Book Title: Kasaypahudam Part 07
Author(s): Gundharacharya, Fulchandra Jain Shastri, Kailashchandra Shastri
Publisher: Bharatiya Gyanpith
Catalog link: https://jainqq.org/explore/001413/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahitaM ka sA ya pA hu DaM bhAga 7 (padesavihacI 2) bhAratIya digambara jaina saMgha Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhA0di0jainasaMghagranthamAlAyAH prathamapuSpasya saptamo dalaH zrI yativRSabhAcAryaracitacUrNisUtrasamanvitam zrIbhagavadguNadharAcAryapraNItam kasAya pAhu paM0 phUlacandraH siddhAntazAstrI sampAdaka mahAbandha, sahasampAdaka dhavalA vi0 saM0 2015 ] tayozca zrIvIrasenAcAryaviracitA jayadhavalA TIkA [ paJcamo'dhikAraH pradezavibhaktiH 2 ] sampAdaka paM0 kailAzacandraH siddhAntaratna, siddhAntazAstrI, nyAya tIrtha pradhAnAcArya syAdvAda mahAvidyAlaya kAzI prakAzaka mantrI sAhitya vibhAga bhA0 di0 jaina saMgha, caurAsI, mathurA, 64. vIranirvANAbda 2485 mUlyaM rUpyakadvAdazakam [ I0 saM0 1958 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhA0 di0 jainasaMgha-granthamAlA isa granthamAlAkA uddezya prAkRta saMskRta Adi bhASAoMmeM nibaddha di0 jainAgama, darzana, sAhitya, purANa Adiko yathAsambhava hindI anuvAda sahita prakAzita karanA saJcAlaka bhA0 di0 jainasaMgha granthAGka 1-7 prAptisthAna mainejara bhA0 di0 jainasaMgha caurAsI, mathurA mudraka-40 zivanArAyaNa DapAdhyAya, bI0 e0 nayA saMsAra presa bhadainI, vaaraannsii| sthApanAbda] prati 800 [vI0ni0 saM0 2468 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Sri Dig Jain Sangha Granthamala No 1-VII KASAYA-PAHUDAM VIL PRADESHAVIBHAKTI BY GUNADHARACHARYA WITH CHURNI SUTRA OF YATIVRASHABHACHARYA AND THE JAYADHAVALA COMMENTARY OF VIRASENACHARYA THERE-UPON EDITED BY Pandit Phulachandra Siddhantashastri EDITOR MAHABANDHA JOINT EDITOR DHAVALA. Pandit Kailashachandra Siddhantashastri Nyayatirtha, Siddhantaratna, Pradhanadhyapak, Syadvada Digambara Jain Vidyalaya, Varanasi. PUBLISHED BY THE SECRETARY PUBLICATION DEPARTMENT, THE ALL-INDIA DIGAMBAR JAIN SANGHA CHAURASI, MATHURA VIRA-SAMVAT 2485 VIKRAMA S. 2015 1958 A, C. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Sri Dig. Jain Sangha Granthamala Foundation year-] -Vira Niravan Samvat 2468 Aim of the Series:Publication of Digambara Jain Siddhanta, Darsana, Purana, Sahitya and other works in Prakrit Sanskrit etc, possibly with Hindi Commentary and Translation DIRECTOR:SRI BHARATAVARSHIYA DIGAMBARA JAIN SANGHA NO. 1. VOL. VII. To be had from: - THE MANAGER SRI DIG. JAIN SANGHA, CHAURASI. MATHURA, U. P. ( INDIA ) Printed by PT. S. N. UPADHYAYA, B. A. Naya Sansar Press, Bhadaini Varanasi. 800 Copies, Price Rs. Twelve only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakakI orase kasAyapAhuDake chaThe bhAgake prakAzita honese chai mAsa pazcAt hI usake sAtaveM bhAgako pAThakoMke hAthoM meM arpita karate hue hameM santoSakA anubhava honA svAbhAvika hai / chaThe bhAgameM pradezavibhaktikA svAmitva anuyogadvAra paryanta bhAga mudrita huA hai| zeSa bhAga, mINAjhINa tathA sthitike sAtha isa sAtaveM bhAgameM hai| isIse isa bhAgakA kalevara chaThe bhAgase bahuta adhika bar3ha gayA hai| isa bhAgake sAtha pradeza vibhakti adhikAra samApta ho jAtA hai aura jayadhavalAkA bhI pUrvAdhaM samApta ho jAtA hai| zeSa uttarArthaM bhI sAta yA ATha bhAgoMmeM prakAzita hogaa| isa samaya bAjArameM kAgaja kI sthiti yuddhakAlIna jaisI ho gaI hai| kAgajakA mUlya Dyor3A ho jAne para bhI bAjArameM kAgaja upalabdha nahIM hai / ataH agalA bhAga prakAzita honemeM vilamba honA saMbhava hai| yaha bhAga bho bhA0 digambara jaina saMghake adhyakSa dAnavIra seTha bhAgacanda jI DoMgaragar3ha tathA unakI dAnazIlA dharmapatnI zrImatI navaMdAbAIjIke dvArA pradatta dravyase huA hai| kuNDalapurameM saMghake adhivezana para seTha sAhabane jayadhavalAjIke prakAzanake liye gyAraha hajAra rupayA pradAna kiyA thaa| isa varSa bAmaurAmeM saMghake adhivezanake avasara para Apane pA~ca hajAra eka rupayA isI madameM aura bhI pradAna kiyA hai| seTha sAhaba aura unakI dharmapatnIkI jinavANIke prati yaha bhakti tathA udAratA anukaraNIya hai| unakI isa udAratAke liye jitanA bhI dhanyavAda diyA jAye, thor3A hai| seThasAhaba kI isa dAnazIlatAmeM preraNAtmaka sahayoga denekA zreya paM. phalacandrajI siddhAntazAstrIko hai| Apa hI jayadhavalAke sampAdana tathA mudraNakA bhAra uThAye hue haiN| ataH maiM paNDitajI kA bhI AbhArI huuN| kAzImeM gaGgA taTa para sthita sva0 bAbU chedIlAlajIke jina mandirake nIceke bhAgameM jayadhavalA kAryAlaya apane janma kAlase hI sthita hai aura yaha saba sva , bAbU chedIlAlajIke putra svargIya bAbU gaNezadAsa tathA pautra bA0 sAligarAmajI tathA bA0 RSabhadAsajIke saujanya tathA dharmapremakA paricAyaka hai| ataH maiM unakA bhI AbhArI huuN| jayadhavalA kAyolaya bhadainI, vArANasI dIpAvalI-2485 kailAzacandra zAstrI maMtrI sAhitya vibhAga bhA0 di. jaina saMgha Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya-paricaya pUrva meM prakRtivibhakti, sthitivibhakti aura anubhAgavibhaktikA vicAra kara Aye haiM / prakRtameM pradezavibhaktikA vicAra karanA hai / karmoM kA bandha hone para tatkAla bandhako prApta honevAle jJAnAvaraNAdi ATha yA sAta karmoM ko jo dravya milatA hai usakI pradeza saMjJA hai / yaha do prakArakA hai - eka mAtra bandhake samaya prApta honevAlA dravya aura dUsarA bandha hokara sattA meM sthita dravya / kevala bandhake samaya prApta honevAle dravyakA vicAra mahAbandhameM kiyA hai / yahA~ vartamAna bandhake sAtha sattA meM sthita jitanA dravya hotA hai usa sabakA vicAra kiyA gayA hai| usameM bhI jJAnAvaraNAdi saba karmoM kI apekSA vicAra na kara yahA~ para mAtra mohanIyakarmakI apekSA vicAra kiyA gayA hai / mohanIyakarmake kula bheda aTThAIsa haiM / sarva prathama ina bhedoM kA Azraya liye binA aura bAda meM ina bhedoMkA Azraya lekara prastuta adhikAra meM vividha anuyogadvAroMke Azrayase pradezavibhaktikA sAGgopAGga vicAra kiyA gayA hai| yahA~ para jina anuyogadvAroMke Azraya se vicAra kiyA gayA hai ve anuyogadvAra ye haiM- bhAgAbhAga, sarvapradezavibhakti, nosarvaM pradezavibhakti, utkRSTa pradezavibhakti, anutkRSTa pradezavibhakti, jaghanya pradezavibhakti, ajaghanya pradezavibhakti, sAdipradezavibhakti, anAdipradezavibhakti, dhruvapradezavibhakti, adhruvapradezavibhakti, eka jIvakI apekSA svAmitva, kAla, antara, nAnA jIvoM kI apekSA bhaGgavicaya, parimANa, kSetra, sparzana, kAla, antara, bhAva aura alpabahutva / mAtra uttarapradezavibhaktikA vicAra karate samaya sannikarSa nAmaka eka anuyogadvAra aura adhika ho jAtA hai / kAraNa spaSTa hai / bhAgAbhAga -- isa anuyogadvAra meM utkRSTa anutkRSTa, jaghanya aura ajaghanya ina cAra padoMkA Ayakara eka bAra jIvoM kI apekSA aura dUsarI bAra sattA meM sthita karma paramANuoM kI apekSA kauna kitane bhAgapramArA haiM isakA vicAra kiyA gayA hai, isalie isa dRSTise bhAgAbhAga do prakArakA hai-- jIvabhAgAbhAga aura pradezabhAgAbhAga / jIvabhAgAbhAgakA vicAra karate hue batalAyA hai ki utkRSTa pradezavibhaktivAle jIva saba jIvoMke anantaveM bhAgapramANa haiM aura anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIva saba jIvoMke ananta bahubhAgapramANa haiM / isIprakAra jaghanya pradezavibhaktivAle aura ajaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMke viSaya meM jAnanA caahie| yaha ogha prarUpaNA hai / Adezase saba mArgaNAoM meM apanI-apanI saMkhyAko jAnakara yaha bhAgAbhAga samajha lenA cAhie / pradeza bhAgAbhAgakA vicAra karate hue sarva prathama to sAmAnyase mohanIya karmakI apekSA pradezabhAgAbhAgakA niSedha kiyA hai, kyoMki avAntara bhedoMkI vivakSA kiye binA mohanIya karma eka hai, isalie usameM bhAgAbhAga ghaTita nahIM hotaa| isake bAda jJAnAvaraNAdi ATha karmoM kI apekSA sAmAnyase mohanIya karmako kitanA dravya milatA hai isakA vicAra karate hue batalAyA gayA hai ki ATha karmoM kA jo samuccayarUpa dravya hai usameM Avalike asaMkhyAtaveM bhAgakA bhAga denepara jo labdha Ave use saba dravyameMse alaga karake bace hue zeSa bahubhAgapramANa dravya ke ATha puJja karake AThoM karmoM meM alaga-alaga vibhakta krde| usake bAda jo eka bhAga bacA hai usameM punaH Alike asaMkhyAtaveM bhAgakA bhAga denepara jo eka bhAga labdha Ave use alaga karake zeSa bahubhAgapramANa dravya vedanIyako de de / punaH bace hue eka bhAgameM Avalike asaMkhyAtaveM bhAgakA bhAga dene para jo bahubhAgapramANa dravya zeSa rahe use mohanIyako de de / labdha dravyameM punaH Avali ke Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3 ) asaMkhyAtaveM bhAgakA bhAga dene para jo bahubhAga zeSa rahe vaha samAna rUpase jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa aura antarAya ina tIna karmoM meM bA~Ta de / labdha dravyameM punaH Avalike asaMkhyAtaveM bhAgakA bhAga dene para bahubhAgapramANa bace hue dravyako nAma aura gotra ina do karmoM meM bA~Ta de / tathA antameM labdha rUpameM jo eka bhAga bacatA hai vaha Ayu karmako de de / isa prakAra vibhAga karane para mohanIya karmako prApta huA dravya A jAtA hai| mohanIyakarmako prApta huA yaha dravya utkRSTa aura jaghanyake bhedase do prakArakA hokara bhI saba karmoM kI apekSA pUrva meM jo vibhAgakA krama batalAyA hai usameM koI bAdhA nahIM AtI / isa prakAra jJAnAvaraNAdi ATha karmoM ko jo dravya milatA hai usakA alaga alaga vicAra karanepara Ayu karmako sabase stoka dravya milatA hai| nAma aura gotra karmakA dravya parasparameM samAna hokara bhI Ayukarmake dravyase vizeSa adhika hotA hai / jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa aura antarAyakarmako milanevAlA dravya parasparameM samAna hokara bhI nAma aura gotrakarmako mile hue dravyase vizeSa adhika hotA hai| isase mohanIya karmakA dravya vizeSa adhika hotA hai aura mohanIyake dravyase vedanIyakarmakA dravya vizeSa adhika hotA hai / yaha oghaprarUpaNA hai / saba mArgaNAoM meM ise isIprakAra yathAyogya ghaTita kara lenA cAhie / uttaraprakRtiyoMmeM mohanIya karmake saba dravyakA vibhAga karate hue pahale usameM anantakA bhAga dilAkara eka bhAga sarvaghAti dravya aura zeSa bahubhAga dezaghAti dravya batalAyA gayA hai / dezaghAti dravyameM bhI kaSAya aura nokaSAya rUpase use bA~TA gayA hai / bAdameM pratyekakA apane apane avAntara bhedoM meM baTavArA kiyA gayA hai / isI prakAra sarvaghAti dravyako bhI sarvaghAti prakRtiyoM meM vibhakta karake batalAyA gayA hai / isa viSayakI vizeSa jAnakArIke lie mUlameM dekha lenA cAhie / gati Adi mArgaNAoM meM vicAra karate samaya narakagatimeM jo vizeSatA hai usakA alaga se nirdeza karake anyatra bhI jAna lene kI sUcanA kI gaI hai| isa prasaGgase gatisambandhI jina mArgaNAoM meM narakagatise kucha vizeSatA hai usakA nirdeza karake utkRSTa bhAgAbhAga prarUpaNAko samApta kiyA gayA hai / jaghanya bhAgAbhAgakA bhI isI prakAra svatantratAse vicAra karate hue o aura Adeza se usakA alaga alaga spaSTIkaraNa kiyA gayA hai| AdezaprarUpaNA kI apekSA mAtra narakagati meM vizeSa vicAra karake gatimArgaNAke jina avAntara bhedoMmeM narakagatike samAna jaghanya bhAgAbhAga sambhava hai unakA nAma nirdeza karake isa prakaraNako samApta kiyA gayA hai / sarva- nosarva pradezavibhakti - sarvapradezavibhakti meM saba pradeza aura nosarvapradezavibhaktimeM unase nyUna pradeza vivakSita haiN| mUla aura uttara prakRtiyoM meM ye yathAyogya ogha aura Adezase ghaTita kara lene cAhie / utkRSTa- anutkRSTapradezavibhakti- - sabase utkRSTa pradeza utkRSTa pradezavibhakti hai aura unase nyUna pradeza anutkRSTa pradezavibhakti hai / mUla aura uttara prakRtiyoMke ogha aura Adeza se jahA~ para ye jitane sambhava hoM unheM usa prakArase jAna lenA cAhie / jaghanya- ajaghanya pradezavibhakti - sabase kama pradeza jaghanya pradezavibhakti hai aura unase adhika pradeza ajaghanya pradezavibhakti hai / mUla aura uttara prakRtiyoMke ogha aura AdezaMse jahA~ para ye jisaprakAra pradeza sambhava hoM unheM usa prakAra se jAna lenA cAhie / sAdi-anAdi- va-abhra vaprade zavibhakti - sAmAnyase mohanIyake kSaya honeke antima samayameM jaghanya pradezavibhakti hotI hai aura isase pUrva saba ajaghanya pradezavibhakti hai, ataH ajaghanya pradezavibhakti sAdi vikalpake binA anAdi, dhruva aura adhruva yaha tIna prakArakI G Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hotI hai| aba rahIM utkRSTa, anutkRSTa aura jaghanya pradezavibhaktiyoM so ye sAdi aura adhruva isa taraha do prakAra kI hI hotI haiN| jaghanya pradezavibhakti kSapaNAke antima samayameM hotI hai, isalie vaha sAdi aura adhruva hai| tathA utkRSTa aura anutkRSTa pradezavibhakti kAdAcitka haiM, isalie ye bhI sAdi aura adhruva haiN| yaha ogha prarUpaNA hai| Adezase saba gatiyA~ parivartanazIla haiM, ataH unameM ukta saba pradezavibhaktiyA~ sAdi aura adhruva hI hotI haiN| Age anya mArgaNAoMmeM bhI isI prakAra vicAra kara ghaTita kara lenA caahie| uttara prakRtiyoMkI apekSA mithyAtva, madhyakI ATha kaSAya aura puruSavedake binA ATha nokaSAya inakI jaghanya pradezavibhakti kSapaNAke antima samayameM prApta hotI hai, ataH inakI bhI utkRSTa, anutkRSTa aura jaghanya pradeza vibhaktiyA~ sAdi aura adhruva tathA ajaghanya pradezavibhaktiyA~ anAdi, dhruva aura adhruva hotI haiN| puruSavedake udayase kSapakazreNi para caDhA haA jo gaNitakAzavAlA jIva jaba strIvedakI antima phAliko puruSavedameM saMkramita karatA hai taba puruSavedakI eka samayake lie utkRSTa pradezavibhakti hotI hai| yahI jIva jaba puruSaveda aura chaha nokaSAyoMke dravyako saMjvalana krodhameM saMkramita karatA hai taba saMjvalana krodhakI eka samayake lie utkRSTa pradezavibhakti hotI hai| yahI jIva jaba saMjvalana krodhake dravyako saMjvalanamAnameM saMkramita karatA hai taba saMjvalanamAnakI utkRSTa pradezavibhakti hotI hai / yahI jIva jaba saMjvalanamAnake dravyako saMjvalana tAyAmeM saMkramita karatA hai taba saMjvalana mAyAkI utkRSTa pradezavibhakti hotI hai| tathA yahI jIva jaba saMjvalana mAyAke davyako saMjvalana lobhameM saMkramita karatA hai taba saMjvalana lobhakI utkRSTa pradezavibhakti hotI hai| tathA inakI jaghanya pradezavibhakti apanI apanI kSapaNAke antima samayameM hotI hai| isa prakAra ina pA~coMkI utkRSTa aura jaghanya pradezavibhakti eka samayake lie hotI hai, isalie ye sAdi aura adhruva haiN| tathA inakI ajaghanya pradezavibhakti anAdi, dhruva aura adhruva haiN| mAtra puruSavedakA jaghanya pradezasatkarma kSapitakAMza adhaHpravRttakaraNake antima samayameM hotI hai, isalie isakI ajaghanya pradezavibhakti sAdi bhI bana jAtI hai| tathA ina pA~coMkI anutkRSTa pradezavibhakti sAdi, anAdi, dhruva aura adhruva cAroM prakArakI hai / jaba taka inakI utkRSTapradezavibhakti nahIM prApta hotI taba taka to yaha anAdi, dhruva aura adhruva hai aura utkRSTake bAda yaha sAdi hai| samyaktva aura samya gmithyAtva ye prakRtiyA~ sAdi aura sAnta haiM, isalie inake cAroM hI pada sAdi aura adhruva haiN| anantAnubandhI catuSkakI utkRSTa aura anutkRSTa pradezavibhaktiyA~ kAdAcitka haiM, jaghanya pradezavibhakti kSapaNAke antima samayameM hotI hai, isalie ye tInoM sAdi haiN| tathA kSapaNAke pUrva inakI ajaghanya pradezavibhakti niyamase hotI hai isalie to yaha anAdi hai| tathA kSapaNAke bAda punaH saMyukta hone para yaha sAdi hai| dhruva aura adhruva vikalpa to yahA~ sambhava haiM hii| isa prakAra inakI ajaghanya pradezavibhakti cAroM prakArakI prApta hotI hai| yaha oghaprarUpaNA hai| Adezase acakSudarzana aura bhavyamArgaNAmeM oghaprarUpaNA bana jAtI hai| mAtra bhavyamArgaNAmeM dhruva bhaGga sambhava nahIM hai| zeSa saba mArgaNAe~ parivartanazIla haiM, ataH unameM saba prakRtiyoMkI utkRSTa Adi cAroM vibhaktiyA~ sAdi aura adhruva hI prApta hotI haiN| svAmitva-sAmAnyase mohanIyakI utkRSTa pradezavibhakti kA svAmI aisA guNitakAMzika jIva hotA hai jo bAdarapRthivIkAyikoM aura bAdara trasoMmeM paribhramaNa karake antameM do bAra sAtaveM narakake nArakiyoMmeM utpanna hokara antarmuhUrta kama pUrI Ayu bitA cukA hai| yahA~ utkRSTa pradezavibhaktikA svAmI kisa samaya hotA hai isa sambandhameM do mata haiN| eka matake anusAra antarmuhUrta narakAyu zeSa rahanepara usake prathama samayameM hotA hai aura dUsare matake anusAra Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 5 ) naraka ke antima samaya meM hotA hai / mithyAtva, bAraha kaSAya aura chaha nokaSAyoMkI utkRSTa pradezavibhaktikA svAmI isI prakAra jAnanA cAhie / jo guNitakarmAzika darzanamohanIyakI kSapaNA karanevAlA jIva jaba midhyAtvako samyagmithyAtva meM saMkramita karatA hai taba vaha samyagmithyAtva kI utkRSTa pradezavibhakti kA svAmI hotA hai / tathA jaba vahI jIva samyagmithyAtvako samyaktvameM saMkramita karatA hai taba vaha samyaktvakI utkRSTa pradezavibhaktikA svAmI hotA hai / napuMsakaveda kI utkRSTa pradezavibhaktikA svAmI aisA guNitakarmAzika jIva hotA hai jo antameM IzAna kalpa meM utpanna hokara usake antima samaya meM sthita hai / strIvedakI utkRSTa pradezavibhaktikA svAmI isI prakAra ghaTita kara lenA caahie| mAtra ise antameM asaMkhyAta varSakI AyuvAloMmeM utpanna karAkara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAlake dvArA strovedakA pUraNa karAkara prApta karanA cAhie / jo guNitakarmAzika jIvakramase napuMsakaveda, strIveda aura puruSavedako yathAyogya pUrakara antameM manuSyoM meM utpanna hokara zIghra hI karmoMkA kSaya karatA huA jaba strIvedako puruSavedameM saMkramita karatA hai taba puruSavedakI utkRSTa pradezavibhaktikA svAmI hotA hai / vahI jIva jaba puruSavedako krodhasaMjvalanameM saMkramita karatA hai taba krodhasaMjvalanakI utkRSTa pradezavibhaktikA svAmI hotA hai / vahI jIva jaba krodhasaMjvalanako mAnasaMjvalana meM saMkramita karatA hai taba mAnasaMjvalanakI utkRSTa pradezavibhaktikA svAmI hotA hai / vahI jIva jaba mAnasaMjvalanako mAyAsaMjvalana meM saMkramita karatA hai taba mAyAsaMjvalanakI utkRSTa pradezavibhaktikA svAmI hotA hai aura vahI jIva jaba mAyAsaMjvalanako lobhasaMjvajanameM saMkramita karatA hai taba lobhasaMjvalanakI utkRSTa pradezavibhaktikA svAmI hotA hai / yaha oghase utkRSTa svAmitva hai / ogha se sAmAnya mohanIyakI jaghanya pradezavibhakti svAmI kSapitakarmAzika jIva kSapaNA ke antima samaya meM hotA hai / uttara prakRtiyoMkI apekSA mithyAtva kI javanya pradezavibhaktikA svAmI aisA kSapitakarmAzika jIva hotA hai jo antameM darzanamohanIyakI kSapaNA karate samaya midhyAtvakI do samaya kAlavAlI eka sthitiko prApta hai| tathA vahI jIva jaba darzanamohanIyakI kSapaNA kiye binA midhyAtvameM jAkara dIrghaM udvelanA kAla ke dvArA samyaktva aura samyagmithyAtvakI udvelanA karate hue apane apane samaya meM do samaya kAlavAlI eka sthitiko prApta hotA hai taba vaha samyaktva aura samyagmithyAtva kI jaghanya sthitikA svAmI hotA hai | madhyakI ATha kapAyoMke viSaya meM aisA kSapitakarmAzika jIva lenA cAhiye jo bhavyoM ke yogya jaghanya pradezavibhakti karake soMmeM utpanna huA hai aura vahA~ Agamokta kriyA vyApAra dvArA use aura bhI kama karake antameM kSapaNa kara rahA hai| aise jIvake jaba inakI do samaya kAlavAlI eka sthiti zeSa rahatI hai taba vaha inakI jaghanya pradezavibhaktikA svAmI hotA | vahI jIva jaba anantAnubandhIko bAra bAra visaMyojanA kara letA hai aura antameM do chayAsaTha sAgara kAlataka samyaktvakA pAlana karake punaH usakI visaMyojanA karatA hai taba vaha anantAnubandhI catuSkakI do samaya kAlavAlI eka sthiti ke rahate hue unakI jaghanya pradezavibhaktikA svAmI hotA hai / napuMsakaveda aura strIvedakA bhI kSapitakarmAzika jIva hI apanI apanI capaNA ke antima samayameM udayasthitike sadbhAvameM jaghanya pradezavibhaktikA svAmI hotA hai / puruSavedakI jaghanya pradezavibhaktikA svAmI aisA kSapaka puruSavedI hotA hai jo jaghanya gholamAna yoga se puruSavedakA bandha karake usakA saMkramaNa karate hue antima samaya meM sthita hai / isI prakAra saMjvalana krodha, mAna aura mAyAkI jaghanya pradezavibhaktikA svAmI ghaTita kara lenA cAhiye / lobha saMjva nakI jaghanya pradezavibhaktikA svAmI kSapaka adhaH karaNake antima samaya meM hotA hai / tathA chaha nokapAyoMkI jaghanya pradezavibhaktikA svAmI bhI aisA kSapaka hotA hai jo antima sthiti kANDakake saMkramaNake antima samayameM sthita hai / yaha oghase jaghanya svAmitva hai / Adezase Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUla aura uttara prakRtiyoMkA utkRSTa aura jaghanya svAmitva cAroM gatiyoMkI apekSAse to mUlameM hI kahA hai, isalie ise vahA~se jAna lenA caahie| tathA anya mArgaNAoMmeM ukta svAmitvako dekhakara ghaTita kara lenA cAhie / yahA~ para mUlameM jaghanya pradezasatkarmase lekara utkRSTa pradezasatkarma taka kisa prakRtike sAntara aura nirantara kitane sthAna kisa prakAra prApta hote haiM yaha saba kathana vistArake sAtha kiyA hai so use vahA~ mUlameM hI dekhakara samajha lenA caahiye| kAla--sAmAnyase mohanIyakA utkRSTa pradezasatkarma tetIsa sAgarako AyuvAle nArakIke antima samayameM hotA hai, isaliye isakA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| isakI anutkRSTa pradezavibhakti jo utkRSTa pradezasatkarma karake ekendriyoMmeM utpanna huA hai usake anantakAla taka dekhI jAtI hai, isalie isakA jaghanya aura utkRSTa kAla anantakAla hai| kintu yadi parimANoMkI mukhyatAse dekhA jAya to anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla asaMkhyAta lokapramANa hI prApta hotA hai, kyoMki saba prakArake pradezasattvake kAraNabhUta pariNAma hI asaMkhyAta lokaprabhANa haiN| aura jisane sAtaveM narakameM utkRSTa pradezasatkarma karake yathAvidhi manuSya paryAya prApta kara ATha varSakI avasthAmeM ho kSapakazreNipara ArohaNakara mohanIyakA nAza kiyA hai usakI apekSAse dekhA jAya to anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla ATha varSa adhika antarmuhUrta prApta hotA hai / mithyAtva Adi avAntara prakRtiyoMkI utkRSTa aura anutkRSTa pradezavibhaktikA yaha kAla isI prakAra jAnanA cAhiye / mAtra kucha prakRtiyoMke kAla meM kucha vizeSatA hai / yathA-anantAnubandhIkI anutkRSTa pradezavibhakti jo antarmuhUrtake antarase do bAra visaMyojanA karatA hai usake hotI hai, isalie usakA jaghanya kAla mAtra antarmuhUta hI prApta hotA hai / jaisA ki svAmitvameM batalA Aye haiM, cAra saMjvalana aura puruSavedakI utkRSTa pradezavibhakti yathAyogya kSapakazreNimeM hotI hai, isalie inakI anutkRSTa pradezavibhaktikA kAla anAdi-ananta, anAdi-sAnta aura sAdi-sAnta yaha tIna prakArakA prApta hotA hai| anAdi-ananta kAla abhavyoMke hotA hai, anAdi-sAnta kAla apanI apanI utkRSTa pradezavibhaktike prApta honeke pUrva taka bhavyoMke hotA hai| aura sAdisAnta kAla aise jIvoMke hotA hai jinhoMne utkRSTa pradezavibhikti karake anutkRSTa pradezavibhakti kI hai| mAtra isa prakAra jo anutkRSTa pradeza vibhakti prApta hotI hai vaha antarmuhUrta kAlataka hI pAI jAtI hai, kyoMki kSapaNa ho jAnese Age ina prakRtiyoMkA sattva nahIM pAyA jAtA, isalie inakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakA kamase kama antarmuhUrta kAla taka aura adhikase adhika sAdhika do chayAsaTha sAgara kAlataka sattva pAyA jAtA hai, isalie inakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla antarmuhUrta aura utkRSTa kAla sAdhika do chayAsaTha sAgara kAlapramANa hai| sAmAnyase mohanIyakI jaghanya pradezavibhakti sUkSma sAmparAyake antima samayameM hotI hai, isalie isakI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya aura ajaghanya pradezavibhaktikA kAla anAdi-ananta aura anAdi-sAnta hai| uttara prakRtiyoMkI apekSA mithyAtva Adi aTThAIsa prakRtiyoMkI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai jo apane apane jaghanya svAmitvake samaya prApta hotI hai / tathA mithyAtva, gyAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI ajaghanya pradezavibhaktikA kAla anAdi-ananta aura anAti-sAnta hai, kyoMki abhavyoMke isakA sarvadA sadbhAva pAyA jAtA hai, isalie to anAdi-ananta vikalpa bana jAtA hai aura bhavyoMke apane jaghanya svAmitvake pUrva taka yaha vibhakti pAI jAtI hai, isalie anAdi-sAnta vikalpa bana jAtA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI ajaghanya pradezavibhakti kA jaghanya kAla antarmuhUrta aura utkRSTa kAla sAdhika Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ do chayAsaTha sAgarapramANa hai so isakA khulAsA anutkRSTake samAna kara lenA cAhiye / anantAnubandhIcatuSkakI ajaghanya pradezavibhaktike tIna vikalpa hote haiM-anAdi-ananta, anAdi-sAnta aura sAdi-sAnta / inameM se prArambhake do vikalpoMkA khulAsA sugama hai| aba rahA sAdi-sAnta vikalpa so isakA jaghanya kAla antarmuhUrta hai aura utkRSTa kAla kucha kama ardhapudgala parivartanapramANa hai, kyoMki visaMyojanAke bAda isakI saMyojanA honepara isakA kamase kama antamuhUtai kAlataka aura adhikase adhika kuchakama ardhapudgala parivartana kAla taka sattva pAyA jAtA hai / lobhasaMjvalanakI ajaghanya pradezavibhaktike bhI ukta tIna vikalpa jAnane cAhiye / mAtra isake sAdi-sAnta vikalpakA jaghanya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hI prApta hotA hai, kyoMki jaghanya pradezavibhakti honeke bAda isakA antarmuhUrta kAlataka hI sattva dekhA jAtA hai| kAlakI apekSA mUla aura uttara prakRtiyoMkI yaha ogha prarUpaNA hai| gati Adi mArgaNAoMmeM apanI apanI vizeSatAko jAnakara kAlakA vicAra isI prakAra kara lenA caahiye| antara--eka bAra mohanIyakI utkRSTa pradezavibhakti honeke bAda punaH baha ananta kAla bAda hI prApta hotI hai, isalie sAmAnyase mohanIyakI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antarakAla anantakAla hai| athavA pariNAmoMkI mukhyatAse isakA jaghanya antarakAla asaMkhyA ta lokapramANa bhI bana jAtA hai| tathA utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai, isalie isakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya hai| isI prakAra mithyAtva, madhyakI ATha kavAya aura puruSavedake sivA ATha nokaSAyoMke viSayameM ghaTita kara lenA caahie| anantAnubandhIcatuSkakA antarakAlasambandhI saba kathana uktapramANa hI hai / para visaMyojanA prakRti honese isakI anutkRSTa pradezavibhaktikA utkRSTa antara kucha kama do chayAsaTha sAgarapramANa bhI bana jAtA hai, isalie itanI vizeSatAkA alagase nirdeza kiyA hai| zeSa saba prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhakti kSapaNAke samaya hotI hai. isalie unakI utkRSTa pradeza vibhaktikA antarakAla nahIM prApta hotA / mAtra samyaktva aura samyagmithyAtva ye donoM udvelanA prakRtiyA~ hai, isalie inakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara kucha kama adhai pugadla parivartanapramANa bana jAnese vaha ukta kAlapramANa hai| tathA puruSaveda aura cAra saMjvalana inakI utkRSTa pradezavibhakti eka samayake lie hotI hai, isalie inakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya hai| samAnyase mohanIyakI jaghanya pradeza vibhakti dasaveM guNasthAnake antima samayameM prApta hotI hai, isalie isakI jaghanya aura ajavanya pradezavibhaktike antarakAlakA niSedha kiyA hai| isI prakAra mithyAtva, gyAraha kaSAya aura nau nokapAyoMke viSayameM jAna lenA cAhie, kyoMki inakI kSapaNAke antima samayameM hI jaghanya pradezavibhakti prApta hotI hai| samyaktva aura samyagmithyAtva ye udvelanA prakRtiyA~ haiM, isalie inakI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara kucha kama ardhapudgalaparivartanapramANa bana jAnese vaha ukta pramANa hai| anantAnubandhIcatuSka visaMyojanA prakRtiyA~ haiM, isalie inakI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara kucha kama do chayAsaTha sAgara bana jAnese vaha ukta pramANa hai / lobhasaMjvalana kI jaghanya pradezavibhakti eka samayamAtra hokara bhI ajaghanya pradezavibhakti hotI hai, isalie isakI ajaghanya pradeza vibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya hai| tathA samyaktvAdi ina saba prakRtiyoMkI jaghanya pradezavibhakti kSapaNAke samaya hI hotI hai, isalie Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ isake antarakAlakA niSedha kiyA hai| yaha oghaprarUpaNA hai| Adezase gati Adi mArgaNAoM meM yaha antarakAla apanI apanI vizeSatAko samajha kara ghaTita kara lenA caahie| nAnA jIvoMkI apekSA bhaGgavicaya-yaha prarUpaNA bhI jaghanya aura utkRSTake bhedase do prakArakI hai| niyama yaha hai ki jo utkRSTa pradeza vibhaktivAle jIva haiM ve anutkRSTa pradezavibhakti. vAle nahIM hote aura jo anutkRSTa pradeza vibhaktivAle jIva haiM ve utkRSTa pradezavibhaktivAle nahIM hote / yaha arthapada hai| isake anusAra yahA~ aoghase aura cAroM gatiyoMkI apekSA mUla aura uttara prakRtiyoMkA Alambana lekara bhaGgavicayakA vicAra karate hue ye tIna bhaGga niSpanna kiye gaye haiM-1 kadAcit saba jIva utkRSTa pradezavibhaktivAle nahIM haiM, 2 kadAcit nAnA jIva utkRSTa pradezavibhaktivAle nahIM haiM aura eka jIva utkRSTa pradezavibhaktivAlA hai tathA kadAcit nAnA jIva utkRSTa pradezavibhaktivAle nahIM haiM aura nAnA jIva utkRSTa pradezavibhaktivAle haiN| anutkRSTa pradezavibhaktikI apekSA bhI isI prakAra tIna bhaGga kahane caahie| kintu ina bhaGgoMko kahate samaya jahA~ niSedha kiyA hai vahA~ vidhi karanI cAhie aura jahA~ vidhi kI hai vahA~ niSedha karanA caahie| ye bhaGga oghase to bana hI jAte haiN| sAtha hI cAroM gatiyoM meM bhI bana jAte haiN| mAtra labdhyaparyAptamanuSya yaha sAntara mArgaNA hai, isalie inameM utkRSTa aura anutkRSTapradezavibhaktikI apekSA pratyekake ATha ATha bhaGga hote haiM / jaghanya aura ajaghanya pradezavibhaktikI apekSA bhI pUrvokta prakArase saba kathana kara lenA cAhie / mAtra utkRSTa aura anutkRSTake sthAnameM jaghanya aura ajaghanya padakI yojanA karanI caahie| bhAgAbhAga--isa anuyonadvArameM utkRSTa aura anutkRSTa tathA jaghanya aura ajaghanya pradezavibhaktikI apekSA kauna kisake kitane bhAgapramANa haiM isakA vicAra kiyA gayA hai| sAmAnyase saba jIva ananta haiN| unameMse adhikase adhika asaMkhyAta jIva eka sAtha utkRSTa pradeza vibhaktikA bandha kara sakate haiM, isalie chabbIsa prakRtiyoMke utkRSTa pradezavibhaktivAle jIva saba jIvoMke anantaveM bhAgapramANa aura zeSa ananta bahubhAgapramANa jIva anutkRSTa pradezavibhaktivAle hote haiN| mAtra samyaktva aura samyagmithyAtvakI sattAvAle jIva adhikase adhika asaMkhyAta hI hote haiN| isalie inakI apekSA asaMkhyAtaveM bhAgapramANa utkRSTa vibhaktivAle jIva aura asaMkhyAta bahubhAgapramANa anutkRSTa vibhaktivAle jIva hote haiN| sAmAnya tiyaJcoM meM yaha prarUpaNA avikala bana jAtI hai, isalie unameM oghake samAna jAnanekI sUcanA kI hai| mAtra gatisambandhI zeSa avAntara sedoMmeM apane apane saMkhyAtapramANako dRSTimeM rakha kara isakA vivecana karanA caahie| jaghanya aura ajaghanya pradezavibhaktikI apekSA bhAgAbhAgakA vicAra utkRSTake samAna hI hai yaha spaSTa hI hai, isalie isakI apekSA pRthak vivecana na karake utkRSTake samAna jAnanekI sUcanA kI hai| sAmAnya mohanIyakarmakI apekSA bhAgAbhAgakA vicAra nahIM kiyA hai yahAM itanA vizeSa jAnanA caahie| parimANa-isa anuyogadvArameM utkRSTAdi cAroM pradezavibhaktivAle jIvoMke parimANakA nirdeza kiyA gayA hai| sAmAnyase mohanIyakI utkRSTa pradezavibhakti guNitakauzika jIvoMke yathAsthAna hotI hai aura aise jIva asaMkhyAta hote haiM, isalie mohanIyakI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMkA parimANa asaMkhyAta hai| isake sivA zeSa saba saMsArI jIvoMke anutkRSTa pradezavibhakti hotI hai, isalie unakA parimANa ananta hai / mithyAtva, bAraha kaSAya aura ATha nokaSAyoMkI apekSA yaha parimANa isI prakAra bana jAtA hai, isalie inakI utkRSTa aura Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( ha ) anutkRSTa pradezavibhaktivAloMkA parimANa bhI ukta prakArase jAna lenA cAhie / para samyaktva aura samyagmithyAtva kI utkRSTa pradezavibhakti darzanamohanIyakI kSapaNAke samaya tathA cAra saMjvalana aura puruSavedaka utkRSTa pradezavibhakti kSapaNA ke pUrvaM yathAsthAna prApta hotI hai, isalie inakI utkRSTa pradezavibhaktivAloM kA parimANa saMkhyAta aura anutkRSTa pradezavibhaktivAloMkA parimANa samyaktva aura samyagvikI apekSA asaMkhyAta tathA zeSa kI apekSA ananta hotA hai / yaha ooghaprarUpaNA hai | gatimArga avAntara bhedoMmeM svAmitva ke anusAra apanI apanI vizeSatAko jAnakara ise ghaTita kara lenA cAhie / jaghanya aura ajaghanya pradezavibhaktikI apekSA vicAra karane para saba prakRtiyoM ke jaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMkA parimANa saMkhyAta aura ajaghanya pradezavibhaktivAle jIvoM kA parimANa samyaktva aura samyagmithyAtvakI apekSA asaMkhyAta tathA zeSakI apekSA ananta prApta hotA hai| kAraNakA vicAra svAmitvako dekha kara lenA cAhie / gatimArgaNA Adi anya bhedoM meM bhI svAmitvakA vicAra kara sAmAnyase mohanIya aura saba prakRtiyoMkI apekSA yaha parimANa jAna lenA caahie| vizeSa vicAra mUlameM kiyA ho hai / kSetra - mohanIyakI utkRSTa aura jaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMkA kSetra lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / tathA anutkRSTa aura ajaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMkA kSetra saba loka hai| mohanIyakI uttara prakRtiyoM kI apekSA bhI yaha kSetra isI prakAra jAnanA caahie| mAtra samyaktva aura samyagmithyAtva kI apekSA kucha vizeSatA hai / bAta yaha hai ki ina prakRtiyoM kI sattAvAle kula jIvahI asaMkhyAta haiM, isalie inake cAroM padavAle jIvoM kA kSetra lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hI prApta hotA hai / yaha ogha prarUpaNA hai / gati Adi anya mArgaNAoM meM apanI apanI vizeSatA jAnakara kSetrakA vicAra kara lenA cAhie / sparzana - sAmAnyase mohanIya aura chabbIsa prakRtiyoMkI apekSA utkRSTa aura jaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga tathA anutkRSTa aura ajaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMne sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / samyaktva aura samyagmithyAtva kI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga tathA zeSa padavAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga, sanAlIke caudaha bhAgoM meM se kucha kama ATha bhAga aura sarvalokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / kAraNakA vicAra svAmitvako dekhakara kara lenA cAhie / yaha oghaprarUpaNA hai / gati Adi anya mArgaNAoM meM apanI apanI vizeSatA ko samajhakara yaha sparzana ghaTita kara lenA cAhie / nAnA jIvoMkI apekSA kAla - sAmAnyase mohanIyakI tathA mithyAtva, bAraha kaSAya aura ATha nokapAyoMkI utkRSTa pradezavibhakti yadi nAnA jIva yugapat kareM to eka samaya taka karate haiM aura nirantara kareM to Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramAmaNa kAla taka karate rahate isalie inakI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMkA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avali asaMkhyAtaveM bhAgapramANa prApta hotA hai| tathA inakI anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMkA kAla sarvadA hai yaha spaSTa hI hai / samyaktva, samyagmithyAtva, cAra saMjvalana aura puruSavedakI utkRSTa pradezavibhakti eka sAtha yA lagAtAra karanevAle jIva saMkhyAtase adhika nahIM hote, isalie inakI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMkA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya prApta hotA hai| tathA inakI anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMkA kAla sarvadA hai, kyoMki inakI sattAvAle jIvoMkA sarvadA sadbhAva banA rahatA hai / yaha ose utkRSTa prarUpaNA hai / jaghanya Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 10 ) prarUpaNAkI apekSA vicAra karanepara sAmAnyase mohanIya aura sabhI uttara prakRtiyoMkI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMkA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya tathA ajaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMkA kAla sarvadA hai| kAraNakA vicAra sarvatra kara lenA cAhie / yaha oghase jaghanya prarUpaNA hai| Adezase saba mArgaNAoMmeM saba prakRtiyoMkI cAroM vibhaktivAle jIvoMkA kAla apanI apanI vizeSatAko dhyAnameM rakhakara jAna lenA caahie| nAnA jIvoMkI apekSA antara-sAmAnyase mohanIya tathA uttara prakRtiyoMkI utkRSTa aura jaghanya pradezavibhakti yadi koI jIva na kare to kamase kama eka samayakA aura adhikase adhika ananta kAlakA antara par3atA hai, isalie ina sabakI utkRSTa aura jaghanya pradeza vibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara anantakAla prApta hotA hai| tathA ina sabakI anutkRSTa aura ajaghanya pradezavibhaktivAle jIva sarvadA pAye jAte haiM, isalie inakI apekSA antarakAlakA niSedha kiyA hai| yaha ogha prarUpaNA hai| anya mArgaNAoMmeM apanI apanI vizeSatAko jAnakara yaha antarakAla ghaTita kara lenA caahie| sannikarSa-sAmAnyase mohanIya karma eka hai, isalie usameM sannikarSa ghaTita nahIM hotaa| uttara prakRtiyoMkI apekSA yaha avazya hI sambhava hai| isa anuyogadvArameM yaha batalAyA gayA hai ki mithyAtva Adi prakRtiyoMmeMse eka eka prakRtikA utkRSTa yA jaghanya pradezasatkarma rahate hue anya prakRtiyoMmeMse kina prakRtiyoMkI sattA pAI jAtI hai aura kina prakRtiyoMkI sattA nahIM pAI jaatii| tathA jina prakRtiyoMkI sattA pAI jAtI hai unakA pradezasatkarma apane apane utkRSTa yA jaghanyakI apekSA kisa mAtrAko lie hue hotA hai| isa prakAra ogha aura Adezase nirUpaNa kara yaha prakaraNa samApta kiyA gayA hai| bhAva--saba karmo kA bandha audAyika bhAvakI mukhyatAse hotA hai aura tabhI jAkara unakI sattA pAI jAtI hai| yahI kAraNa hai ki yahA~ para sAmAnyase mohanIya karma aura usakI uttara prakRtiyoMkI sattAvAle jIvoMke audAyika bhAva jAnanA caahie| alpabahatva-mohanIyakI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIva sabase stoka haiM, kyoMki ve eka sAtha asaMkhyAtase adhika nahIM ho skte| tathA unase anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIva anantaguNe haiM, kyoMki anya saba saMsArI jIvoMke dasaveM guNasthAna taka mohanIya karmakI sattA pAI jAtI hai / isI prakAra mohanIyakI jaghanya pradezavibhaktivAle jIva sabase stoka haiM, kyoMki eka sAtha eka kAlameM ve saMkhyAtase adhika nahIM ho skte| tathA unase ajaghanya pradezavibhaktivAle jIva anantaguNe haiM, kyoMki anya saba saMsArI jIvoMke dasaveM guNasthAna taka mohanIyakarmakI sattA pAI jAtI hai| yaha progha prarUpaNA hai| anya mArgaNAoMmeM apanI apanI vizeSatAko dhyAnameM rakhakara yaha alpabahutva ghaTita kara lenA caahie| yaha sAmAnyase mohanIya karmakI apekSA alpabahutvakA vicAra hai, uttara prakRtiyoMkI apekSA bhI ise mUlako dekhakara jAna lenA cAhie, kyoMki mUlameM isakA hetupUrvaka vistArake sAtha vicAra kiyA hai| bhujagAravibhakti-bhujagAravibhaktimeM bhujagAra, alpatara, avasthita aura avaktavya ina cAra padoMkA avalambana lekara samutkIrtanA, svAmitva, eka jIvakI apekSA kAla, eka jIvakI apekSA antara, nAnA jIvoMkI apekSA bhaGgavicaya, bhAgAbhAga, parimANa, kSetra, sparzana, kAla, antara, bhAva aura alpabahutva ina teraha adhikAroMke dvArA mUla aura uttara prakRtiyoM ke pradezasatkarmakA sAGgopAGga vicAra kiyA gayA hai| Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 11 ) padanikSepa - bhujagAravizeSako padanikSepa kahate haiM 1 isa adhikAra meM utkRSTa vRddhi, utkRSTa hAni, jaghanya vRddhi aura jaghanya hAni tathA avasthitapada ina sabakA zrazraya lekara samutkIrtanA, svAmitva aura alpabahutva ina tIna adhikAroMke dvArA mUla aura uttaraprakRtiyoMke pradezasatkarmakA vicAra kiyA gayA 1 vRddhi -- padanikSepavizeSako vRddhi kahate haiM / isa adhikAra meM yathAsambhava vRddhi aura hAnike avAntara bhedoM tathA yathAsambhava avaktavyavibhakti aura avasthitavibhaktikA Azraya lekara samutkIrtanA, svAmitva, eka jIvakI apekSA kAla, eka jIvakI apekSA antara, nAnA jIvoM kI apekSA bhaGgavicaya, bhAgAbhAga, parimANa, kSetra, sparzana, kAla, antara, bhAva aura alpabahutva ina teraha adhikAroMke dvArA mUla aura uttara prakRtiyoMke pradezasatkarmakA vicAra kiyA gayA hai / satkarmasthAna--mUla aura uttara prakRtiyoMke pradezasatkarmasthAna kitane haiM isakA nirdeza karate hue mUlameM batalAyA hai ki utkRSTa pradezasatkarmakA jisa prakAra kathana kiyA hai usI prakAra pradezasatkarmaMsthAnoMkA bhI kathana kara lenA caahiye| phira bhI vizeSatAkA nirdeza karate hue prakRta meM prarUpaNA, pramANa aura alpabahutva ye tIna adhikAra upayogI batalAye haiM / jhInAjhInacUlikA pahale utkRSTa, anutkRSTa, jaghanya aura ajaghanya pradezavibhaktikA vistAra ke sAtha vicAra karate samaya yaha batalA Aye haiM ki jo guNitakarmAzika jIva utkarSaNa dvArA adhika se adhika pradezoMkA saJcaya karatA hai usake utkRSTa pradezavibhakti hotI hai aura jo kSapitakamAMzika jIva apakarSaNa dvArA karmapradezoM ko kamase kama kara detA hai usake jaghanya pradezavibhakti hotI hai, isalie yahA~para yaha prazna uThatA hai ki kyA saba karmaparamANuoMkA utkarSaNa yA apakarSaNa honA sambhava hai, basa isI praznakA samAdhAna karaneke lie yaha jhInAkIna nAmaka cUlikA adhikAra alaga se kahA gayA hai | sAtha hI isameM saMkramaNa aura udayakI apekSA bhI isakA vicAra kiyA gayA hai / isa sabakA vicAra yahA~para cAra adhikAroMkA Azraya lekara kiyA gayA hai / ve adhikAra ye haiMsamutkIrtanA, prarUpaNA, svAmitva aura alpabahutva | samutkIrtanA-isa adhikAra meM apakarSaNa, utkarSaNa, saMkramaNa aura udayase mIna aura ajhIna sthitivAle karmaparamANuoM ke astitvakI sUcanA mAtra dI gaI hai / prakRta meM jhIna zabdakA artha rahita aura amIna zabdakA arthaM sahita hai / tadanusAra jina kamparamANuoMkA apakarSaNa, utkarSaNa, saMkramaNa aura udaya honA sambhava nahIM hai ve apakarSa, utkarSaNa, saMkramaNa aura u jhIna sthitivAle karmaparamANu mAne gaye haiM / aura jina karmaparamANuoM ke ye apakarSaNa di sambhava haiM ve inase amIna sthitivAle karmaparamANu mAne gaye haiM / prarUpaNA -- isa adhikAra meM apakarSaNa Adise kIna aura amIna sthitivAle karmaparamANu kauna haiM isakA vistAra ke sAtha vicAra kiyA gayA hai| usameM bhI sarvaprathama apakarSaNakI apekSA vicAra karate hue batalAyA gayA hai ki udayAvalike bhItara sthita jitane karmaparamANu haiM ve saba apakarSaNase jhInasthitivAle aura zeSa saba karmaparamANu apakarSaNase amIna sthitivAle haiM / tAtparya yaha hai ki udayAvalike bhItara sthita karmaparamANuoM kA apakarSaNa na hokara ve kramase yathAvasthita rahate hue nirjarAko prApta hote haiM, isalie ve apakarSaNa ke ayogya honeke kAraNa apakarSaNa se jhIna Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12 ) sthitivAle mAne gaye haiM / kintu inake sivA zeSa jitane karmaniSeka haiM unake karmaparamANuoMkA apakarSaNa ho sakatA hai, isalie ve isake yogya honeke kAraNa apakarpaNa se amIna sthitivAle mAne gaye haiM / yahA~para itanA vizeSa samajhanA cAhie ki udayAvalise Upara pratyeka niSekameM aise bahutase karmaparamANu hote haiM jo nikAcitarUpa hote haiM, ataH unakA bhI apakarSaNa nahIM hotA / para sarvathA ayogya nahIM hote, kyoMki darzanamohanIya aura anantAnubandhIsambandhI aise paramANuoM kA anivRttikaraNa meM praveza karanepara aura cAritramohanIyasambandhI aise paramANuoMkA nivRttikaraNa guNasthAna meM praveza karanepara nitti aura nikAcanAkaraNakI vyucchitti ho jAne se apakarSaNa hone lagatA hai. isalie prakRta meM ye karmaparamANu bhI apakarSaNa se kIna sthitivAle haiM isakA nirdeza nahIM kiyA hai, kyoMki avasthAvizeSameM inameM apakarSaNakI yogyatA mAna lI gaI hai / parantu udadyAvalike bhItara sthita jitane karmaparamANu hote haiM unameM trikAlameM bhI aisI yogyatA nahIM pAI jAtI hai, ataH prakRtameM mAtra udadyAvalike bhItara sthita karmaparamANuoM ko hI apakarSaNase na sthitivAlA batalAyA gayA hai / sAsAdana guNasthAna meM darzanamohanIyakA apakarSaNa nahIM hotA, isalie vahA~ para bhI yahI samAdhAna samajha lenA cAhie / utkarSaNakI apekSA jhIna aura amIna sthitivAle karmaparamANuoM kA nirdeza karate hue jo kucha kahA gayA hai usakA bhAva yaha hai ki udadyAvalike bhItara sthita karmaparamANuoM kA utkarSaNa nahIM hotA / udayAvalike bAhara yadi vivakSita karmakA bandha ho rahA ho to hI usake sattA meM sthita karmaparamANuoMkA utkarSaNa hotA hai / usameM bhI jina karmaparamANuoM kI zaktisthiti utkarSaMNake yogya ho unakA hI utkarSaNa hotA hai anyakA nhiiN| khulAsA isa prakAra hai- mAna lo udayAlise uparitana sthitimeM sthita jo niSeka hai usake jina paramANuoM kI zaktisthiti apanI vyakta sthitike barAbara hai / arthAt jinheM ba~dhe hue eka samaya adhika udayAvalise nyUna karmasthitike barAbara kAla bIta cukA hai una karmaparamANuoMkA utkarSaNa nahIM hotA, kyoMki ina paramANuoM meM zaktisthitikA atyanta abhAva hai / isI sthitimeM sthita niSekake jina karmaparamANuoM kI zaktisthiti eka samaya zeSa hai / arthAt jinheM ba~dhe hue do samaya adhika udyAvalise nyUna karmasthitike barAbara kAla bIta cukA hai una karmaparamANuoM kA bhI utkarSaMNa nahIM hotA, kyoMki yahA~para nikSepakA to abhAva hai hI, atisthApanA bhI kamase kama jaghanya bAdhA pramANa nahIM pAI jaatii| isa prakAra isI sthiti meM sthita niSekake jina karmaparamANuoM kI zaktisthiti do samaya aura tIna samaya Adiko ulaMghanakara jaghanya AvAdhApramANa zeSa hai / arthAt jinheM ba~dhe hue jaghanya AbAdhA se nyUna karmasthitike barAbara kAla bIta cukA hai una karmaparamANu kA bhI utkarSaNa nahIM hotA, kyoMki yahA~para atisthApanA ke pUrA ho jAnepara bhI nikSepakA atyanta abhAva hai / isI sthitimeM sthita niSekake jina karmaparamANuoM kI zaktisthiti eka samaya adhika bAdhApramANa zeSa hai| arthAt jinheM ba~dhe hue eka samaya adhika bAdhAkAla se nyUna karmasthitike barAbara kAla bIta cukA hai una karmaparamANuoM kA eka samaya adhika AbAdhApramANa utkarSaNa hokara bAdhA ke UparakI sthitimeM nikSepa honA sambhava hai, kyoMki yahA~para atisthApanAke sAtha ekasamaya pramANa nikSepa ye donoM pAye jAte haiN| isI prakAra isI sthiti meM sthita niSeka ke jina karmaparamANuoM kI zaktisthiti do samaya adhika jaghanya AvAdhApramANa, tIna samaya adhika jaghanya bAdhApramANa ityAdi kramase eka varSa, varSapRthaktva, eka sAgara, sAgarapRthaktva, dasa sAgara, dasa sAgarapRthaktva, sau sAgara, sau sAgarapRthaktva, hajAra sAgara, hajAra sAgarapRthaktva, lAkha sAgara, lAkha sAgarapRthaktva, kor3i sAgara, kor3I sAgarapRthaktva, antaH kor3a (kor3I, kor3Akor3I sAgara aura Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 13 ) koDAkor3I sAgarapRthaktvapramANa zeSa hai / arthAt ukta zeSa sthitiko chor3akara bAkI kI karmasthiti ke barAbara kAla bIta cukA hai to una karma paramANuoM kA AvAdhApramANa atisthApanA ko chor3akara apanI-apanI yogya zeSa rahI zaktisthitipramANa sthiti taka utkarSaNa hokara nikSepa honA sambhava hai| ___ yahA~ yaha jo eka samaya adhika udayAvalikI antima sthitiko mAdhyama banAkara utkarSaNakA vicAra kiyA jA rahA hai so usa sthitimeM kisa niSekake karmaparamANu haiM aura kisake nahIM haiM isakA vicAra karate hue batalAyA hai ki jisakA bandha kiye hue eka samaya, do samaya aura tIna samaya Adike kramase eka zrAvali kAla vyatIta huA hai una saba niSekoMke karmaparamANu vivakSita sthitimeM nahIM pAye jAte / kAraNa yaha hai ki bandhake bAda eka AvalikAla taka nyUtana bandhakA apakarSaNa nahIM hotA aura AbAdhA kAlake bhItara niSeka racanA nahIM hotI, ataH vivakSita sthitike pUrva eka Avali kAla taka bandhako prApta honevAle karmaparamANuoMkA usa sthitimeM nahIM pAyA jAnA svAbhAvika hai| hAM isa eka Avalise pUrva bandhako prApta hue samayaprabaddhoMke karma paramANu apakarSaga hokara vahAM pAye jAte haiM isameM koI bAdhA nahIM aatii| phira bhI aise karmaparamANuoMkA yadi utkarSaNa ho to unakA nikSepa eka samaya adhika eka prAvalikama karmasthitike antataka ho sakatA hai| mAtra inakA nikSepa tatkAla baMdhanevAle karmake AbAdhA kAlake Upara hI hogA yahAM itanA vizeSa jAnanA caahie| yaha dUsarI prarUpaNA hai jo navakabandhakI mukhyatAse kI gaI hai / pahalI prarUpaNA prAcIna sattAmeM sthita karmoM kI mukhyatAse kI gaI thI, isalie ye donoM prarUpaNAaiM svataMtra honese inakA mUlameM alaga alaga vivecana kiyA gayA hai| yahAM dUsarI prarUpaNAke samaya avastuvikalpoMkA bhI nirdeza kiyA gayA hai| kintu prathama prarUpaNAke samaya unakA nirdeza nahIM kiyA gayA hai, isalie yahAM yaha zaMkA hotI hai ki kyA prathama prarUpaNAkI apekSA eka bhI avastu vikalpa nahIM hotA so isakA samAdhAna yaha hai ki avastuvikalpa to vahA~ bhI sambhava hai| arthAt vivakSita sthiti (eka sanaya adhika udayAvalikI antima sthiti) meM isase pUrva udayAvalipramANa niSekoMkA sadbhAva nahIM pAyA jAtA phira bhI yaha bAta binA kahe hI jJAta ho jAtI hai, isalie prathama prarUpaNAke samaya ina avastu vikalpoMkA nirdeza nahIM kiyA hai / vizeSa khulAsA mUlameM yathAsthAna kiyA hI hai, isalie ise vahAMse vizeSa rUpase samajha lenA caahie| udyAvalike Upara jo prathama sthiti hai usakI vivakSAse yaha prarUpaNA kI gaI hai| kintu isake UparakI sthitikI apekSA prarUpaNA karane para avastuvikalpa eka bar3ha jAtA hai, kyoMki udayAvalike bhItarakI saba sthitiyoMmeM sthita niSekoMke karmaparamANu to isameM pAye hI nahIM jAte, sAtha hI usase uparitana sthitimeM sthita niSekake karmaparamANa bhI nahIM pAye jAte; kyoMki ina niSekoMmeM sthita karmaparamANaoMkI zaktisthiti isa vivakSita sthitike pUrva hI samApta ho jAtI hai| tathA jhInasthitivikalpa eka kama hotA hai, kyoMki AbAdhAmeM eka samayakI kamI ho jAnese jhInasthitivikalpoM meM bhI eka samayakI kamI ho gaI hai| mAtra isakI apekSA ajhIna sthitiyoMmeM bheda nahIM hai| yaha prathama prarUpaNAkI apekSA vicAra hai| isI prakAra dUsarI prarUpaNAko dhyAnameM rakhakara vicAra kara lenA caahie| tathA Age bhI isI prakAra vicAra kara kisa niSekake kitane karmaparamANu utkarSaNase jhInasthiti haiM aura kitane karmaparamANu ajhInasthiti haiN| sAtha hI unameM avastuvikalpa kitane haiM aura jinakA utkaSaNa ho sakatA hai unakA vaha kahA~ taka hotA hai ityAdi Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAtoMkA pUrvokta prarUpaNA aura utkarSaNa Adike niyamoMko dhyAnameM rakhakara vicAra kara lenA caahie| mUlameM isakA vistArase vicAra kiyA hI hai, isalie yahAM vizeSa nahIM likhA jA rahA hai| saMkramaNakI apekSA jhIna aura ajhIna sthitivAle karmaparamANuoMkA vicAra karate hue jo kucha kahA gayA hai usakA bhAva yaha hai ki udayAvalike bhItara praviSTa hue jitane niSeka haiM unake karmaparamANu saMkramaNase jhInasthitivAle aura zeSa abhInasthitivAle haiN| mAtra nyUtana bandhakA bandhAvali kAlataka apakarSaNa, utkarSaNa aura saMkramaNa Adi nahIM hotA, itanI vizeSatA yahA~ aura samajhanI caahie| udayakI apekSA jhIna aura ajhInasthitivAle karmaparamANuoMkA vicAra karate huai jo kucha kahA gayA hai usakA bhAva yaha hai ki jisa karmane apanA phala de liyA hai vaha udayase jhInasthiti vAlA hai aura zeSa saba kama udayase ajhIna sthitivAle haiN| .. svAmitva-yahA~ taka prakRti vizeSakA pAlambana lie binA sAmAnyase yaha batalAyA gayA hai ki kisa sthitimeM sthiti kitane karma paramANu apakarSaNa Adise jhInasthitivAle aura ajhIna sthitivAle haiN| Age mithyAtva Adi pratyeka karmakI apekSA jhInasthitivAle karmaparamANuoMke utkRSTa, anutkRSTa, jaghanya aura ajaghanya aise cAra bheda karake unake svAmitvakA vicAra karake isa prakaraNako samApta kiyA gayA hai| yahAM itanA vizeSa jAnanA cAhie ki apakarSaNa AdikI apekSA utkRSTa jhInasthitivAle karmaparamANuoMkA svAmI guNitakamAMzika jIva aura apakarSaNa AdikI apekSA jaghanya jhInasthititivAle karmaparamANuoMkA svAmI kSapitakauzika jIva hotA hai| isameM jahAM vizeSatA hai usakA alagase nirdeza kiyA hai| alpabahutva-isameM mithyAtva Adi pratyeka karmakI apekSA apakarSaNa Adise jhInasthitivAle karmaparamANuoMke alpabahutvakA vicAra kiyA gayA hai| sthitigacUlikA pahale utkRSTAdike bhedase pradezavibhaktikA vistArase vicAra kara Aye haiN| sAtha hI apakarSaNa AdikI apekSA jhIna aura ajhIna sthitivAle karmaparamANuoMkA bhI vicAra kara Aye haiN| kintu abhI taka udayakI apekSA utkRSTa sthitiprApta Adi karmaparamANuoMkA vicAra nahIM kiyA gayA hai, isalie isI viSayakA vistArase vicAra karaneke lie sthitiga nAmaka cUlikA AI hai| isameM jina adhikAroMkA Azraya lekara utkRSTa sthitiprApta AdikA vicAra kiyA gayA hai ve adhikAra ye haiM-samutkIrtanA, svAmitva aura alpchutv| samutkIrtanA--isa adhikArameM utkRSTa sthitiprApta, niSekasthitiprApta, yathAniSekasthitiprApta aura udayasthitiprApta karmaparamANu haiM yaha svIkAra kiyA gayA hai| jo karmaparamANu udaya samayameM agrasthitimeM dRSTigocara hote haiM ve utkRSTa sthitiprApta karmaparamANu hai| yahA~ para utkRSTa sthitise agrasthiti lI gaI hai| eka samayaprabaddhakI vividha sthitiyoMke jitane karmaparamANu udayake samaya agrasthitimeM dRSTigocara hote haiM una sabakI utkRSTa sthitiprApta saMjJA hai yaha ukta kathanakA tAtparya hai| jo karmaparamANu bandhake samaya jisa sthitimeM nikSipta hote haiM, apakarSaNa aura utkarSaNa hokara bhI udaya kAlameM ve yadi usI sthitimeM sthita rahate haiM to unakI niSekasthitiprApta saMjJA Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 15 ) hai| jo karmaparamANu bandhake samaya jisa sthitimeM nikSipta hote haiM ve yadi utkarSaNa yA apakarSaNa hue binA udayakAlameM usI sthitimeM rahate haiM to unakI yathAniSekasthitiprApta saMjJA hai| tathA bandhake samaya jo karmaparamANu jisa niSekasthitimeM prApta hue haiM ve udayake samaya yadi usI niSekasthitimeM na rahakara jahA~ kahIM dikhalAI dete haiM to unakI udayasthitiprApta saMjJA hai / isaprakAra utkRSTasthitiprApta Adike bhedase ye kamaparamANu cAra prakArake haiM yaha nizcita hotA hai / __svAmitva-isa adhikArameM mithyAtva Adi avAntara prakRtiyoMkI apekSA ukta cAra prakArake karmaparamANuoMke utkRSTa, anutkRSTa, jaghanya aura ajaghanya ye cAra bheda karake unake svAmitvakA vicAra kiyA gayA hai| alpabahutva-isa adhikArameM ukta saba bhedoMke alpabahutvakA vicAra kiyA gayA hai| isaprakAra itanA kathana karaneke bAda cUlikA sahita pradezavibhakti adhikAra samApta hotA hai| -:0: Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya-sUcI 40 43 55 viSaya pRSTha | viSaya pRSTha eka jIvakI apekSA kAla 1-25 | saba prakRtiyoMkI apekSA jaghanya-ajadhanya mithyAtvakI utkRSTa aura anutkRSTa pradeza bhAgAbhAgakA vicAra vibhaktikA kAla | parimANa 40-43 anutkRSTa pradezavibhaktike kAlakA anya ruupse| saba prakRtiyoMkI apekSA utkRSTa-anutkRSTa nirdeza parimANakA vicAra zeSa karmoMke kAlakA nirdeza saba prakRtiyoMkI apekSA jaghanya aura ajaghanya samyaktva aura samyagmithyAtvake kAlameM parimANakA nirdeza vizeSatAkA nirdeza kSetrakA nirdeza saba prakRtiyoMke jaghanya kAlake jAnane kI sUcanAmAtra 6 / utkRSTa aura anutkRSTa kSetrakA nirdeza uccAraNAke anusAra utkRSTa aura anutkRSTa jaghanya aura ajaghanya kSetrakA nirdeza 44 kAlakA nirdeza 7 | sparzanakA kathana 45-50 jaghanya aura ajaghanya kAlakA nirdeza 17 | utkRSTa aura anutkRSTa sparzanakA kathana eka jIvakI apekSA antara 25-37 | jaghanya aura ajaghanya sparzanakA kathana mithyAtvakI utkRSTa pradezavibhaktikA antara 25 nAnAjIvoMkI apekSA kAla 50-53 zeSa karmoke antarake jAnanekI sUcanA 26 / utkRSTa anutkRSTa kAlakA kathana samyaktva aura samyagmithyAtvake antara ke viSayameM jaghanya aura ajaghanya kAlakA kathana vizeSatAkA nirdeza 26 / nAnAjIvoMkI apekSA antara 53-54 saba prakRtiyoMke antarakAlake jAnanekI utkRSTa aura anutkRSTa antarakA kathana sUcanAmAtra 27 jaghanya aura ajaghanya antarakA kathana uccAraNAke anusAra utkRSTa aura anutkRSTa sannikarSakA kathana 54-74 antarakA nirdeza 27 utkRSTa sannikarSakA kathana jaghanya aura ajaghanya antarakA nirdeza 32 | jaghanya sannikarSakA kathana nAnA jIvoMkI apekSA bhaGgavicaya 37-36 | alpabahutvakA kathana 74-133 cUrNikArakI sUcanAmAtra 37 zroghase utkRSTa pradeza alpabahutva kathana saba prakRtiyoM kI apekSA utkRSTa-anutkRSTa narakagatimeM utkRSTa pradeza alpabahutva kathana 82 pradezavibhaktikA bhaGgavicaya zeSa gatiyoMmeM utkRSTa pradeza alpabahutvake saba prakRtiyoMkI apekSA jaghanya-ajaghanya pradeza jAnanekI sUcanA vibhaktikA bhaGgavicaya 36 ekendriyoMmeM utkRSTa pradeza alpabahutvakA kathana 61 bhAgAbhAga 36-40 zrodhase jaghanya pradeza alpabahutvakA sakAraNa saba prakRtiyoMkI apekSA utkRSTa-anutkRSTa nirdeza 66 bhAgAbhAgakA vicAra 36 / narakagatimeM jaghanya pradeza alpabahutvakA kathana 116 53 54 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 17 ) 217 bhAva 153 viSaya pRSTha | viSaya zeSa gatiyoMmeM jaghanya pradeza alpabahutvake jAnanekI / bhAgAbhAga 211 sUcanA 123 parimANa 216 manuSyagatimeM aodhake samAna jAnanekI vizeSa kSetra sUcanA 123 sparzana ekendriyoMmeM jaghanya pradeza alpabahutvakA kathana 124 nAna jIvoMkI apekSA kAla 222 bhujagAra vibhaktikA kathana 133-171 nAnA jIvoM kI apekSA antara 226 bhujagAra vibhaktike teraha anuyogadvAroMkA / 226 nAmanirdeza 133 alpabahutva 226 samutkIrtanA satkarmasthAna 235-235 svAmitva maGgalAcaraNa 234 eka jIvakI apekSA kAla satkarmasthAnoMkA kathana 234 eka jIvakI apekSA antara 142 | tIna anuyogadvAroMkA nAmanirdeza 234 nAnAjIvoMkI apekSA bhaGgavicaya 146 prarUpaNA 234 bhAgAbhAga 150 pramANa 235 parimANa alpabahutva 235 kSetra mInAjhInacUlikA 235-366 sparzana 156 / maGgalAcaraNa 235 nAnAjIvoMkI apekSA kAla 163 jhIna aura ajhIna padakI vizeSa vyAkhyA nAnAjIvoMko apekSA antara ____ jAnanekI sUcanA 235 bhAva vibhASA zabdakA artha 236 alpabahutva 166 jhInAjhIna adhikArake kathanakI sArthakatA 236 padanikSepa 171-187 yaha adhikAra cUlikA kyoM kahA gayA hai isakA padanikSepa aura vRddhikA svarUpanirdeza 171 nirdeza 236 padanikSepake tIna anuyogadvAroMke nAma 172 prakRtameM cAra anuyogadvAroMkA nAmanirdeza 237 utkRSTa samutkIrtanA samutkIrtanA padakA artha 237 jaghanya samutkIrtanAkI sUcanAmAtra 173 samutkIrtanA anuyogadvAra 237-238 utkRSTa svAmitva 173 apakarSaNa zrAdikI apekSA jhInasthitika jaghanya svAmitva 184 karmoMkA astitva kathana 237 utkRSTa alpabahutva 185 vizeSa khulAsA 237 jaghanya alpabahutva 186 prarUpaNA anuyogdvaar| 237-275 vRddhivibhakti kathana 187-234 ! kauna karma apakarSaNase jhInasthitika haiM isakA teraha anuyogadvAroMkI sUcanA 187 nirdeza 236 samutkIrtanA 187 | apakarSaNase amInasthitika karmoMkA vyAravyAna 240 svAmitva 186 | kauna karma utkarSaNase jhInasthitika hai isakA eka jIvakI apekSA kAla nirdeza 242 eka jIvakI apekSA antara 201 | kauna karma utkarSaNase ajhInasthitika haiM isakA nAnA jIvoMkI apekSA bhaGgavicaya 247 172 163 0 nirdeza 0 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 18 ) 253 258 260 . . viSaya pRSTha | viSaya pRSTha eka samaya adhika udayAvalikI antima pUrvokta pratyeka jhInasthitika karma utkRSTa Adi sthitimeM navakabandhake kauna karmaparamANu nhiiN| ____ kI apekSA cAra prakArake hote haiM isakA haiM isakA nirdeza 251 nirdeza 275 usI sthitimeM kauna paramANu haiM isakA nirdeza 252 | svAmitva 275-356 usa sthitimeM navakabandhake jo karmaparamANu haiN| mithyAlvake apakarSaNAdi cAroMkI apekSA jhIna. unakA kitanA utkarSaNa ho sakatA hai| sthitika karmoM ke utkRSTa svAmI kA nirdeza 276 isakA nirdeza | samyakatvakI apekSA utkRSTa svAmitvakA nirdeza 284 samyagmithyAtvakI apekSA utkRSTa svAmitvakA / do samaya adhika udayAvalikI antima nirdeza 287 sthitikI apekSA kathana / anantAnubandhIkI apekSA utkRSTa svAmitvakA tIna samaya adhika zrAvalise lekara aAvalikama nirdeza 292 zrAbAdhA taka kI sthitiyoMkI apekSA madhyakI ATha kaSAyoMkI apekSA utkRSTa jAnanekI sUcanA svAmitvakA kathana 264 eka samaya kama zrAvalise nyUna zrAbAdhAkI krodhasaMjvalanakI apekSA utkRSTa svAmitva kathana 300 antima sthitimeM kitane vikalpa nahIM mAnasaMjvalanakI apekSA utkRSTa svAmitva kathana 302 hote haiM aura kitane vikalpa hote haiM ikakA mAyAsaMpalanakI apekSA utkRSTa svAmitva kathana 303 nirdeza 261 / lobhasaMjvalanakI apekSA utkRSTa svAmitva kathana 303 jo hote haiM unameM kauna utkarSaNase jhIna- strIvedakI apekSA utkRSTa svAmitva kathana 305 sthitika haiM aura kauna ajhInasthitika haiN| | puruSavedakI apekSA utkRSTa svAmitva kathana 306 isakA nirdeza 263 / napusakavedakI apekSA utkRSTa svAmitvakA kathana 307 eka samaya kama prAvalise nyUna zrAbAdhAkI chaha nokaSAyoMkI apekSA utkRSTa svAmitva kathana 308 antima sthitike vikalpakA kathana karake mithyAtvakI apekSA jaghanya svAmitva kathana 312 aAgekI eka samaya adhika sthitike samyaktvakI apekSA jaghanya svAmitva kathana 320 vikalpoMkA nirdeza va utkarSaNase jhInA samyagmithyAtvakA jaghanya svAmitva samyaktvake jhIna vicAra 266 samAna jAnanekI sUcanA 322 usase eka sayaya adhika sthitikI apekSA | aATha kaSAya, cAra saMjvalana, puruSaveda, hAsya, pUrvokta prakArase vicAra 270 rati. bhaya aura jugupsAkI apekSA jaghanya eka samaya adhika jaghanya zrAbAdhA taka pUrvokta svAmitva 322 ___krama calatA hai isakA nirdeza 271 anantAnubandhIkI apekSA jaghanya svAmitva 328 do samaya adhika jaghanya bAbAdhAse lekara napuMsakaveda kI apekSA jaghanya svAmitva :334 utkarSaNase jhInasthiti karmapradeza nahIM strIvedakI apekSA jaghanya svAmritva 346 hote isakA nirdeza 272 | | arati-zokakI apekSA jaghanya svAmitva 350 saMkramaNase jhInasthitika aura ajhInasthitika alpabahutva karmapradezoMkA nirdeza 273 | mithyAtvAdi prakRtiyoMmeM cAroMkI apekSA utkRSTa udayase jhInasthitika aura ajhInasthitika / alpabahutva 356 karma pradezoMkA nirdeza 274 / jaghanya jhInasthitika alpabahutva 358 356-366 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya sthitigacUlikA maGgalAcaraNa sthitiga padakI vibhASAkI sUcanA sthitiga padakA artha samutkIrtanA sthitiprApta dravya cAra prakArakA hai isakA nirdeza pRSTha viSaya pRSTha 366-451 | napu Msakavedake utkRSTa agrasthitiprApta Adi dravyake svAmitvakA nirdeza jaghanya sthitiprApta dravyake svAmitvake jAnanekI sUcanA sava karmoM ke jaghanya agrasthitiprApta dravyake svAmIkA nirdeza 366 yaha adhikAra bhI cUlikA hai isakA nirdeza 367 prakRtopayogI tIna anuyogadvAroMkA nAmanirdeza 367 tInoM anuyogadvAroMkA lakSaNanirdeza ( 16 ) utkRSTa sthitiprApta dravyakA svarUpa kathana niSekasthitiprApta dravyakA svarUpanirdeza yathAniSekasthitiprApta dravyakA svarUpanirdeza udayasthitiprApta dravyakA svarUpanirdeza pratyekake utkRSTAdi cAra bhedoMkA nirdeza svAmitva 366 366 mithyAtvake utkRSTa zragrasthitiprApta Adi dravyake svAmitvakA nirdeza mithyAtvake niSekasthitiprApta aura udaya367 sthitiprApta dravyake svAmIkA nirdeza 424 366-374 | mithyAtvake yathAniSekasthitiprApta dravyake svAmIkA nirdeza samyaktvake yathAniSekasthitiprApta dravyake svAmIko mithyAtva ke samAna jAnanekI sUcanA, sAtha hI kucha vizeSatAkA nirdeza samyaktvake niSekasthitiprApta aura udayasthitiprApta dravyake jaghanya svAmIkA nirdeza samyagmithyAtva ke yathAniSekasthitiprApta 435 367 368 370 301 372 373 374-445 374 400 samyaktva aura samyagmithyAtvake utkRSTa grasthitiprApta zrAdi dravyake svAmitvakA nirdeza zranantAnuvandhIcatuSka, ATha kaSAya aura chaha nokaSAyoMkA bhaGga mithyAtva ke samAna jAnanekI sUcanA 403 403 ATha kaSAyoMke utkRSTa udayasthitiprApta dravyake svAmitvameM vizeSatAkA nirdeza chaha nokaSAyoMke utkRSTa udayasthitiprApta dravya ke svAmitva vizeSatAkA nirdeza krodhasaMjvalana ke utkRSTa agrasthitiprApta Adi dravyake svAmitvakA nirdeza saMjvalanamAna, mAyA aura lobhake viSayameM saMjvalana krodhake samAna jAnanekI sUcanA 416 puruSavedake cAroM sthitiprApta dravyake utkRSTa svAmitvakA nirdeza strIvedake utkRSTa grasthitiprApta zrAdi dravyake svAmitvakA nirdeza 405 420 404 420 423 423 424 alpabahutva saba karmoMke cAroM utkRSTa sthitiprAptoMke pabahutvakA nirdeza 430 437 dravyakA svAmI samyaktvake samAna hai isakA apanI vizeSatA ke sAtha nirdeza samyagmithyAtva ke niSeka aura udayasthitiprApta dravyake jaghanya svAmIkA nirdeza anantAnubandhiyoMke niSeka aura yathAniSekasthitiprApta dravya ke jaghanya svAmIkA nirdeza 468 anantAnubandhiyoMke udayasthitiprApta dravyake jaghanya svAmIkA nirdeza 436 438 bAraha kaSAyoMke niSeka aura udayasthitiprApta dravyake jaghanya svAmIkA nirdeza bAraha kaSAyoM ke yathAniSekasthitiprApta dravyake jaghanya svAmIkA nirdeza puruSaveda, hAsya, rati, bhaya aura jugupsA ke viSaya meM bAraha kaSAyoMke samAna jAnanekI sUcanA 444 strIveda, napu Msakaveda, arati aura zokake yathAniSekasthitiprApta Adi dravyake jaghanya svAmIkA nirdeza 440 442 442 445 446-451 446 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 20 ) viSaya pRSTha , viSaya jadhanya alpabahutvake jAnanekI sUcanA | anantAnubandhiyoMke cAroM jaghanya sthitiprAptoMmithyAtvake cAroM jaghanya sthitiprAptoMke alpa- ___ke alpabahutvakA nirdeza 450 bahutvakA nirdeza 447 | strIveda, napusakaveda, arati, aura zokake samyaktva, samyagmithyAtva, bAraha kaSAya, cAroM jaghanya sthitiprAptIkA alpabahutva puruSaveda, hAsya, rati, bhaya aura jugupsAke anantAnubandhIke samAna hai isakA nirdeza 451 cAroM jaghanya sthitiprAptoMkA alpabahutva mithyAtvake samAna hai isakI sUcanA 450 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kasAyapAhuDassa pa de sa vi ha ttI paMcamo atthAhiyAro Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( siri-jaivasahAiriyaviraiya-cuNNimuttasamaNNidaM siri-bhagavaMtaguNaharabhaDArovaiDaM ka sA ya pA huDa tassa siri-vIraseNAiriyaviraiyA TIkA jayadhavalA tattha padevihattI NAma paMcamo atyAhiyAro) * kaalo| 1. kAlo uccadi tti bhaNidaM hodi / Misru OM kaal| 1. kAlakA kathana karate haiM yaha rakta kathanakA tAtparya hai| Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalA sahide kasAya pAhuDe * micchuttassa ukkassapa desavihattiya kevaciraM kAlAdo hodi / 9 2. sugamaM / * jahaNNukkasseNegasamA / 93. sattamapuDhaviNeraiyassa ukkassA assa carimasamae ceva ukkassapadesasaMtakamavalaMbhAdo | * aNussa padesavihattio kevaciraM kAlAdo hodi / 4. sugamaM / * jahagusse atakAlamasaMkhejjA poggalapariyaTTA / 95. cadugadiNigode paDucca eso kAlaNidda so / NiccaNigode puNa paDucca aNAdio pajjavasido aNAdio sapajjavasido ca hodi, aladdhatasabhAvANamukassadavvANuvavattIdoM / aNukkassapadesavihattIe anaMtakAlAvadvANaM kathaM ghaDade ? Na, ukkastapadesa pahuDi jAva jahaNahANaM ti edesu anaMtesu dvANesu anaMtakAlA vahANaM pasi virohAbhAvAdo / * mithyAtvakI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIvakA kitanA kAla hai ? 62. yaha sUtra sugama hai / * jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai 1 [ padesavihantI 5 63. kyoMki sAtavIM pRthivIke nArakI ke utkRSTa Ayuke antima samayameM hI utkRSTa pradezasatkarma upalabdha hotA hai / * anutkRSTa pradezavibhaktikA kitanA kAla hai / 4. yaha sUtra sugama hai / * jaghanya aura utkRSTa ananta kAla hai jo asaMkhyAta pudgala parivartanoMke barAbara hai / 95. caturgati nigoda jIva kI apekSA kAlakA yaha nirdeza kiyA hai / nitya nigoda jIvakI apekSA to anAdi-ananta aura anAdi- sAnta kAla hotA hai, kyoM ki jina jIvoMne trasabhAvako nahIM prApta kiyA hai unake utkRSTa dravyakI prApti sambhava nahIM hai / zaMkA - anutkRSTa pradezavibhaktikA ananta kAlataka avasthAna kaise bana sakatA hai ? samAdhAna nahIM, kyoMki utkRSTa pradezasthAna se lekara jaghanya pradezasthAna taka jo ananta sthAna haiM unameM ananta kAla taka avasthAnaM honemeM koI virodha nahIM AtA hai / - Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vrrrrrrrwww.r mA0 22] uttarapadesavihattIe kAlaparUvaNA * aNNoSadeso jahaNNeNa asaMkhejA logA tti / 6. savve jIvapariNAmA asaMkhejalogamettA ceva jANatA, tahovadesAbhAvAdo / tatyukkassapadesasaMtakammakAraNapariNAmakalAvaM mottaNa sesapariNAmahANesu avaThThANakAlo jaha0 asaMkhejalogametto ceva tamhA aNukkassapadesakAlo jaha0 asaMkhejalogametto tti icchiyavyo / Na ca padesuttarAdikameNa saMtakammahANesu paribhamaNaNiyamo atthi, ekasarAheNa aNatANi hANANi ullaMghiyUNa vi pribbhmnnuvlNbhaado'| edaM kesi pi AiriyANaM vakkhANaMtaraM / edesu domu uvadesesu ekkeNeva sacceNa hodavvaM, aNNoNNavirudattAdo / tado ettha jANidUNa vattavvaM / * adhavA khavagaM paDucca vAsapudhattaM / 7. guNidakammaMsiyalakkhaNeNAgaMtUNa sattamAe puDhavIe ukkassapadesaM kariya puNo samayAviroheNa eiMdisamu maNussesu ca uvavajjiya aMtomuhattabbhahiahavassehi saMjamaM paDivajjiya NivvuI gayammi aNukkassadavvassa vaaspudhttmettkaaluvlNbhaado| 8 anya upadezake anusAra jaghanya kAla asaMkhyAta lokapramANa hai / 6. kAraNa ki jIvoMke saba pariNAma asaMkhyAta lokamAtra hI hote haiM, ananta nahIM hote, kyoMki isa prakArakA upadeza nahIM pAyA jaataa| unameM se utkRSTa pradezasatkarmake kAraNabhUta pariNAmakalApako chor3akara zeSa pariNAmoMmeM avasthita rahanekA jaghanya kAla asaMkhyAta lokapramANa hI hai, isalie anutkRSTa pradezasatkarmakA jaghanya kAla asaMkhyAta lokapramANa hai aisA svIkAra karanA caahie| aura uttarottara eka eka pradezake adhikake kramase satkarmasthAnoM meM paribhramaNa karanekA koI niyama nahIM hai, kyoMki eka sAtha ananta sthAnoMko ullaMghana karake bhI paribhramaNa pAyA jAtA hai| yaha kinhIM prAcAryokA vyAkhyAnantara hai so ina do upadezoM se eka upadeza hI satya honA cAhie, kyoMki ye dAnoM upadeza parasparameM virodhako liye hue haiM, isalie yahA~para jAnakara vyAkhyAna karanA caahie| - athavA tapakakI apekSA varSapRthaktvapramANa kAla hai / 67. kyoMki jo jIva guNitakarmAzikakI vidhise Akara sAtavIM pRthivImeM utkRSTa pradezasatkarmako karake punaH yathAzAstra ekendriyoM meM aura manuSyoM meM utpanna hokara antarmuhUrta adhika ATha varSa kAlake dvArA saMyamako grahaNakara muktiko prApta hotA hai usake anutkRSTa dravyakA varSa pRthaktvapramANa kAla upalabdha hotA hai / vizeSArtha-mithyAtvakI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai yaha to spaSTa hI hai, kyoMki guNitakarmAzavidhise Akara jo antameM utkRSTa Ayuke sAtha dUsarI bAra sAtaveM narakameM utpanna hotA hai usake antima samayameM hI mithyAtvakI utkRSTa pradezavibhakti dekhI jAtI hai| isakI anutkRSTa pradezavibhaktike kAlake viSayameM do upadeza pAye 1. mA. pratau 'paribhamaNamaNuvalaMbhAdo' iti pAThaH / Jain Edudation International Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 - evaM sesANaM kammApaM jAdUNa NedavvaM / 8. taM jahA . -ahakasAya-sattaNokasAyANaM micchattabhaMgo, jahaNNukkasakAlehi ukassANukkassadavvaksiehi tato bhedaabhaavaado| aNaMtANubaMdhicaukassa vi micchattabhaMgo ceva / Navari aNukkassa. jahaeNeNa aMtomuhuttaM, aNaMtANubaMdhicaukkaM visaMjoiya puNo saMjutto hodUNa aMtomuhutteNa visaMjoidammi tduvlNbhaado| cadusaMjApurisa0 ukka0 jahaNNu0 egasa0 / aNuka0 aNAdi-apajja0 aNAdi-sapajja0 saadi-spjj.| jo so sAdi-sapajjA tassa jahaNNukka0 aMto0 / itthi. uka jAte haiN| eka upadezake anusAra vaha ananta kAla pramANa batalAyA hai| isakI vyAkhyA karate hue vIrasena svAmIne jo likhA hai usakA bhAva yaha hai ki nitya nigoda jIva do prakArake hote haiM-eka ve jo abataka na to nigodase nikale haiM aura na nikleNge| inakI apekSA to mithyAtvakI anutkRSTa pradezavibhaktikA kAla anAdi-ananta hai| hAM jo nitya nigodase nikalakara kramase anutkRSTa pradezavibhaktikA anta kara dete haiM unakI apekSA anAdi-sAnta kAla hai| para cUrNisUtra meM ina donoM prakArake kAloMkA grahaNa na kara itara nigoda jIvoMkI apekSA kAlakA vicAra kiyA gayA hai| Azaya yaha hai ki eka bAra mithyAtvakI utkRSTa pradezavibhakti karake jo kramase itara nigodameM cale jAte haiM unake vahAMse nikalakara punaH utkRSTa pradezavibhaktike prApta karanemeM ananta kAla lagatA hai, isalie cUrNisUtrameM mithyAtvakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa ananta kAla kahA hai| yaha eka upadeza hai| kintu eka dUsarA upadeza bhI milatA hai| isake anusAra mithyAtvakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla anantapramANa na prApta hokara asaMkhyAta lokapramANa bana jAtA hai| una AcAryoMke matase isa upadezake kAraNakA nirdeza karate hue vIrasena AcArya likhate haiM ki jIvoMke kula pariNAma asaMkhyAta lokapramANa hI upalabdha hote haiM aura saba pradezasatkarmasthAnoMmeM jIva kramase hI prApta hotA hai aisA koI niyama nahIM hai, ataH jaghanya kAla asaMkhyAta lokapramANa banane meM koI bAdhA nahIM aatii| anutkRSTake jaghanya kAlake viSayameM ye do upadeza haiM / yaha kaha sakanA kaThina hai ki inameM se kauna upadeza saca hai, isalie yahA~ donoMkA saMgraha kiyA gayA hai| yaha sambhava hai ki guNitakauzika jIva sAtaveM narakake antameM utkRSTa pradezasaMcaya karake aura vahAMse nikalakara kramase manuSya hokara varSapRthaktva kAlake bhItara mohanIyakA kSapaNa kara de| isalie yahA~ mithyAtvakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla varSapRthaktvapramANa bhI kahA hai| OM isI prakAra zeSa karmokA jAnakara le jAnA caahie| 68. khulAsA isa prakAra hai--ATha kaSAya aura sAta nokaSAyoMkA bhaGga mithyAtvake samAna hai, kyoMki jaghanya aura utkRSTa kAlakI apekSA tathA utkRSTa aura anutkRSTa dravyavizeSakI apekSA mithyAtvase inameM koI bheda nahIM hai / anantAnubandhIcatuSkakA bhI mithyAtvake samAna hI bhaGga hai| itanI vizeSatA hai ki isakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla antamuhUrta hai, kyoMki anantAnubandhIcatuSkakI visaMyojanA karake aura saMyukta hokara jo antamuhUrtameM puna: isakI visaMyojanA karatA hai usake ukta kAla pAyA jAtA hai| cAra saMjvalana aura puruSavedakI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| anutkRSTa pradeza vibhaktikA kAla anAdi-ananta, anAdi-sAnta aura sAdi-sAnta hai| usameM jo sAdi-sAnta kAla hai usakI Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapadesavihattIe kAlaparUvagNA jahaNNu0 egasa0 / aNukka0 ja0 dasavassasahassANi vAsapudhatteNa sAdi0, ukka0 aNaMtakAlaM / sammatta-sammAmicchattANaM ukka0 pade0vi0 keva0 kAlAdo hodi ! jahaNNukkasseNa egsmo| 6. edesi ceva aNukkassadavbakAlapaduppAyaNamuttaramuttaM bhaNadi-- OM vari sammatta-sammAmicchattANaM aNukassadavvakAlo jahaNaNeNa aMtomuhurta / apekSA jaghanya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| strIvedakI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla varSapRthaktva adhika dasa hajAra varSa hai aura utkRSTa ananta kAla hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI utkRSTa pradezavibhaktikA kitanA kAla hai ? jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| vizeSArtha _ina saba prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhakti apane apane utkRSTa svAmitvaka antima samayameM hotI hai, isalie yahAM sabakI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya kahA hai / mAtra jisa prakRtikI anutkRSTa pradezavibhaktike kAla meM kucha vizeSatA hai usakA yahA~ spaSTIkaraNa karate haiN| anantAnubandhIcatuSkakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla antarmuhUrta kyoM hai isake kAraNakA nirdeza mUla meM hI kiyA hai| cAra saMjvalana aura puruSavedakI anutkRSTa pradezavibhakti abhavyoMkI apekSA anAdi-ananta, bhavyoMkI apekSA anAdi-sAnta aura kSapakazreNimeM sAdi-sAnta kahI hai| kSapakazreNimeM inakI utkRSTa pradezavibhakti honeke bAda antarmuhUrta kAlataka anutkRSTa pradezavibhakti sambhava hai, isalie inakI sAdi-sAnta anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta kahA hai| strIvedakI utkRSTa pradezavibhakti guNitakarmAzika aise jIvake bhI hotI hai jo antameM palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa Ayuke sAtha asaMkhyAta varSakI AyuvAle jIvoMmeM utpanna hokara Ayuke antima samayameM sthita hai| usake bAda yaha jIva deva hotA hai aura deva paryAyase Akara aise jIvakA varSapRthaktvakI AyuvAlA manuSya hokara mokSa jAnA bhI sambhava hai| strIvedakI utkRSTa pradezavibhakti honeke bAda usakI anutkRSTa pradezavibhaktikA isase kama kAla sambhava nahIM hai| yahI kAraNa hai ki yahA~para isakA jaghanya kAla varSapRthaktva adhika dasa hajAra varSapramANa kahA hai| yahA~ jina prakRtiyoMkI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla kahA gayA hai unakI isa vibhaktikA utkRSTa kAla mithyAtvake samAna hI hai yaha binA kahe hI jAna lenA cAhie. kyoMki kAlameM mithyAtvase jitanI vizeSatA thI vahI yahA~ para kahI gaI hai| 66. aba samyakatva aura samyagmithyAtvake anutkRSTa dravyake kAlakA kathana karaneke lie AgekA sUtra kahate haiM OM itanI vizeSatA hai ki samyaktva aura samyagmithyAtvake anutkRSTa dravyakA jaghanya kAla antarmuhUrta hai| Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesahittI 5 10. kudo 1 sammattaM paDivaNNaNissaMtakammiyammi sammattasaMtamaMtomuhuttaM dhariya khavidadasaNamohaNIyammi tduvlNbhaado| ukassasAmiyassa vA khavayassa aNukassammi padiya NissaMtIkaraNeNa sabajahaNNaMtomuhuttamettakAlo vattavbo, puvillAdo vi edassa jhnnnnbhaavdsnnaado| * ukkasseNa becchAvahisAgarovamANi sAdhireyANi | 6 11. NissaMtakammiyamicchAiDimmi sammattaM paDivajjiya puNo micchattaM gaMtUNa pali. asaM0bhAgamettakAleNa carimuvvellaNakaMdayassa carimaphAlIe sesAe sammattaM ghettUNa paDhamacchAvahiM bhamiyaM puNo micchattaM gaMtUNa palidovamassa asaMkhejadibhAgamettakAleNa carimuvvellaNakaMdayassa carimaphAlIe sesAe sammattaM ghettUNa vidiyachAvahiM' bhamiya puNo micchattaM gaMtUNa palido. asaM0bhAgamettakAleNuvvellidasammatta-sammAmicchattammi tduvlNbhaado| 10. kyoMki ina do prakRtiyoMkI sattAse rahita jo jIva samyaktvako prApta karake aura antarmuhUrta kAla taka samyaktvakI sattAvAlA hokara darzanamohanIyakI kSapaNA karatA hai usake ina donoM prakRtiyoM ke anutkRSTa dravyakA jaghanya kAla antarmuhUrta pAyA jAtA hai| yA inake utkRSTa dravyakA svAmI jo kSapaka jIva inheM anutkRSTa karake niHsattva kara detA hai usake inake anutkRSTa dravyakA sabase jaghanya kAla antarmuhUrta kahanA cAhie, kyoMki pUrvokta kAlase bhI yaha kAla jaghanya dekhA jAtA hai| * utkRSTa kAla sAdhika do chayAsaTha sAgarapramANa hai / 6 11. kyoMki ina do prakRtiyoMkI sattAse rahita jo mithyAdRSTi jIva samyaktvako prApta hokara punaH mithyAtvameM jAkara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAla taka inakI udvelanA karate hue antima udvelanAkANDakakI antima phAlike zeSa rahanepara samyaktvako prApta huA aura prathama chathAsaTha sAgara kAla taka bhramaNa karake puna: mithyAdRSTi huaa| tathA vahA~ palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAla taka dvelanA karate hue carama udvelanA kANDakakI antima phAlike zeSa rahanepara samyaktvako prApta karake dvitIya chayAsaTha sAgara kAla taka usake sAtha bhramaNa karatA rahA aura antameM mithyAdRSTi hokara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAlake dvArA jisane samyaktva aura samyagmithyAtvakI udvelanA kI usake ukta kAla upalabdha hotA hai| vizeSArtha--yahA~para do cUrNisUtroM dvArA samyaktva aura samyagmithyAtvakI anutkRSTa pradezavibhaktike jaghanya aura utkRSTa kAlakA nirdeza kiyA gayA hai| aisA karate hue vIrasena svAmIne jaghanya kAla do prakArase ghaTita karake batalAyA hai| prathama udAharaNameM to aisA jIva liyA hai jisake ina do karmoMkI sattA nahIM hai / aisA jIva samyagdRSTi hokara antarmuhUrtameM yadi inakI kSapaNA karatA hai to usake inakI anutkRSTa pradezavibhaktikA antarmuhUrta kAla upalabdha hotA hai| dUsaraM udAharaNameM aisA kSapaka jIva liyA hai jo inakI utkRSTa pradezavibhaktivAlA hai| 1. tA. pratau 'dhesaNa paDhamachAvaTiM' iti pAThaH / .. For Private & Personal use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] uttarapadesavihattIe kAlaparUvaNA * jahaNNakAlo jANidaNa nnedvyo| 12. sugamaM / 13. evaM cuNNimuttamassidUNa kAlaparUvaNaM kariya saMpahi etthuccAraNAiriyavakkhANakkama bhaNissAmo / kAlo duviho--jahaNNo ukkassao cedi / ukkassae payadaM / duvi0-oghe0 Ade0 / oghe0 micchatta-aTTaka0-sattaNoka0 ukka0 pade0 vihattI. kevaciraM kAlA0 ? jahaNNukka0 egs| aNuka0 ja0 vAsapudhattaM, uka0 aNaMtakAlamasaMkhejjA poggalapariyaTTA / evaM aNaMtANu0 caukka0 / vari aNukka0 ja0 aMto0 / sammatta-sammAmi0 ukka0 padesa0 jahaNNukka0 egasa0 / aNukka0 ja0 aMto0, ukka0 vecchAvahisAgaromANi sAdi0 / cadusaMja0-purisavedANaM uka0 pade0 jahaNNuka0 isa jIvake antarmuhUrtameM ina karmAkI niyamase kSapaNA ho jAtI hai, isalie isake bhI inakI anutkRSTa pradezavibhaktikA antarmuhUrta kAla upalabdha hotA hai| isa prakAra anutkRSTa pradezavibhaktike ye do udAharaNa upasthita kara vIrasena svAmI prathamakI apekSA dvitIyako hI prakRtameM upayukta mAnate hue pratIta hote haiM, kyoMki prathamakI apekSA anutkRSTa pradezavibhaktikA jitanA kAla hai usase dUsare udAharaNakI apekSA anutkRSTa pradezavibhaktikA kAla spaSTataH kama hai aura jaghanya kAlameM jo sabase nyUna ho vahI liyA jAtA hai| yaha to ina donoM koMkI anutkRSTa pradezavibhaktike jaghanya kAlakA vicAra hushraa| utkRSTa kAlakA spaSTIkaraNa svayaM vIrasena svAmIne kiyA hI hai| yahA~ itanA hI saMketa karanA hai ki samyaktva aura samyagmithyAtvakI udvelanAkA kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hokara bhI nyUnAdhika hai, isalie jahA~ jisa karmakI antima udvelanAkANDakakI antima phAli prApta ho vahAM usake sadbhAvameM rahate hue antima samayameM hI samyaktvako prApta karAnA caahie| * jaghanya kAlako jAnakara le jAnA caahie| 5 12. yaha sUtra sugama hai| vizeSArtha-isa cUrNisUtrameM jaghanya padase tAtparya mithyAtva Adi aTThAIsa prakRtiyoMke jaghanya dravyase hai| usakA jaghanya aura utkRSTa jo kAla ho use jAnakara ghaTita kara lenA cAhie yaha bAta isa cUrNisUtra meM kahI gaI hai| $ 13. isa prakAra cUrNisUtrake Azrayase kAlakA kathana karake aba yahA~ para uccAraNAcAryake vyAkhyAnake kramako kheNge| kAla do prakArakA hai-jaghanya aura utkRSTa / utkRSTakA prakaraNa hai| nirdeza do prakArakA hai-ogha aura aadesh| oghase mithyAtva, ATha kaSAya aura sAta nokaSAyoMkI utkRSTa pradezavibhaktikA kitanA kAla hai ? jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai / anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla varSapRthaktvapramANa hai aura utkRSTa ananta kAla hai jo asaMkhyAta pudgala parivartanapramANa hai| isI prakAra anantAnubandhIcatuSkakI apekSA kAla jAnanA cAhie / itanI vizeSatA hai ki isakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla antarmuhUrta hai| samyaktva aura samyagmidhyAtvakI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla antarmuhUrta hai aura utkRSTa kAla sAdhika do Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = jayadhavalA sahide kasAyapAhuDe [ pasavihattI 5 10 | egasa0 / aNukka0 aNAdizro apajjavasido aNAdizrAM sapajjavasido sAdio sapajja0 / tattha jo so sAdio sapajjavasido tassa imo hi so- jahaNNu 0 to 0 itthiveda0 ukka0 pade0 jahaNNuka0 esa0 / aNukka0 ja0 dasavassasahassANi vAsapughaNavbhahiyANi, ukka0 anaMtakAlamasaMkhejjA poggalapariyaTTA / $ 14. AdeseNa0 Neraiesu micchatta- solasaka0 - iNNoka0 uka0 pade0 jahaNNukka0 esa0 / aNukka0 jaha0 aMto0 / kudo ! sattamAe puDhavIe samayAhiyaasaMkhe0phaddayamettAvasese Ae davvamukassaM kariya vidiyasamayamAdi kADhUNa aMtomuhuttamettakAlaM aNukkassadavveNacchiya Niggayassa taduvalaMbhAdo / Neraiyacarimasamae padesa sukassasAmittaM parUvidamutteNa saha edassa vakkhANassa kathaM Na viroho 1 viroho ceva / kiM tu AuvabaMdhayaddhAkAlammi jAdapadesakkhayAdo uvarimakAlapadesasaMcao bahuo ti jaivasahAirioeso teNa Neraiyacarimasamae ceva ukkassapadesasAmittaM / uccAraNAiriyANaM puNa ahippAraNa uvarimasaMcayAdo abaMdhakAlammi jAdapadesakkhao chayAsaTha sAgarapramANa hai| cAra saMjvalana aura puruSavedakI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai / anutkRSTa pradezavibhaktikA zranAdi-ananta, anAdi- sAnta aura sAdi- sAnta kAla hai / unameM se jo sAdi- sAnta kAla hai usakA yaha nirdeza hai| usakI apekSA jaghanya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai / strIvedakI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai / anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla varSapRthaktva adhika dasa hajAra varSa aura utkRSTa ananta kAla hai jo asaMkhyAta pudgala parivartana ke barAbara hai / vizeSArtha -- yahAM uccAraNAcArya ke vyAkhyAnameM vahI saba kAla kahA gayA hai jo ki cUrNi - sUtroM dvArA nirdiSTa kiyA gayA hai| mAtra cUrNisUtra meM midhyAtva Adi kI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla tIna prakAra se batalAyA gayA hai so yahA~ ananta kAla aura asaMkhyAta lokapramANa kAla ina do ko chor3akara ekakA hI grahaNa kiyA gayA hai, kyoMki ukta tIna prakArake kAloM meM se sabase jaghanya kAla yahI prApta hotA hai aura yaha nirvivAda hai / $ 14. Adeza se nArakiyoM meM midhyAtva, solaha kaSAya aura chaha nokaSAyoMkI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai / anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla antarmuhUrta hai, kyoMki sAtavIM pRthivImeM Ayuke eka samaya adhika asaMkhyAta spardhakamAtra zeSa rahane para ukta karmoM ke dravyako utkRSTa karake aura dUsare samaya se lekara antarmuhUrta kAla taka anutkRSTa dravya ke sAtha rahakara nikalanevAle jIvake ukta kAla pAyA jAtA hai / zaMkA nArakI ke antima samayameM pradezasatkarmake utkRSTa svAmitvakA kathana karanevAle sUtra ke sAtha isa vyAkhyAnakA virodha kaise nahIM prApta hotA ? samAdhAna -- ukta sUtra ke sAtha isa vyAkhyAnakA virodha to hai hI, kintu zrAyubandhake kAla meM jo pradezoM kA kSaya hotA hai usase Age ke kAla meM honevAlA pradezoM kA saMcaya bahuta hai yaha yativRSabhAcArya kA upadeza hai, isalie isa upadezake anusAra nArakIke antima samayameM hI utkRSTa pradezasvAmitva prApta hotA hai / parantu uccAraNAcArya ke abhiprAya se Ayubandha kAlase Age ke Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] uttarapayaDipasa vihattIe kAlaparUvaNA bahuo ti teNa AuabaMdhe carimasamayaapAraDe caiva ukassasAmittaM hodi ti tado ANAkaNidAe NiNNayAbhAvAdotthapaM kAUNa vakkhANeyavvaM / ukka0 tettIsaM sAgarovamANi / Navari aNatANu0 cakka0 jaha0 egasamao / kudo 1 caDavIsasaMtakammiya va samasammAdidvimmi sAsaNaM gaMtUna anaMtANubaMdhisaMtamuppAiya vidiyasamae niSpilidammi taduvalaMbhAdo / ukka0 taM caiva / sammatta - sammAmi0 ukka0 pade0 jahaNNuka0 egasa0 / aNuka0 ja0 ega0, uka0 tettIsa sAgarovamANi / tinha vedANamuka0 padesa0 jahaNNukka0 esa0 / aNukka0 jaha0 dasavassasahassA Ni samayuNANi, ukka0 tetIsaM sAgarovamANi / kAla meM honevAle saJcayase Ayubandhake kAla meM pradezoMkA kSaya bahuta hotA hai isalie Ayu bandhake prArambha hone ke pUrva antima samaya meM hI arthAt Ayubandha prArambha honeke anantara pUrva samaya meM utkRSTa svAmitva hotA hai / ataeva jinAjJAkA nirNaya na honese isa viSayako sthagita karake vyAkhyAna karanA cAhie / ukta prakRtiyoM kI anutkRSTa pradezavibhaktikA utkRSTa kAla tetIsa sAgara hai / itanI vizeSatA hai ki anantAnubandhacatuSkakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai, kyoMki caubIsa prakRtiyoMkI sattAvAlA jo upazamasamyagdRSTi nArakI jIva sAsAdana guNasthAnako prApta hokara aura anantAnubandhIcatuSkake satvako utpanna karake dUsare samaya meM anya gatimeM calA jAtA hai usake eka samaya kAla pAyA jAtA hai / tathA utkRSTa kAla vahI hai / arthAt tetIsa sAgara hI hai / samyaktva aura samyagmidhyAtvakI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai / anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla tetIsa sAgara hai / tInoM vedoMkI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai / anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kama dasa hajAra varSa hai aura utkRSTa kAla tetIsa sAgara hai| vizeSArtha -- sAmAnya se nArakiyoMmeM midhyAtva, solaha kaSAya aura chaha nokaSAyoMkI utkRSTa pradezavibhakti sAtaveM naraka meM Ayubandhase pUrva antima samaya meM hotI hai, isalie isakA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya kahA hai tathA utkRSTa pradezavibhaktike bAda narakabhavameM jo antarmuhUrta kAla zeSa bacatA hai vaha ina karmoM kI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla hai aura isakA utkRSTa kAla sampUrNa tetIsa sAgara usa nArakIke hotA hai jisake usa paryAya meM utkRSTa pradezavibhakti nahIM hotii| yahI kAraNa hai ki ukta karmoMkI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla antarmuhUrta aura utkRSTa kAla tetIsa sAgara kahA hai / mAtra anantAnubandhI catuSkakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya bhI bana jAtA hai, isalie kAraNa sahita isa kAlakA nirdeza alaga se kiyA hai / yahA~ anantAnubandhIcatuSkakI anutkRSTa pradezavibhaktike jaghanya kAlakA nirdeza karake 'ukka0 taM cetra' kahakara utkRSTa kAla bhI kaha diyA hai para isase yaha mithyAtva kI anutkRSTa pradezavibhaktike utkRSTa kAla se alaga hai aisA nahIM samajhanA cAhie, anyathA 'taM caiva' pada denekI koI sArthakatA nahIM thI / samyagmithyAtva aura samyaktvakI utkRSTa pradezavibhakti utkRSTa svAmitva ke anusAra eka samaya ke lie hotI hai, isalie isakA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya kahA hai| tathA jo jIva apanI-apanI udvelanAke antima 2 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 15. paDhamAe jAva chahi ti micchatta-bArasaka0-NavaNoka0 ukka0 padesa0 jahaNNuka0 egasa / aNukka0 jaha0 paDhamAe dasavassasahassANi samaUNANi / kudo samaUNattaM ? uppaNNapaDhamasamae padesassa jAdukkassasaMtattAdo / sesAsu puDhavIsu jaha0 sagasagajahaNNahidIo samaUNAo, ukka. sgsgukksshidiio| evamaNaMtANu0caukka0-sammatta-sammAmicchattANaM / Navari aNukka0 ja0 egasa0 / sattamIe NiraoghaM / Navari itthi-purisa-NauMsayavedANamukka0 pade0 jahaNNuka0 ega0 / aNukka0 ja. pAvIsaM sAgarovamANi, ukka0 tettIsaM sAga0 / aNaMtANu0 caukka0 ukka0 pade0 jahaNNuka0 ega0 / aNukka0 ja0 aNto0| kudo Na egasamao ? sattamAe puDhavIe sAsaNaguNeNa NiggamAbhAvAdo / uka0 tetIsaM sAgaro / samayameM narakameM utpanna hotA hai usake vahA~ isakI anutkRSTa pradezavibhakti eka samaya taka dekhI jAtI hai, ata: ina donoM prakRtiyoMkI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kahA hai| isakA utkRSTa kAla tetIsa sAgara hai yaha spaSTa hI hai| tInoM vedoMkI utkRSTa pradezavibhakti narakameM utpanna honeke prathama samayameM sambhava hai, isalie isakA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya kahA hai| tathA narakakI jaghanya sthitimeMse isa eka samayako kama kara dene para tInoM vedoMkI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kama jaghanya AyupramANa hotA hai aura isakA utkRSTa kAla narakakI utkRSTa aAyupramANa hai yaha spaSTa hI hai| 6 15. pahalI pRthivIse lekara chaThI pRthivI takake nArakiyoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla prathama pRthivImeM eka samaya kama dasa hajAra varSa hai| zaMkA-eka samaya kama kyoM hai ? samAdhAna-kyoMki vahA~ utpanna honeke prathama samayameM hI utkRSTa sattva hotA hai| zeSa pRthiviyoMmeM ukta prakRtiyoMkI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kama apanI-apanI jaghanya sthitipramANa hai aura utkRSTa kAla chahoMmeM apanI apanI utkRSTa sthitipramANa hai| isI prakAra anantAnabandhIcataka. samyaktva aura samyagmithyAtvakI apekSA kAla jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki inakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai| sAtavIM pRthivImeM sAmAnya nArakiyoMke samAna bhaGga hai| itanI vizeSatA hai ki strIveda, puruSaveda aura napuMsakavedakI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| tathA anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla bAIsa sAgara hai aura utkRSTa kAla taMtIsa hai| anantAnubandhIcatuSkakI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla antarmuhUrta hai / zaMkA-eka samaya kyoM nahIM hai ? samAdhAna-kyoMki sAtavIM pRthivIse sAsAdana guNasthAnake sAtha nirgamana nahIM hotA hai| tathA utkRSTa kAla tetIsa sAgara hai| vizeSArtha-prathamAdi chaha pRthiviyoMmeM guNitakarmAzavidhise Aye hue jIvake narakameM Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe kAlaparUvaNA 16. tirikkhagadIe tirikkhesu micchatta-solasaka-NavaNoka0 uka0 pade0 jahaNNuka0 egasa0 / aNukka0 ja0 khuddAbhavaggahaNaM / edaM samayUNaM ti kiM Na uccade ? Na, geraiyehito Niggayassa apajjattaesa aNaMtarasamae uvvaadaabhaavaado| aNaMtANu0 cukk0-itthivedaannmegs| savvAsimukka0 aNaMtakAlamasaMkhejjapoggalapariyaTTA / sammatta-sammAmi0 uka0 pade0 jahaNNuka. ega0 / aNukka0 ja0 ega0, ukka0 utpanna honeke prathama samayameM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI utkRSTa pradezavibhakti hotI hai, isalie ina narakoMmeM ukta karmoMkI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya tathA anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kama jaghanya sthitipramANa aura utkRSTa kAla utkRSTa sthitipramANa kahA hai| mAtra ina narakoMmeM anantAnubandhIcatuSkakI anutkRSTa pradezavibhakti sAmAnya nArakiyoMke samAna bhI sambhava hai, isalie ina narakoMmeM isakA jaghanya kAla eka samaya kahA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI utkRSTa pradezavibhakti prathamAdi chaha narakoMmeM jo guNitakarmAzika jIva Akara aura vahA~ utpanna hokara antarmuhUrta meM yathAzAstra upazamasamyaktvako prApta karatA hai usake antima samayameM hotI hai, ata: isakA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya kahA hai| tathA inakI udvelanAmeM eka samaya zeSa rahane para jo ukta narakoMmeM utpanna hotA hai unake anutkRSTa pradezavibhakti eka samaya dekhI jAtI hai, ata: ukta narakoMmeM inakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kahA hai aura isakA utkRSTa kAla utkRSTa sthitipramANa hai yaha spaSTa hI hai| sAtavIM pRthivImeM anya saba prakRtiyoMkI utkRSTa aura anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla sAmAnya nArakiyoMmeM jisa prakAra ghaTita karake batalA Aye haiM usa prakArase ghaTita kara lenA caahie| mAtra jina prakRtiyoMmeM kucha vizeSatA hai usakA spaSTIkaraNa karate haiN| tInoM vedoMkI utkRSTa pradezavibhakti to guNitakauzika jIvake yahA~ utpanna honeke prathama samayameM hI hotI hai, isalie isakA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya kahA hai / tathA isa eka samayako sAtaveM narakI jaghanya sthitimeMse kama kara denepara yahA~ unakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla pUrA bAIsa sAgara prApta hotA hai aura isakA utkRSTa kAla yahA~kI utkRSTa sthitipramANa hai yaha spaSTa hI hai| yahA~ anantAnubandhIcatuSkakI utkRSTa pradezavibhaktikA svAmitva oghake samAna hai, isalie inakI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya tathA anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla antarmuhUrta aura utkRSTa kAla pUrA tetIsa sAgara kahA hai| yahA~ anantAnubandhIcatuSkakI anutkRSTa pradezavibhakti kA jaghanya kAla eka samaya kyoM nahIM banatA isake kAraNakA nirdeza mUla meM hI kiyA hai| 16. tiryazcagatimeM tiryaJcoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla kSullaka bhavagrahaNapramANa hai| zaMkA-ise eka samaya kama kyoM nahIM kahate ? samAdhAna nahIM, kyoMki nArakiyoMmeMse nikale hue jIvakA anantara samayameM aparyAptaka jIvoM meM utpAda nahIM hotaa| __ anantAnubandhocatuSka aura strIvedakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura sabakA utkRSTa kAla ananta kAla hai jo asaMkhyAta pudgala parivartanake barAbara hai| samyaktva aura samyamithyAtvakI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 tiNNi palidovamANi palidovamassa asaM0 bhAgeNa sAdire / 17. paMciMdiyatirikkhatiyammi chavvIsaM payaDINamukka0 pade0 jahaNNukka0 egasa0 / aNukka0 ja0 khudA0 aMtomu0, aNaMtANu0caukka0-itthivedANamegasa0, ukka0 savvAsiM tiNNi palidovamANi puvakoDipudhatteNabbhahiyANi / smmtt-smmaamicchttaannmitthivedbhNgo| anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla palyakA asaMkhyAtavA~ bhAga adhika tIna palya pramANa hai| vizeSArtha-yahA~ saba karmoMkI utkRSTa pradezavibhakti apane apane svAmittra ke anusAra eka samayake lie hotI haiM, isalie isakA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya kahA hai| prAgekI mArgaNAoMmeM bhI isI prakAra jAnanA cAhie, isalie Age saba karmAkI mAtra anutkRSTa pradezavibhaktike kAlakA spaSTIkaraNa kareMge / tiryaJcoMmeM jaghanya prAyu kSullaka bhabagrahaNapramANa hai aura kAyasthiti ananta kAla pramANa hai, isalie inameM chabbIsa prakRtiyoMkI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla kSullaka bhavagrahaNapramANa aura utkRSTa ananta kAla kahA hai| mAtra yahA~ anantAnubandhIcatuSka aura strIvedakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya bhI bana jAtA hai, isalie isakA alagase nirdeza kiyA hai| jo strIvedakI utkRSTa pradezavibhakti karane ke bAda eka samaya taka tiryaJcoMmeM rahakara deva ho jAtA hai usake strIvedakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya bana jAtA hai aura jisa tiyaJcane anantAnubandhIcatuSkakI visaMyojanA karake tiyazca paryAyameM rahanekA kAla eka samaya zeSa rahane para sAsAdanaguNasthAna prApta karake usase saMyukta huA hai usake anantAnubandhIcatuSkakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya bana jAtA hai| tiryaJcoM meM samyaktva aura samyagmithyAtvakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya udvelanAkI apekSA bana jAtA hai, isalie isakA jaghanya kAla eka samaya kahA hai| samyaktvakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kRtakRtyavedaka samyaktvakI apekSA bhI bana jAtA hai itanA yahAM vizeSa jAnanA caahie| tathA jo tiryaJca palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAla taka inakI udvelanA karate hue antameM tIna palyakI Ayuke sAtha uttama bhogabhUmimeM utpanna hote haiM aura vahA~ adhikatara samaya taka samyaktva ke sAtha rahate hue inakI sattA banAye rakhate haiM unake isa saba kAlake bhItara ukta donoM prakRtiyoMkI sattA banI rahatI hai, isalie inakI anutkRSTa pradezavibhaktikA utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAga adhika tIna palya kahA hai / 6 17. paJcendriya tiryaJcatrikameM chabbIsa prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla tiyazcoMmeM kSullaka bhavagrahaNapramANa aura zeSa do meM antarmuhUrta hai| kintu anantAnubandhIcatuSka aura strAvedakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura sabakA utkRSTa kAla pUrvakoTi pRthaktva adhika tIna palya hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakA bhaGga strIvedake samAna hai| vizeSArtha-paJcandriya tiryaJcoMkI jaghanya sthiti kSullaka bhavagrahaNapramANa aura zeSa do kI antarmuhUrta hai| tathA sabakI kAyasthiti pUrvakoTipRthaktva adhika tIna palya hai, isalie inameM chabbIsa prakRtiyoMkI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla kramase kSullaka bhavagrahaNa . Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] uttarapayaDa padesa vittIe kAlaparUvaNA 13 18. paMci0tiri0 apajja0 chavvIsaM payaDINaM ukka0 pade0 jahaNNuka* egasa0 / aNuka0 ja0 khuddhAbhava0 samaUNaM, ukka0 to 0 | sammatta sammAmicchattANamevaM ceva / vari aNuka0 ja0 esa0 / evaM maNusa apajjattANaM / 16. maNusatiyammi aTThAvIsaM payaDINaM ukka0 pade0 jahaNNuka0 egasa0 / aNuka0 ja0 khuddhA * aMto0 samaUNaM, ukka0 sagahidI / Navari samma0 sammAmi0aNatANu 0 caukka0- - itthiveda0 aNukka0 ja0 esa0 / cadusaMja0 - purisa0 aNukka0 ja0 to 0 / 1 pramANa aura antarmuhUrta kahA hai tathA utkRSTa kAla pUrva koTipRthaktva adhika tIna palya kahA hai| mAtra anantAnubandhacatuSka aura strIvedakI anutkRSTa pradezavibhakti sAmAnya tiryabhvoM ke samAna yahA~ bhI bana jAtI hai, isalie yahA~ isakA jaghanya kAla eka samaya kahA hai / samyaktva aura samyagyithyAtva kI prarUpaNA strIveda ke samAna ghaTita ho jAtI hai, isalie use usakI prarUpaNA ke samAna jAnane kI sUcanA kI hai / 18. paJcendriya tiryazca aparyAptakoM meM chabbIsa prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai / anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kama kSullaka bhavagrahaNapramANa aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakA bhaGga isI prakAra hai / itanI vizeSatA hai ki inakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai / isI prakAra manuSya aparyAptaka jIvoM meM jAnanA cAhie / 1 1 vizeSArtha utkRSTa pradezavibhaktikA eka samaya kAla kama kara dene para yahA~ anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla prApta hotA hai aura paJcendriya tiryaJca paryApta sthiti antarmuhUrta pramANa hai, isalie ina jIvoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kama kSullaka bhavagrahaNapramANa aura utkRSTa kAla antarmuhUrta pramANa kahA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakA anya saba kAla isI prakAra bana jAtA hai, isalie use isI prakAra jAnane kI sUcanA kI hai| mAtra inakI anutkRSTa pradezavibhaktikA udvelanA kI apekSA eka samaya kAla bhI prApta hotA hai, isalie inakI ukta vibhaktikA jaghanya kAla alaga se eka samaya kahA hai| manuSya aparyAptakoM meM yaha kAlaprarUpaNA avikala bana jAtI hai, isalie unameM paJcendriya tiryaJca aparyAptakoM ke samAna jAnane kI sUcanA kI hai| 16. manuSyatrika meM aTThAIsa prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai / anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kama kSullaka bhavagrahapramANa hai aura eka samaya kama antarmuhUrta pramANa hai aura utkRSTa kAla apanI kAryasthitipramANa hai / itanI vizeSatA hai ki samyaktva, samyagmithyAtva anantAnubandhIcatuSka aura strIvedI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai| tathA cAra saMjvalana aura puruSaveda kI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla antarmuhUrta pramANa hai I vizeSArtha - saba prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhaktikA eka samaya kAla apanI apanI jaghanya sthitimeMse kama kara dene para anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla prApta hotA hai, isalie yahA~ para anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla sAmAnya manuSyoM meM eka samaya kama kSullaka bhava prahaNapramANa aura zena do prakAra ke manuSyoM meM eka samaya kama antarmuhUrtapramANa kahA hai| inameM Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 20. devagadIe devesu miccha0-bArasaka0-sattaNoka0 ukka0 pade. jahaNNukka0 ega0 / aNukka0 jaha0 dasavassasahassANi samaUNANi, ukka0 tettIsaM sAgaro0 / evaM sammatta-sammAmi-arNatANu0 caukkANaM / Navari aNukka0 ja0 egasa0, ukka0 taM ceva / evaM purisa-NauMsayavedANaM / Navari aNukka0 ja0 dasavassasahassANi, ukka0 tettIsaM saagrovmaanni| 21. bhavaNa-vANa-joisi0 chavvIsaM payaDINamukka0 pade0 jahaNNukka0 isakA utkRSTa kAla kAyasthitipramANa hai yaha spaSTa hI hai| mAtra inameM samyaktvakA udvelanA aura kSapaNAkI apekSA tathA samyAgmithyAtvakA udvelanAkI apekSA, anantAnubandhIcatuSkakA saMyojanA hokara sAsAdana guNasthAnake sAtha vivakSita paryAyameM eka samaya rahanekI apekSA aura strIvedakA utkRSTa pradezavibhaktike bAda eka samaya taka anutkRSTa pradezavibhakti ke sAtha vivakSita poyameM rahanekI apekSA ukta prakAtiyoMkI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya bana jAne se vaha ukta pramANa kahA hai| tathA cAra saMjvalana aura puruSavedakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla antamuhUrta jo oghase ghaTita karake batalA Aye haiM vaha manuSyatrikameM sambhava hai, isalie inameM ukta prakRtiyoMkI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla antarmuhUrta kahA hai| 20. devagatimeM devoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura sAta nokaSAyoMkI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kama dasa hajAra varSa hai aura utkRSTa kAla tetIsa sAgara hai| isI prakAra samyaktva, samyagmithyAttra aura anantAnubandhIcatuSkakI apekSA kAla jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki inakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla vahI hai / puruSaveda aura napuMsakavedakA kAla bhI isI prakAra jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki inakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla dasa hajAra varSa hai aura utkRSTa kAla tetIsa sAgara hai| vizeSArtha-devoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura sAta nokaSAyakI utkRSTa pradezavibhakti guNita kauzika jIvake yahA~ utpanna honeke prathama samayameM hotI hai, isalie yahA~ ina prakRtiyoMkI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kama dasa hajAra vaSa kahA hai| utkRSTa kAla tetIsa sAgara hai yaha spaSTa hI hai| zeSa prakRtiyoMkI anutkRSTa pradezavibhaktikA utkRSTa kAla to yahI hai| mAtra jaghanya kAlameM antara hai| samyaktvakA udvelanA aura kSapaNAkI apekSA, samyagmithyAtva kA udvelanAkI apekSA aura anantAnubandhIcatuSkakA saMyojanA hokara sAsAdana guNasthAnake sAtha eka samaya vivakSita paryAyameM rahanekI apekSA eka samaya kAla bana jAtA hai, isalie yahA~ inakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kahA hai| tathA puruSavedakI utkRSTa pradezavibhakti palyopamakI sthitivAle devoMke antima samayameM hotI hai, isase kama sthitivAleke nahIM, isalie to isakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla pUrA dasa hajAra varSa kahA hai aura napuMsakavedakI utkRSTa pradezavibhakti aizAna kalpameM hotI hai, isalie isakI anutkRSTa pradezavibhaktikA bhI jaghanya kAla pUrA dasa hajAra varSa kahA hai| 121. bhavanavAsI, vyantara aura jyotiSI devoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI utkRSTa Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ n-AAnnnnnnnn gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe kAlaparUpaNA egasa0 / aNuka0 jaha0 jahaNNahidI samaUNA, ukka0 appappaNo ukksshidiio| Navari arNatANu0 caukka0 jaha0 egasa0 / sammatta-sammAmicchattANamaNaMtANu0caukkabhaMgo / . 22, sohammAdi jAva sahassAro tti micchatta-vArasaka0-NavaNoka0 ukka0 pade0 jahaNNukka0 egasa0 / aNukka0 jaha0 saga-sagajahANahidIo samaUNAo, ukka0 sg-sgukksshidiio| aNaMtANu0 caukka0-sammatta-sammAmicchattANaM evaM ceva / Navari aNukka0 jaha0 egasa0, ukka0 taM ceva / 23. ANadAdi jAva NavagevejjA ti chavvIsaM payaDINaM ukka0 pade. pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kama jaghanya sthitipramANa hai aura utkRSTa kAla apanI apanI utkRSTa sthitipramANa hai| itanI vizeSatA hai ki anantAnubandhIcatuSkakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakA bhaGga anantAnubandhIcatuSkake samAna hai / vizeSArtha--ukta devoMmeM utkRSTa pradezavibhakti utpanna honeke prathama samayameM sambhava hai, isalie inakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kama apanI apanI jaghanya sthitipramANa kahA hai aura utkRSTa kAla utkRSTa sthitipramANa hai yaha spaSTa hI hai| mAtra anantAnubandhIcatuSkakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya sAmAnya devoMke samAna yahA~ bhI bana jAtA hai, isalie isake jaghanya kAla eka samayakA alagase nirdeza kiyA hai| samyaktva aura samyagbhithyAtvakA bhaGga anantAnubandhIcatuSkake samAna kahanekA kAraNa yaha hai ki yahA~ para inakA bhI udvelanAkI apekSA anutkRSTa pradeza vibhaktikA jaghanya kAla eka samaya bana jAtA hai / zeSa kathana spaSTa hI hai| 6 22. saudharma kalpase lekara sahasrAra kalpa takake devoMmeM mithyAtva bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kama apanI apanI jaghanya sthitipramANa hai aura utkRSTa kAla apanI apanI utkRSTa sthitipramANa hai| anantAnubandhIcatuSka, samyaktva aura samyagmithvAtvakA bhaGga isI prakAra hai| itanI vizeSatA hai ki inakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla vahI hai| vizeSArtha--yahA~ prArambhameM kahI gaI bAIsa prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhakti utpanna honeke prathama samayameM hotI hai| mAtra saudharma aura aizAna kalpameM puruSaveda aura napuMsakavedakI utkRSTa pradezavibhakti usa paryAyake antima samayameM hotI hai, isalie ina saba prakRtiyoMkI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kama apanI apanI jaghanya sthitipramANa kahA hai| tathA zeSa prakRtiyoMkI anutkRSTa pradezavibhakti sAmAnya devoMke samAna yahA~ bhI ghaTita ho jAtI hai, isalie isakA jaghanya kAla eka samaya kahA hai| yahA~ saba prakRtiyoMkI anutkRSTa pradezavibhaktikA utkRSTa kAla apanI apanI utkRSTa sthitipramANa hai yaha spaSTa hI hai| 6 23. Anata kalpase lekara nau praiveyaka takake devoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI utkRSTa Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ --- -- - - - -- - --- jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 jahaNNuka0 egasa0 / aNukka0 jaha0 khuddAbaMdhapADho samaUNo, ukka. sghidii| Navari aNaMtANu caukkarasa aNukka0 pade0 jaha0 egs0| evaM smmt-smmaamicchttaannN| 24. aNudisAdi jAva savvasiddhi ti sattAvIsaM payaDINamukka0 pade0 jahaNNuka0 egala. aNuka0 jaha0 jaharaNahidI samayUNA, ukka0 sguksshidii| Navari aNaMtANu0 caukka0 aNuka0 jaha0 aMtomu0 sammatta0 uka0 padesajahaNNukkA egasa0 / aNuka0 jaha0 esa0, uka0 sagahidI / evaM NedavvaM jAva aNAhAri tti / pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla kSullakabandhake pAThake anusAra eka samaya kama jaghanya sthitipramANa hai aura utkRSTa kAla apanI apanI utkRSTa sthitipramANa hai| itanI vizeSatA hai ki anantAnubandhIcatuSkakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai| isI prakAra samyaktva aura samyagmithyAtvakI apekSAse jAnanA caahie| vizeSArtha--yahA~ mithyAtva, solaha kaSAya aura chaha nokaSAyoMkI utkRSTa pradezavibhakti apane apane bhavake prathama samayameM sambhava hai| tInoM bedoMkI utkRSTa pradezavibhakti svAmitvake anusAra yadyapi bhavake prathama samayameM sambhava nahIM hai, kyoMki svAmitvaprarUpaNAmeM guNitakarmAzavidhise Akara jo dravyaliMgake sAtha marakara aura vahA~ utpanna hokara vivakSita vedake paraNakAlake antima samayameM sthita hai usake tInoM vedoMkI utkRSTa pradezavibhakti batalAI hai para kSullakabandhake pAThake anusAra tInoM vedoM sahita ukta saba prakRtiyoMkI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kama apanI apanI jaghanya sthitipramANa batalAyA hai so vicAra kara ghaTita kara lenA caahie| mAtra anantAnubandhIcatuSkakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya sAmAnya devoMke samAna yahA~ bhI bana jAtA hai, isalie vaha ukta pramANa kahA hai| tathA yahA~ samyaktva aura samyagmithyAtvakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hI hai, kyoMki samyaktvakA udvelanA aura kSapaNAkI apekSA tathA samyagmithyAtvakA udvelanAkI apekSA eka samaya kAla prApta hAnemeM koI bAdhA nahIM AtI, isalie inakI prarUpaNA anantAnubandhIcatuSkake samAna jAnanekI sUcanA kI hai| yahA~ saba prakRyiyoMkI anu kRSTa pradezavibhaktikA utkRSTa kAla apanI apanI utkRSTa sthitipramANa hai yaha spaSTa hI hai| 24. anudizase lekara sarvArthasiddhi takake devoMmeM sattAIsa prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kama jaghanya sthitipramANa hai aura utkRSTa kAla apanI apanI utkRSTa sthitipramANa hai| itanI vizeSatA hai ki anantAnubandhIcatuSkakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla antarmuhUrta hai| samyaktvakI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla apanI apanI utkRSTa sthitipramANa hai| isI prakAra anAhAraka mArgaNA taka le jAnA caahie| vizeSArtha-- utkRSTa pradezavibhaktike eka samayako apanI apanI jaghanya sthitimeMse kama kara dene para sattAIsa prakRtiyoMkI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla prApta hotA hai, isalie vaha eka samaya kama jaghanya sthitipramANa kahA hai| mAtra jo vedakasamyagdRSTi anantAnubandhIkI , Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 mov gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe kAlaparUvagNA 625. jahaNNae payadaM / duviho Niddeso-ogheNa AdeseNa ya / tattha ogheNa micchatta-ekArasakasAya-NavaNokasAya0 jahaNNapade jahaNNukkasseNa egsmo| ajahaNNe0 aNAdio apajjavasido aNAdino spjjvsido| sammatta-sammAmicchatANaM jahaNNapade jahaNNuka0 egsmo| ajaha0 ja0 aMtomu0, ukka0 vechAvahi sAgarovamANi sadireyANi / aNaMtANu0caukka0 ja0 padesa. jahaNuka0 egasa0 / aja0 aNAdio apajjavasido aNAdio sapajjavasido sAdio spjjvsido| jo sAdio sapajjavasido tassa imo Niddeso-jaha0 aMtomu0, ukka0 addhapoggalapariyaTTa desaNaM / lobhasaMjala. jaha* pade0 jahaNNuka0 egasa / aja0 tiNNi bhNgaa| jo sAdioM' sapajjavasido tassa jahaNNukka0 aMtomuhuttaM / visaMyojanA kiye binA vahA~ utpanna huA hai aura antarmuhUrta kAlameM unakI visaMyojanA kara detA hai usake inakI anutkRSTa pradezavibhakti antarmuhUrta kAla taka hI dekhI jAtI hai, isalie isakA jaghanya kAla antarmuhUrta kahA hai| kSapaNAkI apekSA samyaktvakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya yahA~ bhI sambhava honese vaha ukta pramANa kahA hai| ina saba prakRtiyoMkI anutkRSTa pradezavibhaktikA utkRSTa kAla apanI apanI utkRSTa sthitipramANa hai yaha spaSTa hI hai| isa prakAra yahA~ taka aoghase aura cAroM gatiyoM meM kAlakA vicAra kiyaa| Age apanI apanI vizeSatAko jAnakara vaha ghaTita kara lenA cAhie / isa prakAra utkRSTa kAla samApta huaa| , 25. jaghanyakA prakaraNa hai| nirdeza do prakArakA hai-ogha aura aadesh| oghase mithyAtva, gyAraha kaSAya aura nau nokapAyoMkI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| ajaghanya pradezavibhaktikA anAdi-ananta aura anAdi-sAnta kAla hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla antarmuhUrta hai aura utkRSTa kAla sAdhika do chayAsaTha sAgara hai| anantAnubandhIcatuSkakI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| ajaghanya pradezavibhaktikA anAdi-ananta, anAdi-sAnta aura sAdi-sAnta kAla hai| unameM jo sAdi-sAnta kAla hai usakA yaha nirdeza hai-jaghanya kAla antarmuhUrta hai aura utkRSTa kAla kucha kama ardhapudgala parivartanapramANa hai| lobhasaMjvalanakI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| ajaghanya pradezavibhaktike tIna bhaGga haiN| unameM jo sAdi-sAnta bhaGga hai usakA jaghanya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| vizeSArtha-- apane apane svAmitvake anusAra ogha aura Adezase saba prakRtiyoMkI jaghanya pradezavibhakti eka samaya taka hI hotI hai, isalie usakA jaghanya aura utkRSTa kAla sarvatra eka samaya kahA hai| ataH yahA~ kevala saba prakRtiyoMkI ajaghanya pradezavibhaktike kAlakA vicAra kareM ge| mithyAtva Adi ikkIsa prakRtiyoMkI jaghanya pradezavibhakti apanI apanI kSapaNAke antima samayameM hotI hai, isalie isakA kAla abhavyoM yA abhavyoMke samAna bhavyoMkI apekSA 1. tA0 pratau 'jo so sAdiyo' iti pAThaH / diyA iAta pATha.. .. . .. . .. .. . . . . . Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihantI 5 26. AdeseNa Neraiesu micchatta-sataNokasAya. jaha0 pade0 jahaNNukka0 egsmo| aja0 jaha0 aMtomu0, ukka0 tettIsaM sAgarokmANi / sammatta-sammAmi0. aNaMtANu0 caukANaM jaha0 pade. jahaNNukka0 egasa0 / aja. jaha0 egasamao, uka0 tettIsaM sAgaro0 / bArasaka0-bhaya-duguMchANaM jaha0 pade. jahaNNuka0 egasa0 / aja. ja0 dasavassasahassANi samayUNANi, ukka0 tettIsaM sAgarovamANi / anAdi-ananta aura itara bhavyoMkI apekSA anAdi-sAnta kahA hai| samyaktva aura samyagmithyAtva ye udvelanA prakRtiyA~ haiN| inakA sattva hokara kSapaNA dvArA kamase kama antarmuhUrtameM abhAva ho sakatA hai aura jo prArambhameM, madhyameM aura antameM inakI udvelanA karate hue do chayAsaTha sAgara kAla taka samyaktvake sAtha rahatA hai usake sAdhika do chayAsaTha sAgara kAla taka inakA sattva dekhA jAtA hai, isalie inakI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla antarmuhUrta aura utkRSTa kAla sAdhika do chayAsaTha sAgara kahA hai| inakA sattva anAdi-ananta aura anAdi-sAnta nahIM hotA, isalie ye do bhaGga nahIM kahe haiN| anantAnubandhIcatuSka anAdi sattAvAlI hokara bhI visaMyojanA prakRtiyA~ haiM, isalie inake anAdi-ananta, anAdi-sAnta aura sAdi-sAnta ye tIna bhaGga kahe haiN| tathA sAdi-sAntake kAlakA nirdeza karate hue vaha jaghanya antarmuhUrta kahA hai, kyoMki visaMyojanAke bAda antarmuhUtake lie inakI sattA hokara punaH visaMyojanA ho sakatI hai| tathA utkRSTa kAla kucha kama ardhapudgalapramANa kahA hai, kyoMki koI jIva isa kAlake prArambhameM aura antameM inakI visaMyojanA kare aura madhyameM na kare yaha sambhava hai| lobhakI ajaghanya pradezavibhaktike bhI tIna bhaGga haiN| anAdi-ananta bhaGga abhavyoMke hotA hai| anAdi-sAnta bhaGga bhavyoMke jaghanya pradezavibhaktike pUrva hotA hai aura sAdi-sAnta bhaGga jaghanya pradezavibhaktike bAdameM hotA hai| isakI jaghanya pradezavibhakti kSapaka jIvake adhaHkaraNake antima samayameM hotI hai| isake bAda isakA sattva antarmuhUta kAla taka hI pAyA jAtA hai, isalie isakA jaghanya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta kahA hai| 26. Adezase nArakiyoMmeM mithyAtva aura sAta nokaSAyoMkI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla antamuhUrta hai aura utkRSTa kAla tetIsa sAgara hai| samyaktva, samyagmithyAtva aura anantAnubandhIcatuSkakI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla tetIsa sAgara hai / bAraha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kama dasa hajAra varSa hai aura utkRSTa kAla tetIsa sAgara hai| vizeSArtha-mithyAtva, strIveda aura napuMsakavedakI jaghanya pradezavibhakti nAraka paryAyameM antarmuhUrta kAla zeSa rahanepara ho yaha bhI sambhava hai, isake bAda inakI vahA~ antarmuhUrta kAla taka ajaghanya pradezavibhakti hotI hai| tathA kSapitakazividhise Akara narakameM utpanna hue jise antarmuhUrta kAla ho jAtA hai usake puruSaveda, hAsya, rati, arati aura zokakI jaghanya pradezavibhakti hotI hai aura isase pUrva antarmuhUrta kAla taka ajaghanya pradezavibhakti rahatI hai, isalie ina saba prakRtiyoMkI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla antarmuhUrta kahA hai| samyaktva Adi chaha prakRtiyoMkI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya anutkRSTake samAna ghaTita kara lenA cAhie / bAraha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI jaghanya pradezavibhakti bhavake prathama samayameM Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 mA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe kAlaparUvaNA 6 27. paDhamAe jAva chahi ti micchatta-itthi-NaqsayavedANaM jaha0 pade0 jahaNNuka0 egasa0 / aja0 jaha0 jahaNNahidI, ukka0 sgukksshidii| sammattasammAmi0-aNaMtANu0 caukkANaM jaha0 pade0 jahaNNuka0 egasa / aja0 jaha0 egasa0, ukka. sugukksshidiio| bArasaka0-bhaya-duguMchANaM jaha0 pade0 jahaNNukka0 egasa0 / aja0 jaha0 jahaNNahidI samaUNA, ukka0 sghidii| purisaveda-hassa-radi-aradisogANaM jaha0 pade0 jahaNNuka0 egasa0 / aja0 jaha0 aMtomu0, ukka0 sghidiio| 28. sattamAe micchatta-aNaMtANu0caukka0-itthi-purisa-Naqsayaveda--hassaradi-aradi-sogANaM jaha0 pade0 jahaNNuka0 egasa0 / aja0 jaha0 aMtomuhuttaM, uka. tettIsaM sAgarovamANi / evaM sammatta-sammAmicchattANaM / Navari aja0 jaha* egasa0 / prApta hotI hai, isalie inakI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kama dasa hajAra varSa kahA hai| saba aTThAIsa prakRtiyoMkI ajaghanya pradezavibhaktikA utkRSTa kAla tetIsa sAgara hai yaha spaSTa hI hai| 27. prathama pRthivIse lekara chaThI pRthivI takake nArakiyoMmeM mithyAtva, strIveda aura napuMsakavedakI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla jaghanya sthitipramANa hai aura utkRSTa kAla apanI apanI utkRSTa sthitipramANa hai / samyaktva, samyagmithyAtva aura anantAnubandhIcatuSkakI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla apanI apanI utkRSTa sthitipramANa hai| bAraha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kama jaghanya sthitipramANa hai aura utkRSTa kAla apanI apanI utkRSTa sthitipramANa hai| puruSaveda, hAsya, rati, arati aura zokakI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla antarmuhUrta hai aura utkRSTa kAla apanI apanI utkRSTa sthitipramANa hai| vizeSArtha-prathamAdi chaha pRthiviyoMmeM utkRSTa zrAyuvAle jIvake antima samayameM mithyAtva, strIveda aura napuMsakavedakA jaghanya svAmitva batalAyA hai, isalie yahA~ inakI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla apanI apanI jaghanya sthitipramANa kahA hai| samyaktva Adi chaha prakRtiyoMkI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya sAmAnya nArakiyoMke samAna ghaTita kara lenA caahie| Age bhI jahA~ yaha kAla itanA kahA ho vahA~ vaha isI prakAra jAnanA caahie| bAraha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI jaghanya pradezavibhakti bhavake prathama samayameM hotI hai, isalie isakA jaghanya kAla eka samaya kama jaghanya sthitipramANa kahA hai| puruSaveda AdikI jaghanya pradezavibhakti bhavake prArambhameM antarmuhUrta kAla jAne para hotI hai, isalie inakI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla antarmuhUrta kahA hai| ina aTThAIsa prakRtiyoMkI ajaghanya pradezavibhaktikA utkRSTa kAla apanI apanI utkRSTa sthitipramANa hai yaha spaSTa hI hai| ___$ 28. sAtavIM pRthivImeM mithyAtva, anantAnubandhIcatuSka, strIveda, puruSaveda, napuMsakaveda, hAsya, rati, arati aura zokakI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla antarmuhUrta hai aura utkRSTa kAla tetIsa sAgara hai| Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 bArasaka-bhaya-duguMchANaM jaha0 pade. jahaNNukka0 egasa0 / aja. jaha0 bAvIsaM sAgarovamANi, ukka0 tettIsaM sAgarovamANi / ___$26. tirikravagadIe tirikkhesu micchatta0--bArakasAya--bhaya--duguMcitthiNaQsayavedANaM jaha0 pade. jahaNNukka0 egasa0 / aja0 jaha0 khuddAbhabaggahaNaM, ukka0 aNaMtakAlamasaMkhejjA poggalapariyaTTA / sammatta-sammAmicchattANaM jaha0 pade0 jahaNNuka0 egasa0 / aja0 jaha0 egasa0, uka0 tiNNi palidovamANi palido0 asaMkhe0bhAgeNa sAdireyANi / aNaMtANu0 cauka0 jaha0 jahaSNuka0 egasa0 / aja0 jaha0 egasa0, ukka. aNaMtakAlamasaMkhejA poggalapariyaTTA / purisaveda-hassa-radi-aradisogANaM jaha0 pade0 jahaNNukka0 egasa0 / aja0 jaha0 aMtomu0, ukka0 aNaMtakAla - msNkhe0po0priyttttaa| isI prakAra samyaktva aura samyagmithyAtvakA bhaGga jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai| bAraha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai / ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla bAIsa sAgara hai aura utkRSTa kAla tetIsa sAgara hai| vizeSArtha--sAtavIM pRthivImeM oghake samAna svAmitva hai, isalie yahA~ mithyAtva Adi bAraha prakRtiyoMkI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla antarmuhUrta bana jAnese vaha ukta kAlapramANa kahA hai| samyaktvadvikakA bhaGga ukta prakRtiyoMke samAna hai yaha spaSTa hI hai| mAtra inakI ajaghanya pradezavibhaktikA udvelanAkI apekSA jaghanya kAla eka samaya bana jAnese vaha alagase kahA hai / bAraha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI jaghanya pradezavibhakti utpanna honeke prathama samayameM hotI hai, isalie inakI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla bAIsa sAgara kahA hai| ina aTThAIsa prakRtiyoMkI ajaghanya pradezavibhaktikA utkRSTa kAla tetIsa sAgara hai yaha spaSTa hI hai| $ 26. tiryaJcagatimeM tiryazcoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya, bhaya, jugupsA, strIveda aura napuMsakavedakI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla kSallaka bhavagrahaNa pramANa hai aura utkRSTa kAla ananta kAla hai jo asaMkhyAta pudgala parivartanake barAbara hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla palyakA asaMkhyAtavA~ bhAga adhika tIna palya hai| anantAnubandhIcatuSkakI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai / ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa ananta kAla hai jo asaMkhyAta pudgala parivartanake barAbara hai / puruSaveda, hAsya, rati, arati aura zokakI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla antarmuhUrta hai aura utkRSTa ananta kAla hai, jo asaMkhyAta pudgala parivartanake barAbara hai| vizeSArtha-tiyaMJcoMkI jaghanya bhavasthiti kSullakabhavagrahaNapramANa hai aura jaghanya bhavasthitivAle jIvoMke mithyAtva Adi prathama daNDakameM kahI gaI prakRtiyoMkI jaghanya pradezavibhakti : Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe kAlaparUpaNA 30. paMciMdiyatirikkhatiyammi micchattitthi-NavaMsayaveda-bArasaka0-bhayaduguMchANaM jaha* pade. jahaNNuka0 egasa0 / aja0 jaha0 khudAbhavaggahaNamaMtomuhuttaM, ukka0 sagahidI / sammatta-sammAmi0--aNaMtANu0 caukkANamevaM cetra / Navari aja0 jaha0 egasa0 / paMcaNokasAyANaM jaha0 pade0 jahaNNuka0 egasa0 / aja0 jaha0 aMto0, ukka. sghidii| 31. paMciMdiyatirikkhaapajjattANaM micchatta-solasaka0-bhaya-duguMcha, jaha0 pade0 jahaNNukka0 egasa0 | aja0 jaha0 khuddAbhavaggahaNaM samayUrNa, ukka0 aMtomu0 / hotI nahIM, isalie yahA~ ukta prakRtiyoMkI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla kSullakabhavagrahaNapramANa kahA hai| tathA tiyaJcoMkI utkRSTa kAyasthiti ananta kAla hai, isalie ukta prakRtiyoMkI ajaghanya pradezavibhaktikA utkRSTa kAla ananta kAla kahA hai| yahA~ samyaktvadvikakI eka samaya taka sattA udvelanAkI apekSA bana jAtI hai, isalie inakI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kahA hai| tathA jo palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAla taka inakI udvelanA kara sattva nAza hue binA tIna palyakI AyuvAle tiryaJcoMmeM utpanna hokara aura samyaktvako utpanna kara anta taka inakI sattA banAye rakhate haiM unake itane kAla taka inakI sattA dikhalAI denese yahA~ inakI ajaghanya pradezavibhaktikA utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAga adhika tIna palya kahA hai| anantAnubandhIcatuSkakI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya pahale aneka bAra ghaTita karake batalA Aye haiM usI prakAra yahA~ bhI ghaTita kara lenA caahie| tathA inakI ajaghanya pradezavibhaktikA utkRSTa kAla mithyAtvake samAna hai yaha spaSTa hI hai| isI prakAra puruSaveda Adi pA~cakI ajaghanya pradezavibhaktikA utkRSTa kAla jAnanA cAhie / tathA isakA jaghanya kAla antarmuhUrta prathama narakake samAna ghaTita kara lenA caahie| 30. paJca ndriya tiyeJcatriko mithyAtva, strIveda, napuMsakaveda, bAraha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla sAmAnyase paJcendriya tiryaJcoMmeM kSullakabhavagrahaNapramANa aura zeSa domeM antarmuhUrtapramANa hai aura utkRSTa kAla apanI apanI kAyasthitipramANa hai| samyaktva, samyagmithyAtva aura anantAnubandhIcatuSkakA bhaGga isI prakAra hai| itanI vizeSatA hai ki inakI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai| pA~ca nokaSAyoMkI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla antarmuhUrta hai aura utkRSTa kAla apanI apanI sthitipramANa hai| vizeSArtha-yahA~ anya saba spaSTIkaraNa sAmAnya tiryaJcoMke samAna kara lenA caahie| kevala do bAtoM meM vizeSatA hai| eka to paJcendriya tiyazca paryApta aura paJcendriya tiyaJca yoninI jIvoMkI jaghanya bhavasthiti antarmuhUrta hai, isalie inameM mithyAtva AdikI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla antarmuhUrta kahA hai| dUsare ina tInoM prakArake tiryaJcoMkI kAyasthiti pUrvakoTipRthakatva adhika tIna palya hai aura itane kAla taka yahA~ aTThAIsa prakRtiyoMkI jaghanya pradezavibhakti hue binA bhI sattA raha sakatI hai, isalie yahA~ inakI ajaghanya pradezavibhaktikA utkRSTa kAla apanI apanI kAyasthitipramANa kahA hai| 31. paJcandriya tiryaJca aparyAptakoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI jaghanya pradeza vibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| ajaghanya pradezavibhaktikA Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihastrI 5 evaM smmtt-smmaamicchttaannN| Navari aja0 jaha0 egsmo| sattaNoka0 jaha0 pade0 jahaNNuka0 egasa0 / aja0 jahaNNukka0 aMtomu / evaM maNusaapajjattANa / 6 32. maNusatiyammi micchatta-bArasaka0-NavaNokasAyANaM jaha0 pade. jahaNuka0 egsmo| aja0 jaha0 khuddAbhava. aMtomu, ukka0 sghidii| sammattasammAmi0-aNaMtANu0caukkANaM jaha* pade0 jahaNNukka0 egasa0 / aja0 jaha0 egasa0, uka0 sghidiio| jaghanya kAla eka samaya kama kSullaka bhavagrahaNapramANa hai aura utkRSTa kAla antarmuhUrtapramANa hai| isI prakAra samyaktva aura samyagmithyAtvakA bhaGga jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki inakI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai| sAta nokaSAyoMkI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| isI prakAra manuSya aparyAptakoMmeM jAnanA caahie| vizeSArtha-yahA~ mithyAtva Adi unnIsa prakRtiyoMkI ajaghanya pradezavibhakti bhavake prathama samayameM hotI hai, isalie isakA jaghanya kAla eka samaya kama zullakabhavagrahaNapramANa kahA hai| samyaktvadvikake ajaghanya pradezasattvakA jaghanya kAla eka samaya udvelanAkI apekSA prApta hotA hai yaha spaSTa hI hai| tathA sAta nokaSAyoMkI jaghanya pradezavibhakti bhavagrahaNake antarmuhUrta bAda hotI hai, isalie inakI ajaghanya pradezabhiktikA jaghanya kAla antarmuhUrta kahA hai / tathA yahA~ sabhI prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhaktikA utkRSTa kAla antarmuhUrta hai yaha spaSTa hI hai| 32. manuSyatrikameM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla sAmAnya manuSyoMmeM kSullaka bhavagrahaNapramANa aura zeSa domeM antarmuhUrtapramANa tathA tInoMmeM utkRSTa kAla apanI apanI kAyasthitipramANa hai| samyaktva, samyagmithyAtva aura anantAnubamdhIcatuSkakI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla apanI apanI kAyasthiti pramANa hai| vizeSArtha--sAmAnya manuSyoMkI jaghanya sthiti kSullakabhavagrahaNapramANa, zeSa dokI antarmuhUrtapramANa tathA tInoMkI utkRSTa kAyasthiti pUrvakoTi adhika tIna palyapramANa hotI hai, isalie inameM mithyAtva Adi bAIsa prakRtiyoMkI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla sAmAnya manuSyoMmeM tullakabhavagrahaNapramANa, zeSa domeM antarmuhUrtapramANa aura utkRSTa kAla tInoMmeM kAyasthitipramANa kahA hai, kyoMki ina tInoM prakArake manuSyoMmeM kSapaNAke samaya yathAyogya sthAnameM ukta prakRtiyoMkI jaghanya pradezavibhakti hotI hai, isalie yahA~ para ina prakRtiyoMkI ajaghanya pradezavibhaktike ukta kAlake prApta hone meM koI bAdhA nahIM aatii| aba rahIM zeSa chaha prakRtiyA~ so inameMse jina jIvoMne samyaktva aura samyagmithyAtvakI udvelanAmeM eka samaya zeSa rahane para manuSya paryAya prApta kI hai unake ina do prakRtiyoMkI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya bana jAtA hai| tathA jo manuSya anantAnubandhIcatuSkakI visaMyojanA karake manuSya paryAya meM eka samaya zeSa rahane para sAsAdanaguNasthAnako prApta hote haiM unake inakI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya bana jAtA hai, isalie yahA~ ina chaha prakRtiyoMkI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kahA hai| yahA~ inakI ajaghanya pradezavibhaktikA utkRSTa kAla kAyasthiti Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe kAlaparUvaNA ___33. devagaIe devemu micchattitthi-NaqsayavedANaM jaha0 pade0 jahaNNukassa0 egasa0 / aja0 jaha0 dasavassasahassANi, ukka0 tettIsaM sAgarovamANi / evamaNaMtANu0caukkala-samma0-sammAmicchattANaM / Navari aja0 jaha0 egs0| bArasaka0bhaya-duguMchANaM micchattabhaMgo / paMcaNoka0 jaha0 pade0 jahaNNuka0 egasa0 / aja0 jaha. aMtomuhu0, ukka0 tettIsaM sAgarovamANi / 34. bhavaNAdi jAva uvarimagevajjA ti micchattitthi-NaqsayavedANaM jaha. pade0 jahaNNukka0 egs0| aja. jaha0 jahaNNahidI, ukka0 ukkassahidI / sampatta-sammAmi0-aNaMtANu0caukkANaM jaha0 padesa0 jahaNNukka0 egasa0 / aja0 jaha0 egasa0, ukka0 ukka hidI / bArasaka-bhaya-duguMchANaM jaha0 pade0 jahaNNukka. egasa0 / aja0 jaha0 jahaNNahidI samayUNA, ukka. ukksshidii| paMcaNoka. pramANa hai yaha spaSTa hI hai| mAtra samyaktva aura samyagmithyAtvakI udvelanA hokara abhAva na ho jAya aisA karate hue unakA sattva banAye rakhanA caahie| 33. devagatimeM devoMmeM mithyAtva, strIveda aura napuMsakavedakI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| inakI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla dasa hajAra varSa hai aura utkRSTa kAla tetIsa sAgara hai| isI prakAra anantAnubandhIcatuSka, samyaktva aura samyagmithyAtvake viSayameM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki inakI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai| bAraha kaSAya, bhaya aura jugupsAkA bhaGga mithyAtvake samAna hai| pA~ca nokaSAyoMkI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla antarmuhUrta hai aura utkRSTa kAla tetIsa sAgara hai / vizeSArtha devoMmeM svAmitvako dekhate hue mithyAtva, bAraha kaSAya, strIveda, napuMsakaveda, bhaya aura jugupsAkI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla dasa hajAra varSa aura utkRSTa kAla tetIsa sAgara bana jAtA hai, isalie yaha kAla ukta pramANa kahA hai| samyaktva, samyagmithyAtva, anantAnubandhIcatuSka aura pA~ca nokapAyoMkI ajaghanya pradezavibhaktikA utkRSTa kAla bhI isI prakAra ghaTita kara lenA caahie| mAtra inake ajaghanya pradezasatkarmake jaghanya kAlameM antara hai, isalie vaha alagase kahA hai| unameMse prArambhakI chaha prakRtiyoMkI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya to manuSyoMke samAna yahA~ bhI ghaTita ho jAtA hai| mAtra pA~ca nokaSAyoMkI jaghanya pradezavibhakti devoMmeM utpanna honeke antarmuhUrtabAda sambhava hai, isalie yahA~ inakI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla antarmuhUrta kahA hai| 634. bhavanavAsiyoMse lekara uparima veyaka takake devoMmeM mithyAtva, strIveda aura napuMsakavedakI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla apanI apanI jaghanya sthitipramANa hai aura utkRSTa kAla apanI apanI utkRSTa sthitipramANa hai / samyaktva, samyagmithyAtva aura anantAnubandhIcatuSkakI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla apanI apanI utkRSTa sthitipramANa hai| bAraha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kama apanI apanI jaghanya sthitipramANa hai Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 -- jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 jaha0 pade0 jahaNNukka0 egsH| aja0 jaha0 aMtomu0, ukka0 sghidiio| . 635. aNuddisAdi jAva avarAido ti micchatta-sammAmi0-itthi-NaqsayabedANaM jaha0 pade0 jahaNNukka0 egasa0 / aja0 ja. jahaNNahidI, ukka0 ukksshidii| sammatta jaha0 pade0 jahaNNukka0 egasa0 / aja. jaha0 egasa0, ukka. sagahidI / evamaNaMtANu caukka0-hassa-radi-aradi-sogANaM / Navari aja0 jaha0 aNtomu0| bArasaka0-purisa-bhaya-duguMchANaM jaha0 pade0 jahaNNukka0 egasa0 / aja0 jaha0 jahaNNahidI samaUNA, ukka0 sghidii| aura utkRSTa kAla apanI apanI utkRSTa sthitipramANa hai| pA~ca nokaSAyoMkI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla antarmuhUrtapramANa hai aura utkRSTa kAla apanI apanI utkRSTa sthitipramANa hai| vizeSArtha--yahA~ bAraha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI jaghanya pradezavibhakti bhavake prathama samayameM hotI hai, isalie inakI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kama apanI apanI jaghanya sthitipramANa kahA hai| zeSa kAla sugama hai, kyoMki usakA sAmAnya devoMmeM spaSTIkaraNa Aye haiN| usI prakAra yahA~ bhI kara lenA caahie| ___ 35. anudizase lekara aparAjita takake devoMmeM mithyAtva, samyagmithyAtva, strIveda aura napuMsakavedakI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla apanI apanI jaghanya sthitipramANa hai aura utkRSTa kAla apanI apanI utkRSTa sthitipramANa hai| samyaktvakI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla apanI apanI sthitipramANa hai| isI prakAra anantAnubandhIcatuSka, hAsya, rati, arati aura zokakI apekSA kAla jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki inakI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla antarmuhUrta hai| bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kama apanI apanI jaghanya sthitipramANa hai aura utkRSTa kAla apanI apanI utkRSTa sthitipramANa hai| vizeSArtha--yahA~ mithyAtva AdikI jaghanya pradezavibhakti jaghanya AyuvAle jIvoMke bhavake prathama samayameM sambhava nahIM hai, isalie inakI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla apanI apanI jaghanya sthitipramANa aura utkRSTa kAla apanI apanI utkRSTa sthitipramANa kahA hai| kRtakRtyavedakake kAlameM eka samaya zeSa rahane para aisA jIva marakara yahA~ utpanna ho sakatA hai, isalie samyaktvakI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kahA hai| anantAnubandhIcatuSka Adi ATha prakRtiyoMkI jaghanya pradezavibhakti bhavake antarmuhUrtaM bAda prApta hotI hai, isalie inakI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla antarmuhUrta kahA hai| bAraha kaSAya Adi kI jaghanya pradezavibhakti bhavake prathama samayameM hotI hai, isalie inakI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kama apanI apanI jaghanya sthitipramANa kahA hai| ina saba prakRtiyoMkI ajaghanya pradezavibhaktikA utkRSTa kAla apanI apanI utkRSTa sthitipramANa hai yaha spaSTa hI hai| .. ... * Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadezavihattIe aMtarakAlaparUvaNA 36. savvadRsiddhimmi miccha0-sammAmi0-bArasaka0-itthi-purisa-Naqsayaveda-bhaya-duguMchANaM jaha0 pade0 jahaNNuka0 egasa0 / aja0 jaha0 tettIsaM sAgarovamANi samaUNANi, ukka0 tettIsaM sAgaro / samma0 jaha0 pade0 jahagNukka egasa0 / aja0 jaha0 egasa0, ukka0 tettIsa sAgarovamANi / aNaMtANu0 caukka0-hassa-radiaradi-sogANaM jaha0 pade0 jahaNNuka0 egasa0 / ana0 jaha0 aMtomu0, ukka0 tettIsaM sAgarovamANi / evaM jANidUNa NedavvaM jAva aNAhAri ti / evaM kAlANugamo samatto / * aMtaraM / 37. paijjAsuttamedaM sugamaM / OM micchattassa ukkassapadesasaMtakammiyaMtaraM jahaNNu kasseSa aNaMtakAlamasaMkhejA poggalapariyaTTA / 36. sarvArthasiddhimeM mithyAtva, samyagmithyAtva, bAraha kaSAya, strIveda, puruSaveda, napuMsakaveda, bhaya aura jugupsAkI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| ajaghanya pradeza vibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kama tetIsa sAgara hai aura utkRSTa kAla tetIsa sAgara hai| samyaktva prakRtikI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla tetIsa sAgara hai / anantAnubandhIcatuSka, hAsya, rati, arati aura zokakI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla antamuharta hai aura utkRSTa kAla tetIsa sAgara hai| isa prakAra jAna kara anAhAraka mAgaNA taka jAnA caahie| vizeSArtha- yahA~ mithyAtva AdikI jaghanya pradezavibhakti bhavake prathama samayameM honese inakI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kama tetIsa sAgara kahA hai| kRtakRtyavedakakA eka samaya kAla yahA~ upalabdha ho sakatA hai, isalie samyaktvakI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kahA hai| tathA anantAnubandhIcatuSka Adi prakRtiyoMkI ajaghanya pradezavibhakti yahA~ antarmuhUrta kAla taka sambhava hai, isalie usakA jaghanya kAla antamuhUrta kahA hai| saba prakRtiyoMkI ajaghanya pradezavibhaktikA utkRSTa kAla pUrA tetIsa sAgara hai yaha spaSTa hI hai| yahA~ taka jo kAla kahA hai use dekhakara vaha anAhAraka mArgaNAtaka ghaTita kara lenA cAhie, isalie use isake samAna le jAnekI sUcanA kI hai| __isa prakAra kAlAnugama samApta huaa| OM antr| $ 37. yaha pratijJA sUtra sugama hai / * mithyAtvake utkRSTa pradezasatkarmakA jaghanya aura utkRSTa antara anantakAla hai jo asaMkhyAta pudgala parivartanake barAbara hai| Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 jahaNeNa 38. guNidakammaMsiyassa aguNidakammasiyabhAvasuvaNamiya ukkasseNa vi anaMteNa kAlena viNA puNo guNidabhAveNa pariNamaNasattIe abhAvAdo / jahaNeNa asaMkhejjA logA ti aMtaraM kiSNa paruvidaM ? Na, tassuvadesassa vAijamANatANAva tadaparUvaNAdo | * evaM sesANaM kammANaM aidavvaM / 36. edasta suttassa attho buccade / taM jahA - aDhakasAya-adRNokasAyANaM micchattabhaMgo | anaMtANu 0 caukka0 ukka0 pade0 micchatabhaMgo / * evari sammatta sammAmicchattANaM purisa veda-cadusaMjalaNANaM ca ukkasapadesavihattiaMtaraM Natthi / 40. kudo 1 khavagaseDhIe samuppaNNattAdo | evamukassapadesavihatti aMtaraM samattaM / 38. kyoMki jo guNitakarmAzika jIva aguNitakarmAzikabhAvako prApta hotA hai usake jaghanya aura utkRSTa donoM prakAra ananta kAlake binA punaH guNitakarmAzikarUpase pariNamana karane kI zakti nahIM pAI jAtI / zaMkA- guNitakarmAzika jIvakA jaghanya antara asaMkhyAta lokapramANa kyoM nahIM kahA ? samAdhAna -- nahIM, kyoMki vaha upadeza apavAijamAe hai isa bAtakA jJAna karAneke lie vaha nahIM khaa| vizeSArtha - pahale kAla prarUpaNA ke samaya cUrNisUtra meM anya upadeza ke anusAra midhyAtvake anutkRSTa pradezasatkarmakA jaghanya kAla asaMkhyAta lokapramANa kaha Aye haiM, isalie yahA~ yaha zaMkA kI gaI hai ki usI upadezake anusAra mithyAtva ke utkRSTa pradezasatkarmakA jaghanya kAla asaMkhyAta lokapramANa bhI kahanA cAhie thA / vIrasena svAmIne isa zaMkAkA jo samAdhAna kiyA hai usakA bhAva yaha hai ki vaha upadeza apravartamAna hai yaha dikhalAnA Avazyaka thA, isalie cUrNi - sUtrakArane yahA~ usakA nirdeza nahIM kiyA hai / * isI prakAra zeSa karmo kA antarakAla jAnanA cAhie / 6 36. aba isa sUtra kA artha kahate haiM- -ATha kaSAya aura ATha nokaSAyoMkA bhaGga mithyAtva ke samAna hai / anantAnubandhIcatuSkakI utkRSTa pradezavibhaktikA bhaGga midhyAtvake samAna hai / vizeSArtha - yahA~ para anantAnubandhIcatuSkakI ATha kaSAya aura ATha nokaSAyoM ke sAtha parigaNanA na karake anantAnubandhIcatuSkakI utkRSTa pradezavibhaktikA bhaGga midhyAtvake samAna haiM aisA kahA hai so usakA kAraNa yaha hai ki anantAnubandhIcatuSkakI anutkRSTa pradezavibhaktike antarakAlameM mithyAtvase kucha antara hai yaha dikhalAnA Avazyaka thA, isalie vIrasena svAmIne usakA alaga se nirdeza kiyA hai| * itanI vizeSatA hai ki samyaktva, samyagmithyAtva puruSaveda aura cAra saMjvalanakI utkRSTa pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai / 640. kyoMki inakI utkRSTa pradezavibhakti kSapakazreNimeM utpanna hotI hai / isa prakAra utkRSTa pradezavibhaktikA antarakAla samApta huA / Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe aMtarakAlaparUvaNA OM aMtaraM jahaNaNayaM jANidUNa NedavyaM / 41. edassa suttassa atyo sugamo, jahaNNapadesavihattiyANaM savvesi pi aNtraabhaavaado| ebamaMtaraM samataM / 42. saMpahi cuNNisutteNa desAmAsieNa sUidamatthamuccAraNAirieNa parUvidaM vattaissAmo / apuNaruttattho ceva kiNNa vuccade ? Na, kattha vi cuNNisutteNa uccAraNAe bhedo asthi tti tabbhedapaduppAyaNaduvAreNa punnruttiyaabhaavaado| 43. aMtaraM duvihaM-jahaNNamukkassayaM ca / ukassae payadaM / duviho Nidde soogheNa zrAdeseNa ya / ogheNa micchatta-aTTaka0 ahaNoka0 ukka0 padesa-vihattiaMtaraM jahaNNukka0 aNaMtakAlamasaMkhejjA poggalapariyaTTA / aNuka0 jahaNNukka0 egasa0 / sammatta 0-sammAmi0 ukka0 padesaviha0 Natthi aMtaraM / aNuka0 pade0 jaha0 egasa0, ukka0 ughaDapoggalapariyaTTa / aNaMtANu0 caukka0 uka0 pade. jahaNNukka0 aNeta0masaMkhe0po0pariyahA / aNukka0 jaha0 egasa0, ukka0 vechAvahisAgarovamANi desaNANi / purisaveda-cadusaMja0 ukka0 pade Natthi aMtaraM / aNukka0 pade. jahaNNukka0 egasa0 / 8 jaghanya antarakAla bhI jAnakara le jAnA caahie| ___6 41. isa sUtrakA artha sugama hai, kyoMki sabhI jaghanya pradezavibhaktiyoMkA antarakAla nahIM upalabdha hotaa| isa prakAra antarakAla samApta huaa| 6 42. aba cUrNisUtrake dvArA dezAmarSakarUpase sUcita hue jisa arthakA uccAraNAcAryane kathana kiyA hai use batalAte haiN| zaMkA-apunarukta arthako hI kyoM nahIM kahate ? samAdhAna nahIM, kyoMki kahIM para cUrNisUtrase uccAraNAmeM bheda hai, isalie usa bhedake kathana dvArA punarukta doSa nahIM aataa| arthAt usake punaH kathana karane para bhI vaha apunaruktake samAna ho jAtA hai| 43. antara do prakArakA hai-jaghanya aura utkRSTa / utkRSTakA prakaraNa hai| nirdeza do prakArakA hai-ogha aura Adeza / oSase mithyAtva, ATa kapAya aura ATha nokaSAyoMkI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antara ananta kAla hai jo asaMkhyAta pudgala parivartanake barAbara hai| anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI utkRSTa pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai / anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara upAdhaM pudgala parivartanapramANa hai| anantAnubandhIcatuSkakI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antara ananta kAla hai jo asaMkhyAta pudgala parivartanake barAbara hai| anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTha antara kucha kama do chayAsaTha sAgarapramANa hai| puruSaveda aura cAra saMjvalanakI utkRSTa pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai| anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antarakAla eka Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 44. AdeseNa Neraiemu miccha0-bArasaka0-chaNNoka0 ukka0 pade0 patthi aMtaraM / aNukka0 pade. jahaNNukka0 egasa0 / samma0 sammAmi0-aNaMtANu0 caukka0 ukka0 pade0 Natthi aMtaraM / aNukka0 jaha0 egasa0, ukka0 tettIsaM sAgarovamANi desUNANi / itthi-purisa-NaqsayavedANamukkassANukassapade0 patthi aMtaraM / evaM sattamAe puddhviie| samaya hai| vizeSArtha-guNitakazividhi eka bAra samApta hokara punaH usake prArambha hone meM ananta kAla lagatA hai, isalie yahA~ mithyAtva Adi satraha prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antara anantakAla kahA hai| anantAnubandhIcatuSkakI utkRSTa pradezavibhaktikA utkRSTa antarakAla isI prakAra ghaTita kara lenA caahie| tathA mithyAtva Adi satraha prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhakti eka samayake lie hotI hai, isalie inakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antarakAla eka samaya kahA hai| anantAnubandhIcatuSka, cAra saMjvalana aura puruSavedakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antara kAla eka samaya kahanekA yahI kAraNa hai / samyaktva aura samyagmithyAtva ye udvelanA prakRtiyA~ haiM, isalie inakA kamase kama eka samaya taka aura adhikase adhika upAdha pudgala parivartanapramANa kAla taka sattva na pAyA jAya yaha sambhava hai, isalie inakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara upAdha pudgala parivartanapramANa kahA hai| anantAnubandhIcatuSka ye visaMyojanA prakRtiyA~ haiN| inakA sattva adhikase adhika kucha kama do chayAsaTha sAgara kAla taka nahIM pAyA jAtA, isalie inakI anutkRSTa pradezavibhaktikA utkRSTa antara ukta kAlapramANa kahA hai / samyaktva aura samyammithyAtvakA utkRSTa pradezasattva darzanamohakI kSapaNAke samaya tathA puruSaveda aura cAra saMjvalanakA utkRSTa pradezasattva cAritramohakI kSapaNAke samaya hotA hai, isalie inakI utkRSTa pradezavibhaktikA antarakAla na prApta honese usakA niSedha kiyA hai| 44. zrAdezase nArakiyoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura chaha nokapAyoMkI utkRSTa pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai| inakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya hai| samyaktva, samyagmithyAtva aura anantAnubandhIcatuSkakI utkRSTa pradezavibhaktikA antara kAla nahIM hai| anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara kucha kama tetIsa sAgara hai| strIveda, puruSaveda aura napuMsakavedakI utkRSTa aura anutkRSTa pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai| isI prakAra sAtavIM pRthivImeM jAnanA caahie| vizeSArtha-narakameM guNitakAMza jIvake bhavameM antarmuhUrta kAla zeSa rahane para mithyAtva Adi unnIsa prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhakti hotI hai| yaha vahA~ eka paryAyameM do bAra sambhava nahIM hai, isalie yahA~ ukta prakRtiyoMkI utkRSTa pradeza vibhaktike antarakAlakA niSedha kiyA hai / samyagmithyAtva aura anantAnubandhIcatuSkakI utkRSTa pradezavibhaktike antarakAlake niSedhakA yahI kAraNa hai| tathA samyaktva aura tInoM vedoMkI utkRSTa pradezavibhakti bhavake prathama samayameM hotI hai, isalie inakI utkRSTa pradezavibhaktike antarakAlakA niSedha kiyA hai| aba rahA anutkRSTakA vicAra so mithyAtva Adi unnIsa prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhakti yataH madhyameM hotI hai ataH inakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya kahA hai| samyaktvadvika udvelanA prakRtiyA~ haiM aura anantAnubandhIcatuSka visaMyojanA prakRtiyA~ haiN| yahA~ inakA Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe aMtarakAlaparUvaNA 45. paDhamAe jAva chaDi ti miccha0-bArasaka0-NavaNoka0 ukkassANukkassapade0 patthi aNtrN| samma0-sammAmi0 ukka0 pade0 Natthi aMtaraM / aNukka0 pade0 jaha0 egasa0, ukka0 sagasagahidIo desuunnaao| aNaMtANu0caukka0 ukka0 pade0 patthi aMtaraM / aNuka0 jaha0 aMtomu0, ukka0 sagahidI desUNA / 46. tirikkhagadIe tirikkhesu miccha0 bArasaka0-aTThaNoka0 ukkassANukassapade0 patthi aMtaraM / samma-sammAmi0 oghaM / aNaMtANu0caukka0 ukka0 Natthi aMtaraM / aNukka0 jaha* aMtomu0, uka0 tiNNi palidokmANi desnnaanni| itthiveda. sattva kamase kama eka samaya aura adhikase adhika kucha kama tetIsa sAgara taka na ho yaha sambhava hai, ataH yahA~ inakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara kucha kama tetIsa sAgara kahA hai / mAtra samyagmithyAtvakI utkRSTa pradeza vibhakti madhyameM hotI hai, isalie bhI isakI anutkRSTa pradevibhaktikA jaghanya antara eka samaya prApta ho jAtA hai aura anantAnubandhIcatuSkakI visaMyojanA eka samayake lie nahIM hotI, isalie inakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya antara eka samaya utkRSTa pradezavibhaktikI apekSAse hI prApta karanA caahee| tInoM vedoMkI utkRSTa pradezavibhakti bhavake prathama samayameM hotI hai, isalie yahA~ inakI anutkRSTa pradezavibhaktike antarakAlakA bhI niSedha kiyA hai| yaha saba antara prarUpaNA sAtaveM narakameM avikala bana jAtI hai, isalie vahA~ sAmAnya nArakiyoMke samAna jAnanekI sUcanA kI hai| 45. prathamase lekara chaThI pRthivI takake nArakiyoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokapAyoMkI utkRSTa aura anutkRSTa pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI utkRSTa pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai / anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara kucha kama apanI apanI sthitipramANa hai| anantAnubandhIcatuSkakI utkRSTa pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai| anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta hai aura utkaSTa antara kucha kama apanI apanI utkRSTa sthitipramANa hai| vizeSArtha-yahA~ mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI utkRSTa pradezavibhakti bhavake prathama samayameM hotI hai, isalie inakI utkRSTa aura anutkRSTa pradezavibhaktikA antarakAla na prApta honese usakA niSedha kiyA hai| mAtra visaMyojanAkI apekSA anantAnubandhIcatuSkakA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara kucha kama apanI apanI utkRSTa sthitipramANa bana jAtA hai, isalie inakI anutkRSTa pradezavibhaktike jaghanya aura utkRSTa antarakAlakA alagase vidhAna kiyA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakA utkRSTa pradezasatkarma ekabAra hI prApta hotA hai, isalie isake antarakAlakA niSedha kiyA hai| tathA yaha AyumeM antarmuhUrta jAne para prApta hotA hai aura ye udvelanA prakRtiyA~ haiM, isalie inakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya antara eka samaya kahA hai aura udvelanA prakRtiyA~ honese vahA~ inakA kucha kama apanI apanI utkRSTa sthitipramANa kAla taka sattva na rahe yaha sambhava hai, isalie inakI anutkRSTa pradezavibhaktikA utkRSTa antara ukta kAlapramANa kahA hai| 46. tiryaJcagatimeM tiyaJcoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura ATha nokaSAyoMkI utkRSTa aura anutkRSTa pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakA bhaGga oghake samAna hai / anantAnubandhIcatuSkakI utkRSTa pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai / anutkRSTa Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 ukka0 patthi aMtaraM / aNukka0 jahaNNuka0 egasa0 / evaM paMciMdiyatirikravatiyassa / Navari samma0 sammAmi0 ukka0 Natthi aMtaraM / aNukka0 jaha0 egasa0, uka0 tiNi palidovamANi puvakoDipudhatteNabbhahiyANi / paMciMdiyatirikkha apajja. ahAvIsaM payaDINamukkassANuka0 patthi aMtaraM / 47. maNusagadIe maNussesu miccha0-ahakasAya-Nasa0-hassa-radi-aradisoga-bhaya duguMDANaM ukassANukassa0 patthi aNtrN| samma0-sammAmi0-aNaMtANu0caukka0 pNciNdiytirikvbhNgo| cadusaMjala0-purisa0--itthiveda0 ukka0 patthi aMtaraM / aNuka0 jahaNNuka0 egasa0 / evaM maNusapajjatta-maNusiNINaM / maNusaapajja. paMciMdiyapradezavibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta hai aura utkRSTa antara kucha kama tIna palya hai| strIvedakI utkRSTa pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai| anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya hai| isIprakAra paJcandriya tiryaJcatrikameM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki inameM samyaktva aura samyagmithyAtvakI utkRSTa pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai| anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara pUrvakoTi pRthakatva adhika tIna palya hai| paJcendriya tiyazca aparyAptakoM meM aTThAIsa prakRtiyoMkI utkRSTa aura anutkRSTa pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai| vizeSArtha- yahA~ prathama daNDakameM kahI gaI prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhakti utpanna honeke prathama samayameM hotI hai, isalie inakI utkRSTa aura anutkRSTa pradezavibhaktike antarakAlakA niSedha kiyA hai| oghameM samyaktva aura samyagmithyAtvake antarakAlakA jo bhaGga kahA hai vaha yahA~ avikala bana jAtA hai, isalie use oghake samAna jAnanekI sUcanA kI hai| anantAnubandhIcatuSkakI utkRSTa pradezavibhaktikA antarakAla sambhava nahIM hai yaha guNitakAzavidhike dekhanese spaSTa ho jAtA hai| para ye visaMyojanA prakRtiyA~ haiM, isalie yahA~ inake anutkRSTa pradezabandhakA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara kucha kama tIna palya kahA hai| yahA~ strIvedakA utkRSTa pradezasattva bhogabhUmimeM palyakA asaMkhyAtavA~ bhAgapramANa kAlajAne para hotA hai, isalie isakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antarakAla eka samaya kahA hai| isakI utkRSTa pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai yaha spaSTa hI hai| paJcendriya tiryaJcatrikameM yaha antaraprarUpaNA ghaTita ho jAtI hai, isalie unameM sAmAnya tiryaJcoMke samAna jAnanekI sUcanA kI hai| mAtra ina tiryaJcoMkI kAyasthiti pUrvakoTipRthaktva adhika tIna palyapramANa hai, isalie inameM samyaktva aura samyagmithyAtvakI anutkRSTa pradezavibhaktikA utkRSTa antara ukta kAlapramANa prApta hone yahA~ inakI apekSA antarakAlakA alagase nirdeza kiyA hai| paJcandriya tiryaJca aparyAptakoMmeM saba prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhakti bhavake prathama samayameM prApta hotI hai, isalie yahA~ utkRSTa aura anutkRSTa pradezavibhaktikA antarakAla sambhava na honese usakA niSedha kiyA hai| 47. manuSyagatimeM manuSyoMmeM mithyAtva, ATha kaSAya, napuMsakaveda, hAsya, rati, arati, zoka, bhaya aura jugupsAkI utkRSTa aura anutkRSTa pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai / samyaktva, samyagmithyAtva aura anantAnubandhIcatuSkakA bhaGga paJcandriya tiryaJcoMke samAna hai / cAra saMjvalana, puruSaveda aura strIvedakI utkRSTa pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai| anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya hai / isI prakAra manuSya paryApta aura manuSyiniyoM Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarapayaDipadesavihattIe aMtarakAlaparUpaNA gA0 22 ] tirikkha apajjattabhaMgo / aNukka0 Natthi uka0 48. devagadI deve miccha: bArasaka0 navaNoka0 ukka0 aMtaraM / samma0 - sammAmi0 ukka0 Natthi aMtaraM / aNukka0 jaha0 esa 0, ekattI sAgarovamANi deNANi / anaMtANu0 caka0 uka0 Natthi aMtaraM / aNuka0 jaha0 aMtomu0, ukka0 ekatIsaM sAga0 desUNANi / evaM bhavaNAdi jAtra uvarimavajjA tti / vari sagadvidIo bhANidavvAo / aNudisAdi jAva savvadvasiddhi ti aTThAvIsaM payaDINamukkassANukkassa0 patthi aMtaraM / evaM davvaM jAba aNAhAriti / meM jAnanA cAhie / manuSya aparyAptakoM meM paJcandriya tiryaJca aparyAptakoMke samAna bhaGga hai / vizeSArtha --yahA~ prathama daNDakameM kahI gaI prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhakti bhavake prathama samaya meM hotI hai, isalie inakI utkRSTa aura anutkRSTa pradezavibhaktike antarakAlakA niSedha kiyA hai / samyaktvAdi chaha prakRtiyoMkA bhaGga paJcandriya tiryoM ke samAna hai yaha spaSTa hI hai, kyoMki eka to inakI bhI utkRSTa kAryasthiti pUrvakoTi pRthaktva adhika tIna palya hai / dUsare inameM anantAnubandhacatuSkakA utkRSTa antara kucha kama tIna palya hI prApta hotA hai, isalie paJca ndriya tiryoM ke samAna yahA~ bhI antarakAla bana jAtA hai| cAra saMjvalana AdikI utkRSTa pradezavibhakti kSapakazzreNimeM eka samayake lie aura cUrNisUtra ke anusAra strIvedako utkRSTa pradezavibhakti bhogabhUmi meM palya asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAla jAne para prApta hotI hai, isalie inakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antarakAla eka samaya prApta honese vaha ukta kAlapramANa kahA hai| inakI utkRSTa pradezavibhaktikA antara kAla sambhava nahIM hai yaha spaSTa hI hai / manuSyaparyAta aura manuSyiniyoMmeM antarakAlaprarUpaNA sAmAnya manuSyoMke samAna bana jAtI hai, isalie inameM unake samAna jAnanekI sUcanA kI hai| tathA svAmitva aura kAryasthiti Adi kI apekSA pandriya tirya aparyAptakoMse manuSya aparyAptakoM meM koI antara nahIM hai, isalie yahA~ manuSya paryAtakoM meM paJca ndriya tiryaJca aparyAptakoMke samAna jAnanekI sUcanA kI hai / $ 48. devagatimeM devoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI utkRSTa aura anutkRSTa pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI utkRSTa pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai / anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara kucha kama ikatIsa sAgara hai / anantAnubandhIcatuSkakI utkRSTa pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai / anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta hai aura utkRSTa antara kucha kama ikatIsa sAgara hai / isI prakAra bhavanavAsiyoMse lekara uparima graiveyaka takake devoM meM jAnanA cAhie | itanI vizeSatA hai ki kucha kama ikatIsa sAgarake sthAna meM kucha kama apanI apanI utkRSTa sthiti kahanI cAhie / anudizase lekara sarvArthasiddhi takke devoM meM aTThAIsa prakRtiyoMkI utkRSTa aura anutkRSTa pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai / isa prakAra anAhAraka mArgaNA taka le jAnA caahie| 31 to vizeSArtha -- devoMmeM saba prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai yaha spaSTa hI hai / aba rahA anutkRSTa pradezavibhaktike antarakAlakA vicAra so devoM meM midhyAtva Adi bAIsa prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhakti bhavake prathama samayameM hotI hai, isalie inakI anutkRSTa pradezavibhaktike antarakAlakA niSedha kiyA hai| samyaktva aura samyagmithyAtva ye udvelanA Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 46. jahaNNae pydN| duviho gidde so-ogheNa AdeseNa y| ogheNa miccha0-ekArasaka0-NavaNoka0 jahaNNAjahaNNapade0 Natthi aMtaraM / samma0-sammAmi0jaha0 Natthi aMtaraM / aja0 jaha0 egasa0, ukka0 uvaDapoggalapariyaTTA / aNaMtANu0caukka. jaha* patthi aNtrN| ajaha0 jaha0 aMtomu0, ukka vechAvahisAgaro. desaNANi / lobhasaMja0 ja0 patthi aMtaraM / aja0 jahaNNukka emasamao / 50. AdeseNa Neraiesu miccha -tiNNiveda-hassa-radi-aradi-sogANaM jaha0 gatthi aMtaraM / aja0 jahaNNukka0 egs0| bArasaka0-bhaya-duguMchA. jahaNNAprakRtiyA~ haiN| inakA kamase kama eka samaya taka aura adhika se adhika kucha kama ikatIsa sAgara taka sattva nahIM pAyA jaataa| tathA anantAnubandhIcatuSka visaMyojanA prakRtiyA~ haiM, isalie inakA kamase kama antarmuhUrta taka aura adhikase adhika kucha kama ikatIsa sAgara kAla taka sattva nahIM pAyA jAtA, isalie inakI anutkRSTa pradezabibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antara ukta kAlapramANa kahA hai| bhavanavAsiyoMse lekara nau naveyaka takake devoMmeM yaha antara prarUpaNA bana jAtI hai, isalie unameM sAmAnya devoMke samAna jAnanekI sUcanA kI hai| mAtra inakI bhavasyiti alaga alaga hai, isalie inameM kucha kama ikatIsa sAgarake sthAnameM kucha kama apanI apanI bhavasthiti grahaNa karanekI sUcanA kI hai| anudizase lekara Ageke saba devoMmeM bhavake prathama samayameM saba prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhakti hotI hai isalie inameM saba prakRtiyoMkI utkRSTa aura anutkRSTa pradezavibhaktike antarakAlakA niSedha kiyA hai| yaha jI antaraprarUpaNA kahI hai ise dhyAnameM rakhakara AgekI mArgaNAoMmeM vaha ghaTita kI jA sakatI hai, isalie unameM isI prakAra le jAnekI sUcanA kI hai| . isa prakAra utkRSTa antarakAla samApta huaa| 46. jaghanyakA prakaraNa hai| nirdeza do prakArakA hai-ogha aura aadesh| oghase mithyAtva, gyAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI jaghanya aura ajaghanya pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI jaghanya pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara upAdhaM pudgala parivartanapramANa hai| anantAnubandhIcatuSkakI jaghanya pradeza vibhaktikA antarakAla nahIM hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta hai aura utkRSTa antara kucha kama do chayAsaTha sAgarapramANa hai| lobhasaMjvalanakI jaghanya pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya hai| vizeSArtha--oMghase mithyAtva Adi aTThAIsa prakRtiyoMkI jaghanya pradezavibhakti apanI apanI kSapaNAke samaya yogya sthAnameM hotI hai, isalie inakI jaghanya aura ajaghanya pradezavibhaktike antarakAlakA niSedha kiyA hai| mAtra samyaktva aura samyagmithyAtva udvelanA prakRtiyA~ haiM aura anantAnubandhIcatuSka visaMyojanA prakRtiyA~ haiM, isalie inakI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antarakAla bana jAnese usakA alagase ullekha kiyA hai| tathA lobhasaMjvalanakI jaghanya pradezavibhakti eka samaya taka honeke bAda bhI ajaghanya pradeza vibhakti hotI hai, isalie isakI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya kahA hai| 650. Adezase nArakiyoMmeM mithyAtva, tIna veda, hAsya, rati, arati aura zokakI jaghanya pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe aMtarakAlaparUpaNA jahaNNa. patthi aMtaraM / samma0-sammAmi0 jaha0 tyi aMtaraM / ana0 jaha0 egasa0, ukka0 tettIsaM sAgaro0 desaNANi / aNaMtANu0caukka0 jaha0 Natthi aMtaraM / aja. jaha 0 aMtomu0, ukka tetIsaM sAgaro0 desUNANi / evaM sattamAe puDhavIe / 51. paDhamAe jAva chahi tti miccha0-bArasaka0-itthi-NavUsa0-bhaya-duguMcha0 jahaNNAjahaNNa0 Natthi aNtrN| sammatta0-sammAmi0-aNaMtANu0cauka0 jaha0 Natthi aMtaraM / aja0 ja0 egasa0 aMtomu0, ukka. saga-sagahidIo' desnnaao| paMcaNoka0 jaha0 Natthi aMtaraM / aja0 jahaNNuka0 egs0| antarakAla eka samaya hai| bAraha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI jaghanya aura ajaghanya pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI jaghanya pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara kucha kama tetIsa sAgara hai| anantAnubandhIcatuSkakI jaghanya pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai / ajaghanya pradeza vibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta hai aura utkRSTa antara kucha kama tetIsa sAgara hai / isI prakAra sAtavIM pRthivImeM jAnanA caahie| vizeSArtha-naraka Adi cAroM gatiyoM meM saba prakRtiyoMkI jaghanya pradezavibhakti kSapita karmAzika jIvake honeke kAraNa pratyekameM do bAra sambhava nahIM hai, isalie sarvatra isake antarakAlakA niSedha kiyA hai| ajaghanya pradezavibhaktike antara kAlakA vicAra karane para nArakiyoM meM mithyAtva yAdi bATha prakRtiyoMkI jaghanya pradezavibhakti vahAM utpanna honeke bAda antarmuhUrta kAla jAne para sambhava hai, isalie inakI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antarakAla eka samaya kahA hai / samyakva, samyagmithyAtva ye do udvelanA prakRtiyA~ haiM aura anantAnubandhIcatuSka visaMyojanA prakRtiyA~ haiM. isalie inakI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antarakAla bana jAnese usakA alagase nirdeza kiyA hai| inakI ajaghanya pradezavibhaktike donoM prakAraka antarakAlako Age bhI isI AdhArase ghaTita kara lenA caahie| mAtra sarvatra jaghanya antarakAla to eka samAna hai| utkRSTa antara kAla kucha kama apanI apanI sthitipramANa prApta hotA hai| kevala anantAnubandhIcatuSkakI apekSA tithaMJcoM aura manuSyoMmeM vaha kucha kama tIna palya hI kahanA cAhie / yahA~ bAraha kapAya, bhaya aura jugupsAkI jaghanya pradezavibhakti bhavake prathama samaya meM hotI hai, isalie inakI ajaghanya pradezavibhaktike antarakAlakA bhI niSedha kiyA hai| sAtavIM pRthivImeM yaha prarUpaNA adhikala bana jAtI hai, isalie unameM sAmAnya nArakiyoMke samAna jAnanekI sUcanA kI hai| 651 prathamase lekara chaThI pRthivI takake nArakiyoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya, strIveda, napuMsakaveda, bhaya aura jugupsAkI jaghanya aura ajaghanya pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai| samyaktva, samyagmithyAtva aura anantAnubandhIcatuSkakI jaghanya pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya antara kramase eka samaya aura antarmuhUrta hai tathA utkRSTa antara kucha kama apanI-apanI sthitipramANa hai| pA~ca nokaSAyoMkI jaghanya pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai / ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya hai| vizeSArtha--prathamAdi chaha pRthiviyoMmeM mithyAtva, strIveda aura napuMsakavedakI narakase 1. prA0pratau 'ukka0 sagar3hidIyo' iti pAThaH / 5 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 - ---Mrrore `r`r `r`r `r`r jy jy khy Hmy mHr`r `r`r `r`r `r`r `r`r `r`r `r`r `r`r `r`r jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 52. tirikkhagadIe tirikkhesu miccha0-bArasaka0--itthi -Nasa0--bhayaduguMchANaM jahaNNAjahaNNa gatthi aMtaraM / samma0 sammAmi0 oghaM / aNaMtANu caukka0 jaha0 Natthi aNtrN| aja0 ja0 aMtomu0, ukka0 tiNNi palido0 desaNANi / paMcaNoka0 jaha0 gatthi aMtaraM / aja0 jahaNNukka0 egasa0 / evaM paMciMdiyatirikkhatiyassa / Navari samma0-sammAmi0 jaha0 Natthi aMtaraM / aja0 jaha0 egasa0, ukka0 sagahidI desnnaa| paMciMdiyatirikkhaapajja0 miccha0-samma0-sammAmi0-solasaka0. bhaya-duguMchA0 jahaNNAjahaNNa0 patthi aMtaraM / sattaNoka0 jaha0 Natthi aNtrN| aja0 jahaNNukka0 egs0| nikalaneke antima samayameM aura zeSa kI narakameM utpanna honeke prathama samayameM jaghanya pradezavibhakti hotI hai, isalie inakI ajaghanya pradezabibhaktike antara kAlakA niSedha kiyA hai| tathA zeSa pA~ca nokaSAyoMkI jaghanya pradezavibhaktikA svAmI sAmAnya nArakiyoM ke samAna hai, isalie yahA~ inakI ajaghanya pradeza vibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya sambhava honese vaha ukta kAlapramANa kahA hai| 52. tirthaJcagatimeM tirthazcoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya, strIveda, napusakaveda, bhaya aura jugupsAkI jaghanya aura ajaghanya pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakA bhaGga oghake samAna hai| anantAnubandhIcatuSkakI jaghanya pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai / ajaghanya pradeza vibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara kucha kama tIna palya hai| pA~ca nokaSAyoMkI jaghanya pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya hai| isI prakAra paJcandriya tiryaJcatrikameM jAnanA cAhie / itanI vizeSatA hai ki inameM samyakttva aura samyagmithyAtvakI jaghanya pradeza vibhaktikA antarakAla nahIM hai / ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara kucha kama apanI sthitipramANa hai| paJca ndriya tiryazca aparyAptakoMmeM mithyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI jaghanya aura ajaghanya pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai / sAta nokaSAyoMkI jaghanya pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antarakAla eka samaya hai|| vizeSArtha .. tiryaJcoMmeM mithyAtva, strIveda aura napuMsakavedakA jaghanya pradezasatkarsa tIna palyakI Ayuke antima samayameM sambhava hai| bAraha kaSAya, bhaya aura jugupsAkA jaghanya pradezasatkarma tiryaJca paryAya grahaNa karaneke prathama samayameM sambhava hai, isalie inakI ajaghanya pradezavibhaktike antarakAlakA niSedha kiyA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakA bhaGga oghake samAna yahA~ bhI ghaTita ho jAtA hai, isalie inakA bhaGga aodhake samAna jAnanekI sUcanA kI hai| anantAnuvandhIcatuSka visaMyojanA prakRtiyA~ haiN| inakA sattva kamase kama antarmuhUrta kAlataka aura adhikase adhika kucha kama tIna palya kAla taka na rahe yaha sambhava hai, isalie inakI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara kucha kama tIna palya kahA hai| pA~ca nokaSAyoMkI jaghanya pradeza vibhakti tiyaJcoM meM utpanna honeke antarmuharta bAda pratipakSa prakratiyoM ke bandhake antima samayameM hotI hai, isalie inakI ajaghanya pradeza vibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antarakAla eka samaya kahA hai| paJcandriyatiyaJcatriko yaha antarakAla isI prakAra bana jAtA Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe aMtarakAlaparUvaNA 53. maNusa-maNusapajjattaesumiccha0-ekkArasaka0-NavaNoka0 jahaNNAjahaNNa. patthi aMtaraM / samma0-sammAmi0 jaha0 Natthi aNtrN| aja0 jaha0 egasa0, uka0 tiNNi palidovamANi puvakoDipudhattaNabbhahiyANi / aNaMtANu0cauka0 jaha0 Natthi aMtaraM / aja0 jaha. aMtomu0, ukka0 tiNNi palido0 desaNANi / lobhasaMja. jaha0 patthi aNtrN| aja. jahaNNukka0 egs| evaM maNussiNINaM / Navari purisaveda0 lobhasaMjalaNabhaMgo / maNusaapajjattANaM paMciMdiyatirikkha apajattabhaMgo / hai, use sAmAnya tiryaJcoMke samAna jAnanekI sUcanA kI hai| mAtra samyaktva aura samyagmithyAtvakI ajaghanya pradezavibhaktike utkRSTa antarakAlameM kucha vizeSatA hai, isalie inake antarakAlakA nirdeza alagase kiyA hai| paJcendriya tiryaJca aparyAptakoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI jaghanya pradezavibhakti utpanna honeke prathama samayameM hotI hai, isalie inakI ajaghanya pradezavibhaktike antarakAlakA niSedha kiyA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI udvelanA honeke bAda yahA~ punaH inakA sattva sambhava nahIM hai, isalie inakI ajaghanya pradezavibhaktike antarakAlakA niSedha kiyA hai| tathA zeSa sAta nokaSAyoMkI jaghanya pradezavibhakti utpanna honeke antarmuhUrta bAda pratipakSa prakRtiyoMkA bandha honeke antima samayameM hotI hai, isalie inakI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya kahA hai| 53. manuSya aura manuSya paryAptakoMmeM mithyAtva, gyAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI jaghanya aura ajaghanya pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI jaghanya pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara pUrvakoTipRthaktva adhika tIna palya hai| anantAnubandhIcatuSkakI jaghanya pradeza vibhaktikA antarakAla nahIM hai| ajaghanya pradeza vibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta hai aura utkRSTa antara kucha kama tIna palya hai| lobha saMjvalanakI jaghanya pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya hai / isI prakAra manuSyiniyoMmeM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki inameM puruSavedakA bhaGga lobhasaMjvalanake samAna hai| manuSya aparyAptakoMmeM paJcandriya tiryaJca aparyAptakoMke samAna bhaGga hai| vizeSArtha-sAmAnya manuSya Adi tInoM prakArake manuSyoMmeM mithyAtva, gyAraha kaSAya aura nau nokapAyoMkI jaghanya pradezavibhakti apanI apanI kSapaNAke antima samayameM hotI hai, isalie inakI ajaghanya pradezavibhaktikA antarakAla sambhava na honese usakA niSedha kiyA hai / mAtra manudhyiniyoMmeM puruSavedakI jaghanya pradezavibhakti adhaHpravRttakaraNake antima samayameM hotI hai, isalie yahA~ isakI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya sambhava honese vaha uktapramANa kahA hai| ukta tInoM prakArake manuSyoMmeM samyaktva aura samyagmithyAtvakI ajaghanya pradeza vibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara pUrvakoTi pRthaktva adhika tIna palya udvelanAkI apekSA bana jAtA hai, isalie vaha uktapramANa kahA hai| tathA anantAnubandhIcatuSkakI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara kucha kama tIna palya visaMyojanAkI apekSA bana jAtA hai, isalie vaha ukta pramANa kahA hai / tathA saMjvalana lobhakI jaghanya pradezavibhakti yahA~ kSapaNAke antarmuharta pUrva hotI hai, isalie isakI ajaghanya 1. apratau 'maNusaapajattaesu' iti pAThaH / Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 54. devagadIe devesu miccha0-bArasaka0-itthi0-Naqsa0-bhaya-duguMchA0 jahaNNAjahaNNa. Nathi aNtrN| samma0 sammAmi0 jaha0 Natthi aNtrN| aja0 jaha0 egasa0, ukka0 ekattIsaM sAgaro0 desUNANi / aNaMtANu0cauka: jaha0 Natthi / aMtaraM / aja0 jaha* aMtomu0, ukka0 ekattIsaM sAgaro0 desUNANi / purisavedahassa-radi-aradi-soga0 jaha* patthi aMtaraM / aja0 jahaNNukka0 egasa0 55. bhavaNAdi jAva uparimagevajjA tti miccha -bArasaka0-itthi-jasa0bhaya-duguMchA0 jahaNNAjahaNNa. Natthi aMtaraM / samma0-sammAmi0 aNaMtANu0 caukka0 jaha0 patthi aMtaraM / aja jaha* egasa0 aMtomu0, ukka0 saga-sagahidIo desUNAo / pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya kahA hai| manuSya aparyAptakoMkA bhaGga paJcendriya tiryaJca aparyAptakoMke samAna hai yaha spaSTa hI hai| 54. devagatimeM devoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya, strIveda, napuMsakaveda, bhaya aura jugupsAkI jaghanya aura ajaghanya pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI jaghanya pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara kucha kama ikatIsa sAgara hai| 'anantAnubandhIcatuSkakI jaghanya pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta hai aura utkRSTa antara kucha kama ikatIsa sAgara hai| puruSaveda, hAsya, rati, arati aura zokakI. jaghanya pradezavibhaktikA antara nahIM hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antarakAla eka samaya hai| . vizeSArtha-devoMmeM mithyAtva, strIveda aura napuMsakavedakI jaghanya pradezavibhakti bhavake antima samayameM tathA bAraha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI jaghanya pradeza vibhakti bhavagrahaNake prathama samayameM hotI hai, isalie inakI ajaghanya pradezavibhaktike antarakAlakA niSedha kiyA hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI udvelanA hokara punaH sattva tathA anantAnubandhIcatuSkakI visaMyojanA hokara punaH sattva antima aveyaka taka hI sambhava hai| Age samyaktva aura samyagmithyAtvakI udvelanA nahIM hotI aura anantAnubandhIcatuSkakI visaMyojanA to hotI hai para una jIvoMkA nIce giranA sambhava nahIM honese punaH sattva nahIM hotA, isalie ina chaha prakRtiyoMkI ajaghanya pradezavibhaktikA utkRSTa antara kucha kama ikatIsa sAgara kahA hai| inameMse samyaktva aura samyagmithyAtvakI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura anantAnubandhIcatuSkakI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta hai yaha spaSTa hI hai| yahA~ puruSaveda AdikI jaghanya pradezavibhakti bhakke prArambhameM antarmuhUrta kAla jAne para pratipakSa prakRtiyoM ke bandhake antima samayameM hotI hai, isalie inakI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya sambhava honese vaha ukta kAla pramANa kahA hai| 55. bhavanavAsiyoMse lekara upasmi aveyaka takake devoMmeM mithyAtva, bAraha kapAya, strIveda, napuMsakaveda, bhaya aura jugupsAkI jaghanya aura ajaghanya pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai| samyaktva, samyagmithyAtva aura anantAnubandhIcatuSkakI jaghanya pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya antara kramase eka samaya aura antarmuhUrta hai tathA Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Aarvasna gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe aMtarakAlaparUvaNA purisaveda-hassa-radi-aradi-sogANaM jaha* patthi aMtaraM / aja0 jahaNNukka0 egasa0 / 656. aNudisAdi jAva savvadRsiddhi ti aThThAvIsaM payaDINaM jahaNNAjahaNNa. patthi aMtaraM / Navari hassa-radi-aradi-sogANamANadabhaMgo / evaM jAva aNAhArae tti NIde aMtaraM samattaM hodi / ___NANAjIvehi bhaMgavicao duviho-jahaNaNukkassabhedehi / apadaM kAdUNa savvakammANaM Nedavvo / $ 57. edassa muttassa desAmAsiyassa uccAraNAiriyavakkhANe parUvemo / NANAjIvehi bhaMgavicao duviho-jahaNNao ukkassao cedi / ukkassae payadaM / tattha apadaM-ahAvIsaM payaDINaM je ukkarasapadesarasa vihatiyA te aNukkassapadesassa avihattiyA / je aNukkassapadesassa vihaliyA te ukkassapadesassa avihttiyaa| vihattiehi payadaM, avihattiehi avyvhaaro| edeNa utkRSTa antara kucha kama apanI apanI sthitipramANa hai| puruSaveda, hAsya, rati, arati aura zokakI jaghanya pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya hai / vizeSArtha --- sAmAnya devoMmeM saba prakRtiyoMkI jaghanya pradezavibhaktike antarakAlako jisaprakAra ghaTita karake batalA Aye haiM usI prakAra yahAM para bhI ghaTita kara lenA caahie| 656. anudizase lekara sarvArthasiddhi takake devoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI jaghanya aura ajaghanya pradeza vibhaktikA antarakAla nahIM hai| itanI vizeSatA hai ki hAsya, rati, arati aura zoka prakRtikA bhaGga Anata kalpake samAna hai| isa prakAra anAhAraka mArgaNA taka le jAnepara antaraphAla samApta hotA hai| vizeSArtha-mithyAtva Adi kucha prakRtiyoMkI bhavake antima samayameM aura kuchakI bhavake prathama samayameM jaghanya pradezavibhakti hotI hai, isalie inakI ajaghanya pradezavibhaktikA antarakAla sambhava nahIM honese usakA niSedha kiyA hai| mAtra hAsya Adi cAra prakRtiyoMkI jaghanya pradezavibhakti paryAyagrahaNake antarmuhUrta bAda hotI hai, isalie inakI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antarakAla eka samaya prApta honese vaha ukta kAlapramANa kahA hai| isa prakAra antarakAla samApta hushraa| 8 nAnA jIvoMkI apekSA jaghanya aura utkRSTake bhedase bhaGgavicaya do prakArakA hai / so isa viSayameM arthapada karake saba karmoMkA le jAnA caahie| $ 57. yaha sUtra dezAmarSaka hai| isake uccAraNAcArya kRta vyAkhyAnakA kathana karate haiMnAnA jIvoMkI apekSA bhaGgavicaya do prakArakA hai-jaghanya aura utkRSTa / utkRSTakA prakaraNa hai| usameM yaha arthapada hai-jo aTThAIsa prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIva haiM ve unakI anutkRSTa pradeza avibhaktiyAle haiN| tathA jo anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIva haiM ve utkRSTa pradeza avibhaktivAle haiN| yahAM vibhaktivAle jIvoMkA prakaraNa hai, kyoMki avibhaktivAloMkA vyavahAra nahIM Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 aTTapadeNa duviho gidde so-ogheNa AdeseNa / tattha ogheNa aThThAvIsaM payaDINaM ukkassapadesassa siyA sabbe jIvA avihattiyA 1, siyA avihattiyA ca vihattio ca 2, siyA avihatiyA vihatiyA ca 3 / aNukkassapadesassa siyA savve jIvA vittiyA 1, siyA vihattiyA ca avihattio ca 2, siyA vihatiyA ca avihattiyA ca 3 / evaM savvaNeraiya-savyatirikva-maNusatiya-savvadeve ti / maNusa apajja. ahAvIsaM payaDINaM ukkassapadesavihattiyANaM avihattiehi saha aha bhNgaa| aNukkassapadesavihattiyANaM pi avihattiehi saha aha bhaMgA vattavvA / evaM NedavvaM jAva aNAhAri ti| hai| isa arthapadake anusAra nirdeza do prakArakA hai--ogha aura Adeza / oghase kadAcit saba jIva aTThAIsa prakRtiyoMkI utkRSTa pradeza-avibhaktivAle haiM 1 / kadAcit avibhaktibAle bahuta jIva haiM aura vibhaktivAlA eka jIva hai 2 / kadAcit avibhaktivAle bahuta jIva haiM aura vibhaktivAle bahuta jIva haiN| anutkRSTa pradezoMkI apekSA kadAcit saba jIva vibhaktivAle haiM 1 / kadAcit bahuta jIva vibhaktivAle haiM aura eka jIva avibhaktivAlA hai 2 / kadAcit bahuta jIva vibhaktivAle haiM aura bahuta jIva avibhaktivAle haiM 3 / isI prakAra saba nArakI, saba tiyaMJca, manuSyatrika aura saba devoMmeM jAnanA caahie| manuSya aparyAptaka jIvoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMke avibhaktivAle jIvoMke sAtha ATha bhaGga hote haiN| tathA anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMke bhI avibhaktivAle jIvoMke sAtha ATha bhaGga karane caahie| isa prakAra anAhAraka mArgaNA taka le jAnA caahie| vizeSArtha-yahAM aTThAIsa prakRtiyoMke utkRSTa pradezavibhaktivAle aura avibhaktivAle tathA anutkRSTa pradezavibhaktivAle aura avibhaktivAle jIvoMke bhaGga kahakara phira cAra gatiyoMmeM ve batalAye gaye haiN| utkRSTa pradezavibhakti utkRSTa yogase hotI hai| vaha sadA sambhava nahIM hai, isalie kadAcit eka bhI jIva utkRSTa pradezavibhaktivAlA nahIM hotA, kadAcit eka jIva utkRSTa pradezavibhaktivAlA hotA hai aura kadAcit nAnA jIva utkRSTa pradezavibhaktivAle hote haiM, isalie utkRSTa pradezavibhaktikI apekSA tIna bhaGga hote haiN| bhaGga mUlameM hI kahe haiN| anutkRSTa pradezavibhaktikI apekSA vicAra karane para bhI tIna bhaGga hI prApta hote haiM, kyoMki kadAcit saba jIva anutkRSTa pradezavibhaktike dhAraka hote haiM, kadAcit zeSa saba jIva anutkRSTa pradezavibhaktike dhAraka hote haiM aura eka jIva anutkRSTa pradezavibhaktikA dhAraka nahIM hotA aura kadAcit nAnA jIva anutkRSTa pradezavibhaktike dhAraka hote haiM aura nAnA jIva anutkRSTa pradezavibhaktike dhAraka nahIM hote, isalie isa apekSAse bhI tIna bhaGga bana jAte haiN| labdhyaparyApta manuSyoMko chor3akara gati mAgaMNAke anya saba bhedoMmeM yaha ogha prarUpaNA avikala ghaTita ho jAtI hai, isalie unameM aoghake samAna jAnanekI sUcanA kI hai| mAtra manuSya aparyAptaka yaha sAntara mArgaNA hai, isalie isameM utkRSTa aura anutkRSTa donoM pradezavibhaktivAloMke apane-apane avibhaktivAloMke sAtha eka aura nAnA jIvoMkI apekSA ATha-ATha bhaGga bana jAnese unakA saMketa alagase kiyA hai| bhaGgoMkI yaha paddhati anAhAraka mArgaNAtaka apanI-apanI vizeSatAke sAtha ghaTita ho jAtI hai, isalie anAhAraka mArgaNAtaka ukta prarUpaNAke samAna jAnanekI sUcanA kI hai| isa prakAra nAnA jIvoMkI apekSA utkRSTa bhaGgavicaya samApta huaa| Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aawaran.in www.mirmwarmirmarrrrr. mrym by by by jy rHry jy jysy trmym by by by by jy myjr jy jy jy jy jy jrmy khy `mr bhr myN by by jy rHym `y m ` ty m`y mA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe aMtarakAlaparUvaNA 58. jahaNNae payadaM taM ceva adRpdN| Navari jahaNNamajahaNNaM ti bhANidavvaM / aTTAvIsaM payaDINaM jahaNNapadesavihattiyANaM tiNi bhNgaa| ajahaNNapadesavihatiyAraNaM pi tiNNi ceva bhNgaa| evaM sacaNeraiya-savvatirikkha-maNusatiya-savvadevA ti / maNusaapajja0 jahaNNAjahaNNa0 aha bhaMgA / evaM NedavvaM jAva aNAhAri ti / evaM NANAjIvehi bhaMgavicao smtto| 56. saMpahi edeNa ahiyAreNa sUcidasesAhiyArANamuccAraNaM bhaNissAmo / bhAgAbhAgo duviho-jahaNNao ukkassao cedi / ukkasse pydN| duviho jidda soaogheNa AdeseNa ya / ogheNa chanvIsaM payaDINamukka0 padesavihattiyA jIvA savvajIvANaM keva01 annNtbhaago| aNuka0 savvajIvANaM keva01 aNaMtA bhaagaa| samma0sammAmi0 ukka0 padesavihatti0 sayajI0 ke0 ? asaMkhejjadibhAgI / aNukka. savvajI0 ke0 1 asaMkhe0bhAgA / evaM tirikkhoghaM / 658. jaghanyakA prakaraNa hai vahI arthapada hai| itanI vizeSatA hai ki utkRSTa aura anutkRSTake sthAnameM jaghanya aura ajaghanya kahanA caahie| aTThAIsa prakRtiyoMke jaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMke tIna bhaGga hote haiN| ajaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMke bhI tIna bhaGga hote haiN| isI prakAra saba nArakI, saba tiryaJca, manuSyatrika aura saba devoM meM jAnanA cAhie manuSya aparyAptakoMmeM jaghanya aura ajaghanya pradezavibhaktikI apekSA ATha ATha bhaGga hote haiN| isa prakAra anAhAraka mArgaNA taka jAnanA caahie| vizeSArtha--pahale utkRSTa aura anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMkI apekSA oghase aura cAroM gatiyoMmeM jahA~ jitane bhaGga sambhava haiM ve ghaTita karake batalA Aye haiM usI prakAra yahA~ para bhI ghaTita kara lene caahie| mAtra yahA~ utkRSTa aura anutkRSTake sthAnameM jaghanya aura ajaghanya kahanA caahie| isa prakAra nAnA jIvoMkI apekSA bhaGgavicaya samApta huaa| $ 56. aba isa adhikArase sUcita hue zeSa adhikAroMkI uccAraNAkA kathana karate haiN| bhAgAbhAga do prakArakA hai jaghanya aura utkRSTa / utkRSTakA prakaraNa hai / nirdeza do prakArakA hai ogha aura aadesh| oghase chabbIsa prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIva saba jIvoM ke kitane bhAgapramANa haiM ? anantaveM bhAgapramANa haiN| anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? ananta bahubhAgapramANa haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvakI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiN| asaMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| isI prakAra sAmAnya tiryaJcoMmeM jAnanA caahie| vizeSArtha-mohanIyakI sattAse yukta kula jIva rAzi anantAnanta hai / usameMse oghase ikkIsa prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIva adhikase adhika asaMkhyAta ho sakate haiN| cAra saMjvalana aura puruSavedakI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIva adhikase adhika saMkhyAta ho sakate haiN| zeSa saba jIva anutkRSTa pradezavibhaktivAle hote haiM, isalie yahA~ chabbIsa prakRtiyoMkI utkRSTa Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalA sahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 60. AdeseNa Neraiesa aTThAvIsaM payaDINaM ukka0 savvajI0 ke0 1 asaMkhe0 bhAgo / aNukka0 asaMkhejjA bhAgA / evaM savvaNiraya savvapaMcidiyatirikkhamaNusa 0 - maNusa apajja0 deva bhavaNAdi jAva avarAido ti vattavvaM / maNusapajja0maNussiNi- savvasiddhesu ahAdIsaM payaDINamukka0 pade0 savvajI0 ke0 9 saMkhe0bhAgo / aNuka - saMkhejjA bhAgA / evaM NedavvaM jAva anAhAri ti / jahaNNae ukkastabhaMgo | Navari jahaNNAjahaNaNaM ti NAhAri ti / / $ 61. jahaNNae payadaM bhANidavvaM / evaM davvaM jAva 40 evaM bhAgAbhAgo samatto / 62. parimANaM duvihaM -- jahaNNamukkassaM ca / ukkasse payadaM / duviho Nidda e soogheNa AdeseNa ya / ogheNa miccha0 - vArasaka0 - ahaNoka0 ukkastapadesa vihattiyA pradezavibhaktivAle jIva ananta bhAgapramANa aura anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIva ananta bahubhAgapramANa kahe haiM / samyaktva aura samyagmithyAtvakI sattAvAle hI kula jIva asaMkhyAta hote haiM / unameM bhI utkRSTa pradezavibhaktivAle asaMkhyAtaveM bhAgapramANa ho sakate haiN| zeSa anutkRSTa pradezavibhaktivAle hote haiM, isalie ina donoM prakRtiyoMkI apekSA utkRSTa pradezavibhaktivAle asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura anutkRSTa pradezavibhaktivAle asaMkhyAta bahubhAgapramANa kahe haiM / sAmAnya tiryaJca anantapramANa haiM, isalie isa mArgaNA meM ogha prarUpaNA bana jAne se unameM ke samAna jAnane kI sUcanA kI hai / 60. dezase nArakiyoM meM aTThAIsa prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiM / anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIva asaMkhyAta bahubhAgapramANa haiM / isI prakAra saba nArakI, saba paJcendriya tiryaJca, manuSya, manuSya aparyApta, deva aura bhavanavAsiyoMse lekara aparAjita vimAna takake devoMmeM kathana karanA cAhie / manuSya paryApta, manuSyanI aura sarvArthasiddhike devoM meM aTThAIsa prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIva saba jIvoM ke kitane bhAgapramANa haiM ? saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiM / anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIva bahubhAgapramANa haiM / isI prakAra anAhAraka mArgaNA taka le jAnA cAhie / vizeSArtha -- yahAM jina mArgaNAoM kI saMkhyA asaMkhyAta hai unameM saba prakRtiyoMke utkRSTa pradezavibhaktivAle jIva asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIva asaMkhyAta bahubhAgapramANa batalAye haiN| tathA jina mArgAkA parimANa saMkhyAta hai unameM utkRSTa pradezavibhaktivAle jIva saMkhyAtaveM bhAgapramANa aura anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIva saMkhyAta bahubhAgapramANa batalAye haiN| zeSa kathana spaSTa hI hai / $61. jaghanyakA prakaraNa hai / jaghanyakA bhaGga utkRSTake samAna hai / itanI vizeSatA hai| ki utkRSTa aura anutkRSTake sthAna meM jaghanya aura ajaghanya aisA kahanA cAhie / isI prakAra anAhAraka mArgaNA taka le jAnA cAhie / isa prakAra bhAgAbhAga samApta huA / 62. parimANa do prakArakA hai-- jaghanya aura utkRSTa / utkRSTakA prakaraNa hai / nirdeza do prakArakA hai - aura Adeza | oghase mithyAtva bAraha kaSAya aura ATha nokaSAyoMkI Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe parimANaparUvaNA kettiyA ? asaMkhejA / aNukka0 pade0 ketti ? aNaMtA / sammatta 0-sammAmi0 uka0 padesavi0 ketti0 ? saMkhejjA / aNukka0 ketti ? asNkhejaa| cadusaMja0-purisa0 ukka0 pade0 ketti0 1 saMkhejA / aNukka0 pade0 ketti0 1 aNaMtA / ___$ 63. AdeseNa Niraya0 sattAvIsaM payaDINamukka0-aNukka0 pade0 ketti0 ? asNkhejaa| sammatta0 ukka0 pade0 ke0 ? sNkhejaa| aNukka0 pade0 ketti ? asNkhejaa| evaM paDhamAe / vidiyAdi jAva sattami tti ahAvIsaM payaDINamukkassa0aNukkassa0 ketti0 ? asaMkhejjA / 64. tirikkhagaIe tirikkhesu chavvIsaM payaDINaM ukka0 pade0 ketti0 1 asaMkhejjA / aNukka0 ketti0 1 annNtaa| sammatta0 ukka0 pade0 ketti ? saMkhejjA / aNukka0 ketti0 ? asNkhejjaa| sammAmi0 ukkassANuka0 ketti ? asNkhejaa| utkRSTa vibhaktivAle jIva kitane haiM ? asaMkhyAta haiN| anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIva kitane haiM ? ananta hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIva kitane haiM ? saMkhyAta haiM / anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIva kitane haiM ? asaMkhyAta haiM / cAra saMjvalana aura puruSavedakI utkRSTa pradeza vibhaktivAle jIva kitane haiM ? saMkhyAta haiN| tathA anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIva kitane haiM ? ananta haiN| vizeSArtha -- oghase cAra saMjvalana aura puruSavedakI utkRSTa pradezavibhakti kSapakazreNimeM hotI hai, isalie inakI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMkA parimANa saMkhyAta kahA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvako utkRSTa pradezavibhakti kSAyika samyagdarzanakI prAptike samaya hotI hai, isalie inakI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMkA parimANa bhI saMkhyAta kahA hai| zeSa kathanA sugama hai| 663. Adezase nArakiyoMmeM sattAIsa prakRtiyoMkI utkRSTa aura anutkRSTa pradezaviktavAle jIva kitane haiM ? asaMkhyAta haiM / samyaktvakI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIva kitane haiM ? saMkhyAta haiN| anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIva kitane haiM ? asaMkhyAta haiN| isI prakAra pahalI pRthivImeM jAnanA caahie| dUsarIse lekara sAtavIM pRthivI takake nArakiyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI utkRSTa aura anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIva kitane haiM ? asaMkhyAta haiN| vizeSArtha- yahAM sAmAnyase nArakiyoMmeM aura pahalI pRthivIke nArakiyoMmeM kRtakRtyavedakasamyagdRSTi utpanna hote haiM aura inakA adhikase adhika parimANa saMkhyAta hotA hai, isalie inameM samyaktva prakRtikI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMkA parimANa saMkhyAta kahA hai| zeSa kathana sugama hai| isI prakAra Age bhI apane apane parimANa aura dUsarI vizeSatAoMko jAna kara saba prakRtiyoMke utkRSTa aura anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMkA pariNAma le AnA caahie| ullekhanIya vizeSatA na honese hama alaga alaga spaSTIkaraNa nahIM kara rahe haiN| ___664. tirthaJcagatimeM tiryaJcoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIva kitane haiM ? asaMkhyAta haiM ? anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIva kitane haiM ? ananta haiM / samyaktvakI utkRSTa pradezavibhaktibAle jIva kitane haiM ? saMkhyAta haiN| anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIva kitane haiM ? asaMkhyAta haiN| samyagmithyAtvakI utkRSTa aura anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIva kitane haiM ? Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 paMciMdiyatirikkha--paMciMtirikkhapajjattANaM paDhamaDhavibhaMgo / paMcidiyatirikkhajoNiNINaM vidiypuddhvibhNgo| paMciMdiyatirikkhaapajja. ahAvIsaM payaDINamukkassANukka0 pade0 ketti ? asNkhejaa| evaM maNusaapajja0-bhavaNa-vANaH-jodisie tti ? 