के कारण अनियत प्रमा. णवाला कहा गया है । इस प्रकार हरएक काल का मनुष्य अपने २ अंगुल से १०८ अंगुल प्रमाण यदि होता है-तब वह प्रमाण युक्त कहलाता है। (दोण्णिए पुरिसे पमाणजुत्ते भवइ) द्रौणिक पुरुष प्रमाण युक्त होता है। इसका भाव इस प्रकार हैं-बड़ी भारी जलकुण्डिकाहौज का नाम द्रोणी है। उसमें परिपूर्ण जलभर देने पर पुरुष जब उसमें प्रवेश करता है तो उससे उसके प्रवेशित होने पर द्रोण प्रमाण जल यदि बाहर निकल जाता है तो ऐसा पुरुष मानयुक्त माना जाता है। अथवा द्रोण प्रमाण जल से न्यून उस द्रोणी में यदि कोई पुरुष निविष्ट हो जावे और वह द्रोणी द्रोणप्रमाण जल से भर जावे अर्थात् द्रोण प्रमाण जल उसमें ऊपर उठ ओवे तो भी वह पुरुष मानयुक्त કેમકે જે કાળમાં જે માણસ ઉત્પન્ન થાય છે, તે કાળના માણસને અંગુલ જ આત્માગુલ કહેવાય છે એથી એવા માણસને અંગુલ કાલ ભેદથી પર
ના અવસ્થિત પ્રમાણુ યુકત હોવાથી અનિયત પ્રમાણવાળ કહેવામાં આવે છે આ પ્રમાણે દરેકે દરેક કાળને માણસ પોત–પિતાના અંગુલથી જે ૧૦૮ અંગુલપ્રમાણ જેટલે ઉચા હોય છે, તે તે પ્રમાણયુક્ત उपाय छे, (दोण्णिए पुरिसे पमाणजुत्ते भवइ) द्रोणि ५३५ प्रभार યુકત હોય છે અને ભાવ આ પ્રમાણે સ્પષ્ટ કરી શકાય કે બહ મટી જલકુડીનું નામ શું છે. તેમાં પરિપૂર્ણ જળ ભરવામાં આવે અને ત્યાર બાદ પુરૂષ તેમાં પ્રવેશે અને પુરૂષના જલ પ્રવેશથી જે દ્રોણ પ્રમાણ જલ બહાર નીકળી આવે તે એ પુરૂષ માનયુકત માનવામાં આવે છે. અથવા દ્રોણ પ્રમાણ જલથી ન્યૂન-તે દ્રોણમાં જે કંઈ પુરૂષ પ્રવિષ્ટ થઈ જાય અને તે દ્રો પ્રમાણ જલ જેટલી પરિપૂર્ણ થઈ જાય એટલે કે દ્રોણ પ્રમાણ જલ તેમાં ઉપર આવી જાય તો પણ તે પુરૂષ માનયુકત માન. वामां आवे छे. (अद्धभारं तुल्लमाणे पुरिसे उम्माणजुत्ते भवइ) RAM भार
For Private And Personal Use Only