65. maNusagadi0 miccha0-bArasaka0--chaNNoka0 ukassANuka0 pade. asaMkhejjA / samma0-sammAmi0-cadusaMja0-tiNNivedANamukka0 ketti0 1 sNkhejaa| aNuka0 pade0vi0 ketti ? asNkhejaa| maNusapajjatta0-maNusiNIsu savvasiddhi0 ahAvIsaM payaDINamukka0-aNukka0 padesa0 ketti ? sNkhejaa|| 166. devagadIe devesu sohammAdi jAva sahassAro tti paDhamapuDhavibhaMgo / ANadAdi jAva avarAido ti ahAvIsaM payaDINaM ukka0 pade0vi0 ketti0 1 saMkhejjA / aNukka0 ketti0 1 asaMkhejjA / evaM gedavvaM jAva aNAhAri ti / asaMkhyAta haiN| paJcendriya tiryazca aura paJcendriya tiryazca paryAptakoMmeM pahalI pRthivIke samAna bhaGga hai| paJcandriya tiryaJca yoniniyoMmeM dUsarI pRthivIke samAna bhaGga hai| paJcandriya tiryazca aparyAptakoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI utkRSTa aura anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIva kitane haiM ? asaMkhyAta haiN| isI prakAra manuSya aparyApta, bhavanavAsI, vyantara aura jyotiSI devoMmeM jAnanA caahie| vizeSArtha--paJcandriya tiryazca aura paJcandriya tiryazca paryAptakoMmeM kRtakRtyavedakasamyagdRSTi jIva utpanna hote haiM, isalie inameM pahalI pRthibIke samAna bhaGga bana jAnese unake samAna jAnanekI sUcanA kI hai / parantu paJcandriya tiryazca yoninI jIvoMmeM kRtakRtyavedakasamyagdRSTi jIva nahIM utpanna hote, isalie inameM dUsarI pRthivIke samAna bhaGga bana jAnese unake samAna jAnanekI sUcanA kI hai| zeSa kathana spaSTa hI hai| ___665 manuSyagatimeM manuSyoM meM mithyAtva, bAraha kaSAya aura chaha nokaSAyoMkI utkRSTa aura anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIva kitane haiM ? asaMkhyAta haiN| samyaktva, samyagmithyAtva, cAra saMjvalana aura tIna vedoMkI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIva kitane haiM ? saMkhyAta haiM / anutkRSTa pradeza vibhaktivAle jIva kitane haiM ? asaMkhyAta haiN| manuSyaparyApta, manudhyinI aura sarvArthasiddhike devoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI utkRSTa aura anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIva kitane hai ? saMkhyAta haiN| 66. devagatimeM devoMmeM tathA saudharma kalpase lekara sahasrAra kalpa takake devoMmeM pahalI pRthivIke samAna bhaGga hai| Anata kalpase lekara aparAjita vimAna takake devoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIva kitane haiM ? saMkhyAta haiN| anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIva kitane haiM ? asaMkhyAta haiM / isa prakAra anAhAraka mArgaNA taka le jAnA caahie| vizeSArtha-bArahaveM kalpa taka tiryaJca bhI marakara utpanna hote haiM, isalie vahA~ takake devoMmeM pahalI pRthivIke samAna bhaGga bana jAnese unake samAna jAnane kI sUcanA kI hai / tathA Ageke devoMmeM manuSya hI mara kara utpanna hote haiM, isalie aTThAIsa prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMkA parimANa saMkhyAta prApta honese vahA~ vaha uktapramANa kahA hai| zeSa kathana sugama hai| Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe parimANaparUpaNA 667. jahaNNae pydN| duviho Ni so-ogheNa AdeseNa ya / ogheNa chanvIsaM payaDINaM jaha0 ketti ? saMkhejjA / aja0 ketti0? aNaMtA / samma0sammAmi0 jaha0 pade0vi0 ketti ? sNkhejaa| aja0 ke0 ? asNkhejaa| evaM tirikkhANaM / ___$68. AdeseNa Neraiesu aTThAvIsaM payaDINaM jaha0 ke0 1 saMkhejjA / aja0 keti0 1 asNkhejaa| evaM savvaNeraiya-savvapaMciMdiyatirikkha-maNusa-maNusaapaja0deva-bhavaNAdi jAva abarAido tti / maNusapajja0-maNusiNI-savvadRsiddhi. savvapadA0 ke. ? saMkhejjA / evaM NedavvaM jAva aNAhAri ti / 667. jaghanyakA prakaraNa hai| nirdeza do prakArakA hai-ogha aura Adeza-oghase chabbIsa prakRtiyoMkI jaghanya pradezavibhaktivAle jIva kitane haiM ? saMkhyAta haiN| ajaghanya pradezavibhaktivAle jIva kitane haiM ? ananta haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvakI jaghanya pradezavibhaktivAle .jIva kitane haiM ? saMkhyAta hai| ajaghanya pradezavibhaktivAle jIva kitane haiM ? asaMkhyAta haiM / isI prakAra tiyaJcoMmeM jAnanA caahie| vizeSArtha-chabbIsa prakRtiyoMkI jaghanya pradezavibhakti kSapaNAke samaya yathAyogya sthAnameM hotI hai| yataH inakI kSapaNA karanevAle jIva saMkhyAta hote haiM, ataH inakI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMkA parimANa saMkhyAta kahA hai| inakI ajaghanya pradezavibhaktivAle jIva ananta hote haiM yaha spaSTa hI hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI jaghanya pradezavibhakti anya vizeSatAoMke rahate hue apanI apanI udvelanAke antima samayameM hotI hai| yataH ye jIva bhI saMkhyAta hI hote haiM, ataH inakI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMkA parimANa saMkhyAta kahA hai| inakI ajaghanya pradezavibhaktivAle jIva asaMkhyAta hote haiM yaha spaSTa hI hai| sAmAnyase tiryazca ananta hote haiM, isalie unameM yaha oghaprarUpaNA bana jAtI hai, ataH unameM oghake samAna jAnanekI sUcanA kI hai| mAtra unameM svAmitvakA vicAra kara parimANa ghaTita karanA caahie| 68. Adezase nArakiyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI jaghanya pradezavibhaktivAle jIva kitane haiM ? saMkhyAta hai| ajaghanya pradezavibhaktivAle jIva kitane haiM ? asaMkhyAta haiN| isI prakAra saba nArakI, saba paJcendriya tiryazca, manuSya, manuSya aparyApta, sAmAnya deva aura bhavanavAsiyoMse lekara aparAjita vimAna takake devoM jAnanA caahie| manuSya paryApta, manuSyinI aura sarvArthasiddhike devoMmeM saba prakRtiyoMke saba padavAle jIva kitane haiM ? saMkhyAta haiN| isa prakAra anAhAraka mArgaNA taka le jAnA caahie| vizeSArtha-sAmAnya nArakiyoMse lekara pUrvokta saba mArgaNAoMmeM saMkhyAta jIva hI saba prakRtiyoMkI jaghanya pradezavibhakti karate haiM, isalie sarvatra aTThAIsa prakRtiyoMkI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMkA parimANa saMkhyAta kahA hai| tathA manuSya paryApta Adi tIna mArgaNAoMkA parimANa saMkhyAta hai aura zeSakA asaMkhyAta hai, isalie inameM apane apane parimANake anusAra aTThAIsa prakRtiyoMkI ajaghanya pradezavibhaktivAle jIvoM kA parimANa kahA hai| isa prakAra parimANa samApta huaa| Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 66. khettANugamo duviho-jahaNNao ukkassao ca / ukasse payadaM / duviho Nihaso-ogheNa AdeseNa ya / ogheNa chavvIsaM payaDINamukka0 pade0vihattiyA kevaDi khette ? loga0 asaMkhe0 bhaage| aNukka0 keva0 ? savvaloge / samma0sammAmi0 ukka0-aNukka0 pade. keva0 ? loga0 asaMkhe0bhAge / evaM tirikkhANaM / 70. AdeseNa Neraiemu adyAvIsaM payaDINamukka0-aNukka0 loga0 asaMkhe0bhAge / evaM savvaNeraiya-savvapaMciMdiyatirikkha-savvamaNusa-savvadevA ti / evaM NedavvaM jAva aNAhAri ti / 71. jahaNNae payadaM / duviho Ni so--ogheNa AdeseNa ya / ogheNa savvapayaDINaM jaha0-aja0 ukssaannuksspdebhNgo| evaM savvamaggaNAsu NedavvaM / 66. kSetrAnugama do prakArakA hai-jaghanya aura utkRsstt| utkRSTakA prakaraNa hai| nirdeza do prakArakA hai-ogha aura aadesh| oghase chabbIsa prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMkA kitanA kSetra hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetra hai| anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMkA sarva lokapramANa kSetra hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI utkRSTa aura anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMkA kitanA kSetra hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetra hai| isI prakAra tiyaJcoMmeM jAnanA caahie| vizeSArtha-chabbIsa prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhakti saMjJI paJcendriya jIva karate haiN| aura unakA kSetra lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai, isalie yahA~ oghase ukta prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMkA kSetra lokake asaMkhvAtaveM bhAgapramANa kahA hai| inakI anutkRSTa pradezavibhakti ukta prakRtiyoMkI sattAvAle zeSa saba jIvoMke sambhava hai aura unakA kSetra sarva loka hai, isalie yahAM ukta prakRtiyoMkI anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMkA sarva lokapramANa kSetra kahA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI utkRSTa aura anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMkA kSetra lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai yaha spaSTa hI hai| sAmAnya tiryaJcoMmeM yaha kSetra ghaTita ho jAnese unameM zroghake samAna jAnanekI sUcanA kI hai| 670. Adezase nArakiyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI utkRSTa aura anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtayeM bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| isI prakAra saba nArakI, saba paJcandriya tiryaJca, saba manuSya aura saba devoMmeM jAnanA caahie| isa prakAra anAhAraka mArgaNA taka le jAnA caahie| vizeSArtha-pUrvokta sAmAnya nArakI Adi ukta mArgaNAoMkA kSetra hI lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai, isalie inameM saba prakRtiyoMkI utkRSTa aura anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMkA kSetra lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kahA hai| Age anAhAraka mArgeNA taka isI prakAra vicAra kara kSetra ghaTita kiyA jA sakatA hai, isalie una mArgaNAoMmeM ukta kSetrake samAna jAnanekI sUcanA kI hai| 671, jaghanyakA prakaraNa hai| nirdeza do prakArakA hai-ogha aura Adeza / oghase saba prakRtiyoMkI jaghanya aura ajaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMkA kSetra utkRSTa aura anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMke samAna hai| isI prakAra saba mArgaNAoMmeM le jAnA chie| vizeSArtha ... sarvatra saba prakRtiyoMkI jaghanya pradezavibhaktike svAmitvako dekhanese Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe posaNaparUvaNA 72. posaNaM duvihaM-jahaNNamukkassaM ca / ukkasse payadaM / duviho Ni0ogheNa AdeseNa ya / ogheNa chabbIsaM payaDINamukka0 padesavihattiehi kevaDiyaM khetaM posidaM ? logassa asNkhe0bhaago| aNukka0 savvalogo / samma0-sammAmi0 ukka0 pade. keva0 1 logassa asNkhe0bhaago| aNukka0 loga0 asaMkhe0bhAgo aDhacodasa bhAgA desUNA savvalogo vA / / ____73. AdeseNa Neraiemu aTThAvIsaM payaDINamukka0 loga0 asNkhe0bhaago| aNukka. loga0 asaMkhe0 bhAgo chacoddasa bhAgA desUNA / evaM sttmaae| paDhamAe puDhavIe khettbhNgo| vidiyAdi jAva chahi tti ahAvIsaM payaDINamukka0 khettaM / aNuka0 loga0 asaMkhe0bhAgo eka-ve-tiNNi-cattAri-paMcacoisa bhAgA desUNA / vidita hotA hai ki inakI jaghanya aura ajaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMkA kSetra utkRSTa aura anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMke samAna bana jAtA hai, isalie use unake samAna jAnanekI sUcanA kI hai| 6 72. sparzana do prakArakA hai-jaghanya aura utkRSTa / utkRSTakA prakaraNa hai| nirdeza do prakArakA hai-ogha aura aadesh| oghase chabbIsa prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| inakI anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMne sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI utkRSTa pradeza vibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga, sanAlIke kucha kama ATha baTe caudaha bhAga aura sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| vizeSArtha-saba prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhaktike svAmitvako dekhanese vidita hotA hai ki unakA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgase adhika sambhava nahIM hai, isalie vaha ukta pramANa kahA hai| tathA chabbIsa prakRtiyoMkI anutkRSTa pradezavibhakti ekendriya Adi jIvoMke bhI sambhava hai, isalie inakI anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMkA sparzana sarva lokapramANa kahA hai| tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakI anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMkA vartamAna sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAga hai, kyoMki ye jIva palyake asaMkhyAtaveM bhAgase adhika nahIM hote, isalie inakA vartamAna sparzana ukta kSetrapramANa hI prApta hotA hai / tathA devoMke vihAravatsvasthAna AdikI apekSA yaha sparzana trasanAlIke kucha kama ATha baTe caudaha bhAgapramANa aura mAraNAntika va upapAdapadakI apekSA sarva lokapramANa bana jAnese ukta pramANa kahA hai|| 673. Adezase nArakiyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlIke kucha kama chaha baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / isI prakAra sAtavIM pRthivImeM jAnanA caahie| pahalI pRthivImeM kSetrake samAna bhaGga hai| dUsarIse lekara chaThI pRthivI takake nArakiyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMkA sparzana kSetrake samAna hai| anutkRSTa pradeza vibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga, vasanAlIke kucha kama eka, kucha kama do, kucha kama tIna, kucha kama cAra aura kucha kama pA~ca baDhe Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ SadesavihatI 5 74. tirikkhagadIe tirikkhesu chabbIsaM payaDINamukka0 loga0 asaMkhe0bhAgo / aNukka0 savvalogo / samma0 sammAmi0 ukka0 khettaM / aNuka0 loga0 asaMkhe0 bhAgo savvalogo vA / savvapaMcidiyatirikkhesu aTThAvIsaM payaDINaM ukka0 logassa asaMkhe0 bhAgo / aNuka0 logassa asaMkhe0 bhAgo savvalogo vA / evaM savvamaNussANaM / 46 9 75. devagadIe deve aTThAvIsaM payaDINamukka0 khettabhaMgo / aNukka0 loga0 asaMkhe0 bhAgo aTu NavacodasabhAgA deNA / evaM sohammIsANAgaM / bhavaNa0 - vANa0joisi0 aTThAvIsaM payaDINamukka0 khettaM / aNuka0 loga0 asaMkhe0 bhAgo ajuGa- aha caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / vizeSArtha ---- yahAM jisa narakakA jo sparzana hai use dhyAna meM rakhakara saba prakRtiyoMkI anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMkA atIta sparzana kahA hai| zeSa kathana spaSTa hI hai / $74. tiryaJcagatimeM tiryaJcoM meM chabbIsa prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMne sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMkA sparzana kSetrake samAna hai / anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / saba paJcendriya tiryoM meM aTThAIsa prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIvAMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / isI prakAra saba manuSyoMmeM jAnanA cAhie / vizeSArtha -- tiryaJca samasta lokameM pAye jAte haiM, isalie inameM chabbIsa prakRtiyoMkI anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoM kA vartamAna aura atIta sparzana sarva lokapramANa kahA hai| mAtra samyaktva aura samyagmithyAtvakI anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMkA vartamAna sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hI prApta hotA hai, isalie inakI ukta pradezavibhaktivAle jIvoMkA vartamAna sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura atIta sparzana sarva lokapramANa kahA hai| samyaktvafast apekSA kahI gaI vizeSatA saba paJca endriya tiryoM meM aTThAIsa prakRtiyoM kI apekSA bhI bana jAtI hai, isalie unameM saba prakRtiyoMkI anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMkA vartamAna sparzana loka saMkhyAtaveM bhAgapramANa aura atIta sparzana sarva lokapramANa kahA hai| saba manuSyoM meM bhI yahI vyavasthA bana jAtI hai, isalie unameM saba paJca endriya tiryaJcoM ke samAna jAnanekI sUcanA kI hai| zeSa kathana sugama hai / 75. devagatimeM devoM meM aTThAIsa prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMkA sparzana kSetra ke samAna hai / anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMne lokake asaM khyAtaveM bhAga tathA trasanAlIke kucha kama ATha aura kucha kama nau baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| isI prakAra saudharma aura aizAna kalpa meM jAnanA caahie| bhavanavAsI, vyantara aura jyotiSI devoM meM aTThAIsa prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMkA sparzana kSetrake samAna hai / anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIvAMne loka asaM khyAtaveM bhAgapramANa aura trasanAlIke kucha kama sAr3he tIna, kucha kama Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] uttarapayaDipadevittIya posaNaparUvaNA 47 Navacohasa0 desUNA | saNakkumArAdi jAva sahassAro ti aTThAvIsaM payaDInaM ukka0 khettaM / aNukka0 loga0 asaMkhe0 bhAgo aTThaco0 desUNA | ANadAdi jAva accudo ti aTThAvIsaM paDI mukka0 khettaM / aNukka0 loga0 asaMkhe0 bhAgo chacohasa0 desUNA | uvari khettbhNgo| evaM nedavvaM jAva aNAhArae ti / 76. jahaNNae payadaM / duviho Nidda so-- ogheNa AdeseNa ya / ogheNa chavIsaM payaDINaM jaha0 loga0 asaMkhe0 bhAgo ! aja0 savvalogo / samma- sammAmi0 jaha0 aja0 loga0 asaMkhe0 bhAgo aha-co60 desUNA savvalogo vA / 9 77, AdeseNa Neraiesa aTThAvIsaM payaDINaM ja0 loga0 asaMkhe 0 bhAgo / aja0 loga * asaMkhe 0 bhAgo chacodasa0 desUNA / evaM sattamAe / paDhamAe puDhavIe khetabhaMga | vidiyAdi jAva chaTTi ti aTThAvIsaM payaDINaM jaha0 khettaM / aja0 loga0 ATha aura kucha kama nau baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / sanatkumArase lekara sahasrAra kalpa takake devoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMkA sparzana kSetrake samAna hai| anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMne loka ke asaM khyAtaveM bhAga aura sanAlI ke kucha kama ATha baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / nata kalpase lekara acyuta kalpataka devoM meM aTThAIsa prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMkA sparzana kSetra ke samAna hai / anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMne lokake asaM khyAtaveM bhAgapramANa aura trasanAlIke kucha kama chaha baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| Age kSetra ke samAna bhaGga hai / isa prakAra anAhAraka mArgaMNAtaka le jAnA cAhie / vizeSArtha --yahA~ sarvatra apane apane vartamAna Adi sparzanako dhyAna meM rakha kara saba prakRtiyoMkI anutkRSTa pradezavibhaktivAle jIvoMkA sparzana kahA hai / zeSa kathana sugama hai / $ 76. jaghanyakA prakaraNa hai / nirdeza do prakAra hai-- ogha aura Adeza / ghase chabbIsa prakRtiyoMkI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / ajaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMne sarva lokapramANa kSetrakA sparza kiyA hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI jaghanya aura jaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga, trasanAlIke kucha kama ATha baTe caudaha bhAga aura sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / vizeSArtha - samyaktva aura samyagmithyAtvakI jaghanya aura ajaghanya pradezavibhakti ekendriyAdi jIvoM ke bhI sambhava hai aura devoMke vihAravatsvasthAna Adike samaya bhI ho sakatI hai / tathA inakA vartamAna sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai hI, isalie inakI donoM prakArakI pradezavibhaktivAle jIvoMkA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa, trasanAlI ke kucha kama ATha baTe caudaha bhAgapramANa aura sarva lokapramANa kahA hai| zeSa kathana sugama hai / 9 77. Adezase nArakiyoM meM aTThAIsa prakRtiyoMkI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMne lokake zrasaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / ajaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura sanAlIke kucha kama chaha baDhe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| isI prakAra sAtavIM pRthivI meM jAnanA caahie| pahalI pRthivImeM kSetrake samAna bhaGga Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 asaMkhe bhAgo eka-be-tiNNi-cattAri-paMcacoddasa bhAgA vA desUNA / 78. tirikkhagaIe tirikkhesu chavvIsaM payaDINaM jaha0 khettaM / aja0 savvalogo / samma0-sammAmi0 jaha* aja0 loga0 asaMkhe0bhAgo savvalogo vA / savvapaMciMdiyatirikkha-savvamaNussu chavvIsaM payaDINaM jaha* loga0 asaMkhe0bhAgo / aja0 logassa asaMkhejadibhAgo sabalogo vA / samma0-sammAmi0 jaha0-aja. loga0 asaMkhe0 bhAgo savvalogo vaa| __76. devagadIe devesu chabbIsaM payaDINaM jaha0 loga0 asNkhe0bhaago| aja0 loga0 asaMkhe bhAgo aha-Navacodasa0 desuunnaa| samma-sammAmi0 jaha0 aja0 loga0 asaMkhe0 bhAgo aha-Navacodda0 desUNA / 80. bhavaNa0-vANa-joisi. bAvIsaM payaDINaM jaha* loga0 asNkhe0hai| dUsarIse lekara chaThI takakI pRthiviyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMkA sparzana kSetrake samAna hai| ajaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga tathA kramase trasanAlIke kucha kama eka, kucha kama do, kucha kama tIna, kucha kama cAra aura kucha kama pA~ca baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| vizeSArtha--nArakiyoMmeM aura unake avAntara bhedoMmeM utkRSTa aura anutkRSTa pradezavibhaktikI apekSA jo sparzana ghaTita karake batalA Aye haiM usI prakAra yahA~ bhI ghaTita kara lena cAhie / Age bhI apanI apanI vizeSatA jAnakara sparzana ghaTita kara lenA caahie| 678. tiyaMJcagatimeM tiryaJcoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMkA sparzana kSetrake samAna hai| ajaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMne sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI jaghanya aura ajaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| saba paJcendriya tiryaJca aura saba manuSyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| ajaghanya pradeza vibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| samyaktva aura samyagmithyAtva kI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| 676. devagatimeM chabbIsa prakRtiyoMkI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlIke kucha kama ATha aura kucha kama nau baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI jaghanya pradeza vibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlIke kucha kama ATha tathA kucha kama nau baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| vizeSArtha- yahA~ sAmAnya devoMmeM anantAnubandhIcatuSkakI jaghanya pradezavibhakti dIrgha AyuvAle devoMmeM hotI hai aura unakA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai, isalie unakI apekSA sparzana ukta pramANa kahA hai| zeSa kathana sugama hai| 680. bhavanavAsI, vyantara aura jyotiSI devoMmeM bAIsa prakRtiyoMkI jaghanya pradezavibhakti Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe posaNaparUvaNA bhaago| aja0 loga0 asaMkhe0bhAgo addhaha-aha-Navaco0 desUNA / samma-sammAmi0 jaha0-ana* loga0 asaMkhe0bhAgo aha-aha-Navacoisa0 desUNA / Navari jodisi0 samma0-sammAmi0 jaha0 loga. asaMkhe0bhAgo ada hA vA ahaco60 desUNA / aNaMtANu04 jaha0 loga0 asaMkhe0bhAgo aba i-ahacoda0 desUNA / aja0 loga0 asaMkhe0bhAgo addha ha-aha-Navaco0 desnnaa| 81. sohammIsANa. devoghN| Navari aNaMtANu0 cauka0 jaha0 logassa asaMkhe0bhAgo ahacodda0 desuunnaa|| 82. saNakkumArAdi jAva sahassAro ti vAvIsaM payaDINaM jaha0 khetaM / aja0 loga0 asaMkhe0bhAgo ahaco0 desuunnaa| samma0-sammAmi0-aNaMtANu0cauka0 vAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| ajaghanya pradezavibhAktavAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga tathA trasanAlIke kucha kama sAr3he tIna, kucha kama ATha aura kucha kama nau baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI jaghanya aura ajaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa tathA trasanAlIke kucha kama sAr3he tIna, kucha kama ATha aura kucha kama nau baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| itanI vizeSatA hai ki jyotiSI devoMmeM samyaktva aura samyagmithyAtvakI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa tathA sanAlIke kucha kama sAr3he tIna aura kucha kama ATha baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| anantAnubandhIcatuSkakI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa tathA trasanAlIke kucha kama sAr3he tIna aura kucha kama ATha baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| ajaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa tathA sanAlIke kucha kama sAr3he tIna, kucha kama ATha aura kucha kama nau baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| vizeSArtha--ukta devoMmeM ekendriyoMmeM mAraNAntika samudghAta karate samaya anantAnubandhI catuSkakI jaghanya pradezavibhakti nahIM hotI, isalie inameM ukta prakRtiyoMkI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMkA sparzana trasanAlIke kucha kama nau baTe caudaha bhAgapramANa nahIM kahA hai| zeSa kathana sugama hai| 681. saudharma aura aizAna kalpake devoMmeM sAmAnya devoMke samAna bhaGga hai| itanI vizeSatA hai ki anantAnubandhIcatuSkakI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura sanAlIke kucha kama ATha baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| vizeSArtha--saudhamadvikameM vihAravatsvasthAna Adike samaya bhI anantAnubandhIcatuSkakI jaghanya pradezavibhakti bana jAtI hai, isalie inameM ukta prakRtiyoMkI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMkA sparzana trasanAlIke kucha kama ATha baTe caudaha bhAgapramANa bhI kahA hai| zeSa kathana spaSTa hI hai| 2. sanatkumArase lekara sahasrAra kalpa takake devoMmeM bAIsa prakRtiyoMkI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMkA sparzana kSetrake samAna hai| ajaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlIke kucha kama ATha baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| samyaktva, samyagmithyAtva aura anantAnubandhIcatuSkakI jaghanya aura ajaghanya pradezavibhakti Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Wwirir jayapavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihatI 5 jaha0-aja0 loga0 asaMkhe bhAgo aDaco60 desUNA / ANadAdi jAva accudo ti vAvIsa payaDINaM jaha0 loga0 asaMkhe0bhAgo / aja0 loga0 asaMkhe bhAgo chacoda. desUNA / samma0-sammAmi0-aNaMtANu0 cauka0 jaha0-aja0 loga0 asaMkhe0bhAgo chacoda0 desaNA / upari khettabhaMgo / evaM NedavvaM jAva praNAhAri ti / * savvakammANaM NANAjIvehi kAlo kAyavyo / 83. sugamamedaM sutta / saMpahi edeNa mutteNa mUcidatyassa uccAraNaM vattaissAmo / taM jahA-kAlo duviho, jahaNNao ukkassao cedi / ukkasse payadaM / duviho Ni so-ogheNa AdeseNa ya / aogheNa micchatta-bArasaka0-ahaNoka0 uka0 padesavi0 jaha* egasamao, ukka0 Avali0 asaMkhe bhaago| aNukka0 savvadA / samma0-sammAmi0-cadusaMja0-purisaveda0 uka0 pade0 jaha0 egasa0, ukka0 saMkhejjA samayA / aNukka0 savvadA / vAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura sanAlIke kucha kama ATha baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / Anatase lekara acyuta kalpa takake devoMmeM bAIsa prakRtiyoMkI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| ajaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura sanAlIke kucha kama chaha baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| samyaktva, samyagmidhyAtva aura anantAnubandhIcatuSkakI jaghanya aura ajaghanya pradezavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura basanAlIke kucha kama chaha baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| inase Uparake devoMmeM kSetrake samAna bhaGga hai| isa prakAra anAhAraka mArgaNA taka le jAnA caahie| isa prakAra sparzana samApta huaa| OM saba karmokA nAnA jIvoMkI apekSA kAla karanA caahie| 83. yaha sUtra sugama hai| aba isa sUtrase sUcita hue arthakI uccAraNA batalAte haiN| yathA, kAla do prakArakA hai-jaghanya aura utkRSTa / utkRSTakA prakaraNa hai| nirdeza do prakArakA hai-ogha aura aadesh| oghase mithyAtva, bAraha kaSAya aura ATha nokaSAyoMkI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| anutkRSTa pradezavibhaktikA kAla sarvadA hai| samyaktva, samyagmithyAtva, cAra saMjvalana aura puruSavedakI utkRSTa pradevabhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai| anutkRSTa pradezavibhaktikA kAla sarvadA hai| vizeSArtha- saba prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhakti eka samaya taka ho aura dvitIya samayameM na ho yaha sambhava hai, isalie sabakI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kahA hai| tathA mithyAtva AdikI utkRSTa pradezavibhakti nAnA jIvoMkI apekSA lagAtAra asaMkhyAta samaya taka ho sakatI hai, isalie inakI utkRSTa pradezavibhaktikA utkRSTa kAla zrAvalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kahA hai aura zeSa sAta prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhakti nAnA jIvoMkI Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapariSadesabihanIya kAlaparUSaNA ____84. AdeseNa geraiemu satAvIsaM papaDINamuka0 pade. jaha0 egasa0, uka0 bhAvali0 asNkhe0bhaago| aNukka0 sabadA / sammatta0 oghaM / evaM paDhamAe / vidiyAdi jAva sattami ti aThThAvIsaM payaDINamuka0 pade. jaha* egasa0, uka0 Avali. asaMkhe0bhAgo / aNukka0 savvadA / 6 85. tirikkhagadIe tirikkha-paMciMdiyatirikkha-paMciMdiyatirikkhapajjattANaM pddhmpuddhvibhNgo| paMciMdiyatirikkhajoNiNINaM vidiyapuDhavibhaMgo / evaM paMciMdiyatirikvaapajjattANaM / 86. maNussagadIe maNussa0 micchatta-bArasaka0-chaNNoka0 uka0 pade0 jaha. egasa0, ukka0 Avali. asNkhe0bhaago| aNuka0 savvadA / samma0-sammAmi0cadusaMjala0 tiNhaM vedANamukka0 jaha0 egasa0, uka0 saMkhejA samayA / aNukka0 smbddhaa| maNusapajja0-maNusiNIsu ahAvIsaM payaDINamukka0 pade0 jaha* egasa0, ukka0 apekSA nirantara saMkhyAta samaya taka ho sakatI hai, isalie inakI utkRSTa pradezavibhaktikA utkRSTa kAla saMkhyAta samaya kahA hai| nAnA jIvoMkI apekSA aisA samaya nahIM prApta hotA jaba kisI prakRtikI sattA na ho, isalie sabakI anutkRSTa pradezavibhaktikA kAla sarvadA kahA hai| 84. Adezase nArakiyoMmeM sattAIsa prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / anutkRSTa pradezavibhaktikA kAla sarvadA hai| samyaktva prakRtikA bhaGga oghake samAna hai| isI prakAra pahalI pRthivImeM jAnanA caahie| dUsarIse lekara sAtavIM taka pratyeka pRthivImeM aTThAIsa prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| anutkRSTa pradezavibhaktikA kAla sarvadA hai| vizeSArtha--sAmAnyase nArakiyoMmeM aura pahalI pRthivImeM kRtakRtyavedaka samyagdRSTi jIva utpanna hote haiM, isalie inameM samyaktva prakRtikA bhaGga oghake samAna bana jAtA hai| zeSa kathana spaSTa hI hai| 85. tiryazcagatimeM tiryaJca, paJcandriya tiryazca aura paJcendriya tirthazca payartAka jIvoMmeM pahilI pRthivIke samAna bhaGga hai| pazcendriya tiryaJca yoninI jIvoMmeM dUsarI pRthivIke samAna bhaGga hai| paJcendriya tiryazca aparyAptakoMmeM bhI isI prakAra jAnanA caahie| vizeSArtha-prArambhake tIna prakArake tiryaJcoMmeM kRtakRtya vedakasamyagdRSTi jIva utpanna hote haiM, isalie inameM pahalI pRthivIke samAna bhaGga bana jAnese usake samAna jAnanekI sUcanA kI hai| zeSa kathana spaSTa hI hai| 686. manuSyagatimeM manuSyoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura chaha nokaSAyoMkI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla zrAvalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| anutkRSTa pradezavibhaktikA kAla sarpadA hai| samyaktva, samyagmithyAtva, cAra saMjvalana aura tIna vedoMkI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai / anutkRSTa pradezavibhaktikA kAla sarvadA hai| manuSya paryApta aura manuSyaniyoMmeM aTThAIsa Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [SadesavihattI 5 saMkhe samayA / aNuka0 samvadA / evamANadAdi jAva samvasidi tti / 87. maNusaapajja. chavvIsaM payaDINamukka0 pade. jaha0 egasa0, ukka. Avali. asaMkhe0 bhaago| aNuka0 jaha. khuddAbhava0 samaUNaM, ukka. palido. asaMkhe0bhAgo / samma0-sammAmi0 evaM ceva / Navari aNukka0 jaha0 egasa0 / 3.88. devagadIe devANaM paDhamapuDhavibhaMgo / evaM sohammAdi jAva sahassAro ti / bhavaNa-vANa-joisi0 vidiyapuDhavibhaMgo / evaM NedavvaM jAba aNAhAri ti / prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai| anutkRSTa pradezavibhaktikA kAla sarvadA hai| isI prakAra aAnata kalpase lekara sarvArthasiddhi takake devoMmeM jAnanA caahie| vizeSArtha-sAmAnya manuSyoMmeM jisa prakAra oghameM ghaTita karake batalA Aye haiM usa prakAra ghaTita kara lenA caahie| mAtra strIveda aura napuMsakavedakI utkRSTa pradezavibhaktikA utkRSTa kAla inameM apane svAmitvake anusAra saMkhyAta samaya hI prApta hotA hai, isalie ina donoM prakRtiyoMkI parigaNanA yahA~ samyakva Adike sAtha kI hai| manuSya paryApta, manudhyinI aura sarvArthasiddhike deva to saMkhyAta hote hI haiN| aAnatAdimeM ye hI utpanna hote haiM, isalie inameM aTThAIsa prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhaktikA utkRSTa kAla saMkhyAta samaya bananese uktapramANa kahA hai| zeSa kathana sugama hai| 687. manuSya aparyAptakoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kama kSullaka bhavagrahaNapramANa hai aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakA bhaGga isIprakAra hai| itanI vizeSatA hai ki inakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai| vizeSArtha--manuSya aparyApta yaha sAntara mArgaNA hai| yaha sambhava hai ki isa mArgaNAmeM nAnA jIva kSullaka bhava taka hI rheN| isalie isa kAlameMse utkRSTa pradezavibhaktikA eka samaya kAla kama dene para anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kama kSullaka bhavagrahaNapramANa bana jAnese yahA~ chabbIsa prakRtiyoMkI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kama cullaka bhavagrahaNapramANa kahA hai| tathA isa mArgaNAkA utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai, isalie yahAM saba prakRtiyoMkI anutkRSTa pradezavibhaktikA utkRSTa kAla ukta kAla pramANa kahA hai| samyaktva aura samyagmithyAtva ye udvelanA prakRtiyA~ haiM, isalie yahA~ inakI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya bana jAnese ukta kAla pramANa kahA hai| zeSa kathana sugama hai| 68 devagatimeM devoMmeM pahalI pRthivIke samAna bhaGga hai| isI prakAra saudharmakalpase lekara sahasrAra kalpatakake devoMmeM jAnanA caahie| bhavanavAsI, vyantara aura jyotiSI devoMmeM dUsarI pRthivIke samAna bhaGga hai| isa prakAra anAhAraka mArgaNA taka le jAnA caahie| vizeSArtha-saudharmAdi devoMmeM bhI prathama pRthivIke nArakiyoMke samAna kRtakRtyavedaka samyagdRSTi jIva utpanna hote haiM, isalie inameM prathama pRthivIke nArakiyoMke samAna bhaGga bana jAnese unake samAna jAnanekI sUcanA kI hai| tathA bhavanatrikameM kRtakRtyavedakasamyadRSTi jIva mara kara Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe aMtarakAlaparUvaNA 86. jahaNNae pydN| duviho Ni so--ogheNa AdeseNa y| ogheNa aTThAvIsaM payaDINaM jaha0 pade. keva0 1 jaha0 egasa0, ukka0 saMkhejjA samayA / aja0 savvaddhA / evaM savvaNiraya-savvatirikkha-savvamaNussa-savvadevA ti| Navari maNussaapajja. ahAbIsaM payaDINaM jaha0 pade0 egasa0, ukka0 saMkhejA smyaa| aja. jaha0 khuddAbhavaggahaNaM samayUNaM, sattaNokasAyANamaMtomuhuttaM, samma0-sammAmi0 egasa0; savvesimukka0 palido0 asaMkhe0bhAgo / evaM NedavvaM jAva aNAhAri ti / * aMtaraM / NANAjIvehi savvakammANaM jaha0 egasamo, uka aNaMtakAlamasaMkhejA poggalapariyaTTA / 60. edeNa mutteNa sUcidajahaNNukkassaMtarANamuccAraNaM vattaissAmo / taM jahA-- nahIM utpanna hote, isalie inameM dUsarI pRthivIke nArakiyoMke samAna bhaGga bana jAnese unake samAna jAnanekI sUcanA kI hai| zeSa kathana sugama hai| isa prakAra nAnA jIvoMkI apekSA utkRSTa kAla samApta huaa| 86. jaghanyakA prakaraNa hai| nirdeza do prakArakA hai-ogha aura aadesh| oghase aTThAIsa prakRtiyoMkI jaghanya pradezavibhaktikA kitanA kAla hai ? jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai| ajaghanya pradezavibhaktikA kAla sarvadA hai| isI prakAra saba nArakI, saba tiryazca, saba manuSya aura saba devoMmeM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki manuSya aparyAptakoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI jaghanya pradeza vibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai| ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya kama kSullaka bhava grahaNapramANa hai, sAta nokaSAyoMkA antarmuhUrtapramANa hai tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakA eka samaya hai aura sabakA utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| isa prakAra anAhAraka mArgaNA taka jAnanA caahie| vizeSArtha-aTThAIsa prakRtiyoMkI jaghanya pradeza vibhakti kSapaNAke samaya hotI hai| yaha sambhava hai ki eka yA adhika jIva eka samaya taka hI inakI jaghanya pradezavibhakti kareM aura yaha bhI sambhava hai ki kramase nAnA jIva saMkhyAta samaya taka inakI jaghanya pradezavibhakti karate raheM, isalie oghase inakI jaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla' saMkhyAta samaya kahA hai| inakI ajaghanya pradezavibhaktikA kAla sarvadA hai yaha spaSTa hI hai / apane apane svAmitvako dekhate hue saba nArakI Adi mArgaNAoMmeM yaha kAla ghaTita ho jAtA hai, isalie unameM oghake samAna jAnanekI sUcanA kI hai / mAtra manuSyaaparyAptakoMmeM vizeSatA hai| bAta yaha hai ki vaha sAntara mArgaNA hai, isalie usameM saba prakRtiyoMkI ajaghanya pradezavibhaktikA jaghanya kAla alaga alaga prApta hotA hai aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa prApta hotA hai / vizeSa vicAra svAmitvako dekhakara kara lenA cAhie / zeSa kathana sugama hai / isaprakAra nAnA jIvoMkI apekSA kAla samApta huaa| 8 antara / nAnA jIvoMkI apekSA saba karmoMkA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara ananta kAla hai jo asaMkhyAta pudgalaparivartanapramANa hai / 60. isa sUtrase sUcita hue jaghanya aura utkRSTa antarako uccAraNAke anusAra batalAte Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhaghalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 aMtaraM duvihaM--jahaNNamukkassaM ca / ukkasse payadaM / duviho Niha so--ogheNa AdeseNa y| ogheNa ahAvIsaM payaDINamukka0 pade0 jaha0 egasagao, ukka0 aNaMtakAlamasaMkhejjA poggalapariyaTTA / aNukka0 gatthi aMtaraM / evaM savvaNeraiya-savvatiriktasavvamaNussa-savvadevA tti / vari maNusaapajja. ahAvIsaM payaDINamaNukka0 jaha0 egasa0, ukka0 palido0 asaMkhe0bhAgo / evaM NedavvaM jAva aNAhAri ti| 61. jahaNNae pydN| duviho jidda so-ogheNa AdeseNa ya / ogheNa jahA ukkassaMtaraM parUvidaM tahA jahaNNAjahaNNaMtaraparUpaNA parUvedavvA / 62. saNNiyAso duviho-jahaNNao ukassao cedi / ukassae payadaM / dubiho jidda so--ogheNa AdeseNa ya / ogheNa micchattassa ukkassapadesavihattio haiN| yayA-antara do prakArakA hai-jaghanya aura utkRSTa / utkRSTakA prakaraNa hai| nirdeza do prakArakA hai-aogha aura aadesh| aoghase aTThAIsa prakRtiyoMkI utkRSTa pradeza vibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara ananta kAla hai jo asaMkhyAta pudgala parivartanake barAbara hai / anutkRSTa pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai| isI prakAra saba nArakI, saba tiryaJca, saba manuSya aura saba devoMmeM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki manuSya aparyAptaka jIvoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI anukRSTa pradezavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / isa prakAra anAhAraka mArgaNA taka le jAnA caahie| vizeSArtha -- utkRSTa pradezavibhakti guNitakarmAzika jIvoMke hotI hai| yaha sambhava hai ki guNitakarmAzikavidhise Akara eka yA nAnA jIva eka samayake antarase aTThAIsa prakRtiyoMkI alaga alaga utkRSTa pradezavibhakti kareM aura ananta kAlake antarase kareM, isalie yahA~ oghase aura gati mArgaNAke saba bhedoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara ananta kAla kahA hai| yahA~ sabakI anutkRSTa pradezavibhaktikA antarakAla nahIM hai yaha spaSTa hI hai| mAtra manuSyaaparyApta yaha sAntara mArgaNA hai, isalie isameM apane antarakAlake anusAra aTThAIsa prakRtiyoMkI anutkRSTa pradezavibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kahA hai| zeSa kathana spaSTa hI hai| 661. jaghanyakA prakaraNa hai| nirdeza do prakArakA hai-ogha aura aadesh| zroghase jisa prakAra utkRSTa padake Azrayase antarakAla kahA hai usa prakAra jaghanya aura ajaghanya pradezavibhaktike antarakAlakI prarUpaNA karanI caahie| vizeSArtha-jaghanya pradezavibhakti kSapitakarmAzika jIvake hotI hai, isalie saba prakRtiyoMkI jaghanya aura ajaghanya pradezavibhaktikA antara kAla utkRSTa aura anutkRSTa pradezavibhaktike samAna bana jAnese unake samAna jAnanekI sUcanA kI hai| ___ isa prakAra nAnA jIvoMkI apekSA antarakAla samApta huaa| 662. sannikarSa do prakArakA hai-jaghanya aura utkRSTa / utkRSTakA prakaraNa hai| nirdeza do prakArakA hai-ogha aura aadesh| oghase mithyAtvakI utkRSTa pradezavibhaktivAlA jIva Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA022] uttarapayatipadesavihattIe aMtaraphAlaparUvaNA bArasakasAya-chaNNokasAyANaM NiyamA vihtio| taM tu ukassAdo aNukassaM vehANapadidaM arNatabhAgahINaM asaMkhejabhAgahINaM vA / itthi-NaqsayavedANaM NiyamA aNukassavihatio asNkhejjbhaaghiinno| itthivedadavveNa saMkhejaguNahINa hodavvaM, geraiyaithivedapaMdhagadAdo kuravitthivedabaMdhagadAe laddhaNaqsayavedabaMdhagaddhA sNkhejbhaagbhubhaagaa| evaM saMkhejaguNattAdo kuravesa itthivedapUraNakAlo egaguNahANIe asaMkheja dibhAgo tti kaTu NAsaMkhe0bhAgahINattaM juttaM, tattha asaMkhejANaM guNahANINamuvalaMbhAdo / NovalaMbho asiddho, 'radIe ukassadavvAdo itthivedukassadavvaM saMkhejjaguNaM' idi uvari bhaNNamANaappASahuamutteNa tattha asaMkhejjANaM guNahANINamuvalaMbhAdo / garbusayavedadavveNa vi saMkhejabhAgahINeNa hodavvaM, IsANadevesu gavaMsayavedeNa tyAvarabaMdhayaddhaM sayalaM ladaNa tasabaMdhagaddhAe puNo saMkhejakhaMDIkadAe ldbhubhaagttaado| kuravIsANadevesu itthi-NaqsayavedANi Avariya gairaiemuppanjiya ukkassIkayamicchattassa asaMkhe0bhAgahANI hodi ti vottu juttaM, tettIsaM sAgarovamesu galidAsaMkhejjaguNahANidavvassa NirayagaisaMcayaM mottaNa kuravIsANadevesu saMcidadavvassa avhaannvirohaado| tamhA bAraha kaSAya aura chaha nokaSAyoMkI niyamase vibhaktivAlA hotA hai| kintu vaha isakI utkRSTa pradezavibhaktivAlA bhI hotA hai aura anutkRSTa pradezavibhaktivAlA bhI hotA hai| yadi anutkRSTa pradezavibhaktivAlA hotA hai to utkRSTakI apekSA usake anutkRSTa pradezavibhakti do sthAna patita hotI hai-yA to anantabhAgahIna hotI hai yA asaMkhyAtabhAga hIna hotI hai| strIveda aura napuMsakavedakI niyamase anutkRSTa pradezavibhaktivAlA hotA hai jo niyamase asaMkhyAtabhAgahIna pradezavibhaktivAlA hotA hai| zaMkA- strIvedakA dravya saMkhyAtaguNA hIna honA cAhie, kyoMki nArakiyoMmeM jo strIvedakA bandhaka kAla hai usase tathA devakuru aura uttarakurumeM jo strIvedakA bandhakakAla hai usase prApta huA napuMsakavedakA bandhaka kAla saMkhyAta bahubhAga adhika dekhA jAtA hai / isaprakAra saMkhyAtaguNA honese devakuru uttarakurumeM strIvedakA pUraNakAla eka guNahAnike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai aisA mAnakara use asaMkhyAtaveM bhAgahIna mAnanA ucita nahIM hai, kyoMki vahAM asaMkhyAta guNahAniyA~ upalabdha hotI hai aura unakA prApta honA asambhava bhI nahIM hai, kyoMki ratike utkRSTa dravyase strIvedakA utkRSTa dravya saMkhyAtaguNA hai isa prakAra Age kahe jAnevAle alpabahutva sUtrake anusAra vahA~ asaMkhyAta guNahAniyA~ upalabdha hotI haiN| tathA napuMsakavedake dravyako bhI saMkhyAtaveM bhAga hIna nahIM honA cAhie, kyoMki IzAna kalpake devoMmeM napuMsakavedake sAtha samasta sthAvara bandhaka kAlako prApta karake punaH trasabandhaka kAlake saMkhyAta khaNDa karane para bahubhAga prApta hotA hai| yadi kahA jAya ki uttarakuru-devakuru aura aizAna kalpake devoMmeM strIveda aura napuMsakavedako pUrakara tathA nArakiyoMmeM utpanna hokara mithyAtvake dravyako utkRSTa karanevAle jIvake strIveda aura napuMsakavedakI asaMkhyAta bhAgahAni hotI hai so aisA kahanA ThIka nahIM hai, kyoMki tetIsa sAgarapramANa kAlake bhItara asaMkhyAta guNahAnipramANa dravyake gala jAne para narakagatisambandhI saJcayako chor3akara kuru aura aizAna kalpake devoMmeM saMcitta hue dravyakA avasthAna mAnanemeM virodha AtA hai, isalie asaMkhyAtabhAgahInapanA nahIM banatA hai ? Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhare [padesavihattI 5 asaMkhejjabhAgahINataM ga ghaDade tti ? Na, kuravIsANadevesu ukassIkayaitthi-NabuMsayavedadavvaM Neraiemuppajjiya ukassasaMkileseNukkaDiya ukassIkayamicchatassa itthi-NasayavedadavvANamasaMkhe0bhAgahANiM paDi virohaabhaavaado| egaguNahANIe asaMkhe0bhAgamettakAleNa tettIsasAgarovamesu hidadavvamukkaDDiya sayaladavvassa asaMkhe0bhAgamettaM caiva tattha dharedi tti kudo gavvade ? edamhAdo ceva saNNiyAsAdo / kiM ca guNidakammaMsie 'uvaritINaM hidINaM Niseyassa ukkassapadaM heDillINaM hidINaM Niseyassa jahaNNapadaM' ti veyaNAmuttAdo ca Navvade jahA asaMkhe0bhAgo ceva galadi tti / cadusaMjalaNa-purisaveda0 NiyamA aNukka0 saMkhejaguNahINA / sammattasammAmicchattANaM NiyamA avittio, gunnidkmmNsiytaado| evaM baarsksaay-chnnoksaayaannN| samAdhAna-nahIM, kyoMki kuruvAsI jIvoMmeM aura aizAna kalpake devoMmeM utkRSTa kiye gaye strIveda aura napuMsakavedake dravyako nArakiyoMmeM utpanna hokara utkRSTa saMkleza dvArA utkarSita karake jisane mithyAtvake dravyako utkRSTa kiyA hai usake strIveda aura napuMsakavedakA dravya asaMkhyAta bhAgahIna hotA hai isameM koI virodha nahIM aataa| zaMkA-eka guNahAnike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAlake dvArA tetIsa sAgara kAlake bhItara sthita dravyakA utkarSaNa karake samasta dravyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa dravyako hI vahA~ dhAraNa karatA hai yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna-isI sannikarSase jAnA jAtA hai| dUsare guNitakAMzika jIvameM uparitana sthitiyoMke niSekakA utkRSTa pada hotA hai aura adhastana sthitiyoMke niSekakA jaghanya pada hotA hai aisA jo vedanAsUtrameM kahA hai usase jAnA jAtA hai ki asaMkhyAtavA~ bhAga hI galatA hai| cAra saMjvalana aura puruSavedakI niyamase anutkRSTa pradezavibhaktivAlA hotA hai jo anutkRSTa pradezavibhakti saMkhyAtaguNI hIna hotI hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI niyamase avibhaktivAlA hotA hai, kyoMki mithyAtvakI utkRSTa pradezavibhaktivAlA jIva guNitakarmAzika hai| isI prakAra bAraha kaSAya aura chaha nokaSAyoMkI mukhyatAse sannikarSa jAnanA caahie| vizeSArtha-mithyAtva, bAraha kaSAya aura chaha nokaSayoMkI utkRSTa pradezavibhaktikA svAmI eka samAna hai, isalie mithyAtvakI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIvake anya prakRtiyoMke sAtha jisa prakArakA sannikarSa kahA hai usI prakAra bAraha kaSAya aura chaha nokaSAyoMkI utkRSTa pradevibhaktivAle jIvake anya prakRtiyoMke sAtha sannikarSa bana jAtA hai yaha ukta kathanakA tAtparya hai| yahAM itanA vizeSa jAnanA cAhie ki bAraha kaSAyoMkI utkRSTa karmasthiti cAlIsa kor3Akor3I sAgarapramANa hai aura chaha nokaSAyoMkI utkRSTa karmasthiti saMkramase prApta hotI hai jo cAlIsa kor3Akor3I sAgarase eka Avali kama hai, ataH mithyAtvakI guNitakAMzavidhi karate hue jisa jIvake tIsa kor3Akor3I sAgara vyatIta ho gaye haiM usake Age ina karmoM kI guNitakAzavidhi karAnI caahie| isa prakAra karAnese mithyAtvakI utkRSTa pradezavibhaktike samaya ina karmoM kI bhI utkRSTa pradezavibhakti prApta ho jAtI hai| anyathA mithyAtvakI utkRSTa pradezavibhaktike samaya ina karmo kI anutkRSTa pradezavibhakti rahatI hai| isI prakAra ina karmo kI utkRSTa pradezavibhaktike samaya mithyAtvakI bhI anutkRSTa pradezavibhakti ghaTita kara lenI cAhie / yaha ina Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe saNNiyAsaparUvaNA 63. sammAmi0 ukka0 padesavihatio micchatta-sammAttANaM NiyamA aNukka. asaMkhe0guNahINA / ahaka0-ahaNoka0 NiyamA aNuka0 asaMkhe0 bhaaghiinnaa| cadusaMja0-purisa. NiyamA aNukka0 saMkhejaguNahINAM / sammattamevaM ceva / gavari micchattaM patthi / sammAmi0 NiyamA aNukka0 asNkhe0gunnhiinnaa| 64. itthiveda0 uka0 vihatio micchatta-bArasaka0--sattaNoka0 NiyamA aNukka0 asaMkhe0bhAgahINA / cadusaMja0-purisa0 NiyamA aNukka0 saMkheja0guNahINA / unnIsa prakRtiyoMke utkRSTa pradezavibhaktikI apekSA paraspara sannikarSakA vicAra huA / aba rahe zeSa karma so ina karmoM kI utkRSTa pradezavibhaktike samaya tIna veda aura cAra saMjvalana kaSAyoMkI utkRSTa pradezavibhakti nahIM hotI, ataH usa samaya ina sAta karmoM kI anutkRSTa pradevibhakti kahI hai| jo guNitakarmAzika jIva mithyAtva Adi unnIsa prakRtiyoMkI utkRSTa pradezavibhakti kara rahA hai usake samyaktva aura samyagmithyAtvakA sattva nahIM hotA yaha spaSTa hI hai / zeSa kathana parAmarza karake samajha lenA caahie| 63. samyagmithyAtvakI utkRSTa pradezavibhaktivAle 'jIvake mithyAtva aura samyaktvakI niyamase anutkRSTa pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaguNI hIna hotI hai| ATha kaSAya aura ATha nokaSAyoMkI niyamase anutkRSTa pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtabhAga hIna hotI hai| cAra saMjvalana aura puruSavedakI niyamase anutkRSTa pradezavibhakti hotI hai jo niyamase saMkhyAtaguNI hIna hotI hai / samyaktvakI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIvake isI prakAra sannikarSa karanA caahie| itanI vizeSatA hai ki isake mithyAtvakA sattva nahIM hotaa| tathA isake samyagmithyAtvakI niyamase anutkRSTa pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaguNI hIna hotI hai| vizeSArtha jo guNitakAMzika jIva kSAyika samyaktvako prApta karatA hai usake mithyAtvake antima sthitikANDakakI antima phAlike dravyakA samyagmithyAtvameM saMkramaNa hone para samyagmithyAtvakA aura samyagmithyAtvakI antima sthitikANDakakI antima phAlike dravyakA samyaktvameM saMkramaNa hone para samyaktvakA utkRSTa pradezasatkarma hotA hai| isa prakAra jisa samaya samyagmithyAtvakA utkRSTa pradezasatkarma hotA hai usa samaya mithyAtva aura samyaktva donoMkA sattva rahatA hai kintu vaha apane utkRSTakI apekSA asaMkhyAtaguNA hIna anutkRSTarUpa hI rahatA hai, kyoMki usa samaya taka mithyAtvake dravyameMse to asaMkhyAta bahubhAgapramANa dravyakA samyagmithyAtva aura samyaktvameM saMkramaNa ho letA hai| tathA samyaktvameM abhI samyagmithyAtvake asaMkhyAta bahubhAgapramANa dravyakA saMkramaNa nahIM huA hai, isalie samyagmithyAtvake utkRSTa pradezasatkarmake samaya mithyAtva aura sagyaktvakA dravya apane utkRSTakI apekSA asaMkhyAtaguNA hIna kahA hai| isI prakAra samyaktvake utkRSTa pradezasatkarmake samaya samyagmithyAtvakA dravya apane utkRSTakI apekSA asaMkhyAtaguNA hIna ghaTita kara lenA caahie| isake mithyAtvakA sattva nahIM rahatA yaha spaSTa hI hai| zeSa kathana sugama hai| 64. strIvedakI utkRSTa pradezavibhakti karanevAle jIvake mithyAtva, bAraha kaSAya aura sAta nokaSAyoMkI niyamase anutkRSTa pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtabhAga hIna hotI hai| ... tA0 pratI 'masaMkhe guNahINA' iti pAThaH / 2. tA pratau 'asaMkhejaguNahINA' iti pAThaH / Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wwwwwwwwww wrrorisma jayapapalAsahide kasAvapAhuDe [padesavihattI 5 evaM gQsyvedss| 65. purisabeda0 ukka0 padesavihattio cadusaMja0 NiyamA aNuka0 sNkhe0gunnhiinnaa| chaNNokasAya0 NiyamA aNuka0 asNkhejgunnhiinnii| kodhasaMja0 ukka. pade0vihattio heDillANaM NiyamA avittio / tiNNaM saMja. NiyamA aNuka0 saMkhe.. guNahINA / purisa0 NiyamA aNuka0 asaMkhe0guNahINA / mANasaMja0 ukka0 padesavittio heSTinANamavihatio / mAyA-lobhasaMja0 NiyamA aNuka0 saMkhe0guNahINA / kodhasaMja0 NiyamA aNukka0 asNkhe0gunnhiinnaa| mAyAsaMja0 uka0 padesavihattio lobhasaMja. NiyamA aNukka0 saMkhe0guNahINI / mANasaMjalaNa. NiyamA aNukka0 asNkhejgunnhiinnaa| lobhasaMjalaNa0 ukka0 pade vihattio mAyAsaMjalaNa NiyamA aNuka0 asaMkhejaguNahINA / cAra saMjvalana aura puruSavedakI niyamase anutkRSTa pradezavibhakti hotI hai jo saMkhyAtaguNI hIna hotI hai| isI prakAra napuMsakavedakI mukhyatAse sannikarSa jAnanA caahie| vizeSArtha--jo jIva bAraha kaSAyoMkI utkRSTa pradezavibhakti karake yathAvidhi bhogabhUmimeM utpanna hotA hai usake palyakA asaMkhyAtavA~ bhAgapramANa kAla jAne para strIvedakI utkRSTa pradezavibhakti hotI hai / usa samaya mithyAtva Adi bIsa prakRtiyoMkI pradezavibhakti apane utkRSTakI apekSA asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hIna ho jAtI hai, kyoMki usa samaya taka inakA itanA dravya adhaHsthitigalanA Adike dvArA gala jAtA hai aura jinakA anya prakRtirUpa saMkramaNa sambhava hai unake dravyakA saMkramaNa bhI ho jAtA hai| phira bhI yahA~ para adhAsthitigalanAke dvArA galanevAle dravyakI mukhyatA hai| napuMsakavedakI utkRSTa pradezavibhakti aizAna kalpameM hotI hai| usakI mukhyatAse bhI isI prakAra sannikarSa prApta hotA hai, isalie use khIvedakI mukhyatAse kahe gaye sannikarSake samAna jAnanekI sUcanA kI hai| zeSa kathana spaSTa hI hai| 65. puruSavedakI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIvake cAra saMjvalanakI niyamase anutkRSTa pradezavibhakti hotI hai jo saMkhyAtaguNI hIna hotI hai| chaha nokaSAyoMkI niyamase anutkRSTa pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaguNI hIna hotI hai| krodhasaMjvalanakI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIvake puruSaveda aura saMjvalana prakRtiyoMke sivA zeSa prakRtiyoMkA niyamase asattva hotA hai| tIna saMjvalanoMkI niyamase anutkRSTa pradezavibhakti hotI hai jo saMkhyAtaguNI hIna hotI hai| puruSavedakI niyamase anutkRSTa pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaguNI hIna hotI hai| mAna saMjvalanakI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIvake saMjvalana prakRtiyoMke sivA pUrvakI zeSa saba prakRtiyoMkA niyamase asattva hotA hai| mAyAsaMjvalana aura lobhasaMjvalakakI niyamase anutkRSTa pradezavibhakti hotI hai jo saMkhyAtaguNI hIna hotI hai| krodhasaMjvalanakI niyamase anutkRSTa pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaguNI hIna hotI hai| mAyAsaMjvalanakI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIvake lobhasaMjvalanakI niyamase anutkRSTa pradezavibhakti hotI hai jo saMkhyAtaguNI hIna hotI hai| mAnasaMjvalanakI niyamase anutkaSTa pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaguNI hIna hotI hai| lobhasaMjvalanakI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIvake mAyAsaMjvalanakI niyamase anutkaSTa pradezavibhakti 1. mAnatau 'masaMkhejabhAgahoNA' iti pAThaH / 2. mA pratau 'masaMkhejaguNahINA' iti pAThaH / Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] uttarapayaDipadevitIe saSNiyA saparUvaNA 56 66. AdeseNa Neraiemu miccha0 uka0 padesavihatio solasaka0 - iNNoka 0 NiyamA vihatio / taM tu vedvANapadidA anaMtabhAgahINA asaMkhe0 bhAgahINA vA / tinhaM bedANaM NiyamA aNukka0 asaMkhe0 bhAgahINA / sammatta0 - sammA micchattANamahiti / evaM solasaka0 chaNNokasAyANaM / samma0 ukka0 padesavihattio bArasaka0raNoka0 NiyamA aNuka0 asaMkhejjabhAgahINA / sammAmi0 ukka0 pade 0 vihatti 0 samma0 NiyamA aNukka0 asaMkhejjaguNahINA / miccha0 - solasaka0 - NavaNoka0 niyamA aNukka0 asaMkhe0 bhAgahINA / itthiveda0 ukka0 pade0vi0 miccha0 - solasaka0agro oiyamA aNukka0 asaMkhe0 bhAgahINA / evaM gavuMsayavedassa / purisavedassa evaM ceva / Navari samma0 sammAmi0 asaMkhe0guNahINA, ukkaDaNAe viNA devesa hotI hai jo saMkhyAtaguNI hIna hotI hai / 0 1 vizeSArtha - yahA~ puruSavedakI utkRSTa pradezavibhaktike samaya chaha nokaSAya aura cAra saMjvalanakA, krodhasaMjvalanakI utkRSTa pradezavibhaktike samaya puruSaveda aura mAna Adi tIna saMjvalana kA, mAna saMjvalanakI utkRSTa pradezavibhaktike samaya zeSa tIna saMjvalanoMkA, mAyAsaMjvalanakI utkRSTapradezavibhaktike samaya mAna saMjvalana aura lobhasaMjvalanakA tathA lobhasaMjvalanakI utkRSTa pradezavibhaktike samaya mAyAsaMjvalanakA bhI sattva rahatA hai, isalie jahA~ jina prakRtiyoMkA sannikarSa sambhava hai vaha kahA hai / mAtra vivakSitakI utkRSTa pradezavibhakti jina prakRtiyoMke antima sthitiharsaat ntima phAlikA patana hone para hotI hai una prakRtiyoMkI pradezavibhakti asaMkhyAta - guNahIna pAI jAtI hai aura jina prakRtiyoMke sthitikANDakoMkA ghAta honA zeSa rahatA hai unakI pradezavibhakti saMkhyAtaguNI hIna pAI jAtI hai / $ 66. Adeza se nArakiyoM meM midhyAtvakI utkRSTa pradezavibhaktivAlA jIva solaha kaSAya aura chaha nokaSAyoM ko niyamase vibhaktivAlA hotA hai / kintu vaha inakI utkRSTa pradezavibhaktivAlA bhI hotA hai aura anukRSTa pradezavibhaktivAlA bhI hotA hai / yadi anutkRSTa pradezavibhaktivAlA hotA hai to usake inakI do sthAna patita anutkRSTa pradezavibhakti hotI hai - yA to anantabhAga hIna anutkRSTa pradezavibhakti hotI hai yA asaMkhyAta bhAga hIna anutkRSTa pradezavibhakti hotI hai| tIna vedoMkI niyamase anutkRSTa pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhtA bhAga hIna hotI hai| yaha samyaktva aura samyagmithyAtvake sattva se rahita hotA hai / isI prakAra solaha kaSAya aura chaha nokaSAyoMkI mukhyatAse sannikarSa jAnA cAhiye / samyaktvakI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIvake bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI niyamase anutkRSTa pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtabhAga hIna hotI hai / samyagmithyAtvakI utkRSTa pradezavibhaktibAle jIvake samyaktvakI niyamase anutkRSTa pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaguNI hIna hotI hai / midhyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI niyamase anutkRSTa pradezavibhakti hotI hai jo saMkhyA bhAgahIna hotI hai / strIvedakI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIvake mithyAtva, solaha kaSAya aura ATha nokaSAyoMkI niyamase anutkRSTa pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAta bhAga hIna hotI hai / isI prakAra napuMsakavedakI mukhyatAse sannikarSa jAnanA cAhie / puruSavedakI mukhyatA sannikarSa isI prakAra jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki isake samyaktva aura samyagmidhyAtvakI asaMkhyAtaguNI hIna anutkRSTa pradezavibhakti hotI hai, kyoM ki utkarSaNake vinA Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhaklAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 glidaasNkhejgunnhaannittaado|gunnidkmmNsiyukkddddidmicchttdvve jahAsarUveNa sammattasammAmicchattesu saMkate asaMkhe0bhAgahINaM kiNNa jAyade ! Na, sammAdihiokaDDaNAe thUlIphayaheDimagovucchAsu asaMkhe guNahANimettAsu galidAsu asaMkhe0 gunnhaannidNsnnaado| evaM pddhmaae| vidiyAdi jAva sattami tti evaM ceva / Navari samma0 ukka0 pade0vihattigo miccha 0-solasaka0-NavaNoka0 . NiyamA aNuka0 asaMkhe0bhAgahINA / sammAmi0 NiyamA uka0 / evaM smmaami|| 67. tirikkha0--paMciMdiyatirikkha--paMci0tiri0pajjatta0 devagadIe deva0 sohammAdi jAva uvarimagevajA tti riybhNgo| paMciMdiyatirikvajoNiNIsu vidiyapuDhavibhaMgo / evaM bhavaNa0--vANa.--jodisiyANaM / paMciMdiyatirikkhaapajjattANaM pNciNdiytirikkhpjjttbhNgo| gavari samma0 ukka0 padesavihatti0 sammAmi0 taM tu vehANapadidaM aNaMtabhAgahINaM asaMkhe0bhAgahINaM / sesapadA NiyamA aNukka0 asaMkhe0devoMmeM asaMkhyAta guNahAniyA~ gala jAtI haiN| zaMkA--guNitakamAMzika jIvake dvArA mithyAtvake dravyakA utkarSaNa karake aura use usI rUpameM samyaktva aura samyagmithyAtvameM saMkrAnta kara dene para inakA dravya asaMkhyAtabhAga hIna kyoM nahIM hotA hai ? samAdhAna nahIM, kyoMki samyagdRSTike apakarSaNake dvArA adhastana gopucchAoMke sthUla ho jAnese asaMkhyAta guNahAniyoMke gala jAne para asaMkhyAtaguNahAni dekhI jAtI hai| ___ isI prakAra pahalI pRthivImeM jAnanA caahiye| dUsarIse lekara sAtavIM pRthivI takake nArakiyoMmeM bhI isI prakAra jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki inameM samyaktvakI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIvake mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI niyamase anutkRSTa pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtabhAga hIna hotI hai| isake samyagmithyAtvakI niyamase utkRSTa pradezavibhakti hotI hai| isI prakAra samyagmithyAtvakI mukhyatAse sannikarSe jAnanA caahie| vizeSArtha-sAmAnyase nArakiyoMmeM aura pahalI pRthivImeM kRtakRtyavedaka samyagdRSTi jIva utpanna hote haiM, isalie unameM samyaktvakI utkRSTa pradezavibhaktike samaya mithyAtva, samyagmithyAtva aura anantAnubandhIcatuSkakA sattva nahIM honese unakA sannikarSa nahIM khaa| parantu dvitIyAdi pRthiviyoMmeM kRtakRtyavedakasamyagdRSTi jIva nahIM utpanna hote, isalie vahA~ samyaktvakI utkRSTa pradezavibhaktike samaya sabakA sattva svIkAra kiyA hai| zeSa kathana spaSTa hI hai| 67. tiyaJca, paJcandriya tiryazca, paJcandriya tiryazca paryApta, devagatimeM sAmAnya deva aura saudharma kalpase lekara uparima veyaka takake devoMmeM nArakiyoMke samAna bhaGga hai / paJcandriyatiryazca yoniniyoMmeM dUsarI pRthivIke samAna bhaGga hai| isI prakAra bhavanavAsI, vyantara aura jyotiSI devoMmeM jAnanA cAhie / paJcandriya tiryazca aparyAptakoMmeM paJcandriya tiryazca paryAptakoMke samAna bhaGga hai| itanI vizeSatA hai ki inameM samyaktvakI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIvake samyagmidhyAtvakI utkRSTa ,pradezavibhakti bhI hotI hai aura anutkRSTa pradezavibhakti bhI hotI hai / yadi anutkRSTa pradezavibhakti hotI hai to vaha do sthAna patita hotI hai-yA to anantabhAga Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PrivWvA gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe saNNiyAsaparUpaNA bhAgahINA / evaM sammAmi0 / evaM maNussaapajja. / 18. maNusatiyammi oghN| Navari maNussiNIsu purisaveda0 ukka0 padesaviha0 itthiveda0 NiyamA aNukka0 asNkhe0gunnhiinnaa| aNuddisAdi jAva savvadRsiddhi ti miccha0 ukka0 pade0vi0 sammAmicchatta-solasaka0-chaNNoka0 NiyamA taM tu vihANapadidA aNaMtabhAgahINA asaMkhe0bhAgahINA vA / sammatta0 NiyamA aNukka0 asaMkhe0bhAgahINaM / tiNhaM vedANaM NiyamA aNukka0 asaMkhe0bhAgahINA / evaM solasaka0-chaNNoka0-sammAmicchattANaM / sammatta0 ukka0 pade vihatti0 bArasaka0NavaNoka. NiyamA aNukka0 asNkh0bhaaghiinnaa| itthiveda0 ukka0 pade0vi0 miccha0sammAmi0-solasaka0-ahaNoka0 NiyamA aNuka0 asaMkhe0 bhAgahINA / samma0 hIna hotI hai yA asaMkhyAtabhAga hIna hotI hai| zeSa prakRtiyoMkI niyamase anutkRSTa pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtabhAga hIna hotI hai| isI prakAra samyagmithyAtvakI mukhyatAse sannikarSa jAnanA cAhie / manuSya aparyAptakoMmeM isI prakAra arthAt paJcandriya tiryazca aparyAptakoMke samAna sannikarSa jAnanA caahie| vizeSArtha-jo vizeSatA sAmAnya nArakiyoMmeM batalA Aye haiM vahI yahA~ tiryaJca, paJcandriya tirthaJca, paJcendriya tiryaJca paryApta, sAmAnya deva aura saudharma kalpase lekara uparima aveyaka takake devoMmeM ghaTita ho jAtI hai, isa lie inameM sAmAnya nArakiyoM ke samAna jAnanekI sUcanA kI hai| dUsarI pRthivIke samAna paJcendriya tiryaJca yoninI aura bhavanatrikameM kRtakRtyavedaka samyagdRSTi jIva nahIM utpanna hote, isalie inameM dUsarI pRthivIke samAna bhaGga bana jAnese usake samAna jAnanekI sUcanA kI hai / paJcendriya tiryaJca aparyAptaka yaha mArgaNA aisI hai jisameM mAtra mithyAdRSTi jIva hote haiM isalie isameM anya prarUpaNA to paJcandriya tiryaJca paryAptakoMke samAna bana jAne se unake jAnanekI sUcanA kI hai| kintu isake sivA jo vizeSatA hai usakA alagase nirdeza kiyA hai| manuSya aparyAptakoMmeM paJcendriya tiryazca aparyAptakoMke samAna bhaGga hai yaha spaSTa hI hai| 68. manuSyatrikameM oghake samAna bhaGga hai / itanI vizeSatA hai ki manuSyaniyoMmeM puruSavedakI utkRSTa pradezavibhavAle jIvake strIvedakI niyamase anutkRSTa pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaguNI hIna hotI hai| anudizase lekara sarvArthasiddhitakake devoMmeM mithyAtvakI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIvake samyagmithyAtva, solaha kaSAya aura chaha lokayAyoMkI niyamase utkRSTa pradezavibhakti bhI hotI hai aura anutkRSTa pradezavibhakti bhI hotI hai| yadi anutkRSTa pradezavibhakti hotI hai to vaha do sthAna patita hotI hai-yA to anantabhAga hIna hotI hai yA asaMkhyAtabhAgahIna hotI hai| samyaktvakI niyamase anutkRSTa pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaguNa hIna hotI hai| tIna vedoMkI niyamase anutkRSTa pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyatabhAgahIna hotI hai| isI prakAra solaha kaSAya, chaha nokaSAya aura samyagmithyAtvakI mukhyatAse sannikarSa jAnanA cAhie / samyaktvakI utkRSTa pradezavibhaktivAle jIvake bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI niyamase anutkRSTa pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtabhAga hIna hotI hai / strIvedakI utkRSTa pradezaviktivAle jIvake mithyAtva, samyagmithyAtva, solaha kaSAya aura ATha nokaSAyoMkI niyamase anutkRSTa pradezavibhakti Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayabhavalAsahide kasAyapAhure [padesavihattI 5 NiyamA aNuka0 asaMkhe0guNahINA / evaM garbusa / purisavedassa devoghaM / evaM NedavvaM jAva aNAhAri tti / ___66. jahaNNae pydN| duviho Ni0-ogheNa AdeseNa ya / ogheNa micchattassa jahaNNapadesavihattio samma0-sammAmi0-ekkArasaka0-tiNNiveda0 NiyamA ajahaNNa. asNkhejgunnnmhiyaa| lobhasaMja0-chaNNoka0 NiyamA ajaha0 asaMkhejabhAgabhahiyA / sammattaguNeNa paMciMdiesu vechAvahisAgarovamANi hiMDateNa saMcidadivaDaguNahANimettapaMciMdiyasamayapabaddhANaM sagasagajahaNNadavvAdo asaMkhejaguNataM motUNa NAsaMkhejabhAgabhahiyataM, eiMdiyaukkassajogAdo vi paMcidiyajahaNNajogassa asNkhe0gunnttulNbhaado| ettha parihAro vuccade--jadi vi vechAvahisAgarovamesu lobhasaMjalarNa NiraMtaraM baMdhato vi sagajahaNNadavvAdo visesAhiyaM ceva, appadarakAlammi jhINadavvAdo hotI hai jo asaMkhyAtabhAgahIna hotI hai| samyaktvakI niyamase anutkRSTa pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaguNI hIna hotI hai| isIprakAra napuMsakavedakI mukhyatAse sannikarSa jAnanA cAhie / puruSavedakI mukhyatAse sannikarSa sAmAnya devoMke samAna hai| isa prakAra anAhAraka mArgaNA taka jAnanA caahie| vizeSArtha-oghase jo sannikarSa kahA hai vaha manuSyatrikameM avikala ghaTita ho jAtA hai, isalie unameM oghake samAna jAnanekI sUcanA kI hai| mAtra manuSyiniyoMmeM puruSavedakI mukhyatAse sannikarSa meM kucha vizeSatA hai, isalie usakA alagase nirdeza kiyA hai| anudiza AdimeM saba deva samyagdRSTi hote haiM, isalie unameM anya devoMse vizeSatA honeke kAraNa unameM saba prakRtiyoMkI mukhyatAse sannikarSakA alagase nirdeza kiyA hai| vizeSa spaSTIkaraNa svAmitvako dekhakara kara lenA caahie| Age anAhAraka mArgaNA taka isI prakAra apanI apanI vizeSatAko jAnakara sannikarSa ghaTita kara lenA caahie| ___isa prakAra utkRSTa sannikarSa samApta huaa| 666. jaghanyakA prakaraNa hai| nirdeza do prakArakA hai-ogha aura zrAdeza / oghase mithyAtvakI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvake samyaktva, samyagmithyAtva, gyAraha kaSAya aura tIna vedakI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaguNI adhika hotI hai| lobhasaMjvalana aura chaha nokaSAyoMkI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai| zaMkA-samyaktva guNake sAtha jo paJcendriyoMmeM do chayAsaTha sAgara kAla taka paribhramaNa karatA hai usake saJcita hue Der3ha guNahAnipramANa paJcendriyasambandhI samayaprabaddha apane apane jaghanya dravyakI apekSA asaMkhyAtaguNe hote haiM asaMkhyAtaveM bhAga adhika nahIM, kyoMki ekendriya jIvake utkRSTa yogase bhI paJcendriya jIvakA jaghanya yoga asaMkhyAtaguNA pAyA jAtA hai ? samAdhAna--yahA~ ukta zaMkAkA samAdhAna karate haiM-do chayAsaTha sAgara kAlake bhItara lobhasaMjvalanakA nirantara bandha karatA huA bhI apane jaghanya dravyase vaha vizeSa adhika hI hotA Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe saNiyAsaparUvaNA munagArakAlammi saMghidadavvassa asaMkhe bhaagbhhiyttaado| kesi pi sagajahaNNadavvAdo saMkhe0bhAgambhahiyaM saMkhe guNamasaMkhejaguNaM kA kigNa jAyade ? Na, asaMkhejabhAgabhahiyaM ceva, ukkassajogeNa vechAvahisAgarovamANi paribhamidasammAdihimmi vi apparakAlAdo bhujagArakAlassa NiyameNa visesaahiyssevuvlNbhaado| edaM kudo uvalabbhade / 'NiyamA asaMkhe bhAgabhahiyA' ti uccaarnnaairiyvynnaado| kammapadesANaM bhujagArappadarabhAvo kiMNibaMdhaNo ? Na, mukkaMdhArapakkhacaMdamaMDalabhujagArappadarANaM va saahaaviyttaado| jadi appadarakAlammi jhINamANadavvAdo bhujagArakAlammi saMcidadavvaM visesAhiyaM ceva hodi to khavidakammaMsiyadavvAdo guNidakammaMsiyadavveNa vi visesAhieNeva hodavvaM ? Na ca evaM, vedaNAe cuNNimutteNa ca saha virohAdo ti saccaM visesAhiyaM ceva, kiM tu Na viroho, savayaNaviroha mottaNa taMtaMtaratyeNa virohANabhuvagamAdo / veyaNA-cuNNimuttANamuvaeso hai, kyoMki alpatara kAlake bhItara kSayako prApta honevAle dravyase bhujagAra kAlake bhItara sancita huA dravya asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotA hai / zaMkA-kinhIM jIvoMke apane jaghanya dravyase saMkhyAtaveM bhAga adhika, saMkhyAtaguNA adhika yA asaMkhyAtaguNA adhika kyoM nahIM hotA hai ? samAdhAna nahIM kyoMki asaMkhyAtaveM bhAga adhika hI hotA hai, kyoMki utkRSTa yogake sAtha do chayAsaTha sAgara kAla taka paribhramaNa karanevAle samyagdRSTi jIvake bhI alpatara kAlase bhujagAra kAla niyamase adhika hI upalabdha hotA hai| zaMkA--yaha kisa pramANase upalabdha hotA hai ? samAdhAna--uccAraNAcAryake 'niyamase asaMkhyAtaveM bhAga adhika hai' isa vacanase upalabdha hotA hai| zaMkA--karma pradezoMkA bhujagAra aura alpatara pada kisa nimittase hotA hai ? samAdhAna--nahIM, kyoMki jisa prakAra zukla aura kRSNapakSameM candramaNDala svabhAvataH bar3hatA aura ghaTatA hai usI prakAra yahA~ para karmapradezoMkA bhujagAra aura alpatara pada svabhAvase hotA hai| zaMkA--yadi alpatara kAlake bhItara naSTa honevAle dravyase bhujagAra kAlake bhItara saJcita honevAlA dravya vizeSa adhika hI hotA hai to kSapitakAzikake dravyase guNitakarmAzika jIvakA dravya bhI vizeSa adhika honA caahie| parantu aisA nahIM hai, kyoM ki aisA mAnane para vedanA aura cUrNisUtrake sAtha virodha AtA hai ? / samAdhAna--vizeSa adhika hai yaha satya hai to bhI vedanA aura cUrNasUtra ke sAtha virodha nahIM AtA, kyoMki svavacana virodhako chor3a kara dUsare granthameM pratipAdita arthake sAtha AnevAle virodhako nahIM svIkAra kiyA gayA hai| vedanA aura cUrNisUtroMkA upadeza hai ki alpatara kAlake bhItara kSayako prApta honevAle dravyase Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 appadarakAlammi jhijjamANadavvAdo bhujagArakAlammi guNidakammaMsiyavisayammi saMcijamANadavvaM kattha vi asaMkhejjabhAgabhahiyaM, kattha vi saMkhejabhAgabhahiyaM, kattha vi saMkhejjaguNabbhahiyaM, kattha vi asaMkhejjaguNamatthi / teNa tattha guNidakammaMsiyakAlo kmmhidimetto| khavidakammaMsiyammi puNa bhujagArakAlammi saMcidadavvAdo appadarakAlammi jhINadavvamasaMkhe0bhAgabbhahiyaM, kattha vi saMkhejabhAgabhahiyaM saMkhejjaguNa bhahiyamasaMkhejaguNabbhahiyaM ca / edaM kudo Navvade ? kmmhidimettkhvidkmmNsiykaalpduppaaynnaado| uccAraNAe puNa guNidakammaMsiyammi appadarakAlammi jhINadavvAdo bhujagArakAlammi saMcidadavvaM visesAhiyaM ceva / edaM kudo Navvade ? lobhasaMjalaNassa jahaNNadavvAdo vechAvahikAlabhatare paMciMdiyajogeNa saMcidaM pi lobhasaMjalaNadavvaM visesAhiyaM ceve ti vynnaado| jadi evaM to uccAraNAe kammahidimetto guNidakammaMsiyakAlo kima parUvido ? bhujagArakAlammi sagaasaMkhejadibhAgamettadavvasaMgahaNa / ___ 100. sammAmicchattassa jahaNNapadesavihattio miccha0-paNNArasaka0-tiNNi `r`r `r`r `r``hm `r`r `r`r -rammar guNitakarmAzikake viSayarUpa bhujagAra kAlake bhItara saJcita huA dravya kahIM para asaMkhyAtaveM bhAga adhika hai, kahIM para saMkhyAtaveM bhAga adhika hai, kahIM para saMkhyAtaguNA adhika hai aura kahIM para asaMkhyAtaguNA adhika hai| isa lie vahA~ guNitakAMzikakA kAla kamasthitipramANa hai / parantu kSapitakAMzikake bhujagAra kAlake bhItara saJcita hue dravyase alpatara kAlake bhItara kSayako prApta honevAlA dravya kahIM para asaMkhyAtaveM bhAga adhika hai, kahIM para saMkhyAtaveM bhAga adhika hai, kahIM para saMkhyAtaguNA adhika hai aura kahIM para asaMkhyAtaguNA adhika hai| zaMkA--yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna--kSapitakarmAzikakA kAla karmasthitipramANa kahA hai| usase jAnA jAtA hai| parantu uccAraNAke anusAra guNitakAMzikasambandhI alpatarakAlake bhItara kSayako prApta hue dravyase bhujagArakAlake bhItara saJcita huA dravya vizeSa adhika hI hai / zaMkA-yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna-lobhasaMjvalanake jaghanya dravyase do chayAsaTha sAgara kAlake bhItara paJcendriya jIvake yoga dvArA saJcita huA bhI lobhasaMjvalanakA dravya vizeSa adhika hI hai isa vacanase jAnA jAtA hai| ... zaMkA-yadi aisA hai to uccAraNAmeM guNitakarmAzikakA kAla karmasthitipramANa kisalie kahA hai ? samAdhAna- bhujagAra kAlake bhItara apanA asaMkhyAtavA~ bhAga adhika dravyakA saMgraha karaneke lie kahA hai| 6100. samyagyithyAtvakI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvake mithyAtva, pandraha kaSAya aura Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe saNNiyAsaparUvaNA 65 veda0 NiyamA aja. asaMkhe guNanbhahiyA / lobhasaMja0-chaNNoka. NiyamA aja. asNkhe0bhaagbbhhiyaa| sammatta0 NiyamA avihattio / sammattassa jahaNNapadesavihattizro miccha0-sammAmi0-paNNArasaka0-tiNNivedANaM NiyamA aja0 asaMkhe0guNabbhahiyA / lobhasaMja0-chaNNoka0 NiyamA aja0 asaMkhe0bhAganmahi / kAraNaM puvvaM paravidaM tiNeha pruuvijjde|| 101. aNaMtANu0kodha0 jahaNNapade0 mANe-mAyA-lobhANaM NiyamA taM tu vihANapadidA aNaMtabhAgabbhahi0 asaMkhe0bhAgabbhahiyA vA / miccha0 samma0sammAmi0-ekkArasaka0-tiNNivedANaM NiyamA aja. asaMkhe0 bhAgabhahiyA / lobhasaMja0-chaNNoka. NiyamA aja0 asaMkhe0bhAgabbhahiyA / evaM' mANa-mAyA-lobhANaM / apaJcakkhANakodha. jaha0 padesavihattio sattakasAyANaM NiyamA vihttio| taM tu veDhANapadidA aNaMtabhAgabhahiyA asaMkhe0bhAganbhahiyA / tiNNisaMjala-tiNNiveda. NiyamA aja0 asaMkhe0guNabbhahi0 / lobhasaMja0-chaNNoka0 NiyamA arja0 asaMkhe0tIna vedoMkI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaguNI adhika hotI hai| lobhasaMjvalana aura chaha nokaSAyoMkI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai| tathA vaha samyaktvakA niyamase avibhaktivAlA hotA hai| samyaktvakI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvake mithyAtva, samyagmithyAtva, pandraha kaSAya aura tIna vedoMkI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaguNI adhika hotI hai / lobhasaMjvalana aura chaha nokaSAyoMkI niyamase . ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai| kAraNa pahale kaha Aye haiM, isalie yahA~ usakA kathana nahIM krte| 6101. anantAnubandhI krodhakI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvake mAna, mAyA aura lobhakI niyamase jaghanya pradezavibhakti hotI hai aura ajaghanya pradezavibhakti hotI hai| yadi ajaghanya pradezavibhakti hotI hai to vaha do sthAna patita hotI hai-yA to anantaveM bhAga adhika hotI hai yA asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai / mithyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva, gyAraha kaSAya aura tIna vedoMkI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai| lobhasaMjvalana aura chaha nokaSAyoMkI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai| isI prakAra mAna, mAyA aura lobhakI mukhyatAse sannikarSa jAnanA caahie| apratyAkhyAnAvaraNa krodhakI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvake sAta kaSAyoMkI niyamase jaghanya pradezavibhakti yA ajaghanya pradezavibhakti hotI hai| yadi ajaghanya pradezavibhakti hotI hai to vaha do sthAna patita hotI hai-yA to anantaveM bhAga adhika hotI hai yA asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai| tIna saMjvalana aura tIna vedoMkI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaguNI adhika hotI hai| lobhasaMjvalana aura chaha nokaSAyoMkI niyamase ajaghanya pradeza vibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai| vaha zeSa prakRtiyoMkA niyamase 1. zrA0pratI 'asaMkhe bhAgabbhahiyA vaa| evaM' iti pAThaH / 2. mA0pratau 'chaNNoka0 aja.' iti paatthH| Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 jayadhavalAsahide kasAtha pAhuDe [ padesavihasI 5 bhAga bha0 / sesANaM payaDINaM NiyamA avihatio / evaM sattakasAyANaM / kodhasaMja0 jaha0 padesavihatio mANa- mAyAsaMja0 niyamA aja0 asaMkhe0 guNanma0 / lobhasaMja0 NiyamA aja0 asaMkhe0 bhAgabbha0 / sesANaM payaDINaM NiyamA avihattio / mANasaMja0 jahaNNapadesa vihattio mAyAsaMja0 niyamA aja0 asaMkhe 0 guNa bha0 / lobhasaMjala0 NiyamA aja0 asaMkhe 0 bhAgabbha0 / mAyAsaMja0 jaha0 padesavihattio lobhasaMja0 NiyamA ja0 asaMkhejjaguNa bhahiyo / sesANamavihattio / lobhasaMja0 jaha0 pade0viha0 ekkArasa0 - tiNNiveda0 NiyamA aja0 zrasaMkhe0 guNa bha0 / chaNNoka0 niyamA aja * asaMkhe0 bhAgabbha0 / 102. itthiveda 0 jaha0 pade0 vihattizro tiNisaMja0 - purisa0 niyamA aja0 asaMkhe 0 guNa bha0 / lobhasaMja0 chaNNoka0 niyamA aja0 asaMkhe 0 bhAganbhahiyaM / evaM puMsayavedassa | purisaveda0 jaha0 padesa0 tiNNisaMja0 niyamA aja0 asaMkhe0guNabha0 / lobhasaMja0 NiyamA aja0 asaMkhe0 bhAgabbha0 / hassa0 jaha0 pade0vihattio tiNisaMja0 - purisaveda0 NiyamA aja0 asaMkhe 0guNabbhahi0 / lobhasaMja0 vibhaktivAlA hotA hai| isI prakAra sAta kaSAyoMkI mukhyatAse sannikarSa jAnanA cAhie / krodhasaMjvalanakI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvake mAnasaMjvalana aura mAyAsaMjvalanakI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaguNI adhika hotI hai / lobhasaMjvalanakI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai / vaha zeSa prakRtiyoM kA niyamase vibhaktivAlA hotA hai| mAnasaMjvalanakI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvake mAyAsaMjvalanakI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaguNI adhika hotI hai / lobhasaMjvalanakI niyama se ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai| mAyAsaMjvalanakI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvake lobhasaMjvalanakI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaguNI adhika hotI hai / vaha zeSa prakRtiyoMkA avibhaktivAlA hotA hai / lobhasaMjvalanakI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvake gyAraha kaSAya aura tIna vedoMkI niyamase jaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaguNI adhika hotI hai / chaha nokaSAyoMkI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai / 6. 102. strIvedakI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvake tIna saMjvalana aura puruSaveda kI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaguNI adhika hotI hai| lobha saMjvalana aura chaha nokaSAyoMkI niyamase jaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai / isa prakAra napuMsakavedakI mukhyatAse sannikarSaM jAnanA cAhie / puruSavedakI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvake tIna saMjvalanoMkI niyamase jaghanya pradezavibhakti hotI hai jo zrasaMkhyAtaguNI adhika hotI hai| lobhasaMjvalanakI niyamase jaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai / hAsyakI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvake tIna saMjvalana aura puruSavedakI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaguNI adhika hotI hai / 1. a 10 pratau 'aja0 saMkhe0 guNagbhahiyaM' iti pAThaH / Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] uttarapayaDipadesavihantIe saNNiyAsaparUvaNA NiyamA ajaha0 asaMkhe0 bhAga0bha0 | paMcaNoka0 NiyamA taM tu vedvANapadidA anaMtabhAga0bha0 asaMkhe 0 bhAgabbhahi0 / evaM paMcaNokasAyANaM / 0 $ 103. AdeseNa Neraiesu miccha0 jaha0 padesavihattio samma0 sammAmi0 NiyamA aja0 asaMkhe 0 guNabbhahiyA / bArasaka0NavaNoka0 NiyamA aja0 asaMkhe bhAgabhahiyA / itthi - NavuMsayavedANaM hodu NAma asaMkhe0 bhAgavbhahiyataM, micchattaM gaMtUNa paDivakkhabaMdhagaddhAe carimasamayammiM jahaNNasaMtakammattavalaMbhAdo | Na sesakammANaM, tettIsa sAgarotrame paMciMdiyajogeNa eiMdiyajogaM pekkhidUNa asaMkhe0 guNeNa saMcidattAdo tti ? Na esa doso, khavidakammaM siyajaddaNNadavvaM pekkhidUNa guNidakammaMsiyabhujagArakAlammi saMcidadavyassa asaMkhe 0guNahINattAdo / edaM kudo navvade ! edamhAdo ceva saNyAsAdo | evaM saMte jahaNNadavvAdo ukassadavyamasaMkhe0guNaM ti bhaNidaveyaNA cuNNittehi viroho hodi tti Na paccavadve yaM, bhiNNovaesattAdo / samma0 jaha0 lobhasaMjvalanakI niyamase ajaghanya pradezabibhakti hotI haiM jo asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai / pA~ca nokaSAyoMkI niyamase jaghanya pradezavibhakti hotI hai yA ajaghanya pradezavibhakti hotI hai / yadi jaghanya pradezavibhakti hotI hai to vaha do sthAna patita hotI hai -yA to ananta bhAga adhika hotI hai yA zrasaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai| isI prakAra pA~ca nokaSAyoM kI mukhyatAse samnikarSa jAnanA cAhie / $ 103. Adezase nArakiyoMmeM mithyAtvakI jaghanya pradezavibhaktibAle jIvake samyaktva aura samyagmithyAtvakI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaguNI adhika hotI hai / bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI niyamase jaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai / zaMkA - strIveda aura napuMsakavedakI ajaghanya pradezavibhakti asaMkhyAtaveM bhAga adhika ho, kyoMki mithyAtvameM jAkara pratipakSa prakRtike bandhaka kAlake antima samaya meM jaghanya satkarma upalabdha hotA hai / parantu zeSa karmoM kI ajaghanya pradezavibhakti asaMkhyAtaveM bhAga adhika nahIM ho sakatI, kyoMki tetIsa sAgarakI yuvAle jIvoMmeM ekendriya jIvake yogako dekhate hue asaMkhyAtaguNe pacandriya jIvake yogadvArA unakA dravya saJcita hotA hai ? samAdhAna - yaha koI doSa nahIM hai, kyoMki kSapitakarmAzika jIvake jaghanya dravyako dekhate hue guNitakarmAzika jIvake bhujagAra kAlake bhItara sacita huA dravya asaMkhyAtaguNA hIna hotA hai| zaMkA - yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai / samAdhAna -- isI sannikarSase jAnA jAtA hai / zaMkA- aisA hone para jaghanya dravyase utkRSTa dravya asaMkhyAtaguNA hotA hai aisA kathana karanevAle vedanA cUrNisUtroM ke sAtha virodha AtA hai ? samAdhAna - aisA nizcaya nahIM karanA cAhie, kyoMki vaha bhinna upadeza hai / 1. tA0 pratau 'paDivaraca rimasamayammi' iti pAThaH / Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 ayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 padesa vihattio micchata0 - bArasaka 0 - NavaNoka0 NiyamA aja0 asaMkhe 0 bhAgabbhahi0 / sammAmi0-- anaMtANu 0 caukka0 niyamA aja0 asaMkhe0 guNabbha0 / sammAmi0 jaha0 padesavihattio micchata - bArasaka0 - NavaNoka0 NiyamA aja0 asaMkhe0 bhAganbha0 / tANu 0 cakka0 niyamA0 aja0 asaMkhejjaguNanbhahiyA / O 0 9 104. atANukodha0 jaha0 padesavihattio micchatta- bArasaka0 NavaNoka NiyamA aja0 asaMkhejjabhAgabbhahiyA samma0 sammAmi0 NiyamA aja0 asaMkhe 0 guNabha0 | mANa- mAyA - lobhANaM NiyamA taM tu vidvANapadidA anaMtabhAganbhahiyA asaMkhe 0 bhAga0bha0 vA / evaM mANa - mAyA lobhANaM / apaccakkhANakodha0 jaha0 padesavihattio micchatta- sattaNoka0 jiyamA aja0 asaMkhe0 bhAga0bha0 / samma0sammAmi0 - anaMtANu 0 caukka0 NiyamA aja0 asaMkhe0 guNa bha0 / ekkArasaka0-bhayaducha0 niyamA taM tu vidvANapadidA - anaMtabhAganbhahiyA asaMkhe 0 bhAgabbhahiyA vA / evamekkArasaka0-bhaya-duguMchANaM / samyaktvakI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvake midhyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai / samyagmithyAtva aura anantAnubandhIcatuSkakI niyama se ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo saMkhyAtaguNI adhika hotI hai / samyagmithyAtvakI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvake mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai / anantAnubandhIcatuSkakI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaguNI adhika hotI hai / $ 104 antAnubandhI krodhakI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvake mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI niyama se ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai | samyaktva aura samyagmithyAtvakI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaguNI adhika hotI hai / anantAnubandhI mAna, mAyA aura lobhakI niyamase jaghanya pradezavibhakti bhI hotI hai aura jaghanya pradezavibhakti bhI hotI hai / yadi ajaghanya pradezavibhakti hotI hai to vaha do sthAna patita hotI hai - yA to anantaveM bhAga adhika hotI hai yA asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai / isI prakAra anantAnubandhI mAna, mAyA aura lobhakI mukhyatAse sannikarSa jAnanA cAhie / pratyAkhyAnAvaraNa krodhakI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvake mithyAtva aura sAta nokaSAyoMkI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai / samyaktva, samyagmithyAtva aura anantAnubandhIcatuSkakI niyamase jaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAta gaNI adhika hotI hai / gyAraha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI niyamase jaghanya pradezavibhakti bhI hotI hai aura ajaghanya pradezavibhakti bhI hotI hai / yadi jaghanya pradezavibhakti hotI hai to vaha do sthAna patita hotI hai - yA to anantaveM bhAga adhika hotI hai yA asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai| isI prakAra gyAraha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI mukhyatAse sannikarSa jAnanA cAhie / Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] uttarapayaDipadesavihattIe saNNiyAsa parUvaNA 66 aja0 C $ 105. ithiveda 0 jaha0 padesavihattio micchatta- bArasaka0-3 -advaNoka0 niyamA asaMkhe 0 bhAganbhahi0 / samma0 - sammAmi0 - anaMtANu0 caukka0 NiyamA aja0 asaMkhaM 0 guNa bhahiyA / evaM purisa - NavaMsayavedANaM / NabuMsayavede jahaNNe saMte micchatassa asaMkhe 0 bhAganbhahiyattaM hodu NAma, purisavede puNa jahaNNe saMte micchattassa asaMkhe 0guNanbhahiyataM mottUNa NAsaMkhejjabhAgavbhahiyattaM, sammataM ghettUNa tettIsasAgarovamamettakAlaM baMdhe viNA avadattAdo tti ? Na, tettIsa sAgarovamANi sammattaguNeNa avadissa micchattadavvaM pi purisaveda jahaNNasaMtakampiya bhicchattadavvAdo asaMkhe0 bhAgahINaM caiva / edassAiriyassa upadeseNa guNida- khavidakammaM siesa carimaNisegappahuDi visesahINakameNa heA jAva samayAhiyaAvAhA tti hidi paDi padesAvadvANAdo / kudo evaM road ? edamhAdo ceva saSNiyAsAdo | aNuloma-vilomapadesarayaNAsu kA ettha saccilliyA Na Navvade ANAkaNidvadAe teNa doNhamu esANamettha saMgaho kAyavvo / $ 106. hassassa jaha0 padesavihattio micchatta 0 - bArasaka0 sattaNoka 0 NiyamA aja0 asaMkhe0 bhAganbhahiyA / samma0 sammAmi0 - anaMtANu 0 cakka0 niyamA $ 105. strIvedakI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvake midhyAtva, bAraha kaSAya aura ATha nokaSAyoMkI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai / samyaktva, samyagmithyAtva aura anantAnubandhIcatuSkakI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo saMkhyA guNI adhika hotI hai| isI prakAra puruSaveda aura napusaMvedakI mukhyatAse sannikarSa jAnanA cAhiye / zaMkA - napusaMkavedake dravyake jaghanya rahane para midhyAtvakA dravya asaMkhyAtaveM bhAga adhika hove, parantu puruSavedake dravyake jaghanya rahane para mithyAtvakA dravya asaMkhyAtaguNa adhikako chor3a kara asaMkhyAtaveM bhAga adhika nahIM ho sakatA, kyoMki samyaktvako grahaNa karake tetIsa sAgara pramANa kAla taka bandhake vinA vaha avasthita rahatA hai / samAdhAna -- nahIM, kyoMki tetIsa sAgara kAla taka samyaktva ke sAtha avasthita rahanevAle jIvake jo midhyAtvakA dravya hotA hai vaha bhI puruSavedake jaghanya satkarmavAle jIvake midhyAtvake dravyase asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kama hI hotA hai| isa AcAryake upadezAnusAra guNitakarmAzika aura kSatikarmAzika jIvake antima niSekase lekara nIce eka samaya adhika bAdhAkAlake prApta hone taka pratyeka sthitike prati vizeSa hIna kramase pradezoMkA avasthAna pAyA jAtA hai / zaMkA- yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna isI sannikarSase jAnA jAtA hai ? anuloma aura viloma pradezaracanAke madhya kaunasI pradezaracanA samIcIna hai yaha uttarottara jinavANIke kSINa hote jAnese jJAta nahIM hotA, isalie donoM upadezoMkA yahA~ para saMgraha karanA cAhie / $ 106. hAsyakI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvake midhyAtva, bAraha kaSAya aura sAta nokaSAyoMkI niyamase jaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai / . Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 ama0 asaMkhe0guNanbha0 / radi0 NiyamA taM tu vihANapadidA aNaMtabhAgabha. asaMkhe bhAganbhahiyA vA / evaM radIe / 107. aradi0 jaha0 padesavihattio miccha0-dhArasaka0 sattaNoka0 NiyamA aja0 asaMkhe0 bhaagbbhhiyaa| samma0-sammAmi0-aNaMtANu0caukka0 NiyamA aja0 asaMkhe0guNabbha0 / soga0 NiyamA taM tu vidvANapadidaM aNaMtabhAgabha. asaMkhe0bhAganbha0 vA / evaM sogassa / evaM sttmaae| paDhamAdi jAva chahi ti evaM ceva / Navari itthi-NasayavedANaM jahaNNapadesavi0 aNaMtANu caukka0 avihttio| 6 108. tirikzvagadIe tirikvANaM pddhmpuddhvibhNgo| Navari itthi-Naqsayaveda0 jaha0 vihattio miccha0 -samma0--sammAmi0--aNaMtANu0caukANaM NiyamA avihttio| evaM paMciMdiyatirikkha-paMci0tiri0pajjattANaM / paMci0tiri0 joNiNINaM pddhmpuddhvibhNgo| ___106. paMciM0tiri0apajja. micchatta0 jaha0 padesavihattio samma0sammAmi0 NiyamA aja. asNkhe0gunnbbhH| solasaka0-bhaya-duguMcha0 NiyamA taMtu samyaktva, samyagmithyAtva aura anantAnubandhIcatuSkakI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaguNI adhika hotI hai| ratikI niyamase jaghanya pradezavibhakti bhI hotI hai aura ajaghanya pradezavibhakti bhI hotI hai| yadi ajaghanya pradeza vibhakti hotI hai to vaha do sthAna patita hotI hai| yA to anantaveM bhAga adhika hotI hai yA asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai| isI prakAra ratikI mukhyatAse sannikarSa jAnanA caahiye| 6 107 aratikI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvake mithyAtva, bAraha kaSAya aura sAta nokapAyoMkI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai| samyaktva,samyagmithyAtva aura anantAbandhIcatuSkakI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaguNI adhika hotI hai| zokakI niyamase jaghanya pradezavibhakti hotI hai aura ajaghanya pradezavibhakti bhI hotI hai / yadi ajaghanya pradezavibhakti hotI hai to vaha do sthAna patita hotI hai| yA to anantaveM bhAga adhika hotI hai yA asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai| isI prakAra zokakI mukhyatAse sannikarSa jAnanA caahie| sAtavIM pRthivImeM isI prakAra jAnanA caahie| pahilIse lekara chaThI pRthivI taka isI prakAra bhaGga hai| itanI vizeSatA hai ki strIveda aura napuMsakavedakI jaghanya pradezavibhaktivAlA jIva anantAnubandhIcatuSkakI avibhaktivAlA hotA hai| 108.tiya'JcagatimeM tiyazcoMkA bhaGga pahalI pRthivIke samAna hai| itanI vizeSatA hai ki strIveda aura napuMsakavedakI jaghanya pradezavibhaktivAlA jIva mithyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva aura anantAnubandhIcatuSkakI niyamase avibhaktivAlA hotA hai / isI prakAra pazcendriya tiryazca aura paJcandriya tiyazca paryApta jIvoMke jAnanA caahie| pazcendriya tiryazca yoniniyoMmeM pahilI pRthivIke samAna bhaGga hai| 6106. paJcendriya tiryazca aparyAptakoMmeM mithyAtvakI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvake samyaktva aura samyagmithyAtvakI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaguNI Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ---- -- -- gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe saNNiyAsaparUpaNA vihANapadidA.- aNaMtabhAganma0 asaMkhe0bhAgabha. baa| sakSaNoka. NiyamA aja0 asaMkhe0bhAganma0 / evaM solasaka0-bhaya-duguMchANaM / 110. samma0 jaha0 padesavihatio sammAmi0 NiyamA aja. asaMkhe0guNabbha0 / miccha0-solasaka0-NavaNoka0 NiyamA aja. asaMkhe0bhAgabha0 / evaM sammAmi0 / gavari sammattassa NiyamA avihttio| 111. itthiveda0 jaha0 pade0vi0 samma0-sammAmi0 NiyamA aja. asaMkhe0guNabbha0 / miccha0-solasaka0-ahaNoka0 NiyamA aja. asaMkhe bhaagbbhH| evaM puris-nnsyvedaannN| 112. hassassa jaha0 padesavihattio radi0 NiyamA taM tu vihANapadidAaNaMtabhA0 asaMkhejjabhAgabbhahiyo vA / sesamitthivedabhaMgo / evaM radIe | 113. aradi0 jaha0 pade0vihattio soga0 NiyamA taM tu vihANapadidaM / sesaM hassabhaMgo / evaM sogassa / evaM maNusaapajjattANaM / adhika hotI hai| solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI niyamase jaghanya pradezavibhakti bhI hotI hai aura ajaghanya pradezavibhakti bhI hotI hai| yadi ajaghanya pradezavibhakti hotI hai to vaha do sthAna patita hotI hai yA to anantaveM bhAga adhika hotI hai yA asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai| sAta nokapAyoMkI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai| isI prakAra solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI mukhyatA sannikarSa jAnanA caahie| 6110. samyaktvakI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvake samyagmithyAtvakI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaguNI adhika hotI hai| mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai / isI prakAra samyagmithyAtvakI mukhyatAse sannikarSa jAnanA caahiye| itanI vizeSatA hai ki yaha samyaktvakI niyamase avibhaktivAlA hotA hai| 111. strIvedakI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvake samyaktva aura samyagmithyAtvakI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaguNI adhika hotI hai| mithyAtva, solaha kaSAya aura ATha nokaSAyoMkI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai| isI prakAra puruSaveda aura napuMsakavedakI mukhyatAse sannikarSa jAnanA caahie| $ 112. hAsyakI jaghanya pradeza vibhaktivAle jIvake ratikI niyamase jaghanya pradezavibhakti bhI hotI hai aura ajaghanya pradezavibhakti bhI hotI hai| yadi ajaghanya pradezavibhakti hotI hai to vaha do sthAna patita hotI hai| yA to anantaveM bhAga adhika hotI hai yA asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai| zeSa bhaGga strIvedake samAna hai| isI prakAra ratikI mukhyatAse sannikarSa jAnanA caahie| 113. aratikI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvake zokakI niyamase jaghanya pradezavibhakti bhI hotI hai aura ajaghanya pradezavibhakti bhI hotI hai| yadi ajaghanya pradeza vibhakti hotI hai to vaha do sthAna patita hotI hai| zeSa bhaGga hAsyake samAna hai| isI prakAra zokakI mukhyatAse sannikarSa jAnanA caahie| isI prakAra arthAt paJcendriya tiryazca aparyAptakoMke samAna manuSya aparyAptakoMmeM jAnanA caahie| Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 114. maNusagadIe mnnussaannmoghN| maNusapajjA evaM ceva / Navari ithiveda. jamhi jamhi bhaNadi tamhi NiyamA aja0 asaMkhe0bhAgabbhahiyA / ithiveda0 jaha. pade0vihattio NavaMsa siyA atthi siyA patthi / jadi atthi NiyamA aja0 asNkhe0gunnbbh0| 115. maNusiNIsu oghaM / vari purisaveda-Nasayaveda0 jamhi jamhi bhaNadi tamhi tamhi NiyamA aja0 asaMkhe0bhAgabbha0 / NavUsa0 jaha0 pade vihattio itthiveda0 kiM jahaNNA kimajahaNNA 1 NiyamA aja. asNkhe0gunnbbh0| pUrisaveda. jaha0 pade vittio ekkArasaka0-itthiveda0 NiyamA aja. asaMkhe0guNabbha0 / lobhasaMja0-sattaNoka0 NiyamA aja0 asaMkhe bhAgabha0 / ettha lobhasaMjalaNa-purisavedANamadhApavattakaraNacarima samae jahaNNasAmitte avasiha saMte tesimaNNoNNaM pekkhiyUNa taM tu vihANapadidA tti vattavye asaMkhe0 bhAgabhahiyattaNiyamo kiMNibaMdhaNo tti ciMtiya vattavvaM / 116. devagadIe devANaM tirikkhoghaM / bhavaNa-vANa-jodisi0 pddhmpuddhvibhNgo| sohammIsANappahuDi jAvuvarimagebajjo tti devogho / aNudisAdi jAva sabasiddhi tti miccha0 jaha0 padevihattio samma0-sammAmi0 NiyamA taMtu $ 114. manuSyagatimeM manuSyoMkA bhaGga oghake samAna hai| manuSya paryAptakoMmeM isI prakAra hai| itanI vizeSatA hai ki strIveda jahA~ jahA~ kahA jAya vahA~ vahA~ vaha niyamase ajaghanya asaMkhyAtavAM bhAga adhika hotA hai / strIvedakI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvake napuMsakaveda pradezavibhakti syAt hai aura syAt nahIM hai| yadi hai to niyamase ajaghanya pradezavibhakti hai jo asaMkhyAtaguNI adhika hotI hai| 6 115. manuSyiniyoMmeM oghake samAna bhaGga hai / itanI vizeSatA hai ki puruSaveda aura napuMsakaveda pradezavibhakti jahA~ jahA~ kahI jAya vahA~ vahA~ niyamase ajaghanya asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai| napuMkavedakI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvake strIveda pradezavibhakti kyA jaghanya hotI hai yA ajaghanya hotI hai ? niyamase ajaghanya asaMkhyAtaguNI adhika hotI hai| puruSavedakI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvake gyAraha kaSAya aura strIvedakI niyamase asaMkhyAtaguNI ajaghanya pradezavibhakti hotI hai / lobhasaMjvalana aura sAta nokaSAyoMkI niyamase asaMkhyAtaveM bhAga adhika ajaghanya pradezavibhakti hotI hai / yahA~ para lobhasaMjvalana aura puruSavedakA adhaHpravRttakaraNake antima samayameM jaghanya svAmitva avaziSTa rahane para paraspara dekhate hue unakI paraspara jaghanya pradezakti bhI hotI hai aura ajaghanya pradezavibhakti bhI hotI hai| usameM bhI ajaghanya pradeza vibhakti do sthAna patita hotI hai isa prakAra kathana karane para asaMkhyAtaveM bhAga adhikakA niyama kiMnimittaka hotA hai isa bAtakA vicAra kara kathana karanA caahie| 6 116. devagatimeM devoMmeM sAmAnya tiryaJcoMke samAna bhaGga hai| bhavanavAsI, vyantara aura jyotiSI devoMmeM pahalI pRthivIke samAna bhaGga hai| saudharma aura aizAna kalpase lekara uparima praiveyaka taka donoMmeM sAmAnya devoMke samAna bhaGga hai / anudizase lekara sarvArthasiddhitakake devoMmeM -arrowd Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 -~ -rrr. gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe saNNiyAsaparUpaNA vidvANapadidA-aNaMtabhAgabbha0 asaMkhe0bhAgambha0 vA / bArasaka0-NavaNoka. NiyamA aja0 asaMkhe0bhAgabbha0 / evaM sammatta-sammAmicchatANaM / 117. aNaMtANu kodha. jaha0 pade vihattio miccha0-samma0-sammAmi0vArasaka0-NavaNoka0 NiyamA [ ajaha0 ] asaMkhe0 bhAgabha0 / mANa-mAyA-lohANaM NiyamA taM tu vihANapadidA-aNaMtabhAgama0 asaMkhe0 bhAgabbhahiyA vA / evaM maannmaayaa-lobhaannN| $ 118, apaJcakakhANakodha0 jaha0 pade0 ekArasaka0-purisa0-bhaya-duguMcha0 NiyamA taM tu vihANapadidA-aNaMtabhAga0 asaMkhe0 dhAgabbhahiyA vaa| chaNNoka0 NiyamA aja0 asaMkhe0bhAgabha0 / evamekArasaka0-purisaveda-bhaya-duguMchANaM / 116. itthiveda0 jaha0 pade0vihattio bArasaka0-aTThaNoka. NiyamA aja. asNkhe0bhaagbhH| evaM NavaMsayavedassa / hassa0 jaha0 padesa bihattio bArasaka0-sattaNoka0 NiyamA aja. asaMkhe bhAgabbha0 / radi0 NiyamA taM tu mithyAtvakI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvake samyaktva aura samyagmithyAtvakI niyamase jaghanya pradezavibhakti hotI hai aura ajaghanya pradezavibhakti bhI hotI hai| yadi ajaghanya pradezavibhakti hotI hai to vaha do sthAna patita hotI hai-yA to anantaveM bhAga adhika hotI hai yA asaMkhyAtA bhAga adhika hotI hai| bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai| isI prakAra samyaktva aura samyagmithyAtvakI mukhyatAse sannikarSa jAnanA caahie| 6117. anantAnubandhI krodhakI jaghanya pradeza vibhaktivAle jIvake mithyAtva, samyaktvaM samyagmithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai| anantAnubandhI mAna, mAyA aura lobhakI jaghanya pradezavibhakti bhI hotI hai aura ajaghanya pradezavibhakti bhI hotI hai / yadi ajaghanya pradezavibhakti hotI hai to vaha do sthAna patita hotI hai-yA to anantaveM bhAga adhika hotI hai yA asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai| isI prakAra anantAnubandhI mAna, mAyA aura lobhakI mukhyatAse sannikaSa jAnanA caahie| 118. apratyAkhyAnAvaraNa krodhakI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvake gyAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI jaghanya pradezavibhakti bhI hotI hai aura ajaghanya pradeza vibhakti bhI hotI hai / yadi ajaghanya pradezavibhakti hotI hai to vaha do sthAna patita hotI hai-yA to anantaveM bhAga adhika hotI hai yA asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai / chaha nokaSAyoMkI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai / isI prakAra gyAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI mukhyatAse sannikarSe jAnanA cAhie / 6116. strIvedakI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvake bAraha kaSAya aura ATha nokaSAyoMkI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai| isI prakAra napuMsakavedakI mukhyatAse sannikarSa jAnanA caahie| hAsyakI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvake bAraha kaSAya aura sAta nokaSAyoMkI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaveM Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 vihANapadidA-aNaMtabhAgabha0 asaMkhe0bhAgavyahiyA vA / evaM radIe / $ 120. aradi0 jaha0 pade0vihattio bArasaka0-sattaNoka0 NiyamA aja0 asaMkhe0 bhAgabha0 / sogassa NiyamA0 taM tu vihANapadidA-aNaMtabhAgabbha0 asaMkhe0 bhAgabha0 vA / evaM sogassa / evaM jANidUNa NedavvaM jAva aNAhAri tti / 6121. bhAvo savvattha odaio bhAvo / evaM NedavvaM jAva aNAhAri ti / * appaabhuaN| 6 122. sugmmedN| 8 savvatyovamapaJcakkhANamANe ukassapadesasaMtakammaM / 6 123. sattamAe puDhavIe gudikammaMsiyaNeraiyammi tettIsAuacarimasamae vaTTamANammi jadi vi ukkassaM jAdaM to vi thovaM, saahaaviyaado| bhAga adhika hotI hai| ratiko niyamase jaghanya pradezavibhakti bhI hotI hai aura ajaghanya pradezavibhakti bhI hotI hai / yadi ajaghanya pradezavibhakti hotI hai to vaha do sthAna patita hotI hai-yA to anantaveM bhAga adhika hotI hai yA asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai| isI prakAra ratikI mukhyatAse sannikarSa jAnanA cAhie / 120. aratikI jaghanya pradezavibhaktivAle jIvake bAraha kaSAya aura sAta nokaSAyoMkI niyamase ajaghanya pradezavibhakti hotI hai jo asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai / zokakI niyamase jaghanya pradezavibhakti bhI hotI hai aura ajaghanya pradezavibhakti bhI hotI hai| yadi ajaghanya pradezavibhakti hotI hai to vaha do sthAna patita hotI hai-yA to ananta bhAga adhika hotI hai yA asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotI hai| isI prakAra zokakI mukhyatAse sannikarSa jAnanA caahie| isa prakAra anAhAraka mArgaNA taka jAnakara le jAnA caahie| vizeSArtha--pahale jaghanya svAmitvakA nirdeza kara Aye haiN| use dekhakara ogha aura Adezase jaghanya sannikarSa ghaTita kara lenA caahie| jahAM kucha vizeSatA hai yA tantrAntarase bhinna matakA nirdeza kiyA hai vahAM vIrasenasvAmIne usakA alagase vicAra kiyA hI hai| isa prakAra sannikarSa samApta huaa| 6121. bhAva sarvatra audayika bhAva hai / isa prakAra anAhAraka mArgaNA taka le jAnA caahie| isa prakAra bhAva samApta huaa| OM alpabahutva / 6 122. yaha sUtra sugama hai| 8 apratyAkhyAna mAnameM utkRSTa pradezasatkarma sabase stoka hai / $ 123. sAtavIM pRthivImeM guNitakAMzika nArakIke tetIsa sAgara Ayuke antima samayameM vidyamAna rahate hue yadyapi apratyAkhyAna mAnakA dravya utkRSTa huA hai to bhI vaha stoka hai, kyoMki aisA svabhAva hai| Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe appAbahuaparUvaNA * koghe ukassapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / 6124. pubbila muttAdo apaJcakvANaM ti aNuvaTTade teNa apaJcakravANa-kodhe ukkassapadesasaMtakammaM visesAhiyaM ti saMbaMdhI kaayvvo| ketiyametto viseso ? Avali. asaMkhe0 bhAgeNa mANadavve khaMDide tattha eykhNddmetto| edaM kudo Navvade ? muttaavirohiaairiyvynnaado| mAyAe ukassapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / / $ 125, jadi vi ekammi ceva dvANe padesasaMtakammamukkassaM jAdaM to vi kodhapadesaggAdo mAyApadesaggamAvaliyAe asaMkhe0bhAgapaDibhAgeNa visesAhiyaM / kudo ? - saahaaviyaado| * lobhe ukassapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / 6 126. kettiyameteNa ? Avali0 asaMkhe0bhAgapaDibhAgeNa / * paJcakkhANamANe ukassapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / 127. ke metteNa ? Avali. asaMkhe0bhAgeNa lobhadavve khaMDide tattha eyakhaMDametteNa / kudo ? pyddivisesaado| OM usase apratyAkhyAna krodhameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6124. pUrvokta sUtrase apratyAkhyAna isa padakI anuvRtti hotI hai, isaliye apratyAkhyAna krodhameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai aisA sambandha karanA caahie| vizeSakA pramANa kitanA hai ? apratyAkhyAna mAnake dravyameM Avalike asaMkhyAtaveM bhAgakA bhAga denepara jo eka bhAga labdha Ave utanA hai| zaMkA----yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna-..sUtrAviruddha AcAryavacanase jAnA jAtA hai| * usase apratyAkhyAna mAyAmeM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai / 6 125. yadyapi eka hI sthAnameM pradezasatkarma utkRSTa huA hai to bhI krodhake pradezAgrase mAyAkA pradezAgra zrAvalike asaMkhyAtaveM bhAgakA bhAga denepara jo eka bhAga labdha Ave utanA adhika hai, kyoMki aisA svabhAva hai| OM usase apratyAkhyAna lobhameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6 126. kitanA adhika hai ? zrAvalike asaMkhyAtaveM bhAgakA bhAga denepara jo eka bhAga labdha Ave utanA adhika hai| * usase pratyAkhyAna mAnameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6127. kitanA adhika hai ? lobhake dravyameM zrAvalike asaMkhyAtaveM bhAgakA bhAga denepara vahAM jo eka bhAga labdha Ave utanA adhika hai, kyoMki yaha bhinna prakRti hai| *wwwmorrowinnar Mirrrrrrrrr Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 * kodhe ukkassapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / 3 128. sugamaM / * mAyAe ukassapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / $ 126. sugama / * lobhassa ukkassapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / 130. sugama / * aNaMtANubaMdhimANe ukkassapadesasaMtakamma visesAhiyaM / $ 131. sugamaM / * kodhe ukassapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / 132. sugama / OM mAyAe ukassapadesasaMtakamma visesAhiyaM / 133. sugamaM / 8 lobhe ukkassapadesasaMtakammaM visesAhiya / 134. sugamaM / * sammAmicchatte ukkassapadesasaMtakammaM visesAhiya / OM usase pratyAkhyAna krodhameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai / $ 128. yaha sUtra sugama hai| * usase pratyAkhyAna mAyAmeM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai / 6 126. yaha sUtra sugama hai| * usase pratyAkhyAna lobhakA utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai / 6 130. yaha sUtra sugama hai| usase anantAnubandhI mAnameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6131. yaha sUtra sugama hai| * usase anantAnubandhI krodhameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai / 6132. yaha sUtra sugama hai| (r) usase anantAnubandhI mAyAmeM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai / 6133. yaha sUtra sugama hai| * usase anantAnubandhI lobhameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai / 134. yaha sUtra sugama hai|| * usase samyagmithyAtvameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai / Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe appAbahuaparUvaNA 6 135. sattamAe puDhIe ajaMtANuvaMdhilobhaukassadavvAdo Avali. asaMkhe0bhAgapaDibhAgeNa abbhahiyamicchattakassadavvapamANattAdo / sattamapuDhavIdo ubaSTriya tasakAiesu uppanjiya tattha tasahidi samANiya puNo eiMdiemu do-tiSNibhavaggahaNAgi gamiya maNussemuvavajjiya tattha aMtomuhuttabbhahiyaahavassANi gamiya sammattaM paDivajiya micchattadavve sammAmicchattassuvari pakkhitte sammAmicchattapadesaggamukkassaM hodi / Na ca erda dabamaNatANuvaMdhilobhadavvAdo visesAhiyaM, sammattasarUveNa asaMkhejjapalidovamapaDhamavaggamUlamettasamayapabaddhANaM gayattAdo' guNaseDhiNijjarAe paDisamayamasaMkheguNaM samayapaddhANaM galidattAdo ca ? Na, dohi vi payArehi padavvassa aNaMtANubaMdhilobhadavve AvaliyAe asaMkhe0bhAgeNa khoDade tattha eyakhaMDametamicchattapayaDivisesassa asaMkhe0bhAgamaittadaMsaNAdo / taM pi kudo ? sammattadavvassa guNasaMkamabhAgahAreNa khaMDidamicchattadavvassa eyakhaMDapamANattAdo / guNasehIe NahadabbabhAgahArassa guNasaMkamabhAgahAraM pekhidUNa asaMkhejaguNattAdo ca / tamhA aNaMtANubaMdhilobhadavvAdo sammAmicchattadavvaM visesAhiyaM ti siddhaM / $ 135. kyoMki sAtavIM pRthivImeM anantAnubandhI lobhake utkRSTa dravyameM Avalike asaMkhyAtaveM bhAgakA bhAga dene para jo eka bhAga labya Ave utanA mithyAtvakA utkRSTa dravya samyagmithyAtvameM adhika pAyA jAtA hai| zaMkA-sAtavIM pRthivIse nikala kara aura usakAyikoMmeM utpanna hokara vahAM trasasthitiko samApta karake punaH ekendriyoMmeM do tIna bhava bitAkara manuSyoMmeM utpanna hokara vahAM antamuhUrta adhika ATha varSe jAne para samyaktvako prApta karake mithyAtvake dravyake samyagmithyAtvake Upara prakSipta karane para samyagmithyAtvakA utkRSTa pradezAgra hotA hai| parantu yaha dravya anantAnubandhI lobhake dravyase vizeSa adhika nahIM ho sakatA, kyoMki usa samaya taka mithyAtvake dravyameMse palyake asaMkhyAta prathama vargamUlapramANa samayapravaddha samyaktvaprakRtirUpase pariNata ho jAte hai aura guNazreNinirjarAke dvArA pratyeka samayameM asaMkhyAtaguNe samayaprabaddhoMkA galana ho jAtA hai| samAdhAna--nahIM, kyoMki ina donoM prakAroM se jo mithyAtvakA dravya naSTa hotA hai vaha anantAnubandhI lobhake dravyameM Avalike asaMkhyAtaveM bhAgakA bhAga denepara jo eka bhAga labdha Ave tatpramANa mithyAtva prakRti vizeSake asaMkhyAtaveM bhAgamAtra dekhA jAtA hai| zaMkA-vaha bhI kyoM hai ? samAdhAna--kyoMki guNasaMkramabhAgahArake dvArA mithyAtvake dravyake bhAjita karane para jo eka bhAga labdha Ave tatpramANa samyaktvakA dravya hai aura guNazreNike dvArA naSTa honevAle dravyakA bhAgahAra guNasaMkramabhAgahArako dekhate hue asaMkhyAtaguNA hai, isalie anantAnubandhI lobhake dravyase samyamithyAtvakA dravya vizeSa adhika hai yaha siddha huA / 1. prA0 pratau '-samayapabaddhANaM gaNiyattAdo' iti pAThaH / Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 * sammatta ukkassapadesasaMtakamma visesAhiyaM / 136. sammAmicchattAdo sammattassa visesAhiyattaM Na ghaDade, guNidakammaMsiyalakkhaNeNAgaMtUNa maNussesuvavajjiya aha vassANi gamiya puNo dasaNamohaM khateNa micchattadavve sammAmicchattassuvari pakkhitte sammAmicchattamukkassaM hodi / puNo tatto ari aMtomuhuttaM guNaseDhiNijjarAe sammAmicchattadavvassa gijaraNaM kariya puNo sammAmicchatte sagukkassadavvAdo asaMkhe0bhAgahINe sammattassuvari pakkhitte sammattadabassukkassattuvalaMbhAdo ti ? Na esa doso, sammAmicchatte ukkasse jadi saMte pacchA guNaseDhiNijjarAe NijaridasammAmicchattadavvAdo puvvaM sammattasarUveNa dvidadavvassa asaMkhe guNattuvalaMbhAdo / Na ca asaMkhejjaguNattamasiddhaM, okaDa kaDDaNabhAgahArAdo guNasaMkamabhAgahArassa asaMkhe0guNahINataNeNa tssiddhidsnnaado| * micchatte ukkassapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / / 6 137. bhavahidIe carimasamayahidasattamapuDhaviNeraiyamicchattakassadavvaM pekkhidUNa sammattukkassadavvammi guNaseDhiNijjarAe NijjiNNapalidovamassa asaMkhejadibhAgamettasamayapabadANamUNattuvalaMbhAdo / * hasse ukkassapadesasaMtakammamaNaMtaguNaM / (r) usase samyaktvameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6 136. zaMkA--samyagmithyAtvake dravyase samyaktvakA dravya vizeSa adhika ghaTita nahIM hotA, kyoMki guNitakarmAzika lakSaNase Akara manuSyoMmeM utpanna hokara aura ATha varSe bitAkara punaH darzanamohakA kSapaNa karanevAle usake dvArA mithyAtvake dravyake samyagmithyAtvameM prakSipta karane para samyagmithyAtvakA dravya utkRSTa hotA hai| punaH usake bAda antarmuhUrta kAla taka guNazreNinirjarAke dvArA samyagmithyAtvake dravyakI nirjarA karake punaH apane utkRSTa dravyake asaMkhyAtaveM bhAgahIna samyagmithyAtvake dravyake samyaktvameM prakSipta karane para samyaktvakA utkRSTa dravya upalabdha hotA hai ? samAdhAna--yaha koI doSa nahIM hai, kyoMki yadyapi samyagmithyAtvake utkRSTa honeke bAda guNazreNinirjarAke dvArA samyagmithyAtvakA dravya nirmANa hotA hai to bhI usa dravyake nijINaM honeke pUrva hI usase samyaktvarUpase sthita huA dravya asaMkhyAtaguNA pAyA jAtA hai| aura usakA asaMkhyAtaguNA honA asiddha bhI nahIM hai, kyoMki apakarSaNa-utkarSaNabhAgahArase guNasaMkramabhAgahAra asaMkhyAtaguNA hIna hotA hai, isase usake nijIrNa honevAle dravyase asaMkhyAtaguNe honekI siddhi ho jAtI hai| * usase mithyAtvameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6137. kyoMki bhavasthitike antima samayameM sthita hue sAtavIM pRthivIke nArakIke mithyAtvake utkRSTa dravyako dekhate hue samyaktvakA utkRSTa dravya guNazreNinirjarAke dvArA nirjINaM honese palyake asaMkhyAtaveM bhAgameM jitane samaya hoM utane samayaprabaddhapramANa kama pAyA jAtA hai| * usase hAsyameM utkRSTa pradezasatkarma anantaguNA hai / Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe appAbahuaparUvaNA 138. kudo 1 desghaadittaado| puvvuttAsesapayaDIo jeNa savvaghAilakkhaNAo teNa tAsiM padesaggaM hassapadesaggassa aNaMtimabhAgo ni bhaNidaM hodi / jadi savvaghAiphayANaM padesaggamaNaMtimabhAgo hodi to hassassa desaghAdiphaddayapadesaggassa aNaMtimabhAgeNa tassavvaghAdiphaddayANaM' padesaggeNa hodavvaM ? hodu NAma, desaghAdiphadaemu aNaMtANamaNubhAgapadesaguNahANINaM sNbhvuvlNbhaado|| (r) radIe ukkassapadesasaMtakamma visesaahiy| $ 136. kettiyametteNa ? hassasavvadavve AvaliyAe asaMkhe0bhAgeNa khaMDide tattha eyakhaMDametteNa / doNhaM payaDINaM baMdhagaddhAsu sarisAsu saMtIsu kudo radipadesaggassa visesAhiyattaM ? Na, DukkamANakAle eva teNa sarUveNa dukkaNuvalaMbhAdo / * itthivede ukkassapadesasaMtakamma saMkhejaguNaM / 140. itthivedabaMdhagaddhAdo jeNa hassa-radibaMdhagadA saMkhe guNA teNa radidavyassa saMkhe0 bhAgeNa itthivedadavveNa hodavvamidi ? saccaM, evaM ceva jadi kurave mottaNa aNNattha itthivedadavvassa saMcao kdo| kiMtu kuravesu hassa-radibaMdhagadAdo itthiveda $ 138. kyoMki yaha dezaghAti prakRti hai| yataH pUrvokta azeSa prakRtiyA~ sarvaghAti haiM, ataH unake pradeza hAsyake pradezoMke anantaveM bhAgapramANa hote haiM yaha ukta kathanakA tAtparya hai| zaMkA--yadi sarvaghAti spardhakoM ke pradeza anantaveM bhAgapramANa hote haiM to hAsyake pradezAgrake anantaveM bhAgapramANa usake sarvaghAtispardhakoMke pradeza hone cAhie ? samAdhAna-hoveM, kyoMki dezaghAti spadhaMkoMmeM ananta anubhAga pradeza guNahAniyA~ upalabdha hotI haiN| * usase ratimeM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6136. kitanA adhika hai ? hAsyake saba dravyameM Avalike asaMkhyAtaveM bhAgakA bhAga dene para jo eka bhAga labdha Ave utanA adhika hai / zaMkA-donoM prakRtiyoMke bandhaka kAloMke samAna hone para ratikA pradezAgra vizeSa adhika . kaise ho sakatA hai ? samAdhAna-nahIM, kyoMki, bandha honeke samayameM hI usa rUpase usakA bandha upalabdha hotA hai| usase strIvedameM utkRSTa pradezasatkama saMkhyAtaguNA hai| 6140. zaMkA-sIvedake bandhaka kAlase yataH hAsya aura ratikA bandhaka kAla saMkhyAtaguNA hai, ataH ratike dravyake saMkhyAtaveM bhAgapramANa strIvedakA dravya honA cAhie ? samAdhAna-satya hai, yadi kuruko chor3akara anyatra strIvedake dravyakA saJcaya kiyA hai to isI prakAra hI saJcaya hotA hai| kintu devakuru aura uttarakurumeM hAsya aura ratike bandhaka kAlase 1. bhA pratau tassa samvadhAdiphaddayANaM' iti pAThaH / Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 paMdhagadA saMkhe0guNA, ldnnqsyvedbNdhgdaabhubhaagttaado| itthivedassa ca kuravesu saMcao kado / teNa radidavvAdo itthivedadavvaM saMkhejjaguNaM ti siddhaM / * soge ukkAsapadesasaMtakammaM visesaahiy|| 5 141. kudo ! kuravitthivedabaMdhagadAdo tatthataNasogabaMdhagaddhAe visesAhiyattAdo / kettiyametto viseso ? itthivedabaMdhagaddhAe saMkhe0 bhAgametto / * aradIe ukkassapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / 142. kettiyametteNa 1 sogadavve AvaliyAe asaMkhe bhAgeNa khaMDide tattha eykhNddmetenn| * pava'sayavedaukkalsapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / 143. kudo ? IsANadevaaradi-sogabaMdhagadAdo tatthataNaNaqsayavedabaMdhagadAe visesaahiyttuvlNbhaado| kettiyametto viseso ? hassa-radivaMdhagaddha saMkhejakhaMDa kariya tattha bhukhNddmetto| OM duguchAe ukassapadesasaMtakammaM visesaahiy| / 144. IsANadevesu NavaMsayavedabaMdhagaddhAdo duguMchAbaMdhagaddhAe IsANaM gadithistrIvedakA bandhaka kAla saMkhyAtaguNA hai, kyoMki vahAM para napuMsakavedake bandhaka kAlakI apekSA strIvedakA bandhaka kAla bahubhAgapramANa upalabdha hotA hai aura devakuru tathA uttarakurumeM strIvedakA saJcaya prApta kiyA gayA hai, isalie ratike dravyase strIvedakA dravya saMkhyAtaguNA hai yaha siddha hotA hai| * usase zokameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 3141. kyoMki devakuru aura uttarakurumeM prApta honevAle strIvedake bandhaka kAlase vahAM para zokakA bandhaka kAla vizeSa adhika hai| vizeSakA pramANa kitanA hai ? strIvedake bandhaka kAlake saMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| usase aratimeM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6 142. kitanA adhika hai ? zokake dravyameM Avalike asaMkhyAtaveM bhAgakA bhAga denepara jo eka bhAga labdha Ave utanA adhika hai| * usase napusakavedakA utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai / $ 143. kyoMki IzAna kalpake devoMmeM prApta honevAle arati aura zokake bandhaka kAlase vahAM para napuMsakavedakA bandhaka kAla vizeSa adhika upalabdha hotA hai| vizeSakA pramANa kitanA hai? hAsya aura ratike bandhaka kAlake saMkhyAta khaNDa karane para unameMse bahubhAgapramANa hai| * usase jugupsAmeM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| $ 144. kyoMki IzAna kalpake devoMmeM napuMsakavedake bandhaka kAlase jugupsAkA bandhaka Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe appAbahuaparUvaNA 81 purisavedabaMdhagadAmetteNa visesAhiyattuvalaMbhAdo / OM bhaye uphassapadesasaMtakamma visesAhiyaM / 145. kettiyametteNa ? duguMchAdavve AvaliyAe asaMkhe bhAgeNa khaMDide tatya eyakhaMDametteNa / * purisavede ukkassapada sasaMtakamma visesAhiya / $ 146. kettiyametteNa ? bhayadavve AvaliyAe asaMkhe0 bhAgeNa khaMDide tattha eyakhaMDametteNa / * kodhasaM jalaNe ukkassapadesasaMtakamma sakhejaguNaM / 147. ko guNagAro ? sAdireyacharUvANi / taM jahA--mohaNIyadavvassa addhaM NokasAyabhAgo / kasAyabhAgo vi ettio ceva / tattha hassa-sogANamego, radiaradINamego, bhayassa aNNego,' duguMchAe avarego, vedassa aNNego tti / evaM gokasAyadavve paMcahi vihatte purisavedadavvaM mohaNIyadavvassa dasamabhAgamettaM / kohasaMjalaNadavya' kAla IzAna kalpameM gaye hue jIvoMke khIveda aura puruzvedake bandhaka kAlapramANa honese vizeSa adhika upalabdha hotA hai| * usase bhayameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6 145. kitanA adhika hai ? jugupsAke dravyameM Avalike asaMkhyAtaveM bhAgakA bhAga dene para jo eka bhAga labdha Ave utanA adhika hai| * usase puruSavedameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6146. kitanA adhika hai ? bhayake dravyameM zrAvalike asaMkhyAtaveM bhAgakA bhAga dene para jo eka bhAga labdha Ave utanA adhika hai| * usase krodha saMjvalanameM utkRSTa pradezasatkarma saMkhyAtaguNA hai| $ 147. guNakAra kyA hai ? sAdhika chaha aMka guNakAra hai| yathA-mohanIyake dravyakA ardha bhAgapramANa nokaSAyakA dravya hai / kaSAyakA hissA bhI itanA hI hai| nokaSAyoMke dravyameMse hAsya aura zokakA eka bhAga hai, rati aura aratikA eka bhAga hai, bhayakA anya eka bhAga hai, jugupsAkA anya eka bhAga hai aura vedakA anya eka bhAga hai| isa prakAra nokapAyake dravyameM pA~cakA bhAga dene para puruSavedakA dravya mohanIyake dravyake dasaveM bhAgapramANa prApta hotA hai / 1 / krodhasaMjvalanakA dravya bhI mohanIyake dravyake pA~ca baTe ATha bhAgapramANa prApta hotA hai, 1. tA. pratau 'hassasogANamego bhayassa araNego' iti pAThaH / 2. tA. pratau / 'kohasaMjalaNadaca' iti pAThaH / .. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 pi mohaNIyadanvassa paMcabhAgamettaM,saMgahidasayalaNokasAyadavvattAdo / pucillapurisavedadagveNa edammi kodhadavve bhAge hide sAdireyacharUvANi guNagAro hodi / * mANasaM jalaNe ukkassapadesasaMtakammaM bisesAhiyaM / $ 148. ke0metteNa ? sagapaMcamabhAgametteNaM / * mAyAsaMjalaNe ukkassapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / $ 146. ke0metteNa ? sagachabbhAgametteNa / * lobhasaM jalaNe ukkassapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / $ 150. ke0metteNa ? sagasattamabhAgametteNa / * NirayagadIe savvatthovaM sammAmicchattassa ukassapadesasaMtakammaM / 6151. kudo ? guNidakammaMsiyalakavaNeNAgaMtUNa sattamAe puDhavIe uppajjiya aMtomuhutteNa micchattamukkassaM kAhidi tti vivarIyaM gaMtUNa uvasamasammattaM paDivajjiya kyoMki isameM nokaSAyakA samasta dravya sammilita hai / isalie pUrvokta puruSavedake dravyakA isa krodhake dravyameM bhAga dene para sAdhika chaha aMkapramANa guNakAra hotA hai / udAharaNa-111x10-4 = 6 / isase spaSTa hai ki puruSavedake dravyase krodha saMjvalanakA dravya sAdhika chaha guNA hai| (r) usase mAnasaMjvalanameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| $ 148. kitanA adhika hai ? apane pA~caveM bhAgapramANa adhika hai| udAharaNa-krodhasaM0 + 1 = 1 mAnasaMjvalanakA utkRSTa dravya / * usase mAyAsaMjvalanameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| $ 146. kitanA adhika hai apane chaThe bhAgapramANa adhika hai| udAharaNa-6-1-16 mAyAsaMjvalanakA utkRSTa dravya / * usase lobhasaMjvalanameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai / 6 150. kitanA adhika hai ? apane sAtaveM bhAgapramANa adhika hai| udAharaNa-x=1+25 lobhasaMjvalanakA utkRSTa dravya / * narakagatimeM samyagmithyAtvakA utkRSTa pradezasatkarma sabase stoka hai / 6 151. kyoMki guNitakAMzikavidhise aAkara aura sAtavIM pRthivImeM utpanna hokara antarmuhUrtameM mithyAtvako utkRSTa karegA para viparIta jAkara aura upazamasamyaktvako prApta kara 1. tA0 pratau 'sagapaMcabhAgamettaNa' iti pAThaH / Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarapayaDipade savihattIe appA bahuaparUpaNA gA0 22 ] sAmittacarimasamae dvidajIvammi micchattapadesaggaM palidovamassa asaMkhe0 bhAgamettaguNasaMkamabhAgahAreNa khaMDiya tattha eyakhaMDassa sammAmicchattasarUveNa pariNadassuvalaMbhAdo / * apacakkhANamANe ukkassa padesa saMta kammamasaM khejjaguNaM' / 152. sattamatuDhaviNeraiyacarimasamae sayaladivaDuguNahANimeta samayapabaddhANamulaM bhAdo / ko guNagAro : savvajahaNNaguNasaMkamabhAgahAro / * kodhe ukkassapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / $ 153. sugamaM / * mAyAe ukassapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / $ 154. sugamaM / OM lobhe ukassapadesa saMtakammaM visesAhiyauM / $ 155. sugamamedaM, payaDivisesamettakAraNattAdo / * paccakkhANamANe ukkassapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / 156. kettiyametteNa 1 apaccakkhANalobhaukassapadesa saMtakamme AvaliyAe asaMkhejjadibhAgeNa khaMDide tattheyakhaMDameteNa / kudo ? sahAvado ! jo jIva svAmitva antima samayameM sthita hai usake mithyAtva ke pradezoM meM palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa guNasaMkrama bhAgahArakA bhAga dene para jo eka bhAga labdha Ave vaha samyagmithyAtvarUpase pariNata ho jAtA hai / * usase pratyAkhyAna mAnameM utkRSTa pradezasatkarma asaMkhyAtaguNA hai / 152. kyoMki sAtavIM pRthivIke nArakIke antima samaya meM samasta dravya Der3ha guNahAniguNita samayabaddhapramANa upalabdha hotA hai / guNakAra kyA hai ? sabase jaghanya guNasaMkramabhAgahAra guNakAra hai / * usase apratyAkhyAna krodhameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| $ 153. yaha sUtra sugama hai / * usase apratyAkhyAna mAyAmeM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai / $ 154. yaha sUtra sugama hai / 83 * usase apratyAkhyAna lobhameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai / $ 155. yaha sUtra sugama hai, kyoMki isakA kAraNa prakRti vizeSa hai / * usase pratyAkhyAna mAnameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai / $ 156. kitanA adhika hai ? apratyAkhyAna lobhake utkRSTa pradezasatkarma meM Avalike asaMkhyAtaveM bhAgakA bhAga dene para jo eka bhAga labdha Ave utanA adhika hai, kyoMki aisA svabhAva hai / 1. tA0pratau ' - saMtakammaM saMkhejaguNaM' iti pAThaH / Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 8 kohe ukkassapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / $ 157. sugama, aNaMtaraparUvidakAraNattAdo / OM mAyAe ukkassapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / $ 158. kudo 1 sahAvado ceya, tahA bhAveNAvaTANadaMsaNAdo / OM lobhe ukkassapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / 156. pahillamuttahidapaJcakravANa0 lobhe ukka0 padesasaMtakamma vise0 esu muttesu timu vi saMbaMdhaNijaM / sesaM mugamaM / / * aNaMtANubaMdhimANe ukkassapadesatakamma visesAhiyaM / * kodhe ukkassapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / OM mAyAe ukkassapadesasaMtakamma visesA heyaM / * lobhe ukkassapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / 160. sugamamedaM suttacaudyayaM / * sammatta ukkassapadesasaMtakammaM visesAhiya / 6 161. kudo ? guNidakammaMsiyalakkhaNeNAgaMtUNa sattamapuDhavIdo uvvaTTiya " do-tiNNibhavaggahaNANi tasakAiemuppajjiya puNo samANidatasahidittAdo eiMdiramuva * usase pratyAkhyAna krodhameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| $ 157. yaha sUtra sugama hai, kyoMki anantara pUrva kAraNakA kathana kara Aye haiN| OM usase pratyAkhyAnamAyAmeM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| $ 158. kyoMki svabhAvase hI usa rUpase avasthAna dekhA jAtA hai| * usase pratyAkhyAna lobhameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai / 6 156. pahale sUtrameM sthita pratyAkhyAna padakA 'lobhakA utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai' yahA~ takake ina tInoM hI sUtroMmeM sambandha kara lenA cAhie / zeSa kathana sugama hai| (r) usase anantAnubandhI mAnameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai / OM usase anantAnubandhI krodhameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| * usase anantAnubandhI mAyAmeM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai / * usase anantAnubandhI lobhameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6160. ye cAroM sUtra sugama haiN| * usase samyaktvameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai / 6161. kyoMki jo jIva guNitakAMzikavidhise Akara aura sAtavIM pRthivIse nikalakara trasakAyikoMmeM do tIna bhava dhAraNa kara anantara trasasthitiko samApta kara ekendriyoM meM -rrrrrrrrrrrrria-MAMINur. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe appAbahuaparUvaNA vajjiya baddhamaNusAuo maNusesuppanjiya pajjattIo samANiya NirayAuabaMdhapurassara paDhamasammattamuppAiya daMsaNamohaNIyakkhavaNaM pArabhiya kadakaraNijjo hodaNa aMtomuhuttamettasammattaguNaseTigovucchAsu aNaMtANubaMdhilobhamAvaliyAe asaMkhe0 bhAgeNa khaMDiya tatthegakhaMDametteNa tatto abbhahiyadivaDDaguNahANipamANaM micchattasayaladavvaM payaDivisesadavvAdo asaMkhejaguNahINaguNaseDhigijarANijjiNNadavvameteNUNaM dhariUNa hidajIvammi geraiemuppaNNapaDhamasamae vaTTamANammi sammattu kassapadesasAmiyammi tahAbhAvunalaMbhAdo / OM micchatte ukkassapadesasaMtakamma visesAhiyaM / 3. 162. kettiyametteNa 1 girayAdo uvvaTTiya sammattamukkassaM karemANassa aMtarAle jahANiseyasarUveNa guNaseDhiNijarAe ca NahadavyametteNa / taM ca kettiyaM ? sagadavve palidoSamassa asaMkhejjadibhAgamettabhAgahAreNa khaMDide tattheyakhaMDamettaM / Na ca edaM micchattukkassapadesasAmiyammi asiddhaM, carimasamayaNeraiyammi guNidakammaMsiyalakravaNeNa samANidakammahidicarimasamae vaTTamANammi aviNahasarUveNa tassuvalaMbhAdo / (r) hasse ukkassapadesasaMtakammamaNaMtaguNaM / 163. kudo ? desaghAdittaNeNa sulhprinnaamikaarnnttaado| Na ca aNaMtimautpanna ho aura manuSyAyukA bandha kara manuSyoMmeM utpanna ho tathA paryAptiyoMko pUrNa kara narakAyuke bandhapUrvaka prathama samyaktvako utpanna kara tathA darzanamohanIyake kSayakA prArambha kara kRtakRtya hokara antarmuhUrtapramANa samyaktvakI guNazreNi gopucchAoMmeM, anantAnubandhI lobhako zrAvalike asaMkhyAtaveM bhAgakA bhAga dekara jo eka bhAga labdha Ave usase adhika Der3ha guNahAnipramANa mithyAtvake samasta dravyako prakRtivizeSake dravyase asaMkhyAtaguNe hIna guNazreNi nirjarAke dvArA nirjIrNa hue dravyase hIna dravyako, dhAraNa kara sthita hai usake nArakiyoMmeM utpanna honeke prathama samayameM samyaktvake utkRSTa pradezoMke svAmIrUpase vidyamAna rahate hue usa prakArase pradezasatkarma dekhA jAtA hai / * usase mithyAtvameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| $ 162. kitanA adhika hai ? narakase nikalakara samyaktvako utkRSTa karanevAle jIvake antarAla kAlameM yathAniSeka kramase aura guNazreNinirjarArUpase jitanA dravya naSTa hotA hai utanA adhika hai| zaMkA-vaha kitanA hai ? samAdhAna-apane dravyameM palyake asaMkhyAtaveM bhAgakA bhAga dene para jo eka bhAga labdha Ave utanA hai |aur yaha mithyAtvake utkRSTa pradezoMke svAmitva kAlameM asiddha bhI nahIM hai, kyoMki jo guNitakamAMzikavidhise Akara karmasthitiko samApta karaneke antima samayameM narakaparyAyake antima samayavAlA hotA hai usake mithyAtvakA samasta dravya ukta prakArase naSTa hue binA pAyA jAtA hai| * usase hAsyameM utkRSTa pradezasatkarma anantaguNA hai| 6 163. kyoMki dezaghAti honese isake saJcayakA kAraNa sulabha pariNAma haiN| anantarSe Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 bhAgataNeNa tyovayarANaM ceva savvaghAdisarUveNa pariNamaNamasiddha, bhAgAbhAgaparUvaNAe tahA parUviyattAdo / tado desaghAdipAhammeNa puvvillAdo edassANaMtaguNattamidi siddhaM / ko guNa ? abhavasiddhiehi aNaMtaguNo sidANamaNaMtabhAgametto / * radIe ukkaslapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / 164. subohamedaM muttaM, payaDivisesamettakAraNattAdo / * itthivede ukkasapadesasaMtakamma saMkhejaguNa / 6 165. kudo ? guNidakammasiyalakkhaNeNAgaMtUNa asaMkhejjavassAuemu itthivedapadesasaMtakammaM guNedUNa agadikAgadiNNAeNa dasavassasahassAuadevemuppajjiya tasahidIe samattAe eiMdiemu savvajahaNNamaMtomuhuttamacchiya tirIyaNNAeNa paMciMdiesuvavajjiya girayAuaM baMdhisUNa geraiemuppaNNapaDhamasamae vaTTamANammi itthivedukkassapadesasAmiyaNeraiyammi oghaparUvidabaMdhagaddhAmAhappamassiyUNa kuravesu ladaoghukkassapadesasaMtakammAdo kiMcUNassa payaDitthivedukkassadavvassa radIe saMkhejjaguNahINabaMdhagaddhAsaMcidukkassasaMtakammAdo saMkhejaguNattaM paDi virohAbhAvAdo / Na ca avaMtarAle gaDhadavvaM pekkhidUNa tassa tahAbhAvaviroho AsaMkaNijo, asaMkhe0 bhAgataNeNa tassa pAhaNiyAbhAgarUpase stoka paramANuoMkA hI sarvaghAtirUpase pariNamana hotA hai yaha bAta asiddha bhI nahIM hai, kyoMki bhAgabhAgaprarUpaNameM usa prakAra kathana kara Aye haiN| isalie dezaghAtikI pradhAnatA honese pUrvokta prakRtise yaha anantaguNI hai yaha bAta siddha hai| guNakAra kyA hai ? abhavyoMse anantaguNA aura siddhoMke anantaveM bhAgapramANa guNakAra hai| * usase ratimeM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| $ 164. yaha sUtra subodha hai, kyoMki isakA kAraNa prakRtivizeSa hai| * usase strIvedameM utkRSTa pradezasatkarma saMkhyAtaguNA hai / 6 165. kyoMki jo guNitakAzavidhise Akara asaMkhyAta varSakI AyuvAle jIvoMmeM utpanna hokara aura strIvedake pradezasatkarmako guNita karake agatikA gati nyAyake anusAra dasa hajAra varSakI yuvAle devoMmeM utpanna hokara tathA trasasthitike samApta hone para ekendriyoMmeM sabase jaghanya antarmuhUrta kAla taka rahakara nAntarIya nyAyake anusAra paJcandriyoMmeM utpanna hokara aura narakAyukA bandha karake nArakiyoMmeM utpanna honeke prathama samayameM strIvedakA utkRSTa pradezasatkarma karake sthita hai usake yadyapi oghameM kahe gaye bandhaka kAlake mAhAtmyake anusAra devakuru aura uttarakurumeM prApta hue ogha utkRSTa pradezasatkarmase kucha kama dravya pAyA jAtA hai phira bhI prakRti strIvedakA utkRSTa dravyake ratike saMkhyAtaguNe hIna bandhaka kAlake bhItara saJcita hue utkRSTa pradezasatkarmase saMkhyAtaguNe honemeM koI virodha nahIM aataa| yadi koI aisI AzaMkA kare ki jisa sthalameM ogha utkRSTa dravya prApta hotA hai usa sthalase lekara yahA~ takake antarAlameM naSTa hue dravyako dekhate hue usakA tatpramANa honameM virodha AtA hai so usakI aisI AzaMkA karanA bhI ThIka nahIM hai, kyoMki antarAlameM jo dravya naSTa hotA hai vaha kula dravyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai, isalie wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe appAbahuaparUvA bhAvAdo itthivedapayaDivisesAdo vi tassa asaMkhe0guNahINattAdo ca / OM soge ukkassapadesasaMtakamma visesaahiy| 6 166. sugamamedaM muttaM, oghammi parUvidakAraNattAdo / * bharadIe ukkassapadesasaMtakamma visesAhiya / 167. ke. meneNa ? sogadavvamAvaliyAe asaMkhe0 bhAgeNa khNddideykhNddmetenn| kudo ? pyddivisesaado| * pava'sayavede ukkassapadesasaMtakamma visesAhiyaM / 168. Na ettha kiMci vattavvamatthi, oghammi parUvidabaMdhagadAvisesamAsejja visesaahiyttsiddhiido| Na ca baMdhagaddhAvisesasaMcao geraiyammi asiddho, IsANadevecaraNeraiyammi paramaNiruddhakAleNa pattatappajjAyammi kiMcUNasagoghukkassasaMcayasidIe baahaannuvlNbhaado| * duguchAe ukkassapadesasaMtakamma visesAhiyaM / $ 166. dhuvabaMdhitteNa itthi-purisavedabaMgadAsu vi saMcayuvalaMbhAdo / * bhae ukkassapadesasaMtakamma visesAhiyaM / usakI koI pradhAnatA nahIM hai / tathA strIvedarUpa prakRtivizeSa honeke kAraNa bhI vaha asaMkhyAtaguNA hIna hai| * usase zokameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6 166. yaha sUtra sugama hai, kyoMki kAraNakA nirdeza ogha prarUpaNAke samaya kara Aye haiN| * usase aratimeM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai / 6 167. kitanA adhika hai ? zokake dravyameM Avalike asaMkhyAtaveM bhAgakA bhAga dene para jo eka bhAga labdha Ave utanA adhika hai, kyoMki isakA kAraNa prakRti vizeSa hai| * usase napuMsakavedameM utkRSTa pradezasatkarza vizeSa adhika hai| 6168. yahAM para kucha vaktavya nahIM hai, kyoMki aoghameM kahe gaye bandhaka kAlakA Azraya lekara isake vizeSa adhikapanekI siddhi hotI hai| yadi kahA jAya ki bandhaka kAla vizeSameM honevAlA saJcaya nArakiyoMmeM nahIM banatA so bhI bAta nahIM hai, kyoMki jo IzAna kalpakA deva kramase nArakiyoMmeM utpanna hotA hai usake yathAsambhava kamase kama kAlake dvArA usa paryAyake prApta hone para kucha kama apane ogha utkRSTa dravyake saJcayakI siddhi hone meM koI bAdhA nahIM aatii| * usase jugupsAmeM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6166. kyoMki yaha dhruvabandhinI prakRti hai, isalie isakA strIveda aura puruSavedake bandhaka kAloMmeM bhI saJcaya hotA rahatA hai| . * usase bhayameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| hai. zrA0pratau 'IsANadeve ca Neraiyammi' iti pAThaH / . .. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ F jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe $ 170, payaDivisesassa tArisattAdo / * purisaveda ukkassapada sasaMtakamma' visesAhiya / $ 171. apavikkhattaNeNa dhuvabaMdhiNo bhayassa niraMtarasaMcidukassadavvAdo sappa vikkhapurisa vedapadesaggassa kathaM visesAhiyattaM ? Na, edassa vi sohamme palido - vamAdvidiabbhaMtare sammattaguNapAhammeNa asavattassa dhuvabaMdhitteNa pUraNuvalaMbhAdo | Na caNirayAIe idamasiddhaM, savvalahueNa kAlena aviNaNeya teNa saMcidadavveNa NeraiesuppaNNapaDhamasamae tassiddhIdo / evamavi' donhaM dhuvabaMdhINaM padesaggeNa sariseNa hodavyamidi vo juttaM payaDiviseseNa AvaliyAe asaMkhejjadibhAgeNa khaMDideyakhaMDameNa uvasamaseTIe guNasaMkamabhAgahAreNa paDicchidaNokasAyadavyameteNa ca purisavedassa visesAhiyattavalaMbhAdo / * mANasaMjalaNe ukkassapada sasaMtakamma visesAhiyaM / $ 172, kudo ? purisavedabhAgAdo mANasaMjalaNassa bhAgassa caubbhAga [ padesavihattI 5 $ 170. kyoMki prakRti vizeSa honese yaha isI prakArakI hai| * usase puruSavedameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai / $ 171. zaMkA - bhaya apratipakSa aura dhruvabandhinI prakRti hai, ataH nirantara sacita hue usake utkRSTa dravyase sapratipakSarUpa puruSavedakA pradezasamUha vizeSa adhika kaise adhika ho sakatA hai ? samAdhAna -- nahIM, kyoMki saudharma kalpameM AyukI eka palyapramANa sthiti ke bhItara samyaktva guNakI pradhAnatA se pratipakSa rahita isa prakRtimeM bhI dhruvabandhIrUpase pradezoM kI pUrti upalabdha hotI hai / yadi kahA jAya ki narakagatimeM yaha asiddha hai so bhI bAta nahIM hai, kyoMki atizIghra kAlake dvArA isa prakAra saJcita hue dravyako naSTa kiye binA jo nArakiyoM meM utpanna hotA hai usake vahAM utpanna honeke prathama samaya meM usakI siddhi hotI hai / zaMkA- --isa prakAra hone para bhI donoM hI dhruvabandhinI prakRtiyoM kA pradezasamUha samAna honA cAhie ? samAdhAna -yaha kahanA ucita nahIM hai, kyoMki eka to prakRtivizeSa honeke kAraNa Avalike asaMkhyAtaveM bhAgase bhayakA dravya bhAjita hokara jo eka bhAga labdha Ave utanA puruSavedameM vizeSa adhika dravya upalabdha hotA hai / dUsare upazamazreNimeM guNasaMkramabhAgahArake dvArA aavrrier dravya isameM saMkrAnta ho jAnese bhI isakA dravya vizeSa adhika upalabdha hotA hai / isalie dhruvabandhinI hote hue bhI ina donoM prakRtiyoMkA dravya eka samAna nahIM hai / -- * usase mAnasaMjvalanameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai / $ 172. kyoMki puruSavedake bhAgase mAnasaMjvalanakA bhAga eka cauthAI adhika upalabdha 6. A0pratau 'edamavi' iti pAThaH / Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe appAbahuaparUvaNA bhhiyttuvlNbhaado| taM jahA-purisavedadavvaM mohaNIyasavvadavvaM pekkhiyUNa dasamabhAgo hodi, mohasavvadavvassa kasAya-NokasAyANaM samapavibhattassa paMcamabhAgattAdo kasAyagokasAyadavvesu purisavedabhAgapamANeNa kIramANesu pudha pudha paMcasalAgANamuralaMbhAdo ca / mANasaMjalaNadavvaM puNa mohaNIyasavvadavvaM pekkhiyUNa ahamabhAgo, kasAyabhAgassa saMjalaNesu caudA vihanjiya hidttaado| tado mohasayaladavvadasamabhAgabhUdapurisavedasavvasaMcayAdo tadahamabhAgamettamANasaMjalaNapadesasaMcao caubhAgabhahio tti siddhaM, tammi tappamANeNa kIramANe caubbhAgabbhahiyasayalegasalAguvalaMbhAdo / 173. ettha avvuppaNNavuppAyaNa saMdihivihiM vttissaamo| taM jahA-- mohaNIyasayaladavvapamANaM cAlIsa 40 / tadaddhametto kasAyabhAgo eso 20 / NokasAyabhAgo vi tattio ceva 20 / puNo NokasAyabhAge paMcahi bhAge hide bhAgaladamettamettiyaM purisavedadavyapamANamedaM hodi 4 / kasAyabhAge vi caduhi bhAge hide laddhamattaM pamANaM saMjalaNadavyamettiyaM hodi 5 / edaM ca parisavedamAge cauhi bhAge hide jaM bhAgaladdhaM tammi tattheva pakvitte uppajjadi tti tassa tado caumbhAgabbhahiyattahotA hai / yathA-puruSavedakA saba dravya mohanIyake saba dravyako dekhate hue dasaveM bhAgapramANa hai, kyoMki eka to mohanIyake saba dravyako kaSAya aura nokaSAyameM samAnarUpase vibhakta kara dene para puruSavedakA dravya pratyekake pA~caveM bhAgapramANa prApta hotA hai| dUsare kaSAya aura nokaSAyake dravyake puruSavedakA jo bhAga ho tatpramANarUpase vibhakta karane para alaga alaga pA~ca zalAkAeM upalabdha hotI haiN| parantu mAnasaMjvalanakA dravya mohanIyake saba dravyako dekhate hue usake AThaveM bhAgapramANa hai, kyoMki kaSAyakA dravya saMjvalanoMmeM cAra bhAgarUpa vibhakta hokara sthita hai| isalie mohanIyake saba dravyake dasaveM bhAgarUpa puruSavedake samasta saJcayase mohanIyake samasta dravyake AThaveM bhAgarUpa mAnasaMjvalanakA pradezasaJcaya eka caturthAMzapramANa adhika hai yaha siddha huA, kyoMki isa dravyako puruSavedake dravyake pramANarUpase karane para caturtha bhAga adhika eka zalAkA upalabdha hotI hai| vizeSArtha-tAtparya yaha hai ki pahile mohanIyake saba dravyako AdhA kaSAyameM aura AdhA nokaSAyameM vibhakta kara do| usake bAda kaSAyake dravyakA eka cauthAI mAnasaMjvalanako do aura nokaSAya dravyakA eka pazcamAMza puruSavedako do| isa prakArase vibhAga karane para mAnasaMjvalanakA dravya mohanIyake samasta dravyake AThaveM bhAgapramANa prApta hotA hai aura puruSavedakA dravya mohanIyake samasta dravyake dasaveM bhAgapramANa prApta hotA hai, isalie yahAM puruSavedake dravyase mAnasaMjvalanakA dravya eka cauthAI adhika kahA hai| 173. aba yahA~ para avyutpanna jIvoMkI vyutpatti bar3hAneke lie saMdRSTividhi batalAte haiN| yathA-mohanIyake samasta dravyakA pramANa 40 hai| usake ardhabhAgapramANa kaSAyakA dravya yaha hai 20 / nokaSAyakA bhAga bhI utanA hI hai 20 / punaH nokaSAyake bhAgameM pA~cakA bhAga dene para jo eka bhAga labdha Ave utanA puruSavedakA dravya hotA hai| usakA pramANa yaha hai 4 / kaSAyake bhAgameM bhI cArakA bhAga dene para jo eka bhAga labdha AtA hai vaha mAnasaMjvalanakA dravya hotA hai| usakA pramANa yaha hai 5 / punaH puruSavedake bhAgameM cArakA bhAga dene para jo eka bhAga labdha Ave use usImeM milA dene para yaha mAnasaMjvalanakA dravya utpanna hotA hai, isalie yaha mAnasaMjvalanakA Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 masaMdidaM siddha / * koSasaM jalaNe ukkassapadesasaMtakamma visesaahiy| 174. sugamametya kAraNaM, payaDivisesassa bahuso parUvidattAdo / * mAyAsaMjalaNe ukassapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / 175. payaDivisesassa thaavihttaado| * lobhasaM jalaNe ukkassapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / 176. ettha jai vi saMdihIe cauNhaM saMjalaNANaM bhAgA sarisA tahA vi atthado payaDiviseseNa AvaliyAe asaMkhe0bhAgapaDibhAgieNa visesAhiyattamasthi ceve si ghettavvaM / sesaM sugamaM / evaM NirayagaioghukkassadaMDao samatto / * evaM sesANaM gadINaM NAdUNa NedavvaM / $ 177. edassa appaNAmuttassa saMkhevaruisissANuggahaha dabaTiyaNayAvalaMbaNeNa payaTTassa pajjavadviyaparUvaNA pajjavahiyajaNANuggahaTTa kIrade / taM jahA--ettha tAva NirayagaIe ceva puDhavibhedamAseja visesaparUvaNA kIrade / kadhaM puNa edassa NirayagaIdo avvadirittassa sesattaM jado imA parUvaNA suttasaMbadA haveja tti ? Na esa dravya puruSavedake dravyase eka cauthAI adhika hai yaha asaMdigdha rUpase siddha huaa| * usase krodhasaMjvalanameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6 174. yahA~ para kAraNakA nirdeza sugama hai, kyoMki prakRtivizeSarUpa kAraNakA aneka pAra kathana kara Aye haiN| * usase mAyAsaMjvalanameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| $ 175. kyoMki prakRtivizeSa isI prakArakI hotI hai| * usase lobhasaMjvalanameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6 176. yahA~ para yadyapi saMdRSTimeM cAroM saMjvalanoMke bhAga samAna dikhalAye haiM tathApi bAstavameM prakRtivizeSa honeke kAraNa zrAvalike asaMkhyAtaveM bhAgarUpa pratibhAgake anusAra mAyAsaMjvalanake dravyase lobhasaMjvalanakA dravya vizeSa adhika hI hai aisA yahAMpara grahaNa karanA caahie| isa prakAra narakagatisambandhI aogha utkRSTa daNDaka samApta huaa| * isI prakAra zeSa gatiyoMmeM jAnakara alpabahutva le jAnA caahie| 6 177. saMkSepa rucivAle ziSyoMke anugrahake lie dravyArthika nayakA avalambana lekara pravRtta hue isa mukhya sUtrakA paryAyArthika ziSyoMkA anugraha karaneke lie vizeSa kathana karate haiN| yathA-sarva prathama yahA~para narakagatike hI pRthivIbhedoMke Azrayase vizeSa kathana karate haiN| zaMkA-yadi yaha sUtra narakagatise apRthagbhUta arthakA kathana karatA hai to phira sUtrameM 'zeSa' padakA prayoga kaise kiyA jisase yaha kathana sUtrase sambandha rakhanevAlA hove ? Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] utsarapayaDipadesavihattIe appAbahuaparUpaNA doso, sAmaNNAdo visesANaM kathaMci bhedadaMsaNeNa sesattasiddhIdo / 'upayuktAdanyaH zeSa' iti nyAyAt / ) 178. tattha paDhamapuDhavIe giroghbhNgo| vidiyAdi jAva sattami tti evaM ceva / Navari sammatte ukkassapadesasaMtakammaM savvatthovaM kAdavvaM, kadakaraNijjassa tatthuppattIe abhAvAdo / tatto sammAmicchatte ukkassapadesasaMtakammamasaMkhe guNaM / kAraNaM sugama / etio ceva viseso patthi aNNastha kattha vi| 176. tirikrava-paMciMdiyatirikva-paMcitiri0pajjattANaM devagaIe devANaM ca sohammAdi jAva savasiddhi tti pddhmpuddhvibhNgo| Navari sAmittaviseso jaanneyvyo| paMciMtiri0 joNiNI-paMcitiri0apajja.-maNusaapajja0-bhavaNa 0-vANa-jodisiyANa vidiyaadipuddhvibhNgo| maNusatiyassa oghbhNgo| saMpahi sesamaggaNANaM desAmAsiyabhAveNa iMdiyamaggaNeyadesabhUdaeIdiesu tyovabahuttaparUvaNahamuttaramuttakalAvaM bhaNNadi / * eiMdiesu savvatthovaM sammatta ukassapadesasaMtakammaM / 180. ettha eiMdiema tti suttaNidda so' sesiNdiypddisehphlo| savvehito uvAra vuccamANasavvapadesehito thovaM appayaraM savvattho / kiM taM ? sammatte ukasa samAdhAna-yaha koI doSa nahIM hai, kyoMki sAmAnyase apane avAntara bhedoMmeM kathaJcit bheda dekhA jAtA hai, isalie 'zeSa' pada dvArA unake grahaNakI siddhi hotI hai| vivakSita viSayase anya 'zeSa' kahalAtA hai aisA nyAyavacana hai| 6 178. yahA~ prathama pRthivImeM sAmAnya nArakiyoMke samAna bhaGga hai| dUsarIse lekara sAtavIM pRthivItaka isIprakAra bhaGga hai| itanI vizeSatA hai ki ina pRthiviyoMmeM samyaktvameM utkRSTa pradezasatkarma sabase stoka karanA cAhie, kyoMki vahA~para kRtakRtyavedaka samyagdRSTi jIva nahIM utpanna hotA / usase samyagmithyAtvameM utkRSTa pradezasatkarma asaMkhyAtaguNA hai| kAraNa sugama hai| ina pRthiviyoMmeM itanI hI vizeSatA hai, anyatra kahIM bhI anya vizeSatA nahIM hai| 6 176. tiyazca, paJcandriya tiryaJca, paJcandriya tiryazca paryApta, devagatimeM sAmAnya deva aura sodharmase lekara sarvArthasiddhi takake deva inameM pahalI pRthivIke samAna bhaGga haiN| itanI vizeSatA hai ki apanA apanA svAmitva jAna lenA caahie| paJcandriya tiyazca yoninI, paJcandriya tiryazca aparyApta, manuSya aparyApta, bhavanavAsI, vyantara aura jyotiSI inameM dUsarI pRthivIke samAna bhaGga hai| manuSyatrikameM oghake samAna bhaGga hai| aba zeSa mArgaNAoMke dezAmarSakarUpase indriyamArgeNake ekadezabhUta ekendriyoMmeM alpabahutvakA kathana karaneke lie AgekA sUtrakalApa kahate haiM * ekendriyoMmeM samyaktvameM utkRSTa pradezasatkarma sabase stoka hai / $ 180. yahA~ 'ekendriyoMmeM' isa prakAra sUtrameM nirdezakA phala zeSa indriyoMkA niSedha karanA hai| sabase Upara kahe jAnevAle saba pradezoMse stoka arthAt alpatarako sarvastoka kahate haiN| 1. bhApratau 'sutimiheso' iti pAThaH / Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 padesasaMtakammaM / sesapayaDipaDisehaphalo sammataNi so| aNukassAdiviyappaNivAraNaphalo ukassapadesasaMtakammaNidde so| uvari vuccamANAsesapayaDipadesukkassasaMcayAdo sammattakassapadesasaMtakammaM yovayaraM ti vuttaM hoi / - * sammAmicchatte ukkassapadesasaMtakammamasaMkhejaguNaM / 181. ko guNagAro ? sammattaguNasaMkamabhAgahArassa asNkhejjdibhaago| tassa ko paDibhAgo ? smmaamicchttgunnsNkmbhaaghaarpddibhaago| kudo ? guNidakammasiyalakkhaNeNAgaMtUNa sattamAe puDhavIe uppajjiya sagAuhidIe aMtomuhuttAvasesiyAe vivarIyabhAvaM gaMtUNa upasamasampattaM paDivajjiya sammatta-sammAmicchattANi savvajahaNNaguNasaMkamabhAgahAreNAvUriya sabbalahuM bhicchattaM gaMtUNuvaTTidasamANe pacchAyada. paMciMdiyatirikkhabhavaggahaNe eiMdiesuppaNNapaDhamasamayaTTamANajIve sammattAdemukkarasa. davvAdo sammAmicchattakassapadesasaMtakammassa guNasaMkamabhAgahAravisesAdo tahAbhAvuvalaMbhAdo / bhAgahAraviseso ca katto gavvade ? guNasaMkamapaDhamasamae micchattAdo jaM sammatte saMkamadi padesaggaM taM thovaM / tammi cetra samae sammAmicchatte saMkamadi padesaggamasaMkhejjaguNaM / paDhamasamara sammAmicchattasarUveNa saMkaMtapadesapiMDAdo vidiyasamae sammattasarUveNa saMkamaMtapadesaggamasaMkhejjaguNaM / tammi ceva samae sammAmicchatte saMkaMtasarvastoka kyA hai ? samyaktvameM utkRSTa prdeshstkrm| sUtrameM 'samyaktva' padake nirdezakA phala zeSa prakRtiyoMkA pratiSedha karanA hai| 'utkRSTa pradezasatkarma' padake nirdezakA phala anutkRSTa Adi vikalpoMkA nivAraNa karanA hai| Age kahe jAnevAle samasta prakRtiyoMke pradezoMke utkRSTa saJcayase samyaktvakA utkRSTa pradezasatkama stokatara hai yaha ukta kathanakA tAtparya hai| * usase samyagmithyAtvameM utkRSTa pradezasatkarma asaMkhyAtaguNA hai| 6 181. guNakAra kyA hai ? samyaktvake guNasaMkramabhAgahArake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa guNakAra hai / usakA pratibhAga kyA hai ? samyagmithyAtvakA guNasaMkramabhAgahAra pratibhAga hai, kyoMki jo jIva guNitakAMzika vidhise Akara aura sAtavIM pRthivImeM utpanna hokara apanI AyusthitimeM antarmuhUrta zeSa rahane para mithyAtvase viparIta bhAvako jAkara aura upazamasamyaktvako prApta kara sabase jaghanya guNasaMkrama bhAgahArake dvArA samyagmithyAtvako pUrakara aura atizIghra mithyAtvako prApta kara mara kara paJcandriya tiryaJcoMmeM utpanna ho anantara mara kara ekendriyoMmeM utpanna hokara usake prathama samayameM vidyamAna hai usake samyaktvake Adeza utkRSTa dravyakI apekSA samyagmithyAtvakA utkRSTa pradezasatkarma guNasaMkramabhAgahAra vizeSake kAraNa usa prakArakA arthAt samyaktvake utkRSTa dravyase asaMkhyAtaguNA adhika pAyA jAtA hai| zaMkA-bhAgahAravizeSa kisa kAraNase jAnA jAtA hai ? samAdhAna-guNasaMkramake prathama samayameM mithyAtvameMse jo pradezasamUha samyaktvameM saMkramaNa ko prApta hotA hai vaha stoka hai| usI samayameM jo pradezasamUha samyagmithyAtvameM saMkramaNako prApta hotA hai vaha usase asaMkhyAtaguNA hai| prathama samayameM samyagmithyAtvameM saMkramaNako prApta hue pradezapiNDase dUsare samayameM samyaktvameM saMkramaNako prApta huA pradezapiNDa asaMkhyAtaguNa hai| m w my` yh mhyjy mymy by by by mrym mym mymy w by Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA022 uttarapayaDipadesavihattIe appAbahuaparUvaNA padesaggamasaMkhejaguNaM ti edassa' atyavisesassa uvari muttaNibadassa dasaNAdo / aMtomuhunaguNasaMkamakAlabhaMtarAvUrida sammattasavvadavyasaMdohAdo guNasaMkamakAlacarimegasamayapaDicchidasammAmicchattapadesajassa asaMkhejjaguNatuvaladdhIdo ca tatto tassa tahAbhAvo Na virujjhde| (r) apaJcakkhANamANe ukkassapadesasaMtakammamasaMkhejaguNaM / 182. ettha kAraNaM vuccade / taM jahA-sammAmicchattaM micchattasayaladavvassa asaMkhe0 bhAgo, guNasaMkamabhAgahAreNa khaMDideyakhaMDamettasseva micchattadavvAdoM sammatta-sammAmicchattasarUveNa pariNamaNuvalaM bhaado| apaJcakkhANamANo puNa micchattasariso ceva, payaDivisasassa appaahnniyaado| tado micchattassa asaMkhe0bhAgamettasammAmicchattadavvAdo thoruca eNa micchattasarisaapacakravANamANapadesasaMtakammamasaMkhejaguNaM ti Na ettha saMdeho / ko guNagAro ? savva jhnnnngunnsNkmbhaaghaaro| * kohe ukassapadesasaMtakamma visesAhiyaM / 6 183. paDiviseseNa pucilladavva AliyAe asaMkhe0bhAgeNa khaMDide tattheyakhaMDapamANeNa / tathA usI samayameM sanyagmithyAtvameM saMkramaNako prApta huA pradezapiNDa usase asaMkhyAtaguNA hai isa prakAra yaha arthavizeSa Age sUtra meM nibaddha huA dekhA jAtA hai| tathA guNasaMkramake antarmuhUrtapramANa kAlake bhItara jo dravyasamUha samyaktvako milatA hai usase guNasaMkrama kAlake antima eka samayameM samyagmithyAtvameM saMkrAnta huA pradezapuJja asaMkhyAtaguNA hai, isalie saMkrama bhAgahArake usa prakArake honemeM virodha nahIM paataa| * usase apratyAkhyAna mAnameM utkRSTa pradezasatkarma asaMkhyAtaguNA hai / 6 182. yahA~ para kAraNakA kathana karate haiN| yathA-samyagmithyAtvakA dravya mithyAtvake samasta dravyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai, kyoMki guNasaMkrama bhAgahArakA bhAga dene para labdha eka bhAgapramANa dravya hI mithyAtvake dravyameM se samyaktva aura samyagmi yAtvarUpase pariNamana karatA huA upalabdha hotA hai| parantu apratyAkhyAna mAnakA dravya mithyAtvake hI samAna hai, kyoMki prakRtivizeSakI pradhAnatA nahIM hai| isalie mithyAtvake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa samyagmithyAtvake dravyase mauTe rUpase mithyAtvake samAna apratyAkhyAna mAnakA pradezasatkarma asaMkhyAtaguNA hai isameM sandeha nahIM hai / guNakAra kyA hai ? sabase jaghanya guNasaMkrama bhAgahAra guNakAra hai / * usase apratyAkhyAna krodhameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| $ 183. kyoMki yaha prakRtivizeSa hai| yahA~ pUrvokta dravyameM Avalike asaMkhyAtaveM bhAgakA bhAga dene para jo eka bhAga labdha Ave utanA adhika hai| 1. tA0pratau -masaMkhejaguNaM edassa' iti paatthH| 2. tA0pratau 'guNasaMkamatikAlabhaMtarAparida.' iti pAThaH / 3. tA0pratI 'michattAdo damvAdo' iti pAThaH / Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 * mAyAe ukassapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / ___$ 184. kudo ? pyddivisesaado| kettiyametteNa? kodhadavyamAvaliyAe asaMkhe0bhAgeNa khaMDeyUNa tattheyakhaMDameteNa / edaM kudo Navade ? paramagurUNamuvadesAdo / Na cappalaoM', NANaviNNANasaMpaNNANaM tesi bhayavaMtANaM musAbAde payojaNAbhAvAdo / OM lobhe ukassapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / $ 185. kudo, payaDiviseseNa, puvvuttapamANeNa payaDi visesAdo ceya edassa ahiyttuvlNbhaado| * paJcakkhANamANe ukkassapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / 186. jai vi samvesiM kasAyANamoghukkassapadesasaMtakammasAmiyaNeraiyacarajIve pacchAyadapaMciMdiyatirikkhabhavaggahaNammi eiMdiesuppaNNapaDhamasamae vaTTamANammi akameNa sAmittaM jAdaM to vi vissasAdo ceya pubillAdo edassa visesAhiyattaM paDivajeyavvaM, jinnaannmnnnnnnhaavaaittaado| Na hi rAgAdiavijjAsaMghummukkA jiNiMdA vitathamuvaisaMti, tesu takAraNANamaNuvaladdhIe / 8 kohe ukkassapadesasaMtakamma visesAhiyaM / * usase apratyAkhyAna mAyAmeM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai / 6 184. kyoMki yaha prakRtivizeSa hai| kitanA adhika hai ? krodhake dravyameM Avalike asaMkhyAtaveM bhAgakA bhAga dene para jo eka bhAga labdha Ave utanA adhika hai| zaMkA-yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna-parama guruke upadezase jAnA jAtA hai| parantu ve capala nahIM ho sakate, kyoMki jJAna-vijJAna sampanna bhagavatsvarUpa unake mRSA bhASaNa karanekA koI prayojana nahIM hai| * usase apratyAkhyAna lobhameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6 185. kyoMki yaha prakRtivizeSa hai, ataH prakRtivizeSa honeke kAraNa hI isakA pramANa pUrvokta prakRtike pramANase adhika pAyA jAtA hai| * usase pratyAkhyAna mAnameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 186. yadyapi sabhI kaSAyoMkA oghase utkRSTa pradezasatkarma nArakiyoMke antima samayameM prApta hotA hai, isalie vahA~se paJcendriya tiryaJcoMmeM bhava dhAraNa karaneke bAda ekendriyoMmeM utpanna hone para usake prathama samayameM vidyamAna rahate hue sabakA eka sAtha utkRSTa svAmitva prApta huA hai to bhI svabhAvase hI pahalekI prakRtise isakA dravya vizeSa adhika jAnanA cAhie, kyoMki jinadeva anyathAvAdI nahIM hote| tAtparya yaha hai ki rAgAdi avidyA saMghase rahita jinendradeva asatya upadeza nahIM karate, kyoMki unameM asatya upadeza karanekA kAraNa nahIM pAyA jaataa| * usase pratyAkhyAna krodhameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| -rrrrrrrrrr 1. prA0pratau 'caphphalo ' iti paatthH| 2. tA0pratau 'vitastha (tha) muvaisaMti' prA. pratau 'vitasthamuvAsaMti' iti pAThaH / Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe appAbahuaparUvaNA $ 187. kudo ? sahAvavisesAdo / na hi bhAvasvabhAvAH paryanuyojyAH, anyatrApi tathAtiprasaGgAt / vizeSapramANaM sugama, asakRdvimRSTatvAt / (r) mAyAe ukassapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / $ 188. sugamamedaM, payaDivisesavaseNa tahAbhAvulaMbhAdo / * bobhe ukassapadesasaMtakammaM visesAhiya / $ 186, edaM pi sugama, vissasApariNAmassa tArisattAdo / aNaMtANubaMdhimANe ukkassapada sasaMtakamma visesAhiya / 160. payaDiviseseNa AvaliyAeM' asaMkhe0bhAgapaDibhAgieNa / kudo ? pyddivisesaado| * kohe ukassapadesasaMtakamma bisesAhiyaM / $ 161. sugamamedaM, payaDiviseseNa thaavhidttaado| * mAyAe ukkassapadesasaMtakammaM visesAhiya / 6 192. vissasAdo AvaliyAe asaMkhe0bhAgeNa khaMDidaghuvvilladavvametteNa 5 187. kyoMki aisA svabhAvavizeSa hai| aura padArthoM ke svabhAva zaMkA karane yogya nahIM hote, kyoMki anyatra vaisA mAnane para atiprasaGga doSa AtA hai| vizeSakA pramANa sugama hai, kyoMki usakA aneka bAra parAmarza kara Aye haiN| * usase pratyAkhyAna mAyAmeM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6 188. yaha sUtra sugama hai, kyoMki prakRtivizeSa honeke kAraNa usarUpase usakI upalabdhi hotI hai| * usase pratyAkhyAna lobhameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai / 6 186. yaha sUtra bhI sugama hai, kyoMki svabhAvase isakA isaprakArakA pariNamana hotA hai| * usase anantAnuvandhI mAnameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| $ 160. kAraNa ki prakRtivizeSa Avalike asaMkhyAtaveM bhAgake pratibhAgarUpase hai, kyoMki prakRtivizeSa hai| * usase anantAnubandhI krodhameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6 161. yaha sUtra sugama hai, kyoMki prakRtivizeSa honeke kAraNa yaha usa prakArase avasthita hai| * usase anantAnubandhI mAyAmeM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| $ 162. kyoMki pUrvokta prakRtike dravyameM Avalike asaMkhyAtaveM bhAgakA bhAga dene para jo labdha Ave utanA isameM svabhAvase adhika upalabdha hotA hai| 1. pA0 pratau 'visesAhiyaM / zrAvaliyAe' iti pAThaH / Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 mahiyattuvalaMbhAdo / edaM kudo Navvade 1 prmaairiyaannmuvesaado| * lobhe ukkassapadesasaMtakamma visesAhiya / 6 163. sugamametya kAraNaM, annNtrnnihidvttaado| * micchatte ukAssapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / 6164. jadi vi doNhamedAsi payaDINameyatya ceva' guNidaphammaMsiyaNeraiyacarapacchAyadapaMcidiyatirikvabhavaggahaNamicchAihinIve eiMdiemuppaNNapaDhamasamayasaMThide . sAmittaM jAdaM to vi payaDiviseseNa visesAhiyattaM micchattassa | virujjhade, bajjhakAraNAdo abbhaMtarakAraNassa balihattAdo / OM hasse ukassapadesasa takammamaNaMtaguNaM / 6 165. kudo 1 savvaghAitteNa puvuttAsesapayaDINaM padesapiMDassa desaghAdihassapadesa pekkhiyuugaannNtimbhaagtaado| NedamasiddhaM, bhAgAbhAgaparUvaNAe tahA saahiyttaado| OM radIe ukkassapadesasaMtakamma visesAhiyaM / $ 166. jai vi doNhamedAsi payaDINaM baMdhagaddhAo sarisAo to vi payaDizaMkA--yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna--parama AcAryoM ke upadezase jAnA jAtA hai| * usase anantAnubandhI lobhameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| $ 163. yahA~ kAraNakA nirdeza sugama hai, kyoMki usakA anantara nirdeza kara Aye haiN| * usase mithyAtvameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 164. yadyapi anantAnubandhI lobha aura mithyAtva ina donoM prakRtiyoMkA guNita karmAzika nArakiyoMmeM se Akara pazcendriya tiryazca mithyAdRSTi honeke bAda ekendriyoMmeM utpanna honeke prathama samayameM sthita rahate hue eka hI sthAnameM utkRSTa svAmitva prApta hunchA hai to bhI prakRtivizeSa hone ke kAraNa mithyAtvake dravyakA vizeSa adhika honA virodhako nahIM prApta hotA, kyoMki bAhya kAraNakI apekSA Abhyantara kAraNa baliSTha hotA hai| * usase hAsyameM utkRSTa pradezasatkarma anantaguNA hai| 6 165. kyoMki pUrvokta azeSa prakRtiyA~ sarvaghAti haiN| unakA pradezapiNDa dezaghAti hAsya prakRtike pradezapujakI apekSA anantaveM bhAgapramANa hai| aura yaha asiddha nahIM hai, kyoMki bhAgAbhAgaprarUpaNAmeM usa prakArase siddha kara Aye haiN| (r) usase ratimeM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6 166. yadyapi ina donoM prakRtiyoMkA bandhaka kAla samAna hai to bhI prakRtivizeSa honeke 1. tApratI 'mevatthaM ceva' iti paatthH| Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe appAbahuaparUvaNA visesamAsejja visesAhiyattaM Na virujjhade, DhukkamANakAle ceya tahAbhASeNa prinnaamdsnnaado| 8 itthivede ukkassapadesasaMtakammaM saMkhejjaguNa / $ 167. kuravesu hassa-radibaMdhagadAdo saMkhejjaguNasagabaMdhagadAe ityivedaM pUreUNa dasavassasahassAuadevesu thovayaradavyamahidIe gAleyUNa eiMdiesuppaNNapaDhamasamayamahiyahiyajIvammi tassa tado sNkhejjgunnttuvlNbhaado| OM soge ukkassapade sasatakamma visesAhiya / $ 168. sugamamedaM, oghaparUvidabaMdhagadAvisesavaseNa sNkhe0bhaagnbhhiyttuvlNbhaado| * aradIe ukkassapadesasaMtakamma visesaahiy| $ 166. sugama, payaDivisesassa asaI pruuvidttaado| * Navusayavede ukkassapadesasa takammaM visesAhiyaM / 6200. kudo IsANadevANamaradi-sogabaMdhagadAdo visesAhiyatatthataNatasathAvarabaMdhagaddhAsaMbaMdhiNaqsayavedabaMdhakAle saMcidattAdo / kAraNa isakA vizeSa adhika honA virodhako prApta nahIM hotA, kyoMki isa prakRtirUpa bandha hote samaya yA saMkramaNa hote samaya hI isa prakArakA pariNamana dekhA jAtA hai| * usase strIvedameM utkRSTa pradezasatkarma saMkhyAtaguNA hai / 6 167. kyoMki jo jIva devakuru aura uttarakurumeM hAsya aura ratike bandhaka kAlase saMkhyAtaguNe apane bandhaka kAlake bhItara strIvedako pUrakara anantara dasa hajAra varSakI AyuvAle devoMmeM adhaHsthitigalanAke dvArA atyanta stoka dravyako galA kara ekendriyoMmeM utpanna hotA hai usake vahA~ utpanna honeke prathama samayameM sthita rahate hue strIvedameM ratike dravyase saMkhyAtaguNA dravya pAyA jAtA hai| * usase zokameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai / 6 168. yaha sUtra sugama hai, kyoMki zrodhameM kahe gaye bandhaka kAla vizeSake vazase zokameM saMkhyAtavA~ bhAga adhika dravya upalabdha hotA hai| OM usase aratimeM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| $ 166. yaha sUtra sugama hai, kyoMki prakRtivizeSarUpa kAraNakA aneka bAra kathana kara Aye haiN| * usase napuMsakavedameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6200. kyoMki IzAna kalpake devoMmeM arati aura zokake bandhaka kAlase vahA~ ke trasa aura sthAvarake bandhakakAlasambandhI vizeSa adhika kAlameM napuMsakavedakA saJjaya hotA hai| Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 * dugu chAe ukassapadesasaMtakammaM visesaahiy|| $ 201. dhuvabaMdhitteNa itthi-purisavedabaMdhagadAsu vi saMcauvalaMbhAdo / * bhae ukassapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / $ 202. kudo ? payaDivisesAdo / * purisavede ukassapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / 203. kettiyametteNa ? bhayadavvamAvaliyAe asaMkhejjadibhAeNa khaMDeyUNa tattheyakhaMDametteNa / kudo ? sohamme sammattapahAveNa dhuvabaMdhitte saMte purisavedassa payaDivisesAdo ahiyattavalaMbhAdo / * mANasaMjalaNe ukassapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / $ 204. ke0 metteNa ? purisavedadavvacaubbhAgametteNa / sesaM sugama / OM kohe ukassapadesasaMtakammaM bisesAhiyaM / 6 205. ettha pugvillamuttAdo sNjlnnghnnmnnuvttttde| payaDivisesAdo ca visesAhiyattaM / sesaM sugamaM / __ mAyAe ukassapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / * usase jugupsAmeM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6201. kyoMki dhruvabandhI honese isakA strIveda aura puruSavedake bandhaka kAloMmeM bhI saJcaya upalabdha hotA hai| * usase bhayameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai / 6302. kyoMki yaha prakRtivizeSa hai| * usase puruSavedameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai / 203. kitanA adhika hai ? bhayake dravyameM zrAvalike asaMkhyAtaveM bhAgakA bhAga denepara jo eka bhAga labdha Ave utanA adhika hai, kyoMki saudharma kalpameM samyaktvake prabhAvakza puruSaveda dhruvabandhI ho jAtA hai, isalie prakRtivizeSa honeke kAraNa usameM adhika dravya upalabdha hotA hai| * usase mAnasaMjvalanameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| $ 204. kitanA adhika hai ? puruSavedake dravyakA eka cauthAI adhika hai| zeSa kathana sugama hai| (r) usase krodhasaMjvalanameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6 205. yahA~ para pUrvake sUtrameMse saMjvalana padakI anuvRtti hotI hai aura prakRtivizeSa honeke kAraNa isakA dravya vizeSa adhika siddha hotA hai| zeSa kathana sugama hai| * usase saMjvalana mAyAmeM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai / Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ --rrrrrrrrraiwand gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe appAbahuaparUpaNA lohe ukassapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / 206. edANi do vi muttANi sugamANi, payaDiviseMsamettakAraNatAdo' / evaM jAva aNAhArae ti suttAviroheNa AgamaNi uNehi ukkassappAbahuaM ciMtiya NedavvaM / kimahamedassa eiMdiya ukkassapadesappAbahuadaMDayassa desAmAsiyabhAveNa saMgahiyAsesamaggaNAvisesassa visesaparUvaNA tumhehi ga kIrade? Na, sugamatthaparUvaNAe phalAbhAveNa tdkrnnaado| Na sesamaggaNappAbahuaparUvaNAe sumattamasiddhaM, oghagaimaggaNeiMdiyadaMDaehi ceva sesAsesamaggaNANaM pAeNa gytyttdNsnnaado| saMpahi ukkassappAbahuaparisamattisamaNaMtaraM jahAvasarapattajahaNNapadesappAbahuaparUvaNa jaivasahabhayavaMto pijjaasuttmaah| OM jahANadaMDo ogheNa sakAraNo bhaNihidi / $ 207. edassa vattavapaijjAsuttassa atthavivaraNaM kssaamo| taM jahA-- appAbahuaM duvihaM--jahaNNamukkassayaM cedi / tadubhayavisesayatteNa daMDayANaM pi tvvveso| tattha saukkassaMdaMDayapaDise haphalo jahaNNadaMDayaNidde so / jai evaM Na vattavyamedaM, ukkassa * usase saMjvalana lobhameM utkRSTa pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6 206 ye donoM hI sUtra sugama haiM, kyoMki vizeSa adhikakA kAraNa prakRti vizeSamAtra hai| isa prakAra AgamameM nipuNa jIvoMko sUtrake avirodharUpase anAhAraka mArgaNA taka utkRSTa alpabahutvakA vicAra kara le jAnA caahie| zaMkA-dezAmarSakarUpase jisameM samasta mArgaNasambandhI vizeSatA kA saMgraha ho gayA hai aise isa ekendriyasambandhI utkRSTa pradeza alpabahutva daNDakakI vizeSa prarUpaNA Apa kyoM nahIM karate ? samAdhAna-nahIM, kyoMki isakI arthaprarUpaNA sugama hai, usakA koI phala nahIM hai, isa lie alagase prarUpaNA nahIM kI hai| yadi kahA jAya ki zeSa mArgaNAoMmeM alpabahutvaprarUpaNAkI sugamatA asiddha hai so bhI bAta nahIM hai, kyoki aoghadaNDaka, gatimArgaNAdaNDaka aura ekendriyadaNDakake kathanase prAyaH kara samasta mArgaNAoMkA jJAna dekhA jAtA hai| aba utkRSTa alpabahutvakI samAptike anantara yathAvasara prApta jaghanya pradezaalpabahutvakA kathana karaneke lie yativRSabha bhagavAn pratijJAsUtra kahate haiM * jaghanya daNDaka kAraNa sahita oghase kheNge| 6 207. isa vaktavyarUpa pratijJAsatrake arthakA vivaraNa karate haiN| yathA-alpabahutva do prakArakA hai-jaghanya aura utkRSTa / ina donoMse vizeSita hokara daNDakoMkI bhI vahI saMjJA hai| unameMse jaghanya daNDakake nirdeza karanekA phala apane utkRSTa daNDakakA niSedha karanA hai| zaMkA-yadi aisA hai to 'jaghanya daNDaka' padakA nirdeza nahIM karanA cAhie, kyoMki .. tA0pratau -visesakAraNattAdo' iti pAThaH / 2. tA pratau 'sa (ya) ukassa-' iti pAThaH / Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rrrrrrrrrival -- 100 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 daMDayassa puvvameva parUvidattAdo pAriseMsiyaNNAeNa edassa aNuttasiddhIdo tti 1 Na / esa doso, maMdabuddhisissANuggahaha tahA parUvaNAdo / ado ceva edassa vi paijjAsuttassa saddANusArisissassa pocchAhaNaphalassa uvaNNAso sahalo, aNNahA pekkhApucayArINamaNAdaraNIyattAdo / edeNa savvasattANuggahakAritaM bhayavaMtANa sUcidaM / ahavA jahaNNasAmittammi parUvidaajahaNNahANaviyappANamaNaMtabheyabhiNNANaM NirAyaraNaha jahaNNadaMDayaNidde so tti vattavyaM / ___$208. tassa duviho Nidde so--ogheNa AdeseNa ya / tattha AdesaMdhudAsahamogheNe tti vayaNaM / vakkhANakArayANamAiriyANaM pochAhaNaphalo sakAraNo bhaNihidi tti suttAvayavaNiddeso, aNNahA avalaMbaNAbhAveNa chadumatthANaM thovabahuttakAraNAvagamaNaparUvaNANaM taMtajuttivisayANamaNuvavattIdo / disAdarisaNamettaM cedaM, sammattajahaNNapadesasaMtakammAdo sammAmicchattajahaNNapadesasaMtakammabahuttamette ceva uvarimapadANaM bIjapadabhAveNa mutte kaarnnpruuvnnaado| ettha saha kAraNeNa vaTTamANo jahaNNadaMDao ogheNa bhaNihidi tti padasaMbaMdho kAyavyo / sesaM sugamaM / 8 savvatthovaM sammatta jahaNNapadesasatakammaM / utkRSTa daNDakakA pahale hI kathana kara Aye haiM, isalie pArizeSa nyAyake anusAra binA kahe hI isakI siddhi ho jAtI hai ? samAdhAna ---yaha koI doSa nahIM hai, kyoMki mandabuddhi ziSyakA anugraha karaneke lie usa prakArase kathana kiyA hai aura isIse hI zabdAnusArI ziSyakI pRcchAke phalasvarUpa isa pratijJAsUtrakA bhI upanyAsa saphala hai, anyathA prekSApUrvaka vyavahAra karanevAloMke lie yaha AdaraNIya nahIM ho sakatA / isase bhagavAn saba jIvoMkA anugraha karanevAle hote haiM yaha sUcita hotA hai| athavA jaghanya svAmitvake samaya kahe gaye ananta bhedoMko lie hue ajaghanya sthAnoMke vikalpoMkA nirAkaraNa karaneke lie sUtra meM 'jaghanya daNDaka' padakA nirdeza karanA caahie| .......6 208. usakA nirdeza do prakArakA hai--ogha aura Adeza / unameMse Adeza nirdezakA nirAkaraNa karaneke lie sUtrameM 'oghase' padakA nirdeza kiyA hai| vyAkhyAnakAraka AcAryoM kI pRcchAke phalasvarUpa 'sakAraNa kaheMge' isa sUtrAvayavakA nirdeza kiyA hai, anyathA alpabahutvake kAraNakA jo bhI jJAna hai usakA kathana chadmasthoMke binA avalambanake Agamayukti purassara hai yaha nahIM bana sktaa| yaha sUtra dizAkA AbhAsamAtra karatA hai, kyoMki samyaktvake jaghanya pradezasatkarmase samyagmithyAtvakA jaghanya pradezasatkarma bahuta hai itane mAtrase uparima pada bIjapadarUpase sUtrameM kAraNakA nirUpaNa karate haiM / yahA~ para kAraNa sahita vidyamAna jaghanya daNDaka oghase kaheMge isa prakAra padasambandha karanA caahie| zeSa kathana sugama hai| ___ * samyaktvameM jaghanya pradezasatkarma sabase stoka hai| 1. prA0pratau 'tastha bhogheNa prAdesa-' iti pAThaH / . Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe appAbahuaparUvaNA 206. edassa jahaNNappAbahuadaMDayamUlasutassa avayavatthaparUvaNaM kassAmo / taM jahA-sahiMto uvari vuccamANAsesapayaDijahaNNapadesapaDibaddhapadehito yovamappayaraM savvathovaM / kiM taM ? sammatte' jahaNNapadesasaMtakammaM / ettha sesapayaDipaDisehaphalo sammattaNideso / jahaNNaNidde so ajahaNNAdiviyappaNivAraNaphalo / hidi-aNubhAgAdivudAsaTTo padesaNidde so| baMdhAdivisesapaDisehaha saMtakamma ti vayaNaM / khavidakammasiyalakkhaNeNAgaMtUNa NiradicArehi asidhArAcariyAe kammahidimettakAlaM saMcariya thovAuesu asaNNipaMciMdirasuvavajjiya devAuabaMdhavaseNa devesuppajiya chappajjattisamAgaNavAvAreNa aMtomuhutte gade ukassaapuvvakaraNAdipariNAmehi guNaseDhiNijjaramukkassaM kAUNa uvasamasammattalabbhapaDhamasamayappahuDi savvajahaNNaguNasaMkamakAleNa savvukassaguNasaMkamabhAgahAreNa ca thovayaraM micchattadavvaM sammattasarUveNa pariNamAviya vedagasammattaM paDivajjiya velAvahisAgarovamANi paribhamiya micchattaM gaMtUNa dIhuvvellaNakAleNuvvelliya sammattacarimaphAli micchattasarUveNa pariNamAviya egaNisegaM samayakAlaM dhareyuga hidajIvassa ya sammattajahaNNapadesasaMtakammaM sesapayaDijahaNNapadesehito 6 206. jaghanya alpabahutva daNDakake mUlarUpa isa sUtrake avayavoMke arthakA kathana karate haiM / yathA-sabase arthAt Age kahI jAnevAlI saba prakRtiyoMke jaghanya pradezoMse sambandha rakhanevAle pradezoMse stoka arthAt alpatara sarvastoka kahalAtA hai| vaha sarvastoka kyA hai ? samyaktvameM jaghanya pradezasatkarma / yahA~ samyaktva padake nirdezakA phala zeSa prakRtiyoMkA pratiSedha karanA hai| 'jaghanya' padake nirdeza karanekA phala ajaghanya Adi vikalpoMkA nivAraNa karanA hai| sthiti aura anubhAga AdikA nivAraNa karaneke lie 'pradeza' padakA nirdeza kiyA hai| bandha Adi vizeSoMkA niSedha karaneke lie 'satkarma' yaha vacana diyA hai| jo kSapitakAzika vidhise Akara niraticArarUpase asidhArA caryAke dvArA karmasthitipramANa kAla taka paribhramaNa karake punaH stoka AyuvAle asaMjJI paJcandriyoMmeM utpanna hokara aura devAyukA bandha honese devoMmeM utpanna hokara chaha paryAptiyoMko pUrNa karane rUpa vyApArake dvArA antarmuhUrta kAla jAne para apUrvakaraNa Adi pariNAmoMke dvArA utkRSTa guNazreNinirjarA karake upazama samyaktvako prApta honeke prathama samayase lekara sabase jaghanya guNasaMkrama kAla aura sabase utkRSTa guNasaMkramabhAgahArake dvArA mithyAtvake stokatara dravyako samyaktvarUpase pariNamA kara anantara vedakasamyaktvako prApta kara usake sAtha do chayAsaTha sAgara kAla taka paribhramaNa karake anantara mithyAtvameM jAkara sabase dIrgha udvelanA kAlake dvArA antameM samyaktvakI antima phAliko mithyAtvarUpase pariNamA kara do samaya kAlakI sthitivAle eka niSekako dhAraNa kara sthita hai usake samyaktvakA jaghanya pradezasatkarma zeSa prakRtiyoMke jaghanya pradezoMko dekhate hue stokatara hotA hai yaha ukta kathanakA tAtparya hai| zaMkA-isakA stokapanA kaise hai ? 1. tA0pratau kiMtu ( taM ) sammatte' mA prato kiMtu sammatte' iti paatthH| 2. tA0pratI -jaharaNapadehito' iti paatthH| Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ shrHy trmymy mHrmy symrGyjm`y `jrm mykhy br jryh 102. jayadhavalAsahide kasAyapAre [padesavihattI 5 yovayaraM ti vuttaM hodi / kudo edassa thovataM ? okaDU karaNabhAgahAraguNidaguNasaMkamukkassabhAgahArapaduppaNNAe vechAvahisAgarovamaNANAguNahANisalAgANamaNNoNNabbhattharAsIe dIhuvvelaNakAlabhaMtaraNANAguNahANisalAgANamaNNoNNabhattharAsiNA carimaphAliAyAmeNa ca guNidAe ovahidadivaDaguNahANimeteI diysmyppdpmaannttaado| edaM ca davvaM uvarimapayaDipadesehito thovayarattassa gaaysiddhttaado| hotaM vi samvatthovamasaMkhejjasayayapabaddhapamANaM ti ghettavaM, hehimAsesabhAgahArakalAvAdo samayapabaddhaguNagArabhUdadivaDaguNahANIe asaMkhejjaguNattAdo / samayapabadaguNagArakAraNo jahaNNadaMDao bhaNihidi tti paijjaM kAUNa edassa mUlapadassa thovatte kAraNamabhaNaMtassa muttayArassa puvAvaravirohadoso ti NAsaMkaNija, thovAdo edamhAdo aNNesiM bahuttakAraNaparUvaNAe suttayAreNa paiNNAe kdttaado| mugama vA ettha kAraNamidi tadaparUvaNamAiriyabhaDArayassa / * sammAmicchatte jahaeNapadesasaMtakammamasaMkhejaguNaM / 6210. kudo ? sammattassa pamANegegahidIhiMto sammAmicchattapamANegegahidINamasaMkhejaguNattavalaMbhAdo / kudo udhayattha bhajja-bhAgahArANaM sarisatte saMte sammatta samAdhAna-apakarSaNa-utkarSaNabhAgahArakA guNasaMkrama bhAgahArake sAtha guNA kara jo labdha Ave usase utpanna huI jo do chayAsaTha sAgaroMkI nAnAguNahAni zalAkAoMkI anyonyAbhyastarAzi use dIrgha udvelana kAlake bhItara nAnAguNahAnizalAkAoMkI anyomyAbhyastarAzise aura antima phAlike AyAmase guNita karane para jo labdha Ave usakA Der3ha guNahAnimAtra ekendriyoMke samayaprabaddhoMmeM bhAga dene para isakA pramANa AtA hai aura yaha dravya uparima prakRtiyoMke pradezoMse stokatara hai yaha nyAyasiddha hai| yaha sabase stoka hotA huA bhI asaMkhyAta samayaprabaddhapramANa hai aisA yahA~ para grahaNa karanA cAhie. kyoMki nIceke samasta bhAgahArakalApase samayaprabaddhakI guNakArabhUta Der3ha guNahAni asaMkhyAtaguNI hai| zaMkA--samayaprabaddhake guNakArake kAraNake sAtha jaghanya daNDaka kaheMge aisI pratijJA karake isa mUla padake stokapaneke kAraNako nahIM kahanevAle sUtrakAra pUrvApara virodharUpa doSake bhAgI Thaharate haiM ? samAdhAna--aisI AzaMkA nahIM karanI cAhie, kyoMki sUtrakArane stokarUpa samyaktvake dravyase anya prakRtiyoMke dravyake bahuta honekA kAraNa kaheMge aisI pratijJA kI hai| athavA yahA~ para kAraNa sugama hai, isalie AcArya bhaTTArakane usakA kathana nahIM kiyaa| * usase samyagmithyAtvameM jaghanya pradezasatkarma asaMkhyAtaguNA hai| 6210. kyoMki samyaktvapramANa eka eka sthitise samyagmithyAtvapramANa eka eka sthiti asaMkhyAtaguNI upalabdha hotI hai| zaMkA-- ubhayatra bhajyamAna aura bhAgahArarAzike samAna hote hue samyaktva aura 1. tApratau -divaguNahANimette (sa) iMdiya-' iti pAThaH / Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RAMMerrrrrrrrrrrrr-manara gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe appAbahuaparUvaNA 103 sammAmicchattasamANahidihidagovucchANamevaM visarisattaM 1 Na, micchattAdo sammattasarUveNa pariNamaMtadavvassa guNasaMkamabhAgahArAdo tatto ceva sammAmicchattasarUveNa saMkamaMtapadesaggaguNasaMkamabhAgahArassa asNkhejjgunnhiinnttvlNbhaadoN| pacedamasiddha', guNasaMkamapaDhamasamae micchattAdo jaM sammatta saMkamadi padesaggaM [taM] thovaM / tammi ceva samae sammAmicchatte saMkamadi padesaggamasaMkhejjaguNaM ti muttAdo tassa sidIe / Na ca bhAgahAravisesamaMtareNa davvassa tahAbhAvo jujjade, virohaado| etya sammAmi0 guNasaMkamabhAgahArovaTTidasammattaguNasaMkamabhAgahAro guNagAro / kathaM puNa visesaghAdavaseNa' puvvameva sammasassa jahaNNatte saMte uvari palidovamassa asaMkhe0bhAgamettadANaM gatUNa pattajahaNNabhAvaM sammAmicchattapadesaggaM tatto asaMkhejjaguNaM, uvaruvari egegagovucchavisesANaM hANidaMsaNAdo / tado Na edassa asaMkhejjaguNattaM sammamavagamadi tti saMdeheNa ghulamANahiyayassa sissassa ahippAyamAsaMkiya muttayAro pucchA. muttaM bhaNadi * keNa kANeNa ? 211. edassa bhAvatyo jai uvarimasammAmicchattuvvellaNakAlabhaMtare asaMkhejasamyagmithyAtvakI samAna sthitiyoM meM sthita gopucchAeM isa prakAra visadRza kaise hotI haiM ? samAdhAna---nahIM, kyoMki mithyAtvameMse samyaktvarUpa pariNamana karanevAle dravyake guNasaMkrama bhAgahArase usImeMse samyagmithyAtvarUpa saMkrama karanevAle pradezasamUhakA guNasaMkrama bhAgahAra asaMkhyAtaguNA hIna upalabdha hotA hai| aura yaha asiddha bhI nahIM hai, kyoMki guNasaMkramake prathama samayameM mithyAtvameMse jo pradezasamUha samyaktvameM saMkramaNako prApta hotA hai vaha stoka hai aura usI samayameM samyagmithyAtvameM saMkramaNako prApta honevAlA pradezasamUha asaMkhyAtaguNA hai isa sUtrase usakI siddhi hotI hai aura bhAgahAravizeSake binA dravyakA usa prakArakA honA bana nahIM sakatA, kyoMki virodha AtA hai| yahA~ para samyaktvake dravyase samyagmithyAtvakA asaMkhyAtaguNa dravya lAneke lie samyagmidhyAtvake gaNasaMkramabhAgahArase bhAjita samyaktvakA gaNasaMkramabhAgahAra gaNakAra hai| vizeSa ghAtake vazase samyaktvake dravyake pahale hI jaghanya ho jAne para usase Age palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa sthAna jAkara jaghanyapaneko prApta huA samyagmithyAtvakA pradezasamUha usase asaMkhyAtaguNA kaise ho sakatA hai, kyoMki Age Age usameM eka eka gopuccha vizeSoMkI hAni dekhI jAtI hai, isalie isakA asaMkhyAtaguNA honA samIcIna nahIM pratIta hotA isa prakArake sandehase jisakA hRdaya ghula rahA hai usa ziSyake abhiprAyakI AzaMkA kara sUtrakAra pRcchAsUtra kahate haiM * isakA kAraNa kyA hai ? 6 211. isa sUtrakA bhAvArtha yaha hai ki yadi samyagmidhyAtvake uparima udvelana kAlake 1. tApratI 'visesa (pAda) dhAdavaseNa' iti pAThaH / Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 guNahANIo saMbhavaMti to tAsimaNNoNNabhattharAsI guNasaMkamabhAgahAreNa kiM sarisI saMkhejaguNA asaMkhejaguNA saMkhejaguNahINA asaMkhejjaguNahINA vA ti gaNicchao kAuM sakvijadi / tahA ca kathamedassa asaMkhejjaguNataM parichijjade 1 Na ca tattha asaMkhejjAo guNahANIo patthi ceve ti vottu jutta, tadabhAvaggAhayapamANANuvalaMbhAdo tti / evaM virudabudIe sisseNa kAraNavisayAe pucchAe kadAe kAraNaparUvaNAduvAreNa tassaMdehaNirAyaraNahamuttaramuttamAirio bhaNadi __ sammatta uvvellide sammAmicchatta jeNa kAleNa uvvello di evammi kAle eka pi padesaguNahANihANaMtaraM Natthi edeNa kAraNeNa / 212. edassa muttassa avayavattho sugmo| ettha puNa padasaMbaMdho evaM kaayvvo| sammatte uvvellide saMte jeNa kAleNa sammAmicchattamuvvelledi edammi kAle ekkaM pi padesaguNahANihANaMtaraM jeNa patthi edeNa kAraNeNa sammattAdo sammAmicchattassa asaMkhejaguNataM Na virujjhade idi / jai vi puvameva sammatta saMtakamme jahaNNe jAde palidovamassa asaMkhe0bhAgamettamadANamuvari gaMtUNa sammAmicchattapadesasaMtakammaM jahaNNaM jAdaM to vi tado tassa asaMkhejaguNattaM jujjade, tassa kAlassa egaguNahANIe asaMkhe0bhAgatteNa tettiyamettamadANaM gadassa vi thovayaragovucchAvisesANaM bhItara asaMkhyAta guNahAniyA~ sambhava hoveM to unakI anyonyAbhyastarAzi guNasaMkramabhAgahArake kyA samAna hotI hai yA saMkhyAtaguNI hotI hai yA asaMkhyAtaguNI hotI hai yA saMkhyAtaguNa hIna hotI hai yA asaMkhyAtaguNa hIna hotI hai yaha nizcaya karanA zakya nahIM hai aura aisI avasthA meM isakA asaMkhyAtaguNa honA kaise jAnA jAtA hai ? vahA~ asaMkhyAta guNahAniyA~ nahIM hI haiM aisA kahanA yukta nahIM hai, kyoMki unake abhAvakA grAhaka pramANa nahIM upalabdha hotaa| isa prakAra viruddha buddhivAle ziSyake dvArA kAraNaviSayaka pRcchA karane para kAraNakI prarUpaNA dvArA usake sandehakA nirAkaraNa karaneke lie AcArya AgekA sUtra kahate haiM * isakA kAraNa yaha hai ki samyaktvakI udvelanA hone para jitane kAlameM samyagmithyAtvakI udvelanA hotI hai usa kAlake bhItara eka bhI pradezaguhAnisthAnAntara nahIM hai| 6212. isa sUtrakA avayavarUpa atha sugama hai| yahA~ para padasambandha isa prakAra karanA cAhie-samyaktvakI udvelanA ho jAne para jitane kAla dvArA samyagmithyAtvakI udvelanA karatA hai isa kAlameM yataH eka bhI pradezaguNahAnisthAnAntara nahIM hai isa kAraNase samyaktvake dravyase samyagmithyAtvake dravyakA asaMkhyAtaguNA honA virodhako prApta nahIM hotaa| yadyapi samyaktvakA satkarma pahale hI jaghanya ho gayA hai aura usase palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa sthAna Age jA kara samyagmithyAtvakA pradezasatkarma jaghanya hA hai to bhI samyaktvake vyase samyagmithyAtvakA dravya asaMkhyAtaguNA hai yaha bAta bana jAtI hai, kyoMki vaha kAla eka gaNahAnike asaMkhyAtave bhAgapramANa hai, isalie utane sthAna jAkara bhI bahuta thor3e gopucchAvizeSoMkI hI hAni dekhI jAtI hai yaha ukta kathanakA tAtparya hai| Wwvvvv Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] sattarapayaDipadesavihattIe appAbahu aparUvaNA 105 gheva parihANidasaNAdo ti vuttaM hodi / edammi adANe padesaguNahANihANaMtaraM gatthi tti edaM kudo paricchijjade ? edamhAdo ceva jinnvynnaado| na ca pamANaM pamANaMtaramavekkhade, annvtthaapsNgaado| Na ca edassa pamANataM sajjhasamaM, jiNavayaNataNNahANuvavattIdo edassa pmaannbhaavsiddhiido| kathaM sajjha-sAhaNANameyattamidi Na paJcavayaM', sa-parappayAsayapadIva-pamANAdIhi prihridttaado| tado sattaM pamANattAdo pamANataraNiravekvamidi siddhaM / * aNaMtANubaMdhimANe jahaNNapada sasatakammamasaMkhejaguNaM / ... 6213. ettha sapaNaMtarAdIdadesAmAsiyamutteNa AdidIvayabhAveNa sUcidaM kAraNaparUvaNaM bhaNissAmo / taM jahA--divaDDaguNAhANiguNidegeiMdiyasamayapavaddhe aMtomuhuttovaTidaokaDDa kvaDDaNa-adhApavattabhAgahArehi vechAvahiabhaMtaraNANAguNahANisalAgANamaNNoNNabhattharAsiNA ca carimaphAliguNideNovaTTide asaMkhejjasamayapavaddhapamANamaNaMtANuvaMdhimANajahaNNadavvamAgacchadi / edaM puNa pugvillajahaNNadavvAdo asaMkhejjaguNaM, tattha iha vuttAsesa bhAgahAresu saMtesu dIhuvvelaNakAlabbhaMtaraNANAguNahANi. zaMkA-isa adhvAnameM pradezaguNAhAnisthAnAntara nahIM hai yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai| samAdhAna--isI jinavacanase jAnA jAtA hai| aura eka pramANa dUsare pramANakI apekSA nahIM karatA, kyoMki aisA hone para anavasthA doSa AtA hai| isakI pramANatA sAdhyasama hai yaha kahanA bhI yukta nahIM hai, kyoMki anyathA vaha jinavacana nahIM bana sakatA, isalie usakI pramANatA siddha hai| zaMkA--sAdhya aura sAdhana eka hI kaise ho sakatA hai ? samAdhAna-aisI zaMkA nahIM karanI cAhie, kyoMki dIpaka aura pramANa Adika sva-para prakAzaka hote haiM, inase usa zaMkAkA parihAra ho jAtA hai| isalie sUtra pramANa honese pramANAntarakI apekSA nahIM karatA yaha siddha huaa| * usase anantAnubandhI mAnameM jaghanya pradezasatkarma asaMkhyAtaguNA hai / 6213. yahA~ para isase anantara pUrva kahA gayA dezAmarSaka sUtra AdidIpaka bhAvarUpa hai, isalie usa dvArA sUcita honevAle kAraNakA kathana karate haiN| yathA-Der3ha guNahAniguNita ekendriya sambandhI samayaprabaddhameM antamuhUrtase bhAjita apakarSaNa-utkarSaNabhAgahAra, adhaHpravRttabhAgahAra aura antima phAlise guNita do chayAsaTha sAgarake bhItarakI nAnA guNahAnizalAkAoMkI anyonyAbhyastarAzi ina sabakA bhAga dene para anantAnubandhI mAnakA asaMkhyAta samayaprabaddhapramANa jaghanya dravya AtA hai / parantu yaha samyagmithyAtvake jaghanya dravyase asaMkhyAtaguNA hai, kyoMki vahA~para yahA~ kahe gaye samasta bhAgahAra to haiM hii| sAtha hI dIrgha udvelanA 1. prA0pratau 'paJcavaTiThya' iti pAThaH / 2. tA0pratau 'edeNa pugvillajahaeNavvAdo' iti pAThaH / Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhaSalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 salAgANamaNNoNNabhattharAsibhAgahArassa ahiyattuvalaMbhAdo / Na ca adhApavattabhAgahAro tattha patthi ti tassa tahAbhAvaviroho AsaMkaNijjo, tadujase guNasaMkamabhAgahArassa svvukkhssuvlNbhaado| Na ca adhApavattabhAgahArAdo guNasaMkamabhAgahArassa asaMkhejaguNahINataM, tahAbhAvapaDibaMdhayamadhApavattabhAgahArassa asaMkhe0bhAgAdo guNasaMkamabhAgahArapaDibhAgiyAdo dIhunvelaNakAlabbhaMtaraNANAguNahANisalAgANamaNNoNNabhattharAsissa asaMkhejaguNattAdo aNaMtANubaMdhivisaMjoyaNacarimaphAlIdo uvvelaNacarimaphAlIe asaMkhejaguNattuvalaMbhAdo c| edaM piM kudo gavvade ? jahaNNahidisaMkamappAvahue NirayagaimaggaNApaDibaddha aNaMtANubaMdhINaM visaMjoyaNacarimaphAlIe jahaNNabhAvamuvagayajahaNNahidisaMkamAdo uThavellaNAcarimaphAlIe jahaNNabhAvasammAmicchattajahaNNadvidisaMkamassa asNkhejgunnttpruuvysuttaado| karaNapariNAmehi pattaghAdANatANubaMdhicarimaphAlIdo micchAdihipariNAmehi ghAdidAvase sidasammAmicchattacarimaphAlIe asaMkhejaguNattassa gAyasiddhattAdo c| tado ceva savvukassuvvellaNakAlaNNoNNabbhattharAsIdo asaMkhe0guNo guNagAro ettha vakkhANAiriehi parUvido Na virujjhade / guNasaMkamabhAgahArovahidaadhApavattabhAgahArAdo carimaphAliguNagArassa guruvaesabaleNa asaMkhe0kAlake bhItara nAnA guNahAnizalAkAoMkI anyonyAbhyastarAzirUpa bhAgahAra adhika upalabdha hotA hai| yadi koI aisI AzaMkA kare ki vahA~ para adhaHpravRttabhAgahAra nahIM hai, isalie usake usa prakArake mAnane meM virodha AtA hai so aisI AzaMkA karanA ThIka nahIM hai, kyoMki usakI pUrtisvarUpa vahA~ para sarvotkRSTa guNasaMkramabhAgahAra upalabdha hotA hai| yadi kahA jAya ki adhaHpravRttabhAgahArase guNasaMkramabhAgahAra asaMkhyAtaguNA hIna hotA hai so aisA kahanA ThIka nahIM hai, kyoMki usa prakArako pratibandha karanevAlA adhaHpravRttabhAgahAra asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai, guNasaMkramabhAgahArakA pratibhAgI honese dIrgha udvelanA kAlake bhItara nAnA guNahAnizalAkAoMkI anyonyAbhyastarAzi asaMkhyAtaguNI hai aura anantAnubandhI visaMyojanAkI antima phAlise udvelanAkI antima phAli asaMkhyAtaguNI upalabdha hotI hai| zaMkA-yaha bhI kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna-narakagatimArgaNA se sambandha rakhanevAle jaghanya sthitisaMkrama alpabahutvake prakaraNameM antAnubandhIkI visaMyojanAkI antima phAlimeMse jaghanyapaneko prApta huA samyagmithyAtvakA jaghanya sthitisaMkrama asaMkhyAtaguNa hai aisA kathana karanevAle sUtrase jAnA jAtA hai| tathA karaNa pariNAmoMke dvArA ghAtako prApta huI anantAnubandhIkI antima phAlise mithyAdRSTisambandhI pariNAmoMke dvArA ghAta hokara zeSa bacI samyagmithyAtvakI antima phAli asaMkhyAtaguNI hotI hai yaha nyAyasiddha bAta hai aura isalie hI yahA~ para vyAkhyAnAcAryoM ke dvArA sarvoskRSTa udvelanAkAlakI anyonyAbhyasta rAzise asaMkhyAtaguNA kahA gayA guNakAra virodhako prApta nahIM hotA / guNasaMkramabhAgahArase bhAjita adhaHpravRttabhAgahArase antima phAlikA guNakAra guruke 1. bhA pratI -saMkamassa bajaharaNabhAva-' iti pAThaH / Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesadhihattIe appAbahuaparUvaNA 107 guNattambhuvagamAdo / eso ca guNagAro vigidigovucchamavalaMbiya parUvido / paramatthado puNa tatto vi asaMkhe0 guNo palido0 asNkhe0bhaagmetto| ettha guNagAro vigidigovucchAdo asaMkhejjaguNo, guNaseDhigovucchaM mottaNa tisse ettha paahnniyaabhaavaado| * kohe jahaeNapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / 214. ettha pugvillasuttAdo aNaMtANubaMdhiggahaNamaNuvaTTAvedavvaM / jai vi aNaMtANubaMdhicaukkassa samANasAmiyattaM to vi payaDivisesavaseNa visesAhiyattaM Na virujjhade / sesaM sugamaM / OM mAyAe jahaNNapadesasaMtakammaM visesAhiya / 215. kAraNamettha sugama, annNtrpruuvidttaado| * lobhe jahaeNapadesasatakamma visesAhiya / . 216. sugamamedaM muttaM, pyddivisesmettkaarnnttaado| OM micchattaM jahaNaNapadesasaMtakammamasaMkhejaguNaM / , 217, kudo arNatANubaMdhiloma-micchatANaM agaMtANubaMdhINaM micchattabhaMgo ti sAmittasuttavalaMbheNa samANasAmiyANamaNNoNNaM pekkhiyUNa asaMkhejjaguNahINAhiya ............................................................ upadezabalase asaMkhyAtaguNA svIkAra kiyA gayA hai| yaha guNakAra vikRtigopucchAkA avalambana lekara kahA gayA hai| paramArthase to usase bhI asaMkhyAtaguNA hai jo palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| yahA~ para guNakAra vikRtigopucchAse asaMkhyAttaguNA hai, kyoMki guNazreNigopucchAko chor3akara usakI yahA~ para pradhAnatA nahIM hai| * usase anantAnubandhI krodha jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| F214. yahA~ para pahaleke sUtrase anantAnubandhI padako grahaNa kara usakI anuvRtti karanI cAhie / yadyapi anantAnubandhI catuSkakA svAmI samAna hai to bhI prakRtivizeSa honese vizeSa adhikapanA virodhako nahIM prApta hotA / zeSa kathana sugama hai| * usase anantAnubandhI mAyAmeM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6215. yahA~ para kAraNa sugama hai, kyoMki usakA pahale kathana kara Aye haiN| * usase anantAnubandhI lobhameM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6116. yaha sUtra sugama hai, kyoMki vizeSa adhikakA kAraNa prakRtivizeSa hai / * usase mithyAtvameM jaghanya pradezasatkarma asaMkhyAtaguNA hai / $ 217. zaMkA-anantAnubandhiyoMkA bhaGga mithyAtvake samAna hai isa prakArake svAmitva sUtrake upalabdha honese samAna svAmIvAle anantAnubandhI lobha aura mithyAtvakA dravya eka dUsareko dekhate hue asaMkhyAtaguNA hIna aura asaMkhyAtaguNA adhika kaise bana sakatA hai ? Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 - jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 bhAvo 1 Na, khavidakammaMsiyalakkhaNeNAgaMtUNa devesuvavajjiya aNaMtANubaMdhi visaMjoeyUNa puNo aMtomuhuttasaMjuttAvatthAe sesakasAyadavvaM divaDDaguNahANiguNidegeiMdiyasamayapabaddhAdo ukkaDDidamettamadhApavattabhAgahAreNa khaMDiya tattheyakhaMDapamANaM tadasaMkhejadibhAgattaNeNa appahANIkayaNavakabaMdhamaNaMtANubaMdhisarUveNa pariNamAviya sammattalAbheNa vechAvaDIo gAliya visaMjoyaNAe ducarimasamayahidajIvammi pattajahaNNabhAvassa aNaMtANubaMdhilobhadavbassa adhApavattabhAgahAreNa viNA jahaNNabhAvamuvagayamicchattajahaNNapadesasaMtakammAdo asaMkhejaguNahINattassa gaaiyttaado| ettha guNagAro adhApavattabhAgahArAdo asaMkhejaguNo / kathaM mUladavvAdo mUladavcassa adhApavattabhAgahAre guNagAre saMte taM mottaNa tatto asaMkhejjaguNataM guNagArassa ? Na, aNaMtANu0visaMjoyaNAcarimaphAlIdo daMsaNamohakkhavaNacarimaphAlIe asaMkhejjaguNahINatteNa tahAbhAvaM paDi virohAbhAvAdo / Na ca carimaphAlINaM tahAbhAvo asiddho, jahaNNahidisaMkamappAbahuasuttabaleNa tssiddhiido| eso vigidigopucchAguNagAro vutto| samudAyaguNagAro puNa tappAoggo palido0 asaMkhe0bhAgametto, pucillaguNaseDhigovucchAdo etthataNaguNaseDhigovucchAe daMsaNamohakkhavagapariNAmapAhammeNa tAvadiguNattuvalaMbhAdo / eso MAHANA nanMAN samAdhAna--nahIM, kyoMki jisa jIvane kSapitakAMzika vidhise Akara aura devoMmeM utpanna hokara anantAnubandhIkI visaMyojanA kI hai| punaH jisane antarmuhUrta kAla taka usakI saMyuktAvasthAmeM rahate hue Der3ha guNahAnise guNita ekendriyasambandhI samayaprabaladdhameMse utkaSaNako prApta hue dravyameM adhaHpravRttabhAgahArakA bhAga dekara jo eka bhAga labdha Ave tatpramANa zeSa kaSAyoMke dravyako anantAnubandhIrUpase pariNamAyA hai / yadyapi yahA~ para usa eka bhAgakA asaMkhyAtavAM bhAga navakabandhakA dravya bhI anantAnubandhIrUpase pariNata hotA hai para usakI pradhAnatA nahIM hai / usake bAda jo samyaktvako prApta kara do chayAsaTha sAgara kAla taka ukta dravyako galAte hue visaMyojanAke dvicarama samayameM sthita hai usake jaghanya bhAvako prApta huA anantAnubandhI lobhakA dravya adhaHpravRttabhAgahArake binA jaghanya bhAvako prApta hue mithyAtvake jaghanya pradezasatkarmase asaMkhyAtaguNA hIna hotA hai yaha bAta nyAya hai / yahA~ para guNakAra adhaHpravRttabhAgahArase asaMkhyAtaguNA hai / zaMkA-mUla dravyase mUla dravyakA adhaHpravRttabhAgahAra rUpa guNakAra rahate hue use chor3akara guNakAra usase asaMkhyAtaguNA kaise hai ? samAdhAna nahIM, kyoMki anantAnubandhIkI visaMyojanAkI antima phAlise darzanamohakSapaNAkI antima phAli asaMkhyAtaguNI hIna honase guNakArake usa prakArake honemeM koI virodha nahIM aataa| aura antima phAliyoMkA usa prakArakA honA prasiddha hai yaha bAta bhI nahIM hai, kyoMki jaghanya sthitisaMkramake alpabahutvakA kathana karanevAle sUtrake balase usakI siddhi hotI hai| yaha vikRtigopucchAkA guNakAra kahA hai| samudAyarUpa guNakAra to tatprAyogya palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai, kyoMki pahalekI guNazreNi gopucchAse yahA~kI guNazreNi gopucchA darzanamohanIyakI kSapaNA karanevAle jIvoMke pariNAmoMkI pradhAnatAvaza utanI guNI upalabdha hotI Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 gA0 22 ] pAbahuaparUpaNA ca guNagAro ettha pahANo visohipariNAmAisayavaseNa / guNase DhimAhappaM kudo paricchinade 1 uttarapayaDipadesavihattIe sammattuSpattI vi ya sAvayavirae aNaMtakammaMse / - dasarA moha va kasAyauvasAmae ya uvasaMte // 1 // khavaya khINamohe jiNe ya yimA bhave asaMkhejA / tavvivarIdo kAlo saMkhejjaguNA ya seDhIe ||2|| // 2 // idi padamhAdo gAhAsuttAdo / * apacakkhANamANe jahaNapadesa takammamasa khejjaguNaM / ma-sammatta $ 218. kudo ? khavidakammaM siyalakkhaNeNa agravasiddhiyapAoggajahaNNasaMtakammaM kAUNa puNo tasesu palido 0 asaMkhe 0 bhAgamettakAlaM saMjamAsaMjama - saMjama-: pariNamaNavArehi bahukamma puggalagAlaNaM kAUNa cattAri vAre kasAe upasAmeyUNa puNo vi eidiesutravajjiya palido0 asaMkhe 0 bhAgamettakAleNa kammaM hadasamuppattiyaM kAUNa samayAviroheNa maNusesutravajjiya demUNa puvyako Dimeta kAlaM saMjamaguNaseDiNijjaraM kAUNa kadAsesakaraNijjo hotRRNa to muhuttAvasese sijjhidavvae cAritamohakkhavaNAe anbhudviya aNiyahiaddhAe saMkhejjesu bhAgeSu gadesu ahakasAyacarimaphAliM parasarUveNa saMhiya udayAvaliyapavidvago bucchAo gAliya hidajIvammi puvyamaparibhamidaveLA hisAgarotramammi egaNisege dusamayakAla hidige sese pattajahaNNabhAvassa hai / aura vizuddhirUpa pariNAmoM ke atizayavaza yaha guNakAra yahA~para pradhAna hai / zaMkA- guNazreNikA mAhAtmya kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna -- samyaktvotpatti, zrAvaka, virata, anantAnubandhI kaSAyako visaMyojanA karanevAlA, darzana mohakA kSapaka, cAritramohakA upazAmaka, upazAntakaSAya, kSapaka, kSINamoha aura jina ina sthAnoMmeM uttarottara asaMkhyAtaguNI nirjarA hotI hai / parantu usa nijarA meM laganevAlA kAla usase viparIta arthAt antake sthAnase prathama sthAnataka pratyeka sthAnameM saMkhyAtaguNA saMkhyAtaguNA hai // 1-2 // isaprakAra ina gAthAsUtroMse guNazreNikA mAhAtmya jAnA jAtA hai // 1-2 // * usase apratyAkhyAna mAnameM jaghanya pradezasatkarma asaMkhyAtaguNA hai / $ 218. kyoMki kSapitakarmA zavidhise abhavyoM ke yogya jaghanya satkarma karake punaH trasoM meM palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAla taka saMyamAsaMyama, saMyama aura samyaktvarUpa pariNamaNa bAroMke dvArA karma ke bahuta pudgaloMko galAkara tathA cAra bAra kaSAyoMkA upazamana karake anantara punaH ekendriyoMmeM utpanna hokara palyake asaMkhtAtaveM bhAgapramANa kAlake dvArA karmako hatasamutpattika karake yathAzAstra manuSyoMmeM utpanna hokara kucha kama eka pUrvakoTipramANa kAla taka saMyama guNazreNinirjarA karake pUrI taraha kRtakRtya hokara siddha honeke lie antarmuhUrta kAla zeSa rahane para cAritramohanI kI kSapaNa ke lie udyata hokara anivRttikaraNake kAlameM saMkhyAta bahubhAga jAnepara ATha kaSAyoMkI antima phAliko pararUpase saMkramaNa karake tathA udadyAvalimeM praviSTa huI gopucchAoMko galAkara jo jIva sthita hai vaha midhyAtva kA jaghanya dravya karanevAleke samAna do chayAsaTha sAgara Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ myN hy --....Mirrrrrrrrrrrrrrr-winnar..." 110 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 edassa puvitrajahaNNadabAdo gAlidavechAvahisAgarovamamettaNisaigAdo asaMkhejaguNattassa NAyasiddhattAdo / guNagAro puNa okaDDa kaDDaNabhAgahAraguNidavechAvahisAgarovamaNANAguNahANisalAgANaM aNNoNNabbhattharAsIdo dasaNa-caritamohakkhavayacarimaphAlivisesamAseja asaMkhejaguNo ti ghettavyo, vigidigovucchANaM tahAbhAvadaMsaNAdo / guNaseDhipAhammeNa puNa tappAoggaMpalidovamAsaMkhejabhAgameto pahANaguNagAro sAheyavyo, tattha pariNAmANusAriguNagAraM mottaNa dvyaannusaarigunngaaraannuvlNbhaado| OM kohe jahaeNapadesasaMtakamma visesAhiyaM / 6216. kathamedesi samANasAmiyANaM hINAhiyabhAvo ? Na, dukamANakAle ceva payaDibiseseNa tahAsarUveNa hukamANuvalaMbhAdo / visesapamANamettha sugamaM / * mAyAe jahaNNapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / 6 220. etya kAraNamaNaMtaraparUvidatAdo sugama / / lobhe jahaNNapadesasaMtakammaM visesaahiy|| 221 kAraNaparUvaNaM sugamaM / OM paJcakkhANamANe jahaeNapadesasa takammaM visesAhiyaM / kAla taka paribhramaNa nahIM karatA, isalie usake do samaya kAlavAlI eka sthitike zeSa rahane para jo jaghanya dravya hotA hai vaha do chayAsaTha sAgara kAlapramANa niSekoMko galAkara prApta hue mithyAtvake jaghanya dravyase asaMkhyAtaguNA hotA hai yaha nyAyasiddha bAta hai| parantu guNakAra apakarSaNa-utkarSaNa bhAgahArase guNita do chayAsaTha sAgarapramANa nAnA guNahAnizalAkAoMkI anyonyAbhyasta rAzise darzanamohanIya aura caritramohanIyake kSapakakI antima phAli vizeSako dekhate hue asaMkhyAtaguNA hai aisA yahA~ grahaNa karanA cAhie, kyoMki vikRtigopucchAeM usa prakArakI dekhI jAtI haiN| parantu guNazreNikI mukhyatAse tatprAyogya palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa pradhAna guNakAra sAdha lenA cAhie, kyoMki vahAMpara pariNAmAnusArI guNakArako chor3akara dravyAnusArI guNakAra upalabdha hotA hai| * usase apratyAkhyAna krodhameM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6216 zaMkA--samAna svAmIvAle ina karmoM meM hInAdhika bhAva kaise hotA hai ? samAdhAna--nahIM, kyoMki saJcaya hote samaya hI prakRtivizeSa honeke kAraNa usa rUpase inakA saJcaya hotA hai| vizeSa pramANa yahA~ para sumama hai| * usase apratyAkhyAna mAyAmeM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6220. yahA~ para kAraNa sugama hai, kyoMki usakA anantara pUrva hI kathana kara Aye haiN| * usase apratyAkhyAna lobhameM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6 221. kAraNakA kathana sugama hai| * usase pratyAkhyAna mAnameM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 1. prA0pratau '-pAhammeNa tappAgogga-' iti pAThaH / 2. zrA0pratau 'dukavalaMbhAdo' iti pAu / Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe appAbahuaparUSaNA / 222. kudo ? pyddivisesaado| kohe jahaeNapadesasaMtakammaM visesAhiya / 223. kudo ? visssaadoN| * mAyAe jahaeNapadesasaMtakamma pisesAhiyaM / 224. kudo ? sahAvado / sesaM sugamaM / 8 lobhe jahaeNapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / $ 225. edANi suttANi sugamANi / kettiyametteNa 1 AvaliyAe asaMkhe0. bhAgapaDibhAgiyapayaDivisesameteNa / * kohasaMjalaNe jahaeNapadesasaMtakammamaNaMtaguNaM / 226. kudo ? desaghAditteNa sulahapariNAmikAraNattAdo / ado ceva kadhamasaMkhejasamayapabadamettapaJcakkhANalobhaguNaseDhisarUvajahaNNadavvAdo samayapabadassa asaMkhe0bhAgapamANakohasaMcalaNajahaNNadavyamaNaMtaguNaM ti gAsaMkaNijjaM, samayapabadaguNagArAdo desaghAdipadesaguNagArassa annNtgunnttaado| jadi vi muhumaNigodajahaNNauvavAdajogeNa badasamayapabadamettaM kodhasaMjalaNajahaNNadavvaM hojja to vi sanmaghAiyapaccakvANa $ 222. kyoMki yaha prakRti vizeSa hai| * usase pratyAkhyAna krodhameM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai / 6 223. kyoMki aisA svabhAva hai| * usase pratyAkhyAna mAyAmeM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6224. kyoMki aisA svabhAva hai| zeSa kathana sugama hai| * usase pratyAkhyAna lobhameM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| $ 225. ye sUtra sugama haiN| kitanA adhika hai ? Avalike asaMkhyAtaveM bhAgakA bhAga dene para jo eka bhAga labdha zrAve utanA pratyAkhyAna lobhameM vizeSakA pramANa hai| * usase krodha saMjvalanameM jaghanya pradezasatkarma anantaguNA hai / 5 226. kyoMki yaha dezaghAti hai, isaliye isa rUpa pariNamAnekA kAraNa sulabha hai| zaMkA--krodhameM saMjvalana dezaghAti hai kevala isaliye asaMkhyAta samayaprabaddha pramANa pratyAkhyAna lobhake guNazreNirUpa jaghanya dravyase samayaprabaddhake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa krodhasaMjvalanakA.jaghanya dravya anantaguNA kaise hai ? samAdhAna-aisI AzaMkA karanA ThIka nahIM hai, kyoMki samayaprabaddhake guNakArase dezaghAti pradezoMkA guNakAra anantaguNA hai| yadyapi krodhasaMjvalanakA jaghanya dravya sUkSma nigodiyAke jaghanya upapAda yoga dvArA bAMdhe gaye samayaprabaddhapramANa hove to bhI vaha sarvaghAti pratyAkhyAna 1. prA0pratau 'vise / vissasAdo' iti pAThaH / 2. mA pratau vise / shaaghdo|' iti paatthH| Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe ..... [padesavihattI 5 lobhajahaNNadavvAdo aNaMtaguNameva / kiM puNa tado asaMkhe0 guNapaMciMdiyagholamANajahaNNajogabadasamayapabaddhassa asaMkhejabhAgamettacarimaphAlidavamidi vuttaM hodi| . * mANasaMjalaNe jahaNNapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / / $ 227. ettha kAraNaM vuccade--kohasaMjalaNajahaNNadavvamegasamayapabaddhamattaM hodNa mohasavvadabassa caumbhAgapramANaM, caubdhihabaMdhageNa badattAdo / edaM puNa egasamayapabaddhamohaNIyadavvassa tibhAgametaM mANa-mAyA-lobhesu tihA vihaMjiya hidattAdo / tado visesAhiyattaM jujjade tibhAgabbhahiyamidi utaM hodi / ettha saMdihIe cauvIsa 24 pamANamohaNI padabapaDibadAe avvuppaNNasissANaM paboho kaayvyo| .. (r) purisavede jahaeNapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / / 228. kudo ? mohaNIyadavvassa dubhAgapamANattAdo / taM pi kudo ? paMcavidhabaMdhayassa mohaNIyasamayapabaddhamettaNokasAyabhAgabhAgitAdo mohaNIyatibhAgamettamANasaMjalaNadavvAdo tadaddhamettapurisavedadavvaM dubhAgeNabbhahiyaM hodi ti bhAvatyo / lobhake jaghanya dravyase anantaguNA hI hai| tisapara carama phAlikA dravya sUkSma nigodiyAke jaghanya upapAdayogase asaMkhyAtaguNe paMcendriyake gholamANa jaghanya yogadvArA bAMdhe gaye samayaprabaddhake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai isalie usakA kahanA hI kyA hai yaha isakA tAtparya hai / * usase mAnasaMjvalanameM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6227. aba yahA~ isakA kAraNa kahate haiM-krodhasaMjvalanakA jaghanya dravya eka samayaprabaddhapramANa hotA huA bhI mohake saba dravyake cauthe bhAgapramANa hai, kyoMki usakA saMjvalanoMkA bandha hote samaya bandha huA hai, kintu vaha eka samayaprabaddhapramANa hotA huA bhI mohanIyake saba dravyakA tIsarA bhAga hai, kyoMki vaha mAna, mAyA aura lobha ina tInoM bhAgoMmeM vibhakta hokara sthita hai| isalie jo krodha saMjvalanake jaghanya dravyase mAna saMjvalanakA jaghanya dravya vizeSa adhika kahA hai vaha yukta hai| krodhasaMjvalajake jaghanya dravyase mAnasaMjvalanakA jaghanya dravya tIsarA bhAga adhika hai yaha ukta kathanakA tAtparya hai| aba yahA~ saMdRSTise mohinIyake saba dravyako 24 mAnakara avyutpanna ziSyoMko jJAna karAnA caahiye| udAharaNa-mohanIyakA saba dravya 24; saMjvalana krodha 6, saMjvalana mAna 6, saMjvalana mAyA 6, saMjvalana lobha 6 / saMjvalana krodhakI bandha vyucchiti ho jAne para saMjvalana mAnakA jaghanya pradezasatkarma hotA hai usa samaya, saMjvalanamAna 8, mAyA 8, lobha 8 isaprakAra ba~TavArA hotA hai| 8-6%201 (r) usase puruSavedameM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| $ 228. kyoMki yaha saba mohanIya dravyake dUsare bhAga pramANa hai| zaMkA--yaha saba mohanIya dravyake dUsare bhAga pramANa kaise hai ? samAdhAna-- jo jIva puruSaveda aura cAra saMjvalana ina pA~ca prakRtiyoMkA bandha kara rahA hai usake mohanIyakA jo samayaprabaddha nokaSAyako prApta hotA hai vaha saba puruSavedako mila jAtA hai, isaliye yaha saba mohanIya dravyake dUsare bhAga pramANa hai| isakA yaha Azaya hai ki mohanIyake Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe appAbahuaparUSaNA * mAyAsaMjalaNe jahaeNapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / $ 226. doNhaM pi mohaNIyassa addhapamANase saMte kudo pucinlAdo edassa visesAhiyattaM ? Na, payaDiviseseNa puvvilladavvamAvali0 asaMkhe0bhAgeNa khaMDiya tattheyakhaMDametteNa edassa ahiyattuvalaMbhAdo / OM Navusayavede jahaeNapadesasaMtakammamasaMkhejaguNaM / 6230. etya kAraNaM vuccade / taM jahA-mAyAsaMjalaNassa carimasamayaNavakabaMdho dusamayUNadoAvaliyamettadANamuvari gaMtUNa egasamayapabaddhassa asaMkhejA bhAgA hodUNa jahaNNapadesasaMtakammaM jAdaM / gaqsayavedassa puNa asaMkhejapaMciMdiyasamayapabaddhasaMjuttaguNaseDhidavvaM jahaNNaM jAdaM / tado kiMcUNasamayapabaddha mettajahaNNadavvAdo asaMkhejasamayapabaddhapamANaNaqsayavedajahaNNapadesasaMtakammamasaMkhejaguNaM hodi ti Na ettha saMdeho / * itthivedassa jahaeNapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / 6231. kudo sarisapariNAmehi kayaguNaseDhINaM doNhaM pi sarisatte saMteNavaMsayavedapayaDivigidigovucchAhiMto itthivedpyddivigidigovucchaannmsNkhejgunnttaado| taM pi tIsare bhAgapramANa mAna saMjvalanake dravyase mohanIyakA AdhA puruSavedakA dravya dUsarA bhAga adhika hotA hai| * usase mAyA saMjvalanameM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6226. zaMkA--puruSaveda aura mAyAsaMjvalana ina donoMko hI mohanIyakA AdhA AdhA pramANa prApta hai phira pahalese yaha vizeSa adhika kyoM hai ? samAdhAna--nahIM, kyoMki prakRtivizeSake kAraNa isameM vizeSa adhika dravya pAyA jAtA hai / puruSavedake dravyameM Avalike asaMkhyAtaveM bhAgakA bhAga dene para jo eka bhAga prApta ho utanA isameM vizeSa adhika hai| * usase napusakavedameM jaghanya pradezasatkame asaMkhyAtaguNA hai| 6230. aba yahA~ isakA kAraNa kahate haiN| jo isa prakAra hai-mAyA saMjvalanakA jo antima samayakA navaka bandha hai vaha do samaya kama do avalipramANa sthAna Age jAkara eka samayaprabaddhakA asaMkhyAta bahubhAga pramANa raha jAtA hai aura vahI jaghanya pradezasatkarmarUpa hotA hai| kintu napuMsakavedakA paJcandriyake asaMkhyAta samayaprabadvoMse saMyukta guNazreNIkA dravya jaghanya pradezasatkarmarUpa hotA hai, isalie kucha kama samayaprabaddhapramANa mAyA saMjvalanake jaghanya dravyase asaMkhyAta samayaprabaddhapramANa napuMsakavedakA jaghanya pradezasatkarma asaMkhyAtaguNA hai isameM koI sandeha nhiiN| * usase strIvedakA jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6231. kyoMki yadyapi donoMkI guNazreNiyA~ sadRza pariNAmoMse kI jAtI haiM, isaliye ve samAna haiM to bhI napuMsakavedakI prakRti gopucchAoMse strIvedakI prakRti aura vivRti gopucchAeM asaMkhyAtaguNI hotI haiN| 15 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 jayavalAsa hide kasA pAhuDe [ padesavihatI 5 kudo 9 baMdhAbhAve sayavedasseva tisu palidona mesu inthivedagobucchANaM galaNAbhAvAdo / do ceva sAmitta 'tipalidovamisu No utravaNNo' idi vRttaM, vechAvahisAgarovamesu va tatthuvAde' paojaNAbhAvAdo | ettha guNagAro tipalidovamavyaMtaraNANAguNahAsilA gANamaNNoSNanbhattharAsI / donhaM pi guNaseDhIo sarisIo ti pudha haviya puNo Nasaya vedagobucchaM tatto asaMkhe0 guNaitthivedagobucchAdo avaNiya dvavide jaM se saM sagaasaMkhejjabhAgamettamahiyadavvaM teNa visesAhiyaM ti vRttaM hodi / edaM visesAhiyavayaNaM NAvayaM, jahA savvattha guNaseDhiviNNAso pariNAmANusArio ceva Na davvAnusAri ti / aNNA payadadavvassa puccilladavvAdo asaMkhe0 guNattaM mottUNa visesAhiyabhAvANuvavattado / * hasse jahaNaNapadesasaMtakammamasaMkhejjaguNaM / 9 232. kudo 1 abhavasiddhiyapAoggajahaNNasaMtakammeNa tasesu AgaMtUNa bahue hi saMjamAsaM'jama-saMjamapariyaTTaNavArehi cauhi kasAyaDavasamaNavArehi ya bahukammapadesaNijjaraM zaMkA- aisA kyoM hotA hai ? samAdhAna- -bandhake abhAva meM napuMsakavedake samAna tIna palya kAlake bhItara strIvedakI gopucchA nahIM galatI haiM / arthAt jisake napuMsaka vedakA jaghanya dravya prApta hotA hai vaha pahale jisa prakAra uttama bhogamUmimeM tIna palya kAla taka napuMsakavedakI gopucchAeM galA zrAtA hai usa prakAra strIvedake jaghanya dravyavAleko pahale yaha kriyA nahIM karanI par3atI hai, isaliye isake tIna palya kAlake bhItara galanevAlI gopucchAeM baca jAtI haiM aura isIliye svAmitva sUtra meM strIvedake jaghanya dravyako prApta karanevAlA 'tIna palyakI AyuvAloM meM nahIM utpanna hotA' yaha kahA hai| kyoMki ise do chayAsaTha sAgara kAla taka samyagdRSTiyoM meM paribhramaNa karAnA hai| aba isa kAlake bhItara tIna palyakI AyuvAloMmeM bhI utpanna karAyA jAtA hai to koI vizeSa prayojana nahIM siddha hotA / tIna palyake bhItara nAnAguNahAni zalAkAoM kI jo anyonyAbhyasta rAzi prApta ho vaha yahA~ guNakArakA pramANa hai| donoMkI guNazreNiyA~ samAna haiM, ataH unheM alaga sthApita karo / anantara napuMsaka vedakI gopucchAoMse asaMkhyAtaguNI strIvedakI gopucchAoM meM se napuMsaka veda kI gopucchAoM ko ghaTA kara sthApita karane para jo apanese asaMkhyAtavAM bhAga adhika dravya zeSa rahatA hai utanA strIvedakA jaghanya dravya vizeSa adhika hai yaha ukta kathanakA tAtparya hai / sUtrameM jo yaha 'vizeSAdhika' vacana hai so vaha jJApaka hai jisase yaha jJApita hotA hai ki guNazreNikA vinyAsa saba jagaha pariNAmoM ke anusAra hotA hai dravyake anusAra nahIM hotA / yadi aisA na mAnA jAya to prakRta dravya pichale dravyase asaMkhyAtaguNA prApta hotA hai use chor3akara vizeSAdhikatA nahIM bana sakatI hai / * usase hAsyameM jaghanya pradezasatkarma asaMkhyAtaguNA hai / $ 232. kyoMki abhavyoMke yogya jaghanya satkarmake sAtha soMmeM AyA aura vahA~ anekabAra saMyamAsaMyama aura saMyamakI palaTana karate hue tathA cAra bAra kaSAyoMkI upazamanA kara bahuta 1. zra0pratau ' - mesu tasthunabAde' iti pAThaH / Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA022] uttarapaya Dipadesa vittIe appA bahuaparUvaNA kAUNa phalAbhAveNa vecchAvaDIo aparibbhamiya tado kameNa puvtrakoDAuamaNussabhave dIdRddhaM saMjamaguNasediNijjaraM kAUNa khatraNAe anbhudvidajIveNa carimaDidikhaMDae caramasamaya aNillevide chaNNokasAyANaM jahaNNasAmittavihANAdo / ettha guNagAro kaNabhAgahAraguNidacarimaphAlipaduppaNNavedyAvaddhi' sAgarodamaNANAguNahANi salAgANamaNNoSNavyattharAsI puccinlagu NaseDigocchAgamaNahatappA oggapalido0 asaMkhe0bhAgamettaruvaTTido / kudo ? veLA hisAgarotramANamaparivyamaNAdo / sayalasamatthAe caramaphAlIe pattasAmittabhAvAdo ca hellirAsissa tavvivarIya sarUvattAdo ca / * radIe jahaNNapadesa saMtakammaM visesAhiyaM / 9 233. edesiM sarisasAmiyate vi payaDiviseseNa visesAhiyattametya davaM / sugamaM / * soge jahaNapadesasaMtakammaM saMkhejjaguNaM / $ 234. kudo 1 puvvillabaMdhagaddhAdo saMpahiyabaMdhagaddha / e saMkhejjaguNattAdo / * maradIe jahaNapadesa saMtakammaM visesAhiyaM / 235. kudo ? payaDivisesAdo / * dugu chAe jahaNapadesa saMtakammaM visesAhiyauM / karmapradezoMkI nirjarA kI / yathA vizeSa lAbha na honese do chyAsaTha sAgara kAla taka paribhramaNa nahIM kiyA / tadanantara kramase eka pUrvakoTikI AyuvAle manuSya bhavameM dIrgha kAla taka saMyamako pAlakara aura guNazreNi nirjarA karake jaba yaha jIva kSapaNAke liye udyata hotA hai taba antima sthitikaruses patana honeke antima samayameM chaha nokaSAyoMkA jaghanya svAmitva prApta hotA hai / yahA~ para guNakArakA pramANa utkarSaNabhAgahAra guNita antima phAli pratyutpanna do chayAsaTha sAgarakI nAnAguNahAniyoMkI anyonyAbhyastarAzimeM pahalekI guNazreNigopucchAoM ko lAneke lie sthApita kiye gaye tatprayogya palyake asaMkhyAtaveM bhAgakA bhAga denepara jo labdha Ave utanA hai, kyoMki do chayAsaTha sAgara kAlake bhItara paribhramaNa nahIM karAyA haiM aura pUrI tarahase samartha antima phAli meM svAmitvakI prApti huI hai / tathA pichalI rAzi isase viparIta svarUpavAlI haiM / 115 * usase ratimeM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai / $ 233. ina donoMkA svAmI samAna hai to bhI prakRtivizeSake kAraNa pUrva prakRti se isa prakRtimeM vizeSa adhika dravya jAnanA cAhiye / zeSa kathana sugama hai / * usase zokameM jaghanya pradezasatkarma saMkhyAtaguNA hai / $ 234. kyoMki pUrva prakRtike bandhakAlase isa prakRtikA bandhakAla saMkhyAtaguNA hai / * usase aratimeM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| $ 235. isakA kAraNa prakRtivizeSa hai / * usase jugupsAmeM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai / 1. pratau 'pappaNNA beAvadvi-' iti pAThaH / Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 236. dhuvabaMdhittAdo hassa-radibaMdhagaddhAe vi edisse baMdhuvalaMbhAdo / kettiyametto viseso ? hassa-radibaMdhagaddhAjaNidasaMcayameto / sesaM sugama / * bhae jahaeNapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / / 237. kudo ? payaDivisesAdo vizeSamAtramatrakAraNamudghoSayAmaH / * lobhasaMjalaNe jahaeNapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / 238. ettha kAraNaM yuccade / taM jahA-bhayadavvaM mohaNIyasavvadavvassa dsmbhaago| lobhasaMjalaNadavvaM puNa mohadavvassa aTTamabhAgo, kasAyabhAgassa causu vi saMjalaNesu vihaMjiya hidttaado| aNNaM ca lobhasaMjalaNadavvamadhApavattakaraNacarimasamayammi jahaNNaM jaadN| bhayapadesaggaM puNa tatto uvari aMtomuhuttamettaguNaseDhigovucchAsu galidAsu guNasaMkamadavve ca parihINe aNiyaTTiaddhAe saMkheje bhAge gaMtUNa pattajahaNNabhAvamedeNa kAraNeNa edAsi payaDINaM padesassa hINAhiyabhAvo Na virujjhade / __evamoghajahaNNadaMDao sakAraNo samatto / (r) 'NirayagaIe savvatthovaM sammatte jahaeNapadesasaMtakammaM / 236. edassa AdesajahaNNappobahuamUlapadaparUvayasuttassa atthaparUvaNA $ 236. kyoMki jugupsA prakRti dhruvabandhinI hai| hAsya aura ratike bandhakAlameM bhI isakA bandha pAyA jAtA hai| kitanA adhika hai ? hAsya aura ratike bandhakAlameM jitanA sazcaya hotA hai utanA adhika hai| zeSa kathana sugama hai| * usase bhayameM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6 237. kyoMki prakRti vizeSa hI isa vizeSakA kAraNa hai yahA~ hama yaha kahate haiN| * usase lobha saMjvalanameM jaghanya pradezasatka vizeSa adhika hai| 6. 238. aba yahA~ isakA kAraNa kahate haiM jo isa prakAra hai-bhayakA dravya to mohanIyake saba dravyakA dasavAM bhAga hai| parantu lobhasaMjvalanakA dravya mohanIyake saba dravyake AThavA~ bhAga hai, kyoMki kaSAyoMkA hissA cAroM saMjvalanoMmeM vibhakta hokara sthita hai| dUsarA kAraNa yaha hai ki lobha saMjvalanakA dravya adhaHpravRttakaraNake antima samayameM jaghanya ho jAtA hai parantu bhayakA dravya isake Age antarmuhUrtapramANa guNazreNi gopucchAoMke galA dene para aura guNasaMkramake dravyake ghaTa jAnepara anivRttikaraNake kAlake saMkhyAta bahubhAga vyatIta ho jAnepara jaghanya hotA hai isaliye ina donoM pravRtiyoMkA hInAdhikabhAva virodhako nahIM prApta hotA / isa prakAra kAraNasahita oghase jaghanya daNDakakA kathana samApta huaa| * narakagatimeM samyaktvakA jaghanya pradezasatkarma sabase thor3A hai| 6236. Adezase jaghanya alpabahutvake mUlapadakA kathana karanevAle isa sUtrakA 1. tA0pratau 'vuccade bhayadavvaM' iti pAThaH / by by by sy dy w dy jy m Hmd by by by wr sy jm`h y yh `yny khy khy hy Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA022] uttarapayaDipadesavihattIe appAbahuaparUpaNA sugamA / * sammAmicchatte jahaNNapade sasatakammamasa khejjaguNa / $ 240. sugamamedaM suttaM, oghAdo avisihkaarnnttaado| 8 aNaMtANubaMdhimANe jahaeNapadesasaMtakammamasakhejaguNaM / 3 241. etya guNagAro tppaaoggplidovmaasNkhejjbhaagmetto| kudo 1 guNaseDhIdaragovucchAkayavisesAdo carimaphAlivisesAvalaMbaNAdo ca sesovaTTaNAdiviNNAso avahAriya pubbAvarANaM sissANaM sugmo| * kohe jahaeNapadesasaMtakamma visesAhiya / 242. pyddivisNsaado| OM mAyAe jahaeNapadesasaMtakamma visesAhiya / $ 243. visssaado| * lobhe jahaeNapadesasaMtakamma visesAhiyaM / / $ 244. edANi suttANi sugmaanni| bajhakAraNaNiravekkho vtthuprinnaamo| * micchatte jahaeNapade sasatakammamasa khejjaguNaM / artha sarala hai| * usase samyagmithyAtvameM jaghanya pradezasatkarma asaMkhyAtaguNA hai / 240. yaha sUtra sugama hai, kyoMki aoghaprarUpaNAke samaya jo isakA kAraNa kahA hai usase isameM koI vizeSatA nahIM hai| donoM jagaha kAraNa eka samAna hai| * usase anantAnubandhI mAnameM jaghanya pradezasatkarma asaMkhyAtaguNA hai / 6241. yahA~ guNakArakA pramANa tadyogya palyakA asaMkhyAtavA~ bhAga hai , kyoki yahA~ guNazreNi aura unase bhinna gocchAoMke kAraNa tathA antima phAlivizeSake kAraNa vizeSatA AjAtI hai| Age pIchekA vicAra karake zeSa apavartana AdikA vinyAsa saba ziSyoMko sugama hai| * usase anantAnabandhI krodhameM pradezasatkarma vizeSa adhika hai / 6 242. isakA kAraNa prakRtivizeSa hai| * usase anantAnubandhI mAyAmeM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6 243. kyoMki aisA svabhAva hai| * usase anantAnubandhI lobhameM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 244. ye sUtra sugama haiM, kyoMki yahA~ vizeSAdhikakA bAhya kAraNa nahIM hai, vastukA pariNamana hI aisA hai| * usase mithyAtvameM jaghanya pradezasatkarma asaMkhyAtaguNA hai| Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 . jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 $245. ko guNakAro ? adhApavattabhAgahAro carimaphAlI ca annnnonnnngunnaao| kudo ? hehimarAsiNA tetIsasAgarovamaNANAguNahANisalAgANamaNNoNNabhattharAsIe okaDDa kaDDaNabhAgahArapaduppaNNaadhApavattabhAgahAreNa carimaphAlIe ca guNidAe ovaTTidadivaDaguNahANiguNidegeiMdiyasamayapavaddhapamANeNa uva rimagasimmi adhApavattacarimaphAliguNagAravirahidapuvvuttabhAgahArovaTidadivaDDaguNa hANiguNidegediyasamayapabaddhapabhANammi bhAge hide ettiyamettaguNagAruvalaMbhAdo / puvvillavigidigovucchamassiyUga esA guNagAraparUvaNA kayA / tatthataNaguNaseDhigovucchamassiyUNa bhaNNamANa pucillaguNagAro tappAoggapalidovamAsaMkhejjabhAgeNa ovaTTe yavyo / kAraNaM sugama / (r) apacakkhANamANe jahaeNapada sasaMtakammamasa khejaguNaM / .246. kudo ? aNi pacchAyadapaDhamapuDhaviuppaNNapaDhamasamayavaTTamANakhavidakammaMsiyammi pattajahaNNasAmittaNeNa ekkisse vi guNahANIe galaNAbhAvAdo / micchattassa puNa aMtomuhuttUNatettIsasAgarovamamettakAlaM gAliya jahaNNasAmittavihANeNa tetti yamettagovucchANaM glnnuvlNbhaado| ado ceya tetIsasAgarokmabhaMtaraNANAguNahANisalAgAaNNoNNabbhattharAsI ukaDDaNabhAgahArapaduppAido ettha gunngaaro| 245. guNakAra kyA hai ? adhaHpravRttabhAgahAra aura antima phAli inako paraspara guNA karanepara jo labdha Ave utanA guNakAra hai, kyoMki tetIsa sAgarakI nAnAguNahAnizalAkAoMkI anyonyAbhyasta rAzise, apakarSaNa-utkarSaNabhAgahAra guNita adhaHpravRttabhAgahArase aura antima phAlise guNita karake jo labdha Ave usakA Der3ha guNahAniguNita ekendriyasambandhI samayaprabaddhameM bhAga denepara jo labdha Ave tatpramANa adhastana rAziko adhaHpravRttakI antima phAlirUpa guNakArase rahita pUrvokta bhAgahArase bhAjita jo Der3ha guNahAniguNita ekendriyasambandhI samayaprabaddha tatpramANa uparibha rAzimeM bhAga denepara ukta pramANa guNakAra upalabdha hotA hai| pUrvokta vikRti gopucchAkA Azraya lekara yaha guNakArakI prarUpaNA kI hai| vahA~kI guNazreNigopucchAkA Azraya lekara kathana karane para pUrvokta guNakArako tatprAyogya palyake asaMkhyAtaveM bhAgase bhAjita karanA cAhie / kAraNa sugama hai| * usase apratyAkhyAna mAnameM jaghanya pradezasatkarma asaMkhyAtaguNA hai| 246. kyoMki asaMjJiyoMmase Akara jo kSapita karmAzika jIva prathama pRthivImeM utpanna hotA hai usake utpanna hone ke prathama samayameM apratyAkhyAna mAnakA jaghanya svAmitva prApta honese eka bhI guNahAnikA galana nahIM huA hai| parantu mithyAtvakA antarmuhUrta kama tetIsa sAgara kAla vyatIta kara jaghanya svAmitva prApta honese vahA~ usakI utanI gopucchAeM gala gaI haiN| aura isIlie hI utkarSaNabhAgahArase utpanna kI gaI tetIsa sAgarake bhItarakI nAnAguNahAnizalAkAoMkI anyonyAbhyasta rAzi yahA~ para guNakAra hai| 1. zrA0pratau ' guNidegesamayapabaddha iti pAThaH / 2. tA0pratau 'sallAgA [f] aNNoNNAbhastharAso' iti paatthH| Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] . uttarapayaDipadesavihattIe appAbahuaparUvaNA 116 * kohe jahaNNapadesasa takammaM visesAhiyaM / 6. 247. Na etya kiM ci vattavyamasthi, payaDivisesamettassa kaarnnttaado| * mAyAe jahaeNapadesasaMtakamma visesAhiyaM / 6248. sugamamedaM, aNaMtaraparUvidakAraNattAdo / OM lobhe jahaeNapadesasaMtakamma visesaahiy| 3 246, ettha paJcao sugmo| * paJcakkhANamANe jahaeNapadesasaMtakamma visesAhiyaM / 250. sugamamatra kAraNaM, svabhAvamAtrAnubandhitvAt / * kohe jahaNNapadesasaMtakamma visesAhiya / 6 251. Na ettha vattavyamasthi / kudo' ? visssaado| ketriyameto viseso ? Avali. asNkhe0bhaagpddibhaagiypyddivisesmetto| * mAyAe jahaeNapade sasatakamma visesAhiya / $ 252. ettha kAraNamaNaMtaraparUvidattAdo sugamaM / * usase apratyAkhyAta krodhameM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai / $ 247. yahA~para kucha bhI vaktavya nahIM hai, kyoMki prakRtivizeSa mAtra hI vizeSa adhika honekA kAraNa hai| * usase apratyAkhyAna mAyAmeM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| $ 248. yaha sUtra sugama hai, kyoMki kAraNakA anantara pUrva kathana kara Aye haiN| * usase apratyAkhyAna lobhameM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| $ 246. yahA~ para kAraNakA kathana sugama hai| * usase pratyAkhyAna mAnameM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai / 6 250. yahA~ para kAraNa sugama hai, kyoMki vaha svabhAvamAtrakA anubandhI hai| * usase pratyAkhyAna krodhameM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| $ 251. yahA~ para kucha vaktavya nahIM hai, kyoMki pratyAkhyAna krodhameM pradezasatkarma svabhAvase adhika hai| vizeSakA pramANa kitanA hai ? pratyAkhyAnamAnake jaghanya dravyameM Avalike asaMkhyAtaveM bhAgakA bhAga dene para jo labdha Ave utanA isa prakRtimeM vizeSakA pramANa hai| * usase pratyAkhyAna mAyAmeM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai / 6252 yahA~ para kAraNa sugama hai, kyoMki usakA anantara pUrva kathana kara Aye haiN| 1. bhA0pratau 'visesAhiyaM / kudo' iti pAThaH / Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe * lobhe jahaNapada sasaMtakammaM visesAhiyauM / 9 253. edANi suttANi sugamANi / edamhAdo ceva rAgAia vijjIsaMghuttiNa jiNavaravayaNAdo | Na ca tArise ArisakAraesu cappalassa saMbhavo, virohAdo | 120 * itthaveda jahaNa pade sasa takamma mAMtaguNaM $ 254. kathaM sammattapAhammeNa baMdhavirahidasarUvattAdo AeNa viNA tettIsa - sAgaro mesu galidAvasidvassedassa puvvillAdo tabbivarIdasarUvAdo anaMtaguNasamidi NAsaMkaNijja, desaghAitteNa sulahapariNAmikAraNassedassa tado tappaDiNIyasahAvAdo anaMtaguNattassa nAiyattAdo / [ padesavihattI 5 * sayaveda jahaNa pada sasa takammaM saMkhejjaguNaM / $ 255. donhamedAsi payaDINaM puvvutta kAlabbhaMtare sarisIsu vi guNahANIsu galidAsa baMdhagaddhAvaseNa puvvillajahaNNadavvAdo edassa saMkhejjaguNattaM Na virujjhade / se sugamaM / * purisaveda jahaNNapade sasa takamma 'masa khejjaguNaM / * usase pratyAkhyAna lobhameM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai / $ 253. ye sUtra sugama haiM, kyoMki rAgAdi avidyAsaMghase uttIrNa hue jinavara ke ye vacana haiN| ArSakartA jinavaroMke usa prakAra honepara unameM capalatA sambhava nahIM hai, kyoMki unake aisA hone meM virodha AtA hai / * usase strIvedameM jaghanya pradezasatkarma anantaguNA hai / 9 254. zaMkA -- eka to samyaktvakI pramukhatAse baMdhanevAlI prakRtiyoM se yaha viruddhasvabhAvavAlI haiN| dUsare Aya ke binA tetIsa sAgara kAlake bhItara galakara yaha avaziSTa rahatI hai, isalie bhI yaha pUrvokta prakRtikI apekSA usase viparIta svabhAvavAlI hai, ataeva yaha pratyAkhyAna lobhase anantaguNI kaise ho sakatI hai ? samAdhAna- aisI AzaMkA nahIM karanI cAhie, kyoMki dezaghAti honese tathA sulabha pariNAma kAraka yaha prakRti honese yaha pratyAkhyAna lobhase pratyanIka svabhAvavAlI hai, ataH isake dravyakA anantaguNA honA nyAyaprApta hai / * usase napuMsakavedameM jaghanya pradezasatkarma saMkhyAtaguNA hai / $ 255 ina donoM hI prakRtiyoMkI pUrvokta kAlake bhItara samAna guNahAniyoMkA galana hotA hai to bhI bandhaka kAlavaza pUrvokta prakRtike jaghanya dravyase isakA dravya saMkhyAtaguNa hotA hai isameM koI virodha nahIM hai / zeSa kathana sugama hai / * usase puruSavedameM jaghanya pradezasatkarma asaMkhyAtaguNA hai / 1. tApratau 'rAgAiava [vi] jA-', zrA0pratau 'rAgAi zravajjA-' iti pAThaH / Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe appAbahuaparUvaNA 3256. ettha guNagAro tettIsasAgarovamaNANAguNahANisalAgANaMmaNNoNNabhattharAsI saMkhejarUvovaTTidokaDDa kkaDDaNabhAgahAraguNido, asaeiNapacchAyadapadamapuDhaviNeraraiyammi volAvidapaDivakkhabaMdhagadammi pattajahaeNabhAvace agalidaaMtomuhurANatettIsasAgarovamamettaNisegassa pucillAdo tappaDivakravasahAvAdo tAvadi guNate virohaaguvlNbhaado| OM hasse jahaeNapadesasaMtakammaM saMkheja guNaM / $ 257. ettha kAraNaM badhagadAe saMkhejaguNataM / Na ca baMdhagadANurUvo Na hoi, virohaado| OM radIe jahaNNapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / 258. payaDiviseso ettha paccao sugamo / (r) soge jahaeNapadesasaMtakamma saMkhejaguNaM / $256. vaMdhagaddhAvaseNa / 8 aradIe jahaNNapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / $ 260. payaDivisesavaseNa / * dugu chAe jahaeNapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / 6256. yahA~ para guNAkArakA pramANa apakarSaNa-utkarSaNabhAgahArameM saMkhyAtakA bhAga dekara jo labdha Ave usase tetIsa sAgarakI nAmAguNahAnizalAkAoMkI anyonyAbhyastarAzike guNita karane para jo guNanaphala prApta ho utanA hai, kyoMki asaMjJiyoMmeMse Akara pahalI pRthivIke nArakImeM pratipakSa prakRtike bandhakakAlake vyatIta hone para jaghanyapaneke prApta honese antarmuhUrta kama tetIsa sAgarapramANa isa niSekakA pahalake usake pratipakSa svabhAva niSekase utanA guNa honemeM koI virodha nahIM AtA hai| * usase hAsyameM jaghanya pradezasatkarma saMkhyAtaguNA hai / 6257. isakA kAraNa bandhaka kAlakA saMkhyAta honA hai| aura bandhakakAlake anurUpa saJcaya nahIM hotA hai yaha bAta nahIM hai, kyoMki bandhakakAlake anurUpa saJcaya nahIM hone para virodha AtA hai| * usase ratimeM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6258. prakRtivizeSa hI yahA~ para kAraNa hai, isalie vaha sugama hai / * usase zokameM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| / 256. kyoMki usakA kAraNa bandhakakAla hai|| * usase aratimeM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai 6260. kyoMki isakA kAraNa prakRtivizeSa hai| * usase jugupsAmeM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai / Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe 9 261. dhuvabaMdhiteNa hassa- raivaMdhagaddhAe vi edissa baMdhulaMbhAdo / * bhae jahaNNapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / 9262. donhaM pi mohaNIyassa dasamabhAgate kudo hINAhiyabhAvo 1 na payaDivisesamassiyUNa tahA bhAvuvalaM bhAdo / 122 * mANasaMjalaNe jahaNapadesa saMtakammaM visesAhiya / 9 263. mohaNIyasavvadavvassa aTThamabhAgattAdo / * kohasa jalaNe jahaNapadesa saMtakamaM visesAhiya N / * mAyAsa jaLaNe jahaNapada sasaMtakamma' visesAhiyauM / * lohasaMjalaNe jahaNapade sasa takamma' visesAhiya / [ padesavihattI 5 264. edANi tiriNa vi suttANi anyaMtarIkayapayaDivisesakAraNAi sugamANi / saMpahi deNa girayagai sAmaNNa paDibaddha jahaNNappA bahuadaMDaeNa sagaMto - NikkhittAsesa Niraya gai maggaNAvayaNeNa pudha pudha sattaNhaM pi puDhavINamappA bahuaM paruvidaM ceva / Navari sAmitta vizeso tadanusAreNa ca guNayAraviseso NAyavvo / Natthi aNNA visesa | evaM NirayagaijahaNNadaMDao samato | $ 261. kyoMki yaha dhruvabandhinI prakRti honese hAsya aura ratike bandhakAla meM bhI isakA bandha pAyA jAtA hai| * usase bhayameM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai / 9262. zaMkA - ye donoM prakRtiyA~ mohanIyake dasaveM bhAgapramANa haiM, isalie inake pradezoM meM hInAdhikapanA kaise bana sakatA hai ? samAdhAna -- nahIM, kyoMki prakRtivizeSa ke Azrayase usa prakAra hInAdhikarUpase pradeza pAye jAte haiM / * usase mAnasaM jvalanameM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| $ 263, kyoMki mohanIyake saba dravyake AThaveM bhAgapramANa isakA dravya hai / * usase krodhasaMjvalanameM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai / * usase mAyAsaMjvalanameM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai / * usase lobhasaMjvalanameM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai / $ 264. ye tInoM hI sUtra sugama haiM, kyoMki ina sUtroMmeM jitanA alpabahutva kahA hai ve alaga alaga prakRtiyA~ haiM / aba samasta narakagatike antarbheda narakagatimeM antalIna haiM, isalie narakagati sAmAnyase sambandha rakhanevAle isa alpabahutva daNDakake dvArA alaga alaga sAtoM hI pRthiviyoMkA alpabahutva kaha hI diyA hai| itanI vizeSatA hai ki svAmitvavizeSa jAna lenA cAhie / yahA~ anya koI vizeSatA nahIM hai / Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 gA0 22 ] uttarapayaDipadesavihattIe appAbahuaparUvaNA 8 jahA NirayagaIe tahA savvAsu gaIsu / 6265. edassa appaNAmuttassa AlAvasAmaNNamavekkhiya payaTTassa sAmittatadaNusAriguNagAravisesaNiravekkhassa atthaparUdaNA avahAriya sAmittavisesANaM sugmaa| edeNa gaisAmaNNappaNAsutreNa magusagaIe vi NiraoghabhaMge 'aiyappasatte tavvudAsaduvAreNa tattha avavAdaparUvaNahamuta suttaM bhaNadi OM Navari maNusagadIe oghaM / 6266. ettha Navari saddo puyillappaNAdo edassa visesmuuco| ko so viseso ? maNusagaIe oghabhidi maNusagaioghAlAvamaNAhiyaM lahadi ti vuttaM hoi / tado oghAlAvo aNaNAhio ettha kAyayo, maNusagaisAmaNNappaNAe tdvirohaado| visesappaNAe puNa atthi bhedo, maNusapajjacaesu suvado bahibbhUdaitthivedodaema Nasayavedassuvari oghammi visesAhiyabhAveNa padidaitthivedassa carimaphAlimAhappeNa asaMkhejjaguNattu valaMbhAdo / maNusiNIsu vi mANasaMjalassuvari mAyAsaMjalaNe jahaNNapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / ithivede jahaNNapadesasaMtakammaM asaMkhejjaguNaM; guNaseDhIe paahnniyaado| gaqsayavede jahaNNapadesasaMtakammamasaMkhejjaguNaM, vechAvahINa * jisa prakAra narakagatimeM alpabahutva hai usI prakAra saba mArgaNAoMmeM jAnanA caahie| 6265. svAmitva aura usake anusAra guNakAravizeSakI apekSA kiye binA AlApasAmAnyakI apekSA pravRtta hue isa arpaNA sUtrakI arthaprarUpaNA sugama hai| isa gatimArgaNAsabandhI arpaNAsUtrake zrAzrayase manuSyagatimeM bhI sAmanya nArakiyoMke samAna bhaGgakA atiprasaGga prApta hone para usake nirAkaraNa dvArA vahA~ para apavAdakA kathana karaneke lie AgekA sUtra kahate haiM * itanI vizeSatA hai ki manuSyagatimeM oghake samAna bhA hai| 6 266. yahA~ para 'Navari' zabda pahaleke sUtrase isameM vizeSakA sUcaka hai| zaMkA-vaha vizeSa kyA hai ? samAdhAna-'manuSyagatimeM oghake samAna hai' aisA kahanese manuSyagatimeM ogha AlApa nyUnAdhikatAse rahita hokara prApta hotA hai yaha ukta kathanakA tAtparya hai, isalie nyUnatA aura adhikatAse rahita ogha AlApa yahA~ karanA cAhie, kyoMki manuSyagati sAmAnyakI vivakSA hone para usameM ogha AlApake ghaTita honemeM virodha nahIM aataa| vizeSakI vivakSA honepara to bheda hai hI, kyoMki strIvedake udayase rahita manuSyaparyAptakoMmeM napuMsakavedake Upara aodhameM vizeSa adhikarUpase prApta huA strIveda antima phAlike mAhAtmyase asaMkhyAtaguNA upalabdha hotA hai| manuSyiniyoMmeM bhI mAna saMjvalanake Upara mAyA saMjvalanameM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| usase strIvedameM jaghanya pradezasatkarma asaMkhyAtaguNA hai, kyoMki yahA~ para guNaneNikI pradhAnatA Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 jayadhavalAhide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 magalaNAdo adhApavattacarimasamae desUNapuvakoDiNijjarAdavaparihINasagasayaladavveNa saha jahaNNasAmittavidhANAdo / hasse jahaNNapadesasaMtakamma saMkhejaguNaM, doNhaM / pi desUNapucakoDiNijjarAe sarisIe saMtIe baMdhagaddhAvaseNa saMkhejjaguNattavalaMbhAdo tti / eso ca viseso davvahiyaNayamassiyUNa sutta yAreNa Na vivkkhio| pajjavahiyaNayAvalaMbaNe puNa vakkhANAiriehiM vakkhANeyavvo, vyAkhyAnato vizeSapratipattiriti nyAyAt / sugamamanyat / saMpahi sesamaggaNANaM desAmAsiyabhAveNa iMdiyamaggaNAvayababhUdaeiMdiesu jahaNNappAbahuaparUvaNahamuttaramuttapabaMdhamAha * eiMdiesu savvatthovaM sammattaM jahaNaNapade sasatakammaM / 6 267. kudo ? khavidakammaMsiyassa bhamidavechAvahisAgarovamassa dIhuvvellaNakAladucarimasamae vaTTamANassa dusamayakAlahidieyaNiseyahidamuTu tthovayarajahaNNadavvaggahaNAdo * sammAmicchatte jahaNNapade sasatakammamasaMkhejaguNaM / 268. ettha kAraNamoghasiddhaM / guNagAro ca sugamo / * aNaMtANubaMdhimANe jahaeNapadesasaMtakammamasaMkheja gaNaM / hai| usase napuMsakavedameM jaghanya pradezasatkarma antima phAlike kAraNa asaMkhyAtaguNA hai / usase puruSavedameM jaghanya pradezasatkarma asaMkhyAtaguNA hai, kyoMki do chayAsaTha sAgara pramANa niSekoMke nahIM galanese adhaHpravRttakaraNake antima samayameM kucha kama eka pUrvakoTi pramANa nirjarAko prApta hue dravyase hIna apane samasta dravyake sAtha jaghanya svAmitvakA vidhAna kiyA gayA hai / usase hAsyameM jaghanya ptadezasatkarma saMkhyAtaguNA hai, kyoMki donoM hI karmoMkI kucha kama eka pUrvakoTikAla taka honevAlI nirjarAke samAna hote hue bhI bandhaka kAlake vazase puruSavedake jaghanya pradezasatkamase hAsyakA jaghanya pradezasatkarma saMkhyAtaguNA upalabdha hotA hai| isa prakArake isa vizeSakI dravyAthikanayakA Azraya lekara sUtrakArane vivakSA nahIM kI hai| parantu paryAyArthikanayakA avalambana lekara vyAkhyAnAcAryako vyAkhyAna karanA cAhie, kyoMki vyAkhyAnase vizeSa pratipatti hotI hai aisA nyAyavacana hai| zeSa kathana sugama hai / aba zeSa mArgaNAoMke dezAmarSakarUpase indriyamArgaNAke avAntara bheda ekendriyoMmeM jaghanya alpabahutvake kathana karaneke lie Ageke sUtrakalApako kahate haiM * ekandriyoMmeM samyaktvameM jaghanya pradezasatkarma sabase stoka hai| 6267. kyoMki jo kSapitakAMzika jIva do chayAsaTha sAgara kAlataka paribhramaNa kara cukA hai usake dIrgha udvelanakAlake dvicarama samayameM vidyamAna rahate hue do samaya kAlakI sthitivAle eka niSekameM sthita atyanta stokatara jaghanya dravyakA grahaNa kiyA hai / * usase samyagmithyAtvameM jaghanya pradezasatkarma asaMkhyAtaguNA hai / 6268. yahAM para kAraNa oghake samAna siddha hai aura guNakAra bhI sugama hai| * usase anantAnubandhI mAnameM jaghanya pradezasatkarma asaMkhyAtaguNA hai / Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA022] uttarapayaDipadesavihattIe appA bahuaparUvaNA 9 266 ko guNagAro ! vechAvadvisAgarovamadIhuvvenlaNakAlaNANAguNahANisalAgANamaNNoNNabbhattharAsI guNasaMkamoDDa kaDDaNabhAgahAraca rimaphAlIhi guNiya adhApavattabhAgahAreNovaTTido / kudo 1 khabidakammaM siyassa abhavasiddhiyapAoggajahaNNasaMtakampiyassa tase suppajjiya visaMjoi anaMtANubaMdhicaukassa puNo aMtomuhutta saMjuttassa phalAbhAveNa abhamAdidavedyAvadvisAgarovamassa eIdie muppaNNapaDhamasamae jahaNNasAmittaparUvaNAdo / kudo veLAvadvisAgarovamaparibbhamaNe phalAbhAvo 1 Na, eiMdiesapattiaNNahANuvavattIe / puNo vimicchataM gacchamANeNa adhApavatteNa paDivijjamANadarahisAgarovamantarasaM cidadivaGguNahANiguNidapaMciMdiya samayapabaddhametta se sakasAya-davvassa puvvaparUvidasAmiyajahaNNadavvAdo joaguNagAramAhappeNa asaMkhejjaguNateNa phalAvalaM bhAdo / nirayagaIe bi anaMtANubaMdhicakkasAmiyassa aparibbhamidadara sAgarovamassa eiMdiyajahaNNasaMtakammeNeva pavesaNe edaM caiva kAraNaM vattanvaM, tattheva itthavedajahaNNasaMtakammAdo baMdhagaddhAvaseNa NavuMsayavedajahaNNasaMtakammassa saMkhejja - guNa evaM tipalido machAvahnisAgarovamANamaparibbhamaNaM kAraNattaNaM parUveyavvaM / $ 266. guNakAra kyA hai ? do chayAsaTha sAgaropama dIrghaM udvelana kAlake bhItara prApta nAnA guhAni zalAkAkI anyonyAbhyasta rAziko guNasaMkramabhAgahAra, apakarSaNa- utkarSaraNabhAgahAra aura antima phAlise guNita karake adhaHpravRttabhAhArakA bhAga dene para jo labdha Ave utanA guNakAra hai, kyoMki jo kSapitakarmAzika jIva abhavyoMke yogya jaghanya satkarma karake nasoM meM utpanna huA / punaH anantAnubandhIcatuSkakI visaMyojanA karake aura antarmuhUrta meM usase saMyukta hokara koI lAbha na honese do chayAsaTha sAgara kAla taka bhramaNa kiye binA ekendriyoM meM utpanna huA hai usake vahA~ utpanna honeke prathama samaya meM jaghanya svAmitvakA kathana kiyA hai / zaMkA- do chayAsaTha sAgara kAlake bhItara paribhramaNa karanA niSphala kyoM hai ? 125 samAdhAna nahIM, kyoMki anyathA usakI ekendriyoMmeM utpatti bana nahIM sakatI hai / phira bhI mithyAtva meM jAkara adhaHpravRttabhAgahArake dvArA saMkramaNako prApta hue aura do chayAsaTha sAgara kAlake bhItara saJcita hue Der3ha guNahAniguNita paJcondriyake samayaprabaddhamAtra zeSa kaSAyoM ke dravyake pahale kahe gaye svAmitvaviSayaka jaghanya dravyase yoga guNakArake mAhAtmya vaza asaMkhyAta - guNe honeke kAraNa koI phala nahIM upalabdha hotA / narakagati meM bhI anantAnubandhIcatuSkakA svAmitva kahate samaya use do chayAsaTha sAgara kAla taka paribhramaNa na karA kara ekendriyoMmeM jaghanya satkarmarUpase praveza karAne meM yahI kAraNa kahanA caahie| tathA vahIM strIvedake jaghanya satkarmase bandhaka kAla vaza napusaMkavedake jaghanya satkarmake saMkhyAtaguNe hone para isI prakAra tIna palya aura do chyAsaTha sAgara kAlake bhItara paribhramaNa nahIM karanA kAraNarUpase kahanA cAhie / 1 tA0pratau - maparigbhamaNakAraNatteya' iti pATha: / Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 Hjr mhmy dr sr my my`y by by by khy jw by` `yb `jmy khy by by by by by by by khy SHyH jrjrj jrHy mjyH jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 OM kohe jahaSNapade sasatakamma visesAhiya / OM mAyAe jahaNNapadesasaMtakamma visesAhiyaM / 8 lobhe jahaNaNapadesasaMtakamma visesaahiy| $ 270. edANi muttANi sagaMtoviravattapayaDivisesapaccayANi sugamANi tti Na vakravANAyaro kiirdi| OM micchatta jahaNaNapade sasatakammamasa khejjaguNaM / $ 271. ettha codao bhaNai-jahA tumhehi puvillamaNaMtANubaMdhINaM jahaNNasAmittaM parUvidaM tahA micchatAdo tesi jahaNNapadesasaMtakammeNAsaMkhejjaguNeNa hodavvaM, micchattassa vechAvaDIo bhamAdiyasammattAdo parivaDiya eidiesuppaNNapaDhamasamae jahaNNasAmittadaMsaNAdo tesimaNNahA sAmittavihANAdo ca / Na ca micchattajahaNNasAmiNA vi vechAvahisAgarovamANi Na hiMDidANi ti vota juttaM, aNNahA tassa jahaNNabhAvANukvattIdo tadaparibbhamaNe kAraNANuvalaMbhAdo ca / edamhAdo ubarimaapaJcakravANamANajahaNNapadesasaMtakammassa asaMkhejjaguNattaNNahANuvavattIe ca tssiddhiido| Na ca adhApavattabhAgahArAdo vechAvahisAgarovamabhaMtaraNANAguNahANisalAgANamaNNoNNabbhattha * usase anantAnubandhI krodha jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| * usase anantAnubandhI mAyAmeM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| * usase anantAnubandhI lobhameM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| $ 270. uttarottara vizeSa adhika honekA kAraNa prakRtivizeSa honA yaha bAta ina sUtroMmeM hI garbhita honese ye sugama haiM, isalie inakA vyAkhyAna nahIM karate haiN| * usase mithyAtvameM jaghanya pradezasatkarma asaMkhyAtaguNA hai| 6 271. zaMkA-yahA~ para prazna karanevAlA kahatA hai ki jisa prakAra tumane pahale anantAnubandhiyoMkA jaghanya svAmitva kahA hai usI prakAra mithyAtvase unakA jaghanya pradezasatkarma asaMkhyAtaguNA honA cAhie, kyoMki samyaktvake sAtha do chayAsaTha sAgara kAla taka paribhramaNa karake aura mithyAtvameM gira kara ekendriyoM meM utpanna honeke prathama samayameM mithyAtvakA jaghanya svAmitva dekhA jAtA hai aura anantAnubandhiyoMkA isase anyathA prakArase jaghanya svAmitvakA vidhAna kiyA hai| yadi kahA jAya mithyAtvakA jaghanya svAmI bhI do chayAsaTha sAgara kAla taka paribhramaNa nahIM karatA hai so usakA aisA kahanA yukta nahIM hai, kyoMki aisA nahIM mAnane para mithyAtvakA jaghanyapanA nahIM bana sakatA hai, dUsare do chayAsaTha sAgarake bhItara paribhramaNa nahIM karanekA kAraNa upalabdha nahIM hotaa| isase tathA Age jo apratyAkhyAna mAnakA jaghanya pradezasatkarma asaMkhyataguNA kahA hai vaha anyathA bana nahIM sakatA isase bhI ukta kathanakI siddhi hotI hai| koI kahe ki utkarSaNabhAgahArake dvArA utpanna kI gaI do chayAsaTha sAgara kAlake bhItara jo nAnA guNahAnizalAkAoMkI anyonyAbhyasta rAzi hai vaha adhaHpravRttabhAgahArase 1. tA0prato '-pacchayANi' iti pAThaH / Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA022] uttarapayaDipadesavihattIe appAbahuaparUpaNA 127 rAsIe ukkaDDaNabhAgahArapaduppaNAe asaMkhejaguNahINattAvalaMbaNeNa payadadosaparihAro samaMjaso, tatto tisse asaMkhejaguNattapaduppAyayauvarimappAbahuadaMDaeNa saha virohppsNgaado| velAvahisAgarovamaNANAguNahANisalAgANaM pi tattha tatto bhasakhejaguNatuvalaMbhAdo uvvellaNakAlaNANAguNahANisalAgANamaNNoNNabhattharAsIdo vi tassAsaMkhejjaguNahINattassANaMtarameva parUvidattAdo ca / tamhA sAmittAhippAraNevaMviheNa hecha vari NivadeyavvamedeNappAbahueNa ? tahAbhuvagamo jujjaMtao, mutteNedeNa saha virohaado| Na cedamaNNahA kAuM sakkijjai, jinnaannmnnnnnnhaavaaittaado| tado Na puvvuttamaNaMtANubaMdhijahaNNasAmittaguNagAro vA ghaDatao tti ? ettha parihAro vuccade-- saccamevedaM jai sAmittaM tahAvihamettha jahaNataNAvalaMbiyaM, tattha samaNaMtaraparUvidadosassa parihareumasakkiyattAdo / kiM tu aNaMtANubaMdhINaM pi micchattasseva vechAvahIo bhamADiya jahaNNasAmittavihANeNa payadadosaparihAro dahavvo, tassa girvjjttaado| Na ettha vi puvaparUvidadoso AsaMkaNijjo, vayANusAriAyAvalaMbaNeNa tassa prihaaraado| Na saMjuttAvatthAe vi esa pasaMgo, tadaNNattha evaM vihaNiyamabhuvagamAdo bhamidavechAvahiasaMkhyAtaguNI hIna hotI hai, ataH isa bAtakA avalambana lenese prakRta doSakA parihAra bana jAyagA so usakA aisA kahanA bhI ThIka nahIM hai, kyoMki eka to isa kathanakA usase arthAt adhaHpravRttabhAgahArase use arthAt do chayAsaTha sAgara kAlake bhItara prApta huI anyonyAbhyasta rAziko asaMkhyAtaguNA utpanna karanevAle uparima alpabahutvadaNDakake sAtha virodhakA prasaGga AtA hai, dUsare vahA~ para do chayAsaTha sAgara kAlake bhItara prApta huI nAnA guNahAnizalAkAaiM bhI usase asaMkhyAtaguNI, upalabdha hotI haiM, tIsare udvelana kAlake bhItara prApta huI nAnA guNahAnizalAkAoMkI anyonyAbhyasta rAzise bhI vaha adhaHpravRttabhAgahAra asaMkhyAtaguNA hIna hotA hai yaha anantara pUrva hI kaha Aye haiM, isalie svAmitvake abhiprAyake anusAra isa alpabahutvako isa prakAra arthAt hamAre dvArA batalAI gaI vidhike anusAra Age pIche rakhanA cAhie / parantu vaisA mAnanA yukta nahIM hai, kyoMki isa sUtrake sAtha virodha AtA hai aura isa sUtrako anyathA kara nahIM sakate, kyoMki jinendradeva anyathAvAdI nahIM hote| isalie anantAnubandhIke jaghanya svAmitvakA pUrvokta guNakAra ghaTita nahIM hAtA ? / samAdhAna-aba yahA~ para isa zaMkAkA parihAra karate haiM-yaha satya hI hai yadi usa prakArake.jaghanya svAmitvakA yahA~ para avalambana kiyA jAve, kyoMki usa prakArase jaghanya svAmitvake avalambana karane para anantara pUrva kahe gaye doSakA parihAra karanA azakya hai| kintu mithyAtvake samAna hI do chayAsaTha sAgara kAlake bhItara paribhramaNa karAkara anantAnubandhiyoMke jaghanya svAmitvakA vidhAna karanese prakRta doSakA parihAra jAna lenA cAhie, kyoMki yaha kathana nirdoSa hai| yadi koI yahA~ para bhI pahale kahe gaye doSakI AzaMkA kare to usakA aisA karanA ThIka nahIM hai, kyoMki vyayake anusAra AyakA avalambana karanese usakA parihAra ho jAtA hai| saMyuktAvasthAmeM bhI yahI prasaGga zrAtA hai yaha kahanA ThIka nahIM hai, kyoMki eka to usa 1. 'tA0pratau paduppAiya uvarima' iti pAThaH / 2. tApratI 'Na tastha vi' iti pAThaH / Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 sAgarovamakhavidakamaMsiyammi tahAvihaNiyamAvalaMbaNAdo ca / jai evaM, NirayagaIe micchattANatANubaMdhINaM velAvahIo bhamAdiya pariNAmapaJcaeNa micchattaM dUNa raIemappAiya tettIsasAgarovamANi thovRNANi sammattamaNupAlAviya jahaNNasAmittaM dAyavvamidi ? Na evaM pi dosAya, virohAbhAveNa thaabhuvgmaado| Na ca vechAvahisAgarovamANi paribhamidassa tettIsasAgarovamaparibbhamaNAsaMbhaveNa paJcavaha yaM, vechAvahibahibbhadasAgarovamapudhattamettasammatta kAlaparUvayasaMkamasAmittamuttavaleNa tadavirohasiddhIe Na so psNgo| itthi-NaqsayavedANamAdesajahaNNasAmiyassa vi tatthuvaesaMtaramassiyUNa payAraMtareNa saamittvihaannaado| taM jahA---ettha be uvaesA ekko tAva savvAsiM baMdhapayaDINamAeNa vayANusAriNA hodavvamidi / aNNego NAyANusArI vao, vayANusArI vA aao| kiMtu savvapayaDINamappappaNo mUladavvANusAreNa samayAvirohaNa saMkamo hoi tti| tattha paDhamovaesamassidUNa payaTTamedaM micchattANatANubaMdhINamAdesajahaNNasAmittappAbahugaM ca itthi-NaqsayavedANamoghajahaNNasAmittaM pi tadaNusArI ceva / avasthAke sivA anyatra isa prakArakA niyama svIkAra kiyA gayA hai| dUsare jo kSapitakarmAzika jIva do chayAsaTha sAgara kAla taka paribhramaNa kara cukA hai usake usa prakArake niyamakA avalambana liyA gayA hai| zaMkA--yadi aisA hai to do chayAsaTha sAgara kAla taka paribhramaNa karA kara aura pariNAmoMke nimittase mithyAtvameM le jAkara tathA nArakiyoMmeM utpanna karAkara kucha kama tetIsa sAgara kAla taka samyaktvakA pAlana karAkara narakagatimeM mithyAtva aura anantAnubandhIcatuSkakA jaghanya svAmitva denA cAhie ? samAdhAna--yahI bhI doSAdhAyaka nahIM hai, kyoMki virodhakA abhAva honese usa prakArase ukta prakRtiyoMkA jaghanya svAmitva svIkAra kiyA hai| yadi koI kahe ki jo do chayAsaTha sAgara kAla taka paribhramaNa karatA rahA hai usakA tetIsa sAgara kAla taka paribhramaNa karanA asambhava hai so aisA nizcaya karanA bhI ThIka nahIM hai, kyoMki do chayAsaTha sAgarapramANa kAlake bAhara sAgara pRthaktvapramANa samyaktvake kAlakA kathana karanevAle saMkramasvAmitvasUtra ke balase ukta kathana avirodhI siddha honese ukta doSakA prasaGga nahIM AtA hai / tathA strIveda aura napuMsakavedake Adeza jaghanya svAmIkA bhI vahA~ para upadezAntarakA Azraya lekara prakArAntarase svAmitvakA vidhAna kiyA hai / yathA-isa viSayameM do upadeza haiM-prathama upadeza to yaha hai ki saba bandha prakRtiyoM ke vyayake anusAra Aya honA cAhie / dUsarA upadeza yaha hai ki Ayake anusAra vyaya nahIM hotA tathA vyayake anusAra Aya bhI nahIM hotA kintu saba prakRtiyoMkA apane apane mUla dravyake anusAra AgamameM pratipAdita vidhike anusAra saMkrama hotA hai / unameMse prathama upadezake anusAra mithyAtva aura anantAnubandhiyoMkA Adeza jaghanya svAmitvaviSayaka alpabahutva pravRtta huA 1. tA0pratau 'vayANusArI prAyo' iti pAThaH / 2. tA0pratau 'jaharaNaM vi sAmittaM tadaNusArI' iti paatthH| Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe appAbahuaparUpaNA 126 tattha sodaeNa sAbhittavihANaTuM vechAvaDIo bhamADiya micchattaDhovaNAdo tesimeva jahaNNasAmittamAdesapaDibaddhaM vidiyauvaesAvalaMbaNeNa payaTTa, tattha tadaNusAreNevappAbahuaparUvaNuvalaMbhAdo / tamhA ahippAyabhedamimamAsejja savvattha muttANamaviroho ghaDAveyavvo tti Na kiMci duggharDa pecchaamo| tado siddhamAyANusArivayAvalaMbisAmittAvalaMbaNeNANatANubaMdhilobhAdo micchattamasaMkhejaguNamidi / ettha guNagAro adhApavattabhAgahAro puvamutte vi uvvellaNa0NANAguNahANisalAgANamaNNoNNabbhattharAsIdo asaMkhejjaguNo tti ghettavbo, hehimarAsiNA uvarimarAsimmi bhAge hide tahovalaMbhAdo / * apacakkhAmANe jahaNNapadesasaMtakammasa khejagaNaM / 272. ettha guNagAro vechAvahisAgarovamaNANAguNahANisalAgANamaNNoNNabhattharAsIdo asNkhe0gunno| kodhe jahaeNapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / * mAyAe jahaNNapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / OM lobhe jahaNNapada sasaMtakamma visesAhiyaM / $ 273. edANi muttANi suTu sugamANi / hai| tathA strIveda aura napuMsakavedakA ogha jaghanya svAmitva bhI usIke anusAra pravRtta huA hai| unameMse svodayase svAmitvakA kathana karaneke lie do chayAsaTha sAgara kAla taka bhramaNa karAkara mithyAtvakA saMkramaNa ho jAnese unhIMkA Adezapratibaddha jaghanya svAmitva dvitIya upadezakA avalambana lekara pravRtta huA hai, kyoMki vahAM para usIke anusAra hI alpabahutvakA kathana upalabdha hotA hai, isalie isa bhinna abhiprAyakA Azraya lekara sarvatra sUtroMmeM avirodha sthApita kara lenA cAhie, isalie hama kucha bhI durghaTa nahIM dekhate haiN| isalie siddha huA ki Ayake anusAra vyayakA avalambana lenevAle svAmitvakA avalambana lenese anantAnuSandhI lobhase mithyAtvakA dravya asaMkhyataguNA hai| yahAM para guNakAra adhaHpravRttabhAgahAra hai jo pahaleke sUtrameM bhI udvelana bhAgahArakI nAnA guNahAnizalAkAoMkI anyonyAbhyasta rAzise asaMkhyAtaguNA hai aisA grahaNa karanA cAhie, kyoMki adhaHstana rAzikA uparima rAzimeM bhAga dene para usakI upalabdhi hotI hai| * usase apratyAkhyAna mAnameM jaghanya pradezasatkarma asaMkhyAtaguNA hai| $ 272. yahA~ para guNakAra do chayAsaTha sAgarakI nAnA guNahAnizalAkAoMkI anyonyAbhyasta rAzise asaMkhyAtaguNA hai| * usase apratyAkhyAna krodhameM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| * usase apratyAkhyAna mAyAmeM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| * usase apratyAkhyAna lobhameM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6 273. ye sUtra atyanta sugama haiN| Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe - [padesavihattI 5 OM paJcakkhANamANe jahaNNapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / * kohe jahaeNapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / * mAyAe jahaNNapadesasaMtakamma visesAhiyaM / * lohe jahaNaNapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / $ 274. edANi suttANi sugmaanni| * purisavede jahaNNapadesasaMtakammamaNaMtaguNaM / $ 275. kudo ? desaghAittAdo bahUNaM pariNAmikAraNANamuvalaMbhAdo / * itthiveda jahaNNapadesasatakamma sNkhejjgunnN| $ 276. kudo ? purisavedabaMdhagadAdo itthivedabaMdhagadAe saMkhe0guNattAdo / etya codao bhaNai, kathaM vechAvahisAgarovamANi paribhamiya eidiemuppaNNapaDhamasamae jahaNNabhAvamuvagayassedassa tavvivarIdasarUvAdo purisavedadavvAdo asaMkhejjaguNahINattaM muccA saMkhejjaguNattaM jujjade / Na ca edamavivakkhiya eiMdiyajahaNNasaMtakammasseva saMgaho tti vottuM juttaM, edamhAdo tassa asaMkhe0guNatteNa jahaNNabhAvANuvavattIdo tadavivakkhAe phalANuvalaMbhAdo ca / tado Na edaM muttaM samaMjasamidi / ettha parihAro vuccade--Na eso * usase pratyAkhyAna mAnameM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| * usase pratyAkhyAna krodhameM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| * usase pratyAkhyAna mAyAmeM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai / * usase pratyAkhyAna lobhamaiM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6 274. ye sUtra sugama haiN| * usase puruSavedameM jaghanya pradezasatkarma anantaguNA hai / 6 275. kyoMki dezaghAti honese isake pariNamana karAneke bahutase kAraNa pAye jAte haiN| * usase strIvedameM jaghanya pradezasatkarma saMkhyAtaguNA hai| 6 276. kyoMki puruSavedake bandhaka kAlase strIvedakA bandhaka kAla saMkhyAtaguNA hai / zaMkA--yahA~ para zaMkAkAra kahatA hai ki do chayAsaTha sAgara kAla taka paribhramaNa karake ekendriyoMmeM utpanna honeke prathama samayameM jaghanya bhAvako prApta huA veda usake viparIta svabhAvavAlA honese puruSavedake dravyase asaMkhtAtaguNe hInako chor3akara saMkhyAtaguNA kaise bana sakatA hai| yadi kahA jAya ki isakI avivakSA karake ekendriyake jaghanya satkarmakA hI saMgraha kiyA hai so aisA kahanA bhI ThIka nahIM hai, kyoMki isase ekendriyakA jaghanya satkarma asaMkhyAtaguNA honese jaghanyabhAvakI utpatti nahIM ho sakatI aura usakI avivakSA karanemeM koI phala nahIM upalabdha hotA, isalie yaha sUtra ThIka nahIM hai ? samAdhAna-yahA~ isa zaMkAkA parihAra karate haiM isa strIvedake jaghanya svAmIko do Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ramarrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe appAbahuaparUvaNA 131 itthivedajahaNNasAmioM vechAvahisAgarovamANi bhamAdeyavyo, tabbhamaNe phlaannuvlNbhaado| so ca kudo ? vechAvahisAgarovamANi paribhamiya sammattAdo parivaDiya itthivedaM baMdhamANassa purisavedAdo adhApavattabhAgahAreNa itthivedammi saMkamamANadavvassa asaMkhejjapaMciMdiyasamayapabaddhamettassa eiMdiyapAoggajahaNNapadesasaMtakammaM pekkhiyUNa asaMkhejaguNattAdo / taM pi kudo Navvade ? adhApavattabhAgahArAdo jogaguNagArassa asNkhejgunnttpruuvymuttaado| tado eiMdiyasaMcayassa pAhaNiyAdo baMdhagaddhAvaseNa saMkhejaguNattamaviruddhaM siddhaM / * hasse jahaNNapadesasaMtakamma saMkhajjaguNaM / 6 277. kudo ? itthivedabaMdhagaddhAdo eiMdiema hassa-raibaMdhagadAe sNkhejgunnttaado| (r) radIe jahaNNapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / 6 278. payaDiviseseNa / (r) soge jahaNNapadesasaMtakamma saMkhejjaguNaM / chayAsaTha sAgara kAla taka nahIM ghumAnA cAhie, kyoMki usa kAlake bhItara ghumAnemeM koI phala nahIM pAyA jaataa| zaMkA--yaha kisa kAraNase hai ? samAdhAna--kyoMki do chayAsaTha sAgara kAla taka bhramaNa karake aura samyaktvase cyuta hokara strIvedakA bandha karanevAle jIvake puruSavedameMse adhaHpravRttabhAgahArake dvArA strIvedameM saMkramaNako prApta honevAlA paJcandriyake asaMkhyAta samayaprabaddhapramANa dravya ekendriyake yogya jaghanya pradezasatkarmako dekhate hue asaMkhyAtaguNA hotA hai| zaMkA-vaha bhI kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna-adhaHpravRtta bhAgahArase yogaguNakAra asaMkhyAtaguNA hotA hai aisA kathana karanevAle sUtrase jAnA jAtA hai| isalie ekendriyake saJcayakI pradhAnatA honese bandhaka kAlake vazase puruSavedake dravyase strIvedakA dravya avirodharUpase saMkhyAtaguNa siddha hotA hai| * usase hAsyameM jaghanya pradezasatkama saMkhyAtaguNA hai| 6277. kyoMki strIvedake bandhaka kAlase ekendriyoMmeM hAsya aura ratikA bandhaka kAla saMkhyAtaguNA hai| * usase ratimeM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| $ 278. kyoMki yaha prakRtivizeSa hai| * usase zokameM jaghanya pradezasatkarma saMkhyAtaguNA hai / 1. tA0pratau 'Na esa doso isthivedajahaeNasAmiyo' iti pAThaH / 2. tA0pratau 'phalANuvalaMbhAdo cAso' iti paatthH| Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 $ 276. baMdhagadAe thvhaannaado| 8 aravIe jahaeNapadesasaMtakama visesAhiyaM / $280. pyddivisesaado| * Navusayavede jahaeNapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / 281. kudo ? eiMdiyaaradi-sogabaMdhagaddhAdo tatthataNaNaqsayavedabaMdhagadAe visesaahiyttaado| kettiyametto baMdhagaddhAviseso ? hassa-radibaMdhagaddhAe saMkhejjabhAgametto / tadaNusAreNa ca davvaviseso pruuveybo| * dugu chAe jahaeNapada sasaMtakammaM visesAhiyaM / 282. dhuvbNdhittaado| OM bhae jahaeNapadesasaMtakamma visesAhiyaM / 283. payaDiviseseNa thaavtttthaannaado| 8 mANasaMjalaNe jahaeNapadesasaMtakamma visesAhiyaM / 8 284. mohaNIyadasamabhAgaM pekkhiyUga tadahamabhAgassa visesAhiyatte sNdehaabhaavaado| * kohasa jalaNe jahaeNapadesasaMtakamma visesAhiyaM / * mAyAsa jalaNe jahaeNapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / 6276. kyoMki bandhaka kAla usa prakArase avasthita hai| * usase aratimeM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6280. kyoMki yaha prakRtivizeSa hai| * usase napusakavedameM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| $ 281. kyoMki ekendriyoMmeM arati aura zokake bandhaka kAlase vahA~ para napuMsakavedakA bandhaka kAla vizeSa adhika hai| bandhakakAla vizeSakA pramANa kitanA hai ? hAsya aura ratike bandhakakAlake saMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| aura usIke anusAra dravyavizeSakA kathana karanA cAhie / * usase jugupsAmeM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai / 6 282. kyoMki yaha dhruvabandhinI prakRti hai| usase bhayameM jaghanya pradezasatkama vizeSa adhika hai| $ 283. kyoMki prakRtivizeSa honese usakA usa rUpase avasthAna hai / * usase mAnasaMjvalanameM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai| 6284. kyoMki mohanIyake dasama bhAgako dekhate hue usakA AThavA~ bhAga vizeSa adhika hotA hai isameM sandeha nahIM hai| * usase krodha saMjvalanameM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai / * usase mAyA saMjvalanameM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai / Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133 gA0 22) uttarapayaDipadesavihattIe bhujagAre samukittaNA 133 * lobhasaMjalaNe jahaeNapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / $ 285. sugamaM / edeNa desAmAsiyadaMDaeNa mUcidasesAsesamaggaNAo aNumaggidavyAo jAva aNAhAri ti / evamappAbahuaM samattaM / OM etto bhujagAraM padaNikkheva vaDDIo ca kAdavvAyo / 6286. etto uvari bhujagAraM parUviya tado padaNikkheva-baDDIo kAyavAo tti uvarimANaMtarasuttAvakarayo suttatthasaMbaMdho kAyavyo / saMpahi edassa atthasamappaNAsuttassa sUcidAsesaparUvaNassa davaTiyaNayAvalaMbisissANuggahakAriNo bhagavadIe uccAraNAe pasAeNa pajjavaDiyaparUvaNaM bhaNissAmo / taM jahA-bhujagAravihattIe tattha imANi terasANiyogadArANi - samukttiNA jAva appAbahue tti / tattha samukkittaNANugameNa duviho gidde so-ogheNa AdeseNa ya / tattha ogheNa micchatta-bArasaka0purisa-bhaya-duguMchANamatthi bhuja0 appa0 avhidvihttiyo| samma0-sammAmi0 atthi. bhuja. apa0 avattavyamavahidaM ca / aNaMtANubaMdhicaukkassa asthi bhuja0 appa0 avahida0 avattavvaM / itthiveda0-NabuMsaya0-hassa-rai-arai-sogANamatthi bhuja0 app0vihttio| avahidaM ca uvasamaseDhIe / evaM savvaNeraiya--savvatirikkha * usase lobhasaMjvalanameM jaghanya pradezasatkarma vizeSa adhika hai / 6 285. ye sUtra sugama haiN| isa dezAmarSakadaNDakakA avalambana lekara anAhAraka mArgaNA taka samasta mArgaNAoMkA anumAgaMNa karanA caahie| isa prakAra alpabahutva samApta huaa| * isase Age bhajagAra, padanikSepa aura vRddhi karanI cAhie / 286. isase Age bhujagArakA kathana karake anantara padanikSepa aura vRddhikA kathana karanA cAhie isa prakAra uparima anantara sUtrakI apekSA karake isa sUtrake arthakA sambandha karanA caahie| aba samasta prarUpaNAoMko sUcana karanevAle aura dravyArthika nayakA avalambana karanevAle ziSyoMkA anugraha karanevAle aura mukhyarUpase adhikArakA sUcana karanevAle isa sUtrakI bhagavatI uccAraNAke prasAdase vizeSa prarUpaNa karate haiN| yathA-bhujagAra vibhaktimeM ye teraha anuyogadvAra hote haiM-samutkIrtanAse lekara alpabahutva tk| unameMse samutkIrtanAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai-ogha aura aadesh| unameMse oghase mithyAtva, bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI bhujagAra, alpatara aura avasthitavibhakti hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra, alpatara, avasthita aura avaktavyavibhakti hai| strIveda, napuMsakaveda, hAsya, rati, arati aura zokakI bhujagAra aura alpataravibhakti hai| tathA upazamazreNimeM avasthitavibhakti hai| isI prakAra saba nArakI, saba tiryaJca, saba manuSya, deva aura bhavanavAsiyoMse lekara uparima Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 savvamaNussa-deva-bhavaNAdi jAva uvarimagevajA tti / Navari maNusatiyavadirittesu itthi-NavaMsa-hassa-radi-aradi-sogANamavahidaM nntthi| aNNaM ca paMciM0tirikkhaapajja0-maNusaapajja0 micchatta-solasaka0-bhaya-duguMcha. atthi bhuja0 appa0 avahi / sattaNokasAyANamatthi bhuja0 appa0 / sammatta0-sammAmi0 asthi appadaravihattI / aNudisAdi jAva savvadRsiddhi ti miccha0-samma0-sammAmi0-aNaMtANu0 caukka0itthi-NavUsa0 atthi appadaravihattI / Navari samma0-sammAmi0 bhujagAro vi dIsai uvasamaseDhIe kAlaM kAdUNa tatthuppaNNauvasamasammAihimmi ti tamettha Na vivakkhiyaM, tadavivakravAe kAraNaM jANiya vattavvaM / bArasaka0-purisa0-bhaya-duguMcha* atthi bhuja0 appa0 avahi / hassa-rai-arai-sogAgamatthi bhuja0 appa0vihattio, uvasamaseDhIdo aNNattha edesimavahidapadAbhAvAdo / evaM jAva aNAhAri ti / samukttiNa, gadA / 287. sAmittANugameNa duviho Nidde so--ogheNa AdeseNa ya / tattha ogheNa miccha0 bhuja0vihattI kassa ? aNNada0 micchAidvissa / avahi0 kassa ? aNNada0 micchAihissa vA sAsaNasammAihissa vaa| appa. kassa ? aNNada0 sammAihissa vA micchAihissa vaa| samma0-sammAmi0 bhuja0-avatta0 kassa ? praiveyaka takake devoMmeM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki manuSyatrikako chor3akara zeSameM strIveda, napuMsakaveda, hAsya, rati, arati aura zokakI avasthitavibhakti nahIM hai / aura bhIpaJcendriya tiryazca aparyApta aura manuSya aparyApta jIvoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI bhujagAra, alpatara aura avasthitavibhakti hai| sAta nokaSAyoMkI bhujagAra aura alpataravibhakti hai| tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpataravibhakti hai| anudizase lekara sarvArthasiddhitakake devoMmeM mithyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva, anantAnubandhIcatuSka, strIveda aura napuMsakavedakI alpataravibhakti hai / itanI vizeSatA hai ki samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAravibhakti bhI dikhalAI detI hai jo upazamazreNimeM marakara vahA~ utpanna hue upazamasamyagdRSTike hotI hai parantu usakI yahA~ vivakSA nahIM hai| usakI vivakSA na honekA kAraNa jAnakara kahanA caahie| bAraha kaSAya, puruSaveda. bhaya aura jagapsAkI bhajagAra. alpatara aura avasthitavibhakti hai| hAsya, rati, arati aura zokakI bhujagAra aura alpataravibhakti hai, kyoMki upazamazreNike sivA anyatra isakA avasthitapada nahIM pAyA jaataa| isI prakAra anAhAraka mArgaNAtaka jAnanA caahie| isa prakAra samutkIrtanA samApta huii| 6287. svAmitvAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai-ogha aura Adeza / unameMse oghakI apekSA mithyAtvakI bhujagAravibhakti kisake hotI hai ? anyatara mithyAdRSTike hotI hai| avasthitavibhakti kisake hotI hai ? anyatara mithyAdRSTi aura sAsAdanasamyagdRSTike hotI hai| alpataravibhakti kisase hotI hai| anyatara samyagdRSTi aura mithyAdRSTike hotI hai| samyaktva Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 12] uttarapayaDipadesavihattIe bhujagAre sAmittaM 135 aNNada0 sammAidvissa / avadvi0 kassa ? aNNa0 sAsaNasammAidvissa | adhya0 kassa ? aNNa0 sammAiDi0 micchAi hissa vA / aNaMtANu0 caukkassa micchattabhaMgo / vari ava0i kassa ? aNNa0 micchAihissa / avatta0 kassa ? aNNada0 visaMjoiya puNo saMjutta paDhamasamae vaTTamANayassa / bArasaka0 -bhaya-duguMcha0 bhuja 0appa 0 - avadvi0 kassa 1 aNNa0 sammAiDi0 micchAi dvi0 / itthi0 NavuMsa0 bhuja0vihatti 0 kassa 1 aNNada0 micchAi hissa / appa kassa 1 aNNada0 sammAiDi micchAdvi0 vA / hassa - radi - aradi- sogANaM bhuja0 - appada0 kassa ? aNNa0 sammA0 micchAihissa vA / edesiM chaNNaM pi lokasAyANaM avadvi0 kassa 1 aNNada0 cAritamohauvasAmayassa savvuvasAmaNAe vahamANa yassa / purisa0 bhuja0 - appa 0 kassa 1 aNNaMda 0 sammAiDi0 micchAihissa vA / avadvi0 kassa ! aNNada0 sammAiTissa / evaM savvaraiya--tirikkha--paMcidiyatirikkhatiya- maNusatiya devagaidevA bhavaNAdi jAva uvarimagevajjAti / vari chaNNokasAyANamavadvidavihattI maNusatiyavadirittamaggaNAsu Natthi / paMcidiyatirikkha apajja0 - maNusaapajja0 miccha0 - solasaka0 -bhaya- durgucha0 bhuja0appa 0 - avadvi0 kassa ! aNNada0 samma0 sammAmi0 appa 0 kassa0 aNNada0 / sattaNoka0 bhuja0 - appa 0 kassa 1 aNNa0 / aNuddisAdi jAva savvadvA timiccha0 1 aura samyagmithyAtvakI bhujagAra aura avaktavyavibhakti kisake hotI hai ? anyatara samyagdRSTike hotI hai / zravasthitavibhakti kisake hotI hai ? anyatara sAsAdanasamyagdRSTike hotI hai / alpataravibhakti kisake hotI hai ? anyatara samyagdRSTi aura mithyAdRSTike hotI hai / anantAnubandhIcatuSkakA bhaGga midhyAtva ke samAna hai / itanI vizeSatA hai ki avasthitavibhakti kisake hotI hai ? anyatara midhyAdRSTike hotI hai / avaktavyavibhakti kisake hotI hai ? anyatara visaMyojanA karaneke bAda punaH saMyukta honeke prathama samaya meM vidyamAna jIvake hotI hai| bAraha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI bhujagAra, alpatara aura avasthitavibhakti kisake hotI hai ? anyatara samyagdRSTi aura mithyAdRSTi hotI hai / strIveda aura napuMsakavedakI bhujagAravibhakti kisake hotI hai ? anyatara midhyAdRSTi hotI hai / alpataravibhakti kisake hotI hai ? anyatara samyagdRSTi aura midhyAdRSTike hotI hai / hAsya, rati, arati aura zokakI bhujagAra aura alpataravibhakti kisake hotI hai ? anyatara samyagdRSTi aura midhyAdRSTike hotI hai / ina chahoM nokaSayoMkI avasthitavibhakti kisake hotI hai ? sarvopazAmanAke sAtha vidyamAna cAritramohanIyakI upazAmanA karanevAle anyatara jIvake hotI hai / puruSavedakI bhujagAra aura alpataravibhakti kisake hotI hai ? anyatara samyagdRSTi aura midhyAdRSTi hotI hai / avasthitavibhakti kisake hotI hai ? anyatara samyagdRSTike hotI hai / isI prakAra saba nArakI, sAmAnya tiryaJca paJcendriya tiryaJcatrika, manuSyatrika, devagatimeM sAmAnya deva aura bhavanavAsiyoMse lekara uparima praveyaka takake devoMmeM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki chaha nokaSAyoM kI avasthitavibhakti manuSyatrikake sivA anya mArgaNAoM meM nahIM hai / paJca ndriya tizcaryaM aparyApta aura manuSya aparyApta jIvoM meM mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI bhujagAra, seerat it aftthatavibhakti kisake hotI hai ? anyatara samyagdRSTi aura samyagmithyAdRSTike hotI hai / alpataravibhakti kisake hotI hai ? anyatara ke hotI hai| sAta nokaSAyoMkI bhugajAra aura T Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amanawwaminimirrNirwain jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 samma0-sammAmi0-arNatANu0caukka0-itthi0-Nasa0 appa0 kassa ? aNNada0 / bArasaka0-purisa0-bhaya-duguMcha. tiNNi vi padANi kassa ? aNNada0 / cauNoka0 bhuja0-appa. kassa ? aNNada0 / evaM jAva aNAhArae ti / sAmittaM gadaM / 288. kAlANu0 duviho Nia--ogheNa AdeseNa ya / ogheNa miccha0aNaMtANu0 caukANaM bhuja0 vihattI kevaciraM ? jahaeNeNa egasamao, ukka0 palido0 asaMkhe0bhAgo / appa0viha0 jaha0 egasa0, ukka0 vechAvahi. sAgarovamANi sAdireyANi / avahi. jaha* egasa0, ukka0 saMkhejjA smyaa| gavari miccha0 ukka. chaavliyaao| aNaMtANu0cauka0 avatta0 jahaNNuka. egasa0 / samma0sammAmi0 bhuja0 jahaNNukka0 aMtomu0 / appa0 jaha0 aMtomu0, ukka velAvahisAgaro0 sAdireyAgi palido0 asaMkhe0bhAgeNa / avata0 jahaNNukka0 egasa / avahi. jaha0 egasa0, uka. chaavliyaao| bArasaka0-purisa0-bhaya-duguMcha0 bhuja0appa0 jaha0 egasa0, ukka0 palido0 asaMkhe0bhAgo / avahi0 jaha0 egasa0, ukka0 saMkhejjA samayA aMtomuhuttaM vA uvasamaseTiM paDucca / ithi0-Nasa0 bhuja0 jaha. alpataravibhakti kisake hotI hai ? anyatarake hotI hai| anudizase lekara sarvArthasiddhitakake devoMmeM mithyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva, anantAnubandhIcatuSka, strIveda aura napuMsakavedakI alpataravibhakti kisake hotI hai ? anyatarake hotI hai| bAraha kavAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsA ke tInoM pada kisake hote haiM ? anyatarake hote haiN| cAra nokaSAyoMkI bhujagAra aura alpataravibhakti kisake hotI hai ? anyatarake hotI hai| isa prakAra anAhAraka mArgaNA taka jAnanA caahie| isa prakAra svAmitva samApta huaa| $288. kAlAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai-ogha aura Adeza / oghase mithyAtva aura anantAnubandhIcatuSkakI bhujagAravibhaktikA kitanA kAla hai ? jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| alpataravibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla sAdhika do chayAsaTha sAgarapramANa hai| avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai| itanI vizeSatA hai ki mithyAtvakI avasthitavibhaktikA utkRSTa kAla chaha zrAvali hai| anantAnubandhIcatuSkakI avaktavyavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAravibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla antarmuhUta hai| alpatara vibhaktikA jaghanya kAla antarmuhUrta hai aura utkRSTa kAla palyakA asaMkhyAtavAM bhAga adhika do chayAsaTha sAgara hai| avaktavyavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla chaha Avali hai / bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI bhujagAra aura alpatara vibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya athavA Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137 gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe bhujagAre kAlo egasa0, uka0 aMtomu0 / appa. jaha* egasamao, ukka0 vechAvahisAgaro. sAdireyANi / hassa-rai-arai-sogANaM bhuja0-apa0 jaha0 egasamo, ukka0 aMtomuhuttaM / edesi chaNNoka0 avahi0 jaha0 egasa0, ukka0 aNtomu0| antarmuhUrta hai upazamazreNikI apekSA / strIveda aura napuMsakavedakI bhujagAravibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| alpataravibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla sAdhika do chayAsaTha sAgara hai| hAsya, rati, arati aura zokakI bhujagAra aura alpataravibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| ina chaha nokaSAyoMkI avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla antamuhUrta hai| vizeSArtha-oghase mithyAtva aura anantAnubandhIcatuSkakI bhujagAravibhakti mithyAdRSTi jIvake hotI hai| mithyAtvameM bhujagArakA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai, isalie inake isa padakA jaghanya aura utkRSTa kAla ukta pramANa kahA hai| inakI alpataravibhakti mithyAdRSTi aura samyagdRSTi donoMke hotI hai, isalie inake isa padakA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla palyakA asaMkhyAtavAM bhAga adhika do chayAsaTha sAgara kahA hai| yahA~ prArambhameM upazamasamyaktvake sAtha rakhakara aura madhyameM samyagmithyAtvameM le jAkara vedakasamyaktvake sAtha ukRSTa kAla taka rakhakara mithyAtvameM bhI yathAsambhava kAla taka alpataravibhakti karAnese yaha kAla prApta hotA hai| inakI avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai yaha spaSTa hI hai| mAtra sAsAdanaguNasthAnameM mithyAtvakI avasthitavibhakti usake pUre utkRSTa kAla taka banI rahe yaha sambhava hai, isalie yahA~ mithyAtvakI avasthitavibhaktikA utkRSTa kAla chaha AvalipramANa kahA hai| avaktavyavibhakti bandha yA sattvake prArambha honeke prathama samayameM hotI hai, isalie anantAnubandhIcatuSkakI avaktavyavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya kahA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAravibhakti upazamasamyaktvake samaya hotI hai aura isakA kAla antarmuhUrta hai, isalie yahA~ ina do prakRtiyoM kI bhujagAravibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta kahA hai| inakI alpataravibhaktikA jaghanya kAla antarmuhUrta aura utkRSTa kAla palyakA asaMkhyAtavA~ bhAga adhika do chayAsaTha sAgarapramANa hai yaha spaSTa hI hai| inakI avaktavyavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya anantAnubandhIke samAna tathA avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla chaha Avali mithyAtva ke samAna ghaTita kara lenA caahie| bAraha kaSAya AdikI bhujagAra aura alpataravibhakti mithyAdRSTi aura samyagdRSTi donoMke hotI hai para inakA utkRSTa kAla mithyAdRSTike hI sambhava hai, kyoMki vahIM para inake ye donoM pada palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAla taka ha, isAlae inake ina donoM padoMkA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kahA hai| inakI avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai yaha spaSTa hI hai| tathA upazamazreNimeM antarmuhUrta kAla taka inakA avasthitapad sambhava hai, isalie isa apekSAse inake avasthitapadakA utkRSTa kAla antamuhUrta kahA hai| strIveda aura napuMsakavedakA bhujagArapada to adhikase adhika antamuhUta kAla taka hI hotA hai para inakA alpatarapada sAdhika do chathAsaTha sAgara kAla taka bhI sambhava hai, isalie inake ina donoM padoMkA jaghanya kAla eka samaya taka bhujagArakA utkRSTa kAla antarmuhUrta aura alpatarakA utkRSTa kAla sAdhika do chayAsaTha sAgarapramANa kahA hai| hAsyAdikA bandha Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalA sahide kasAya pAhuDe [ padesavihattI 5 tomu 9 286 AdeseNa raiesa miccha0 bhuja0 jaha0 egasa0, ukka0 palido 0 asaMkhe 0 bhAgo / appa 0 jaha0 egasa0, ukka0 tettIsa sAgarovamAriNa desUNANi / raso 0 jaha0 esa 0, ukka0 saMkhejjA samayA chAvaliyA vA / evamaNatANu 0 caukkassa | vari avatta * jahaNNukka0 esa0 / avadvidassa vi saMkhejjA ceva samayA ukassakAlo vatavvo / samma0 - sammAmi0 bhuja0 jaha0 ukka0 0 / appa0 jaha0 egasa0, ukka0 tettIsa sAgarovamANi / avatta0 jahaNNukka egasamaya / avahi 0 abhaMgo / bArasaka0 - purisa0-bhaya- duguMcha0 bhuja 0-appa0 jaha0 esa 0, ukka0 palido 0 asaMkhe 0 bhAgo / avadvi0 jaha0 esa 0, ukka0 sattaDha samayA / itthi0vuMsa0 bhuja0 jaha0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / appa0 jaha0 esa 0, ukka0 tettIsa sAgaro0 deNANi / hassa - rai - arai - soga0 bhuja 0 - appa 0 jaha0 esa 0, ukka0 to0 / evaM sattamAe puDhavIe / 138 samyagdRSTike bhI badalatA rahatA hai, isalie inake alpatara aura bhujagArapadakA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta prApta honese ukta kAlapramANa kahA hai| ina chaha nokapAyoMkA avasthitapad upazamazreNimeM bhI sambhava hai, isalie isakA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta kahA hai / 0 $ 286. dezase nArakiyoMmeM mithyAtvakI bhujagAravibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / alpataravibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla kucha kama tetIsa sAgara hai / avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai athavA chaha Avali hai / isI prakAra anantAnubandhIcatuSkakA bhaGga jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki avaktavyavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai / tathA avasthitavibhaktikA bhI utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hI kahanA cAhie / samyaktva aura samyagmidhyAtvakI bhujagAravibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai / alpataravibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla kucha kama tetIsa sAgara hai / avaktavyavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai / avasthitavibhaktikA bhaGga zroghake samAna hai / bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI bhujagAra aura alpataravibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla sAta ATha samaya hai / strIveda aura napuMsakavedakI bhujagAravibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai / alpataravibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla kucha kama tetIsa sAgara hai / hAsya, rati, arati aura zokakI bhujagAra aura alpataravibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| isI prakAra sAtavIM pRthivImeM jAnanA cAhie / vizeSArtha - yahA~ saba prakRtiyoMke sambhava padoMkA kAla ko dekhakara ghaTita kara lenA caahie| mAtra alpataravibhaktike utkRSTa kAlameM jahA~ vizeSatA hai use aura upazamazreNike kAraNa avasthita padake kAlameM jo vizeSatA AtI hai vaha yahAM sambhava na honese use alaga se ghaTita kara jAna lenA caahie| Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe bhujagAre kAlo 136 ____$ 260. paDhamAe jAva chahi ti miccha0 bhuja0 oghN| appa0 jaha0 egasa0, ukka0 sagahidI bhANidavvA / avahi0 jaha0 egasa0, ukka0 sattahasamayA chAvaliyA vA / samma0-sammAmi0 bhuja. jaha* uka. aMtomu0 / appa0 jaha0 egasa0, ukka0 sghidiio| avatta-avahi0 oghabhaMgo / aNaMtANu0caukassa micchttbhNgo| Navari avatta0 jahaNNukka0 egasa0 / avahida0 ukka0 saMkhejA ceva smyaa| bArasaka0-purisa0-bhaya-duguMcha0 ogho| itthi-Nasa. bhuja. jaha0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / appada0 jaha0 egasamao, uka0 sagahidI desUNA / hassa-rai-arai-sogANaM giroghbhNgo|| 261. tirikkhagaIe tirikkha-paMciMdiyatirikkhatie miccha0-aNaMtANu0caukkAgamogho / Nabari appa0 jaha* egasa0, ukka0 tiNNi palidovamANi palido0 asaMkhe0bhAgeNa sAdireyANi / paMciMdiyatirikkhatiyammi tiNi palido0 puvvakoDipuSatteNabbhahiyANi / samma0-sammAmi0 bhuja0-avahi-avatta0 oghaM / appa0 jaha0 egasa0, ukka0 tiNNi palidovamANi palido0 asaMkhe0bhAgeNa sAdireyANi / paMciMdiyatirikvatiyammi tiNNi palido0 pubbakoDipudhatteNabbhahiyANi / bArasaka0 6260. pahalI pRthivI se lekara chaThI pRthivI takake nArakiyoMmeM mithyAtvakI bhujagAra vibhaktikA kAla oghake samAna hai| alpataravibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla apanI apanI sthitipramANa kahanA caahie| avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla sAta ATha samaya athavA chaha zrAvali hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAravibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| alpataravibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla apanI apanI sthitipramANa hai| avaktavya aura avasthitavibhaktikA bhaGga oghake samAna hai| anantAnubandhIcatuSkakA bhaGga mithyAtvake samAna hai| itanI vizeSatA hai ki avaktavyavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| avasthitavibhaktikA utkRSTa kAla saMkhyAta hI samaya hai| bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkA bhaGga oghake samAna hai / strIveda aura napuMsakavedakI bhujagAravibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai / alpataravibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla kucha kama apanI sthitipramANa hai / hAsya, rati, arati aura zokakA bhaGga sAmAnya nArakiyoMke samAna hai| vizeSArtha-yahA~ jina prakRtiyoMke jina padoMkA kAla apanI sthitipramANa kahA hai vahAM apane apane narakakI utkRSTa sthiti lenI caahie| zeSa kathana sugama hai| 6 261. tiryaJcagatimeM tiryazca aura paJcandriya tiryaJcatrikameM mithyAtva aura anantAnubandhIcatuSkakA bhaGga oghake samAna hai| itanI vizeSatA hai ki alpataravibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla tiryaJcoMmeM palyakA asaMkhyAtavAM bhAga adhika tIna palya hai tathA paJcandriya tiryazcatrikameM pUrva koTipRthaktva adhika tIna palya hai / samyaktva aura samyagmithyAtyakI bhujagAra, avasthita aura avyaktavyavibhaktikA bhaGga oghake samAna hai| alpataravibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla tiyaJcoMmeM palyakA asaMkhyAtavAM bhAga adhika tIna palya hai aura paJcendriya tiryaJcatrikameM pUrva koTipRthaktva adhika Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 purisa 0. 0-bhaya- durgucha0 ogho / Navari avadvi0 aMtomuhutaM Natthi / itthi0 NavuMsa0 bhuja0 jaha0 egasa0, ukka0 tomu0 | appa0 jaha0 egasa0, ukka0 tiSNi palidovamANi / joNiNI deNANi / hassa- rai - arai - sogANamogho / vari avadvidaM Natthi / 22. paMci0tirikkhApajja0 miccha0 - solasaka0--bhaya- durgucha0 bhuja0apa0 jaha0 esa 0, ukka0 aMtomu0 / avadvi0 jaha0 esa 0, ukka0 saMkhejjA samayA / samma0 - sammAmi0 appa0 jaha0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / sattaNoka 0 bhuja0 - appa0 jaha0 esa 0, ukka0 aMtomu0 / evaM maNusaapajjattaesu / $ 263, maNusatie pNcidiytirikkhbhNgo| Navari itthi0 NavuMsa0 appa0 jaha0 egasa0, ukka0 tiNi palidovamANi puntrakoDitibhAgeNa sAdireyANi / masaNI deNANi | bArasaka0 NavaNoka0 avadvi0 oghamaMgo / tIna palya hai / bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkA bhaGga ghake samAna hai / itanI vizeSatA hai ki avasthitavibhaktikA antarmuhUrta kAla nahIM hai / strIveda aura napuMsakavedakI bhujagAravibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai / alpatara vibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla tIna palya hai / mAtra yoninI jIvoM meM yaha kAla kucha kama tIna palya hai / hAsya, rati, arati aura zokakA bhaGga oghake samAna hai / itanI vizeSatA hai ki inakA avasthita pada nahIM hai / vizeSArthaM pazcandriya tiryavatrikakI kAyasthiti pUrva koTipRthaktva adhika tIna palya hai / isalie inameM jina prakRtiyoMke jina padoMkA kAla uktapramANa kahA hai vaha apanI apanI kAsthitiko dhyAna meM rakhakara ghaTita kara lenA caahie| mAtra tiryoMkI kAyasthiti ananta kAla hai para unameM midhyAtva, samyaktva, samyagmidhyAtva aura anantAnubandhIcatuSkakI alpataravibhakti palya ke asaMkhyAtaveM bhAga adhika tIna palya kAla taka hI bana sakatI hai, isalie yaha kAla ukta pramANa kahA hai| isI prakAra zeSa kAlako bhI vicAra kara ghaTita kara lenA cAhie / $ 20. candriya tiryaca aparyAptaka jIvoMmeM midhyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI bhujagAra aura alpataravibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai / avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya haiM / samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara vibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai / sAta nokaSAyoMkI bhujagAra aura alpataravibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai / isI prakAra manuSya aparyAptakoMmeM jAnanA cAhie / SS 263. manuSyatrika meM paJcandriya tiryaJcoMke samAna bhaGga hai / itanI vizeSatA hai ki strIveda aura napuMsaka vedakI alpataravibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla ) eka pUrvakoTikA tribhAga adhika tIna palya hai / mAtra manuSyiniyoMmeM kucha kama tIna palya hai / bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMke avasthita padakA bhaGga zroghake samAna hai / vizeSArtha -- -- sAmAnya manuSya aura manuSya paryApta eka pUrvakoTike tribhAga adhika tIna palya kAla taka samyaktvI ho sakate haiM aura inake itane kAla taka strIveda aura napuMsaka vedakA Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 12] uttarapayaDipadesavihattIe bhujagAre kAlo 141 $ 264. devagaIe devesu micchatta-aNaMtANu0 caukka0 bhuja0-avahi0 aNaMtANu0 caukka0 avatta0 ogho| appa0 jaha0 egasa0, ukka0 tettIsaM sAgarobamANi / samma0sammAmi0 bhuja0-abahi-avatta0 ogho| appa0 jaha0 egasa0, ukka0 tettIsaM sAgarovamANi / bArasaka0-purisa0-bhaya-duguMcha0-hassa-rai-arai-sogANamogho / Navari bArasaka0-pUrisa0-bhaya-duguMcha0 avahi0 uka0 saMkhejjA smyaa| cadugokasAya0 avahidaM Natthi / itthi0-Nasa0 suja. jaha0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / appa0 jaha0 egasamao, ukka0 tettIsaM sAgarovamANi / evaM bhavaNAdi jAva uparimagevajjA ti / Navari jattha tetIsaM sAgarovamANi tattha sagahidI bhANidavyAM / bhavaNa-vANajodisi0 itthi0-Naqsa0 sagahidI desUNA / $ 265. aNuddisAdi jAva savaDA ti miccha0-sammAmi0-itthi0-Naqsa0 appada0 jahaNNukkasse0 jahaNNukkassahidIo / samma0 appa0 jaha0 egasa0 alpatara pada vana jAtA hai / mAtra manuSyinImeM yaha kAla kucha kama tIna palya hI prApta hotA hai| isalie ina tIna prakArake manuSyoMmeM ukta do vedoMke alpatara padakA ukta kAla kahA hai| zeSa kathana sugama hai| 6264. devagatimeM devoMmeM mithyAtva aura anantAnubandhIcatuSkakI bhujagAra aura avasthitavibhaktikA tathA anantAnubandhIcatuSkakI avaktavyavibhaktikA bhaGga oghake samAna hai| alpataravibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla tetIsa sAgara hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra, avasthita aura avaktavya vibhaktikA bhaGga aodhake samAna hai| alpataravibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla tetIsa sAgara hai| bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya, jugupsA, hAsya, rati, arati aura zokakA bhaGga oghake samAna hai| itanI vizeSatA hai ki bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI avasthitavibhaktikA utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai| tathA cAra nokaSAyoMkI avasthitavibhakti nahIM hai| strIveda aura napuMsakavedakI bhujagAravibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai / alpataravibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla tetIsa sAgara hai| isIprakAra bhavanavAsiyoMse lekara uparima veyakatakake devoMmeM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki jahAM para tetIsa sAgara kahe haiM vahAM para apanI sthiti kahanI caahie| tathA bhavanavAsI, vyantara aura jyotiSI devoMmeM strIveda aura napuMsakavedakI alpataravibhaktikA utkRSTa kAla kucha kama apanI sthitipramANa kahanA caahie| vizeSArtha--saudharmAdikameM samyagdRSTi jIva apane pUre kAla taka pAye jAte haiM aura bhavanatrikameM nahIM, isalie yahA~ bhavanatrikameM trIveda aura napuMsakavedakI alpataravibhaktikA utkRSTa kAla kucha kama apanI apanI sthitipramANa kahA hai aura saudharmAdikameM pUrI apanI apanI sthitipramANa kahA hai / zeSa kathana spaSTa hI hai| 6265. anudizase lekara sarvArthasiddhitakake devoMmeM mithyAtva, samyagmithyAtva, strIveda aura napuMsakavedakI alpataravibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla apanI apanI jaghanya aura 1. tA0pratau 'avaTi saMkhejA' iti pAThaH / Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 jayAsaha kasA pAhuDe kadakaraNijjaM paDucca, ukka0 sagahidI / anaMtANu0 caukka0 ukka0 sagahidI / bArasaka0 sattaNoka0 devoghaM / evaM jAva aNAhAriti / kAlAnugamo samatto / 266. aMtarAnugameNa duviho Ni0 - ogheNa AdeseNa ya / ogheNa miccha0 bhuja0 vihattIe aMtaraM jaha0 esa 0, uka0 bechAvahisAgaro0 sAdireyANi / appa0 jaha0 esa 0, ukka0 palido0 asaMkhe0 bhAgo / avaDi0 jaha0 esa 0, ukka0 asaMkhejjA logA | bhujagAra - appadarakAlANamaNNoSNamaNusaMdhiya hidANamava dvidavihattIe aMtaraNa gahaNAdo / kadhaM pAdevakaM palido0 asaMkhe0 bhAgapamANANamaNNoSNasaM baMdheNa [ padesahita 5 appa0 jaha0 aMtomu0, mahattaM ? Na, bahuleyara pakkhANaM va asaMkhejjapariyaTTaNavArehi tesiM tahAbhAve virohAbhAvAdo | samma0 sammAmi0 bhuja0 appa0 jaha0 aMtomu0, avatta 0 - avadvi0 jaha0 palido 0 asaMkhe0 bhAgo, ukka0 savvesiM pi uvaDUpoggalapariyAM / anaMtANu0 cauka0 utkRSTa sthitipramANa hai / samyaktvakI alpataravibhaktikA kRtakRtyavedaka samyagdRSTikI apekSA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla apanI apanI sthitipramANa hai / anantAnubandhIcatuSkakI alpataravibhaktikA jaghanya kAla antarmuhUrta hai aura utkRSTa kAla apanI sthitipramANa hai / bAraha kaSAya aura sAta nokapAyoMkA bhaGga sAmAnya devoMke samAna hai / isIprakAra anAhAraka mArgaNAtaka jAnanA cAhie / vizeSArtha -- anudizase lekara saba deva samyagdRSTi hI hote haiM, isalie inameM midhyAtva, samyagmithyAtva, samyaktva, anantAnubandhIcatuSka, strIveda aura napuMsakavedakA eka alpatara pada hotA hai, ataH ina prakRtiyoMke ukta padakA jaghanya aura utkRSTa kAla apanI apanI sthitiko dhyAnameM rakha kara kahA hai / zeSa kathana sugama hai / isa prakAra kAlAnugama samApta huA / $ 266. antarAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai - ogha aura Adeza / zraghase midhyAtvakI bhujagAravibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara sAdhika do chayAsaTha sAgarapramANa hai / alpataravibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara asaMkhyAta lokapramANa hai / yahA~ para bhujagAra aura alpataravibhaktike kAloMko paraspara rokakara sthita hue jIvoMkI avasthitavibhaktikA antara kAla grahaNa kiyA hai / zaMkA- bhujagAra aura alpataravibhaktimeMse pratyekakA kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai, isalie ina donoMke sambandhase itanA bar3A kAla kaise bana sakatA hai ? -- samAdhAna nahIM, kyoMki kRSNapakSa aura zuklapakSa ke samAna asaMkhyAta bAra parivartanoMkA avalambana lekara bhujagAra aura alpataravibhaktike usaprakArake hone meM koI virodha nahIM AtA / samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra aura alpataravibhittikA jaghanya antara antarmuhUrta hai, avaktavya aura avasthitavibhaktikA jaghanya antara palya ke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai aura sabakA utkRSTa antara upAdha pudgala parivartanapramANa hai / anantAnubandhIcatuSkakI Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe bhujagAre aMtaraM bhuja0 micchttbhNgo| appa0 jaha0 egasa0, ukka0 vechAvahisAgaro0 sAdireyANi / avahi. jaha0 egasa0, ukka0 asaMkhejjA logaa| avatta. jaha. aMtomu0, uka0 uvddpogglpriytttt| bArasaka0-bhaya-duguMcha0 bhuja0-appa0 jaha0 egasa0, ukka0 palido0 asaMkhe0 bhaago| avahi0 micchttbhNgo| evaM purisa0 ) gavari abahi0 jaha0 egasa0, uka0 ughaDapoggalapariyaha / itthi0 bhuja0 jaha0 egasa0, ukka0 vechAvahisAgaro0 sAdireyANi / appa0 jaha0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / evaM gavUsa0 / Navari bhuna0 jaha0 egasamao, ukka0 vechAvahisAgaro0 tIhi palidovamehi sAdireyANi / hassa-rai-arai-sogANaM bhuja-appa. jaha0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / chaNNoka0 avahi0 jaha0 aMtomu0, ukka0 ughddpogglpriy| bhujagAravibhaktikA bhaGga mithyAtvake samAna hai| alpataravibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara sAdhika do chayAsaTha sAgarapramANa hai| avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara asaMkhyAta lokapramANa hai| avaktavyavibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta hai aura utkRSTa antara upAdhaM pudgala parivartanapramANa hai| bAraha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI bhujagAra aura alpataravibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| avasthitavibhaktikA bhaGga mithyAtvake samAna hai| isIprakAra puruSavedake viSayameM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara upAdhaM pudgala parivartanapramANa hai| strIvedakI bhujagAravibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara sAdhika do chayAsaTha sAgarapramANa hai| alpataravibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai / isIprakAra napuMsakavedake viSayameM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki bhujagAravibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara tIna palya adhika do chayAsaTha sAgarapramANa hai| hAsya, rati, arati aura zokakI bhujagAra aura alpataravibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| chaha nokaSAyoMkI avasthitavibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta hai aura utkRSTa antara upAdhaM pudgala parivartanapramANa hai / vizeSArtha-mithyAtvakI bhujagAravibhakti mithyAtva guNasthAnameM hotI hai aura mithyAtva guNasthAnakA utkRSTa antara do chayAsaTha sAgarapramANa hai, isalie yahA~ mithyAtvakI bhujagAravibhaktikA utkRSTa antara sAdhika do chayAsaTha sAgara kahA hai / yahA~ sAdhikase mithyAtva guNasthAnameM mithyAtvakI alpataravibhaktikA kAla le liyA hai| mithyAtvakI bhujagAravibhaktikA utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai, isalie yahA~ isakI alpataravibhaktikA utkRSTa antara ukta kAlapramANa kahA hai / mithyAtvakI avasthitavibhaktikA utkRSTa antara kAla asaMkhyAta lokapramANa hai isa bAtakA spaSTIkaraNa mUlameM hI kiyA hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra aura alpataravibhaktikA kamase kama kAla antarmuhUrta hai, isalie inake ukta donoM padoMkA jaghanya antara antarmuhUrta kahA hai| inakI avaktavyavibhakti upazamasamyaktvako prApta karaneke prathama samayameM aise jIvake hotI hai jisake inakA sattva nahIM hai aura upazamasamyaktvako prApta karanekA jaghanya antara palyake asaMkhyAtarve bhAgapramANa hai, isalie to inakI avaktavyavibhaktikA jaghanya antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai|. tathA inakI avasthita Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 9 267, AdeseNa Neraiesu miccha0 bhuja 0-avadvi0 jaha0 esa 0, ukka0 tetIsaM sAgaro0 deNANi / appa0 jaha0 esa 0, ukka0 palido0 asaMkhe 0 bhAgo / samma0 sammAmi0 bhuja0 - zravaDi 0 - avatta0 jaha0 palido 0 asaMkhe 0 bhAgo, appa 0 vibhakti sAsAdana guNasthAna meM hotI hai, isalie inakI avasthitavibhaktikA bhI jaghanya antara ukta kAlapramANa kahA hai| yaha sambhava hai ki ardha pudgala parivartanake prArambhameM aura antameM ina donoM prakRtiyoMke ukta cAra pada hoM aura madhya meM samyaktva aura samyagmithyAtvakI udvelanA ho jAnese na hoM, ataH yahA~ inake cAroM padoMkA utkRSTa antara upArthaM pudgala parivartanapramANa kahA hai / vedakasamyagdRSTi jIva yadi anantAnubamghIkI visaMyojanA na kare to do chayAsaTha sAgara kAla taka alpataravibhakti hotI hai, isalie to inakI bhujagAravibhaktikA utkRSTa antara midhyAtvakI bhujagAravibhaktike samAna ukta kAlapramANa kahA hai aura yadi visaMyojanA kara de tathA mithyAtvameM jAkara saMyukta hokara atpataravibhakti kare to inakI alpataravibhaktikA bhI ukta kAlapramANa utkRSTa antara prApta honese vaha bhI ukta kAlapramANa kahA hai| inakI avasthitavibhaktikA utkRSTa antara asaMkhyAta loka jaisA mithyAtvakI avasthitavibhaktikA ghaTita karake mUla meM batalAyA hai. usI prakAra ghaTita kara lenA caahie| inakI do bAra visaMyojanA hokara punaH saMyukta honemeM jaghanya kAla antarmuhUrta lagatA hai aura visaMyojanA hokara saMyukta honekI kriyA ardha pudgala parivartana kAlake prArambhameM eka bAra ho tathA dUsarI bAra antameM ho yaha bhI sambhava hai, isalie inake avaktavya padakA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara upAdhaM pudgala parivartanapramANa kahA hai| bAraha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI bhujagAra aura alpataravibhaktikA kAla palke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai, isalie inake ina donoM padoMkA utkRSTa antara bhI ukta kAlapramANa prApta honese utanA kahA hai / inakI avasthitavibhaktikA antara kAla midhyAtvakI avasthitavibhaktike samAna hai yaha spaSTa hI hai / puruSavedake saba padoMkA bhaGga isI prakAra ghaTita kara lenA cAhie / mAtra isakI avasthitavibhakti samyagdRSTike hotI hai aura samyagdRSTikA utkRSTa antarakAla upArdha pudgala parivartanapramANa hai, isalie isake ukta padakA utkRSTa antara ukta kAlapramANa kahA hai| strIvedakI alpataravibhaktikA utkRSTa kAla sAdhika do chayAsaTha sAgarapramANa hai aura bhujagAravibhaktikA utkRSTa kAla antarmuhUrta hai, isalie yahA~ isakI bhujagAravibhaktikA utkRSTa antara sAdhika do chayAsaTha sAgarapramANa aura alpataravibhaktikA utkRSTa antara antarmuhUrta kahA hai / napuMsakavedakI bhujagAra aura alpataravibhaktikA utkRSTa antara isI prakAra ghaTita kara lenA caahie| mAtra bhogabhUmimeM paryApta honepara napuMsaka vedakA bandha nahIM hotA, isalie isakI bhujagAravibhaktakA utkRSTa antara tIna palya adhika do chayAsaTha sAgara prApta honese ukta kAla pramANa kahA hai / hAsyAdi cAra sapratipakSa prakRtiyA~ haiM, isalie inakI bhujagAra aura alpataravibhaktikA utkRSTa antara antarmuhUrta prApta honese ukta kAlapramANa kahA hai| yahA~ strIveda Adi ukta chaha nokaSAyoM kI avasthitavibhakti upazamazreNimeM prApta hotI hai aura upazamazreNikA utkRSTa antara upArtha pudgala parivartanapramANa hai, isalie inake isa padakA utkRSTa antara ukta kAlapramANa kahA hai / yahA~ saba prakRtiyoMke saba padoMkA jaghanya antara sugama honese ghaTita karake nahIM batalAyA hai so jAna lenA / 144 $ 27. Adeza se nArakiyoMmeM mithyAtvakI bhujagAra aura avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara kucha kama tetIsa sAgara hai / alpatara vibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / samyaktva aura Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihantIe bhujagAre aMtaraM 145 jaha0 aMtomu0, ukka0 sabvesi pi tettIsaM sAgaro0 desUNANi / aNaMtANu0cauka0 bhuja0-appa0-avahi. jaha0 egasa0, avatta0 jaha0 aMtomu0, ukka0 cattAri vi padANi tettIsaM sAgaro0 desnnaanni| bArasaka0-purisa0-bhaya-duguMcha0 bhuja0-appa0 oghaM / avahi0 jaha0 egasa, uka0 tettIsaM sAgaro0 desUNANi / itthi0-NavUsa0 bhuja0 jaha0 egasa0, ukka0 tettIsaM sAga0 desUNANi | appa. jaha0 egasa0, ukkA aMtomu0 / hassa-rai-arai-sogANamogho / Navari avaDi0 ptthi| evaM paDhamAdi jAva sattamA ti / Navari sagahidI desUNA bhANiyavyA / 268. tirikkhagaIe tirikkhesu miccha0 bhuja0 jaha0 egasamao, ukka0 tiNi palidovamANi palido0 asaMkhe0bhAeNa sAdireyANi / appa0-avahi0 ogho| samma0-sammAmi0 bhuja0-avahi0-avatta0 jaha0 palido0 asaMkhe0bhAgo. appa0 jaha0 aMtomu0, ukka0 ughddpogglpriy| aNaMtANu0caukka0 bhuja0-appa0 jaha0 egasamao, ukka0 tiNNi palido0 sAdireyANi / appa0 demUNANi / avahi.. samyagmithyAtvakI bhujagAra, avasthita aura avaktavyavibhaktikA jaghanya antara palyake saMkhyAtaveM bhAgapramANa hai, alpataravibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta hai aura sabakA utkRSTa antara kucha kama tetIsa sAgara hai| anantAnubandhIcatukakI bhujagAra, alpatara aura avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai, zravaktavyavibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta hai aura cAroMkA utkRSTa antara kucha kama tetIsa sAgara hai| bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI bhujagAra aura chAlpataravibhaktikA bhaGga oghake samAna hai| avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara kucha kama tetIsa sAgara hai| strIveda aura napuMsakavedakI bhujagAravibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara kucha kama tetIsa sAgara hai| alpataravibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| hAsya, rati, arati aura zokakA bhaGga aodhake samAna hai| itanI vizeSatA hai ki inakA avasthitapada nahIM hai| pahalI pRthivIse lekara sAtavIM pRthivI taka isIprakAra jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki kucha kama apanI sthiti kahanI caahie| vizeSArtha--oghameM hama saba prakRtiyoMke alaga-alaga padoMkA antara kAla ghaTita karake batalA Aye haiN| yahA~ narakameM apanI-apanI vizeSatAko dhyAnameM lekara aura yahA~ke utkRSTa kAlako jAnakara vaha ghaTita kara lenA cAhie / mAtra narakameM upazamazreNikI prApti sambhava na honese yahA~ strIveda Adi chaha nokapAyoMke avasthitapadakA niSedha kiyA hai| pratyeka narakameM bhI inhIM vizeSatAoMko dhyAnameM lekara yaha antara kAla ghaTita kara lenA caahie| 6268. tiyaMJcagatimeM tiryazcoMmeM mithyAtvakI bhujagAravibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara palyake asaMkhyAtaveM bhAga adhika tIna palya hai / alpatara aura avasthitavibhaktikA bhaja oghake. samAna hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra, avasthita aura avaktavyavibhaktikA jaghanya antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai, alpataravibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta hai aura sabakA utkRSTa antara upAdhaM pudgala parivartanapramANa hai| anantAnubandhIcatuSkakI bhujagAra aura alpataravibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura 16 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jamadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 akta0 ogho| bArasaka0-purisa0-bhaya-duguMchA0 ogho| gavari purisa0 avahi0 jaha* egasa0, uka0 tiNNi palido0 desUNANi / itthi. bhuja. jaha0 egasa0, ukka0 tiNNi palido0 desUNANi / appa0 jaha0 egasa0, ukka aMtomu0 / Nasa0 appa0 ogho| bhuja. jaha0 egasa0, ukka0 puvakoDI desUNA / hassa-rai-araisogANamogho / Navari avahi0 Natthi / 266. paMciMdiyatirikkhatie miccha0 bhuja0-avahi0 jaha0 egasamao, uka0 sagahidI desUNA / apa0 jaha0 egasa0, ukka0 palido0 asNkhe0bhaago| aNaMtANu0cauka0 bhuja0-avahi0 micchttbhNgo| appa0 jaha0 egasa0, ukka0 tiNNi utkRSTa antara sAdhika tIna palya hai| mAtra alpataravibhaktikA kucha kama tIna palya hai| avasthita aura avaktavyavibhaktikA bhaGga oghake samAna hai| bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkA bhaGga oghake samAna hai| itanI vizeSatA hai ki puruSavedakI avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara kucha kama tIna palya hai| strIvedakI bhujagAravibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara kucha kama tIna palya hai / alpataravibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| napuMsakavedakI alpataravibhaktikA bhaGga oghake samAna hai| bhujagAravibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara kucha kama eka pUvakoTi hai| hAsya, rati, arati aura zokakA bhaGga oghake samAna hai| itanI vizeSatA hai ki inakA avasthitapada nahIM hai| vizeSArtha- koI tiryazca palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAla taka mithyAtvakI alpataravibhakti karatA rahA / usake bAda tIna palyakI Ayuke sAtha bhogabhUmimeM utpanna ho vahA~ bhI Ayuke antarmuhUrta kAla zeSa rahane taka mithyAtvakI alpataravibhakti karatA rahA, isa prakAra bhujagAravibhaktikA utkRSTa antara ukta kAlapramANa prApta honese vaha tatpramANa kahA hai| anantAnuvandhIcatuSkakI bhujagAravibhaktikA utkRSTa antara kAla sAdhika tIna palya isI prakAra ghaTita kara lenA caahie| mAtra anantAnubandhIcatuSkakI alpataravibhakti uttama bhogabhUmimeM kucha kama tIna palya hI bana sakatI hai, kyoMki tiryaJcoMmeM vedaka samyaktvakA utkRSTa kAla itanA hI prApta hotA hai, isalie inakI alpataravibhaktikA utkRSTa antara kucha kama tIna palya kahA hai| puruSavedakI avasthitavibhakti samyagdRSTike hotI hai aura tiyaMJcoMmeM vedakasamyaktvakA utkRSTa kAla kucha kama tIna palya hai, isalie yahA~ puruSavedakI avasthitavibhaktikA utkRSTa antara ukta kAlapramANa kahA hai| samyagdRSTike strIvedakI bhujagAravibhakti nahIM hotI aura tiryaJcoMmeM vedakasamyaktvakA utkRSTa kAla kucha kama tIna palya hai, isalie inameM strIvedakI bhujagAravibhaktikA utkRSTa antara kucha kama tIna palya kahA hai| parantu napuMsakavedakI bhujagAravibhaktikA utkRSTa antara karmabhUmija tiyazcake hI prApta hotA hai aura inameM vedakasamyaktvakA utkRSTa kAla kucha kama eka pUrvakoTi hai, isalie tiryaJcoMmeM napuMsakavedakI bhujagAravibhaktikA utkRSTa antara kucha kama eka pUrvakoTipramANa kahA hai| zeSa kathana spaSTa hI hai| 6:266. paJcendriya tirazcatrikameM mithyAtvakI bhujagAra aura avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara kucha kama apanI sthitipramANa hai| alpataravibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara patyake asaMkhyAta bhAgapramANa hai| anantAnu | Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe bhujagAre aMtaraM palido0 desuunnaanni| avatta0 jaha0 aMtomu0, ukka0 sagahidI desUNA / samma0sammAmi0 bhuja0-avahi-avatta0 jaha0 palido0 asaMkhe0bhAgo, appa0 jaha0 aMtomu0, ukka0 sayapadANaM sagahidI desUNA / bArasaka0-purisa0-bhaya-duguMchA0 bhuja-appadara0 ogho| ahi. jaha0 egasa0, ukka. sagahidI desUNA / purisa0 tiNi palido0 desUNANi / itthi0-NavaMsaya0-hassa-rai-arai-sogANaM tirikkhogho / 6300. paMci0tirikkhaapajja0 miccha 0-solasaka0-bhaya-duguMchA0 bhuja0appa0-avahi0 jaha egasa0, ukka. aMtomu0 / sattaNoka. bhuja0-appa. jaha0 egasamao, ukka0 aMtomuhuttaM / samma-sammAmi0 appa0 Natthi aMtaraM / 301. maNussagaIe maNussatiyassa pNciNdiytirikkhbhNgo| Navari chaNNoka0 avaTTi0 jaha0 aMtomu0, ukka0 puvakoDipudhattaM / samma0-sammAmi0 bhuja0 jaha0 bandhIcatuSkakI bhujagAra aura avasthitavibhaktikA bhaGga mithyAtvake samAna hai| alpataravibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara kucha kama tIna palyapramANa hai| avaktavyavibhaktikA jaghanya antara antamahata hai aura utkRSTa antara kucha kama apanI sthitipramANa hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra, avasthita aura avaktavyavibhaktikA jaghanya antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai, alpataravibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta hai aura saba padoMkA utkRSTa antara kucha kama apanI sthitipramANa hai| bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI bhujagAra aura alpataravibhaktikA bhaGga oghake samAna hai| avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara kucha kama apanI sthitipramANa hai| mAtra puruSavedakI avasthitavibhaktikA utkRSTa antara kucha kama tIna palya hai| strIveda, napuMsakaveda, hAsya, rati, arati aura zokakA bhaGga sAmAnya tiryaJcoMke samAna hai| vizeSArtha_paJcendriya tiryaJcatrikakI utkRSTa kAyasthiti pUrvakoTi pRthaktva adhika tIna palya hai| ise dhyAna meM rakhakara yahA~ antara kAla ghaTita karake batalAyA gayA hai| zeSa vizeSatA svAmitvako dhyAnameM rakhakara jAna lenI caahie| 6300. paJcandriya tiryaJca aparyAptakoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI bhujagAra, alpatara aura avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| sAta nokaSAyoMkI bhujagAra aura alpataravibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpataravibhaktikA antarakAla nahIM hai| vizeSArtha-ina tiryaJcoMkI utkRSTa kAyasthiti antarmuhUrta hai, isalie inameM samyaktva aura samyagmithyAtvako chor3akara zeSa saba prakRtiyoMke sambhava padoMkA utkRSTa antara antarmuhUrta kahA hai| mAtra samyaktva aura samyagmithyAtvakA eka alpatarapada hotA hai, isalie usake antara kAlakA niSedha kiyA hai| 301. manuSyagatimeM manuSyatrikameM paJcandriya tiryazcoMke samAna bhaGga hai / itanI vizeSatA hai ki chaha nokaSAyoMkI avasthitavibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta hai aura utkRSTa antara Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 - jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 aMtomu0, ukka0 sagahidI desUNA / maNusaapaja0 paMci0tirikva apjjttbhNgo| 302. devagaIe devesu miccha0 bhuja0-avahi0 jaha0 egasamo, ukka0 ekattIsaM sogaro0 desUNANi / appada0 jaha* egasa0, ukka0 palido0 asNkhe0bhaago| samma0-sammAmi0 bhuja0-avahi-avatta. jaha0 palido0 asaMkhe0bhAgo, ukka. ekattIsaM sAgaro0 desuunnaanni| appa0 jaha0 aMtomu0, uka0 taM ceva / aNaMtANu0 caukka0 bhuja0-appa0-avahi0 jaha0 egasa0, avata. jaha. aMtomu0, uka0 caduhaM pi ekattIsaM sAgaro0 desUNANi / bArasaka--purisa0--praya-duguM0 nneriybhNgo| itthi0-NavUsa. bhuja0 jaha0 ega0, ukka0 ekattIsaM sAgarovamANi desuugaanni| appa0 jaha0 egasa0, ukka0 aNtomu0| hss-ri-ari-sogaannmogho| Navari avahi0 patthi / bhavaNAdi jAva uparimagevajA ti evaM cetra / gari sagahidI bhANiyanvA / pUrvakoTipRthaktvapramANa hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAravibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta hai aura utkRSTa antara kucha kama apanI sthitipramANa hai| manuSya aparyAptakoMmeM paJcandriya tiryaJca aparyAptakoMke samAna bhaGga hai|| vizeSArtha--manuSyatrikameM antarmuhUrtake antarase aura pUrvakoTipRthaktyake antarase upazamaNikI prApti sambhava honese yahA~ chaha nokaSAyoMkI avasthitavibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara pUrvakoTipRthaktvapramANa kahA hai| tathA manuSyatrikameM upazamasamyaktva. kI prAptike samaya samyaktva aura samyagmithyAtvakA bhujagAra hokara kamase kama antamuhUtake bhItara kSAyikasamyaktvakI prApti hone para usa samaya bhI bhujagArapada sambhava hai yA adhikase adhika pUrvakoTi pRthaktva kAlake anta kSAyika samyaktvakI prApti hone para usa samaya bhI bhujagArapada sambhava hai, isalie ina donoM prakRtiyoMkI bhujagAravibhaktikA jaghanya antara antamuhUtaM aura utkRSTa antara pUrvakoTi pRthaktvapramANa kahA hai| zeSa kathana sugama hai| 6302. devagatimeM devoMmeM mithyAtvakI bhujagAra aura avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara kucha kama ikatIsa sAgara hai| alpataravibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra, avasthita aura avaktavyavibhaktikA jaghanya antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai aura utkRSTa antara kucha kama ikatIsa sAgara hai| alpataravibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta hai aura utkRSTa antara vahI hai| anantAnubandhIcatuSkakI bhujagAra, alpatara aura avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai, avaktavyavibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta hai aura cAroM hI kA utkRSTa antara kucha kama ikatIsa sAgara hai / bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkA bhaGga nArakiyoMke samAna hai| strIveda aura napuMsakavedakI bhujagAravibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara kucha kama ikatIsa sAgara hai| alpataravibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| hAsya, rati, arati aura zokakA bhaGga oghake samAna hai| itanI vizeSatA hai ki avasthitapada nahIM hai / bhavanavAsiyoMse lekara uparima veyaka takake devoMmeM isIprakAra jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki apanI apanI sthiti kahalAnI caahie| Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe bhujagAre gANajIvehi bhaMgavicao 146 6303. aNuddisAdi jAva savvaTThA tti miccha0-samma0-sammAmi0-aNaMtANu0caukka0-itthi-NavUsa appaM0 patthi aMtaraM / bArasaka0-purisa0-bhaya0-duguMchA0 bhuja0appa0 jaha0 egasa0, ukka0 palido0 asaMkhe bhaago| avahi0 jaha0 egasa0, uka0 sagahidI desUNA / hassa-rai-arai-sogANamogho / Navari ahi. Nasthi / evaM jAva aNAhAri ti| __ aMtaraM gdN| 304. NANAjIvehi bhagavicayANugameNa duviho Nidde so-ogheNa AdeseNa y| ogheNa chavvIsaM payaDINaM savvapadANi NiyamA asthi / Navari aNaMtANu0caukka0 avatta0 purisa0-itthi-gaqsa0-hassa-rai-arai-soga avahi. bhayaNijja / samma0sammAmi0 appa0 NiyamA asthi / sesapadANi bhynnijjaanni| evaM tirikkhesu / Navari chaNNoka0 avaDhi0 nntthi| 305. AdeseNa Neraiya0 miccha0-bArasaka0-purisa0-bhaya duguMchA0 bhuja0 vizeSArtha-devoMmeM nauveM veyaka taka hI mithyAdRSTi hote haiM, isalie isa bAtako dhyAnameM rakhakara apane svAmitvake anusAra yahA~ para antara kAla ghaTita kara lenA caahie| 6303. anudizase lekara sarvArthasiddhi takake devoMmeM mithyAtva, samyaktva, lamyagmithyAtva, anantAnuvandhI catuSka, strIveda aura napuMsakavedakI alpataravibhaktikA antara kAla nahIM hai| bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI bhujagAra aura alpataravibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara kucha kama apanI sthitipramANa hai| hAsya, rati, arati aura zokakA bhaGga oghake samAna hai| itanI vizeSatA hai ki inakA avasthitapada nahIM hai| isI prakAra anAhAraka mArgaNA taka jAnanA caahie| vizeSArtha-anudizase lekara Ageke devoMmeM saba samyagdRSTi hote haiM, isalie unameM mithyAtva Adi nau prakRtiyoMkI eka alpataravibhakti honese usake antara kAlakA niSedha kiyA hai| zeSa kathana spaSTa hI hai| isa prakAra antara kAla samApta huaa| 6304. nAnA jIvoMkA avalambana lekara bhaGga vicayAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai-ogha aura Adeza / oghase chabbIsa prakRtiyoMke saba pada niyamase haiN| itanI vizeSatA hai ki anantAnubandhIcatuSkakI avaktavyavibhakti, puruSaveda, strIveda, napuMsakaveda, hAsya, rati, arati aura zokakI avasthitavibhakti bhajanIya hai / samyaktya aura samyagmithyAtvakI alpataravibhakti niyamase hai / zeSa pada bhajanIya haiN| isI prakAra tiryaJcoMmeM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki chaha nokaSAyoMkI avasthitavibhakti nahIM hai| 6305. Adezase nArakiyoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkA 1. tA0pratau 'Navusa bhuja0 adhya0' iti pAThaH / Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 appa0 NiyamA atthi / avahi0 bhayaNijjA / ettha bhaMgANi tinnnni| samma0sammAmi0-chaNNoka. ogho| gavari chaNNoka0 avahi. Natthi / aNaMtANu0caukka. bhuja0-appa0 NiyamA atthi / sesapadANi bhayaNijjANi / evaM savvaNeraiya-paMciMdiyatirikkhatiya--maNusatiya--devagaidevA bhavaNAdi jAva uvarimagevajA tti / gavari maNusatie chaNNoka0 avahi0 oghaM / 306. paMciMdiyatirikkhaapajja0 miccha0-solasaka0-bhaya-duguMcha0 bhuja0. appa0 NiyamA asthi / siyA ede ca avahidavihattio ca / siyA ede ca avahidavihattiyA ca / samma0-sammAmi* appa0 NiyamA asthi / sattaNoka0 bhuja0appa0 NiyamA asthi / maNussaapajja0 savvapayaDIsu savvapadANi bhayaNijjANi / aNudisAdi jAva savahA tti miccha0-samma0-sammAmi0-aNaMtANu0 cauka0-itthi0Nasa0 appa0 NiyamA asthi / bArasaka0-purisa0-bhaya0-duguMcha0 riybhNgo| caduNokasAyANamogho / Navari avahi. Nasthi / evaM jAva aNAhAri ti / ___NANAjIvehi bhaMgavicayANugamo smtto| 6307. bhAgAbhAgANugameNa duviho Ni0-ogheNa AdeseNa ya / ogheNa bhujagAra aura alpataravibhakti niyamase hai| avasthitavibhakti bhajanIya hai| yahA~ para bhaGga tIna haiN| samyaktva, samyagmithyAtva aura chaha nokaSAyoMkA bhaGga oghake samAna hai| itanI vizeSatA hai ki chaha nokaSAyoMkI avasthitavibhakti nahIM hai| anantAnubandhIcatuSkakI bhujagAra aura alpataravibhakti niyamase hai| zeSa pada bhajanIya haiN| isI prakAra saba nArakI, paJcandriya tiryaJcatrika, manuSyatrika, devagatimeM deva aura bhavanavAsiyoMse lekara uparima veyaka takake devoMmeM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki manuSyatrikameM chaha nokaSAyoMkI avasthitavibhaktikA bhaGga oghake samAna hai| 6306. paJcendriya tiryaJca aparyAptakoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI bhujagAra aura alpataravibhakti niyamase hai| kadAcit ina vibhaktiyoMvAle nAnA jIva haiM aura avasthitavibhaktivAlA eka jIva hai| kadAcit ina vibhaktiyoMvAle nAnA jIva haiM aura avasthitavibhaktivAle nAnA jIva haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpataravibhakti niyamase hai| sAta nokaSAyoMkI bhujagAra aura alpataravibhakti niyamase hai| manuSyaaparyAptakoMmeM saba prakRtiyoMke saba pada bhajanIya haiN| anudizase lekara sarvArthasiddhi takake devoMmeM mithyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva, anantAnubandhIcatuSka, strIveda aura napuMsakavedakI alpataravibhakti niyamase hai| bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkA bhaGga nArakiyoMke samAna hai| cAra nokaSAyoMkA bhaGga oghake samAna hai| itanI vizeSatA hai ki avasthitavibhakti nahIM hai| isI prakAra anAhAraka mAgeNA taka jAnanA caahie| isaprakAra nAnA jIvoMkI apekSA bhaGgavicayAnugama samApta huaa| 6307. bhAgAbhAgAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai-ogha aura aadesh| oghase Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rwari gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe bhujagAre bhAgAbhAgo micchatta0-solasaka0-bhaya-duguMcha0 bhuja vihattiyA savvajIvANaM kevaDio bhAgo ? saMkhejA bhAgA / appa0 savvajI0 keva0 ? saMkhe0bhAgo / avaDi0 savvajI0 keva0 ? asNkhe0bhaago| Navari aNaMtANu caukka0 avatta0 savvajI0 keva0? annNtimbhaago| samma0-sammAmi0 bhuja0-avatta-avahi0 savvajI0 keva0 ? asaMkhe bhAgo / appa0 asaMkhejA bhaagaa| itthi-hassa-rai0 bhuja. savva0 keva0 ? sNkhe0bhaago| appa saMkhejjA bhaagaa| purisa0 evaM ceva / Navari avahi0 aNaMtimabhAgo / Nasa0-aradisoga0 bhuja0 savvajI0 keva0 ? saMkhejjA bhAgA / appa0 savvajI0 keva0 1 sNkhe0bhaago| chaNNoka. avahi0 savvajI0 ke0 1 annNtimbhaago| evaM tirikkhA0 / Navari chaNNoka0 avahi0 Natthi / 308. AdeseNa gairaiya0 miccha0-samma0--sammAmi0-bArasaka0--ahaNokasAyANamogho / Navari chaNNoka. avahi. tthi| aNaMtANu0caukka0 bhuja. savvajI0 keva0 ? saMkhejjA bhaagaa| appa0 savvajI. keva0 ? sNkhe0bhaago| sesapadahida0 asNkhe0bhaago| purisa0 ogho / Navari avahi0 savvajI0 ke0 1 asaMkhe0bhAgo / mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI bhujagAravibhaktivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? saMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| alpataravibhaktivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| avasthitavibhaktivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| itanI vizeSatA hai ki anantAnubandhIcatuSkakI avaktavyavibhaktivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? anantaveM bhAgapramANa haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra, avaktavya aura avasthitavibhaktivAle jIva satra jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| alpataravibhaktivAle jIva asaMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| strIveda, hAsya aura ratikI bhujagAravibhaktivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| alpataravibhaktivAle jIva saMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| puruSavedakA bhaGga isIprakAra hai| itanI vizeSatA hai ki avasthitavibhaktivAle jIva anantaveM bhAgapramANa haiN| napuMsakaveda, arati aura zokakI bhujagAravibhaktivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? saMkhyAta bahubhAgapramANa haiM / alpataravibhaktivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiM / chaha nokaSAyoMke avasthitavibhaktivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? anantaveM bhAgapramANa haiN| isIprakAra tiryaJcoMmeM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki inameM avasthitavibhakti nahIM hai| 6308. Adezase nArakiyoMmeM mithyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva, bAraha kaSAya aura ATha nokaSAyoMkA bhaGga oghake samAna hai| itanI vizeSatA hai ki chaha nokaSAyoMkI avasthitavibhakti nahIM hai| anantAnubandhIcatuSkakI bhujagAravibhaktivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? saMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| alpataravibhaktivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| zeSa padavibhaktivAle jIva asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| puruSavedakA bhaGga oghake samAna hai| itanI vizeSatA hai ki avasthitavibhaktivAle jIva saba Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihatI 5 evaM sattamu puDhavIsu paMciM0tirikvatiya0 maNussogho devagai bhavaNAdi jAva sahassAre tti devesu NedavvaM / gavari maNussesu chaNNoka0 avahi0 asNkhe0bhaago| 306. paMcitirikkhaapajja0 miccha0-solasaka0-bhaya-duguMcha0 bhuja. savvajI0 keva01 saMkhejjA bhaagaa| appa0 savvajI0 keva0 ? saMkhe0 bhaago| avahi. asaMkhe0bhAgo / samma0-sammAmi0 Natthi bhAgAbhAgo / kudo 1 eyapadattAdo / itthi0purisa0-hassa-rai0 bhuja0 sayajI0 keva0 ? sNkhe0bhaago| apa0 savvajI0 keva.? saMkhejjA bhAgA / Naqsa0-aradi-soga0 bhuja0 saMkhejjA bhAgA / appa0 saMkhe0bhAgo / evaM maNusaapajjattANaM / $310. maNusapajjatta-maNusiNIsu micchatta-bArasaka0-bhaya-duguMcha0 bhuja0 saMkhejA bhaagaa| appa0-avahi0 saMkhe0bhAgo / evamaNatANu0 caukkassa / Navari avatta0 saMkhe. bhaago| samma0-sammAmi0 bhuja0 avahi-avatta0 savvajI0 ke0 1 saMkhe0 bhaago| appa0 saMkhejjA bhAgA / itthi-hassa-rai bhuja0 saMkhe0bhAgo / appa0 saMkhejjA bhAgA / evaM purisa0 / Navari avahi. saMkhe0 bhAgo / Nasa0-aradi0-soga. bhuja0 saMkhejjA AAAAAAAw jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| isIprakAra sAtoM pRthiviyoMmeM paJcendriya tiyazcatrika, sAmAnya manuSya, devagatimeM deva aura bhavanavAsiyoMse lekara sahastrArakalpa takake devoMmeM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki manuSyoMmeM chaha nokaSAyoMkI avasthitavibhaktivAle jIva asaMkhyAtaveM AgapramANa haiN| 6306. paJcendriya tiryaJca aparyAptakoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI bhujagAravibhaktivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? saMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| alpataravibhaktivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiN| saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| avasthitavibhaktivAle jIva asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiM / samyaktva aura samyagmithyAtvakA bhAgAbhAga nahIM hai, kyoMki unakA eka pada hai| strIveda, puruSaveda, hAsya aura ratikI bhujagAravibhaktivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiM / alpataravibhaktivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? saMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| napuMsakaveda, arati aura zokakI bhujagAravibhaktivAle jIva saMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| alpataravibhaktivAle jIva saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiM / isIprakAra manuSya aparyAptakoMmeM jAnanA caahie| 6310. manuSyaparyApta aura manuSyiniyoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI bhujagAravibhaktivAle jIva saMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| alpatara aura avasthitavibhaktivAle jIva saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| isIprakAra anantAnubandhIcatuSkakI apekSA jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki avaktavyavibhaktivAle jIva saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra, avasthita aura avaktavyavibhaktivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| alpataravibhaktivAle jIva saMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| strIveda, hAsya aura ratikI bhujagAravibhaktivAle jIva saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiM / alpataravibhaktivAle jIva saMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| isIprakAra puruSavedakI apekSA jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki avasthitavibhaktivAle jIva saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| napuMsakaveda, arati aura Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe bhujagAre bhAgAbhAgo 153 bhAgA / appa0 saMkhe0 bhAgo / chaNNoka0 avahi0 saMkhe bhAgo / $ 311. ANadAdi jAva uvarimagevajA ti miccha0-aNaMtANu0 caukka0 bhuja0 sNkhe0bhaago| appa0 saMkhejjA bhaagaa| avahi0 aNaMtANu0 caukka0 avatta0 asaMkhe0bhAgo / samma0 sammAmi0-bArasaka0-bhaya-duguMcha0 devogho / purisa0 kasAyabhaMgo / itthi0-hassa-rai-arai-sogANamogho / Navari avahi gtthi| NavaMsa. itthivedbhNgo| aNudisAdi jAva avarAido tti miccha0-samma0-sammAmi0-aNaMtANucauka0itthi0-NaqsayavedANameyapadattAdo gatthi bhaagaabhaago| bArasaka0-purisa0-bhaya-duguMcha0 aanndbhNgo| hassa-rai-arai-sogANamogho / Navari avaDhi0 patthi / sabaDhe evaM ceva / Nabari vArasaka0-purisa0-bhaya-duguMcha0 bhuja0 sabbajI0 keva0 1 saMkhejjA bhaagaa| appa0-avahi0 sNkhe0bhaago| hassa-rai-arai-sogANamogho / Navari avahi0 gatyi / evaM jAca aNAhAri tti / ___ bhAgAbhAgo smtto| 6 312. parimANANugameNa duviho giddeso-ogheNa AdeseNa ya / ogheNa zokakI bhujagAravibhaktivAle jIva saMkhyAta bahubhAgapramANa haiM / alpataravibhaktivAle jIva saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiM / chaha nokaSAyoMkI avasthitavibhaktivAle jIva saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| 6311. Anatakalpase lekara uparima veyakatakake devoMmeM mithyAtva aura anantAnubandhIcatuSkakI bhujagAravibhaktivAle jIva saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| alpataravibhaktivAle jIva saMkhyAta bahubhAgapramANa haiM / avasthitavibhaktivAle jIva aura anantAnubandhIcatuSkakI avaktavyavibhaktivAle jIva asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiM / samyaktva, samyagmithyAtva, bAraha kaSAya, bhaya aura jugupsAkA bhaGga sAmAnya devoMke samAna hai / puruSavedakA bhaGga kaSAyoMke samAna hai| strIveda, hAsya, rati, arati aura zokakA bhaGga oghake samAna hai| itanI vizeSatA hai ki avasthitavibhakti nahIM hai| napuMsakavedakA bhaGga strIvedake samAna hai| anudizase lekara aparAjita vimAnatakake devoMmeM mithyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva, anantAnubandhIcatuSka, strIveda aura napuMsakavedakA eka pada honese bhAgAbhAga nahIM hai| bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkA bhaGga zrAnatakalpake samAna hai| hAsya, rati, arati aura zokakA bhaGga oghake samAna hai| itanI vizeSatA hai ki avasthitavibhakti nahIM hai / sarvArthasiddhi meM isIprakAra jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI bhujagAravibhaktivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? saMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| alpatara aura avasthitavibhaktivAle jIva saba jIvoMke saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| hAsya, rati, arati aura zokakA bhaGga oghake samAna hai| itanI vizeSatA hai ki avasthitavibhakti nahIM hai| isIprakAra anAhArakamArgaNA taka jAnanA caahie| isaprakAra bhAgAbhAga samApta huaa| $ 312. pariNAmAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai- zrodha aura Adeza / 20 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavittI 5 miccha0-solasaka0-purisa0-bhaya-duguMcha0 bhuja-appa0-avahi0 kettiyA ? aNaMtA / aNaMtANu0cauka0 avattavya0 purisa0 avahi0 kettiyA ? asaMkhejjA / samma0sammAmi0 padacaukkahidajIvA kettiyA 1 asaMkhejjA / chaNNoka. bhuja0-appa0 ketiyA 1 arNatA / avahi0 ke0 1 saMkhejjA / evaM tirikkhA0 / Navari chaNNoka0 avahi0 nntthi| 313. AdeseNa Neraiya0 ahAvIsaM payaDINaM savapadA kettiyA 1 asaMkhejjA / evaM savvaNeraiya-savvapaMciMdiyatirikkha-maNussaapaja0-devagaidevA bhavaNAdi jAva avarAida ti| ___6314. maNussesu miccha0-solasaka0-bhaya-duguMcha0 tiNNi padA samma.. sammAmi0 appa. sattaNoka0 bhuja0-appa0 ketti0 1 asaMkhejA / samma0-sammAmi0 bhuja-avahi-avatta0 aNaMtANu0caukka. avatta0 purisa0-chaNNokka0 avahi. kettiyA ? sNkhejjaa| maNusapajjatta-maNusiNIsu savvahasiddhIsu savvapayaDINaM savvapadA kettiyA ? saMkhejjA / evaM jAva aNAhAri ti / parimANANugamo smtto| oghase mithyAtva, solaha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI bhujagAra, alpatara aura avasthitavibhaktivAle jIva kitane haiM ? ananta haiM / anantAnubandhIcatuSkakI avaktavya aura puruSavedakI avasthitavibhaktivAle jIva kitane haiM ? asaMkhyAta haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvake cAra padoMmeM sthita jIva kitane haiM ? asaMkhyAta haiN| chaha nokaSAyoMkI bhujagAra aura alpataravibhaktivAle jIva kitane haiM ? ananta haiN| avasthitavibhaktivAle jIva kitane haiM ? saMkhyAta haiN| isI prakAra sAmAnya tiryazcoMmeM jAnanA cAhie / itanI vizeSatA hai ki chaha nokaSAyoMkI avasthitavibhakti nahIM hai / $313. Adezase nArakiyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMke saba padavAle jIva kitane haiM ? asaMkhyAta haiN| isIprakAra saba nArakI, saba paJcendriya tiyaMJca, manuSya aparyApta, devagatimeM deva aura bhavanavAsiyoMse lekara aparAjita vimAna takake devoMmeM jAnanA caahie| 6314. manuSyoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAke tIna padavAle jIva, samyaktva aura samyagmithyAtvake alpatara padavAle jIva tathA sAta nokaSAyoMke bhujagAra aura alpatara padavAle jIva kitane haiM ? asaMkhyAta haiN| samyaktva aura sagyagmithyAtvake bhujagAra, avasthita aura avaktavya padavAle jIva, anantAnubandhIcatuSkake avaktavya padavAle jIva tathA puruSaveda aura chaha nokaSAyoMke avasthita pavAle jIva kitane haiM ? saMkhyAta haiN| manuSya paryApta, manuSyanI aura sarvArthasiddhike devoMmeM saba prakRtiyoMke saba padavAle jIva kitane haiM ? saMkhyAta haiN| isaprakAra anAhAraka mArgaNA taka jAnanA caahie| isaprakAra parimANAnugama samApta huaa| 1. zrA0pratau 'sonasakA bhaya' iti pAThaH / Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe bhujagAre khettaM 315. khettANugameNa duviho Ni0-ogheNa AdesaNa ya / ogheNa miccha0solasaka0-bhaya-duguMchA0 tiNNipadA kevaDi khette ? - svvloge| aNaMtANu0caukka0 avatta0 ke0 khette ? loga0 asaMkhe0 bhaage| samma0-sammAmi0 bhuja0-appa0-avatta0avahi0 ke0 khette ? loga0 asNkhe0bhaage| chaNNoka0 bhuja-appa0 ke0 khele ? savvaloge / avahi0 loga0 asaMkhe0bhAge / evaM purisa0 / evaM tirikkhogho / Navari chaNNoka0 avaDiyaM ptthi| 316. AdeseNa Niraya0 miccha0-solasaka0-purisa0-bhaya-duguMchA0 bhuja0appa0-avahi. aNaMtANu caukka0 avatta : keva0 khe0 1 logassa asaMkhe0bhAge / samma0-sammAmi0 savvapadA chaNNoka0 bhuja-appa0 ke0 khette ? logassa asNkhe0bhaage| evaM savvaNeraiya-paMciMdiyatirikkhatiya-maNusatiya-devagaidevA bhavaNAdi jAva uparimagevajjA si / Navari maNusatie chaNNoka0 avaDi* oghaM / paMciM0tirikkhaapajja0 micchatta-solasaka0-bhaya-duguMchA0 tiNNi padANi samma0-sammAmi0 appa0 sattaNoka. bhuja-appa. keva0 ? loga. asNkhe0bhaage| evaM maNusaapajja0 / 6315. kSetrAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai-ogha aura Adeza / oghase mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAke tIna padavAle jIvoMkA kitanA kSetra hai ? saba loka kSetra hai| anantAnubandhIcatuSkake avaktavya padavAle jIvoMkA kitanA kSetra hai / lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetra hai| samyaktva aura samyagmithyAtvake bhujagAra, alpatara, avaktavya aura avasthita padavAle jIvoMkA kitanA kSetra hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetra hai| chaha nokaSAyoMke bhujagAra aura alpatara padavAle jIvoMkA kitanA kSetra hai ? sarva lokapramANa kSetra hai| avasthita vibhaktivAle jIvoMkA lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetra hai| isIprakAra puruSavedakI apekSA kSetra jAnanA caahie| isIprakAra sAmAnya tiryaJcoMmeM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki inameM chaha nokaSAyoMkA avasthita pada nahIM hai| vizeSArtha--yahA~ jina prakRtiyoMke jo pada ekendriya jIvoMke hote haiM unakA kSetra sarva lokapramANa kahA hai aura zeSakA lokake asaMkhyAtaveM bhaagprmaann| isIprakAra Age bhI apane apane kSetrako jAnakara ghaTita kara lenA caahie| 6316. Adezase nArakiyoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAke bhujagAra, alpatara aura avasthita padavAle jIvoMkA tathA anantAnubandhIcatuSkake avaktavya padavAle jIvoMkA kitanA kSetra hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetra hai| samyaktva aura samyagmithyAtvake saba padavAle jIvoMkA tathA chaha nokaSAyoMke bhujagAra aura alpatara padavAle jIvoMkA kitanA kSetra hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetra hai| isIprakAra saba nArakI, paJcendriya tiyazcatrika, manuSyatrika, devagatimeM sAmAnya deva aura bhavanavAsiyoMse lekara uparimaaveyakatakare devoMmeM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki manuSyatrikameM chaha nokaSAyoMke avasthita padakA kSetra zrodhake samAna hai| paJcendriya tiryazca aparyAptakoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAke tIna padavAle jIvoMkA, samyaktva aura samyagmithyAtvake alpatara padavAle jIvoMkA tathA sAta nokaSAyoMke bhujagAra aura alpatara pavAle jIvoMkA kitanA kSetra hai ? Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 jayadhavalAhide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 aNuddisappahuDi jAva savvahA ti miccha0-samma0-sammAmi0 aNaMtANu0 caukka. ityi0-NavUsa. appa0 bArasaka0-purisa0-bhaya-duguMchA0 bhuja0-appa0-avahi. hassa-rai-arai-sogANaM bhuja0-appa. keva0 1 loga0 asaMkhe0bhAge / evaM jAva aNAhAri tti / khettaM gdN| 317. posaNANugameNa duviho Nideso-ogheNa AdeseNa ya / ogheNa miccha0-solasaka0-bhaya--duguMcha* bhuja0-appa0-avahidavihattiehi keva0 posidaM ? sabalogo / aNaMtANu0caukka0 avatta0 logassa asaMkhe0 bhAgo ahacodasa0 / samma0-sammAmi0 bhuja0-avattavvavihattiehi logassa asaMkhe0bhAgo ahacodasa0 / appa0 ke0 ? loga0 asaMkhe0 bhAgo ahacoddasa0 savvalogo vA / avaDhi0 keva0 po0 ? loga0 asaMkhe0bhAgo aTTha-bArahacodasa0 / chaNNoka. bhuja0-appa. keva0 posidaM ? svvlogo| tesiM ceva avahi0 logassa asaMkhe0bhAgo / evaM purisa0 / Navari avahi. keva0 phosidaM ? loga0 asaMkhe0bhAgo ahacodasa0 desUNA / lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetra hai| isIprakAra manuSya aparyAptakoMmeM jAnanA caahie| anudizase lekara sarvArthasiddhitakake devoMmeM mithyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva, anantAnubandhIcatuSka, strIveda aura napuMsakavedake alpatara padvAle jIvoMkA, bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAke bhujagAra, alpatara aura avasthita padavAle jIvoMkA tathA hAsya, rati, arati aura zokake bhujagAra aura alpatara padavAle jIvoMkA kitanA kSetra hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetra hai / isIprakAra anAhAraka mArgaNA taka jAnanA cAhie / ___ isaprakAra kSetra samApta huaa| 6317. sparzanAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai-ogha aura aadesh| aoghase mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI bhujagAra, alpatara aura avasthitavibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai ? sarvaloka kSetrakA sparzana kiyA hai| anantAnubandhIcatuSkakI avaktavyavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura basanAlIke kucha kama ATha baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra aura zravaktavyavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura trasanAlIke kucha kama ATha baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| alpataravibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAga, trasanAlIke kucha kama ATha baTe caudaha bhAga aura sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| avasthitavibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai ? lokake asaMkhyAta bhAga, sanAlIke kucha kama ATha aura kucha kama bAraha baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| chaha nokaSAyoMkI bhujagAra aura alpataravibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai ? sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| unhIMkI avasthitavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| isIprakAra puruSavedakI apekSA sparzana jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki isakI avasthitavibhaktivAle Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe bhujagAre phosaNaM 157 318. AdesaiNa Nerai0 miccha0-solasaka0-bhaya-duguMcha0 bhuja0-appa0avahi0 keva. posidaM ? loga0 asaMkhe0bhAgo chacodasa0 / aNaMtANu0caukka0 avatta0 loga0 asaMkhe0bhAgo / samma0-sammAmi0 bhuja0-avatta0 khetabhaMgo / appadara0 sattaNoka. bhuja0-appa. keva0 phosidaM ? logassa asaMkhe0bhAgo chacodasa0 / purisa0 avahi. keva0 posidaM ? loga0 asaMkhe0bhAgo / samma0-sammAmi0 avahi0 jIvoMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlIke kucha kama ATha baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| vizeSArtha-mithyAtva Adi unnIsa prakRtiyoMke bhujagAra, alpatara aura avasthita pada ekendriyoMke bhI hote haiM, isalie inake ukta padavAle jIvoMkA sarva lokapramANa sparzana kahA hai| anantAnubandhIcatuSkakA avaktavya pada aise jIvoMke hotA hai jo inakI visaMyojanA karake punaH inase saMyukta hote haiN| aise jIvoMkA vartamAna sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura atIta sparzana devoMke vihAra AdikI apekSA trasanAlIke kucha kama ATha baTe caudaha bhAgapramANa prApta honese tatpramANa kahA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra aura avaktavyavibhaktivAle jIvoMkA lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura trasanAlIke kucha kama ATha baTe caudaha bhAgapramANa sparzana isIprakAra ghaTita kara lenA caahie| inakI alpatara vibhaktivAloMkA ukta sparzana to bana hI jAtA hai| tathA yaha vibhakti ekendriyAdike bhI sambhava hai, isalie sarva loka pramANa sparzana bhI bana jAtA hai / ina donoM prakRtiyoMkI avasthitavibhakti sAsAdanasamyagdRSTiyoMke hotI hai, isalie isa apekSAse inake avasthita padakA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAga, vasanAlIke kucha kama ATha aura kucha kama bAraha baTe caudaha bhAgapramANa kahA hai| chaha nokaSAyoMkI bhujagAra aura alpataravibhakti ekendriyAdi jIvoMke bhI hotI hai, isalie inake ukta padavAle jIvoMkA sarva lokapramANa sparzana kahA hai / tathA inakI avasthitavibhakti upazamazreNimeM hotI hai, isalie inake isa padavAle jIvoMkA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kahA hai| puruSavedake bhujagAra aura alpatara padavAle jIvoMkA sparzana to chaha nokaSAyoMke hI samAna hai, isalie isakA bhaGga chaha nokaSAyoMke samAna jAnane kI sUcanA kI hai| mAtra isake avasthita padake sparzanameM antara hai| bAta yaha hai ki puruSavedakA avasthita pada samyagdRSTi jIvoMke hotA hai, isalie isake ukta padavAle jIvoMkA vartamAna sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura atIta sparzana trasanAlIke kucha kama ATha baTe caudaha bhAgapramANa kahA hai| 6318. Adezase nArakiyoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI bhujagAra, alpatara aura avasthitavibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura trasanAlIke kucha kama chaha baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| anantAnubandhIcatuSkake avaktavya padake bandhaka jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM.bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvake bhujagAra aura avaktavyavibhaktivAle jIvoMkA sparzana kSetrake samAna hai| inakI alpataravibhaktivAle jIvoMne aura sAta nokaSAyoMkI bhujagAra aura alpataravibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura trasanAlIke kucha kama chaha baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| puruSavedakI avasthitavibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI avasthitavibhaktivAle jIvoMne kitane Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 keva0 phosidaM ? loga0 zrasaMkhe0 bhAgo paMcacodasa0 / paDhamapuDhavIe khettabhaMgo / vidiyAdi jAva sattamitti evaM ceva / Navari apaNo rajjUo phosaNaM kAyavvaM / sattamAe samma0 - sammAmi0 avadhi0 khettabhaMgo / 316. tirikkhagaIe tirikkhehi miccha0 - solasaka0 -bhaya-durgucha0 bhuja0 - appa 0 - avadvi0 keva0 phosidaM / savvalogo / anaMtANu0 caukka0 avatta0 samma0sammAmi0 0 bhuja0 avatta0 keva0 phosidaM ? loga0 asaMkhe0 bhAgo / samma0 sammAmi0 appa 0 loga * asaMkhe 0 bhAgo savvalogo vA / avadvi0 loga0 asaMkhe0 bhAgo sattacoddasa0 / sattaNoka0 bhuja0 appa0 ke0 phosidaM / savvalogo / vari purisa raft * logassa asaMkhe 0 bhAgo / 0 0 0 kSetrakA sparzana kiyA hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura trasanAlIke kucha kama pA~ca baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| pahalI pRthivImeM kSetra ke samAna bhaGga hai / dUsarIse lekara sAtavIM taka ke nArakiyoM meM isIprakAra bhaGga hai / itanI vizeSatA hai ki apane apane rAjutroMmeM sparzana karanA caahie| tathA sAtavIM pRthivI meM samyaktva aura samyagmithyAtvakI avasthitavibhaktivAle jIvoM kA sparzana kSetra ke samAna hai / vizeSArtha - yahA~ sAmAnya nArakiyoM meM jina prakRtiyoMke jina padoMkA sparzana upapAdapada yA mAraNAntika padake samaya sambhava hai unakA vartamAna sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramAkha aura atIta sparzana trasanAlIke kucha kama chaha baTe caudaha bhAgapramANa kahA hai| tathA zeSa padoMkA sparzana mAtra lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kahA hai| mAtra sAsAdanasamyagdRSTi nArakI jIva chaThaveM narakataka ke hI marakara anya gatimeM utpanna hote haiM, isalie samyaktva aura samyagmithyAtva ke avasthita padavAle jIvoMkA vartamAna sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura atIta sparzana trasanAlIke kucha kama pA~ca baTe caudaha bhAgapramANa kahA hai| tathA sAtavIM pRthivIkA sAsAdanasamyagdRSTi marakara anya gatimeM nahIM jAtA, isalie isameM ukta donoM prakRtiyoMke avasthita padavAle jIvoMkA sparzana kSetrake samAna jAnanekI sUcanA kI hai| zeSa kathana sugama hai| 31. tiryagati meM mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI bhujagAra, alpatara aura avasthitavibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai ? sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / anantAnubandhIcatuSkakI avaktavyavibhaktivAle jIvoMne tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra aura avaktavyavibhaktivAle jIvoMne tine kSetrakA sparzana kiyA hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpataravibhaktavAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / inakI avasthitavibhaktivAle jIvoMne loka ke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura trasanAlIke kucha kama sAta ba` caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / sAta nokaSAyoMkI bhujagAra aura alpataravibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai ? sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / itanI vizeSatA hai ki puruSavedakI avasthitavibhaktivAle jIvoMne loka ke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / vizeSArtha - sAsAdana tiryoMke Upara ekendriyoMmeM mAraNAntika samuddhAta karate samaya samyaktva aura samyagmithyAtvakI avasthitavibhakti sambhava honese inake ukta padavAle jIvoMkA Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe bhujagAre phosaNaM kSaNa 6320. paMciMdiyatirikvatie miccha0-solasaka0-bhaya-duguMcha0 bhuja0-appa0avahi. keva0 1 lo0 asaMkhe0bhAgo sabalogo vaa| aNaMtANu0 caukka0 avatta0 samma-sammAmi0 bhuja0-avatta0 keva0 phosidaM ? loga0 asaMkhe bhAgo / doNhamappada0 loga0 asaMkhe bhAgo savvalogo vA / avaSTi0 loga0 asaMkhe0bhAgo sattacodasa0 / ithi0 bhuja0 keva0 ? lo0 asNkhe0bhaago| appa0 loga0 asaMkhe0bhAgo sabalogo vA / kudo 1 NasayavedabaMdheNa eiMdirasuvavajjamANa paMciMdiyatirikkhatiyassa appadarIkayaitthivedassa svvloyvaavittdNsnnaado| purisa bhuja0 keva0 phosidaM ? loga0 asaMkhe0bhAgo chacodasa0 / avahi0 loga0 asaMkhe0 bhaago| kudo chacodasabhAgA Na phasijjati ? Na, asaMkhejjavAsAuapaMciMdiyatirikkhatiyasammAihiM mottaNa aNNattha avhidpdssaasNbhvaado| taM pi kudo ? palido0 asaMkhe0bhAgamettakAleNa viNA avahidapAoggattANuvalaMbhAdo / appa. kevaH phosidaM ? loga0 asaMkhe bhAgo sparzana trasanAlIke kucha kama sAta baTe caudaha bhAgapramANa kahA hai| zeSa kathana sugama hai / 6320. paJcandriya tiryazcatrikameM mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI bhujagAra, alpatara aura avasthitavibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| anantAnubandhIcatuSkakI avaktavyavibhaktivAle tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra aura avaktavyavibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai| lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| donoMkI alpataravibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| inakI avasthitavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlIke kucha kama sAta baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| strIvedakI bhujagAravibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| alpataravibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai, kyoMki napuMsakavedake bandhake sAtha ekendriyoM meM utpanna honevAle paJcendriya tiyazcatrikakA strIvedake alpatara padake sAtha samasta lokameM sparzana dekhA jAtA hai / puruSavedakI bhujagAravibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlIke kucha kama chaha baDhe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / isakI avasthitavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| zaMkA-puruSavedakI avasthitavibhaktivAle jIva trasanAlIke kucha kama chaha baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kyoM nahIM karate ? samAdhana-nahIM, asaMkhyAta varSakI AyuvAle paJcendriya tiyaJcatrika samyagdRiSTa jIvako chor3akara anyatra avasthita padakI prApti asambhava hai / zaMkA-vaha bhI kaise hai ? samAdhAna-kyoMki palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAlake binA avasthitapadakI yogyatA nahIM upalabdha hotI hai| puruSavedakI alpataravibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai ? lokake Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 sabalogo vA / paMcaNoka0 bhuja0-appa0 loga0 asaMkhe0bhAgo savvalogo vA / 321. paMciM0tiri0apajja0 miccha0-solasaka0--bhaya-duguMcha0 bhuja0-- appa0-avahi. keva0 phosidaM ? loga. asaMkhe0bhAgo savvalogo vaa| samma0sammAmi0 appa0 keva0 phosidaM ? loga0 asaMkhe0bhAgo savvalogo vA / itthipurisa0 bhuja. loga0 asaMkhe bhaago| appa0 keva0 phosidaM ? loga0 asaMkhe0bhAgo savvalogo vaa| Nasa0-caduNoka0 bhaja0-appa. keva0 phosidaM ? loga0 asaMkhe0. bhAgo savvalogo vaa| evaM maNusaapajjattae / 322. maNusatie miccha0-solasaka0-bhaya-duguMcha0 bhuja0-appa0-avahi. loga0 asaM0 bhAgo, sabalogo vA / aNaMtANu0 cauka0 avatta0 samma0-sammAmi0 bhuja0-avatta0 loga0 asaMkhe0bhAgo / doNhamappa0 loga0 asaMkhe0bhAgo savvalogo vaa| asaMkhyAtaveM bhAga aura sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| pA~ca nokaSAyoMkI bhujagAra aura alpataravibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura sarva lokapramANa kSetra kA sparzana kiyA hai| vizeSArtha--yahA~ samyaktva aura samyagmidhyAtvake avasthita padavAloMkA lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlIke kucha kama sAta baTe caudaha bhAgapramANa sparzana jisa prakAra sAmAnya tiryaJcoMmeM ghaTita karake batalA Ae haiM usa prakAra ghaTita kara lenA caahie| strIvedakI alpataravibhaktivAle ukta jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura sarva lokapramANa kSetrakA sparzana tathA puruSavedakI avasthitavibhaktivAle ukta jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetrakA sparzana kyoM kiyA hai isakA spaSTIkaraNa mUla meM hI kiyA hai / zeSa kathana sugama hai| 6321. paJcendriya tiryazca aparyAptaka jIvoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI bhujagAra, alpatara aura avasthita vibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpataravibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| strIveda aura puruSavedakI bhujagAravibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| alpatara vibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| napuMsakaveda aura cAra nokaSAyoMkI bhujagAra aura alpataravibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| isI prakAra manuSya aparyAptakoMmeM jAnanA caahie| vizeSArtha-jo pazcandriya labdhyaparyApta tiyaJca ekendriyoMmeM mAraNAntika samudghAta karate haiM unake strIveda aura puruSavedakA bandha na honese bhujagArapada sambhava nahIM hai, isalie inake ukta padavAle jIvoMkA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kahA hai| zeSa kathana sugama hai| 6322. manuSyatrikameM mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI bhujagAra, alpatara aura avasthitavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| anantAnubandhIcatuSkakI zravaktavyavibhaktivAle tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra aura avaktavyavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| donoMkI alpataravibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] uttarapayaDipadesavihattIe bhujagAre phosa 961 avadvi0 keva0 phosidaM 1 loga0 asaMkhe 0 bhAgo satta coisa0 / itthi0 - purisa0 bhuja0 purisa0 avadhi0 loga0 asaMkhe0 bhAgo / doNhamappa0 NavuMsa0 caduNoka0 bhuja0appa0 loga0 asaMkhe0 bhAgo savbalogo vA / chaSNokaM0 avadvi0 khettabhaMgo | I 9 323. devagaIe devesu miccha0 - solasaka0 0-bhaya-dugu cha0 bhuja0 appa 0 - avadhi 0 loga0 asaMkhe 0 bhAgo aTTha-Navacodasa0 / anaMtANu 0 caukka0 avatta0 samma0 0 - sammAmi0 bhuja 0 - avatta0 loga0 asaMkhe0 bhAgo ahacodasa0 / samma0 - sammAmi0 appada0raiso keva0 phosidaM ? loga0 asaMkhe0 bhAgo aTTha-Navacodasa0 / itthi0 bhuja0 purisa0 bhuja0 - avadvi0 loga0 asaMkhe0 bhAgo aTThacoda0 / dohamappa0 loga0 asaMkhe0 bhAgo aha Navacoddasa0 / paMcaNoka0 bhuja0 - appa0 loga0 asaMkhe 0 bhAgo aTTha-Navaco60 / evaM sohammIsANesu / 0 sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| inakI avasthitavibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasAnAlI meM kucha kama sAta baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| strIveda aura puruSavedakI bhujagAravibhaktivAle tathA puruSaveda kI avasthitavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / donoMkI alpataravibhaktivAle tathA napuMsakaveda aura cAra nokaSAyoMkI bhujagAra aura alpataravibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / chaha nokaSAyoMkI avasthitavibhaktivAle jIvoMkA sparzana kSetra ke samAna hai / 1 SS 323. devagatimeM devoMmeM midhyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI bhujagAra, alpatara aura avasthitavibhaktivAle jIvoMne lokake zrasaMkhyAtaveM bhAga tathA trasanAlI ke kucha kama ATha baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / anantAnubandhIcatuSkakI avaktavyavibhaktivAle tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra aura avaktavyavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura sanAlIke kucha kama ATha baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara aura avasthitavibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai / lokake asaMkhyAtaveM bhAga tathA trasanAlIke kucha kama ATha aura kucha kama nau baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / strIvedakI bhujagAravibhaktivAle tathA puruSavedakI bhujagAra aura avasthitavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura sanAlI ke kucha kama ATha baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| donoMkI alpataravibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga tathA trasanAlIke kucha kama ATha aura kucha kama nau baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / pA~ca nokapAyoMkI bhujagAra aura alpataravibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga tathA trasanAlIke kucha kama ATha aura kucha kama nau baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| isI prakAra saudharma aura aizAna kalpake devoM meM jAnanA cAhie / vizeSArtha - devoMmeM strIvedakI bhujagAravibhakti tathA puruSavedakI bhujagAra aura avasthita - vibhakti Upara bAdara ekendriyoMmeM mAraNAntika samudUghAta karate samaya sambhava nahIM hai, isalie 1. vA00 pratyoH 'sazayoka0' iti pAThaH 21 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 $ 324. bhavaNa0-vANa-joisiemu miccha0-solasaka0-bhaya-duguMcha0 bhuja0appa0-avahi0 logassa asaMkhe0bhAgo adahA vA aha-Navacoisa0 / aNaMtANu0. cauka0 avatta0 samma0-sammAmi0 bhuja0-avatta0 itthiveda0 bhuja* purisa0 bhuja0avahi0 loga0 asaMkhe0bhAgo addha hA vA ahacohasa / samma-sammAmi0 appa0avahi0 itthi0-purisa0 appa0 gavusa0-caduNoka. bhuja0-appa0 lo0 asaMkhe0. bhAgo addha hA vA aha-Navacoda0 / / 325. saNaka mArAdi jAva sahassArA ti miccha0-solasaka0-bhaya-duguMchApurisa0 bhuja0-appa0-apahi0 aNaMtANu0caukka0 avatta0 samma0-sammAmi0 bhuja.. appa0-avatta0-avahi. itthi0-Naqsa0-caduNoka. bhuja0-appa0 loga. asaMkhe0bhAgo ahacodasa0 / ANadAdi jAva accudA ti savvapayaDINaM savvapadehi keva0 ina donoM prakRtiyoMke ukta padavAle devoMkA vartamAna sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura vihAra AdikI apekSA sparzana trasa nAlIke kucha kama ATha baTe caudaha bhAgapramANa kahA hai| zeSa kathana sugama hai| 324. bhavanavAsI, vyantara aura jyotiSI devoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI bhujagAra, alpatara aura avasthitavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga tathA vasanAlIke kucha kama sAr3he tIna, kucha kama ATha aura kucha kama nau baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / anantAnubandhIcatuSkakI avaktavyavibhaktivAle, samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra aura avaktavyavibhaktivAle, strIvedakI bhujagAravibhaktivAle tathA puruSavedakI bhujagAra aura avasthitavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga tathA basanAlIke kucha kama sAr3he tIna aura kucha kama ATha baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara aura avasthitavibhaktivAle, strIveda aura puruSavedakI alpataravibhaktivAle tathA napuMsakaveda aura cAra nokaSAyoMkI bhujagAra aura alpataravibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga tathA trasanAlIke kucha kama sADhe tIna, kucha kama ATha aura kucha kama nau baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| vizeSArtha- yahA~ bhI anantAnubandhIcatuSkakA avaktavya pada, samyaktva aura samyagmithyAtvake bhujagAra aura avaktavyapada, strIvedakA bhujagArapada aura puruSavedakA bhujagAra aura avasthitapada ekendriyoMmeM mAraNAntika samudghAta karate samaya nahIM hote, isalie inakI apekSA sparzana kahate samaya trasanAlIkA kucha kama nau baTe caudaha bhAgapramANa sparzana nahIM kahA hai / zeSa kathana sugama hai| 325. sanatkumAra se lekara sahasrAra kalpatakake devoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya, jugupsA aura puruSavedakI bhujagAra, alpatara aura avasthitavibhaktivAle, anantAnubandhIcatuSkakI avaktavyavibhaktivAle, samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra, alpatara, avaktavya aura avasthitavibhaktivAle tathA strIveda, napuMsakaveda aura cAra nokaSAyoMkI bhujagAra aura alpatara vibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlIke kucha kama ATha baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| Anata kalpase lekara acyuta kalpatakake devoMmeM saba Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe bhujagAre NANAjIvehi kAlo 163 phosidaM ? loga0 asaMkhe0bhAgo chcois0| uvari khettabhaMgo / evaM jAva aNAhAri ti| phosaNaM samattaM / 6326. gANAjIvehi kAlANugameNa duviho gidde so-progheNa AdeseNa ya / tattha ogheNa miccha0-solasaka0-bhaya-duguMcha0 bhuja0-appa0-avahi. kevaciraM ? svvddhaa| aNaMtANu ca ukka0-samma0-sammAmi0 avatta0 purisa0 avahi0 keva0 ? jaha0 egasa0, ukka0 Avali. asaMkhe0bhAgo / purisa0 avahi0 aMtomuhuttaM vA / samma0-sammAmi0 bhuja0 jaha0 aMtomu0, ukka0 palido0 asNkhe0bhaago| avahi. jaha0 egasa0, ukka0 palido0 asNkhe0bhaago| appa. sattaNoka0 bhuja0-appa0 svvdaa| chaNNoka0 avahi0 jaha0 egasa0, ukka0 aNtomu0| evaM tirikkhogho / Navari chaNNoka0 avahi0 Natthi / purisa0 avaDhi0 aMtomuhuttaM pi Natthi / prakRtiyoMke saba padavAle jIvoMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura vasanAlIke kucha kama chaha baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| Upara ke devoMmeM sparzana kA bhaGga kSetrake samAna hai / isaprakAra anAhAraka mArgaNA taka jAnanA caahie| isaprakAra sparzana samApta huaa| 6 326. nAnA jIvoMkI apekSA kAlAnugamake anusAra nirdeza do prakArakA hai-zroSa aura aadesh| unameM se oghakI apekSA mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI bhujagAra, alpatara aura avasthitavibhaktikA kitanA kAla hai ? sarvadA kAla hai| anantAnubandhIcatuSka, samyaktva aura samyagmithyAtvakI avaktavyavibhaktikA tathA puruSavedakI avasthitavibhaktikA kitanA kAla hai ? jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / athavA puruSavedakI avasthitavibhaktikA utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAravibhaktikA jaghanya kAla antamuhUrta hai aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| alpataravibhakti tathA sAta nokaSAyoM kI bhujagAra aura alpatara vibhaktikA kAla sarvadA hai| chaha nokaSAyoMkI avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| isIprakAra sAmAnya tiyazcoMmeM jAnanA cAhie / itanI vizeSatA hai ki inameM chaha nokaSAyoMkI avasthitavibhakti nahIM hai tathA puruSavedakI avasthitavibhaktikA utkRSTa kAla antarmuhUrta bhI nahIM hai| vizeSArtha-yahA~ mithyAtva Adi unnIsa prakRtiyoMke bhujagAra, alpatara aura avasthitapada ekendriya Adi saba jIvoMke hote haiM, isalie nAnA jIvoMkI apekSA inakA sarvadA kAla bana jAnese vaha sarvadA kahA hai| anantAnubandhIcatuSkakA avaktavyapada aise jIvoMke hotA hai jo visaMyojanAke bAda punaH usase saMyukta hote haiM, samyaktva aura samyagmithyAtvakA avaktavyapada jo inakI sattA se rahita jIva upazamasamyaktva prApta karate haiM usake prathama samayameM hotA hai aura puruSavedakA avasthita pada samyagdRSTi jIvake hotA hai| yaha sambhava hai ki eka yA nAnA jIva ukta prakRktiyoMke ye pada eka samaya taka hI kareM aura yaha bhI sambhava hai ki prAvalike asaMkhyAtaveM Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalA sahide kasAyapAhuDe [ padesaMvihItI 9 327. AdeseNa Neraiya0 miccha0 solasaka0 - purisa0-bhaya- durgucha0 bhuja0appa0 sambaddhA | avadvi0 anaMtANu 0 cakka * avatta0 samma0 - sammomi0 avatta0 jaha0 egasamao, ukka0 Avali0 asaMkhe0 bhAgo / samma0 sammAmi0 bhuja0 - zravaDi 0 jaha0 aMtomu0 egasa0, ukka0 palido0 asaMkhe 0 bhAgo / appa0 chaNNoka0 bhuja0appa 0 savvaddhA / evaM sattasu puDhavIsu paMciMdiyatirikkhatiya devagaidevA bhavaNAdi jAva uvarimagevajjAti / 164 9328. paMci0tiri0 apajja0 miccha0 - solasaka0-bhaya- durguchA0 bhuja0 appa 0 savvaddhA / avadvi0 jaha0 egasa0, ukka0 Avali0 asaMkhe0 bhAgo / samma0 - sammomi0 bhAgapramANa kAla taka karate raheM / yahI kAraNa hai ki inake ukta padoMkA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla valike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kahA hai| tathA upazamazreNimeM puruSavedake avasthitapadakA utkRSTa kAla antarmuhUrta bana jAnese vikalparUpase uktapramANa kahA hai| upazamasamyaktvakI prApti hone para samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAravibhakti antarmuhUrta kAla taka hotI hai, isalie to isa vibhaktikA jaghanya kAla antarmuhUrta kahA hai aura kramase yadi nAnA jIva ina prakRtiyoMkI isa vibhaktiko karate raheM to palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAla prApta hotA hai, isalie inakI isa vibhaktikA utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANae kahA hai / nAnA jIvoMkI apekSA sAsAdanakA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla palke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai, isalie inake avasthita padakA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla palke saMkhyAtaveM bhAgapramANa kahA hai| ina donoM prakRtiyoMkI alpataravibhakti tathA sAta nokaSAyoMkI bhujagAra aura alpataravibhakti sarvadA hotI hai yaha spaSTa hI hai, kyoMki ukta prakRtiyoMkI ye vibhaktiyA~ ekendriyAdi jIvoMke bhI pAI jAtI haiN| zeSa kathana sugama hai / / samyaktva $ 327. Adeza se nArakiyoM meM midhyAtva, solaha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI bhujagAra aura alpataravibhaktikA kAla sarvadA hai / inakI avasthitavibhaktikA, anantAnubandhIcatuSkakI avaktavyavibhaktikA tathA samyaktva aura samyagmidhyAtvakI avaktavyavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura samyagmithyAtvakI bhujagAra aura avasthitavibhaktikA jaghanya kAla kramase antarmuhUrta aura eka samaya hai tathA donoM vibhaktiyoMkA utkRSTa kAla palyake zrasaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / inakI alpataravibhaktikA tathA chaha nokapAyoMkI bhujagAra aura alpataravibhaktikA kAla sarvadA hai / isIprakAra sAtoM pRthiviyoMmeM, paJca ndriya tiryaJcatrika, devagatimeM deva aura bhavanavAsiyoMse lekara uparima graiveyaka takake devoMmeM jAnanA cAhie / vizeSArtha -- ogha se saba prakRtiyoMke saba padoMkA kAla ghaTita karake batalA Aye haiM / yahA~ bhI svAmitvako dhyAna meM rakhakara vaha ghaTita kara lenA cAhie / vizeSa vaktavya na honese usakA alaga spaSTIkaraNa nahIM kiyA hai| isIprakAra Age bhI jAna lenA cAhie / $ 328. pandriya tiryaca aparyAptakoM meM mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI bhujagAra aura alpataravibhaktikA kAla sarvadA hai / avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / samyaktva aura Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AAAgronomna newne gA0 22]: uttarapayaDipadesavihattIe bhujagAre NANAjIvehi kAlo apa0 sattaNoka0 bhuja0-appa0 svvdaa| 326. maNusagaIe maNusANaM gairiybhNgo| gavari tihamavatta0 purisa0 avahi0 jaha0 egasa0, ukka0 saMkhejA samayA / samma0-sammAmi0 bhuja0-avahi0 jaha0 aMtomu0 ega0, ukka0 aMtomuM0 / evaM maNusapajjatta-maNusiNIsu / Navari savvesiM avahi0 jaha0 egasa0, ukka0 saMkhejjA samayA / uvasamaseDhIe maNusatiyammi bArasaka0-NavaNoka0 avahi0 jaha0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / 330. maNusaapajja0 miccha0-solasaka0-bhaya-duguMDA0 bhuja0-appa. jaha0 egasa0, ukka0 palido0 asNkhe0bhaago| avahi. jaha0 egasa0, uka. Ali. asNkhe0bhaago| samma0-sammAmi0 appada0 sattaNoka0 bhuja0-appada0 jaha0 egasa0, ukka. palido0 asNkhe0bhaago| samyagmidhyAtvavakI alpataravibhaktikA tathA sAta nokaSAyoMkI bhujagAra aura alpataravibhaktikA kAla sarvadA hai| 6 326. manuSyagatimeM manuSyoMmeM nArakiyoMke samAna bhaGga hai| itanI vizeSatA hai ki anantAnubandhIcatuSka, samyaktva aura samyagmithyAtva ina tInakI avaktavyavibhaktikA tathA puruSavedakI avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra aura avasthitavibhaktikA kramase jaghanya kAla antarmuhUrta aura eka samaya hai tathA donoM vibhaktiyoMkA utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| isIprakAra manuSyaparyApta aura manuSyiniyoMmeM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki sabakI avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai| upazamaNimeM manuSyatrikameM bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| vizeSArtha-upazamazreNimeM bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI avasthitavibhakti aise jIvoMke bhI hotI hai jo inakA eka samaya taka avasthita pada karake aura dUsare samayameM marakara deva ho jAte haiN| tathA jo upazamazreNimeM inakA avasthitapada karake ArohaNa aura avarohaNa karate haiM unake antarmuhUrta kAla taka inakI avasthitavibhakti hotI hai| kucha jIva yahA~ avasthitapada karaneke bAda usake samApta honeke anantara samayameM bhI yadi nAnA jIva avasthitapada kareM aura isaprakAra nirantara krama cale to bhI antarmuhUrta kAla lagatA hai, isalie manuSyatrikameM ukta prakRtiyoMke isa padakA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta kahA hai| zeSa kathana spaSTa hI hai| 6330. manuSya aparyAptakoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI bhujagAra aura alpataravibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpataravibhaktikA tathA sAta nokaSAyoMkI bhujagAra aura alpataravibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| * 1. tApratI 'avaTi0 ukka0 aMtomu iti pAThaH / Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayalA sahide kasAya pAhuDe 9 331. aNuddisAdi jAva zravarAidA timiccha0 samma 0. arNatANu 0 cakka0 - itthaveda0 NavuMsa0 appa0 samvaddhA / durguchA 0 - hassa - rai- arai-sogANaM devogho / evaM savvaha / asaMkhe0 bhAgo tamhi saMkhejjA samayA / evaM jAva aNAhAri ti / nANAjIvehi kAlo samatto / $ 332. NANAjIvehi aMtaraM duviho Nidda e so- ogheNa AdeseNa ya / ogheNa miccha0- solasaka0-bhaya-duguMchA0 tiNipadA Natthi aMtaraM niraMtaraM / anaMtANu 0 caukka0 avatta0 jaha0 egasa0, ukka0 caDavIsamahoratANi sAdireyANi / evaM samma0sammAmi0 0 avata0 / samma0 sammAmi0 appa0 Natthi aMtaraM niraMtaraM / bhuja0 jaha0 egasa0, ukka0 satta rAdiMdiyANi / avadvi0 jaha0 esa 0, ukka0 palido0 asaMkhe0 bhAgo / chaNNoka0 bhuja0 appa0 Natthi aMtaraM / avadvi0 jaha0 egasa0, ukka0 vAsapudhataM / evaM purisa0 / Navari avadvi0 jaha0 egasa0, uka0 asaMkhejjA logA / uvasamasedivivakkhAe puNa vAsapudhattaM / 1 166 [ padesahita 5 0- sammAmi0 vizeSArtha - yaha sAntara mArgaNA hai, isalie isameM ukta kAla bana jAtA hai / $ 331. anudizase lekara aparAjita vimAna takake devoMmeM mithyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva anantAnubandhIcatuSka, strIveda aura napuMsakavedakI alpataravibhaktikA kAla sarvadA hai / bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya, jugupsA, hAsya, rati, arati aura zokakA bhaGga sAmAnya devoMke samAna hai / isIprakAra sarvArthasiddhimeM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki jahA~ zravalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAla kahA hai vahA~ saMkhyAta samaya kAla kahanA cAhie / isIprakAra anAhAraka mArgaNA taka jAnanA cAhie / isaprakAra nAnA jIvoMkI apekSA kAla samApta huA / bArasaka0 - purisa0-bhayaNavari jamhi Avali0 $ 332. nAnA jIvoMkI apekSA antara kAlakA nirdeza do prakArakA hai-- ogha aura Adeza / zraghase midhyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAke tIna padoMkA antara kAla nahIM hai ve nirantara haiM / anantAnubandhIcatuSkakI avaktavyavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dina-rAta hai / isIprakAra samyaktva aura samyagmidhyAtva kI vaktavyavibhaktikA antara kAla jAnanA caahie| samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara vibhaktikA antara kAla nahIM hai vaha nirantara hai| bhujagAravibhaktikA jaghanya antara eka samaya kRSTa antara sAta dina-rAta hai / avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| chaha nokaSAyoMkI bhujagAra aura alpataravibhakti antara kAla nahIM hai / avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara varSa pRthaktva pramANa hai / isIprakAra puruSavedakI apekSA jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara asaMkhyAta lokapramANa hai / parantu upazamazreNikI vivakSAse varSa pRthaktvapramANa hai / Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] tarapaya Dipadesa bintIe bhujagAre gANAjIbehi aMtaraM 167 9 333. AdeseNa Neraiya0 miccha0 - solasaka0 - purisa0-maya- durgucha0 bhuja 0appa Natthi aMtaraM Nira0 / avahiM0 jaha0 esa 0, ukka0 asaMkhejjA logA / samma0 sammAmi0 chaNNoka0 ogho / Navari chaNNoka0 avahi0 Natthi | aNaMtANu 0 caukka0 avata0 ogho / evaM sattasu puDhavIsu / paMci0tirikkhatiya- maNusatiya-devA bhavaNAdi jAva uvarimagevajjA ti evaM ceva / Navari maNusatiyammi sattaNoka0 pravadvi0 oghaM / bArasaka0-bhaya-duguMchANaM pi avadvi0 uvasamasedivivakkhAe vizeSArtha - oghase mithyAtva Adi unnIsa prakRtiyoMke tIna padoMkA | kAla sarvedA ghaTita karake batalA Aye haiM, isalie yahAM ukta prakRtiyoMke ina padoMke antarakAlakA niSedha kiyA hai / yaha sambhava hai ki jinhoMne anantAnubandhIcatuSkakI visaMyojanA kI hai ve jIva kamase kama eka samayake antarase unase saMyukta hoM, isalie to inake avaktavyapadakA jaghanya antara eka samaya kahA hai aura jinhoMne inakI visaMyojanA kI hai aisA eka bhI jIva adhika se adhika sAdhika caubIsa dina rAta taka inase saMyukta na ho yaha bhI sambhava hai, isalie inake avaktavyapadakA utkRSTa antara sAdhika caubIsa dina-rAta kahA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvake vaktavyapadakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dina-rAta isI prakAra ghaTita kara lenA cAhie / samyaktva aura samyagmithyAtvakI sattAvAle midhyAdRSTi jIva nirantara pAye jAte haiM aura ve unakI alpataravibhakti hI karate haiM, isalie inake alpatara padake antarakAlakA niSedha kiyA hai / inakI bhujagAra vibhakti samyagdRSTike hotI hai aura upazamasamyaktvakA jaghanya antara eka samaya tathA utkRSTa antara sAdhika sAta dina-rAta hai, isalie inake bhujagArapadakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika sAta dina-rAta kahA hai| tathA inakA avasthitapada sAsAdanasamyagdRSTike hotA hai, isalie sAsAdanake jaghanya aura utkRSTa antarakAla ke samAna inake avasthitapadakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kahA hai| ekendriyAdi jIvoMke bhI chaha nokaSAyoMkI bhujagAra aura alpataravibhakti hotI rahatI hai, isalie inake ukta donoM padoMke antarakAlakA niSedha kiyA hai / tathA inakI avasthitavibhakti upazamazreNimeM hotI hai, isalie inake isa padakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara varSa pRthaktvapramANa kahA hai| puruSavedakA anya saba bhaGga chaha nokaSAyoM ke samAna hI hai / mAtra usake avasthitapadakA utkRSTa antarakAla do prakArase batalAyA so vicAra kara ghaTita kara lenA cAhie / $ 333. Adezase nArakiyoMmeM midhyAtva, solaha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI bhujagAra aura alpataravibhaktikA antara kAla nahIM hai nirantara hai / avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara asaMkhyAta lokapramANa hai / samyaktva, samyagmithyAtva aura chaha nokaSAyakA bhaGga ghake samAna hai / itanI vizeSatA hai ki yahA~ chaha nokaSAyoMkA avasthita pada nahIM hai / anantAnubandhIcatuSkake avaktavya padakA bhaGga oghake samAna hai / isIprakAra sAtoM pRthiviyoMmeM jAnanA cAhie / pacandriya tiryaJcatrika, manuSyatrika, deva aura bhavanavAsiyoMse lekara uparima praveyaka takake devoMmeM isIprakAra jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki manuSyatrimeM sAta nokaSAyoMke avasthitapadakA bhaGga oghake samAna hai / tathA bAraha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI bhI avasthitavibhaktikA utkRSTa antara kAla upazazreNikI vivakSAse 1. prAopratau 'thira0 / sigamA avadvi0' iti pAThaH / Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 jayadhabalAsahide phasAyapAhure [padesavihattI 5 vAsapudhattaM / 334. tirikkhagaIe tirikkhANamogho / gavari laNNoka0 avahi0 nntthi| purisa0 avahi. vAsaSudhattaM Natthi / paMciMtiri0apaja. paMciMdiyatirikkhabhaMgo / Navari samma-sammAmi0 appa0 purisa0 bhuja0-appa0 patthi aMtaraM / sesapadANi aNaMtANu0 avattavvaM ca gatthi / maNusaapajja. chavvIsaM payaDINaM bhuja0-appa0 samma0-sammAmi0 appa0 jaha0 egasa0, ukka0 palido0 asNkhe0bhaago| jesimavAhidapadamatthi tesiM jaha0 egasa0, ukka0 asaMkhejjA logaa| aNuddisAdi jAva savvahA ti miccha0-samma-sammAmi0-aNaMtANu0 caukka0-itthiA -NavUsa. appa. cauNoka. bhuja0-appa0 patthi aMtaraM / bArasaka0-purisa-bhaya-duguMchA0 raiyabhaMgo / evaM jAva aNAhAri ti| NANA0 aMtaraM samattaM / $ 335. bhAvANugameNa du0 Ni0-ogheNa AdeseNa ya / ogheNa sacapayaDINaM sabapadA ti ko bhAvo ? odaio bhAvo / evaM jAva aNAhAri ti| bhAvANugamo smtto| varSapRthaktvapramANa hai| vizeSArtha-apane apane svAmitvako dekhakara yahA~ saba prakRtiyoMke apane apane padoMkA antara kAla ghaTita kara lenA caahie| vizeSa vaktabya na honese hamane alaga alaga khulAsA nahIM kiyA hai / tathA isIprakAra Age bhI jAna lenA caahie| . 6334. tiryazcagatimeM sAmAnya tiyazcoMmeM oghake samAna bhaGga hai| itanI vizeSatA hai ki chaha nokaSAyoMkA avasthitapada nahIM hai| tathA puruSavedake avasthita padakA varSapRthaktvapramANa antara kAla nahIM hai| paJca ndriya tiryazca aparyAptakoMmeM paJcendriya tiyaMJcoMke samAna bhaGga hai| itanI vizeSatA hai ki samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpataravibhakti tathA puruSavedakI bhujagAra aura alpataravibhaktikA antara kAla nahIM hai| inake zeSa pada tathA anantAnubandhIcatuSkakA avaktavyapada nahIM hai / manuSya aparyAptakoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI bhujagAra aura alpataravibhakti tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpataravibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| jinakA avasthitapada hai unake isa padakA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara asaMkhyAta lokapramANa hai| anudizase lekara sarvArthasiddhi takake devoMmeM mithyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva, anantAnubandhIcatuSka, strIveda aura napuMsakavedakI alpataravibhakti tathA cAra nokaSAyoMkI bhujagAra aura alpataravibhaktikA antara kAla nahIM hai / bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkA bhaGga nArakiyoMke samAna hai| isaprakAra anAhAraka mArgaNA taka jAnanA caahie| - isaprakAra nAnA jIvoMkI apekSA antara kAla samApta huaa| 6335. bhAvAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai-ogha aura aadesh| oghase saba prakRtiyoMke saba padoMkA kauna bhAva hai ? audayikabhAva hai| isaprakAra anAhAraka mArgaNA taka jAnanA caahie| isaprakAra bhAvAnugama samApta huaa| Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 AAAAANANMAAMAAAAAAAAAAAAAA gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe bhujagAre appaabhuaN| $ 336. appAbahuANugameNa duviho gidde so-ogheNa AdeseNa ya / ogheNa miccha0-bArasaka0-bhaya-duguMchANaM savvatthovA avahidavihattiyA / appada0 asaMkhe0guNA / bhuja0 saMkhe0guNA / samma0-sammAmi0 savvatthovA avahi0 / avatta0 asaMkhe0 gunnaa| bhuja0 asaMkhe0 gunnaa| appa0 asaMkhe0 gunnaa| aNaMtANu0 caukkassa savvatthovA avatta / avahi agA : sesaM micchattabhaMgo / itthi0-hassa-raINaM savvatthovA avahi / bhuja. aNaMtaguNA / appa0 saMkhe0 guNA / NavaMsaya0-aradi-sogANaM savvatthovA avahi / appa0 aNaMtaguNA / bhuja0 saMkhe gunnaa| purisavedassa savvatthovA avahi / bhuja. aNaMtaguNA / appa0 saMkhe0guNA / evaM tirikkhogho| Navari chaNNoka0 avahi0 Natthi / ___337. AdeseNa Neraiya0 aNaMtANu caukkassa savvatthovA avatta / avahi0 asaMkhe0 guNA / appa. asaMkhe0 guNA / bhuja0 saMkhe0guNA / purisa0 savvatthovA avahiH / bhuja0 asaMkhe0 guNA / appa0 saMkhe0guNA / sesANamogho / Navari chaNNoka0 avahi0 gatthi / evaM savvaNeraiya-paMciMdiyatirikkhatiya-maNussoghaM devagadIe devA bhavaNAdi jAva sahassAra tti / Navari maNussema samma0-sammAmi0 savvatthovA avhi| 6336. alpabahutvAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai-ogha aura Adeza / oghase mithyAtva, bAraha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI avasthitavibhaktivAle jIva sabase stoka haiN| unase alpataravibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase bhujagAravibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvakI avasthitavibhaktivAle jIva sabase stoka haiN| unase avaktavyavibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase bhujagAravibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / unase alpataravibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / anantAnubandhIcatuSkakI avaktavyavibhaktivAle jIva sabase stoka haiN| unase avasthitavibhaktivAle jIva anantaguNe haiN| zeSa bhaGga mithyAtvake samAna hai| strIveda, hAsya aura ratike avasthitavibhaktivAle jIva sabase stoka haiN| unase bhujagAravibhaktivAle jIva anantaguNe haiN| unase alpataravibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| napuMsakaveda, arati aura zokake avasthitavibhaktivAle jIva sabase stoka haiN| unase alpataravibhaktivAle jIva anantaguNe haiN| unase bhujagAravibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe haiM ! puruSavedake avasthitavibhaktivAle jIva sabase stoka haiN| unase bhujagAravibhaktivAle jIva anantaguNe haiN| unase alpataravibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| isIprakAra sAmAnya tiryaJcoMmeM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki inameM chaha nokaSAyoMkA avasthitapada nahIM hai|| 6337. zrAdezase nArakiyoMmeM anantAnubandhIcatuSkake avaktavyavibhaktivAle jIva sabase stoka haiN| unase avasthitavibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase alpataravibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase bhujagAravibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| puruSavedake avasthitavibhaktivAle jIva sabase stoka haiN| unase bhujagAravibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase alpataravibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| zeSa prakRtiyoMkA bhaGga oghake samAna hai| itanI vizeSatA hai ki chaha nokaSAyoMkA avasthitapada nahIM hai| isIprakAra saba nArakI, pazcandriya tiryazcatrika, sAmAnya manuSya, devagatimeM deva aura bhavanavAsiyoMse lekara sahasrAra kalpa takake 22 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 avatta0 saMkhe0guNA / bhuja0 saMkhe0guNA / appa0 asaMkhe0guNA / itthi0-hassa-raINaM savvatthovA avahi0 / bhuja0 asaMkhe0guNA / appa0 saMkhe0 guNA / Nasa0-araisogANaM sabvatyovA avahi0 / appa0 asaMkhe0guNA / bhuja0 saMkhe guNA / 6338. paMciM0tiri0apaja0 miccha0-solasaka0-bhaya-duguMchANamogho / Navari aNaMtANu0caukka0 avatta0 Natthi / samma0-sammAmi0 Natthi appAbahuaM, eypdttaado| itthiveda0-purisa-hassa-radINaM savvatthovA bhuja0 / appa0 saMkhejjaguNA / NavUsa-aradisogANaM savvatthovA appa0 / bhuja0 saMkhe0guNA / evaM mnnusapjj| ___336. maNusapajjatta-maNusiNIsu miccha0-bArasaka0-bhaya-duguMDA0 savvatthovA avahi0 / appa0 sNkhe0gunnaa| bhuja0 sNkhe0gunnaa| aNaMtANu0caukka0 savvatthovA avatta0 / avaDi0 sNkhe0gunnaa| sesaM micchttbhNgo| samma0-sammAmi0 savvatthovA avahi0 / avatta saMkhe0guNA / bhuja0 sNkhegunnaa| appa0 saMkhe.guNA / purisa0 savvatthovA avahi0 / bhuja0 saMkhe gunnaa| appa0 sNkhe0gunnaa| sesmogho| Navari devoMmeM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki manuSyoMmeM samyaktva aura samyagmithyAtvake avasthitavibhaktivAle jIva sabase stoka haiN| unase avaktavyavibhaktibAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| unase bhujagAravibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| unase alpataravibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| strIveda, hAsya aura ratike avasthitavibhaktivAle jIva sabase stoka haiN| unase bhujagAravibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase alpataravibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| napuMsakaveda, arati aura zokake avasthitavibhaktivAle jIva sabase stoka haiN| unase alpataravibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase bhujagAravibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| 6338. paJcandriya tiryaJca aparyAptakoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkA bhaGga poSake samAna hai| itanI vizeSatA hai ki anantAnubandhIcatuSkakA avaktavyapada nahIM hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakA alpabahutva nahIM hai, kyoMki yahA~ inakA eka pada hai| strIveda, puruSaveda, hAsya aura ratike bhujagAravibhaktivAle jIva sabase stoka haiN| unase alpataravibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| napuMsakaveda, arati aura zokake alpataravibhaktivAle jIva sabase stoka haiN| unase bhujagAravibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| isIprakAra manuSya aparyAptakoMmeM jAnanA caahie| 6336. manuSya paryApta aura manuSyiniyoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya, bhaya aura jugupsAke avasthitavibhaktivAle jIva sabase stoka haiN| unase alpataravibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| unase bhujagAravibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| anantAnubandhIcatuSkake avaktavyavibhavibhaktivAle jIva sabase stoka haiN| unase avasthitavibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| zeSa bhaGga mithyAtvake samAna hai| samyaktva aura samyagmithyAtvake avasthitavibhaktivAle jIva sabase stoka haiN| unase avaktavyavibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| unase bhujagAravibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| unase alpataravibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| puruSavedake avasthitavibhaktivAle jIva sabase stoka haiN| unase bhujagAravibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| unase alpataravibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| zeSa bhaGga oghake samAna hai| itanI vizeSatA hai Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe padaNikkheve samukittaNA 171 chaNNoka0 avahi0 savvatthovaM / uvari saMkhejjaguNaM kAyavvaM / 340. ANadAdi jAva uvarimagevajjA ti bArasaka0-itthi0-hassa-raiarai--soga--bhaya--duguMchA--sammatta--sammAmicchatANaM devogho / aNaMtANu0 caukassa savvatthovA avatta0 / avahi. asaMkheguNA / bhuja0 asaMkhe.guNA / appa0 saMkhe0guNA / evaM miccha0 / Navari avatta0 Nasthi / purisa0 ksaaybhNgo| NavUsa0 itthivedbhNgo| aNuddisAdi jAva avarAida tti daMsaNatiya-aNaMtANu0 caukka0-itthi0Nasa0 vedANaM Natthi appaabhuaN| sesaannmuvrimgevjjbhNgo| sabaDhe evaM ceva / gavari bArasaka0-purisa-bhaya-duguMchA0 saMkhe0guNaM kAyavvaM / evaM jAva aNAhArae ti / evaM bhujagAravihattI samattA / OM padaNikkheva-vaDIo ca kAyavvAo / 6 341. edassa muttassa attho vuccade-padANamukkassa-jahaNNa-vaDi-hANiavahANAvattavyasaNNidANaM Nikkhevo samukittaNA-sAmittAdivisesehi NicchayajaNaNaM padaNikkhevo NAma / bhujagAraviseso padaNikkhevo ti vuttaM hoi / padaNikkhevaviseso baDDI NAma / edAo do vi vihattIo bhujagArANusAreNettha kAyavAo tti atthaki chaha nokapAyoMkI avasthitavibhaktivAle jIva sabase stoka haiM / Age saMkhyAtaguNA karanA caahie| 340. Anata kalpase lekara uparima veyaka takake devoMmeM bAraha kaSAya, strIveda, hAsya, rati, arati, zoka, bhaya, jugupsA, samyaktva aura samyagmithyAtvakA bhaGga sAmAnya devoMke samAna hai| anantAnubandhIcatuSkake avaktavyavibhaktivAle jIva sabase stoka haiM / unase avasthitavibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase bhujagAravibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase alpataravibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| isIprakAra mithyAtvake sambhava padoMkA alpabahutva hai| itanI vizeSatA hai ki isakI avaktavyavibhakti nahIM hai| puruSavedakA bhaGga kaSAyoMke samAna hai| napuMsakavedakA bhaGga strIvedake samAna hai / anudizase lekara aparAjita vimAna takake devoMmeM tIna darzanamohanIya, anantAnubandhIcatuSka, strIveda aura napuMsakavedakA alpabahutva nahIM hai / zeSa prakRtiyoMkA bhaGga uparima veyakake samAna hai| sarvArthasiddhimeM isIprakAra bhaGga hai / itanI vizeSatA hai ki bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkA alpabahutva kahate samaya saMkhyAtaguNA karanA caahie| isIprakAra anAhAraka mArgaNA taka jAnanA cAhie / isaprakAra bhujagAravibhakti samApta huii| * padanikSepa aura vRddhi karanI cAhie / 341. isa sUtrakA artha kahate haiM-utkRSTa aura jaghanya vRddhi, hAni, avasthAna aura avaktavya saMjJAvAle padoMkA nikSepa arthAt samutkIrtanA aura svAmitva Adi vizeSoMke dvArA nizcaya utpanna karanA padanikSepa kahalAtA hai| bhujagAravizeSako padanikSepa kahate haiM yaha ukta kathanakA tAtparya hai / tathA padanikSepavizeSako vRddhi kahate haiN| ye donoM hI vibhaktiyA~ bhujagArake -~~------rrrrrrrrrrrnwar-vAwarurvardwar" Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 samappaNA edeNa kadA hoi / saMpahi edeNa sutteNa samappidatthavivaraNamuccAraNavaleNa kssaamo| taM jahA-uttarapayaDipadaNikkheve ti tattha imANi tiNNi aNiyogadArANisamukttiNA sAmittamappAbahue ti| 342. tattha samukttiNA duvihA--jahaNNA ukkssaa| ukkassae payadaM / duviho Ni0-ogheNa AdeseNa ya / ogheNa miccha0-solasaka-purisa-bhaya-du0 atthi ukkassiyA vaDDI hANI avahANaM ca / sammatta-sammAmi0 itthi-Naqsa0-hassarai-arai-sogANaM atthi uka. vaDI hANI ca / Navari etthAvadvidassa vi saMbhavo asthi, sAsaNasammAihimmi sammatta-sammAmicchattANaM tadubalaMbhAdo / sesANaM pi uvasamaseDhIe savyovasAmaNammi taduvalaMbhasaMbhavAdo / tamettha Na vivakkhiyamidi NedavvaM / ado ceva uparimo appaNAgaMtho susNbddho| evaM sabaNeraiya-tirikkhapaMciMdiyatirikkha3-maNusa 3-devA jAva uparimagevajjA tti / 6343. paMciMdiyatirikkhaapajja0 miccha0-solasaka0-bhaya-duguMchA0 atthi ukka0 vaDDI hANI avahANaM ca / samma0-sammAmi0 asthi ukka0 haannii| sattaNoka0 atthi ukka. baDDI hANI ca / evaM maNusaapajja0 / aNuddisAdi jAva savvahA tti anusAra yahA~ karanI cAhie isaprakAra isa sUtra dvArA arthakA samarpaNa kiyA gayA hai| aba isa sUtra dvArA samarpita kie gaye arthakA vivaraNa uccAraNAke balase karate haiM / yathAuttaraprakRtipadanikSepakA prakaraNa hai| usameM ye tIna anuyogadvAra hote haiM - samutkIrtanA, svAmitva aura alpabahutva / .6342. samutkIrtanA do prakArakI hai-jaghanya aura utkRSTa / utkRSTakA prakaraNa hai| nirdeza do prakArakA hai-ogha aura aadesh| oghase mithyAtva, solaha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI utkRSTa vRddhi, utkRSTa hAni aura utkRSTa avasthAna hai| samyaktva, samyagmithyAtva, strIveda, napuMsakaveda, hAsya, rati, arati aura zokakI utkRSTa vRddhi aura utkRSTa hAni hai| itanI vizeSatA hai ki yahA~ para avasthitapada bhI sambhava hai, kyoMki sAsAdanasamyagdRSTi guNasthAnameM samyaktva aura samyagmithyAtvakA avasthitapada upalabdha hotA hai| tathA zeSa prakRtiyoMkA bhI avasthitapada upazamazeNimeM sarvopazAmanA hone para upalabdha hotA hai| parantu vaha yahA~ para vivakSita nahIM hai aisA jAnanA cAhie aura isIlie uparima arpaNA grantha susambaddha hai| isI prakAra saba nArakI, sAmAnya tiryaJca, paJcandriya tiryaJcatrika, manuSyatrika, deva aura uparima veyaka takake devoMmeM jAnanA caahie| 343. paJcandriya tiryaJca aparyAptakoMmeM bhithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI utkRSTa vRddhi, hAni aura avasthAna hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI utkRSTa hAni hai| sAta nokaSAyoMkI utkRSTa vRddhi aura hAni hai| isI prakAra manuSya aparyAptakoMmeM jAnanA caahie| 1. tA.pratau 'uka0 hANI / [ sattaNoka0 asthi ukka hANI ] sattaNoka0' iti pAThaH / Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe padaNikkheve sAmittaM . 173 miccha0-samma0-sammAmi0-aNaMtANu04-itthi0-NavUsa. atthi uka0 haannii| Navari samma0-sammAmi0 baDIe vi saMbhavo dIsai, uvasamaseDhIe kAlaM kAdUNa tatthuppaeNauvasamasammAdihimmi doNhamedekhi kammANaM vddidNsnnaado| edamettha Na vivakkhiyamidi NedavvaM / hassa-rai-arai-sogANamatthi ukka0 vaDDI hANI ca / bArasaka0purisa0-bhaya duguMchA0 oghaM / evaM jAva aNAhAri tti| evaM jahaNNayaM piNedavvaM, visesaabhaavaado| 344. sAmittaM duvihaM-jaha0 ukka0 / ukkasse payadaM / duviho NisoogheNa AdeseNa ya / ogheNa miccha0 ukka0 vaDDI kassa ? aNNada. jo hadasamuppattiyakammaMsio kammaM kkhavehadi ti vivarIdaM gaMtUNa sattamAe puDhavIe Neraiesu uvavaNNo sabalahu~ savvAhiM pajjattIhi pajjattayado ukassasaMkilesamukkassagaM ca jogaM gado tassa ukkassiyA bddii| tasseva se kAle ukassayamavahANaM / vari tappAoggajahaNNasaMtakammio kharidakammaMsio ANedavyo, baMdhANusAreNedamukkassabaDisAmittaM payaTTa', aNNahA puNa guNidakammaMsiyalakkhaNeNAgaMdUNa vivarIyabhAveNa sampatta-sammAmicchattANi pUredaNa tado micchattaM gayassa paDhamasamae payadasAmitteNa hodavvaM, tatthAsaMkhejANaM guNidasamayapabaddhANamadhApavatteNa micchattassuvari privttttidsnnaado| ukka0 anudizase lekara sarvArthasiddhi takake devoMmeM mithyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva, anantAnubandhIcatuSka, strIveda aura napusakavedakI utkRSTa hAni hai| itanI vizeSatA hai ki samyaktva aura samyagmithyAtvakI vRddhi bhI sambhava dikhalAI detI hai, kyoMki upazamazreNimeM maraNa karake vahA~ utpanna hue upazamasamyagdRSTi jIvameM ina do karmoM kI vRddhi dekhI jAtI hai| kintu yaha yahA~ para vivakSita nahIM hai aisA jAnanA caahie| hAsya, rati, arati aura zokakI utkRSTa vRddhi aura hAni hai| bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkA bhaGga oghake samAna hai| isI prakAra anAhAraka mArgaNA taka jAnanA caahie| tathA utkRSTake samAna jaghanya bhI jAnanA cAhie, kyoMki utkRSTase isameM koI vizeSatA nahIM hai| isa prakAra samutkIrtanA samApta huii| 6 344. svAmitva do prakArakA hai-jaghanya aura utkRSTa / utkRSTakA prakaraNa hai| nirdeza do prakArakA hai-ogha aura Adeza / oghase mithyAtvakI utkRSTa vRddhi kisake hotI hai ? jo anyatara hatasamutpattika kAMzika jIva karmakA kSapaNa karegA kintu viparIta jAkara sAtavIM pRthivIke nArakiyoMmeM utpanna ho aura ati zIghra saba paryAptiyoMse paryApta ho utkRSTa saMkleza aura utkRSTa yogako prApta huA usake utkRSTa vRddhi hotI hai| usIke anantara samayameM utkRSTa avasthAna hotA hai| itanI vizeSatA hai ki tatprAyogya jaghanya satkarmavAle kSapitakAMzika jIvako lAnA caahie| bandhake anusAra yaha utkRSTa vRddhikA svAmitva pravRtta huA hai, anyathA guNitakarmAzika lakSaNase Akara viparIta bhAvase samyaktva aura samyagmithyAtvako pUrakara anantara mithyAtvako prApta hone para usake prathama samayameM prakRta svAmitva honA cAhie, kyoMki vahAM para asaMkhyAta guNita samayaprabaddhoMkI adhaHpravRttabhAgAhArake dvArA mithyAtbake Upara vRddhi dekhI jAtI hai| Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 hANI kassa ? aNNada0 jo guNidakammaMsio sattamAdo puDhavIdo hissaridasamANo do-tiNNi bhave paMciMdiebAdareiMdiesu ca gamedUNa tado maNussesu gambhovakkatiesu jAdo savvalahu~ joNiNikkhamaNajammaNeNa jAdo avassio sammattaM paDivajjiya dasaNamohakkhavaNAe abbhuhido teNa micchattaM khavijjamANaM khavidaM jAdhe' apacchima. hidikhaMDagaM carimasamayasaMchubbhamANagaM saMchuddhaM tAdhe tassa micchattassa ukka0 haannii| sammatta0-sammAmi0 uka0 vaTTI kassa 1 aNNada. jo guNidakammasio sattIe puDhavIe Neraio aMtomuhutteNa micchattamukkassaM kAhidi tti vivarIyaM gaMtUNa sammattaM paDivaNNo / tattha sammatta-sammAmicchattAgi guNasaMkameNa pUridANi aMtomuhuttamasaMkhejjaguNAe seDhIe so se kAle vijjhAdaM paDihidi tti tassa ukka0 vddddii| athavA daMsaNamohakkhavageNa guNidakammaMsieNa jAdhe micchattaM sammAmicchatte pakvittaM tAdhe sammAmicchattassa uka0 vaDDI / teNeva jAdhe sammAmicchattaM sammatte pakkhittaM tAdhe [sammattassa uka0 vddddii]| samma0 ukka0 hANI kassa ? aNNada0 guNidakammaMsiyassa akkhINadaMsaNamohaNIyassa carimasamae vaTTamANassa / sammAmi0 ukka0 hANI kassa ? guNidakammasieNa sammAmicchattaM sammatte jAdhe saMpakvittaM tAdhe tassa ukka0 hANI / aNaMtANu04 ukka0 vaDDI avahANaM ca micchttbhNgo| ukka0 hANI kassa ? aNNa. mithyAtvakI utkRSTa hAni kisake hotI hai ? jo anyatara guNitakAMzika jIva sAtavIM pRthivIse nikala kara tathA do tIna bhava paJcandriyoM aura bAdara ekendriyoMmeM bitA kara anantara garbhaja manuSyoMmeM utpanna hokara atizIghra yonise nikalane rUpa janmase ATha varSakA hokara tathA samyaktvako prApta ho darzanamohanIyakI kSapaNAke lie udyata huaa| usane kSayako prApta honevAle mithyAtvakA kSaya karate hue jaba antima sthitikANDakakA antima samayameM saMkramaNa kiyA taba usake mithyAtvakI utkRSTa hAni hotI hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI utkRSTa vRddhi kisake hotI hai ? jo anyatara guNitakAMzika jIva sAtavIM pRthivImeM nArakI hokara antamuhUtameM mithyAtvako utkRSTa karegA kintu viparIta jAkara aura samyaktvako prApta hokara vahA~ samyaktva aura samyagmithyAtvako guNasaMkramake dvArA antarmuhUrta kAla taka asaMkhyAtaguNI guNazreNirUpase pUrakara anantara samayameM vidhyAtako prApta hogA aise usa jIvake utkRSTa vRddhi hotI hai / athavA darzanamohanIyakA kSapaka jo guNitakAMzika jIva jaba mithyAtvako samyagmithyAtvameM prakSipta karatA hai taba usake samyagmithyAtvakI utkRSTa vRddhi hotI hai| tathA vahI jaba samyagmithyAtvako samyaktvameM prakSipta karatA hai taba samyaktvakI utkRSTa vRddhi hotI hai| samyaktvakI utkRSTa hAni kisake hotI hai ? jo anyatara darzanamohanIyakA kSaya karanevAlA guNitakAMzika jIva antima samayameM vidyamAna hai usake samyaktvakI utkRSTa hAni hotI hai| samyagmithyAtvakI utkRSTa hAni kisake hotI hai ? jo guNitakAMzika jIva jaba samyagmithyAtvako samyaktvameM prakSipta karatA hai taba usake samyagmithyAtvakI utkRSTa hAni hotI hai| anantAnubandhIcatuSkakI utkRSTa vRddhi aura avasthAnakA bhaGga mithyAtvake samAna hai| inakI utkRSTa hAni kisake hotI hai ? jo anyatara . 1, tA0pratau 'jAde (dhe) prA0pratau 'jAde' iti pAThaH / Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] uttarapayaDipadesa vihattIe padaNikkheve sAmittaM 175 1 guNidakam maMsiyo jo sattamAe puDhavIe raiyo kammamaM to muhutte guNehidi ti sammattaM paDivo aMtomuhutteNa zraNatAraNubaMdhI visaMjojayaMterA teNa apacchime hidikhaMDa saMkAmide tassa ukka0 hANI / aTThaehaM kasAyANamukkasavaDI avadvANaM micchattabhaMgo / ukka0 hANI kassa ? guNidakammaM siyassa aNiyaTTikhavagassa ahaM kasAyANamapacchime dvidikhaMDae saMkAmide tassa ukka0 hANI / tinhaM saMjalaNANamAhakasAyabhaMgo | lohasaMjalaNassa evaM ceva / Navari suhumasAMparAiyassa carimasamae ukka0 hANI / itthi sa 0 - hassa- rai- arai- sogANamukka0 vaDDI micchattabhaMgo / ukka0 hANI kassa 1 aNada0 guNidakammaM siyassa khavagassa carime dvidikhaMDae carimasamayakAmide itthi - sa0 uka0 hANI / hassa - rai- arai sogANamukka0 hANI guNidakammaMsiyassa khavagassa carimaDidikhaMDayaducarimasamayasaMkAmayassa / purisaveda0 ukka0 bar3I micchattabhaMgo / avadvANaM kassa : araNada0 asaMjadasammAihissa avadvidapAoggasaMtakammieNa ukkasavaDa kADhUNAvadvidassa tassa ukka0 avadvANaM / ukka 0 hANI kassa 1 aNNada0 guNidakammaM siyassa khavagassa carimahidikhaMDayaM viNAsemANagassa ukka0 hANI | bhaya-duguM chANaM vaDDi-avadvANamukassaM micchattabhaMgo / ukka0 hANI kassa 1 aNNada0 guNidakammaM siyassa khavagassa carimaDidikhaMDaya ducarimasamae vaTTamANagassa / guNitakarmAzika sAtavIM pRthivIkA nArakI jIva karmako antarmuhUrta ke dvArA guNita karegA, isalie samyaktvako prApta hokara antarmuhUrtake dvArA anantAnubandhIkI visaMyojanA karate hue jaba antima sthitikANDakakA saMkramaNa karatA hai taba usake anantAnubandhIcatuSkakI utkRSTa hAni hotI hai| ATha kaSAyoMkI utkRSTa vRddhi aura avasthAnakA bhaGga ! mithyAtvake samAna hai / inakI utkRSTa hAni kisake hotI hai ? jo guNitakarmAzika anivRttikSapaka jIva ATha kaSAyoMke antima sthitikANDakakA saMkramaNa karatA hai usake inakI utkRSTa hAni hotI hai| tIna saMjvalanoMkA bhaGga ATha kaSAyoM ke samAna hai / lobhasaMjvalanakA bhaGga isIprakAra hai / itanI vizeSatA hai ki sUkSmasAmparAyake antima samaya meM isakI utkRSTa hAni hotI hai / strIveda, napuMsakaveda, hAsya, rati, arati aura zokakI utkuSTa vRddhikA bhaGga mithyAtvake samAna hai / inakI utkRSTa hAni kisake hotI hai ? jo anyatara guNitakarmAzika kSapaka jIva antima sthitikANDakakA antima samaya meM saMkramaNa kara rahA hai usake strIveda aura napuMsakavedakI utkRSTa hAni hotI hai| tathA jo guNitakarmAzika kSapaka jIva hAsya, rati, rati aura zokake antima sthitikANDakake dvicarama samaya meM saMkramaNa kara rahA hai usake inakI utkRSTa hAni hotI hai / puruSavedakI utkRSTa vRddhikA bhaGga midhyAtvake samAna hai| isakA utkRSTa avasthAna kisake hotA hai ? jo anyatara asaMyatasamyagdRSTi jIva avasthitaprAyogya satkarmake sAtha utkRSTa vRddhi karake avasthita hai usake isakA utkRSTa avasthAna hotA hai / isakI utkRSTa hAni kisake hotI hai ? jo anyatara guNitakarmAzika kSapaka jIva carama sthitikANDakakA vinAza kara rahA hai usake isakI utkRSTa hAni hotI hai / bhaya aura jugupsAkI utkRSTa vRddhi aura avasthAnakA bhaGga mithyAtva ke samAna hai / inakI utkRSTa hAni kisake hotI hai ? jo antara guNitakarmAzika kSapaka jIva antima sthitikANDakake dvicarama samaya meM vidyamAna hai usake inakI utkRSTa hAni hotI hai / Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihItI 5 9 345. AdeseNa Neraiya0 micchatta0 uktassavaDDi-avahArAmoghabhaMgo | ukkassiyA hANI kassa 1 aNNada0 jo guNidakammaMsio aMtomuhutteNa kammaM guNehidi ti tado sammattaM paDivaNNo sammatta - sammAmicchattANi guNasaMkameNa pUredUNa se kAle vijjhAdaM paDihiditti tassa ukka0 hANI / sammata - sammAmicchattANamukassiyA bar3I kassa ? aNNadarassa guNidakammaM siyassa jo sattamA puDhavIe raio aMtomuhutteNa kammaM guNehidi tti sammataM paDivaNNo tado sammatta sammAmicchattANi guNasaMkameNa pUreyuga se kAle vijjhAdaM paDihidi ti tassa ukka0 vaDDI / samma0 ukka0 hANI kassa ? aNNada0 jo guNidakammaM sio carimasamaya akkhINadaMsaNamohaNIo tassa ukassiyA hANI / sammAmi0 ukka0 dANI kassa 1 aNNada0 guNasaMkameNa sammAmicchattado sammattaM pUreyUNa vijjhAdaM padidapaDhamasamae tassa ukka0 hANI / anaMtANu04 ukkasavaDI avadvANaM micchattabhaMgo | ukkassiyA hANI kassa 1 aNNada0 guNidakammaM - siyassa sammattaM paDivajjiyUga anaMtANu 04 visaMjoe tassa tassa apacchime hidikhaMDae carimasamayasaMchohayassa tassa ukka0 hANI / bArasaka0 -bhaya- durguchA0 ukassavaDI avadvANaM micchattabhaMgo / ukka0 hANI kassa ? aNNadarassa guNidakammaMsiyassa kadakara NijjabhAveNa Neraiesa uvavaNNassa jAdhe guNaseDhisIsayANi udayamAgadANi tAdhe tassa ukkasiyA hANI / evaM purisavedassa / Navari avadvANaM sammAidvissa / $ 345. Adeza se nArakiyoMmeM mithyAtvakI utkRSTa vRddhi aura avasthAnakA bhaGga oghake samAna hai / utkRSTa hAni kisake hotI hai ? jo anyatara guNitakamAMzika jIva antarmuhUrtake dvArA karmako guNita karegA kintu samyaktvako prApta ho samyaktva aura samyagmithyAtvako guNasaMkramake dvArA pUrakara anantara samaya meM vidhyAtako prApta hogA usake midhyAtvakI utkRSTa hAni hotI hai / samyaktva aura samyagmidhyAtvakI vRddhi kisake hotI hai ? jo anyatara guNitakarmAzika sAtavIM pRthivIkA nArakI jIva antarmuhUrta ke dvArA karmako guNita karegA kintu samyaktvako prApta hokara anantara samyaktva aura samyagmidhyAtvako guNasaMkramake dvArA pUrakara anantara samayameM vidhyAtako prApta hogA usake inakI utkRSTa vRddhi hotI hai / samyaktvakI utkRSTa hAni kisake hotI hai ? jo anyatara guNitakarmAzika jIva antima samayameM darzanamohanIyakI kSapaNA kara rahA hai usake isakI utkRSTa hAni hotI hai / samyagmithyAtvakI utkRSTa hAni kisake hotI hai ? jo anyatara jIva guNasaMkramake dvArA samyagmithyAtva se samyaktvako pUrakara vidhyAtako prApta hotA hai usake prathama samaya meM usakI utkRSTa hAni hotI hai / anantAnubandhIcatuSkakI utkRSTa vRddhi aura avasthAnakA bhaGga mithyAtva ke samAna hai / inakI utkRSTa hAni kisake hotI hai ? jo anyatara guNitakarmAzika jIva samyaktvako prApta hokara anantAnubandhIcatuSkakI visaMyojanA karate samaya antima sthitikANDakA antima samayameM saMkramaNa kara rahA hai usake inakI utkRSTa hAni hotI hai / bAraha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI utkRSTa vRddhi aura avasthAnakA bhaGga midhyAtvake samAna hai / inakI utkRSTa hAni kisake hotI hai ? jo anyatara guNitakarmAzika jIva kRtakRtyabhAvase nArakiyoM meM utpanna huA usake jaba guNazreNizIrSa udayako prApta hotA hai taba usake inakI utkRSTa hAni hotI hai / isIprakAra puruSavedake viSaya meM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki isakA avasthAna Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] uttarapayaDipadesavihattIe padaNikkheve sAmittaM 177 ihissa | itthi sa 0 caduNokasAya0 [ukka0 ] bar3I micchattabhaMgo / avadvANaM Natthi / hANI bhy-durguchbhNgo| jesimudayo Natthi tesiM pi thiukkasaMkameNaM payadasiddhI vattavyA / paDhamAe evaM caiva / Navari appaNI puDhavIe uvavajjAvecavvo / vidiyAdi jAva sattamA tti evaM cetra / Navari aSpaSpaNo puDhavIe NAmaM ghettUNa uvavajjAveyavvo / Navari sampattassa ukka0 hANI kassa ? aNNada0 guNidakammaMsiyassa sammattaM paDivajjiyUNa anaMtANubaMdhi visaMjoya disa jAdhe guNaseDhisIsayANi udayamAgayANi tAdhe tassa uka0 hANI / bArasaka0 - NavaNoka0 ukka0 hANI evaM ceva / | 346. tirikkhagaIe tirikkhesu micchattassa ukkassiyA vaDDI kassa 1 aNNada0 khavidakammaM sio vivarIdaM gaMtUNa tirikkhagaIe uvavaNNo savvAhi pajjattIhi pajjataya do ukkassajogamukkassasaM kilesaM ca gadI tassa uka0 baDhI / tasseva se kAle ukassayamavadvANaM / ukkassiyA hANI kassa ? aNNada0 guNidakammaMsiyassa saMjamA saMjama - saMjama sammattaguNaseDhIo kADhUNa micchattaM gado tado aviNadvAsu guNaseDhIsu tirikkhelu uvavaNNassa tassa jAdhe guNaseDisIsayANi udayamAgadANi tAdhe micchattassa ukka0 hANI / athavA raiyabhaMgo / sammatta0 -sammAmi0 ukkassiyA vaDI kassa ? aNNada0 guNidakammaM siya I samyagdRSTike hotA hai / strIveda, napuMsakaveda aura cAra nokaSAyoMkI utkRSTa vRddhikA bhaGga mithyAtva ke samAna hai / inakA avasthAna nahIM hai / inakI utkRSTa hAnikA bhaGga bhaya aura jugupsA ke samAna hai / tathA jina prakRtiyoMkA udaya nahIM hai unakI bhI stivukasaMkramaNa se prakRta viSayakI siddhi karanI caahie| pahalI pRthivI meM isIprakAra bhaGga hai / itanI vizeSatA hai ki apanI apanI pRthivImeM utpanna karAnA caahie| dUsarI se lekara sAtavIM pRthivI taka isIprakAra bhaGga hai / itanI vizeSatA hai ki apanI apanI pRthivIkA nAma leMkara utpanna karAnA cAhie / itanI aura vizeSatA hai ki samyaktvakI utkRSTa hAni kisake hotI hai ? jo anyatara guNitakarmAzika jIva samyaktvako prApta hokara aura anantAnubandhIcatuSkakI visaMyojanA karake sthita hai usake jaba guNazreNizIrSa udayako prApta hote haiM taba usake samyaktvakI utkRSTa hAni hotI hai / bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkA bhaGga isIprakAra hai / 6 346. tiryaJcagatimeM tiryaJcoM meM midhyAtvakI utkRSTa vRddhi kisake hotI hai ? jo anyatara kSapitakarmAzika jIva viparIta jAkara tiryaJcagatimeM utpanna ho aura saba paryAptiyoMse paryApta ho utkRSTa yoga aura utkRSTa saMklezako prApta huA usake mithyAtvakI utkRSTa vRddhi hotI hai / tathA usI ke anantara samayameM utkRSTa avasthAna hotA hai / utkRSTa hAni kisake hotI hai ? jo anyatara guNitakarmAzika jIva saMyamAsaMyama, saMyama aura samyaktvakI guNazreNiyA~ karake midhyAtvako prApta ho anantara guNazreNiyoMke naSTa hue binA tiryazrcoM meM utpanna huA usake jaba guNazreNizIrSa udayako prApta hue taba usake midhyAtvakI utkRSTa hAni hotI hai / athavA isakA bhaGga nArakiyoMke samAna hai / samyaktva aura samyagmidhyAtvakI utkRSTa vRddhi kisake hotI hai ? jo anyatara guNitakarmAzika 1. tA0pratau 'chiukkasaMkameNa' iti pAThaH / 2. tA0pratau ' evaM ceva / gAmaM ghettA / vidiyAdi' iti pAThaH / 23 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihIttI 5 tirikkho sammattaM paDivaNNo jAdhe guNasaMkameNa sammatta-sammAmicchattANi pUreyUNa se kAle vi.jhAdaM paDihidi tti tAdhe tassa ukkassiyA vddddii| hANI vi sammAmicchattassa vijjhAde padidassa paDhamasamae kAyavvA / sampattassa ukkassiyA hANI oghaM / aNaMtANu04 vaDI avahANaM ca micchttbhNgo| uka. hANI kassa ? aNNada. guNidakammaMsiyassa aNaMtANubaMdhI visaMjoneMtassa apacchime hidikhaMDae saMkAmide tassa ukka0 hANI / bArasaka0-purisa0-bhaya-duguMchA0 vaDDI avahANaM micchttbhNgo| Navari purisa0 avahANaM sammAihissa kAyavvaM / ukkassiyA hANI nneriybhNgo| itthiNaqsa0-caduNoka. uka0 vaDDI micchttbhNgo| ukkassiyA hANI prisvedbhNgo| evaM paMciMdiyatirikkhatie / gavari joNiNIsu samma0-bArasaka0-NavaNoka. ukka0 hANI kassa ? aNNada0 guNidakammaMsiyassa saMjama-saMjamAsaMjama-sammattaguNaseDhIo kAdUNa tado aviNahAsu guNaseDhIsu micchattaM gaMtUNa joNiNIsu uvavaNNo jAdhe guNaseDhisIsayANi udayamAgadANi tAdhe tassa ukka0 hANI / 347. paMci0tirikkha0apajja0 micchatta--solasaka0-bhaya--duguMchA0 ukka0 baDDI kassa 1 aNNada0 khavidakammaMsiyassa jo vivarIdaM gaMtUNa paMciMdiyatirikkhaapajjattaesu uvavaNNo aMtomuhutteNa ukkassajogaM gado ukkassayaM ca saMkilesaM paDivaNNo tassa ukka0 vaDDI / tasseva se kAle ukassayamavahANaM / ukka0 hANI kassa ? aNNada0 tiryazca jIva samyaktvako prApta ho jaba guNasaMkramake dvArA samyaktva aura samyagmithyAtvako pUrakara anantara samayameM vidhyAtako prApta karegA taba usake inakI utkRSTa vRddhi hotI hai| hAni bhI samyagmithyAtvakI vidhyAtako prApta hue tiryaJcake prathama samayameM karanI caahie| samyaktvakI utkRSTa hAnikA bhaGga oghake samAna hai| anantAnubandhIcatuSkakI , utkRSTa vRddhi aura avasthAnakA bhaGga mithyAtvake samAna hai| inakI utkRSTa hAni kisake hotI hai ? anantAnubandhIcatuSkakI visaMyojanA karanevAlA jo anyatara guNitakAMzika jIva antima sthitikANDakakA saMkramaNa karatA hai usake inakI utkRSTa hAni hotI hai| bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI utkRSTa vRddhi aura avasthAnakA bhaGga mithyAtvake samAna hai| itanI vizeSatA hai ki puruSavedakA avasthAna pada samyagdRSTike karanA caahie| inakI utkRSTa hAnikA bhaGga nArakiyoMke samAna hai| strIveda, napuMsakaveda aura cAra nokaSAyoMkI utkRSTa vRddhikA bhaGga mithyAtvake samAna hai| tathA inakI utkRSTa hAnikA bhaGga puruSavedake samAna hai| isI prakAra paJcendriya tiyazcatrikameM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki yoninItiyazcoMmeM samyaktva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI utkRSTa hAni kisake hotI hai ? jo anyatara guNitakAMzika jIva saMyama, saMyamAsaMyama aura samyaktvakI guNazreNiyA~ karake anantara guNizreNiyoMke naSTa hue binA mithyAtvameM jAkara yoninI tiryaJcoMmeM utpanna huaa| vaha usake jaba guNazreNizIrSa udayako prApta hue taba usake inakI utkRSTa hAni hotI hai| 6347. paJcendriya tiryazca aparyAptakoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI utkRSTa vRddhi kisake hotI hai ? jo anyatara guNitakamAMzika jIva viparIta jAkara paJcendriya tiryazca aparyAptakoMmeM utpanna ho antarmuhUrtameM utkRSTa yoga aura utkRSTa saMklezako prApta huA usake inakI utkRSTa vRddhi hotI hai| tathA usIke anantara samayameM utkRSTa avasthAna hotA hai| inakI Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] uttarapayaDipadesavihantIe padaNikkheve sAmittaM 176 guNidakammaM sio jo sammatta-saMjamA saMjama -saMjamaguNaseDhIo kodUNa micchataM gado aviNadvAsu guNaseDhI apajjattarasu uvavaNNo tassa guNaseDhisIsaesa udayamAgadesu ukka0 hANI | sammatta sammAmicchattANamukkassiyA hANI tasseva / sattaNoka0 ukka0 vaDi-hANINa micchattabhaMgo / 9 348. maNusagadIe maNusesu micchattassa ukka0 baDDI kassa ? aNNadaro khavidakammaM sio to muhuterA kammaM khavehidi tti vivarIyaM gaMtUraNa micchataM gado ukassa jogamukkassasaM kilesaM ca paDivaNNo tassa ukka0 baDhI / tasseva se kAle ukkassayamavadvANaM / ukkassiyA hANI kassa ? aNNadaro guNidakammaMsio daMsaNamoharaature abhudvido jAdhe teNa apicchamaM dvidikhaMDayaM guNaseDhisIsagassa saMkhejjadibhAgeNa saha hadaM tAdhe tassa ukka0 hANI / sammatta sammAmi0 ukka0 vaDDI kassa 1 aNada0 guNidakammaMsiyassa savvalahuM maNusesu Agado joNiNikkhamaNajammA jAdo avassigo sammata - sammAmicchatANi guNasaMkameNa asaMkhe0 guNAe seTIe aMtomuhutaM pUreyuga se kAle vijjhAdaM paDihidi ti tassa ukkassiyA vaDI | athavA daMsaNamohakkhavagassa kAyavvaM / sammattassa uka0 hANI kassa 1 aeNada0 guNidakammaM sissa carimasamaya akkhINadaMsaNamohaNIyassa / sammAmicchattassa edeNeva daMsaNamohaM khaveMteNa jAdhe guNaseDhisIsageNa saha sammAmi0 apacchimadvidikhaMDayaM utkRSTa hAni kisake hotI hai ? jo anyatara guNitakarmAzika jIva samyaktva, saMyamAsaMyama aura saMyama guNazreNiyoM ko prApta hokara tathA mithyAtvameM jAkara guNazreNiyoMke naSTa hue binA aparyAptakoM meM utpanna huA usake guNazreNizIrSoM ke udayako prApta hone para utkRSTa hAni hotI hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI utkRSTa hAni usIke hotI hai| sAta nokaSAyoMkI utkRSTa vRddhi aura hAnikA bhaGga mithyAtva ke samAna hai / 6 348. manuSyagatimeM manuSyoM meM mithyAtvakI utkRSTa vRddhi kisake hotI hai ? jo anyatara kSapitakarmAzika jIva antarmuhUrta meM karmoM kA kSaya karegA kintu viparIta jAkara mithyAtvako prApta ho utkRSTa yoga aura utkRSTa saMklezakA adhikArI huA usake midhyAtvakI utkRSTa vRddhi hotI hai / tathA usIke anantara samayameM utkRSTa avasthAna hotA hai| isakI utkRSTa hAni kisake hotI hai ? jo anyatara guNitakarmAzika jIva darzanamohanIyakI kSapaNA karaneke lie udyata huaa| usane jaba antima sthitikANDakakA guNazreNizIrSake saMkhyAtaveM bhAga ke sAtha hanana kiyA taba usake midhyAtvakI utkRSTa hAni hotI hai / samyaktva aura samyagmidhyAtvakI utkRSTa vRddhi kisake hotI hai ? jo anyatara guNitakarmAMzika jIva atizIghra manuSyoMmeM Akara aura yoniniSkramaNa janmase ATha varSakA hokara samyaktva aura samyagmithyAtvako guNasaMkramake dvArA asaMkhyAtaguNI zreNirUpase antarmuhUrtataka pUrakara anantara samayameM vidhyAtako prApta hogA usake ukta karmoM kI utkRSTa vRddhi hotI hai / athavA inakI utkRSTa vRddhi darzanamohanIyakI kSapaNA karanevAle jIvake karanI cAhie / samyaktvakI utkRSTa hAni kisake hotI hai ? jo anyatara guNitakarmAzika jIva darzanamohanIyakI kSapaNAke antima samayameM avasthita hai usake samyaktvakI utkRSTa hAni hotI hai / tathA yahI darzanamohanIyakI kSapaNA karanevAlA jIva jaba guNazreNizIrSake sAtha samyagmithyAtvake antima Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 carimasamayaM pakkhittaM tAdhe ukka0 haannii| aNaMtANu0 ukka0 vaDDI avahANaM ca micchttbhNgo| ukkassiyA hANI kassa 1 guNidakammaMsiyassa savvalahuM joNiNikkhamaNajammaNeNa jAdo ahavassio sammattaM paDivaNNo bhUyo aMtomuhutteNa aNaMtANubaMdhI visaMjoedi jAdhe teNa guNaseDhisIsagassa saMkhejadiyAgeNa saha apacchimahidikhaMDayaM NiggAlidaM tAdhe aNaMtANu0 ukka0 haannii| ahaNhaM kasAyANamukkassavaDi-avahANaM micchttbhNgo| ukka0 hANI kassa ? aNNada0 guNidakamaMsiyassa savvalahuM joNiNikkhamaNajammaNeNa jAdo avassio khavaNAe anbhuTTido jAdhe apacchimahidikhaMDayaM guNaseDhisIsagehi saha saMjalaNAe saMpakkhittaM tAdhe ukka0 haannii| kohasaMjalaNassa ukka0 vaDDI kassa ? aNNada0 guNidakammaMsiyassa khavagassa jAdhe purisavedo chaNNophasAehi saha kodhe saMpakkhito tAdhe kodhasaMja0 ukka0 vaDI / oghasAmittaM pi edaM ceva kAyavvaM / avahANaM micchttbhNgo| uka0 hANI kassa ? jAdhe kodho mANe saMpakkhitto tAdhe kodhassa ukka. haannii| mANassa ukka0 baDI kassa ? teNeva jAdhe kodho mANe saMpakvitto tAdhe mANassa ukka0 vddddii| avahANaM micchattabhaMgo / hANI kassa ? tassa ceva jAdhe mANo mAyAe saMpakkhitto tAdhe ukka. hANI / mAyAe ukka0 baDDI kassa ? teNeva mANaukkassavibhattigaNa jAdhe mANo mAyAe saMpakkhitto tAdhe tassa ukka0 vaDDI / [abahANaM micchttbhNgo|] hANI kassa ? jo mAyAe ukssasaMtakammaMsio sthitikANDakakA antima samayameM saMkramaNa karatA hai taba usake samyagmithyAtvakI utkRSTa hAni hotI hai| anantAnubandhIcatuSka kI utkRSTa vRddhi aura avasthAnakA bhaGga mithyAtvake samAna hai| inakI utkRSTa hAni kisake hotI hai ? jo anyatara guNitakarmAzika jIva atizIghra yonise nikalane rUpa janmake dvArA ATha varSakA hokara samyaktvako prApta ho punaH antarmuhUrtameM anantAnubandhI catuSkakI visaMyojanA karatA hai usake jaba guNazreNizIrSake saMkhyAtaveM bhAgake sAtha antima sthitikANDaka galita huA taba usake anantAnubandhIcatuSkakI utkRSTa hAni hotI hai| ATha kaSAyoMkI utkRSTa vRddhi aura avasthAnakA bhaMga mithyAtvake samAna hai| inakI utkRSTa hAni kisake hotI hai ? jo anyatara guNitakAMzika jIva atizIghra yonise nikalenarUpa janmase ATha varSakA hokara kSapaNAke lie udyata huaa| usane jaba antima sthitikANDakako guNazreNizIrSoMke sAtha saMjvalanameM prakSipta kiyA taba usake inakI utkRSTa hAni hotI hai| krodhasaMjvalanakI utkRSTa vRddhi kisake hotI hai ? jo anyatara guNitakAMzika kSapaka jIva jaba chaha nokaSAyoMke sAtha puruSavedako krodha prakSipta karatA hai taba usake krodhasaMjvalanakI utkRSTa vRddhi hotI hai| oghasvAmitva bhI isI prakAra karanA cAhie / isake avasthAnakA bhaMga mithyAtvake samAna hai| isakI utkRSTa hAni kisake hotI hai ? jaba krodhako mAnameM prakSipta karatA hai taba krodhakI utkRSTa hAni hotI hai| mAnakI utkRSTa vRddhi kisake hotI hai ? usIne jaba krodhako mAnameM prakSipta kiyA taba mAnakI utkRSTa vRddhi hotI hai / isake avasthAnakA bhaMga mithyAtvake samAna hai| isakI utkRSTa hAni kisake hotI hai ? vahI jaba mAnako mAyAmeM prakSipta karatA hai taba mAnakI utkRSTa hAni hotI hai| mAyAkI utkRSTa vRddhi kisake hotI hai ? mAnakI utkRSTa vibhaktivAle usI jIvane jaba mAnako mAyAmeM prakSipta kiyA tana usakI utkRSTa vRddhi hotI hai| avasthAnakA bhaMga mithyAtvake samAna hai| mAyAkI utkRSTa hAni kisake Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gI0 22 ] uttarapayaDipadesavihattIe padaNikkheve sAmittaM 181 mAyaM lobhe saMpakkhivadi tassa ukka0 hANI | lobhasaMja0 uka0 bar3I kassa ! tasleva kAyavvA, visesAbhAvAdo / avadvANaM micchattabhaMgo / hANI ukka0 kassa 1 tassa caitra muhumasAMparAiyassa carimasamae vaTTamANagassa / itthiveda0 ukka0 bar3I kasa ? jo khavidakammaM sio aMtomuhutteNa kammaM khavehidi tti vivarIdaM gaMtU micchattaM gado itthaveda0 pabaddho tado ukkassajogamukkassagaM ca saMkilesaM gado tassa ukka0 vaDDI / hANI kassa ? aNNadarassa guNidakammaMsio khavaNAe abbhuDido teNa jAdhe apacchimahidikhaMDayaM udayavajjaM saMkubbhamANagaM saMkruddhaM tAdhe ukka0 hANI | evaM NavuMsaya0 / purisa0 ukka0 bar3I kassa 1 aNNada0 guNida0 NavuMsayavedodayakkhavagassa jAdhe itthi-NaM saMyavedA purisavedamhi saMpakkhittI tAdhe uka vaDDI / evamoghasAmittaM pi NAyavvaM / ukka0 vANaM kassa ? aNNada0 asaMjadasammAdihissa avadvidapAoggasaMtakammiyassa ussajogissa ukkassiyAe vaDIe vaDDiyUNAvadvidassa | ukka0 hANI kassa ? aNNada * gujidakammaM si0 purisavedacirANasaMtakammaM jAdhe kodhammi saMpakkhittaM tAdhe tassa ukka0 hANI / chaNNokasAyANamukka0 vaDDI kassa 1 aNNada0 guNidakammaM siyassa khatraNAe adisa apuvtrakaraNacarimasamae ukkassaguNasaMkameNa saha ukkassAjogaM Q hotI hai ? jo mAyAkA utkRSTa satkarmavAlA jIva jaba mAyAko lobhameM nikSita karegA taba usake mAyAkI utkRSTa hAni hotI haiM / lobhasaMjvalanakI utkRSTa vRddhi kisake hotI hai ? usI jIvake karanI cAhie, kyoMki koI vizeSatA nahIM hai / isake avasthAnakA bhaGga midhyAtva ke samAna hai / isakI utkRSTa hAni kisake hotI hai ? vahI sUkSmasAmparAya jIva jaba antima samayameM vidyamAna hotA hai taba usake lobhakI utkRSTa hAni hotI hai / strIvedakI utkRSTa vRddhi kisake hotI hai ? jo kSapitakarmAzika jIva antarmuhUrtake dvArA karmakA taya karegA kintu viparIta jAkara midhyAtvako prApta ho strIvedakA bandhakara anantara jisane utkRSTa yoga aura utkRSTa saMklezako prApta kiyA usake strIvedakI utkRSTa vRddhi hotI hai / isakI utkRSTa hAni kisake hotI hai ? jo anyatara guNitakarmAzika jIva kSapaNa ke lie udyata huA / usane jaba udayako chor3akara antima sthitikANDakA saMkramaNa karate hue saMkramaNa kiyA taba usake strIvedakI utkRSTa hAni hotI hai / isIprakAra napuMsaka - vedakA svAmI jAnanA cAhie / puruSavedakI utkRSTa vRddhi kisake hotI hai ? jo anyatara guNitakarmAzika jIva napuMsakaveda ke udayake sAtha kSapaka hai vaha jaba strIveda aura napuMsaka vedako puruSaveda meM kSipta karatA hai taba usake puruSavedakI utkRSTa vRddhi hotI haiM / isIprakAra ogha svAmitva bhI jAnanA caahie| isakA utkRSTa avasthAna kisake hotA hai ? jo anyatara asaMyatasamyagdRSTi jIva avasthitaprAyogya satkarmavAlA hai, utkRSTa yogase yukta hai aura utkRSTa vRddhise vRddhiko prApta ho avasthita hai usake isakA utkRSTa avasthAna hotA hai / isakI utkRSTa hAni kisake hotI hai ? jisa antaraguNitakarmAzika jIvane puruSavedake purAne satkarmako jaba krodhameM prakSipta kiyA taba usake isakI utkRSTa hAni hotI hai| chaha nokaSAyoMkI utkRSTa vRddhi kisake hotI hai ? jo anyatara guNitakarmAzika jIva kSapaNA ke lie udyata ho apUrvakaraNa ke antima samayameM utkRSTa 1. pratau 'saMpakhito (sA)', pra0pratau 'saMpavikhato' iti pAThaH / Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 __jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 gadassa tassa ukka0 vaDDI / Navari aradi-sogANamadhApavattacarimasamae bhaya-duguMchodaeNa viNA sodae vaTTamANassa / uka0 hANI kassa 1 aNNada0 khavagassa guNidakammaMsiyassa apacchime hidikhaMDae ducarimasamae vaTTamANagassa tassa ukka. hANI / evaM maNusapajja0 / Navari itthiveda0 hANI chaNNokasAyANaM va bhANiyanvA / evaM ceva maNusiNIsu vi / Navari purisa0-NavUsa. chaNNokasAyANaM va bhANiyavvA / maNusaapajja. pNciNtirikkhapjjttbhNgo| 346. devagadIe devesu micchatta0-bArasaka0-bhaya-duguMchA0 ukka0 vaDDI kassa ? aNNada0 khavidakammaMsiyassa jo aMtomuhutteNa kamma khavehadi tti vivarIyabhAveNa micchataM gaMtUNa devesuvavaNNo savvAhi pajjatIhi pajjattayado ukassajogamAgado ukkassayaM ca saMkilesaM gado tassa ukkassiyA bddddii| tasseva se kAle ukkassayamavahANaM / micchattassa ukassahANI nnaarybhNgo| sesANaM ukka. hANI kassa ? jo guNidakammasio sammatta-saMjamAsaMjama-saMjamaguNaseDhoo kAdUNa tado mado devesuvavaNNo tassa guNase DhisIsagesu udayamAgadesu uka0 haannii| sammatta-sammAmi0 ukka0 vaTTI kassa ? aNNada0 guNidakammaMsiyassa sammattaM paDivaNNallayassa sammatta-sammAmicchattANi guNasaMkameNa pUreyaNa se kAle vijjhAdaM paDihidi tti tassa ukka0 vddddii| sammatta. guNasaMkramake sAtha utkRSTa yogako prApta huA usake inakI utkRSTa vRddhi hotI hai| itanI vizeSatA hai ki arati aura zokakI adhaHpravRttake antima samayameM bhaya aura jugupsAke udayake binA svodayase vidyamAna rahate hue utkRSTa vRddhi hotI hai| inakI utkRSTa hAni kisake hotI hai ? jo anyatara kSapaka guNitakarmAzika jIva antima sthitikANDakake dvicarama samayameM vidyamAna hai usake inakI utkRSTa hAni hotI hai| isIprakAra manuSyaparyAptakoMmeM jAnanA cAhie / itanI vizeSatA hai ki inake strIvedakI utkRSTa hAni chaha nokaSAyoMke samAna kahanI caahie| isIprakAra manuSyiniyoMmeM bhI kahanA caahie| itanI vizeSatA hai ki puruSaveda aura napuMsakavedakA bhaGga chaha nokaSAyoMke samAna kahanA caahie| manuSya aparyAptakoMmeM paJcandriyatiyaJca aparyAptakoMke samAna bhaGga hai| 6346. devagatimeM devoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI utkRSTa vRddhi kisake hotI hai ? jo anyatara kSapitakauzika jIva antarmuhUrtake dvArA karmakA kSaya karegA kintu viparIta bhAvase mithyAtvameM jAkara devoMmeM utpanna ho aura saba paryAptiyoMse paryApta ho utkRSTa yogako aura utkRSTa saMklezako prApta huA usake mithyAtvakI utkRSTa vRddhi hotI hai| tathA usIke anantara samayameM utkRSTa avasthAna hotA hai / mithyAtvakI utkRSTa hAnikA bhaGga nArakiyoMke samAna hai| zeSa prakRtiyoMkI utkRSTa hAni kisake hotI hai ? jo guNitakAMzika jIva samyaktva, saMyamAsaMyama aura saMyamasambandhI guNazreNiyoMko karake anantara marakara devoMmeM utpanna huA usake guNazreNizIrSoM ke udayameM Anepara zeSa karmoM kI utkRSTa hAni hotI hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI utkRSTa vRddhi kisake hotI hai ? jo anyatara guNitakAMzika jIva samyaktvako prApta ho samyaktva aura samyagmithyAtvako guNasaMkramake dvArA pUrakara anantara samayameM vidhyAtako prApta karegA usake inakI utkRSTa vRddhi hotI hai| samyaktvakI utkRSTa hAni kisake hotI hai? jo Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] uttarapayaDipadesavittIya padaNikkheve sAmittaM 183 ukka0 hANI kassa 1 aNNadaro guNidakammaMsio daMsaNamohakkhavago kadakaraNijjo hodUNa devevavaNNo tassa ducarimasamayaakkhINadaMsaNamohaNIyassa uka0 hANI | sammAmi0 uka0 hANI kassa ? vijjhAdapadidassa / anaMtANubaMdhINamukassavaDiavahANaM micchatabhaMgo / hANI oghbhNgo| itthi0 NavuMsa0 uka0 vaDDI kassa 1 aNadaro khavidakammaM sio micchataM gado tado CatejogamAgado tapAoggasaMkilo ittha- buMsayavedaM pabaddho tassa uka0 vaDDI / hANI bhaya-duguMchabhaMgo / evaM caduNokasAyANaM / purisaveda0 evaM ceva / Navari avadvANaM vedagasammAihissa / evaM sohammAdiuvarimagevajjA ci / bhavaNa0 - vANarve 0 - jodisi0 evaM ceva / Navari sammatta0 vaDDi-hANI sammAmicchattabhaMgo / 9350. aNuddisAdi jAva savvaTTA tti bArasaka0 - purisaveda-bhaya- durguLa0 ukka0 vaDhI kassa 1 khavidakammaMsiyo ukassasaM kiliho ukkassajogamAgado sammattasaMjama-saMjamA saMjamaguNaseDhIsu puvvabhavasaMbaMdhiNIsu udayamAgadAsu NiggalidAsu tado ukkassajogamAgadassa tassa ukka0 bar3I / tasseva se kAle ukkassayamavadvANaM / ukka0 hANI kassa 1 tasseva saMjamA saMjama -saMjamaguNaseDhIsu udayamAgadAsu ukka0 hANI | micchatta - itthi NavuMsa0 ukka0 hANI kassa 1 aNNada0 sampatta-saMjama -saMjamA saMjama anyatara guNitakarmAzika darzanamohanIyakI kSapaNA karanevAlA jIva kRtakRtya hokara devoM meM utpanna huA usake dvicarama samayameM darzanamohanIyakI kSapaNA karate samaya samyaktvakI utkRSTa hAni hotI hai / samyagmithyAtvakI utkRSTa hAni kisake hotI hai ? vidhyAtako prApta hue jIvake hotI hai / anantAnubandhIcatuSkakI utkRSTa vRddhi aura avasthAnakA bhaGga midhyAtvake samAna hai| tathA inakI hAnikA bhaGga zroghake samAna hai| strIveda aura napuMsakavedakI utkRSTa vRddhi kisake hotI hai ? jisa anyatara kSapitakarmAzika jIvane midhyAtvako prApta ho anantara utkRSTa yoga aura tatprAyogya saMklezake sAtha strIveda aura napuMsakavedakA bandha kiyA usake inakI utkRSTa vRddhi hotI hai / inakI utkRSTa hAnikA bhaGga bhaya aura jugupsA ke samAna hai| isI prakAra cAra nokaSAyoMkA bhaGga jAnanA cAhie / puruSavedakA bhaMga isI prakAra hai / itanI vizeSatA hai ki isakA avasthAna vedakasamyagdRSTike hotA hai / isa prakAra saudharmase lekara uparimamavayaka taka jAnanA caahie| bhavanavAsI, vyantara aura jyotiSI devoMmeM isI prakAra jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki inameM samyaktvakI vRddhi aura hAnikA bhaMga samyagmidhyAtvake samAna hai 1 $ 350. anudizase lekara sarvArthasiddhi takake devoMmeM bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI utkRSTa vRddhi kisake hotI hai ? jo kSapitakarmAzika utkRSTa saMklezavAlA jIva utkRSTa yogako prApta ho pUrva bhavasambandhI samyaktva, saMyama aura saMyamAsaMyama guNazreNiyoMke udayameM Akara galita ho jAnepara anantara utkRSTa yogako prApta huA usake ukta karmoM kI utkRSTa vRddhi hotI hai / tathA usIke anantara samayameM utkRSTa avasthAna hotA hai / utkRSTa hAni kisake hotI hai ? usIke saMyamAsaMyama aura saMyama guNazreNiyoMke udayameM A lenepara utkRSTa hAni hotI hai / mithyAtva, strIveda aura napuMsakavedakI utkRSTa hAni kisake hotI hai ? jisa anyatara jIvake Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 guNaseDhIsu tthiukkeNa udayamAgadAsu tassa ukka0 haannii| sammAmiccha0 evaM ceva / sammatta-aNaMtANu04 hANI oghaM / hassa-rai-arai-soga0 ukka0 vaDDI kassa ? aNNada. saMjamaguNaseDhisIsayANi jAdhe udaeNa NiggalidANi tAdhe ukkassajogamAgadassa saMkilesaM ca tappAoggaM paDivaNNassa tassa ukka0 baDI / hANI kassa ! aNNada0 sammatta-saMjama-saMjamAsaMjamaguNaseDhIsu aviNahAmu devesubavaNNalayassa jAdhe guNaseDhisIsagANi udayamAgadANi tAdhe ukka. hANI / evaM jAva aNAhAri ti / 351. jahaeNae pydN| duviho Niddeso-ogheNa AdeseNa ya / ogheNa miccha0-solasaka0-purisaveda-bhaya-duguMcha0 jaha0 vaDDI kassa ? aNNada0 asaMkheja0bhAgeNa vaDiyUNa baDDI hAidUNa hANI aNNadarattha avahANaM / sammatta-sammAmi0itthi-NavaMsa0-hassa-rai-arai-sogANaM asaMkhe0bhAgeNa vaDDiyUNa vaDDI hAIdUNa haannii| evaM savva-Neraiya0-savvatirikkha-savvamaNussadeva jAva uvarimagevajjA tti / Navari apajjattaesu samma0-sammAmi0 baDI ptthi| purisave0 sammAihimmi avahidaM NAyavvaM / aNudisAdi jAva savvaTThA ti bArasaka0-purisaveda0-bhaya-duguMcha0 jahaNNavaDDi-hANI kassa ? aNNada0 asaMkheja0bhAgeNa vaDDidUNa vaDDI hAidNa hANI / samyaktva, saMyama aura saMyamAsaMyama guNazreNiyoMke stivukasaMkramaNake dvArA udayameM A gaI haiM usake ukta karmoM kI utkRSTa hAni hotI hai| samyagmithyAtvakA bhaMga isI prakAra hai| samyaktva aura anantAnubandhIcatuSkakI utkRSTa hAnikA bhaMga oghake samAna hai| hAsya, rati, arati aura zokakI utkRSTa vRddhi kisake hotI hai ? jo anyatara jIva saMyamaguNazroNizIrSoM ko jaba udayake dvArA galA detA hai taba utkRSTa yoga aura tatprAyogya utkRSTa saMklezako prApta hue usa jIvake ukta karmoM kI utkRSTa vRddhi hotI hai| unakI utkRSTa hAni kisake hotI hai ? jo anyatara jIva samyaktva, saMyama aura saMyamAsaMyama guNazreNizIrSoM ke nAza kiye vinA devoMmeM utpanna huA hai usake jaba guNazreNizIrSa udayako prApta hue taba usake ukta karmoM kI utkRSTa hAni hotI hai| isI prakAra anAhAraka mArgaNA taka le jAnA caahie| 6351. jaghanyakA prakaraNa hai| nirdeza do prakArakA hai-ogha aura aadesh| oghase mithyAtva, solaha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI jaghanya vRddhi kisake hotI hai ? anyatara jIvake asaMkhyAtaveM bhAga vRddhi karanese vRddhi hotI hai, itanI hI hAni karanese hAni hotI hai aura inameMse kisI eka sthAnameM avasthAna hotA hai| samyaktva, samyagmithyAtva, strIveda, napuMsakaveda, hAsya, rati, arati aura zokakI asaMkhyAtaveM bhAgapramANa vRddhi hokara vRddhi aura hAni hokara hAni hotI hai| isI prakAra saba nArakI, saba tiyaJca, saba manuSya aura sAmAnya devoMse lekara uparima praveyaka takake devoMmeM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki aparyAptakoMmeM samyaktva aura samyagmithyAtvakI vRddhi nahIM hai| puruSavedakA avasthitapada samyagdRSTi jIvameM jAnanA cAhie / anudizase lekara sarvArthasiddhi takake devoMmeM bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI jaghanya vRddhi aura hAni kisake hotI hai ? anyatarake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa vRddhi hokara vRddhi Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 185 gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe padaNikkheve appAbahuve aNNadarastha avahANaM / micchatta-sammatta-sammAmi0-aNaMtANu04-itthi-Navusa0 ja0 hANI kassa ? aNNada0 / hassa-rai-arai-soga0 jahaNNavaDDi-hANI kassa ? aNNada0 / evaM jAva aNAhAri ti| 352. appAbahuaM duvihaM-jahaNNamukkassaM ca / ukkasse payadaM / duviho Niddeso--ogheNa AdeseNa ya / ogheNa micchattassa savvatthovA ukka0 vaDI / avahANaM tattiyaM ceva / hANI asNkhe0gunnaa| sammattassa savvatthovA ukka0 haannii| baDDI asaMkhejaguNA / sammAmi0 savvatthovA ukka. vaDI / hANI asaMkhejjaguNA / bArasaka0-bhaya-duguMchA0 savvatthAvA ukka0 vddddii| avahANaM tattiyaM ceva / hANI asaMkhe0 guNA / tiNNisaMjala. savvatthovA ukkassayamavahANaM / vaDDI asaMkhe0guNA hANI visesA0 / evaM purisa0 / lobhasaMjala0 savvatthova0 ukkassayamavahANaM / hANI asaMkhe0guNA / vaDDI asaMkhe0 guNA / itthi-Nasa0-hassa-rai-arai-sogANaM savvattho0 ukkA vaDDI / hANI asaMkhe0guNA / 353 AdeseNa micchatta-solasaka-purisaveda-bhaya-duguMcha0 savvatthovA ukka. vaDI avahANaM / hANI asaMkhe0guNA / samma0-sammAmi0 savvatthova0 ukka0 vaDDI / hANI asaMkhe0guNA / itthi0-Nasa0-hassa-rai-arai-sogANaM savvattho0 ukka0 vaDDI / hANI aura hAni hokara hAni hotI hai| tathA inameMse kisI eka sthAnameM avasthAna hotA hai / mithyAtva, samyaktva, sammammithyAtva, anantAnubandhIcatuSka, strIveda aura napuMsakavedakI jaghanya hAni kisake hotI hai ? anyatarake hotI hai| hAsya, rati, arati aura zokakI jaghanya vRddhi aura hAni kisake hotI hai ? anyatarake hotI hai| isI prakAra anAhAraka mArgaNA taka jAnanA caahie| 6352. alpabahutva do prakArakA hai-jaghanya aura utkRsstt| utkRSTakA prakaraNa hai| nirdeza do prakArakA hai- ogha aura aadesh| aoghase mithyAtvakI utkRSTa vRddhi sabase stoka hai| avasthAna utanA hI hai| usase utkRSTa hAni asaMkhyAtaguNI hai| samyaktvakI utkRSTa hAni sabase stoka hai| usase utkRSTa vRddhi asaMkhyAtaguNI hai / samyagmithyAtvakI utkRSTa vRddhi sabase stoka hai| usase utkRSTa hAni asaMkhyAtaguNI hai| bAraha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI utkRSTa vRddhi sabase stoka hai| avasthAna utanA hI hai| usase utkRSTa hAni asaMkhyAtaguNI hai| tIna saMjvalanoMkA utkRSTa avasthAna sabase stoka hai| usase utkRSTa vRddhi asaMkhyAtaguNI hai| usase utkRSTa hAni vizeSa adhika hai| isI prakAra puruSavedakI apekSA alpabahutva hai| lobhasaMjvalanakA utkRSTa avasthAna sabase stoka hai| usase utkRSTa hAni asaMkhyAtaguNI hai| usase utkRSTa vRddhi asaMkhyAtaguNI hai| strIveda, napuMsakaveda, hAsya, rati, arati aura zokakI utkRSTa vRddhi sabase stoka hai / usase utkRSTa hAni asaMkhyAtaguNI hai| 6353. Adezase mithyAtva, solaha kaSAya,puruSaveda,bhaya aura jugupsAkI utkRSTa vRddhi aura avasthAna sabase stoka hai / usase utkRSTa hAni asaMkhyAtaguNI hai / samyaktva aura samyagmidhyAtva kI utkRSTa vRddhi sabase stoka hai| usase utkRSTa hAni asaMkhyAtaguNI hai| strIveda, napuMsakaveda, hAsya, rati, arati aura zokakI utkRSTa vRddhi sabase stoka hai| usase utkRSTa hAni 1. pA0 pratau 'ukka0 hANI / baDDI asaMkhe0guNA' iti pAThaH / Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 jayadhavalAsahide kasAya pAhuDe [ padesavihattI 5 asaMkhe0 guNA / evaM savvaNeraiya0 - tirikkha paMciM0 tirikkhatiya- devA jAva uvarimagevajjA tti / paMciM0 tirikkha apajja0 evaM cetra / Navari purisa0 itthivedabhaMgo / sammatasammAmi0 Natthi appA bahuaM / $ 354, maNusagadI * maNusANamoghaM / maNusapajja0 evaM ceva / evaM maNusiNIsu / vari purisa0 savtratthovaM ukka0 avadvANaM / hANI asaMkhe0 guNA | vaDDI asaMkhe0 guNA | maNusaapajja0 paMcidiyatiri0 apajjattabhaMgo / aNudisAdi jAva savvahA tti bArasaka0purisa0-bhaya- duguMchA0 savvatthovA ukka0 baDDI avadvANaM | hANI asaMkhe0 guNA / micchatta-sammata-sammAmi0 - anaMtANu 4 - itthi - NavuMsa0 Natthi appAbahu / hassa-raiarai- sogANaM savvattho0 ukka0 vaDDI / hANI asaMkhe0 guNA / evaM jAva aNAhAri ti / 355. jaNNae padaM / duviho Ni0 - ogheNa AdeseNa ya / ogheNa miccha0solasaka0 - purisaveda-bhaya-durguchA0 jahaNNavaDI hANI avadvANaM sarisaM / samma0sammAmi0 savvattho 0 jaha0 hANI | vaDDI asaMkhe0 guNA / itthiveda - NavuMsa 0 - caduNoka0 jahaNNavaDI hANI sarisA / evaM savvaNera0 - savvatirikkha savvamaNusa devA jAva uvarimagevajjA tti / Navari paMcidiyatirikkha apajja0 purisa0 itthavedeNa saha bhANidavvA / evaM maNusa0 apajja0 / Navari uhayattha vi sammatta sammAmi0 appAbahuaM asaMkhyAtaguNI hai / isI prakAra saba nArakI, sAmAnya tiryaJca paJcendriya tiryaJcatrika aura sAmAnya devoMse lekara uparima praveyaka taka ke devoMmeM jAnanA cAhie / paJcendriya tiryaJca aparyAptakoM meM isI prakAra bhaGga hai / itanI vizeSatA hai ki inameM puruSavedakA bhaGga strIvedake samAna hai / inameM samyaktva aura samyagmithyAtvakA alpabahutva nahIM hai / $ 354. manuSyagati meM manuSyoM meM oghake samAna bhaGga hai / manuSya paryAptakoM meM isI prakAra bha hai| isI prakAra manuSyiniyoM meM hai / itanI vizeSatA hai ki inameM puruSavedakA utkRSTa avasthAna sabase stoka hai| usase utkRSTa hAni asaMkhyAtaguNI hai| usase utkRSTa vRddhi asaMkhyAtaguNI hai / manuSya aparyAptakoMmeM paJcendriya tiryaJca aparyAptakoMke samAna bhaMga hai / anudizase lekara sarvArthasiddhi taka ke devoMmeM bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI utkRSTa vRddhi aura avasthAna sabase stoka hai| usase utkRSTa hAni asaMkhyAtaguNI hai / midhyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva, anantAnubandhIcatuSka, strIveda, aura napuMsakavedakA alpabahutva nahIM hai / hAsya, rati, arati aura zokakI utkRSTa vRddhi sabase stoka hai| usase utkRSTa hAni asaMkhyAtaguNI hai / isI prakAra anAhAraka mArgaNA taka jAnanA caahie| $ 355. jaghanyakA prakaraNa hai / nirdeza do prakArakA hai - ogha aura Adeza / gha midhyAtva, solaha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI jaghanya vRddhi, hAni aura avasthAna samAna haiM / samyaktva aura samyagmithyAtvakI jaghanya hAni sabase stoka hai / usase jaghanya vRddhi asaMkhyAtaguNI hai / strIveda, napuMsakaved aura cAra nokapAyoMkI jaghanya vRddhi aura hAni samAna hai| isI prakAra saba nArakI, saba tiryaJca, saba manuSya aura samAnya devoMse lekara uparima graiveyaka takake devoMmeM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki paJcendriya tiryaJca aparyAptakoM meM puruSavedako strIvedake sAtha kahalAnA caahie| isI prakAra manuSya aparyAptakoM meM jAnanA jAhie / Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe vaDDIe samukvittaNA 187 patthi / aNudisAdi jAva savvahA ti bArasaka0-purisa0-bhaya-duguMchA0 jahaNNavaDihANI avahANaM sarisaM / micchatta-sammatta-sammAmi0-aNaMtANu04-itthi-Nasa0 patthi appAbahuaM / hassa-rai-arai-sogANaM jahaNNavaDDI hANI sarisA / evaM jAva0 / evaM padaNikkheve tti smttN0| 6356. vaDivihatti tti tattha imANi terasa aNiogaddArANi-samukttiNA jAva appAbahue tti / samukittaNANu0 duviho Ni.-ogheNa AdeseNa ya / ogheNa miccha0-ahaka-purisa. asthi asaMkhe0 bhAgavaDi-hANi-avahidANi asaMkhe0 guNahANI ca / samma0 sammAmi0 atthi asaMkhe bhAgavaDDI hANI asaMkhe0guNavaDDI hANI avatta vihttii| aNaMtANu04 atthi asaMkhe bhAgavaDI hANI saMkhe0 bhAgabar3I saMkhe.. guNavaDDI asaMkhe0guNavaDI hANI avahi. avatta viha0 / cadusaMja. atthi asaMkhe0bhAgavaDDI hANI saMkhe0guNavaDDI asaMkhe0guNahANI avahi viha0 / Navari lobhasaMjala. asaMkhejjaguNahANI patthi / itthi-NavUsa. asthi asaMkhe0bhAgavaDI hANI asaMkheguNahANiviha0 / hassa-radi-aradi-soga. atthi asaMkhe0 bhAgavaDDI hANI / bhaya-duguMcha0 atthi asaMkhe0 bhAgavaDI hANI avahi0 / Navari purisaveda0 saMkhe0guNavaDi-hANI saMkhe0 bhAgavaDi-hANI samma0-sammAmi0-tiNNisaMjala0 saMkhe guNahANi-saMkhe0 bhAgaitanI vizetA hai ki ubhayatra arthAt donoM aparyAptakoMmeM samyaktva aura samyagmithyAtvakA alpabahutva nahIM hai| anudizase lekara sarvArthasiddhitakake devoMmeM bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI jaghanya hAni aura avasthAna samAna haiN| mithyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva, anantAnubandhIcatuSka, strIveda aura napuMsakavedakA alpabahutva nahIM hai| hAsya, rati arati aura zokakI jaghanya vRddhi aura hAni samAna hai / isa prakAra anAhAraka mArgaNA taka jAnanA caahie| isa prakAra padanikSepa anuyogadvAra samApta huaa| 6356. vRddhivibhaktikA prakaraNa hai| usameM ye teraha anuyogadvAra hote haiM-samutkIrtanAse lekara alpabahutva taka / samutkIrtanAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai-ogha aura aadesh| oghase mithyAtva, ATha kaSAya aura puruSavedakI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni, avasthita aura asaMkhyAtaguNahAni hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni, asaMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavRddhi hai| anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni, avasthitavibhakti aura avaktavyavibhakti hai| cAra saMjvalanoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni saMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni aura avasthitavibhakti hai / itanI vizeSatA hai ki lobhasaMjvalanakI asaMkhyAtaguNahAni nahIM hai| strIveda aura napuMsakavedakI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura asaMkhyAtaguNahAnivibhakti hai| hAsya, rati, arati aura zokakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAni hai / bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitavibhakti hai| itanI vizeSatA hai ki puruSavedakI saMkhyAtaguNavRddhi, saMkhyAtaguNahAni, saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAta Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 hANIo ca saMbhavati / edAo savvANiogaddAreSu jahAsaMbhavamaNumaggiyavvAo / evaM maNusapajja0 - maNusiNIsu / Navari pajjatta0 itthaveda0 hassabhaMgo | maNusiNIsu purisa0 sa0 asaMkhejjaguNahANI Natthi / $ 357. AdeseNa Neraiya0 miccha0 vArasaka0 - purisa0-bhaya-durguchA0 asthi asaMkhe0 bhAgavaDi-hANi-avadhi0 / samma0 sammAmi0 asthi asaMkhe * bhAgavar3i-hANiasaMkhe0 guNavaDi- hANi-avata0 / anaMtANu04 asthi asaMkhe0 bhAgavaDi-hANi saMkhe 0 bhAgavaDDi- saMkhe0 guNavaDDi-asaMkhe 0guNavaDDi- hANi avadvi0 - avatta0 / itthi - NavuM sa 0 - hassarai- arai- sogANaM atthi asaMkhe0 bhAgavaDDi-hANI0 / evaM savvaNeraiya-savvatirikkha0 / maNusA0 oghaM / devA bhavaNAdi jAva uvarivagevajjA tti NArayabhaMgo / - $ 358. paMci0tiri0 apajja0 micchatta-solasaka0 -bhaya-durgucha0 asthi asaMkhe 0bhAgavaDi- hANi ava0i / samma0 sammAmi0 zratthi asaMkhe0 bhAgahANi asaMkhe0 guNahANi0 / itthi0 purisa0 sa0 issa rai arai-sogANaM asthi asaMkhe 0 bhAgavaDihANi / evaM maNusa apajja0 / aNuddisAdi jAva savvadyA tti miccha0 samma 0. sammAmi0 atANu 04 - itthi - NavuMsa0 atthi asaMkhe0 bhAgahANi0 / Natrari atANu04 bhAgahAni tathA samyaktva, samyagmithyAtva aura tIna saMjvalanoMkI saMkhyAtaguNahAni aura saMkhyAtabhAgahAni bhI sambhava haiM / inakA saba anuyogadvAroM meM yathAsambhava anumArgaNa karanA cAhie / isI prakAra manuSyaparyApta aura manuSyiniyoMmeM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki manuSya paryAptakoMmeM strI vedakA bhaGga hAsya ke samAna hai / tathA manuSyiniyoMmeM puruSaveda aura napuMsakavedakI asaMkhyAtaguhAni nahIM hai / SS 357. Adezase nArakiyoMmeM midhyAtva, bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAta bhAgahAni aura avasthitavibhakti hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAta bhAgahAni, asaMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni aura vaktavyavibhakti hai / anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAta bhAgavRddhi, asaMkhyAta bhAgahAni, saMkhyAta bhAgavRddhi, saMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni, avasthita aura avaktavyavibhakti haiM / strIveda, napuMsakaveda, hAsya, rati, rati aura zokakI asaMkhyAta bhAgavRddhi aura asaMkhyAta bhAgahAni hai / isIprakAra saba nArakI aura saba tiryoMmeM jAnanA cAhie / manuSyoM meM oghake samAna bhaGga hai / sAmAnya deva aura bhavanavAsiyoMse lekara uparima praveyaka takake devoMmeM nArakiyoMke samAna bhaGga hai / $ 358. paJcendriya tiryaJca aparyAptakoM meM midhyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAta bhAgahAni aura avasthitavibhakti hai / samyaktva aura samyagmidhyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAni aura asaMkhyAtaguNahAni hai / strIveda, puruSaveda, napuMsakaveda, hAsya, rati, arati aura zokakI asaMkhyAta bhAgavRddhi aura asaMkhyAta bhAgahAni hai| isIprakAra manuSya aparyAptakoM meM jAnanA caahie| anudizase lekara sarvArthasiddhi takake devoMmeM midhyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva, anantAnubandhIcatuSka, strIveda aura napuMsakavedakI asaMkhyAta bhAgahAni hai / itanI Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 gA0 22] uttarapaDipadesavihattIe vaDDIe sAmittaM atthi asaMkhe0guNahANivi0 / bArasaka0-purisa0-bhaya-duguMchA0 atthi asaMkhe0bhAgavaDihANi-avahi0 / hassa-rai-arai-sogANaM atthi asaMkhe0bhAgavaDi-hANi / evaM jAva aNAhAri ti| 5 356. sAmittANu0 du0 Ni0-ogheNa AdeseNa y| ogheNa miccha0 asaMkhe0bhAgavaDi. kassa ? aNNada0 micchaaihiss| asaMkhe0bhAgahANI kassa ? sammAihissa vA micchAihissa vaa| asaMkhe0guNahANI kassa ? aNNada0 daMsaNa mohakkhavagassa carimahidikhaMDae avagade / avahidaM kassa ? aNNada0 micchAihissa / sammatta0-sammAmi0 asaMkhe0 bhAgavaDDI asaMkhe0guNavaDDI avatta0 kassa ? aNNada. smmaaihiss| asaMkhe0 bhAgahANI kassa ? aNNada0 sammAihissa vA micchAihissa vaa| asaMkhe0guNahANI kassa ? aNNada0 dasaNamohakkhavagassa carime hidikhaMDage sammatte pakvitte sammAmi0 asaMkhe0guNahANI ubellaNAe vaa| sammattassa asaMkhe0. guNahANI kassa ? aNNada0 uvvellaNacarimahidikhaMDage micchatte saMpakkhite tAdhe / aNaMtANu0 asaMkhe0bhAgavaDDI avahidaM kassa ? aNNada0 micchAihissa / [ asaMkhe0bhAgahANI kassa ? aNNada. sammAihissa micchAihissa vaa|] saMkhe0 bhAgavaDDI saMkhe.. vizeSatA hai ki anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahAni bhI hai| bAraha kayAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitavibhakti hai / hAsya, rati, arati aura zokakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAni hai| isIprakAra anAhAraka mArgaNA taka jAnanA caahie| ___ isa prakAra samutkIrtanA samApta huii| 6 356. svAmitvAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai-ogha aura aadesh| zroghase mithyAtvakI asaMkhyAtabhAgavRddhi kisake hotI hai ? anyatara mithyASTike hotI hai| asaMkhyAtabhAgahAni kisake hotI hai ? samyagdRSTi yA mithyASTike hotI hai| asaMkhyAtaguNahAni kisake hotI hai ? anyatara darzanamohanIyake kSapakake antima sthitikANDakake apagata hone para hotI hai| avasthitavibhakti kisake hotI hai ? anyatara mithyASTike hotI hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtaguNavRddhi aura avaktavyavibhakti kisake hotI hai ? anyatara samyagdRSTike hotI hai| asaMkhyAtabhAgahAni kisake hotI hai ? anyatara samyagdRSTi yA mithyAdRSTike hotI hai| asaMkhyAtaguNahAni kisake hotI hai ? jisa darzanamohanIyake kSapaka anyatara jIvane carama sthitikANDakako samyaktvameM prakSipta kiyA hai usake samyagmithyAtvakI asaMkhyAtaguNahAni hotI hai| athavA udvelanAke samaya hotI hai| samyaktvakI asaMkhyAtaguNahAni kisake hotI hai ? jisa anyatara jIvane udvelanAke samaya antima sthitikANDakako mithyAtvameM prakSipta kiyA hai| usake isa samaya samyaktvakI asaMkhyAtaguNahAni hotI hai| anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura avasthitavibhakti kisake hotI hai ? anyatara mithyAdRSTike hotI hai| asaMkhyAtabhAgahAni kisake hotI hai ? anyatara samyagdRSTi yA mithyAdRSTike hotI hai| saMkhyAtabhAgavRddhi, Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 guNavaDDI asaMkhe0guNavaDDI ca kassa ? aNNada0 aNaMtANu0 visaMjoedUNa micchattaM gadassa AvaliyamicchAihissa / avatta0 kassa ? aNNada0 paDhamasamayasaMjuttassa / asaMkhe0guNahANI kassa ? aNNada. aNaMtANu0 visaMjojayassa carimahidikhaMDae avnnide| ahakasAya0 asaMkhe0bhAgavaDDI avahi0 asaMkhe0bhAgahANI kassa ? aNNada. sammAihissa vA micchAihissa vA / asaMkhe0guNahANI kassa ? aNNada0 khavagassa apacchime hidikhaMDae guNaseDhisIsageNa saha AgAyidUNa nnillevide| kohasaMjala. asaMkhe0bhAgavaDi-hANI avahidaM ahksaaybhNgo| saMkhejaguNavaDI kassa ? aNNada. purisavedo kodhe saMpakvitto tAdhe kodhassa saMkhe0guNavaDDI / mANassa asaMkhe0bhAgavaDDI hANI avahi0 kohbhNgo| saMkhe0 guNavaDDI kassa ? aNNada0 kodhassa puvasaMtakamme mANe saMpakkhitte tAdhe tassa saMkhe0 gunnvddddii| mAyAe asaMkhe0bhAgavaDDI hANI avaTThidaM mANabhaMgo / saMkhe0guNavaDDI kassa ? aNNada. mANasaMjalaNaM jAdhe mAyAe saMpakvittaM tAdhe / lobhasaMjalaNa0 asaMkhe0bhAgavaDDI hANI avahi0 maayaasNjlnnbhNgo| saMkhe0guNavaDDI kassa ? aNNada0 khavagassa mAyAe porANasaMtakamma jAdhe lobhe saMpakkhittaM taadhe| tiNhaM saMjalaNANaM asaMkhe guNahANI kassa ? aNNada0 khavagassa carima saMkhyAtaguNavRddhi aura asaMkhyAtaguNavRddhi kisake hotI hai ? jisa anyatara jIvako anantAnubandhIcatuSkakI visaMyojanA karake mithyAtvameM jAkara mithyAdRSTi hue eka zrAvali huA hai usake hotI hai / avaktavyavibhakti kisake hotI hai ? prathama samayameM saMyukta hue anyatara jIvake hotI hai| asaMkhyAtaguNahAni kisake hotI hai ? anantAnubandhIcatuSkakI visaMyojanA karanevAle anyatara jIvake antima sthitikANDakake apagata hone para hotI hai| ATha kaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, avasthitavibhakti aura asaMkhyAtabhAgahAni kisake hotI hai ? anyatara samyagdRSTi yA mithyAdRSTike hotI hai| asaMkhyAtaguNahAni kisake hotI hai ? jisa anyatara kSapaka jIvane antima sthitikANDakakA guNaneNizIrSake sAtha grahaNakara nirlepana kiyA hai usake hotI hai| krodhasaMjvalanakI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitavibhaktikA bhaGga ATha kaSAyoMke samAna hai / saMkhyAtaguNavRddhi kisake hotI hai ? jisa anyatara jIvane jaba puruSavedako krodhameM prakSipta kiyA hai taba usake krodhasaMjvalanakI saMkhyAtaguNavRddhi hotI hai| mAnasaMjvalanakI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitavibhaktikA bhaGga krodhasaMjvalanake samAna hai| saMkhyAtaguNavRddhi kisake hotI hai ? jisa anyatara jIvane krodhasaMjvalanake pUrvake satkarmako mAnasaMjvalanameM prakSipta kiyA hai taba usake usakI saMkhyAtaguNavRddhi hotI hai| mAyAsaMjvalanakI asaMkhyAtavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitavibhaktikA bhaGga mAnasaMjvalanake samAna hai| isakI saMkhyAtaguNavRddhi kisake hotI hai ? jisa anyatara jIvane mAnasaMjvalanako jaba mAyAsaMjvalanameM prakSipta kiyA taba usake mAyAsaMjvalanakI saMkhyAtaguNavRddhi hotI hai| lobhasaMjvalanakI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitavibhaktikA bhaGga mAyAsaMjvalanake samAna hai| isakI saMkhyAtaguNavRddhi kisake hotI hai ? jo anyatara kSapaka jIva mAyAsaMjvalanake prAcIna satkarmako jaba lobhasaMjvalanameM prakSipta karatA hai taba isakI saMkhyAtaguNavRddhi hotI hai| tInoM saMjvalanoMkI asaMkhyAtaguNahAni kisake hotI hai ? jo anyatara kSapaka carama sthitikANDakakA Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] uttarapayaDipadesa vittIe baDDIe, sAmittaM 161 hidikhaMDayaM saMkArmetassa / lobhasaMjalaNAe asaMkhe0 guNahANI Natthi / isthiveda 0 zrasaMkhe0 bhogavaDI kassa 1 aNNada0 micchAdihissa / asaMkhe0 bhAgahANI kassa 1 aNNada0 sammAdiDissa vA micchAdiTThissa vA / asaMkhe0 guNahANI kassa 1 aNNada0 khavagassa carimaDidikhaMDayaM saMkArmetassa / evaM napuMsa0 / purisave0 asaM khe0 bhAgavaDDihANI adi saMjalabhaMgo / Navari avadvi0 sammAihissa / asaMkhe 0 guNahANI kassa ? aNNada0 khavagassa puvvasaMtakammaM kodhe saMbhamANagassa / hassa-rai-araisogANaM asaMkhe0 bhAgavaDDi-hANI kassa : aNNada0 sammAihissa micchAihissa vA / bhaya-duguMchA0 asaMkhe0 bhAgavaDDi-hANI bhavadvidaM kassa 1 aNNada0 sammAihissa micchAi Dissa vA / 9360. AdeseNa miccha0 asaMkhe0 bhAgavaDI avadvidaM kassa ? aNNada0 micchAi hissa | asaMkhe 0 bhAgahANI kassa ? aNNada0 sammAidvissa vA micchAiDissa vA | samma0 sammAmi0 asaMkhe0 bhAgavaDI kassa 1 aNNadara0 sammAihissa / asaMkhe0bhAgahANI kassa ? aNNada0 sammAihissa vA micchAihissa vA / saMkhe0 guNavaDI kassa ? aNNada0 uvasamasammAihissa guNasaMkameNa aMtomuhuttaM pUremANassa jAva se kAle vijjhAdaM pasihadi ti / asaMkhe 0guNahANI kassa 1 aNNada0 ubvellamA Nagassa saMkramaNa kara rahA hai usake hotI hai / lobhasaMjvalanakI saMkhyAtaguNahAni nahIM hotI / strIvedakI asaMkhyAtabhAgavRddhi kisake hotI hai ? anyatara midhyAdRSTike hotI hai / zrasaMkhyAta bhAgahAni kisake hotI hai ? anyatara samyagdRSTi yA mithyAdRSTike hotI hai / asaMkhyAtaguNahAni kisake hotI hai ? jo anyatara kSapaka carama sthitikANDakakA saMkramaNa kara rahA hai usake hotI hai| isI prakAra napuMsakavedakI apekSA se svAmitva jAnanA cAhie / puruSavedakI asaMkhyAta bhAgavRddhi, asaMkhyAta bhAgahAni aura avasthitavibhaktikA bhaGgaH saMjvalanake samAna hai / itanI vizeSatA hai ki avasthitavibhakti samyagdRSTike hotI hai / asaMkhyAtaguNahAni kisake hotI hai ? jo anyatara kSapaka pahaleke satkarmako krodhameM prakSipta kara rahA hai usake hotI hai / hAsya, rati, arati aura zokakI asaMkhyAta bhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAni kisake hotI hai ? anyatara samyagdRSTi yA midhyAdRSTi hotI hai / bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAta bhAgavRddhi, asaMkhyAta bhAgahAni aura avasthitavibhakti kisake hotI hai ? anyatara samyagdRSTi yA midhyAdRSTike hotI hai / - $ 360. dezase mithyAtvakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura avasthitavibhakti kisake hotI hai ? anyatara midhyAdRSTi ke hotI hai / asaMkhyAta bhAgahAni kisake hotI hai ? anyatara samyagdRSTi yA mithyAdRSTike hotI hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAta bhAgavRddhi kisake hotI hai ? anyatara samyagdRSTike hotI hai / asaMkhyAta bhAgahAni kisake hotI hai ? anyatara samyagdRSTi yA mithyAdRSTike hotI hai / asaMkhyAta guNavRddhi kisake hotI hai ? jo anyatara upazamasamyagdRSTi jIva guNasaMkramake dvArA antarmuhUrta taka pUrakara jaba anantara samaya meM vidhyAtasaMkramako prApta karegA taba usake asaMkhyAtaguNavRddhi hotI hai / asaMkhyAtaguNahAni kisake Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 jayadhaSalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihIttI 5 carimahidikhaMDage avagade / avattavvaM kassa ? aNNada0 paDhamasamayasammAihissa / aNaMtANu04 asaMkhe0bhAgavaDDI ahi. kassa ? aNNada0 micchAihissa / asaMkhe0bhAgahANI kassa ? aNNa0 sammAihissa vA micchAihissa vaa| saMkhe bhAgavaDDI saMkhe0guNavaDDI asaMkhe0guNavaDI kassa ? aNNada0 aNaMtANu0 visaMjoedUNa saMjuttassa AvaligamicchAdihissa / asaMkhe0guNahANI kassaM ? aNNada0 aNaMtANu, visaMjojeMtassa apacchime hidikhaMDage pillevide| avatta0 kassa ? aNNada0 paDhamasamayasaMjuttassa / vArasaka0-bhaya-duguMchA0 [ asaMkhe0 ] bhAgavaDDI hANI avahi. kassa ? aNNada0 sammAiTisa vA micchAihissa vaa| itthi-Nasa0 asaMkhe0bhAgavaDDI kassa ? aNNada0 micchAihissa / asaMkhe0bhAgahANI kassa ? aNNada0 sammAihi. micchAihissa vA / purisa0 asaMkhe0bhAgavaDDI hANI kassa ? aNNada0 sammAihi. micchAihissa vA / avaTTidaM kassa ? aNNada0 sammAiTissa / hassa-rai-arai-sogANaM asaMkhe0 bhAgavaDI hANI kassa ? aNNada. sammA0 micchAihissa vaa| evaM satasu puDhavIsu tirikkhagaditirikkhA paMciMdiyatirikkha3 devA bhavaNAdi jAva uvarimagevajA ti| $ 361. paMci0tiri0apaja0 micchatta-solasaka0-bhaya-duguMchA0 asaMkhe0hotI hai ? jo chAnyatara udvelanA karanevAlA jIva carama sthitikANDakako bitA cukA hai usake hotI hai| avaktavyavibhakti kisake hotI hai ? anyatara prathama samayavartI samyagdRSTike hotI hai| anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura avasthitavibhakti kisake hotI hai ? anyatara mithyAdRSTike hotI hai| asaMkhyAtabhAgahAni kisake hotI hai ? anyatara samyagdRSTi yA mithyAdRSTike hotI hai| saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtaguNavRddhi aura asaMkhyAtaguNavRddhi kisake hotI hai ? jo anyatara jIva anantAnubandhIkI visaMyojanA karake anantara saMyukta hokara eka Avali kAlataka mithyAdRSTi rahA hai usake hotI hai / asaMkhyAtaguNahAni kisake hotI hai ? anantAnubandhIkI visaMyojanA karanevAle jisa anyatara jIvane antima sthitikANDakakA nirlepana kiyA hai usake hotI hai| avaktavyavibhakti kisake hotI hai ? anyatara jIvake saMyukta honeke prathama samayameM hotI hai| bAraha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitavibhakti kisake hotI hai ? anyatara samyagdRSTi yA mithyASTike hotI hai| strIveda aura napuMsakavedakI asaMkhyAtabhAgavRddhi kisake hotI hai ? anyatara mithyAdRSTike hotI hai| asaMkhyAtabhAgahAni kisake hotI hai ? anyatara samyagdRSTi yA mithyAdRSTike hotI hai| puruSavedakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAni kisake hotI hai ? anyatara samyagdRSTi yA mithyAdRSTike hotI hai| avasthitavibhakti kisake hotI hai ? anyatara samyagdRSTike hotI hai| hAsya, rati, arati aura zokakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAni kisake hotI hai ? anyatara samyagdRSTi yA mithyASTike hotI hai| isI prakAra sAtoM pRthiviyoMmeM tathA tiyazcagatimeM tiyaJca, paJcandriya tiyazcatrika, sAmAnya deva aura bhavanavAsiyoMse lekara uparima praiveyaka takake devoM meM jAnanA caahie| 6361. paJcendriya tiryazca aparyAptakoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe vaDDIe kAlo 163 bhAgavaDDI hANI avahi0 sammatta-sammAmi0 asaMkhe0 bhAgahANI asaMkhe0guNahANI sattaNoka. asaMkhe0bhAgavaDDi-hANI kassa ? aNNada0 / Navari sammatta-sammAmi0 asaMkhe0guNahANI ka0 1 aNNada0 apacchimahidikhaMDayaM gAlemANassa / 362. maNusA0 oghaM / evaM maNusapajjatta-maNusiNIsu / Navari maNusapaja0 itthiveda0 chaNNokasAyabhaMgo / maNusiNIsu purisa-NavaMsa. chaNNokasAyabhaMgo / aNudisAdi jAva savvahA ti daMsaNatiya-aNaMtANu0 caukka0-itthi0-NavUsa. asaMkhe.. bhAgahANI kassa ? aNNada0 / aNaMtANu04 asaMkhe guNahANI kassa ? aNNada0 aNatANu0 visaMjoe tassa apacchime hidikhaMDae guNaseDhisIsageNa saha AgAidUNa pillevide / vArasaka-purisa0-bhaya-duguMDA0 asaMkhe0bhAgavaDDI hANI avahida hassa-rai-arai--sogANaM asaMkhe0 bhAgavaDDI hANI kassa ? aNNadarassa / evaM jAva aNAhAri tti / 363. kAlANugameNa duviho Niso-ogheNa AdeseNa ya / ogheNa micchattassa asaMkhe0 bhAgavaDI0 jaha0 egasa0, uka. palido0 asNkhe0bhaago| hANI0 jaha0 egasa0, ukka0 vechAvahisAgaro0 sAdireyANi / asaMkheguNahANI. asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitavibhakti, samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAni aura asaMkhyAtaguNahAni tathA sAta nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAni kisake hotI hai| anyatarake hotI hai / itanI vizeSatA hai ki samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtaguNahAni kisake hotI hai ? antima sthitikANDakako galAnevAle anyatarake hotI hai| 6362. manuSyoMmeM oghake samAna bhaGga hai| isIprakAra manuSya paryApta aura manuSyaniyoMmeM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki manuSyaparyAptakoMmeM strIvedakA bhaGga chaha nokaSAyoMke samAna hai| manuSyiniyoMmeM puruSaveda aura napuMsakavedakA bhaGga chaha nokapAyoMke samAna hai| anudizase lekara sarvArthasiddhitakake devoMmeM tIna darzanamohanIya, anantAnubandhIcatuSka, strIveda aura napuMsaka vedakI asaMkhyAtabhAgahAni kisake hotI hai ? anyatarake hotI hai| anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahAni kisake hotI hai ? anantAnubandhIkI visaMyojanA karanevAlA jo anyatara jIva antima sthitikANDakako guNazreNizIrSake sAtha grahaNa kara nirlepana karatA hai usake hotI hai| bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitavibhakti tathA hAsya, rati, arati aura zokakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAni kisake hotI hai ? anyatarake hotI hai| isIprakAra anAhAraka mArgaNA taka jAnanA caahie| isaprakAra svAmitva samApta huaa| $ 363. kAlAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai-ogha aura aadesh| zroghase mithyAtvakI asaMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla 25 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 jaha0 ukka0 egasa0 / avahi0 jaha0 egasa0, ukka0 sattaha smyaa| sammatta0sammAmi0 asaMkhe0bhAgavaDI0 jaha0 ukka0 aNtomu0|| asaMkhe0bhAgahANI. jaha0 aMtomu0, ukka0 vechAvahisAga0 palido0 asaMkhe0bhAgeNa sAdireyANi / asaMkhe0guNavaDDI0 jaha0 uka0 aNtomu0| asaMkheguNahANI0 avatta0 jaha0 ukka0 egasa0 / aNaMtANu0 asaMkhe0 bhAgavaDI0 jaha* egasa0, ukka0 palido0 asNkhe0bhaago| hANI0 jaha0 egasa0, ukka. vechAvahisAgaro0 saadirevaanni| saMkhe0bhAgavaDDI0 saMkhe0 guNavaDDI0 jaha0 egasa0, uka0 Avali. asNkhe0bhaago| asaMkhe0 guNavaDI0 jaha0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / avahi0 jaha0 egasa0, ukka0 sattaha samayA / avatta0 asaMkhe0 guNahANI0 jahaNNukka0 egasa0 / ahakasAya0 asaMkhe0 bhAgavaDI0 hANI. jaha0 egasa0, uka0 palido0 asNkhe0bhaago| avahi0 jaha0 egasa0, ukka0 sattaha smyaa| asaMkhe0guNahANI. jaha0 uka0 egasa0 / koha-mANa-mAyAsaMjala0 asaMkhe0bhAgavaDI0 hANI0 avahi0 apnyckkhaannbhNgo| saMkhe0guNavaDI. asaMkhe guNahANI. jaha0 ukka0 egs0| evaM lobhasaMjala0 / Navari asaMkhe.guNahANI patthi / itthi. asaMkhe0 bhAgavaDDI0 jaha0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / asaMkhe0 bhAgahA. jaha0 egasa0, ukka0 vechAvahisAgaro. sAdhika do chayAsaTha sAgarapramANa hai| asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla sAta ATha samaya hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai / asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla antarmuhUrta hai aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAga adhika do chayAsaTha sAgara hai| asaMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai / anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla sAdhika do chayAsaTha sAgara hai| saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| asaMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai / avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla sAta ATha samaya hai| avaktavyavibhakti aura asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| ATha kaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla sAta ATha samaya hai / asaMkhyAtaguNahAni kA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| krodha, mAna aura mAyAsaMjvalanakI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitavibhaktikA bhaGga apratyAkhyAna kaSAyake samAna hai| saMkhyAtaguNavRddhi aura asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| isIprakAra lobhasaMjvalanakI apekSAse kAla jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki isakI asaMkhyAtaguNahAni nahIM hai| strIvedakI asaMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla antamuhUrta hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla sAdhika do Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe vaDDIe kAlo 169 sAdireyANi / asaMkhe0guNahANI. jaha0 uka0 egasa0 / Nasa0 asaMkhe0bhAgavaDI0 jaha0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / asaMkhe0bhAgahANI0 jaha0 egasa0, ukka0 vechAvahisAgaro0 tIhi palido0 sAdirayANi / asaMkhe0guNahANI. jaha0 ukka0 egasaH / purisa0 asaMkhe0 bhAgavaDDI0 hA0 jaha0 egasa0, ukka0 palido0 asaMkhe0 bhaago| asaMkhe0. guNahANI. jaha0 ukka0 egasa0 / avahi. jaha0 egasa0, ukka0 sattaha smyaa| hassa-rai-arai-sogANaM asaMkhe0bhAgavaDDI0 hANI0 jaha0 egasa0, uka0 aMtomu0 / bhaya-duguMchA0 asaMkhe0bhAgavaDDI0 hA0 jaha0 egasa0, ukka0 palido0 asaMkhe0bhAgo / avahi0 jaha0 egasa0, uka0 sattaha samayA / 364. AdeseNa Neraiya0 miccha0 asaMkhe0 bhAgavaDI0 jaha0 egasa0, ukka0 palido0 asNkhe0bhaago| asaMkhe0bhAgahANI. jaha0 egasa0, ukka0 tettIsaM sAgaro. desUNANi / avAhi. jaha0 egasa0, uka0 sattaha smyaa| bArasaka-bhaya-duguMchA. asaMkhe0bhAgavaDDI0 hA0 jaha0 egasa0, ukka0 palido0 asNkhe0bhaago| avahi0 jaha. egasa0, ukka0 sattaha smyaa| samma0-sammAmi0 asaMkhe0bhAgavaDI0 jaha0 ukka0 aNtomu0| hANI0 ja0 egasa0, ukka0 tettIsaM sAgarovamANi / asaMkhe0 guNavaDDI0 chayAsaTha sAgara hai| asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| napuMsakavedakI asaMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla antamuhUrta hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla tIna palya adhika do chayAsaTha sAgara hai| asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| puruSavedakI asaMkhyAtabhAgaddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla sAta ATha samaya hai| hAsya, rati, arati aura zokakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhtAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla sAta ATha samaya hai| 6364. Adezase nArakiyoMmeM mithyAtvakI asaMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla kucha kama tetIsa sAgara hai| avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla sAta ATha samaya hai| bAraha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla sAta ATha samaya hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya aura utkRSTa kAla antamuhUrta hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla tetIsa sAgara hai| asaMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 jaha0 ukka0 aMtomu0 / asaMkhe0guNahANI0 avatta0 jaha0 ukka0 egasa0 / aNaMtANu04 asaMkhe0bhAgavaDDI0 avahi0 micchattabhaMgo / hANI0 jaha0 egasa0, ukka0 tettIsaM sA0 desU0 / saMkhe0bhAgavaDDI0 saMkhe0guNavaDDI0 jaha0 egasa0, ukka0 Avali0 asNkhe0bhaago| asaMkhe0guNavaDI0 jaha0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / asaMkhe0guNahANI. avatta0 ja0 ukka. egasa0 / itthi0-Nasa0 asaMkhe0 bhAgavaDI0 ja0 egasa0, uka0 aMtomu0 / hANI. ja. egasa0, ukka0 tettIsaM sAgaro0 desUNANi / purisa. asaMkhe0bhAgavaDDI0 hANI0 ja0 egasa0, ukka0 palido0 asaMkhe0bhAgo / avahi. jaha0 egasamao, ukka0 sattaha smyaa| caduNoka0 oghaM / evaM sattasu puDhavIsu / Navari jamhi tettIsaM sAgaro0 desUNANi tamhi sagahidI desUNA / sattama.puDhavivajjAsu miccha0-aNaMtANu0 sghidii| 365. tirikkhagadIe tirikkhesu miccha0 asaMkhe0bhAgavaDDI0 avahi. oghaM / asaMkhe0bhAgahANI. jaha0 egasa0, ukka0 tiNNi palido0 sAdireyANi / bArasaka0-purisa-bhaya-duguMchA0 asaMkhe0 bhAgavaDI0 hANI. avahi. oghaM / samma0sammAmi0 asaMkhe0bhAgavaDI0 jaha0 ukka0 aMtomu0 / asaMkhe0bhAgahA0 ja0 egasa0, hai| asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai / anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura avasthitivibhaktikA bhaGga mithyAtvake samAna hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla kucha kama tetIsa sAgara hai| saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAta bhAgapramANa hai| asaMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai / asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| strIveda aura napuMsakavedakI asaMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla kucha kama tetIsa sAgara hai| puruSavedakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla sAta ATha samaya hai| cAra nokaSAyoMkA bhaGga zodhake samAna hai| isI prakAra sAtoM pRthiviyoMmeM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki jahA~ para kucha kama tetIsa sAgara kahA hai vahA~ para kucha kama apanI apanI sthiti kahanI cAhie / tathA sAtavIM pRthivIko chor3akara zeSameM mithyAtva aura anantAnubandhI catuSkakI apanI apanI sthiti kahanI caahie| 6365. tiryaJcagatimeM tiryaJcoMmeM mithyAtvakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura avasthitavibhaktikA bhaGga oghake samAna hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla sAdhika tIna palya hai| bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitavibhaktikA bhaGga aodhake samAna hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla sAdhika Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe vaDDIe kAlo 167 ukka0 tiNNi palido0 sAdireyANi / asaMkhe guNavaDDI0 jaha0 ukka. aMtomu0 / asaMkhe0guNahA0 avatta0 ja0 ukka0 egasa / aNaMtANu0 asaMkhe bhAgavaDI0 avahi0 oghaM / asaMkhe0bhAgahANI. jaha0 egasa0, ukka0 tiNipalido0 sAdireyANi / saMkhejjabhAgavaDDI0 saMkhe0 guNavaDI0 ja0 egasamao, ukka0 Arali. asNkhe0bhaago| asaMkhe guNavaDI0 ja0 egasa0, ukka0 AvaliyA smynnaa| asaMkhe guNahA0 avatta0 ja. uka0 egasa0 / itthi. asaMkhe0 bhAgavaDDI0 jaha0 egasa0, uka0 aMtomu0 / asaMkhe0bhAgahANI. jaha0 egasa0, ukka0 tiSNi palidovamANi / evaM Nabusa / hassa-rai-arai-sogANaM asaMkhe0bhAgavaDDI0 hANI. jaha0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / evaM pNciNdiytirikkh03| Navari joNiNIsu itthi-NavUsa. asaMkhebhAgaho. tiNNi palido0 desUNANi / $ 366. paMci0tirikkha apajja0 micchatta0-solasaka0-bhaya-duguMDA0 asaMkhe0 bhAgavaDi-hANI. jaha0 egasa0, ukka0 aNtomu0| avahi0 na0 egasa0, uka0 sattaha smyaa| samma0-sammAmi0 asaMkhe bhAgahA0 ja0 egasa0, ukka0 aMtomu0pudhattaM / asaMkhe0guNahA0 jaha0 ukka0 egasa0 / sattaNoka0 asaMkhe0bhAgavaDi-hANi. jaha0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / tIna palya hai / asaMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai / saMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura avasthitavibhaktikA bhaGga oghake samAna hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla sAdhika tIna palya hai| saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtaguNavRddhikA jadhanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| asaMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla eka samaya kama prAvalipramANa hai| asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai / strIvedakI asaMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla tIna palya hai| isIprakAra napuMsakadedakI apekSAse kAla jAnanA caahie| hAsya, rati, arati aura zokakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| isIprakAra paJcendriya tiryaJcatrikameM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki paJcendriya tiryaJca yoniniyoMmeM strIveda aura napuMsakavedakI asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla kucha kama tIna palya hai| 6366. paJcandriya tiryaJca aparyAptakoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAbhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla sAta ATha samaya hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla antarmuhUrta pRthaktvapramANa hai| asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| sAta nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 367. maNusagadi0 maNusa0 miccha0 asaMkhe0bhAgavaDi-avahi. oghaM / asaMkhe0bhAgahANI. jaha0 egasa0, ukka0 tiNNi palido0 sAdireyANi / asaMkhe0 guNahANI. ja0 ukka0 egasa0 / samma-sammAmi0 asaMkhe bhAgavaDI. jaha0 ukka0 aMtomuhuttaM / asaMkhe0bhAgahA0 ja0 egasa0, ukka0 tiNNi palidovamANi pucakoDipudhatteNabbhahiyANi / asaMkhe0guNavaDDI0 jaha0 ukka0 aMtomu0 / asaMkhe0guNahANI. avatta0 jaha0 ukka0 egs| aNaMtANu04 asaMkhe0 bhAgavaDI0 ja0 egasa0, ukka0 palido0 asaMkhe0 bhAgo / hANI0 jaha0 egasa0, ukka0 tiNNi palido0 sAdireyANi / saMkhe0bhAgavaDi-saMkhe guNavaDDI0 jaha0 egasa0, ukka0 Avali0 asNkhe0bhaago| asaMkhe0guNavaDDI0 jaha0 egasa0, ukka0 AvaliyA smyuunnaa| asaMkhe guNahANi-avatta. jaha0 ukka0 egasa0 / aTaka-purisaveda0 asaMkhe0bhAgavaDDi hANI0 jaha0 egasa0, ukka0 palido0 asaMkhe0bhAgo / asaMkhe0guNahANI. jaha0 uka0 egasa0 / avahi. ja0 egasa0, uka0 sataha samayA / tiNNisaMja. asaMkhe0bhAgavaDi-hANI0 jaha0 egasa0, ukka0 palido0 asaMkhe0 bhaago| saMkhe0 guNavaDi-asaMkhe0 guNahANI. jaha. ukka. egsmo| avahi0 oghN| evaM lohasaMja0 / Navari asaMkhe0guNahANI wwwww wwwwwwwwwwwvvvvvv eka samaya hai aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| 367. manuSyagatimeM manuSyoMmeM mithyAtvakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura avasthitavibhaktikA bhaGga oghake samAna hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla sAdhika tIna palya hai| asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla pUrvakoTi pRthaktva adhika tIna palya hai| asaMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla sAdhika tIna palya hai| saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| asaMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla eka samaya kama eka prAvali hai| asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| ATha kaSAya aura puruSavedakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla sAta ATha samaya hai| tIna saMjvalanoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / saMkhyAtaguNavRddhi aura asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| avasthitavibhaktikA bhaGga aodhake samAna hai| isI prakAra lobhasaMjvalanakI apekSAse kAla Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe vaDDIe kAlo 166 ptthi| itthi0 asaMkhe0bhAgavaDDI0 jaha* egasa., ukka0 aMtomu0 / asaMkhe0bhAgahANI0 jaha0 egasa0, ukka0 tiNNi palido0 sAdireyANi / asaMkhe0 guNahANI. jaha. uka0 egasa0 / evaM NavUsa0 / hassa-rai-arai-sogANaM asaMkhe0 bhAgavaDi-hANI0 jaha0 egasamao, ukka. aMtomu0 / bhaya-duguMcha. asaMkhe0 bhAgavaDi-hANI0 jaha0 egasa0, ukka0 palido0 asNkhe0bhaago| avaDhi0 ja0 egasa0, ukka0 sattaha smyaa| maNusapajja0 evaM ceva / Navari itthiveda0 asaMkhe0guNahANI patthi / maNusiNIsu evaM ceva / Navari purisa0-NavUsa. asaMkhe0guNahANI patthi / itthiNasa0 asaMkhe bhAgahANI0 tiNNi palido0 desUNANi / maNusaapajja. paMciMdiyatirikkha apjjttbhNgo| 6368. devagadIe devesu micchatta0 asaMkhe0 bhAgavaDDI0 jaha0 egasa0, ukka0 palido0 asaMkhe0 bhAgo / asaMkhe0 bhAgahA0 jaha0 egasa0, ukka0 tettIsaM sAgarovamANi / avahi0 oghaM / sammatta0-sammAmi0 asaMkhe0 bhAgavaDDI0 jaha0 ukka0 aMtomu0 / asaMkhe0bhAgahA0 ja0 egasa0, ukka0 tettIsaM sAgaro0 / asaMkhe0guNavaDI. jaha0 ukka. aMtomu0 / asaMkhe0guNahANi-avatta0 ja0 uka0 egasa0 / aNaMtANu04 asaMkhe0bhAgavaDi-avahi0 oghaM / asaMkhe0bhAgahANI0 ja0 egasa0, mewww Prava jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtaguNahAni nahIM hai| strIvedakI asaMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai / asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla sAdhika tIna palya hai| asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| isI prakAra napuMsakavedakI apekSAse kAla jAnanA caahie| hAsya, rati, arati aura zokakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgaprama hai| avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla sAta ATha samaya hai| manuSyaparyAptakoMmeM isI prakAra jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki strIvedakI asaMkhyAtaguNahAni nahIM hai / manuSyiniyoMmeM isI prakAra hai| itanI vizeSatA hai ki puruSaveda aura napuMsakavedakI asaMkhyAtaguNahAni nahIM hai| tathA strIveda aura napuMsakavedakI asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla kucha kama tIna palya hai / manuSya aparyAtakoMmeM paJcendriya tiryazca aparyAptakoMke samAna bhaGga hai| 6368. devagatimeM devoMmeM mithyAtvakI asaMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla tetIsa sAgara hai| avasthitavibhaktikA bhaGga oghake samAna hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla tetIsa sAgara hai / asaMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura avasthitavibhaktikA bhaGga oghake samAna hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 ukka0 tetIsaM sAgarovamANi / saMkhe0bhAgavaDi0-saMkhe0 guNavaDI0 ja0 egasa0, ukka0 Avali. asNkhe0bhaago| asaMkhe guNavaDDI0 ja0 egasa0, ukka. aMtomu0 / asaMkhe0 guNahANi-avatta0 ja0 ukka0 egasa0 / avahi0 oghaM / bArasaka0-purisaveda. bhaya-duguMcha. asaMkhe0bhAgavaDi-hANI. jaha0 egasa0, ukka0 palido0 asNkhe0bhaago| avahi0 ja0 egasa0, ukka0 sataha samayA / itthi0-gaqsa0 asaMkhe0bhAgavaDDI0 jaha0 egasa0, ukka. aMtomu0 / asaMkhe0 bhAgahANI. jaha0 egasa., ukka0 tettIsaM sogarovamANi / hassa-rai-arai-sogANaM asaMkhe0 bhAgavaDi-hANI. jaha0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / evaM bhavaNavAsiyAdi jAva uvarimagevajjA ti / Navari jattha tetIsaM sAgaro0 tattha sagahidI bhANiyanvA / 6366. aNudisAdi jAva savvahA ti micchatta0 asaMkhejabhAgahANI. jahaNNukka0 jhnnnnukksshidiio| aNaMtANu04 asaMkhe0 bhAgahANI0 jaha* AvaliyA dusamayUNA, ukka0 sghidiio| asaMkhe0 guNahANI. jaha0 ukka0 egasa0 / samma asaMkhe0 bhAgaho. jaha0 egasa0. ukka0 sghidiio| sammAmi0 asaMkhe0 bhAgahANI. jaha. jahaNNahidI, ukka0 ukksshidiio| bArasaka0-purisa0-bhaya-duguMchA0 asaMkhe0 aura utkRSTa kAla tetIsa sAgara hai| saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| asaMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| avasthitavibhaktikA bhaGga aodhake samAna hai| bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla sAta ATha samaya hai| strIveda aura napuMsakavedakI asaMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla tetIsa sAgara hai| hAsya, rati, arati aura zokakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| isI prakAra bhavanavAsI devoMse lekara uparima veyaka takake devoMmeM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki jahAM para tetIsa sAgara kahA hai vahAM para apanI apanI sthiti kahanI caahie| 6366. anudizase lekara sarvArthasiddhi takake devoMmeM mithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla jaghanya aura utkRSTa sthitipramANa hai| anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla do samaya kama eka prAvali hai aura utkRSTa kAla apanI apanI sthitipramANa hai| asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai / samyaktva kI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla apanI apanI sthitipramANa hai| samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla jaghanya sthitipramANa hai aura utkRSTa kAla utkRSTa sthitipramANa hai| bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAta Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapaDisapadevihattIe baDDIe aMtaraM - 201 bhAgavaDi0 hANI0 ja0 egasa0, ukka0 palido0 asaMkhe0 bhaago| avahi0 bhoghaM / itthi-NabuMsa0 asaMkhe0bhAgahANI. jaha0 jahaNNahidI, ukka0 ukksshidii| hassa-raiarai-sogANaM asaMkhe0bhAgavaDDI0 hANI. jaha0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / evaM nAva aNAhAri ti| 370. aMtarANugameNa duviho Nidde so-ogheNa AdeseNa ya / ogheNa micchatta0 asaMkhe0bhAgavaDI0 ja0 egasa0, ukka0 vechAvahisAgaro0 sAdireyANi / asaMkhe0 bhAgahA. jaha* egasa0, ukka0 palido0 asaMkhe0 bhaago| asaMkhe0guNahANI. Natthi aNtrN| avahi. jaha0 egasa0, ukka0 asaMkhe0 logaa| sammatta-sammAmi0 asaMkhe0bhAgavaDDI0 jaha0 palido0 asaMkhe0bhAgo, ukka. ughaDapoggalapariyaTTa / asaMkhe0bhAgahANI. jaha0 egasa0, ukka. uvddpogglpriytttt| asaMkhe0guNavaDihANi-avatta0 jaha0 palido0 asaMkhe0bhAgo, ukka0 ughddpogglpriy| doNhamasaMkhe0guNavaDI0 sammAmi0 asaMkhe0guNahANI. jaha0 aMtomuhuttaM / aNaMtatANu04 asaMkhe0bhAgavaDi-hANI. jaha0 egasamao, ukka0 vechAvahisAgaro. sAdireyANi / avahi0 jaha* egasa0, uka0 asaMkhejjA logaa| saMkhe0bhAgavaDDi-saMkhe guNavaDDibhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / avasthitavibhaktikA bhaGga oSake samAna hai| strIveda aura napuMsakavedakI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla jaghanya sthitipramANa hai aura utkRSTa kAla utkRSTa sthitipramANa hai| hAsya, rati, arati aura zokakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai / isI prakAra anAhAraka mArgaNA taka jAnanA caahie| isa prakAra kAla samApta huaa| 6 370. antarAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai-ogha aura Adeza / oghase mithyAtvakI asaMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara sAdhika do chayAsaTha sAgara hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| asaMkhyAtaguNahAnikA antarakAla nahIM hai| avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara asaMkhyAta lokapramANa hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai aura utkRSTa antara upAdhaM pudgala parivartanapramANa hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara upAdhaM pudgala parivartanapramANa hai| asaMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni aura avavyaktavibhaktikA jaghanya antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai aura utkRSTa antara upAdhaM pudgala parivartanapramANa hai| donoMkI asaMkhyAtaguNavRddhikA aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara antarmuhUrta hai / anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara sAdhika do chayAsaTha sAgara hai| avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa 26 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI asaMkheguNavaDi--hANi--avatta0 jaha0 aMtomu0 uka* upaDapoggalapariyaTTa / aDhakasA0 asaMkhe0bhAgavaDi-hANI. jaha0 egasamao, ukka0 palido0 asaMkhe0bhAgo / asaMkhe0guNahANI0 tthi aMtaraM / avahi0 jaha0 egasa0, uka. asaMkhejjA logA / evaM cadusaMjalaNaNaM / Navari asaMkhe guNahANi-saMkhe0guNavaDI0 patthi aMtaraM / lohamaMja0 asaMkhe0guNahANI Nasthi / itthi0 asaMkhe0bhAgavaDDI0 ja0 egasa0, ukka0 velAvahisAgaro0 sAdireyANi / asaMkhe0bhAgahANI. jaha0 egasa0, ukka0 aNtomu0| asaMkhe0 guNahANI. patthi aMtaraM / purisa0 asaMkhe0bhAgavaDi-hANI. jaha0 egasa, ukka. palido0 asNkh0bhaago| avahi0 ja0 egasa0, ukka. ughddpogglpriytttt| asaMkhe0guNahANI. patthi aMtaraM / Nasa0 asaMkhe0bhAgavaDDI0 ja0 egasa0, ukka0 vechAvahisAgaro0 sAdireyANi tIhi palido0 desuunnaanni| asaMkhe0bhAgahA. ja. egasa0, ukka0 aMtomu0 / asaMkhe0guNahANI. patthi aMtaraM / hassa-rai-arai-sogANaM asaMkhe0bhAgavaDi-hANI. jaha0 egasa0, uka0 aMtomu0 / bhaya-duguMchA0 asaMkhe0. bhAgavaDi-hANI. jaha0 egasa0, ukka0 palido0 asaMkhe0bhAgo / avahi0 ja0 egasa0, ukka0 asaMkhejA logaa| antara asaMkhyAta lokapramANa hai / saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta hai aura utkRSTa antara upAdhaM pudgala parivartanapramANa hai / ATha kaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| asaMkhyAtaguNahAnikA antarakAla nahIM hai| avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara asaMkhyAta lokapramANa hai| isI prakAra cAra saMjvalanoMkI apekSAse antarakAla jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtaguNahAni aura saMkhyAtaguNavRddhikA antarakAla nahIM hai| lobhasaMjvalana kI asaMkhyAtaguNahAni nahIM hai / strIvedakI asaMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara sAdhika do chayAsaTha bhAgarapramANa hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| asaMkhyAtaguNahAnikA antarakAla nahIM hai| puruSavedakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antarApalyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara upAdhaM pudgala parivartanapramANa hai| asaMkhyAtaguNahAnikA antarakAla nahIM hai| napuMsakavedakI asaMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara kucha kama tIna palya adhika do chayAsaTha sAgarapramANa hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara antamuhUrta hai / asaMkhyAtaguNahAnikA antarakAla nahIM hai / hAsya, rati, arati aura zokakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara antamuhUrta hai| bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai , avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara asaMkhyAta lokapramANa hai| Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe vaDDIe aMtaraM $ 371. AdeseNa geraiya0 miccha0 asaMkhe0bhAgavaDI0 jaha0 egasa0, ukka. tettIsaM sAgaro0 desUNANi / evamavahi0 / asaMkhe0bhAgahANI0 jaha0 eyasa0, ukka. palido0 asaMkhe bhaago| samma0-sammAmi0 asaMkhe0bhAgavaDi-asaMkhe guNavaDi-hANiavatta0 ja0 palido0 asaMkhe0bhAgo, uka0 tetIsaM sAgaro0 desUNANi / asaMkhe0bhAgahA. jaha0 egasa0, uka0 tettIsaM sAgaro0 desUNANi / aNaMtANu04 asaMkhe0bhAgavaDDI0 avahi0 ja0 egasa0, ukka0 tettIsaM. sAgaro0 desUNANi / saMkhe0bhAgavaDI0 saMkhe0 guNavaDI. asaMkhe0guNavaDI0 hANI0 avatta0 ja0 aMtomu0, uka. tettIsaM sAgaro0 desUNANi / bArasaka0-purisa0-bhaya-duguMchA0 asaMkhe0bhAgavaDI0 hA0 ja0 egasamao, uka0 palido0 asNkhe0bhaago| avahi0 ja0 egasa0, ukka0 tettIsaM sAgaro0 desaNANi / itthi0-Nasa0 asaMkhe0bhAgavaDI0 ja0 egasa0, uka0 tettIsaM sAgaro0 desUNANi / asaMkhe0bhAgahANI. jaha0 egasa0, ukka0 aNtomu0| hassa-rai-arai-sogANaM asaMkhe0bhAgavaDDI0 hANI. jaha0 egasamao, ukka0 aMtomu0 / evaM sattasu puDhavIsu / Navari jamhi tettIsaM sAgarovamANi tamhi sagahidI desUNA / 372. tirikkhagaI0 tirikkhA miccha0 asaMkhe0bhAgavaDDI0 jaha0 egasa0, 37. Adezase nArakiyoMmeM mithyAtvakI asaMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara kucha kama tetIsa sAgara hai| isI prakAra avasthitavibhaktikA antarakAla hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavibhaktikA jaghanya antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai aura utkRSTa antara kucha kama tetIsa sAgara hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara kucha kama tetIsa sAgara hai / anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara kucha kama tetIsa sAgara hai| saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta hai aura utkRSTa antara kucha kama tetIsa sAgara hai / bAraha kapAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara kucha kama tetIsa sAgara hai / strIveda aura napuMsakavedakI asaMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara kucha kama tetIsa sAgara hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara antamuMhUrta hai| hAsya, rati, arati aura zokakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| isI prakAra sAtoM pRthiviyoMmeM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki jahAM para kucha kama tetIsa sAgara kahA gayA hai vahAM para kucha kama apanI apanI sthiti kahanI caahie| 6372. tiyazcagatimeM tiryaJcoMmeM mithyAtvakI asaMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya antara eka Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 ukka0 tiNNi palido0 sAdireyANi / asaMkhe0 bhAgahA0 ja0 egasa0, uka0 palido0 asaMkhe0bhAgo / avaDhi0 jaha0 egasa0, ukka0 asaMkhejjA logaa| samma0-sammAmi0 asaMkhe0 bhAgavaDI0 jaha0 palido0 asaMkhe0bhAgo, ukka. ughddrpogglpriytttt| asaMkhe0bhAgahA0 ja0 egasa0, ukka0 uvaDapoggalapariyaTTA / asaMkhe0guNavaDDI0 hA0 avatta. ja. palido0 asaMkhe0bhAgo, ukka. uvddpogglpriytttt| aNaMtANu04 asaMkhe0bhAgavaDI0 hA0 ja0 egasa0, ukka0 tiNi palido0 sAdireyANi / hANIe desUNA / saMkhejjabhAgavaDDI0 saMkheguNavaDI0 asaMkhe0guNabaDDI0 hANI0 avatta0 ja0 aMtomuhuttaM, ukka0 uvaDapoggala0 / avahi0 ja0 egasa0, ukka0 asaMkhejjA logaa| bArasaka0-bhaya-duguMchA0 asaMkhe0bhAgavaDDI0 hANI. jaha0 egasa0, ukka0 palido0 asaMkhe0 bhAgo / avahi0 ja0 egasa0, ukka0 asaMkhejA logaa| evaM purisa / Navari avahi0 oghaM / itthi0 asaMkhe0bhAgavaDDi0 ja0 egasa0, ukka0 tiNNi palido0 desUNANi / asaMkhe0 bhAgahA. jaha0 egasa0, ukka. aMtomu0 / NavUsa0 asaMkhe0bhAgavaDI0 ja0 egasa0, ukka. puvvakoDI desUNA / asaMkhe0bhAgahA. jaha0 egasa.. ukka0 aNtomu.| hassa-rai-arai-sogANaM asaMkhe0bhAgavaDI0 hANI0 ja0 egasa0, samaya hai aura utkRSTa antara sAdhika tIna palya hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara asaMkhyAta lokapramANa hai / samyaktva aura samyamithyAtva kI asaMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai aura utkRSTa antara upAdhaM pudgala parivartanapramANa hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara upAdha pudgala parivartanapramANa hai| asaMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavibhaktikA jaghanya antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai aura utkRSTa antara upArdha pudgala parivartanapramANa hai| anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara sAdhika tIna palya hai| mAtra asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa antara kucha kama tIna palya hai / saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta hai aura utkRSTa antara upAdhaM pudgala parivartanapramANa hai| avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara asaMkhyAta lokapramANa hai| bAraha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara asaMkhyAta lokapramANa hai| isI prakAra puruSavedakI apekSAse antarakAla jAnanA caahie| itanI vizeSatA haiM ki avasthitavibhaktikA antarakAla oghake samAna hai| strIvedakI asaMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara kucha kama tIna palya hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| napuMsakavedako asaMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara kucha kama eka pUrvakoTi hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| hAsya, rati, arati aura zokakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe vaDDIe aMtaraM ukka0 aNtomu0| 373. paMciMdiyatirikkha3 miccha0 asaMkhe0bhAgavaDI0 ja0 egasa0, ukka0 tiNipalido0 sAdireyANi / asaMkhe0bhAgahANI0 ja0 egasa0, ukka0 palido0 asaMkhe0bhAgo / avahi0 ja0 egasa0, ukka0 sagahidI desUNA / samma0-sammAmi0 asaMkhe bhAgavaDDI0 asaMkhe0guNavaDDI0 hANI0 avata0 ja0 palido0 asaMkhe bhAgo, kka0 tigiNapalido0 puvakoDipudhatteNabbhahiyANi / evamasaMkhe bhAgahANI / Navari jaha0 egasa0 / aNaMtANu04 asaMkhe0 bhAgavaDI0 hA0 ja0 egasa0, ukka tiNNi palido sAdireyANi / hANI0 desUNA / avahi0 micchttbhNgo| saMkhe bhAgavaDDI0 saMkhe0guNavaDI0 asaMkhe0 guNavaDI0 hA0 avatta0 ja0 aMtomu0, ukka0 tiSiNapalido0 puvkoddipudhttennbbhhiyaanni| bArasaka0-purisa0-bhaya-duguMchA0 asaMkhe0bhAgavaDI0 hANI. jaha* egasa0, ukka0 palido0 asaMkhe0bhAgo / avahi0 ja. egasa0, ukka. sagahidI desUNA / itthi0 asaMkhe0bhAgavaDDI0 jaha0 egasa0, ukka. tiNipalido0 desuunnaanni| asaMkhe0bhAgahANI0 ja0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / Naqsa0 aMsaMkhe0bhAgavaDI0 jaha0 egasa0, ukka0 puvvakoDI desUNA / asaMkhe0 vvvw samaya hai aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai / 6373. paJcendriya tiyazcatrikameM mithyAtvakI asaMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara sAdhika tIna palya hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara kucha kama apanI sthitipramANa hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavibhaktikA jaghanya antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai aura utkRSTa antara pUrvakoTi pRthaktva adhika tIna palya hai| isI prakAra asaMkhyAtabhAgahAnikA antara kAla jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki isakA jaghanya antara eka samaya hai| anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara sAdhika tIna palya hai| mAtra asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa antara kucha kama tIna palya hai| avasthitavibhaktikA bhaGga mithyAtvake samAna hai| saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta hai aura utkRSTa antara pUrvakoTi pRthaktva adhika tIna palya hai| bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara kucha kama apanI sthitipramANa hai| strIvedakI asaMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara kucha kama tIna palya hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara antamuhUrta hai| napuMsakavedakI asaMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara kucha kama eka pUrvakoTi hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 'jayadhaSalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 bhAgahA0 ja0 egasa0, ukka0 aMtomu. / hassa-rai-arai-sogANaM asaMkhe0bhAgavaDDI. hANI0 jaha0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / 8 374. paMci0tiri0apaja0 micchatta-solasaka0-bhaya-duguMchA0 asaMkhe0bhAgavaDI0 hANI. avahi0 ja0 egasa0, ukka0 aMtomuhuttaM / sammatta-sammAmi0 asaMkhe0bhAgahA0 jaha0 ukka0 egasa0 / asaMkhe0guNahANI0 tthi aMtaraM / sattaNoka0 asaMkhejabhAgavaDI0 hA0 ja0 egasa0, uka0 aMtomu0 / 375. maNusagadi0 maNusa0 paMciM0tirikkhabhaMgo / Navari miccha0-ekArasa0itthi0-purisaka-NavaMsa0 asaMkhe guNahANI. cadusaMjala. asaMkhe0guNavaDDI0 patthi aMtaraM / sammatta-sammAmi0 asaMkhe0guNavaDDI0 sammAmi0 asaMkhe0guNahA. jaha0 aMtomu / maNusapaja. evaM cetra / gavari itthi0 asaMkhe0guNahANI patthi / maNusiNIsu evaM ceva / Navari purisa0-NavaMsa0 asaMkhe0guNahANI nntthi| maNusaapajja. paMci0tirikva 0 apjtbhNgo| ___ 376. devagadi0 devA0 miccha0 asaMkheM0bhAgavaDDI0 avahi0 ja0 egasa0, ukka0 ekattIsa sAgaro0 desUNANi / asaMkhe bhAgahANI. jaha0 egasa0, ukka0 palido0 asNkhe0bhaago| samma0-sammAmi0 asaMkhe0bhAgavaDI0 asaMkhe0guNavaDDI0 hai aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai / hAsya, rati, arati aura zokakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara antarmuharta hai| 6374. paJcendriya tiryazca aparyAptakoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya hai / asaMkhyAtaguNahAnikA antarakAla nahIM hai| sAta nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| 6375. manuSyagatimeM manuSyoMmeM paJcendriya tiryaJcoMke samAna bhaGga hai| itanI vizeSatA hai ki mithyAtva, gyAraha kaSAya, strIveda, puruSaveda aura napuMsakavedakI asaMkhyAtaguNahAni aura cAra saMjvalanoMkI asaMkhyAtaguNavRddhikA antarakAla nahIM hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtaguNavRddhi aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara antarmuhUrta hai / manuSyaparyAptakoMmeM isI prakAra jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki inameM strIvedakI asaMkhyAtaguNahAni nahIM hai| manuSyaniyoMmeM isI prakAra jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki inameM puruSavedakI asaMkhyAtaguNahAni nahIM hai| manuSya aparyAptakoMmeM paJcendriya tiryazca aparyAptakoMke samAna bhaGga hai| 6376. devagatimeM devoMmeM mithyAtvakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara kucha kama ikatIsa sAgara hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| samyaktva Arrrry Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 207 gA0 22] sattarapayatipadesavihattIe baDDIe aMtaraM hA0 avatta0 ja0 palido0 asaMkhe0, bhAgahA0 ja0 egasa0, ukka0 do vi ekattIsaM sAgaro0 desUNANi / aNaMtANu04 asaMkhe0bhAgavaDI0 hANI0 avahi0 ja0 egasa0, ukka0 ekatIsaM sAgaro0 desUNANi / saMkhe0bhAgavaDDI0 saMkhe0guNavaDDI0 asaMkhe0. guNavaDI0 hANI0 avatta0 ja0 aMtomu0, ukka0 ekatIsaM0 sAgaro0 desUNANi / bArasaka0-purisa0-bhaya-duguMchA0 asaMkhe0bhAgavaDI0 hA0 jaha0 egasamabho, ukka0 palido0 asNkhe0bhaago| avahi0 ja0 egasa0, ukka0 tettIsaM sAgaro0 desUNANi / itthi-Nasa0 asaMkhe bhAgavaDDI0 jaha0 egasa0, ukka0 ekattIsaM sAgaro0 desuunnaanni| asaMkhe0 bhAgahA. jaha0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / hassa-rai-arai-sogANaM asaMkhe0bhAgavaDI0 hANI. jaha0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / evaM bhavaNAdi jAva uvarimagevajjA tti / Navari jamhi ekattIsaM jamhi ya tettIsaM tamhi sagahidIo bhaannidvaaro| 6377. aNuddisAdi jAva savvahA ti miccha0-samma0-sammAmi0-itthiNavaMsa. asaMkhe bhAgahANI0 Natthi aMtaraM / aNaMtANu04 asaMkhe0bhAgahA0 ja0 ukka0 egasamao, bArasaka-purisa0-bhaya-duguMcha. asaMkhe0bhAgavaDi-hA. ja. egasa0, ukka0 palido0 asNkhe0bhaago| avahi0 ja0 egasamao, ukka. sagahidI desUNA / aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavibhaktikA jaghanya antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura eka samaya hai tathA utkRSTa antara donoM hI kucha kama ikatIsa sAgara hai / anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara kucha kama ikatIsa sAgara hai| saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni aura zravaktavyavibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta hai aura utkRSTa antara kucha kama ikatIsa sAgara hai| bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara kucha kama tetIsa sAgara hai| strIveda aura napuMsakavedakI asaMkhyAtamAgavRddhikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara kucha kama ikatIsa sAgara hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai / hAsya, rati, arati aura zokakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| isI prakAra bhavana. vAsiyoMse lekara uparima aveyaka takake devoM meM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki jahAM para ikatIsa sAgara aura jahAM para tetIsa sAgara kahA hai vahAM vara apanI apanI sthiti kahanI caahie| 6377, anudizase lekara sarvArthasiddhi takake devoMmeM mithyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva, strIveda aura napaMsakavedakI asaMkhyAtabhAgahAnikA antarakAla nahIM hai| anantAnubandhIcataSkakI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya hai| bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAbhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 jayadhavalAsahiye kasAyabAhuDe [padesavihattI 5 hassa - rai- arai- sogANaM asaMkhe0 bhAgavaDi-hANI0 jaha0 esa0 uka0 aMtomuhurttaM / evaM jAva aNAhAriti / 1378 NANAjIvehi bhaMgavicayANugameNa duviho Niddeso- ogheNa AdeseNa ya / zragheNa miccha0 asaMkhe 0 bhAgavaDDi- hA0 - abaDi0 niyamA atthi / siyA ede ca asaMkhe0 guNahANivihattio ca / siyA ede ca asaMkhe0 guNahA 0 vihattiyA ca / evamadRkasAya0 / samma0 - sammAmi0 asaMkhe 0 bhAgahA 0 NiyamA asthi / sesapadANi bhajiyavvANi / zratANu04 asaMkhe0 bhAgavaDDi-hA0 avaTTi0 NiyamA asthi / padANi bhavtriANi / cadusaMja0 evaM ceva / itthi0 - napuMsa0 asaMkhe0 bhAgavaDDi- hA 0 NiyamA asthi / siyA ede ca asaMkhe0 guNahA 0 vihattio ca / siyA ede ca asaMkhe * guNahANivihattiyA ca / purisa0 asaMkhe * bhAgavaDDi- hANi0 NiyamA atthi / sesapadANi bhaNijjANi / hassa - rai- arai-sogANaM asaMkhe0 bhAgavaDDi-hANi0 NiyamA asthi / bhaya-durguchA * asaMkhe 0 bhAgavaDDi-hANi avaDi0 NiyamA asthi / 1 6376, AdeseNa raiya 0 micchatta - bArasaka0 -- purisa0--bhaya-- durguchA 0 asaMkhe0 bhAgavaDDi- hANi0 niyamA asthi / / yA ede ca avaDio ca / siyA edeva utkRSTa antara kucha kama apanI apanI sthitipramANa hai / hAsya, rati, arati aura zokakI asaMkhyAta bhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai / isIprakAra anAhAraka mArgaNA taka jAnanA cAhie / isa prakAra antarakAla samApta huA / 6 378. nAnA jIvoMkI apekSA bhaGga vicayAnugamase nirdeza do prakArakA hai-- zrodha aura aadesh| oghase midhyAtvakI asaMkhyAta bhAgavRddhi, asaMkhyAta bhAgahAni aura avasthitavibhaktivAle jIva niyamase haiM / kadAcit ye jIva haiM aura asaMkhyAtaguNahAnivibhaktivAlA eka jIva hai / kadAcit ye jIva haiM aura asaMkhyAtaguNahANivibhaktivAle nAnA jIva haiM / isI prakAra ATha kaSAyoM kI apekSA bhaGga jAnanA caahie| samyaktva aura samyagmithyAtva kI asaMkhyAta bhAgA nivA jIva niyamase haiN| zeSa pada bhajanIya haiM / anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAta bhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitavibhaktivAle jIva niyamase haiN| zeSa pada bhajanIya haiN| cAra saMjvalanoMkI apekSA isI prakAra bhaGga hai / strIveda aura napuMsakavedakI asaMkhyAta bhAgavRddhi aura asaMkhyAta bhAgahAnivAle jIva niyamase haiM / kadAcit ye jIva haiM aura asaMkhyAtaguNahAnivAlA eka jIva hai / kadAcit ye jIva haiM aura asaMkhtAtaguNahAnivAle aneka jIva haiM / puruSavedkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAta bhAgahAnivAle jIva niyamase haiN| zeSa pada bhajanIya haiM / hAsya, rati, arati aura zokakI asaMkhyAta bhAgavRddhi aura asaMkhyAta bhAgahAnivAle jIva niyamase haiM / bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAta bhAgavRddhi, asaMkhyAta bhAgahAni aura avasthitavibhaktivAle jIva niyamase haiM / $ 378. Adezase nArakiyoM meM mithyAtva, bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAta bhAgahAnivAle jIva niyamase haiM / kadAcit ye jIva haiM aura Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe vaDDIe bhaMgavico avahidA ca / samma-sammAmi0 asaMkhe0 bhAgahANi0 NiyamA asthi / sesapadANi bhayaNijANi / aNaMtANu04 asaMkhe0bhAgavaDi-hANi0 NiyamA atthi / sesapadANi bhayaNijjANi / itthi0--Navusa0--hassa-rai--arai- sogANaM asaMkhe0 bhAgavaDi-hANi. NiyamA atthi / evaM satraNeraiya0 paMciMdiyatirikva03 devagadIe devA bhavaNAdi jAva uparimagevajjA ti| 380. tirikkhagaI0 tirikkhA0 micchatta-bArasaka0-bhaya-duguMchA0 asaMkhe0bhAgavaDi-hANi-avahidA NiyamA asthi / samma0-sammAmi asaMkhe0 bhAgahA. NiyamA atthi / sesapadA bhynnijjaa| aNaMtANu04 asaMkhe bhAgavaDi-hANi-avahi. NiyamA atthi / sesapadA bhayaNijjA / itthi-NavaMsa0-caduNoka0 asaMkhe0bhAgavaTi-hA0 NiyamA atthi| purisa0 asaMkhe0bhAgavaDi-hANi. NiyamA atthi / siyA ede ca avaTivihattio ca / siyA ede ca avadvidavihattiyA ca / 6381. paMciMdiyatirikvaapajja0 micchatta-solasaka0-bhaya-duguMchA0 asaMkhe0. bhAgavaDi-hANi0 NiyamA asthi / siyA ede ca avahidavihanio ca / siyA ede ca avahidavihattiyA ca / sammatta-sammAmi0 asaMkhe0bhAgahA0 NiyamA asthi / siyA avasthitavibhaktivAlA eka jIva hai, kadAcit ye jIva haiM aura avasthitavibhaktivAle nAnA jIva haiN| samyaktva aura samyagyithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva niyamase haiN| zeSa pada bhajanIya haiN| anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva niyamase haiN| zeSa pada bhajanIya haiN| strIveda, napuMsakaveda, hAsya, rati, arati aura zokakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva niyamase haiN| isIprakAra saba nArakI, paJcendriya tiryaJcatrika, devagatimeM deva aura bhavanavAsiyoMse lekara uparima veyaka takake devoMmeM jAnanA caahie| 6380. tiryaJcagatimeM tiryaJcoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitavibhaktivAle jIva niyamase haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva niyamase haiN| zeSa pada bhajanIya haiN| anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitavibhaktivAle jIva niyamase haiN| zeSa pada bhajanIya haiN| strIveda, napuMsakaveda aura cAra nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva niyamase haiN| puruSavedakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva niyamase haiN| kadAcit ye jIva haiM aura avasthitavibhaktivAlA eka jIva hai, kadAcit ye jIva haiM aura avasthitavibhaktivAle nAnA jIva haiN| 6 381. paJcendriya tiryazca aparyAptakoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva niyamase haiN| kadAcit ye jIva haiM aura avasthitavibhaktivAlA eka jIva hai, kadAcit ye jIva haiM aura avasthitavibhaktivAle nAnA jIva haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva niyamase haiN| kadAcit ye 27 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 ede ca asaMkhe0 guNahANivihattiyo ca / siyA ede ca asaMkhe0 guNahANivittiyA ca / sattaNoka0 asaMkhe0bhAgavaDi-hANi. NiyamA asthi / 382. maNusagadI0 maNusA0 miccha0--solasaka0--purisa0--bhaya-duguMcha0 asaMkhe0bhAgavaDi-hANi NiyamA atthi / sesapadA bhayaNijjA / sammatta0-sammAmi0 asaMkhe0bhAgahA0 NiyamA asthi / sesapadA bhynnijjaa| isthi0--Nasa0 asthi asaMkhe0bhAgavaDi-hANivihattiyA / siyA ede ca asaMkhe0 guNahANivihattio ca / siyA ede ca asaMkhe guNahANivihattiyA ca / hassa-rai--arai-sogANaM asaMkhe0bhAgavaDihANi NiyamA asthi / maNusapajja0 evaM ceva / Navari itthiveda0 asaMkhe0guNahANi. ptthi| evaM ceva maNusiNIsu / Navari purisa0-NavUsa0 asaMkhe0guNahANi. gatthi / maNusaapajja. ahAvIsaM payaDINaM savvapadA bhynnijjaa| 383. aNudisAdi jAva sabahA tti bArasaka0-purisa0-bhaya-duguMchA. asaMkhe0bhAgavaDi-hANi. NiyamA asthi / siyA ede ca avahidavihattio ca / siyA ede ca avahidavihattiyA ca / micchatta--samma0--sammAmi0--itthi0--Nasa0 asaMkhe0 bhAgahA. NiyamA atthi| aNaMtANu04 asaMkhe0bhAgahA0 NiyamA asthi / siyA ede ca asaMkhe0guNahANivihattio ca / siyA ede ca asaMkhe0guNahANivihatiyA jIva haiM aura asaMkhyAtaguNahAnivAlA eka jIva hai, kadAcit ye jIva haiM aura asaMkhyAtaguNahAnivAle nAnA jIva haiN| sAta nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahA nivAle jIva niyamase haiN| 382. manuSyagatimeM manuSyoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva niyamase haiN| zeSa pada bhajanIya haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva niyamase haiN| zeSa pada bhajanIya haiN| strIveda aura napuMsakavedakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva niyamase haiN| kadAcit ye jIva haiM aura asaMkhyAtaguNahAnivibhaktivAlA eka jIva hai, kadAcit ye jIva haiM aura asaMkhyAtaguNahAnivibhaktivAle nAnA jIva haiN| hAsya, rati, arati aura zokakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva niyamase haiN| manuSyaparyAptakoMmeM isI prakAra bhaGga hai| itanI vizeSatA hai ki inameM strIvedakI asaMkhyAtaguNahAni nahIM hai| isIprakAra manuSyiniyoMmeM bhaGga hai| itanI vizeSatA hai ki inameM puruSaveda aura napuMsakavedakI asaMkhyAtaguNahAni nahIM hai| manuSya aparyAptakoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMke saba pada bhajanIya haiN| 383. anudizase lekara sarvArthasiddhi takake devoMmeM bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva niyamase haiN| kadAcit ye jIva haiM aura avasthitavibhaktivAlA eka jIva hai, kadAcit ye jIva haiM aura avasthitavibhaktivAle nAnA jIva haiN| mithyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva, strIveda aura napuMsakavedakI asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva niyamase haiN| anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva niyamase haiN| kadAcit ye jIva haiM aura asaMkhyAtaguNahAnivibhaktivAlA eka jIva hai, kadAcit ye jIva haiM aura asaMkhyAtaguNahAnivibhaktivAle nAnA jIva haiM / hAsya, rati, arati aura zokakI asaMkhyAta Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe vaDDIe bhAgAbhAgo 211 ca / hassa-rai-arai-sogANaM asaMkhe bhAgavaTTi-hA viha0 NiyamA asthi / evaM jAva aNAhAri tti / 384. bhAgAbhAgANu0 duviho Nideso-mogheNa AdeseNa y| ogheNa miccha. asaMkhe guNahANiviha0 savvajI. kevaDio bhAgo ? aNaMtabhAgo / avahi viha0 savvajI0 keva. 1 asNkhe0bhaago| asaMkhe0bhAgahA. savvajI. keva0 ? sNkhe0bhaago| asaMkhe0bhAgavaTTi0 savvajI0 keva0 1 saMkhejjA bhAgA / evamahakasAya0 / samma0.-sammAmi0 asaMkhe0bhAgavaDi--asaMkhe0guNavaDDi--hANiavatta0 savvajI0 keva0 1 asaMkhe0bhAgo / asaMkhe0bhAgahA0 savvajI0 keva0 ? asaMkhejjA bhAgA / aNaMtANu04 saMkhe0bhAgavaDi---saMkhe0guNavaDDiasaMkhe0guNavaDDi-hANi-avatta0 savvajI0 keva0 1 annNtbhaago| avahi0 asaMkhe0bhAgo / asaMkhe0bhAgahA0 sNkhe0bhaago| asaMkhe0bhAgavaDDi. sadhajIvA keva0 ? saMkhejjA bhAgA / casaMjala0 saMkhe guNavaDi-asaMkheguNahA. savvajI. ke. ? annNtbhaago| avahi0 asNkhe0bhaago| asaMkhe0bhAgahA. keva0 ? sNkhe0bhaago| asaMkhe0 bhAgavaDi0 ke0 ? saMkhejjA bhaagaa| Navari lobhasaMja. asaMkhe0guNahANi. bhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnivibhaktivAle jIva niyamase haiN| isaprakAra anAhArakamArgaNA taka le jAnA caahie| isaprakAra nAnA jIvoMkI apekSA bhaGgavicaya samApta huaa| 6384. bhAgAbhAgAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai-ogha aura Adeza / oghase mithyAtvakI asaMkhyAtaguNahAnivibhaktivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? anantaveM bhAgapramANa haiN| avasthitavibhaktivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? saMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| isIprakAra ATha kaSAyoMkI apekSA bhAgAbhAga jAnanA caahie| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavibhaktivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? asaMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| anantAnubandhIcatuSkakI saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavibhaktivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? anantaveM bhAgapramANa haiN| avasthitavibhaktivAle jIva asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| asaMkhyAtabhAgavRddhi vAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? saMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| cAra saMjvalanoMkI saMkhyAtaguNavRddhi aura asaMkhyAtaguNahAnivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? anantaveM bhAgapramANa haiN| avasthitavibhaktivAle jIva asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? saMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| itanI vizeSatA hai Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 Natthi / itthi-Nasa0 asaMkhe0guNahA0 savvajI0 keva0 1 annNtbhaago| asaMkhe0 bhAgavaDi0 sNkhe0bhaago| asaMkhe0bhAgahANi. saMkhejA bhaagaa| Navari prasa0 asaMkhe0bhAgavaDi-hANINaM vivajjAso kAyayo / purisa0 asaMkhe0guNahA0-saMkhe0guNavaDi-avahi0 annNtbhaago| asaMkhe0bhAgavaDi0 sNkhe0bhaago| asaMkhe0 bhAgahA. saMkhejjA bhaagaa| hassa-rai-arai-so. asaMkhe0bhAgavaDi. sNkhe0bhaago| asaMkhe0bhAgahA0 saMkhejjA bhaagaa| aradi-soga0 asaMkhe0bhAgahANi0 sNkhe0bhaago| asaMkhe0bhAgavaDi0 saMkhejjA bhaagaa| bhaya-duguMza. avahi. asNkhe0bhaago| asaMkhe0bhAgahA. saMkhe0bhAgo / asaMkhe0bhAgavaDi. saMkhejA bhaagaa| 385. AdeseNa Neraiya0 miccha0-bArasaka-purisa-bhaya-duguMchA0 avahi. savvajI. keva0 1 asNkhe0bhaago| asaMkhe0bhAgahA0 ke0 ? sNkhe0bhaago| asaMkhe0bhAgavaDi0 saMkhejA bhaagaa| Navari purisa0 vaDi-hANINaM vivajjAso kAyavyo / sammatta-sammAmi0 asaMkhe0bhAgahA0 savvajI0 keva0 1 asaMkhejA bhaagaa| sesapadA asaMkhe bhaago| aNatANu04 avAhi0 saMkhe0bhAgavaDi-saMkhe guNavaDi-asaMkhe0 guNavaDihANi-avatta0 savvajI0 keva0 ? asNkhe0bhaago| asaMkhe0bhAgahA0 sNkhe0bhaago| ki lobhasaMjvalanakI asaMkhyAtaguNahAni nahIM hai / strIveda aura napuMsakavedakI asaMkhyAtaguNahAnivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? anantaveM bhAgapramANa haiM / asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiM / asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva saMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| itanI vizeSatA hai ki napuMsakavedakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA viparyAsa karanA caahie| puruSavedakI asaMkhyAtaguNahAni, saMkhyAtaguNavRddhi aura avasthitavibhaktivAle jIva anantaveM bhAgapramANa haiN| asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva saMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| hAsya, rati, arati aura zokakI asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiM / asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva saMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| arati aura zokakI asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAta bahubhAgapramANa hai| bhaya aura jugupsAkI avasthitavibhaktivAle jIva asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| 6385. Adezase nArakiyoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI avasthitavibhaktivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? saMkhyAtaveM bhAgaprANa haiM ? asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| itanI vizeSatA hai ki puruSavedakI vRddhi aura hAnikA viparyAsa karanA caahie| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ?. asaMkhyAta bahubhAgapramANa haiM / zeSa padavAle jIva asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| anantAnubandhIcatuSkakI avasthitavibhakti, saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavibhaktivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| asaMkhyAtabhAgahAnivAle Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe vaDDIe bhAgAbhAgo 213 asaMkhe bhAgavaDi0 saMkhejA bhaagaa| itthi0-Nasa0-hassa-rai-arai-soga0 asaMkhe0bhAgavaDi. keva0 ? saMkhe0 bhaago| asaMkhe0bhAgahA0 savva jI. saMkhejjA bhaagaa| Navari NavUsa arai-sogANaM vivarIyaM kAyavvaM / evaM savaNeraiya0 paMcitirikkha03 devagaI0 devA bhavaNAdi jAva uvarimagevajA tti / Navari ANadAdisu purisa-Nasa0micchatta0-aNaMtANu04 asaMkhe0 bhAgavaDi-hANINaM vivajjAso kAyayo / 386. tirikkhagaI0 tirikkhA0 miccha0-bArasaka0 bhaya-duguMcha0 avahi0 savyajI0 asNkhe0bhaago| asaMkhe0 bhAgahANi0 sNkhe0bhaago| asaMkhe0bhAgavaTTi. saMkhejjA bhaagaa| samma0-sammAmi0 asaMkhe0bhAgahA. asaMkhejA bhaagaa| sesapadA asaMkhe0 bhaago| aNaMtANu04 saMkhe0bhAgavaDDi-saMkhe0guNavaDDi-asaMkhe0guNavaDi-hANiavatta. aNaMtabhAgo / ahi. asaMkhe0bhAgo / asaMkhe bhAgahA0 sNkhe0bhaago| asaMkhe0 bhAgavaDi0 saMkhejA bhaagaa| itthi-NavUsa0-hassa-rai-arai-sogA0 NeraiyabhaMgo / purisa0 avahi0 sayajI0 keva0 ? aNaMtabhAgo / asaMkhe0bhAgavaDi. saMkhe0bhAgo / asaMkhe0 bhAgahANi0 saMkhejA bhAgA / 387. paMciMdiyatirikkhaapajja0 miccha0-solasaka0-bhaya-duguMchA0 avahi. jIva saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiM / asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| strIveda, napuMsakaveda, hAsya, rati, arati aura zokakI asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva saba jIvoM ke saMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| itanI vizeSatA hai ki napuMsakadeda, arati aura zokakA viparIta karanA caahie| isIprakAra saba nArakI, paJcandriya tiryaJcatrika, devagatimeM deva aura bhavanavAsiyoM se lekara uparima veyaka takake devoMmeM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki AnatAdikameM puruSaveda, napuMsakaveda, mithyAtva aura anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA viparyAsa karanA cAhie / 6386. tiryazcagatimeM tiryazcoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI avasthitavibhaktivAle jIva saba jIvoMke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva asaMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| zeSa padavAle jIva asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| anantAnubandhIcatuSkakI saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavibhaktivAle jIva anantaveM bhAgapramANa haiN| avasthitavibhaktivAle jIva asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| asaMkhyAtabhAga ddhivAle jIva saMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| strIveda, napuMsakaveda, hAsya, rati, arati aura zokakA bhaGga nArakiyoMke samAna hai| puruSavedakI avasthitavibhaktivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? anantaveM bhAgapramANa haiN| asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva saMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| 6 387. paJcandriya tiryaJca aparyAptakoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 - jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 savvajI0 asNkhe0bhaago| asaMkhe0bhAgahANi. sNkhe0bhaago| asaMkhe0bhAgavaDi. saMkhejjA bhaagaa| samma0-sammAmi0 asaMkhe0guNahA0 asaMkhe0bhAgo / asaMkhe0bhAgahA0 asaMkhejjA bhaagaa| sattaNoka0 riybhNgo| Navari purisa0 avahi0 gatthi / evaM mnnusapjj| 388. maNusagaI. maNusA0 miccha0-aTThaka0 asaMkhe0guNahA0-avahi0 savvajI. keva0 1 asaMkhe0bhAgo / asaMkhe0bhAgahANi. saMkhe bhaago| asaMkhe0 bhAgavaDDi0 saMkhe0bhAgA / samma0-sammAmi0 asaMkhe guNavaDDi-hANi-asaMkhe0bhAgavaDiavatta0 asNkhe0bhaago| asaMkhe0bhAgahA. asaMkhejjA bhaagaa| aNaMtANu04 avahi0saMkhe0bhAgavaDDi-saMkhe0 guNavaDi--asaMkhe0guNavaDi--hANi--avatta0 asaMkhe0 bhAgo / asaMkhe0bhAgahA0 sNkhe0bhaago| asaMkhe0bhAgavaDi0 saMkhejjA bhaagaa| tihisaMja0 avahi0 saMkhe0guNavaDi--asaMkhe guNahANi* sabajI. keva0 ? asaMkhe0bhAgo / asaMkhe0bhAgahA0 sNkhe0bhaago| asaMkhe0bhAgavaDi0 saMkhe0bhAgA / lohasaMjala. saMkhe0guNavaDila-avahi0 savvajI0 asNkhe0bhaago| asaMkhe0bhAgahA. saMkhe0bhAgo / asaMkhe0bhAgavaDi0 saMkhejA bhAgA / itthi-NavUsa0 asaMkhe0guNahA. savvajI0 wamnne.... avasthitavibhaktivAle jIva saba jIvoMke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtaguNahAnivAle jIva asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiM / asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva asaMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| sAta nokaSAyoMkA bhaGga nArakiyoMke samAna hai| itanI vizeSatA hai ki puruSavedakI avasthitavibhakti nahIM hai| isIprakAra manuSya aparyAptakoMmeM jAnanA caahie| $388. manuSyagatimeM manuSyoM meM mithyAtva aura ATha kaSAyoMkI asaMkhyAtaguNahAni aura avasthitavibhaktivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni asaMkhyAtabhAgavRddhi aura avaktavyavibhaktivAle jIva asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiM / ThAsaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva asaMkhyAta bahubhAgapramANa haiM / anantAnubandhIcatuSkakI avasthitavibhakti, saMkhyAtabhAgavRddhi,saMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavibhaktivAle jIva asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| tIna saMjvalanoMkI avasthitavibhakti, saMkhyAtaguNavRddhi aura asaMkhyAtaguNahAnivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAgapramANa haiM ? asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiM / asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiM! asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| lobhasaMjvalanakI saMkhyAtaguNavRddhi aura avasthitavibhakti vAle jIva saba jIvoMke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| strIveda aura napuMsakaveda Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapaDisapadevihattIe vaDDIe bhAgAbhAgo 215 asNkhe0bhaago| asaMkhe0bhAgavaDi-hANINaM nneriybhNgo| purisaveda* saMkhe0guNavaDiavahi-asaMkhe0guNahANi0 asaMkhe0bhAgo / asaMkhe0 bhAgavaDi0 saMkhe0bhogo / asaMkhe0bhAgahA0 saMkhejA bhaagaa| hassa-rai-arai-sogA. asaMkhe bhAgavaDi-hANi. oghaM / bhaya-duguMchA. avahi. asNkhe0bhaago| asaMkhe0bhAgahANi0 saMkhe0bhAgo / asaMkhe0bhAgavaDi0 saMkhejjA bhaagaa| maNusapajja0 evaM ceva / Navari jamhi asaMkhe0 bhAgo tamhi saMkhe0bhAgo / itthiveda0 hassabhaMgo / evaM maNusiNIsu / Navari purisa0Nasa0 asaMkhe0guNahA0 Nasthi / 386. aNudisAdi jAva savvahA ti miccha0-samma0-sammAmi0-itthiNavUsa. patthi bhAgAbhAgo / aNaMtANu04 asaMkhe0guNahANi. asaMkhe0bhAgo / asaMkhe0bhAgahANi asNkhe0bhaagaa| savva Navari saMkhe0bhAgo saMkhejjA bhaagaa| bArasaka0-purisa0-bhaya-duguMchA0 avaDi0 savvajI0 asNkhe0bhaago| asaMkhe0bhAgahA. saMkhe0bhAgo / asaMkhe0bhAgavaDi0 saMkhejjA bhaagaa| savva saMkhejjaM kAyavvaM / hassarai-arai-sogANaM devoghaM / evaM jAva aNAhAri tti / --Marwarivrur kI asaMkhyAtaguNahAnivAle jIva saba jIvoMke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA bhaGga nArakiyoMke samAna hai| puruSavedakI saMkhyAtaguNavRddhi, avasthitavibhakti aura asaMkhyAtaguNahAnivAle jIva asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva saMkhyAta bahabhAgapramANa haiN| hAsya. rati, arati aura zokakI asaMkhyAtabhAgabRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA bhaGga oghake samAna hai| bhaya aura jugupsAkI avasthitavibhaktivAle jIva asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva saMkhyAta bhAgapramANa haiN| asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| manuSya paryAptakoMmeM isIprakAra bhAgAbhAga hai| itanI vizeSatA hai ki jahA~ asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiM vahA~ para saMkhyAtaveM bhAgapramANa jAnanA caahie| tathA strIvedakA bhaGga hAsyake samAna hai| isIprakAra manuSyiniyoMmeM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki puruSaveda aura napuMsakavedakI asaMkhyAtaguNahAni nahIM hai| 6386. anudizase lekara sarvArthasiddhi takake devoMmeM mithyAtva,samyaktva, samyagmithyAtva, sIveda aura napaMsakavedakA bhAgAbhAga nahIM hai| anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtagaNahAnivAle jIva asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva asaMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| itanI vizeSatA hai ki sarvArthasiddhi meM kramase saMkhyAtaveM bhAga aura saMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI avasthitavibhaktivAle jIva saba jIvoMke asa saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| mAtra sarvArthasiddhimeM asaMkhyAtake sthAnameM saMkhyAta karanA caahie| hAsya, rati, arati aura zokakA bhaGga sAmAnya devoMke samAna hai| isaprakAra anAhAraka mArgaNA taka jAnanA caahie| isaprakAra bhAgAbhAga samApta huaa| Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 360. parimANANu0 duviho Ni so-ogheNa AdeseNa y| ogheNa miccha0-bArasaka0-bhaya-duguMchA0 avahi. asaMkhe0bhAgavaDi-hANiviha. ketti ? aNaMtA / asaMkhe0guNahANi0 causaMja0 saMkhe0guNavaDi0 saMkhejjA / Navari lobhasaMja.. bhaya-duguMchA0 asaMkhe0 guNahANi. ptthi| samma0 sammAmi0 savvapadavi0 asaMkhejjA / aNaMtANu04 abahi0-asaMkhe0bhAgavaDi-hANi0 ke0 ? annNtaa| sesapadA0 asNkhejjaa| ithi0-purisa0-Nasa0 asaMkhe0 bhAgavaDi-hANi0 ketti ? aNaMtA / purisa0 avahi0 asaMkhejjA / savvesimasaMkhe guNahANi purisa0 saMkhe0guNavaDri0 saMkhejjA / hassa-rai-arai-sogA. asaMkhe0 bhAgavaDi-hANi0 ketti0 1 aNaMtA / evaM tirikkhaa| Navari seDhipadANi mottaNa vattavvaM / / 361. AdeseNa Neraiya0 ahAvIsaM payaDINaM savvapadA0 ketti ? asaMkhejjA / evaM savvaNeraiya0 savvapaMciMdiyatirikva0 devagaI0 devA bhavaNAdi jAva uvarimagevajjA tti / maNusagadIe evaM ceva / gavari seDhipadA miccha0 asaMkhe0guNahANi0 aNaMtANu0 paMcapadA saMkhejjA / paMciM0tirikkha apa0 28 payaDINaM savvapadA asaMkhejjA / maNusapajjatta-maNusiNIsu jANi padANi atthi tANi sNkhejaa| maNusaapajja0 28 paya0 savvapadA kettiyA ? asNkhejjaa| aNuddisAdi jAva 6360. parimANanugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai--ogha aura Adeza / oghase mithyAtva, bAraha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI avasthita, asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnivibhaktivAle jIva kitane haiM ? ananta haiN| asaMkhyAtaguNahAnivAle aura cAra saMjvalanoMkI saMkhyAtaguNavRddhivAle jIva saMkhyAta haiN| itanI vizeSatA hai ki lobhasaMjvalana, bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtaguNahAni nahIM hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI saba padavibhaktivAle jIva asaMkhyAta haiN| anantAnubandhIcatuSkakI avasthitavibhakti, asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva kitane haiM ? ananta haiN| zeSa padavAle jIva asaMkhyAta haiN| strIveda, puruSaveda aura napuMsakavedakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva kitane haiM ? ananta haiN| puruSavedakI avasthitavibhaktivAle jIva asaMkhyAta haiN| sabakI asaMkhyAtaguNahAnivAle aura puruSavedakI saMkhyAtaguNavRddhivAle jIva saMkhyAta haiN| hAsya, rati, arati aura zAkakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva kitane haiM ? ananta haiN| isIprakAra tiryaJcoMmeM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki zreNisambandhI padoMko chor3akara kathana karanA caahie| $361. zrAdezase nArakiyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMke saba padavAle jIva kitane haiM ? asaMkhyAta haiN| isIprakAra saba nArakI, saba paJcendriya tiyazca, devagatimeM deva aura bhavanavAsiyoM se lekara uparima veyaka takake devoMmeM jAnanA caahie| manuSyagatimeM isIprakAra jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki inameM zreNisambandhI padavAle, mithyAtvakI asaMkhyAtaguNahAnivAle aura anantAnubandhIcatuSkake pA~ca padavAle jIva saMkhyAta haiN| paJcandriya tiryazca aparyAptakoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMke saba padavAle jIva asaMkhyAta hai| manuSyaparyApta aura manuSyiniyoMmeM jo padavAle haiM ve saMkhyAta haiM / manuSya aparyAptakoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMke saba pavAle jIva kitane Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] uttarapayaDipadesavihattIe vaDDIe khettaM 217 0 avarAidA timiccha0 samma0 sammAmi0 - itthi0 - buMsa0 asaMkhe0 bhAgahA * anaMtANu04 asaMkhe 0 bhAgaddA 0 - asaMkhe0 guNahA0 bArasaka- purisa0-bhaya- durguchA0 asaMkhe 0 bhAgavaDDihANi - atra dvi0 caduNoka0 asaMkhe0 bhAgavaDDi-hA0 ketiyA asaMkhejjA | savva 0 O savvapaya0 savvapadA saMkhejjA / evaM jAva aNAhAri ti / 0 1 32. khettANugameNa duviho Niddeso- zragheNa AdeseNa ya / ogheNa miccha aDaka0-bhaya- duguMchA0 asaMkhe 0 bhAgavaDDi hA0 - avahi 0 ke 0 khete ? savvaloge / bhayaduguMdavajja0 asaMkhe0 guNahANi0 ke0 khete 9 loga0 asaMkhe 0 bhAge / samma0 - sammAmi0 savvapadA0 loga0 asaMkhe0 bhAge / anaMtANu04 micchattabhaMgo | Navari saMkhe0 bhAgavaDisaMkhe0 guNavaDDi-- asaMkhe 0 guNavaDDi- hANi avatta0 loga0 asaMkhe0 bhAge / cadusaMja0 asaMkhe0 bhAgavaDi-hANi-avadvi0 ke0 khete ? savvaloge / saMkhe0 guNavaDi0 lobhasaMjalaNaM vajja0 asaMkhe0 guNahANi0 loga 0 asaMkhe 0 bhAge / itthi0 NavuMsa0 asaMkhe0 bhAgavaDDihANi savvaloge / asaMkhe0 guNahANi0 loga * asaMkhe 0 bhAge / evaM purisa0 / Navari avahi0 - asaM khe0 guNavaDi0 loga0 asaMkhe 0 bhAge / caduNoka0 asaMkhe0 bhAgavaDDihaiM ? asaMkhyAta haiM / anudizase lekara aparAjita vimAna takake devoM meM midhyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva, strIveda aura napuMsakavedakI asaMkhyAta bhAgahAnivAle, anantAnubandhI catuSkakI asaMkhyAtabhAgahAni aura asaMkhyAtaguNahAnivAle, bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAta bhAgavRddhi, asaMkhyAta bhAgahAni aura avasthitavibhaktivAle tathA cAra nokaSAyoM kI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAta bhAgahAnivAle jIva kitane haiM ? asaMkhyAta haiM / sarvArthasiddhimeM saba prakRtiyoMke saba padavAle jIva saMkhyAta haiM / isIprakAra anAhAraka mArgaNA taka jAnanA cAhie / O 1 0 isIprakAra parimANa samApta huA / 6 392. kSetrAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai-- zrodha aura Adeza / zraghase midhyAtva, ATha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAta bhAgavRddhi, asaMkhyAta bhAgahAni aura avasthitavibhaktivAle jIvoMkA kitanA kSetra hai ? saba loka kSetra hai / bhaya aura jugupsAko chor3akara asaMkhtAtaguNahAnivAle jIvoMkA kitanA kSetra hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetra hai / samyaktva aura samyagmithyAtva ke saba padavAle jIvoMkA lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetra hai / anantAnubandhIcatuSkakA bhaGga midhyAtvake samAna hai / itanI vizeSatA hai ki saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavibhaktivAle jIvoMkA kSetra lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramaNa hai| cAra saMjvalanoMkI asaMkhyAta bhAgavRddhi, asaMkhyAta bhAgahAni aura avasthitavibhaktivAle jIvoMkA kitanA kSetra hai ? saba loka kSetra hai / saMkhyAtaguNavRddhivAle jIvoM kA aura lobhasaMjvalana ko chor3akara zeSakI asaMkhyAtaguNahAnivAle jIvoMkA lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetra hai / strIveda aura napuMsakavedakI asaMkhyAta bhAgavRddhi aura asaMkhyAta bhAgahAnivAle jIvoMkA kSetra saba loka hai / asaMkhyAtaguNahAnivAle jIvoMkA kSetra lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / isIprakAra puruSavedakI apekSA kSetra jAnanA cAhie / itanI vizeSatA hai ki avasthitavibhakti aura asaMkhyAtaguNavRddhivAle jIvoMkA kSetra lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / cAra nokaSAyoM kI 28 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 hANi sabaloge / evaM tirikkhA0 / Navari saiDhipadA miccha0 asaMkhe0guNahANi. ca patthi / $ 363. AdeseNa Neraiya 28 payaH savvapadA loga0 asaMkhe bhaage| evaM savvaNeraiya0 / savvapaMciMdiyatirikkha-savvamaNussa0 savvapadA ti jAsiM jANi padANi saMbhavaMti tAsiM loga0 asaMkhe0bhAge / evaM jAva aNAhAri ti / 6364. posaNANugameNa duvihoNidde so-ogheNa AdeseNa ya / ogheNa miccha0ahaka0 asaMkhe0bhAgavaDi-hANi-avahi keva0 khettaM posidaM? svvlogo| asaMkhe0 guNahANi0 loga0 asNkhe0bhaago| samma0-sammAmi0 asaMkhe0bhAgavaDi-asaMkhe0guNavaDDihANi-avatta0 loga0 asaMkhe0bhAgo aDacodasa0 / asaMkhe0bhAgahANi0 loga0 asaMkhe0 bhAgo savvalogo vA / aNaMtANu04 micchttbhNgo| Navari saMkhejjabhAgavaDi-saMkhe0guNavaDi-asaMkhe0guNavaDi-hANi--avatta0 loga0 asaMkhe0bhAgo ahaco0 desUNA / cadusaMjala0 saMkhe0guNavaDi0 lobhaM vajja asaMkhe0 guNahANi0 loga0 asaMkhe0 bhAgo / sesaM micchattabhaMgo / itthi-NavUsa0 asaMkhe0bhAgavaDi-hANi savvalogo / asaMkhe0guNaasaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIvoMkA kSetra saba loka hai| isIprakAra tiryaJcoM meM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki inameM zreNisambandhI pada aura mithyAtvakI asaMkhyAtaguNahAni nahIM hai| 6 363. Adezase nArakiyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMke saba padavAle jIvoMkA kSetra lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| isIprakAra saba nArakiyoMmeM jAnanA caahie| saba pazcendriya tiryaJca aura saba manuSyoMmeM saba padoMmeMse jina prakRtiyoMke jo pada sambhava haiM unakA lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetra hai| isIprakAra anAhAraka mArgaNA taka jAnanA caahie| isaprakAra kSetra samApta huaa| 6 364. sparzanAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai-ogha aura Adeza / oghase mithyAtva aura ATha kaSAyakI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitavibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai| saba loka kSetrakA sparzana kiyA hai| asaMkhyAtaguNahAnivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura trasanAlIke kucha kama ATha baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| anantAnubandhIcatuSkakA bhaGga mithyAtvake samAna hai| itanI vizeSatA hai ki saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura basanAlIke kucha kama ATha baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| cAra saMjvalanakI saMkhyAtaguNavRddhivAle aura lobhasaMjvalanako chor3akara zeSakI asaMkhyAtaguNahAnivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| zeSa bhaGga mithyAtvake samAna hai| strIveda aura napuMsakavedakI asaMkhyAtabhAgavRddhi Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ go0 22] uttarapayaDipadesavihattIe vaDDIe posaNaM 219 hANi* loga0 asaMkhe0 bhAgo / purisa0 asaMkhe0bhAgavaDDi-hA0 svvlogo| avahi0 loga0 asaMkhe0bhAgo aDhacoda0 / asaMkhe guNahANi-saMkhe0guNavaDi0 loga0 asNkhe0bhaago| hassa-rai-arai-sogANaM asaMkhe0 bhAgavaDi-hANi svvlogo| bhaya-duguMchA0 asaMkhe bhAgavaDi-hANi-avahi0 svvlogo| 365. AdeseNa geraiya0 micchatta-solasaka0-bhaya-duguMchA0 asaMkhe0bhAgavaDihANi-avahi. loga. asaMkhe0 bhAgo chacodasa0 / samma0-sammAmi0 asaMkhe0bhAgahANi-asaMkhe0 guNahANi. loga0 asaMkhe0 bhAgo chacodasa0 / sesapadA0 khettaM / aNaMtANu04 saMkhe0bhAgavaTTi--saMkhe0 guNavaDi--asaMkhe.guNavaDi--asaMkhe0guNahANiavatta0 khettbhNgo| itthi0-NavUsa. asaMkhe0bhAgavabhi-hANi. loga0 asaMkhe0 bhAgo chacoddasa0 / purisa0 asaMkhe0bhAgavaDi-hANi* loga0 asaMkhe0bhAgo chacodasa0 / avahi. loga0 asaMkhe bhaago| hassa-rai-arai-sogANaM asaMkhe0bhAgavaDi-hANi loga0 asaMkhe0 bhAgo chacodasa0 / paDhamAe khettbhNgo| vidiyAdi jAva sattamA ti aura asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIvoMne sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| asaMkhyAtaguNahAnivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| puruSavedakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIvoMne sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| avasthitavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura sanAlIke kucha kama pATha baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| asaMkhyAtaguNahAni aura saMkhyAtaguNavRddhivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| hAsya, rati, arati aura zokakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIvoMne sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitavibhaktivAle jIvoMne sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| $365. Adezase nArakiyoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlIke kucha kama chaha baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAni aura asaMkhyAtaguNahAnivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlIke kucha kama chaha baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| zeSa padoMkA bhaGga kSetrake samAna hai| anantAnubandhIcatuSkakI saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavibhaktivAle jIvoMkA bhaGga kSetrake samAna hai| strIveda aura napuMsakavedakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura trasanAlIke kucha kama chaha baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| puruSavedakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlIke kucha kama chaha baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / avasthitavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| hAsya, rati, arati aura zokakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlIke kucha kama chaha baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| pahalI pRthivImeM kSetrake samAna bhaGga hai| dUsarIse lekara sAtavIM takakI pRthiviyoM meM sAmAnya Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 NiroghaM / Navari sagaposaNaM / ____$ 366. tirikkhA0 miccha0--solasaka0--bhaya-duguMcha0 asaMkhe0bhAgavaDihANi-avaDhi0 svvlogo| samma0-sammAmi0 asaMkhe0bhAgahANi-asaMkhe0guNahANi. loga0 asaMkhe bhAgo savvalogo vA / sesapadA0 loga0 asaMkhe0bhAgo / aNaMtANu04 saMkhe bhAgavaDi-saMkhe0 guNavaDi-asaMkhe0guNavaDi-hANi-avatta0 loga0 asaMkhe0bhAgo / purisa0 asaMkhe0bhAgavaDi-hANi. svvlogo| avahi loga0 asNkhe0bhaago| itthi0-NavaMsa0hassa-rai-arai-sogANaM asaMkhe0bhAgavaDi-hANi savvalogo / 367. paMciMdiyatirikkha 3 micchatta-bArasaka0bhaya-duguMchA0 asaMkhe0bhAgavaDihANi-avahi0 loga0 asaMkhe0bhAgo savvalogo vA / samma0-sammAmi0 asaMkhe0bhAgahA0-asaMkhe0guNahANi. loga0 asaMkhe0bhAgo savvalogo vaa| sesapadavi0 loga0 asNkhe0bhaago| aNaMtANu04 asaMkhe0bhAgavaDi-hANi-avahi0 loga0 asaMkhe0 bhAgo savvalogo vA / saMkhe0bhAgavaDi0-saMkhe0guNavaDi-asaMkhe0guNavaDi-hANi-avatta0 loga0 asNkhe0bhaago|| itthi0 asaMkhe0bhAgavaDi0 loga0 asaMkhe0 bhAgo divaDa cecace a e nArakiyoMke samAna bhaGga hai| itanI vizeSatA hai apanA apanA sparzana kahanA caahie| 6366. tiryaJcoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitavibhaktivAle jIvoMne sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAni aura asaMkhyAtaguNahAnivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| zeSa pavAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| anantAnubandhIcatuSkakI saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| puruSavedakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIvoMne sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| avasthitavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| strIveda, napuMsakaveda hAsya, rati, arati aura zokakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIvoMne sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| 6397. paJcandriya tiryaJcatrikameM mithyAtva, bAraha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAni aura asaMkhyAtaguNahAnivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| zeSa padavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhtAtaveM bhAga aura sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| strIvedakI asaMkhyAta Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 221 gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe vaDDIe posaNaM codasa0 / asaMkhe0bhAgahA0 loga0 asaMkhe0bhAgo savvalogo vA / purisa0 asaMkhe0bhAgavaDi0 loga0 asaMkhe0bhAgo chacodasa0 / asaMkhe bhAgahANi loga0 asaMkhe0. bhAgo savvalogo vA / avahi0 tirikkhoghaM / NavUsa0-hassa-rai-arai-sogANaM asaMkhe0bhAgavaDi-hANi0 loga0 asaMkhe0bhAgo sabalogo vA / 368, paMciMdiya-tirikkhaapaja0 miccha0--solasaka0--bhaya-duguMchA0 asaMkhe0bhAgavaDi-hA0--avahi0 loga0 asaMkhe0bhAgo savvalogo vaa| samma0. sammAmi0 asaMkhe0bhAgahANi-asaMkhe guNahANi, loga0 asaMkhe0bhAgo savvalogo vA / itthi0 purisa0 asaMkhe0bhAgavaDi0 loga0 asaMkhe bhaago| doNhamasaMkhe0bhAgahANi0 Nasahassa-radi-aradi-sogANaM asaMkhe0bhAgavaDDi-hANi0 loga0 asaMkhe0bhAgo savvalogo vA / maNusagaIe maNusapajja0-maNusiNIsu pNciNdiytirikkhbhNgo| Navari jamhi vajjo tamhi loga0 asNkhe0bhaago| seDhipadA0 loga0 asaMkhe0bhAgo / maNusaapaja. paMciM0tiri0apajjattabhaMgo / 366. devagaIe devesu micchatta-bArasaka0-bhaya-duguMchA0 asaMkhe0bhAgavaDi bhAgavRddhivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveMbhAga aura basanAlIke kucha kama Der3ha baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| puruSavedakI asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlIke kucha kama chaha baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura sarva lokapramANa kSetrakA spazana kiyA hai| avasthitavibhaktivAle jIvoMkA sparzana sAmAnya tiyaJcoMke samAna hai| napuMsakaveda, hAsya, rati, arati aura zokakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura sarva lokapramANa kSetrakA raparzana kiyA hai| 6368. paJcandriya tiryazca aparyAptakoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtarve bhAga aura sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAni aura asaMkhyAtaguNahAnivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtAveM bhAga aura sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| strIveda aura napuMsakavedakI asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| donoMkI asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIvoMne tathA napuMsakaveda, hAsya, rati, arati aura zokakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| manuSyagati meM manuSyaparyApta aura manuSyiniyoMmeM paJcendriya tiryaJcoMke samAna bhaGga hai| itanI vizeSatA hai ki jahA~ para varjanIya hai vahA~ para lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa sparzana hai| tathA zreNisambandhI padavAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| manuSya aparyAptakoMmeM paJcandriya tiryaJca aparyAptakoMke samAna bhaGga hai| 6366. devagatimeM devoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAta Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 hANi avahi0 loga0 asaMkhe0 bhAgo aha Navacoisa bhAgA vA dekhUNA | samma0 - sammAmi0 saMkhe 0 bhAgahANi asaM khe0 guNahANi0 loga0 asaMkhe0 bhAgo aha-Navacodda0 / sesapadA0 loga0 asaMkhe0 bhAgo ahacoda0 / anaMtANu04 asaMkhe 0 bhAgavaDDi- hANiavadvi0 loga0 asaMkhe0 bhAgo aha-Navacoda0 | saMkhe0 bhAgavaDDi saMkhe 0 guNavaddhi O asaMkhe * guNavaDDi- hANi avatta0 loga0 asaMkhe 0 bhAgo ahacoda0 / itthi0 asaMkhe 0bhAgavaDi0 purisa0 asaMkheNabhAgavaDi avadvi0 loga0 asaMkhe0 bhAgo aDhacoda0 denUNA | dopahamasaMkhe 0 bhAgahA 0 caduNoka asaMkhe0 bhAgavaDDi- hANi0 loga0 asaMkhe 0bhAgo yaha vaco60 / evaM sohamma0 / bhavaNa0 trANa0 jodisi0 evaM cetra / Navari sagarajjU0 | saNakkumArAdi jAva sahassAre ci ANadAdi jAva accudA ti sagaposaNaM / uvari khettabhaMgo / evaM jAva aNAhAriti / 400. kAlAnugameNa duviho Niddaso- ogheNa AdeseNa ya / ogheNa miccha00 ahaka0 asaMkhe 0 bhAgavaDi- hANi avaDi0 savvaddhA / asaMkhe0 guNahANi0 jaha0 bhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga tathA nAlI ke kucha kama ATha aura kucha kama nau baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAta bhAgahAni aura asaMkhyAtaguNahAnivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga tathA trasanAlIke kucha kama ATha aura kucha kama nau baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| zeSa padavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura sanAlIke kucha kama ATha baje caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAta bhAhAni aura avasthitavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga tathA sanAlIke kucha kama ATha aura kucha kama nau baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtagu vRddhi, asaMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura sanAlIke kucha kama ATha baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / strIvedakI zrasaMkhyAtabhAgavRddhi tathA puruSavedakI asaMkhyAta bhAgavRddhi aura avasthitavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura sanAlIke kucha kama ATha baDe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| donoMkI saMkhyA bhAgahAni tathA cAra nokaSAyoMkI asaMkhyAta bhAgavRddhi aura asaMkhyAta bhAgahAnivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga tathA sanAlIke kucha kama ATha aura kucha kama nau baTe caudaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / isIprakAra saudharma aura aizAna kalpameM sparzana hai / bhavanavAsI, vyantara aura jyotiSI devoMmeM sparzana isIprakAra hai| itanI vizeSatA hai ki apane apane rAju kahane caahie| sanatkumArase lekara sahasrAra kalpataka aura Anatase lekara acyuta kalpatakake devoMmeM apanA apanA sparzana kahanA cAhie / Age ke devoM meM sparzanakA bhaGga kSetra ke samAna hai / isaprakAra anAhAraka mArgeNA taka jAnanA cAhie / isaprakAra sparzana samApta huA / 400. kAlAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai--prodha aura Adeza / zragha mithyAtva aura ATha kaSAyoMkI asaMkhyAta bhAgavRddhi, asaMkhyAta bhAgahAni aura avasthitavibhaktikA Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] uttarapayasipa devihantIe baDDIe kAlo 223 0 egasamao, ukka0 saMkhejjA samayA / samma0 - sammAmi0 asaMkhe0 bhAgavaDDi-asaMkhe 0. guNavaDi0 jaha0 zraMtomu0, ukka0 palido0 zrasaMkhe0 bhAgo / asaM0 bhAgahANi0 savvaddhA / asaMkhe0 guNahANi avatta0 ja0 egasa0, ukka0 Avali0 asaMkhe0 bhAgo / anaMtANu 04 asaMkhe0 bhAgavaDi-hANi avadvi0 savvaddhA / saMkhejjabhAgavaDDi-saMkhe guNavaDhi - asaMkhe0 guNahANi attavva0 ja0 egasa0, ukka0 Avali0 asaMkhe 0 bhAgo / asaMkhe 0 guNavaDDhi 0 jaha0 egasamao, ukka0 palido0 asaMkhe0 bhAgo / cadusaMjala 0 asaMkhe0 bhAgavaDDi--hANi--avaDi0 savvaddhA / saMkhe0guNavaDDi0 lobhasaMja0 vajja0 asaMkhe 0 guNahA0 ja0 egasa0, ukka0 saMkhejjA samayA / itthi - NavuMsa0 asaMkhe0 bhAgavaDDi- hANi0 savtraddhA | asaMkhe0 guNahANi0 jaha0 egasamao, ukka0 saMkhe0 samayA / purisa0 asaM0 bhAgavaDi-hA0 savvaddhA / avahi0 jaha0 esa 0, ukka0 Avali0 asaM0 / asaM 0 guNahA 0-saMkhe0 guNavaDDi0 ja0 esa 0, ukka0 saMkhe0 samayA / hassa-raiarai- sogANaM asaMkhe0 bhAgavaDi- dANi0 savvaddhA / bhaya0 - du0 asaM0 bhAgavaDDi-hA0aafs o 10 savvaddhA / 401. deseNa Neraiya0 miccha0 bArasaka0 - purisa 0 -bhaya-duguMchA0 asaMkhe 0 kAla sarvadA hai| asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai / samyaktva aura samyagmidhyAtvakI asaMkhyAta bhAgavRddhi aura asaMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya kAla antarmuhUrta hai aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / zrasaMkhyAta - bhAgahAnikA kAla sarvadA hai / asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavibhaktivAle jIvoMkA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAta bhAgavRddhi, asaMkhtAta bhAgahAni aura avasthitavibhaktikA kAla sarvadA hai| saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / asaMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / cAra saMjvalanakI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitavibhaktikA kAla sarvadA hai / saMkhyAta - guNavRddhikA tathA lobhasaMjvalana ko chor3akara asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai / strIveda aura napuMsakavedakI asaMkhyAta bhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA kAla sarvadA hai / asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai / puruSavedakI asaMkhyAta bhAgavRddhi aura asaMkhyAta bhAgahAnikA kAla sarvadA hai / avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / saMkhyAtaguNahAni aura saMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai / hAsya, rati, arati aura zokakI asaMkhyAta bhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA kAla sarvadA hai / bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAta bhAgavRddhi, asaMkhyAta - bhAgahAni aura avasthitavibhaktikA kAla sarvadA hai / 401. Adeza se nArakiyoM meM mithyAtva, bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesayihattI 5 bhAgavaDi-hANi0 sambaddhA / avahi0 ja0 egasa0, ukka0 Avali* asNkhe0bhaago| samma0-sammAmi0 asaMkhe0 bhAgahA. savvadA / asaMkhe guNahANi-avatta0 jaha. egasa0, uka0 Ava0 asaMkhe0 bhaago| asaMkhe bhAgavaDi-asaMkhe0 guNavaDi* jaha0 aMtomu0, ukka0 palido0 asNkhe0bhaago| aNaMtANu04 asaMkhe0 bhAgavaDi0-hANika savvaddhA / saMkhe0bhAgavaDi--saMkhe0 guNavaDi--asaMkhe0guNahANi--avahi0-avatta0 jaha0 egasa0, ukka0 Avali. asaMkhe0 bhaago| asaMkheguNavaDi0 ja0 egasa0, uka0 palido0 asaMkhe0 bhaago| isthi0-Nasa0-hassa-rai-arai-sogANaM asaMkhe0bhAgavaDihANi savvaddhA / evaM sattasu puddhviisu| . 402. tirikkhagadI0 tirikkhA0 oghaM / Navari seDhipadANi mottaNa / paMciMdiyatirikravatie NArayabhaMgo / paMciMtiri0 apajja0 micchatta0-solasaka0-bhayaduguMchA0 asaMkhe0bhAgavaDDi--hANi savvaddhA / avahi0 ja0 egasa0, ukka0 zrAvali. asaMkhe0bhAgo / samma0-sammAmi0 asaMkhe0bhAgahANi0 savvadA / asaMkhe0guNahANi. jaha0 egasamao, ukka0 Ava0 asaM0 bhaago| sattaNoka0 asaMkhe0 bhAgavaDi-hANi. svvddhaa| wrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr. asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA kAla sarvadA hai| avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla zrAvalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA kAla sarvadA hai| asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya kAla antarmuhUrta hai aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA kAla sarvadA hai| saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni, avasthita aura avaktavyavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| asaMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| strIveda, napuMsakaveda, hAsya, rati, arati aura zokakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA kAla sarvadA hai| isI prakAra sAtoM pRthiviyoMmeM jAnanA caahie| 6402. tiryazcagatimeM tiryaJcoMmeM oghake samAna bhaGga hai / itanI vizeSatA hai ki zreNisambandhI padoMko chor3akara kahanA caahie| paJcandriya tiryazcatrikameM nArakiyoMke samAna bhaGga hai| paJcandriya tiryaJca aparyAptakoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA kAla sarvadA hai| avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| samyaktva aura samyagmithyAtva kI asaMkhyAtabhAgahAnikA kAla sarvadA hai| asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| sAta nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA kAla sarvadA hai| Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 225 . gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe baDDIe kAlo 403. maNusANaM paMciMdiyatiriksvabhaMgo / Navari samma0 sammAmi0 asaMkhe0bhAgavaDDi-asaMkhe0 guNavaDi0 jahaNuka0 aMtomuhuttaM / aNaMtANu04 asaMkhe0 guNavaDi0 ja0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / chaNhamavatta0 aNaMtANu04 asaMkhe0guNahANi. purisa0 avahi. jaha0 egasa0, ukka. saMkhejA samayA / khavagapadANamoghaM / maNusapajjattamaNusiNIsu evaM cev| gavari samma0-sammAmi0 asaMkhe0 guNahANi0 dhuvabaMdhINamavaDi. jaha0 egasa0, ukka0 saMkhejjA samayA / maNusapajja0 itthi0 asaMkhe0guNahANi. gatthi / maNusiNI* purisa0-Nasa0 asaMkhe0guNahANi0 Nasthi / 1404. maNusaapajja0 miccha0-solasaka0-bhaya-duguMDA0 asaMkhe bhAgavaDihANi0 jaha0 egasa0, ukka0 palido0 asaMkhe0 bhAgo / ahi. jaha0 egasa0, ukka0 Avali0 asaMkhe0 bhaago| samma-sammAmi0 asaMkhe0 bhAgahANi. jaha0 egasa0, ukka0 palido0 asNkhe0bhaago| asaMkhe guNahANi. jaha0 egama0, ukka0 Avali. asaMkhe0bhAgo / sattaNoka. asaMkhe bhAgavaDi-hANi * jaha0 egasa0, ukka0 palido. asNkhe0bhaago| 6405. devagaI. devA0 bhavaNAdi jAva uparimagevajjA ti NArayabhaMgo / aNudisAdi jAva savvahA ti miccha0-samma0-sammAmi0-itthi0-NadhuMsa0 asaMkhe0 6403. manuSyoMmeM paJcendriya tiyaMJcoMke samAna bhaGga hai| itanI vizeSatA hai ki samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtaguNavRddhikA javanya aura utkRSTa kAla antarmuhUta hai / anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| chahakI avaktavyavibhaktikA, anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahAnikA aura puruSavedakI avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai| kSapaka padoMkA bhA oghake samAna hai| manuSya paryApta aura manuSyaniyoMmeM isI prakAra hai| itanI vizeSatA hai ki samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtaguNahAnikA tathA dhruvabandhinI prakRttiyoMkI avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai / manuSya paryAtakoMmeM strIvedakI asaMkhyAtaguNahAni nahIM hai| manuSyiniyoM meM puruSaveda aura napuMsakavedakI ase khyAtaguNahAni nahIM hai / 6404. manuSya aparyAtakoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| avasthitavibhaktikA jayanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtamAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| sAta nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| 405. devagatimeM devoMmeM tathA bhavanavAsiyoMse lekara uparima veyaka takake devoMmeM nArakiyoMke samAna bhaGga hai / anudizase lekara sarvArthasiddhi takake devoMmeM mithyAtva, samyaktva, 26 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 bhAgahANi savvadA / evamaNaMtANu04 / gavari asaMkhe0guNahANi. jaha0 egasa0, ukka0 Avali. asaMkhe0 bhaagaa| bArasaka0-purisa0-bhaya-duguMchA0 asaMkhe0 bhAgavaDihANi savvaddhA / avahi0 ja0 egasa0, uka0 Avali. asNkhe0bhaago| hassa-raiarai-sogANaM asaMkhe0bhAgavaDi-hANi svvdaa| gavari savva jamhi zrAvali. asaMkhejo bhAgo tamhi saMkhejjA samayA / evaM jAva aNAhAri ti / 6406. aMtarANugameNa duviho Niddeso-ogheNa AdeseNa y| ogheNa miccha0-ahaka0 asaMkhe0bhAgavaDi-hANi-avahi0 patthi aMtaraM / asaMkhe0guNahA0 ja0 egasa0, ukka0 chammAsA / samma0-sammAmi0 asaMkhe0bhAgahA0 patthi aMtaraM / asaMkhe0bhAgavaDDi--asaMkhe0guNavaDi--hANi--avatta0 jaha0 egasa0, ukka0 cavIsamahorate saadi| aNaMtANu04 asaMkhe0 bhAgavaDDi--hANi--avahi0 gatthi aMtaraM / saMkhe0bhAgavaDi-saMkhe0guNavaDi-asaMkhe0guNavaDi-hANi-avatta0 jaha0 egasa0, ukka0 cavIsamahoratte saadhige| cadusaMjala0 asaMkhe0bhAgavaDi-hANi-avahi. patthi aMtaraM / saMkhejaguNavaDi-asaMkhe guNavaDi-hANi0 ja0 egasa0, uka. chmmaasaa| Navari rrrrrrrrrrrrrrrrrr samyagmithyAtva, strIveda aura napuMsakavedakI asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIvoMkA kAla sarvadA hai| isI prakAra anantAnubandhIcatuSkakI apekSAse kAla jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA kAla sarvadA hai| avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| hAsya, rati, arati aura zokakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA kAla sarvadA hai| itanI vizeSatA hai ki jahA~ zrAvalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAla kahA hai vahA~ sarvArthasiddhimeM saMkhyAta samaya kAla hai| isIprakAra anAhAraka mArgaNA taka jAnanA caahie| isaprakAra kAla samApta huaa| 6406. antarAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai--ogha aura aadesh| zroghase mithyAtva aura ATha kaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitavibhaktikA antara kAla nahIM hai| asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara chaha mahInA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA antara kAla nahIM hai| asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dina-rAta hai| anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitavibhaktikA antarakAla nahIM hai / saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dina-rAta hai| cAra saMjvalanoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitavibhaktikA antara kAla nahIM hai| saMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNavRddhi aura asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya hai Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] uttarapayaDipadesavihattIe vaDDIe aMtaraM lobhasaMja0 asaMkhe guNahANi0 patthi / purisa0 avahi0 ja0 egasa0, ukka. asaMkhejjA logA / saMkhe0 guNavaDi-asaMkhe0guNahANi0 ja0 egasa0, ukka0 chammAsA / sesaM micchattabhaMgo / itthi Naqsa. asaMkhe0bhAgavaDi-hANi patthi aMtaraM / asaMkhe0guNahANi0 ja0 egasa0, ukka. vAsapudhattaM / hassa-rai-arai-sogANaM asaMkhe0bhAgavaDihANi0 Natthi aMtaraM / bhaya-duguMchA0 asaMkhe0 bhAgavaDi-hANi-avahi0 gatthi aMtaraM / evaM tirikkhA0 / Navari seDhipadA patthi IsaNamohakkhavaNA ca / ___ 407. AdeseNa Neraiya0 miccha0--bArasaka---purisa0--bhaya--duguMchA0 asaMkhe0 bhAgavaDi-hANi. Natthi0 aNtrN| avahi0 ja0 egasa0, ukka0 asaMkhejjA logaa| sammatta-sammAmi0 asaMkhe0bhAgahANi0 Nasthi aMtaraM / asaMkhe0 bhAgavaDi0asaMkhe0guNavaDi-hANi-avatta. jaha0 egasa0, ukka0 cavIsamahoratte sAdhige / aNaMtANu04 asaMkhe0bhAgavaDi-hANi0 patthi aMtaraM / avahi0 ja0 egasa0, ukka0 asaMkhejjA logaa| saMkhe0bhAgavaDi-saMkhejjaguNavaDi-asaMkhe0 guNahANi-avatta0 jaha0 egasa0, uka0 cauvIsamahorate saadhige| itthi--NaQsa0--hassa-rai-arai-sogANaM asaMkhe0 bhAgavaDi-hANi. patthi aMtaraM / evaM savvaNeraiya0 paMciMdiyatirikkhatiya0 aura utkRSTa antara chaha mahInA hai| itanI vizeSatA hai ki lobhasaMjvalanakI asaMkhyAtaguNahAni nahIM hai| puruSavedakI avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara asaMkhyAta lokapramANa hai / saMkhyAtaguNavRddhi aura asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara chaha mahInA hai| zeSa bhaGga mithyAtvake samAna hai| strIveda aura napuMsakavedakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA antara kAla nahIM hai| asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara varSapRthaktvapramANa hai| hAsya, rati, arati aura zokakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA antara kAla nahIM hai| bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitavibhaktikA antara kAla nahIM hai| isIprakAra tiyaJcoMmeM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki inameM zreNisambandhI pada tathA darzanamohanIyakI kSapaNA nahIM hai| 6407. Adezase nArakiyoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA antarakAla nahIM hai / avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara asaMkhyAta lokapramANa hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA antara kAla nahIM hai| asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dita-rAta hai| anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA antara kAla nahIM hai| avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara asaMkhyAta lokapramANa hai| saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dina-rAta hai / strIveda, napuMsakaveda, hAsya, rati, arati aura zokakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA antara kAla nahIM hai / isIprakAra saba nArakI, paJcendriya Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 devagaI0 devA bhavaNAdi jAva uvarimagevajjA tti / 408. paMciMdiyatirikkha apajja0 miccha0-solasaka0-bhaya-duguMchA0 asaMkhe0. bhAgavaDa-hANi. patthi aMtaraM / avahi0 ja0 egasamao, ukka0 asaMkhejjA logaa| samma0-sammAmi0 asaMkhe0 bhAgahANi. patthi aMtaraM / asaMkhejjaguNahANi. ja. egasa0, ukka0 cavIsamahorate saadhige| sattaNoka0 asaMkhe0bhAgavaDi-hANi. patthi aNtrN| 406. maNusagaI0 maNusA0 pNciNdiytirikkhbhNgo| Navari seDhipadANamoghaM / maNusapajjattA0 evaM cetra / Navari itthiveda0 asaMkhe0 guNahANi0 patthi / maNusiNIsu evaM ceva / Navari purisa0-Nasa0 asaMkhe0 guNahANi0 Nasthi ! NAri jamhi chammAsA tamhi vAsapudhattaM / maNusa apaja miccha0-solasaka0-bhaya-duguMchA0 asaMkhe0bhAgavaDihANi. jaha0 egamamo, ukka0 palido0 asaMkhe0 bhaago| avahi0 ja0 egasa.. ukka0 asaMvejjA logaa| samma0-sammAmi0 asaMkhe0 bhAgahANi--asaMkhe0guNahANi0 jaha. egasamo, ukka palido0 asaMve0 bhaago| satagoka0 asaMkhe0 bhAgavaDihANi. jaha0 egasa0, ukka0 palido. asNkhe0bhaago|| tiryaJcatrika, devagatimeM sAmAnya deva aura bhavanavAsiyoMle lekara uparima veyaka takake devoMmeM jAnanA caahie| 6408. paJcendriya tiryaJca aparyAptakoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA antara kAla nahIM hai / avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara asaMkhyAta lokapramANa hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA antara kAla nahIM hai| asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dina-rAta hai| sAta nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA antarakAla nahIM hai| 6406. manuSyagatimeM manuSyoMmeM paJcendriya tiryaJcoMke samAna bhaGga hai| itanI vizeSatA hai ki zreNisambandhI padoMkA bhaGga oghake samAna hai| manuSyaparyAptakoMmeM isIprakAra hai| itanI vizeSatA hai ki strIvedakI asaMkhyAtaguNahAni nahIM hai| manuSyaniyoM meM isIprakAra hai| itanI vizeSatA hai ki puruSaveda aura napuMsakavedakI asaMkhyAtaguNahAni nahIM hai| itanI aura vizeSatA hai ki jahA~ para chaha mahInA antara kAla kahA hai vahA~ para varSapRthaktva kahanA cAhie / manuSya aparyAptakoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara asaMkhyAta lokapramANa hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAni aura asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa zAntara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| sAta nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara palyake asaMkhtAtaveM bhAgapramANa hai| Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe vaDDIe appAbahuaM 410. aNudisAdi jAba sabahA ti miccha0-samma0-sammAmi0-ithi0Naqsa0 asaMkhe0 bhAgahANi. patthi aMtaraM / agaMtANu04 asaMkhez2abhAgahANi0 Natthi aMtaraM / asaMkhe0 guNahANi0 jaha0 egasa0, ukka0 bAsapudhattaM / savvahe palido0 sNkhe0bhaago| bArasaka0--purisave0--bhaya--duguMcha. asaMkhe0 bhAgavabhi-hANi. Natthi aMtaraM / avahi. jaha0 egasa0, ukka0 asaMkhejjA logaa| hassa-rai--arai--sogANaM asaMkhe0bhAgavaTi-hANi gatthi aMtaraM / evaM jAva aNAhAri ti / 411. bhAvANugameNa duviho Niddeso-ogheNa AdeseNa ya / ogheNa ahAvIsaM payaDINaM savvapadA ci ko bhAvo ? odaio bhAvo / evaM jAva aNAhAri ti| 6412. appAbahuANugameNa duviho Nidde so---ogheNa AdeseNa ya / ogheNa micchatta-ahaka0 savvatthovA asaMkhe0guNahANi / ahi. aNaMtaguNA / asaMkhe0bhAgahANi. asaMkhe0 gunnaa| asaMkhe0 bhAgavaDi0 sNkhe0gunnaa| sammatta--sammAbhi0 savvatthovA asaMkhe0 guNahANi / avatta0 asaMkhe0guNA / asaMkhejjaguNavaDi0 asaMkhe0. guNA / asaMkhe0 bhAgavaDi0 saMkhejaguNA / asaMkhe0bhAgahANi. asaMkhe0guNA / $ 410. anudizase lekara sarvArthasiddhi takake devoMmeM mithyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva, strIveda aura napuMsakavedakI asaMkhyAtabhAgahAnikA antara kAla nahIM hai| anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtabhAgahAnikA antara kAla nahIM hai| asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara varSapRthaktvapramANa hai / mAtra sarvArthasiddhimeM palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA antara kAla nahIM hai| avasthitavibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara asaMkhyAta lokapramANa hai| hAsya, rati, arati aura zokakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura asaMkhyAtabhAgahAnikA antara kAla nahIM hai / isIprakAra anAhAraka mArgaNA taka jAnanA caahie| isaprakAra antara kAla samApta huaa| 411. bhAvAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai-ogha aura aadesh| oghase aTThAIsa prakRtiyoMke saba padoMkA kauna bhAva hai ? audayika bhAva hai| isIprakAra anAhAraka mArgaNA taka jAnanA caahie| isaprakAra bhAva samApta huaa| 412. alpabahutvAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai-zrogha aura Adeza / oghase mithyAtva aura ATha kaSAyoMkI asaMkhyAtaguNahAnivAle jIva sabase stoka haiN| unase avasthitavibhaktivAle jIva anantaguNe haiN| unase asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtaguNahAnivAle jIva sabase stoka haiN| unase avaktavyavibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase asaMkhyAtaguNavRddhivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 ayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 aNaMtANu04 savvatthovA avatta0 / asaMkhe guNahANi0 asaMkhe0guNA / saMkhe0bhAgavaDi0 asaMkhe0guNA / saMkhe0guNavaDDi0 saMkhe0guNA / asaMkhe0guNavaDi0 asaMkhe0guNA / avahi0 aNaMtaguNA / asaMkhe0bhAgahANi asaMkhe0guNA / asaMkhe0bhAgavaDi0 saMkhejaguNA / tiNhaM saMjalaNANaM savvatthovA saMkhejjaguNavaDi0 / asaMkhe guNahANi. tattiyA ceva / avahi0 aNaMtaguNA / asaMkhe0bhAgahANi asaMkhe0 gunnaa| asaMkhe0. bhAgavaDi0 saMkhe0guNA / lobhasaMjalaNAe savvatthovA sNkhe0gunnvddi| avahi0 aNaMtaguNA / asaMkhe0 bhAgahANi. asNkhe0gunnaa| asaMkhe0 bhAgavavi0 saMkhe0guNA / isthi0 savvatthovA asaMkhe guNahANi / asaMkhe0bhAgavaDDi0 arNataguNA / asaMkhe0bhAgahANi0 saMkhe0 guNA / purisa0 samvatthovA saMkhejjaguNavaDi0 / asaMkhe0guNahANi. tattiyA ceva / avahi. asaMkhe0 gunnaa| asaMkhe0 bhAgavaDi. annNtgunnaa| asaMkhe0bhAgahANi. sNkhegunnaa| Naqsa0 sambatthovA asaMkhe0guNahANi / asaMkhe0bhAgahANi. aNaMtaguNA / asaMkhe0bhAgavaDi0 saMkhe guNA / evamaradi-sogA0 / Navari asaMkhe0 guNahANi. Natthi / hassa-rai0 savvatthovA asNkhe0bhaagvddi| asaMkhe0bhAgahANi0 saMkhe0 guNA / bhaya-duguMchA0 savvatthovA avahi0 / asaMkhe0 bhAgahA0 HHHHI saMkhyAtaguNe haiN| unase asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| anantAnubandhIcatuSkakI avaktavyavibhaktivAle jIva sabase stoka haiN| unase asaMkhyAtaguNahAnivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase saMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase saMkhyAtaguNavRddhivAle jIva saMkhyAtaguNe haiM / unase asaMkhyAtaguNavRddhivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / unase avasthitavibhaktivAle jIva anantaguNe haiN| unase asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| tIna saMjvalanoMkI saMkhyAtaguNavRddhivAle jIva sabase stoka haiN| asaMkhyAtaguNahAniyAle jIva utane hI haiN| unase avasthitavibhaktivAle jIva anantaguNe haiN| unase asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva asaMkhyAtaguraNe haiN| unase asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| lobhasaMjvalanakI saMkhyAtaguNavRddhivAle jIva sabase stoka haiN| unase avasthitavibhaktivAle jIva anantaguNe haiN| unase asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| strIvedakI asaMkhyAtaguNahAniyAle jIva sabase stoka haiN| unase asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva anantaguNe haiN| unase asaMkhyAtabhAgahAnivAle jova saMkhyAtaguNe haiN| puruSavedakI saMkhyAtaguNavRddhivAle jIva sabase stoka haiN| asaMkhyAtaguNahAnivAle jIva utane hI haiN| unase avasthitavibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva anantaguNe haiN| unase asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| napuMsakavedakI asaMkhyAtaguNahAnivAle jIva sabase stoka haiN| unase asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva anantaguNe haiN| unase asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| isI prakAra arati aura zokakI apekSA alpabahutva hai| itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtaguNahAni nahIM hai / hAsya aura ratikI asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva sabase stoka haiN| unase asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| bhaya aura jugupsAkI avasthitavibhaktivAle jIva sabase stoka haiN| unase asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva asaMkhyAtaguNe Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 231 gA0 22] uttarapayaDisapadevihattIe vaDDIe appAbahuaM asaMkhe0guNA / asaMkhe0 bhAgavaDi0 saMkhe0guNA / 413. AdeseNa Neraiya0 micchatta-bArasaka0-purisa0-bhaya-duguMchA0 savvatthovA avahi0 / asaMkhe0bhAgahANi0 asaMkhe0guNA / asaMkhe0bhAgavaDi0 sNkhe0gunnaa| Navari purisa0 vaDi-hANINaM vivajjAso kAyavyo / sammatta-sammAmi0 savvatthovA asaMkhe0 guNahANi / avatta0 asaMkhe0 gunnaa| asaMkhe0guNavaDDi0 asaMkhe0guNA / asaMkhe0bhAgavaDi0 saMkhe0 guNA / asaMkhe0bhAgahANi0 asaMkhe0guNA / aNaMtANu04 savvatthovA avatta0 / asaMkhe0guNahANi. asaMkhe0guNA / saMkhe.. bhAgavaDri0 asaMkhe0guNA / saMkhe guNavaDi0 saMkheguNA / asaMkhe0guNavaDi. asNkhe0gunnaa| avahi. asNkhe0gunnaa| asaMkhe0bhAgahANi. asaMkhe0guNA / asaMkhebhAgavaDi0 saMkhejjaguNA / itthi-NavUsa0-caduNoka0 oghaM / Navari ithi0-NavaMsa. asaMkhe0guNahANi0 patthi / evaM sattasu puDhavIsu paMciMdiyatirikkha03 devA bhavaNAdi jAva uparimagevajjA ti / Navari ANadAdisu purisa0 bhybhNgo| Naqsaya0 itthiAbhaMgo / miccha0-aNaMtANu04 vaDi-hANINaM vivajjAso ca kaayvyo|| haiN| unase asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAtaguNe haiM / 6413. Adezase nArakiyoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI avasthitavibhaktivAle jIva sabase stoka haiM / unase asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| itanI vizeSatA hai ki puruSavedakI vRddhi aura hAnikA viparyAsa karanA caahie| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtaguNahAnivAle jIva sabase stoka haiN| unase avaktavyavibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase asaMkhyAtaguNavRddhivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| unase asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| anantAnubandhIcatuSkakI avaktavyavibhaktivAle jIva sabase stoka haiN| unase asaMkhyAtaguNahAnivAle jIva asaMkhyAtagaNe haiN| unase saMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase saMkhyAtaguNavRddhivAle jIva saMkhyAtagaNe haiN| unase asaMkhyAtaguNavRddhivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase avasthitavibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva asaMkhyAtagaNe haiN| unase asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| strIveda, napuMsakaveda aura cAra nokaSAyoMkA bhaGga oghake samAna hai| itanI vizeSatA hai ki strIveda aura napuMsakavedakI asaMkhyAtaguNahAni nahIM hai| isI prakAra sAtoM pRthiviyoMmeM tathA paJcendriya tiryaJcatrika, sAmAnya deva aura bhavanavAsiyoMse lekara uparima veyaka takake devoMmeM jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki AnatAdikameM puruSavedakA bhaGga bhayake samAna hai| napuMsakavedakA bhaGga strIvedake samAna hai| tathA mithyAtva aura anantAnubandhIcatuSkakI vRddhi aura hAnikA viparyAsa karanA caahie| vizeSArtha-- yahA~ sAmAnya nArakI AdimeM strIveda, napuMsakaveda aura cAra nokaSAyoMkA bhaGga oghake samAna jAnanekI sUcanA kI hai so jahA~ para oghameM anantaguNA kahA hai vahA~ para ina mArgaNAoMmeM asaMkhtAtaguNA karanA caahie| ye saba mArgaNAaiM asaMkhyAta saMkhyAvAlI honese mUlameM isa vizeSatAkA khulAsA nahIM kiyA hai| Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 jayadhavalAsahide kasAyapAhure padesabihattI 5 414. tirikvagaI. tirikkhA0 micchatta-bArasaka0 bhaya-duguMchA0 savvatthovA avahi0 / asaMkhe0bhAgahANi. asaMkhe0guNA / asaMkhe0 bhAgavaDi0 saMkhe0guNA / evaM purisa0 / Navari asaMkhe0bhAgavaDi0 annNtgunnaa| sammatta-sammAmi-aNaMtANu04 ogha / itthi0-Nasa0-caduNoka. nnaarybhNgo| paMciMdiyatirikkha apajja0 miccha0. solasaka0 bhaya duguMDA0 savvatthovA avahi0 / asaMkhe0bhAgahANi. asaMkhe0guNA / asaMkhe0bhAgavaTi saMkhe0guNA / sammatta-sammAmi0 savvatthovA asaMkhe0guNahANi | asaMkhe0bhAgahANi. asNkhe0gunnaa| sattaNokasAya0 nnaarybhNgo| Navari purisa0 avaTi. ptthi| 1415. maNusagaI0 maNussA0 miccha0 aTakasA. savvatthovA asaMkheguNahANi / avahi0 asaMkhe guNA / asaMkhe0 bhAgahANi0 asaMkhe0guNA / asaMkhe0bhAgavaDi0 saMkhe0 gunnaa| sammatta-sammAmi0 savvatthovA avatta0 / asaMkhe0 guNavaDi. saMkhe0guNA / asaMkhe0 bhAgavaDi0 sNkhe0gunnaa| asaMkhe0 guNahANi. asaMkhe0 guNA / asaMkhe0 bhAgahANi. asaMkhe0guNA / aNaMtANubaMdhicaukka0 savvatthovA avatta / asaMkhe0 guNahANi. saMkhe0guNA / saMkhe0 bhAgavaDi0 saMkhe0guNA / saMkhe0guNavaDi. saMkhe0guNA / asaMkhe0guNavaDDi0 saMkhejaguNA / avahi. asaMkhe0 gunnaa| asakhe0 6414. tiyazcagatimeM tiryaJcoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI avasthitavibhaktivAle jIva sabase stoka haiN| unase asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| isI prakAra puruSavedakI zrapekSA alpabahutva hai| itanI vizeSatA hai ki isakI asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva anantaraNe haiN| samyaktva, samyagmithyAtva aura anantAnubandhIcatuSkakA bhaGga oghake samAna hai| strIveda, napuMsakaveda aura cAra nokaSAyoMkA bhaGga nArakiyoke samAna hai| paJcandriya tiryazca aparyAptakoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI avasthitavibhaktivAle jIva sabase stoka haiN| unase asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtaguNahAnivAle jIva sabase stoka haiN| unase asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| sAta nokaSAyoMkA bhaGga nArakiyoMke samAna hai| itanI vizeSatA hai ki puruSavedakA avasthitapada nahIM hai| 6415. manuSyagatimeM manuSyoM meM mithyAtva aura ATha kaSAyoMkI asaMkhyAtaguNahAnivAle jIva sabase stoka haiN| unase avasthitavibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvakI avaktavyavibhaktivAle jIva sabase stoka haiN| unase asaMkhyAta guNavRddhivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| unase asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| unase asaMkhyAtaguNahAnivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| anantAnubandhIcatuSkakI avaktavyavibhaktivAle jIva sabase stoka haiN| unase asaMkhyAtaguNahAnivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| unase saMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| unase saMkhyAtaguNavRddhivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| unase asaMkhyAtaguNavRddhivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] uttarapayaDipadesavihattIe vaDDIe appAbahuaM 233 bhAgahANi0 asaMkhe gunnaa| asaMkhe0bhAgavaDi0 saMkhe0guNA / tiNhaM saMjalaNANaM savvatthovA saMkhe0 guNavaDi0 / asaMkhe0 guNahANi0 tattiyA ceva / avahi0 asaMkhe0guNA / asaMkhe0 bhAgahANi0 asaMkhe0 guNA / asaMkhe0bhAgavaDi0 saMkhe0 guNA / lobhasaMjala. savvatthovA saMkhe0guNavaDi0 / avahi0 asaMkhe0guNA / asaMkhe0bhAgahANi. asaMkhe0guNA / asaMkhe0bhAgavaDDi. saMkhe guNA / itthi. savvatthovA asaMkheguNahANiH / asaMkhe0 bhAgavaDi0 asaMkhejjaguNA / asaMkhe0bhAgahANi saMkhe guNA / evaM NavUsa0 / Navari vaDi-hANINaM vivajjAso kaayvvo| purisaveda0 savvatthovA saMkhe0guNavaDi0 / asaMkhe0guNahANi. tattiyA ceva / avahi0 saMkhe gunnaa| asaMkhe0bhAgavaDi. asaMkhe0guNA / asaMkhe0bhAgahANi0 sNkhe0gunnaa| caduNokasAya0 oghaM / bhaya-duguMchA0 savvatthovA avahi0 / asaMkhe0bhAgahANi. asaMkhe0guNA / asaMkhe0bhAgavaDi0 sNkhejgunnaa| evaM maNusapajjatA0 / Navari jamhi asaMkhe0guNaM tamhi saMkhe0guNaM kAyavvaM / itthi0 hssbhNgo| evaM ceva maNusiNIsu / Navari purisa - Naqsa0 asaMkhe0guNahANi. Natthi / maNusaapajja. pNciNdiytirikkhapjjttbhNgo| 6416. aNuddisAdi jAva avarAida tti micchatta-sammatta0-sammAmi0-itthi0 unase avasthitavibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase asaMkhyAta bhAgahAniyAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / unase asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| tInoM saMjvalanoMkI saMkhyAtaguNavRddhivAle jIva sabase stoka haiN| asaMkhyAtaguNahAnivAle jIva utane hI haiM / unase avasthitavibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| lobhasaMjvalanakI saMkhyAtaguNavRddhivAle jIva sabase stoka haiN| unase avasthitavibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| strIvedakI asaMkhyAtaguNahAnivAle jIva sabase stoka haiN| unase asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| isIprakAra napuMsakavedakI apekSA alpabahutva hai| itanI vizeSatA hai ki vRddhi aura hAnikA viparyAsa karanA cAhie / puruSavedakI saMkhyAtaguNavRddhivAle jIva sabase stoka haiN| asaMkhyAtaguNahAnivAle jIva utane hI haiN| unase avasthitavibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| unase asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| cAra nokaSAyoMkA bhaGga oghake samAna hai / bhaya aura jugupsAkI avasthitavibhaktivAle jIva sabase stoka haiN| unase asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| isIprakAra manuSya paryAptakoMmeM alpabahutva hai| itanI vizeSatA hai ki jahA~ asaMkhyAtaguNA hai vahA~ saMkhyAtaguNA karanA caahie| mAtra strIvedakA bhaGga hAsyake samAna hai| isIprakAra manuSyiniyoMmeM alpabahutva hai| itanI vizeSatA hai ki puruSaveda aura napuMsakavedakI asaMkhyAtaguNahAni nahIM hai| manuSya aparyAptakoMmeM paJcendriya tiyaJca aparyAptakoMke samAna bhaGga hai| $ 416. anudizase lekara aparAjita vimAna takake devoMmeM mithyAtva, samyaktva, 30 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 garbusa0 patthi appAbahuve / aNaMtANu04 savvatthovA asaMkhe0guNahANi / asaMkhe0bhAgahANi0 asNkhe0gunnaa| bArasaka0-purusa0-bhaya-duguMcha0 savvatthovA avahi / asaMkhe0bhAgahANi. asaMkhe0guNA / asaMkhe0bhAgavaDi. saMkhe0guNA / hassa-raiaraha-sogANaM oghaM / evaM savvaLe / Navari savvattha saMkhejjaguNaM kAyavvaM / evaM jAva aNAhAri ti NedavvaM / tado appAbahue samatte vaDivihattI samattA / (padaNikkhevavibhAgaM vaDivihattiM ca kiM ci sutAdo / vitthariyaM vittharado muttatthavisArado samatthe tu // 1 // so jayai jassa paramo appAbahuaMpi davva-pajjAyaM / jANai gANapuraMto loyAloekkadappaNao // 2 // ) * jahA ukassayaM padesasaMtakammaM tahA saMtakammahApANi / 6417. sAmittAdiaNiyogaddArehi jahA ukkassapadesasaMtakammaM parUvidaM tahA padesasaMtakampahANANi vi paraveyavANi, visesaabhaavaado| Navari ettha tiNNi aNiyogaddArANi-pakhvaNA pamANamappAbahue ti / tattha parUvaNA savvakammANaM jahaNNapadesasaMtakampahANappahuDi jAva ukkassapadesasaMtakammahANaM ti tAva kameNa saMtaviyapparUvaNaM / samyagmithyAtva, strIveda aura napuMsakavedakA alpabahutva nahIM hai| anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahAnivAle jIva sabase stoka haiN| unase asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| bAraha kaSAya, puruSaveda, bhaya aura jugupsAkI avasthitavibhaktivAle jIva sabase stoka haiN| unase asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| unase asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| hAsya, rati, arati aura zokakA bhaGga oghake samAna hai| isIprakAra sarvArthasiddhi meM alpabahutva hai| itanI vizeSatA hai ki sarvatra saMkhyAtaguNA karanA caahie| isIprakAra anAhAraka mArgaNA taka le jAnA caahie| isa prakAra alpabahutva samApta honepara vRddhivibhakti samApta huii| jo sUtrakA artha karanemeM vizArada aura samartha haiM unhoMne padanikSepavibhakti aura vRddhivibhaktikA sUtrake anusAra vistArase kucha vyAkhyAna kiyA hai // 1 // jinake jJAnarUpI purake bhItara lokAlokarUpI eka utkRSTa darpaNa alpabahutvako lie hue samasta dravya aura paryAyoMko jAnatA hai ve bhagavAn jayavanta hoM // 2 // * jisa prakAra utkRSTa pradezasatkarma hai usaprakAra satkarmasthAna haiN| $ 417. svAmitva Adi anuyogadvAroMkA Azraya lekara jisa prakAra utkRSTa pradezasatkamakA kathana kiyA hai usaprakAra pradezasatkarmasthAnoMkA bhI kathana karanA cAhie, kyoMki koI vizeSatA nahIM hai / itanI vizeSatA hai ki yahA~ para tIna anuyogadvAra haiM-prarUpaNA, pramANa aura alpabahutva / unameMse saba karmoke jaghanya pradezasatkarmasthAnase lekara utkRSTa pradezasatkarmasthAna taka kramase Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] padesa vittIya jhINAjhINacUliyA 235 sA ca jahaNNasAmittavihANeNa parUvidA tti Na puNo parUvijjade | ahavA savvakammANamatthi padesa saMtakammadvANANi tti saMtaparUvaNA parUvaNA NAma / pamANaM savvesiM kammANamaNatANi padesa saMta krammadvANANi tti / adhyAbahuaM jahA ukassapadesa saMtakammassa paruvidaM tahA aNUNA hiyamettha parUveyavvaM / vari jassa kammassa padesaragaM visesAhiyaM tassa padesa saMta kammadvANANi visesAhiyANi, saMkhejjaguNassa saMkhejjaguNANi, asaMkhejjaguNassa asaMkhejjaguNANi, anaMtaguNassa anaMtaguNANi ti ALAvakao viseso | sesaM sugamaM / evamedeSu padaNikkheva vaDDi-hANesu savittharaM parUvidesu uttarapayaDipadesa vittI samattA hodi / evaM padesavihattI samattA / jhINAjhI cUliyA ( jhAiya jiNidayaMda jhANANalajhINaghAikammaMsaM / jhaNajhaNahiyAraM jahovaesaM payAsehaM // 1 // * etto bhImabhINaM ti padassa vihAsA kAyavvA / 418. etto uvari jhINamajhINaM ti jaM padaM tassa vihAsA kAyavvAti satkarmake bhedoMkA kathana karanA prarUpaNA hai / parantu vaha jaghanya svAmitvavidhike sAtha kahI gaI hai, isalie puna: isakA kathana nahIM karate / athavA saba karmoM ke pradezasatkarmasthAna haiM, isalie satkarmoMkI prarUpaNA karanA prarUpaNA hai / pramANa - saba karmoM ke ananta pradezasatkarmasthAna haiM / alpabahutva - jisaprakAra utkRSTa pradezasatkarmakA kathana kiyA hai usa prakAra nyUnAdhikatA se rahita yahA~ para kathana karanA caahie| itanI vizeSatA hai ki jisa karmakA pradezA vizeSa adhika hai usake pradezasatkarmasthAna vizeSa adhika haiM, saMkhyAtaguNeke saMkhyAtaguNe haiM, asaMkhyAtaguNeke saMkhyAtaguNe haiM aura anantaguNe ke anantaguNe haiM isaprakAra kathanakRta vizeSatA hai / zeSa kathana sugama hai| isaprakAra ina padanikSepa, vRddhi aura sthAnoM kA vistArake sAtha kathana karanepara uttaraprakRtipradezavibhakti samApta hotI hai / isaprakAra pradezavibhakti samApta huI / nAjhInacUlikA jina jinendra candra yA candraprabha jinendrane dhyAnarUpI agnike dvArA ghAtikarmoM ko vidhvasta kara diyA hai unakA dhyAna karake maiM ( TIkAkAra ) jhInAkIna nAmaka adhikArako upadezAnusAra prakAzita karatA hU~ // 1 // * isase Age 'bhImajhINaM' isa padakA vivaraNa karanA cAhiye / 9 418. aba taka gAthAmeM Aye hue 'ukkassamaNukkasaM' isa pada takakA vivaraNa kiyA / aba isase Age jo 'jhINamabhI' pada AyA hai usakA vivaraNa karanA cAhie isa prakAra sUtrArthakA sambandha hai | Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 mutttysNbNdho| tattha kA vihAsA NAma ? mutteNa sUcidatyassa visesiyUNa bhAsA vihAsA vivaraNa ti vuttaM hodi| padesavihattIe savittharaM parUviya samatAe kimahameso ahiyAro odiNNo ttiNa paJcavahe yaM, tisse ceva cuuliyaabhaavennedssaavyaarbbhuvgmaado| kadhameso padesavihattIe cUliyA ti vutte vuccade-tattha khalu ukkaDDaNAe ukassapadesasaMcao parUvido okaDDaNAvaseNa ca khavidakammaMsiyammi jhnnnnpdessNco| tattha ya kadamAe hidIe hidapadesaggamukkaDDaNAe okaDDaNAe ca pAoggamappAoggaM vA ti Na eriso viseso smmmvhaario| tado tassa tahAvihasattivirahAvirahalakkhaNatteNa pattajhINAjhINavavaesassa hidIo assidUNa parUSaNahameso ahiyAro odiNNo tti cUliyAvavaeso Na virujjhade / zaMkA-sUtrameM Aye hue 'vibhASA' isa padakA kyA artha hai ? / samAdhAna-sUtrase jo artha sUcita hotA hai usakA vizeSa rUpase vivaraNa karanA vibhASA hai yaha isa padakA artha hai| vibhASAkA artha vivaraNa hai yaha isakA tAtparya hai| __yadi koI aisI AzaMkA kare ki pradezavibhaktikA vistArase kathana ho liyA hai, ataH isa adhikArake kathana karanekI kyA AvazyakatA hai so usakI aisI AzaMkA karanA bhI ThIka nahIM hai, kyoMki usIke cUlikA rUpase yaha adhikAra svIkAra kiyA gayA hai| zaMkA-yaha adhikAra pradezavibhakti adhikArakA cUlikA hai so kaise ? samAdhAna--pradezavibhaktikA kathana karate samaya utkarSaNake dvArA utkRSTa pradezasaMcayakA bhI kathana kiyA hai aura apakarSaNake vazase kSapita kAzake jaghanya pradezasaJcayakA bhI kathana kiyA hai| kintu vahA~ isa vizeSatAkA samyak rItise vicAra nahIM kiyA gayA hai ki kisa sthitimeM sthita karma utkarSaNa aura apakarSaNake yogya haiM tathA kisa sthitimeM sthita karma utkarSaNa aura apakarSaNake ayogya haiM, tathApi isakA vicAra kiyA jAnA Avazyaka hai ataH isaprakArakI zaktike sadbhAva aura asadbhAvake kAraNa jhonAjhIna isa saMjJAko prApta hue karmaparamANuoMkA sthitiyoMkI apekSA kathana karane ke lie yaha adhikAra AyA hai, isalie ise cUlikA kahane meM koI virodha nahIM hai| vizeSArtha-pUrvameM pradezaviktakA vistArase vivecana kiyA hai / tathApi usase yaha jJAta na ho sakA ki sattAmeM sthita karmaparamANuoMmeMse kaunase karmaparamANu utkarSaNa, apakarSaNa, saMkramaNa aura udayake yogya haiM aura kaunase karmaparamANu inake ayogya haiN| isIprakAra isase yaha bhI jJAta na ho sakA ki ina karmaparamANuoM se kaunase karmaparamANu utkRSTa sthitiprApta haiM, kaunase karmaparamANu niSekasthiti prApta haiM, kaunase karmaparamANu zradhaHniSekasthitiprApta haiM aura kaunase karmaparamANu udayasthitiprApta haiN| parantu ina saba bAtoMkA jJAna karanA Avazyaka hai, isIlie pradeza vibhaktike cUlikArUpase jhInAjhIna aura sthitiga ye do adhikAra Aye haiN| cUlikAkA artha hai pUrvameM kahe gaye kisI viSayake sambandhameM vizeSa vaktavya / Azaya yaha hai ki pUrva meM jisa viSayakA varNana kara cukate haiM usameM bahutasI aisI bAteM chUTa jAtI haiM jinakA kathana karanA Avazyaka rahatA hai yA jinakA kathana kiye binA usa viSayakI pUrI jAnakArI nahIM ho pAtI, isaliye ina saba bAtoMkA khulAsA karaneke liye eka yA ekase adhika svatantra adhikAra race jAte haiM jinakA pUrva Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe samukkittaNA 237 416. ettha cattAri aNiyogaddArANi suttasiddhANi / taM jahA-samukittaNA parUvaNA sAmittamappAbahuaM cedi / tattha samukkitaNA NAma mohaNIyasavvapayaDINamukkaDaNAdIhi cauhi jhINAjhINahidiyassa padesaggassa atthittmettpruuvgaa| tapparUvaNahamuttarapucchAmutteNa avasaro kIrade * taM jhaa| 420. sugamamedaM pucchAsutaM / * atthi okaDaNAdo jhINahidiyaM ukkaDDaNAdo jhINaDidiyaM saMkamaNAdo jhINahidiyaM udayAdo jhINahidiyaM / __421. ettha tAva suttassedassa paDhamamavayavatthavivaraNaM kssaamo| 'asthi'saddo AdidIvayabhAveNa cauNhaM pi suttAvayavANaM vAvao ti pAdekaM sNbNdhnnijjo| bhokaDDaNA NAma pariNAmaviseseNa kammapadesANaM hidIe daharIkaraNaM / tado jhINA appAoggabhAveNa avahidA hidI jassa padesaggassa tamokaDDaNAdo jhINahidiyaM adhikArase sambandha rahatA hai ve saba adhikAra cUlikA kahalAte haiN| prakRtameM pradezavibhaktikA kathana kiyA jA cukA hai kintu usameM aisI bahutasI bAteM raha gaI haiM jinakA nirdeza karanA Avazyaka thA / isIkI pUrti ke liye jhInAjhIna aura sthitiga ye do cUlikA adhikAra Aye haiN| 416. isa jhInAjhIna nAmaka cUlikAmeM cAra anuyogadvAra haiM jo Age kahe jAnevAle sUtroMse hI siddha haiN| ve ye haiM-samutkIrtanA, prarUpaNA, svAmitva aura alpabahutva / yahAM samutkIrtanAkA artha hai mohanIyakI saba prakRtiyoMke utkarSaNa zrAdi cArakI apekSA jhInAjhIna sthitivAle kama paramANuoMke astitvamAtrakA kathana krnaa| aba isakA kathana karaneke liye AgekA pRcchAsUtra kahate haiM * jaise6 420. yaha pRcchAsUtra sugama hai|| * apakarSaNase jhIna sthitivAle karmaparamANu haiM, utkarSaNase jhIna sthitivAle karmaparamANu haiM, saMkramaNase jhIna sthitivAle karmaparamANu haiM aura udayase jhIna sthitivAle karmaparamANu haiN| Azaya yaha hai ki aise bhI karmaparamANu haiM jinakA apakarSaNa nahIM ho sakatA, aise bhI karmaparamANu haiM jinakA utkarSaNa nahIM ho sakatA, aise bhI karmaparamANu haiM jinakA saMkramaNa nahIM ho sakatA aura aise bhI karmaparamANu haiM jo udayaprApta honese jinakA punaH udaya nahIM ho sakatA / . 6421. yahAM aba sabase pahale isa sUtrameM jo 'asti' pada AyA hai usakA khulAsA karate haiN| 'asti' pada AdidIpaka honese vaha sUtrake cAroM hI avayavoMse sambandha rakhatA hai, isaliye use pratyeka avayavake sAtha jor3a lenA caahiye| okaDDaNAdo jhINahidiyaM -- pariNAmavizeSake kAraNa karmaparamANuoMkI sthitikA kama karanA apakarSaNA hai| jina karmaparamANuoMkI sthiti apakarSaNase jhIna arthAt apakarSaNake ayogya rUpase sthita hai ve apakarSaNase jhIna sthitivAle karmaparamANu haiN| yaha avasthA yathAyogya Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 svvkmmaannmtthi| ahavA okaDDaNAdo jhINA parihINA jA hidI taM gacchadi tti okaDDaNAdo jhINahidiyamidi samAso kAyavyo / evamuvari savvattha / daharahidihidapadesaggANaM hidIe pariNAmaviseMseNa vaDDAvaNamukkaDDaNA NAma / tatto jhINA hidI jassa taM padesaggaM savvapayaDINamatthi / saMkamAdo samayAviroheNa eyapayaDihidipadesANaM aNNapayaDisarUveNa pariNamaNalakkhaNAdo jhINA hidI jassa taM pi padesaggamatthi savvesi kammANaM / udayAdo kammANaM phalappadANalakkhaNAdo jhINA hidI jassa padesaggassa taM ca savvakammANamatthi ti / ettha suttasamattIe 'cedi saddo kimaTuM Na pavutto ? Na, muttamettiyamettaM ceva Na hodi, kiMtu aNNaM pi ajjhAharijamANamatthi / tado tassa samattIe 'cedi saddo ajjhAhAreyavvo ci jANAvaNaTuM vakkaparisamattIe akaraNAdo / kiM tamajhAhArijjamANaM suttasesamidi ce vuccade-okaDaNAdo ajhINahidiyaM ukkaDDaNAdo ajhINahidiyaM saMkamaNAdo ajhINahidiyaM udayAdo ajhINahidiyaM cedi tti / kathamedamaNNahA jhINAjhINANaM pakhvayamuttaM havejja / sutte puNa eso ajjhAhAro sAmasthiyaladdho tti Na NihiTo / saba karmoM meM sambhava hai| athavA 'jhINahidiyaM' kA saMskRtarUpa 'jhInasthitigaM' bhI hotA hai| isaliye aisA samAsa karanA cAhie ki jo karma paramANu apakarSaNase rahita sthitiko prApta haiM ve apakarSaNase jhIna sthitivAle karmaparamANu haiN| isIprakAra Age sarvatra saba padoMkA do prakArase kathana karanA caahiye| ukkaDaNAdo jhoTThadiyaM-pariNAma vizeSake kAraNa alpasthitivAle karmaparamANuoMkI sthitikA bar3hAnA utkarSaNA hai / saba prakRtiyoMmeM aise bhI karmaparamANu haiM jinakI sthiti utkarSaNake ayogya hai| ___ saMkamaNAdo jhINaTThidiyaM--jaisA AgamameM batalAyA hai tadanusAra eka prakRtike sthitigata karmaparamANuoMkA anya sajAtIya prakRtirUpa pariNamanA saMkramaNa hai| saba karmoM meM aise bhI karmaparamANu haiM jinakI sthiti saMkramaNake ayogya hai, isaliye ve saMkramaNase jhIna sthitivAle karmaparamANu haiN| udayAdo jhINahidiyaM-karmoM kA phala denA udaya hai| saba karmoM meM aise bhI karmaparamANu haiM jinakI sthiti udayake ayogya hai, isaliye ve udayase jhIna sthitivAle karmaparamANu haiN| zaMkA-yahA~ sUtrake antameM 'cedi' zabda kyoM nahIM rakhA ? samAdhAna nahIM, kyoMki sUtra kevala itanA hI nahIM hai kintu aura bhI adhyAhAra karane yogya hai aura taba jAkara usa adhyAhRta vAkyake antameM 'cedi' zabdakA adhyAhAra karanA cAhiye / isaprakAra yaha bAta batalAneke lie sUtravAkyako samApta na karake yoM hI chor3a diyA hai| zaMkA-sUtrakA vaha kaunasA aMza zeSa hai jo adhyAhAra karane yogya hai ? samAdhAna-'okaDaNAdo ajhINahidiyaM ukaDaNAdo ajhINahidiyaM saMkamaNAdo ajhINahidiyaM udayAdo ajhINahidiyaM cedi' yaha vAkya hai jo adhyAhAra karane yogya hai| yadi aisA na mAnA jAya to yaha sUtra jhInAjhIna donoMkA prarUpaka kaise ho sakatA hai| tathApi itanA adhyAhAra sAmathryalabhya hai, isaliye isakA sUtrameM nirdeza nahIM kiyaa| Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 gA0 22] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe parUvaNA 422. saMpahi samukttiNANiyogaddAreNa samukkittidANamedesi sarUtravisayaNiNNayajaNaNa paravaNANiogaddAraM parUvayamANo jahA uddeso tahA Niso tti NAeNa pahilameva tAva bhokaDDaNAdo jhINahidiyaM sapaDivakkhamAsaMkAmutteNa pattAvasaraM karedi * bhokaDaNAko jhINahidiyaM NAma kiM ? 1423. atthi prokaDDaNAdo jhINahidigamidi puvvaM samukkittidaM / tatya kadamamokaDDaNAdo jhINahidiyaM ? kimaviseseNa savahididvidapadesaggamAho atthi ko vi viseso ti eso edassa bhaavttho| evamAsaMkiya tabisesaparUvaNamuttarasuttaM bhaNai ( jaM kammamudayAvaliyambhaMtare hiyaM tamokaDuNAvo jhINahidiyaM / jamudayAvaliyabAhire dvidaM tamokaNAdo ajjhINahidiyaM / vizeSArtha-jhInAjhIna adhikArakA samutkIrtanA, prarUpaNA, svAmitva aura alpabahutva ina cAra upaadhikAroM dvArA varNana kiyA gayA hai| ina cAroMkA artha spaSTa hai| yahA~ sarvaprathama samutkIrtanAkA nirdeza karate hue cUrNisUtrakArane yaha batalAyA hai ki mohanIyakI saba prakRtiyoMmeM aise bahutase karmaparamANu haiM jo yathAsambhava apakarSaNa, utkarSaNa, saMkramaNa aura udayake ayogya haiN| tathA bahutase aise bhI karmaparamANu haiM jo yathAsambhava inake yogya bhI haiN| yahA~ sUtrameM yadyapi sUtrakArane aparSaNa Adike ayogya paramANuoMke honekI sUcanA kI hai tathApi isa adhikArakA nAma jhInAjhIna honese yaha bhI sUcita ho jAtA hai ki bahutase aise bhI karmaparamANu haiM jo apakarSaNa Adike yogya bhI haiN| yaha ukta kathanakA tAtparya hai| 6422. aba samutkIrtanA anuyogadvArake dvArA kahe gaye inake svarUpa viSayaka nirNayakA jJAna karAneke lie prarUpaNA anuyogadvArakA kathana karate haiN| usameM bhI uddezyake anusAra nirdeza kiyA jAtA hai isa nyAyake anusAra sarvaprathama AMzakAsUtradvArA apane pratipakSabhUta karmake sAtha apakarSaNase jhIna sthitivAle karmake kathana karanekI sUcanA karate haiM * ve kaunase karmaparamANu haiM jo apakarSaNase jhIna sthitivAle haiN| 6423. apakarSaNase jhIna (rahita ) sthitivAle karmaparamANu haiM yaha pahale kaha Aye haiN| aba isa viSayameM yaha prazna hai ki ve kaunase karmaparamANu haiM jo apakarSaNase jhIna sthitivAle haiN| kyA sAmAnyase saba sthitiyoMmeM sthita karmaparamANu aise haiM yA kucha vizeSatA hai yaha isa sUtrakA bhAva hai| aisI AzaMkA kara aba usa vizeSatAkA kathana karaneke liye AgekA sUtra kahate haiM * jo karmaparamANu udayAvalike bhItara sthita haiM ve apakarSaNase jhIna sthitivAle haiM aura jo karmaparamANu udayAvalike bAhara sthita haiM ve apakarSaNase amIna sthitivAle haiN| arthAt udayAvalike bhItara sthita karmaparamANuoMkA apakarSaNa nahIM hotA kintu udayAvalike bAhara sthita karmaparamANuoMkA apakarSaNa ho sakatA hai / Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 $ 424. ettha jaM kammamidi vutte jo kammapadeso tti ghettavvaM / udayAvaliyA tti udayasamayappahuDi AvaliyametahidINamuttAvaliyAyAreNa hidANaM saNNA / kudo ! udayasahassa uvalakkhaNabhAveNa ThavidattAdo / tadabhaMtare dvidaM jaM padesaggaM tamokaDDaNAdo jhINahidigaM / Na edassa hidIe okaDDaNamatthi ti bhAvattho / kudo ? sahAvado / eriso edassa sahAvo ti kato Navvade ? edamhAdo ceva muttaado| jaM puNa udayAvaliyabAhire hidaM padesaggaM tamokaDDaNAdo ajjhINahidigamidi edeNa suttAvayaveNa udayAvaliyabAhirAsesahidihidapadesaggaM sabamokaDDaNApAoggamidi vuttaM hodi / ettha codao bhagadi-udayAvaliyabAhire vi okaDDaNAdo jjhINahidiyamappasatthauvasAmaNA-NivattIkaraNa-NikAcaNAkaraNehi atthi ceva jAva daMsaNacarittamohakkhavaguvasAmayaapuvakaraNacarimasamao tti tado kiM vuccade udayAvaliyabAhirahidihidapadesaggamokaDDaNAdo ajjhINahidiyamidi ? ettha parihAro vuccade-jisse hidIe padesaggassa okaDaNA accaMtaM Na saMbhavai sA hiMdI okaDDaNAdo jhINA vuccai, tisse accatAbhAveNa pddigghiyttaado| Na ca NikAcidaparamANaNamevaMviho Niyamo asthi, apuvakaraNa 5 424. yahA~ sUtrameM jo 'jaM kamma' aisA kahA hai so usase 'jo karmaparamANu' aisA artha lenA cAhiye / jo udaya samayase lekara AvalipramANa sthitiyA~ muktAvalike samAna sthita haiM unakI udayAvali yaha saMjJA hai, kyoMki ye saba sthitiyA~ upalakSaNarUpase udayaprApta sthitike sAtha sthApita haiN| isa udayAvalike bhItara jo karmaparamANu sthita haiM ve apakarSaNase jhIna sthitivAle haiN| isa udayAvalipramANa sthitiyoMkA apakarSaNa nahIM hotA yaha isa sUtrakA bhAva hai| zaMkA-udayAvalipramANa sthitiyoMkA apakarSaNa kyoM nahIM hotA ? samAdhAna-kyoMki aisA svabhAva hai| zaMkA-isakA aisA svabhAva hai yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna-isI sUtrase jAnA jAtA hai| kintu jo karmaparamANu udayAvalike bAhara sthita haiM ve apakarSaNase amIna sthitivAle haiN| isaprakAra sUtrake isa dUsare vAkyadvArA yaha kahA gayA hai ki udayAvalike bAhara samasta sthitiyoMmeM sthita jitane karmaparamANu haiM ve saba apakarSaNake yogya haiN| zaMkA-yahAM para zaMkAkAra kahatA hai ki udayAvalike bAhara bhI aprazasta upazAmanA, nidhattIkaraNa aura nikAcanAkaraNake sambandhase aise karmaparamANu baca rahate haiM jo apakarSaNake ayogya haiN| aura unakI yaha ayogyatA darzanamohanIya yA caritramohanIyakI kSapaNA yA upazamanA karanevAle jIvake apUrvakaraNake antima samaya taka banI rahatI hai, taba phira yaha kyoM kahA jAtA hai ki udyAvalike bAharakI sthitiyoMmeM sthita karmaparamANu apakarSaNake yogya haiN| samAdhAna-jisa sthitike karmaparamANuoMkI apakarSaNA bilakula hI sambhava nahIM, kevala vahI sthiti yahA~ apakarSaNake ayogya kahI gaI hai, kyoMki yahA~ aise karmaparamANuoMkI apakarSaNAkA niSedha kiyA hai jo kisI bhI hAlatameM sambhava nahIM hai| kintu nikAcita Adi avasthAko prApta hue karmaparamANuoMkA aisA niyama to hai nahIM, kyoMki ve karmaparamANu apUrvakaraNa Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ murarmarrrrrrrrrram wwww wwwwwwwwwwwwirmw - - gA0 22] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe parUvaNA 241 sacarimasamayAdo uvari tesimokaDDaNAdipAoggabhAveNa paDiNiyayakAlapaDibadAe okaDDaNAdINamaNAgamaNapaijjAe annuvlNbhaado| edeNa sAsaNasammAihimmi daMsaNatiyassa ukkaDDaNAdIhito jhINahidiyattasaMbhava vippaDivattI NirAkariyA, tattha ghi savvakAlamaNAgamaNapaijjAe abhAvAdo / etya micchattAdipayaDibisesaNidde saM kAUNa parUvaNA kimaha' Na kIrade ? Na, visesavivakkhamakAUNa mUlutarapayaDINaM sAhAraNasarUveNa apadassa pruuvnnaado| Na ca sAmaNNe parUvide visesA aparUvidA NAma. tesi tato pudhbhuudaannmnnuvlNbhaado| tado ettha pAdevakaM savapayaDINamesA ahapadaparUvaNA vitthararuisissANuggahaha kAyavvA / ke antima samayake bAda anivRttikaraNameM apakarSaNA Adike yogya ho jAte haiM aura taba phira unakI apakarSaNA Adiko nahIM prApta honekI jo pratiniyata kAla takakI pratijJA hai vaha bhI nahIM rhtii| isa kathanase sAsAdanasamyagdRSTi guNasthAnameM darzanamohanIyakI tIna prakRtiyoMkI sthitikI utkarSaNA Adi sambhava nahIM honese jo vipratipatti utpanna hotI hai usakA bhI nirAkaraNa kara diyA, kyoMki unameM bhI utkarpaNa Adike nahIM honekI pratijJA sadA nahIM pAI jaatii| zaMkA-isa sUtrameM mithyAtva Adi prakRtivizeSakA nirdeza karake kathana kyoM nahIM kiyA gayA hai ? samAdhAna-nahIM, kyoMki yahA~ vizeSa kathanakI vivakSA na karake jo mUla aura uttara prakRtiyoMmeM sAdhAraNa hai aise arthapadakA nirdeza kiyA hai aura sAmAnyakI prarUpaNAmeM vizeSakI prarUpaNA aprarUpita nahIM rahatI, kyoMki vizeSa sAmAnyase pRthak nahIM pAye jAte / kintu jo ziSya vistArase samajhanekI ruci rakhate haiM unake upakArake lie yahI arthapada prarUpaNA saba prakRtiyoMkI pRthak pRthak karanI caahiye| vizeSArtha-yahA~para yaha batalAyA hai ki kauna karmaparamANu apakarSaNake ayogya haiM aura kauna karmaparamANa apakarSaNake yogya haiN| eka aisA niyama hai ki udayAvalike bhItara sthita kamaparamANu sakala karaNoMke ayogya hote haiM / arthAt udayAvalike bhItara sthita karmaparamANuoMkA apakarSaNa, utkarSaNa aura saMkramaNa zrAdi kucha bhI sambhava nahIM hai, unakA svamukha se yA paramukhase kevala udaya hI hotA hai, isalie isa parase yaha niSkarSa nikalA ki udayAvalike bhItara sthita karmaparamANu apakarSaNake ayogya haiM, hA~ udayAvalike bAhara jo karmaparamANu sthita haiM unakA apakarSaNa avazya ho sakatA hai| isIlie cUrNisUtrakArane apakarSaNake viSayameM yaha niyama banAyA hai ki udayAvalike bhItara sthita karmaparamANu apakarSaNase jhIna sthitivAle haiM aura udayAvalike bAhara sthita karmaparamANu apakarSaNase ajhIna sthitivAle haiN| taba bhI yaha prazna to hai hI ki udayAvalike bAhara sthita saba karmaparamANu apakarSaNake yogya hI hote haiM aisA ekAnta niyama to kiyA nahIM jA sakatA, kyoMki udayAvalike bAhara sthita jina karmaparamANuoMkI aprazasta upazama, nidhattIkaraNa aura nikAcanAkaraNa ye avasthAe~ haiM unakA apakarSaNa nahIM hotaa| isIprakAra sAsAdana guNasthAnameM bhI darzanamohanIyakI tInoM prakRtiyoMkA apakarSaNa nahIM hotA, isaliye cUrNisUtrakArane jo yaha kahA hai ki udayAvalike bAhara sthita karmaparamANuoMkA apakarSaNa ho sakatA hai so unakA aisA kathana . 31 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavittI 5 425. saMpahi ukkaDDaNAdo jhINahidiyaM sapaDivakvaM parUvayamANo muttayAro pucchAmutteNa patyAvamArabhei * ukADuNAdo jhINahidiyaM NAma kiM ? 426. etya ukkaDDaNAdo ajjhINahidiyaM NAma kimidi vakkaseso kaayvvo| sesaM sugamaM / evaM pucchidatyavisara NiNNayajaNaNahamuttaramuttakalAvaM bhaNai 8 jaM tAva udayAvaliyapavitaM tAva ukaDUNAvo jhINahidiyaM / $ 427. kudo edassa udayAvaliyapavihassa ukkar3aDaNAdo jhINahidiyattaM ? shaavdo| ko ettha sahAvo NAma ? accaMtAbhAvo / edamevamappavaNNaNijjitAdo karanA ucita nahIM hai| isa praznakA jo samAdhAna kiyA gayA hai usakA bhAva yaha hai ki jo karmaparamANu aprazasta upazAmanA, nidhattIkaraNa yA nikAcanAkaraNa avasthAko prApta haiM unakI vaha avasthA sadA nahIM banI rahatI hai| kintu anivRttikaraNameM jAkara vaha samApta ho jAtI hai aura pahale jinakA apakarSaNa nahIM hotA rahA aba unakA apakarSaNa hone lagatA hai| isI prakAra sAsAdanaguNasthAnakA kAla nikala jAnepara sAsAdanameM jinakA apakarSaNa nahIM hotA rahA unakA tadanantara apakarSaNa hone lagatA hai, isaliye udayAvalike bAhara sthita karmaparamANuoMko nirapavAdarUpase apakarSaNake ayogya kahanemeM koI Apatti nahIM hai| yahAM para eka zaMkA aura uThAI gaI hai ki apakarSaNa ke yogya aura ayogya karmaparamANuoMkA kathana karate samaya karma vizeSakA nirdeza kyoM nahIM kiyaa| arthAt yaha kyoM nahIM batalAyA ki isa prakArakI avasthA mohanIyake kina kina karmoM meM paidA hotI hai| isa zaMkAkA vIrasena svAmIne jo samAdhAna kiyA hai usakA bhAva yaha hai ki yahAM jo sAmAnya niyama bAMdhA gayA hai vaha nirapavAdarUpase saba karmoM meM sambhava hai, isaliye usakA pratyeka karmakI apekSAse kayana nahIM kiyA hai| tathApi jo ziSya vistArase samajhanA cAhate haiM unake liye isI niyamakA pratyeka karmakI apekSAse kathana karanemeM koI Apatti nahIM hai| 6425. aba cUrNisUtrakAra apane pratipakSabhUta karmaparamANuoMke sAtha utkarSaNase jhIna sthitivAle karmaparamANuoMke kathana karanekI icchAse pRcchAsUtradvArA usake kathana karanekA prastAva karate haiM * ve kaunase karmaparamANu haiM jo utkarSaNase jhIna sthitivAle haiN| 6 426. isa sUtrameM 've kaunase karmaparamANu haiM jo utkarSaNase ajhIna sthitivAle haiN| itanA vAkya aura jor3a denA cAhiye / zeSa kathana sugama hai| isa prakAra pUche gaye arthaka viSayameM nirNaya karaneke liye Ageke sUtrakalApako kahate haiM * jo karma udayAvalike bhItara sthita haiM ve utkarSaNase jhIna sthitivAle haiN| 6 427. zaMkA-jo karmaparamANu udayAvalike bhItara sthita haiM ve utkarSaNase jhIna sthitivAle kyoM haiM ? 'smaadhaan-svbhaavse| zaMkA-yahA~ svabhAvase kyA abhipreta hai ? samAdhAna-atyantAbhAva / arthAt udayAvalike bhItara sthita karmaparamANuoMmeM utkarSaNa Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22) padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe parUvaNA 243 sugamattAdo ca siddhasarUveNa parUviya saMpahi udayAvaliyabAhire vi ukaDDaNAe appAoggapadesassa NidarisaNaM parUvemANo tadatthitte paijjaM karedi * udayAvaliyabAhire vi atthi padesaggamukkaDaNAdo jhINahidiyaM / tassa NivarisaNaM / taM jahA / $ 428. edaM pucchAsuttaM NidaMsaNavisayaM sugamaM / evaM pucchide NiruddhahidiparUvaNahamuttaramuttaM bhaNai ___(r) jA samayAhiyAe udayAvaliyAe hiMdI edisse hidIe jaM padesaggaM tmaadi| 426. ettha samayAhiyAe udayAvaliyAe carimasamae hidA jA hidI NANAsamayapabaddhappiyA edisse hidIe jaM padesaggaM tamAdi vivakkhiyamidi suttatthasaMbaMdho kaayvyo| honekI yogyatAkA atyanta abhAva hai| isaprakAra yaha kathana alpa honese yA sugama honese isakA siddha rUpa pahale batalAkara aba udayAvalike bAhara bhI utkarSaNake ayogya karmaparamANuoMko udAharaNa dvArA dikhalAte hue pahale unake astitvakI pratijJA karate haiM * udayAvalike bAhara bhI utkarSaNase jhInasthitivAle karmaparamANu haiM / unakA udAharaNa / jaise 428. yaha udAharaNaviSayaka pRcchAsUtra hai, jo sugama hai| aisA pUchanepara usase niruddha sthitikA kathana karaneke liye AgekA sUtra kahate haiM * eka samaya adhika udayAvalike antameM jo sthiti sthita hai usa sthitike jo karmaparamANu haiM ve yahA~ udAharaNarUpase vivakSita haiM / 426. eka samaya adhika udayAvalike antima samayameM nAnA samayaprabaddhoMse sambandha rakhanevAlI jo sthiti sthita hai aura usa sthitimeM sthita jo karmaparamANu haiM ve yahA~ AdiSTa arthAt vivakSita haiM aisA isa sUtrake arthakA sambandha karanA caahie| vizeSArtha-jina karmaparamANuoMkI sthiti kama hai unakI tatkAla ba~dhanavAle karmake sambandha se sthitikA bar3hAnA utkarSaNa hai| yaha utkarSaNa udayAvalike bhItara sthita karmaparamANuoMkA to hotA hI nahIM, kyoMki udayAvalike bhItara sthita karmaparamANuoMke svamukha yA paramukhase honevAle udayako chor3akara anya koI avasthA nahIM hotI aisA niyama hai| isake sAtha udayAvalike bAhara jo karmaparamANu sthita haiM unameM bhI bahutoMkA utkarSaNa nahIM ho sktaa| prakRtameM yahI batalAnA hai ki ve kaunase karmaparamANu haiM jinakA utkarSaNa nahIM ho sktaa| isake lie sarvaprathama udayAvalike bAhara prathama sthitimeM sthita karmaparamANu yahA~ udAharaNarUpase liye gaye haiN| udayAvalike bAhara prathama sthitimeM sthita una saba karmaparamANuoMmeM yaha viveka karanA hai ki unameM aise kaunase kamaparamANu haiM jinakA utkarSaNa nahIM ho sakatA, kyoMki ve karmaparamANu nAnA samayaprabaddhasambandhI haiN| isalie unameMse kucha karmaparamANuoMkA utkarSaNa ho sakatA hai aura kuchakA nhiiN| Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 6430. etthataNapadesaggaM kammahidiyabhaMtare saMcidANegasamayapabaddhapaDibaddhamatthi ki taM savvameva ukkaDaDaNAe appAoggamAho atthi ko i viseso ti AsaMkANirAyaraNahamuttaramuttamoyarai * tassa padesaggassa jai samayAhiyAe AvaliyAe UNiyA kammahiMdI vidikkatA baddhassa taM kamma Na sakA ukkddddihuuN| 431. tassa NiruddhahidIe padesaggassa jai samayAhiyAe AvaliyAe UNiyA kammahidI vidikkatA baddhassa baMdhasamayAdo pahuDi taM kamma No sakkA ukkaDDieM, sattihidIe tatto uvari egasamayamettassa vi abhaavaaNdo| Na ca udayasamae hido jIvo udayAvaliyabAhirANaMtarahidipadesaggamucaridatettiyamettakammadvidiyamukkaDDiduM samattho, ukkaDDaNApAproggabhAvassa kammahidiparihANIe vinnhttaado| tado edamukkaDDaNAdo jhINahidiyamidi eso muttassa bhAvattho / 6430. isa pUrvokta sthitike karmaparamANu karmasthitike bhItara saJcita hue chAneka samayaprabaddhasambandhI haiM so kyA ve sabake saba utkarSaNake ayogya haiM yA inameM koI vizeSatA hai ? isa prakAra isa AzaMkAke nirAkaraNa karaneke lie AgekA sUtra AyA hai * kintu una karma paramANuoMkI bandha samayase lekara yadi eka samaya adhika eka Avalise nyUna sava karmasthiti vyatIta ho gaI hai to una karmaparamANuoMkA utkarSaNa nahIM ho sktaa| 6431. pahale udAharaNarUpase jisa sthitikA nirdeza kiyA hai usake una karmaparamANuoMkI baddhassa arthAt bandhake samayase lekara yadi eka samaya adhika eka Avalise nyUna zeSa saba karmasthiti vyatIta ho gaI hai to una karma paramANuoMkA utkarSaNa nahIM ho sakatA, kyoMki unakI usa sthitise adhika eka samayamAtra bhI zaktisthiti nahIM pAI jaatii| aura udaya samayameM sthita huA jIva udayAvalike bAhara anantara samayavartI sthitike aise karma paramANuoMkA, jinakI karmasthiti utanI hI arthAt eka samaya adhika udayAvali pramANa hI zeSa rahI hai, utkarSaNa karanemeM samartha nahIM ho sakatA, kyoMki karmasthitikI hAni ho jAnese una karma paramANuoMke utkarSaNakI yogyatA hI naSTa ho gaI hai. isaliye ye karmaparamANu utkarSaNase jhIna sthitivAle haiM yaha isa sUtrakA bhAvArtha hai| vizeSArtha--yaha to pahale hI batalA Aye haiM ki utkarSaNa saba karma paramANuoMkA na hokara kuchakA hotA hai aura kuchakA nahIM hotaa| jinakA nahIM hotA unakA saMkSepameM vyorA isa prakAra hai 1-udayAvalike bhItara sthita karma paramANuoMkA ukarSaNa nahIM hotA / 2-udayAvalike bAhara bhI sattAmeM sthita jina karmaparamANuoMkI karmasthiti utkarSaNake samaya ba~dhanevAle karmoM kI AbAdhAke barAbara yA isase kama zeSa rahI hai unakA bhI utkarSaNa nahIM hotaa| 3 nirvyAghAta dazAmeM utkarSaNako prApta honevAle karma paramANuoMkI atisthApanA kamase Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe parUvaNa 255 432. tisse ceva NiruddhahidIe aNNaM pi padesaragamokaDDaNAdo parihINahidiyamatthi ti parUvaNahamuvarimamuttamoiNNaM ___ tasseva padesaggasta jai vi dusamayAhiyAe AvaliyAe UNiyA kammahidI vidikkaMtA taM pi ukkaDDaNAdo jhINahidiyaM / 433. sugama / kimahamekkisse parimANaMtarahidIe Na ukkaDDi jai taM padesaggaM ? Na, jahaNNAbAhAdIhAe aicchAvaNAe abhAvAdo / Na ca AvAhAe abbhaMtare ukkaDDaNassa saMbhavo, 'baMdhe ukkaDDadi' ti vynnaado| Na hi ahiNavavajjhamANaparamANU AbAhAe abhaMtare asthi, virohaado| kama eka prAvalipramANa batalAI hai, isaliye atisthApanArUpa dravyameM utkarSita dravyakA nikSepa nahIM hotaa| 4-vyAghAta dazAmeM kamase kama Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa atisthApanA aura itanA hI nikSepa prApta honepara utkarSaNa hotA hai, anyathA nahIM hotaa| ___ jahA~ atisthApanA eka Avali aura nikSepa AvalikA asaMkhyAtavA~ bhAga Adi bana jAtA hai vahA~ nirvyAghAta. dazA hotI hai aura jahA~ atisthApanAke eka AvalipramANa honemeM bAdhA AtI hai vahA~ vyAghAta dazA hotI hai| jaba prAcIna sattAmeM sthita karma paramANuoMkI sthitise nUtana bandha adhika ho para isa adhikakA pramANa eka Avali aura eka zrAvalike asaMkhyAtaveM bhAgake bhItara hI prApta ho taba yaha vyAghAta dazA hotI hai| isake sivA utkarSaNameM sarvatra nirvyAghAta dazA hI jAnanI caahiye| prakRtameM jina karmaparamANuoMke utkarSaNakA niSedha kiyA hai unase sambandha rakhanevAle samayaprabaddhakI karmasthiti kevala eka samaya adhika eka zrAvalimAtra hI zeSa rahI hai, isaliye inakA niyama nambara do ke anusAra utkarSaNa nahIM ho sakatA, kyoMki yahA~ jina karmaparamANuoMkA utkarSaNa vivakSita hai unakA karmaparamANuoMse sambandha rakhanevAle samayaprabaddhakI karmasthiti utana zeSa rahI hai, isaliye una karmaparamANuoMmeM zaktisthitikA sarvathA abhAva honese unakA utkarSaNa nahIM ho sktaa| 6432. usI vivakSita sthitike anya karma paramANu bhI utkarSaNake ayogya haiM, aba isa bAtakA kathana karaneke liye AgekA sUtra AyA hai ___ * unhIM karmaparamANuoMkI yadi do samaya adhika eka Avalise nyUna zeSa karmasthiti vyatIta ho gaI hai to ve karmaparamANu bhI utkarSaNase jhIna sthitivAle haiN| 6433. yaha sUtra sugama hai / zaMkA-apanese UparakI anantaravatI eka sthitimeM una karmaparamANuoMkA utkarSaNa kyoM nahIM hotA ? samAdhAna-nahIM, kyoMki vahA~ jaghanya AvAdhApramANa atisthApanA nahIM pAI jAtI aura AvAdhAke bhItara utkarSaNa ho nahIM sakatA, kyoMki 'bandhake samaya hI utkarSaNa hotA hai' aisA Agamavacana hai / yadi kahA jAya ki nUtana baMdhanevAle karma paramANu AbAdhAke bhItara pAye jAte haiM so bhI bAta nahIM hai, kyoMki aisA mAnanemeM virodha AtA hai| Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 - jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 8 evaM gaMtUNa jadi vi jahariNayAe AvAhAe aNiyA kammahidI vidikkaMtA taM pi ukkaDDaNAdo jhINahidiyaM / ___ 434. evaM tisamayAhiyAvaliyAdiparihINakammahidiM samANiya dvidipadesaggANamukkaDDaNAdo jhINahidiyataM vattavvaM, aicchAvaNAe paDivuNNattAbhAveNa Nikkhevassa ca accaMtAbhAveNa pucillAdo visesAbhAvA / 'evaM gaMtUNa jai vi jahaNiyAe. jhINahidigaM' idi ettha carimaviyappe jai vi aicchAvaNA saMpuNNA to vi NikkhevAbhAveNa jhINahidiyattaM paDivajjeyavvaM / sesaM sugama / vizeSArtha-pahale yaha batalAyA gayA hai ki jina karmaparamANuoMkI karmasthiti udayAvali se kevala eka samaya adhika zeSa hai unakA utkarSaNa nahIM hotaa| taba yaha prazna huA ki jisa samayaprabaddhakI karmasthiti do samaya adhika eka AvalipramANa zeSa hai usI samayaprabaddhake eka samaya adhika udayAvalike antima samayameM sthita karmaparamANuoMkA anantaravartI uparitana sthitimeM utkarSaNa hotA hai kyA ? isI praznakA uttara dete hue yahAM yaha batalAyA gayA hai ki taba bhI bhava nahIM hai| isakA yahAM para jo kAraNa batalAyA hai usakA Azaya yaha hai ki utkarSaNa bandhake samaya hI hotA hai| phira bhI utkarSita dravyakA nikSepa atisthApanA pramANa sthitiko chor3akara UparakI sthitimeM hI hotA hai aura prakRtameM atisthApanA jaghanya AbAdhAse kama to ho hI nahIM sakatI, kyoMki AbAdhAkAlake bhItara navIna baMdhe hue karmoMkI niSeka racanA na honese zrAbAdhAkAlake bhItara utkarSaNako prApta hue dravyakA nikSepa hI sambhava nahIM hai| yaha mAnA ki AbAdhAkAlake bhItara sattAmeM sthita karmoMkI niSeka racanA pAI jAtI hai, kintu 'bandhake samaya hI utkarSaNa hotA hai| aisA kathana karanese yaha niSkarSa nikalatA hai ki utkarSaNako prApta hue dravyakA nikSepa tatkAla baMdhanevAle karmake niSekoM meM hI hotA hai| para yaha niSeka racanA AbAdhAkAlake bhItara nahIM pAI jAtI, isaliye AbAdhA nikSepake ayogya hai yaha siddha hotA hai| isa prakAra udayAvalike anantara samayavatI karma paramANuoMkA udayAvalike anantara dvitIya samayavartI sthitimeM nikSepa nahIM ho sakatA yaha siddha hotA hai aura yahI prakRta sUtrakA Azaya hai| * isa prakAra jAkara yadyapi vivakSita karma paramANuoMkI jaghanya AbAdhAse nyUna karmasthiti vyatIta ho gaI hai to bhI ve karma paramANu utkarSaNase jhIna sthitivAle hote haiN| 6434. tIna samaya adhika eka Avalise nyUna zeSa saba karmasthitiko samApta karake sthita hue karma paramANu bhI utkarSaNase jhIna sthitivAle hote haiM aisA yahA~ kathana karanA cAhiye, kyoMki atisthApanA pUrI na honese aura nikSepakA atyanta prabhAva honese pUrva sUtrake kathanase isameM koI vizeSatA nahIM hai| 'isa prakAra jAkara yadyapi jaghanya AbAdhAse nyUna karmasthiti vyatIta ho gaI hai to bhI ve karmaparamANu utkarSaNase jhIna sthitivAle hote haiN| isa prakAra isa antima vikalpameM yadyapi atisthApanA pUrI hai to bhI nikSepakA abhAva honese ( eka samaya adhika eka Avalike antima samayavatI karma paramANuoMkA) utkarSaNase jhIna sthitipanA jAnanA caahiye| zeSa kathana sugama hai| vizeSArtha-pahale udAharaNarUpase jo eka samaya adhika udyAvalike antima samayameM Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INimravarsawWww.ru gA0 22] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe parUvaNA 247 435. saMpahi ajjhINahidiyassa ukkaDDaNApAoggassa tasseva Niruddhahidipadesaggassa parUvaNahamuttarasuttamAgayaM * samayuttarAe udayAvaliyAe tisse hidIe jaM padesagga: tassa padesaggassa jai jahaNiyAe bhAvAhAe samayuttarAe UNiyA kammahidI vidikkaMtA taM padesaggaM sakA AvAdhAmettamukkaDDiumekisse hidIe pisiNcidu| 436. gayatthamedaM, sugmaasesaavyvttaado| Navari AvAdhAmettamukkaDDiumidi etya ukkaDDiyUNa ti ghettavyaM / ahavA, AbAhAmettamukkaDDidumekkisse hidIe NisiMcidaM cedi saMbaMdho kaayvvo| ca saNa viNA vi smuccyhaavgmaado| edassa muttassa bhAvattho-puvvamAdihidIe padesaggasa baMdhasamayAdo pahuDi jai jahaNNAbAhAe samayAhiyAe UNiyA kammahidI vadikkaMtA hojja to taM padesaggaM jahaNNAbAhAmettamukkaDDiya uvarimANaMtarAe ekkisse hidIe NisiMcidu sakka, tappAoggajahaNNANa sthita karma paramANu batalAye haiM so unakA utkarSaNa kaba taka nahIM ho sakatA yaha isa sUtrameM batalAyA hai| yadi tIna samaya adhika udayAvalipramANa sthiti zeSa ho aura bAkIkI sthiti gala gaI ho to bhI eka samaya adhika udayAvalike antima samayavartI una karma paramANuoMkA zeSa do sthiti meM utkarSaNa nahIM hotA, kyoMki prakRtameM atisthApanAkA pramANa jo jaghanya AbAdhA batalAyA hai vaha abhI pUrA nahIM huA hai aura nikSepakA abhAva to banA huA hI hai| isI prakAra cAra samaya adhika, pAMca samaya adhika udayAvalipramANa sthitise lekara bAdhAkAla pramANa sthitike zeSa rahane para bhI ukta karma paramANuoMkA utkarSaNa nahIM hotA, kyoMki yahAM antima vikalpake sivA aura saba vikalpoMmeM atisthApanA to pUrI huI nahIM aura nikSepakA abhAva to sarvatra hI banA huA hai| 6435. aba usI sthitike jo karma paramANu utkarSaNase amIna sthitivAle arthAt utkarSaNake yogya haiM unakA kathana karaneke liye zrAgekA sUtra AyA hai * eka samaya adhika udayAvalipramANa usI sthitike aise kama paramANa lo jinakI yadi eka samaya adhika jaghanya abAdhAse nyUna zeSa karmasthiti galI hai to una karma paramANuoMkA jaghanya AbAdhApramANa utkarSaNa aura AvAdhAse Upara kI eka sthitimeM nikSepa ye donoM bAteM zakya haiM / 6436 isa satrakA artha avagataprAya hai, kyoMki isake saba avayavoMkA artha sugama hai| kintu itanI vizeSatA hai ki 'AbAdhAmettamukkaDiu~' isa vAkyameM sthita 'ukkaDiGa' kA artha "utkarSaNa karake' karanA cAhiye / athavA 'AbAdhApramANa utkarSaNa karaneke liye aura eka sthiti meM nikSepa karaneke liye zakya hai' aisA sambandha kara lenA cAhiye, kyoMki yadyapi vAkya meM 'ca' pada nahIM diyA hai to bhI samuccayarUpa arthakA jJAna ho jAtA hai / isa sUtra kA yaha bhAvArtha hai ki pahale udAharaNarUpase nirdiSTa kI gaI sthitike karmaparamANuoMkI yadi bendha samayase lekara eka samaya adhika jaghanya AbAdhAse nyUna zeSa karmasthiti vyatIta ho gaI ho to una karmaparamANuoM kA jaghanya zrAbAdhApramANa utkarSaNa hokara usake Upara anantara samayavartI eka sthitimeM nikSepa Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 jayadhavalAhide kasAyapAhuDe [padesavihattI maicchAvaNANikkhevANametyuvalaMbhAdo / tado edamukkaDDaNAdo ajjhINahidiyamidi uvari savvattha ukkaDDaNApaDiseho patthi tti jANAvaNa tabisayamAhappamuttaramutteNa bhaNai OM jai dusamayAhiyAe bhASAhAe aNiyA kammahidI vidikkatA tisamayAhiyAe vA AvAhAe aNiyA kammahidI vidikktaa| evaM gaMtUNa vAseNa vA vAsapudhatteNa vA sAgarovameNa vA sAgarovamapudhatteNa vA UNiyA kammahidI vidikkaMtA taM savvaM padesaggaM ukaDaNAdo ajjhINahidiyaM / 437. edassa muttassa sugamAsesAvayavakalAvassa bhAvattho-puvvaNirudAe samayAhiyaudayAvaliyacarimahidIe padesaggassa baMdhasamayappahuDi volAviya samayAhiyajahaNNAbAhAdivarimAsesamuttuttaviyappaparihINakammahidiyassa' patthi ukkaDDaNAdo jhINahidiyattaM / savvameva tamukkaDaDaNApAoggamidi savvassa vi edassa samayAviroheNa ukkaDDijjamANayassa AvAhamettI aicchaavnnaa|nnikkhevo puNa samayuttarAdikameNa vaDamANo gacchadi jAva ukkassAbAhAe samayAhiyAvaliyAe ca UNasattarisAgarovamakoDAkoDIo ti / ettha sAgarovamapudhatteNa vA ti edeNa vA sahaNa avuttasamuccaya?Na sAgarovamadasaputreNa vA sadapudhatteNa vA sahassapudhatteNa vA lakkhapudhareNa vA koDipudhareNa vA aMtokoDAkoDIe vA koDAkoDipudhatteNa vA ti ede saMbhaviNo viyappA ghettavvA / honA zakya hai, kyoMki yahAM tadyogya jaghanya atisthApanA aura nikSepa ye donoM pAye jAte haiM, isaliye ye karmaparamANu utkarSaNase ajhIna sthitivAle haiN| aba Age sarvatra utkarSaNakA niSedha nahIM hai yaha jatAneke liye agale sUtradvArA usa viSayakA mAhAtmya batalAte haiM ___* tathA usI pUrvokta sthitikI yadi do samaya adhika AvAdhAse nyUna karmasthiti galI hai yA tIna samaya adhika AbAdhAse nyUna karmasthiti galI hai| isI prakAra Age jAkara yadi eka varSa, varSapRthaktva, eka sAgara yA sAgara pRthaktvase nyUna zeSa karmasthiti galI hai to ve saba karmaparamANu utkarSaNase ajhIna sthitivAle hote haiN| ___ 437. isa sUtrake saba pada yadyapi sugama haiM tathApi usakA bhAvArtha yaha hai ki pUrva nirdiSTa eka samaya adhika udayAvalike antima samayameM sthita sthitike karmaparamANuoMkI jisane bandha samayase lekara eka samaya adhika jaghanya AbAdhA Adi AgekI sUtrokta saba sthitivikalpoMse nyUna karmasthitiko galA diyA hai usake ve karmaparamANu utkarSaNase jhIna sthitivAle nahIM hote arthAt usake ve karmaparamANu utkarSaNake yogya hote haiM, isaliye ina sabhI karmaparakANuoM kA yathAzAstra utkarSaNa hotA hai / aura taba atisthApanA AbAdhApramANa hotI hai| kintu nikSepa eka samayase lekara uttarottara eka eka samaya bar3hatA huA utkRSTa bAdhA aura eka samaya adhika eka Avalise nyUna sattara kor3Akor3I sAgarake prApta hone taka bar3hatA jAtA hai| isa sUtrameM 'sAgarovamapudhatteNa vA' yahAM para AyA huA 'vA' zabda anukta vikalpoMke samuccayake liye hai jisase dasa sAgarapRthaktva, sau sAgara pRthaktva, hajAra sAgara pRthaktva, lAkha sAgara pRthaktva, kor3I sAgara pRthaktva, antaHkor3Akor3I sAgara aura kor3Akor3I sAgara pRthaktva ye saba sambhava Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amerarwarrrrrrrrrrrrrrrrrrr gA0 22] padesavihattIe jhINajhINacUliyAe parUvaNA 246 suttattaviyappANaM desAmAsayabhAveNa vA edesi saMgaho kAyavyo / vikalpa grahaNa karane cAhie yA sUtrokta vikalpa dezAmarSaka honese ina vikalpoMkA saMgraha karanA caahie| vizeSArtha--pahale yaha batalAyA jA cukA hai ki eka samaya adhika udayAvalike antima samayameM sthita kaunase karmaparamANu utkarSaNake ayogya haiN| aba pichale do sUtroMmeM yaha batalAyA gayA hai ki kaunase karmaparamANu utkaSaNake yogya haiN| isakA khulAsA karate hue jo batalAyA gayA hai usakA bhAva yaha hai ki usa eka samaya adhika udayAvalike antima samayameM sthita jina karmaparamANuoMsambandhI samayaprabaddhoMkI sthiti yadi AbAdhAse eka samaya Adi ke krama se adhika zeSa rahatI hai to una karmaparamANuoMkA utkarSaNa ho sakatA hai aura aisA hote hue jitanI AbAdhA hotI hai utanA atisthApanAkA pramANa hotA hai tathA AbAdhAse jitanI adhika sthiti hotI hai utanA nikSepa kA pramANa hotA hai / yadi abAdhAse eka samaya adhika hotI hai to nikSepakA pramANa eka samaya hotA hai| yadi do samaya adhika hotI hai to nikSepakA pramANa do samaya hotA hai / isI prakAra tIna samaya, cAra samaya, saMkhyAta samaya, asaMkhyAta samaya, eka dina, eka mAsa, eka varSa, varSapRthaktva, eka sAgara, sAgara pRthaktva, dasa sAgara pRthaktva, so sAgara pRthaktva, hajAra sAgara pRthaktva, lAkha sAgara pRthaktva, karAr3a sAgara pRthaktva, antaH kor3Akor3I sAgara, kor3Akor3IsAgara pRthaktvarUpa jitanI sthiti zeSa rahatI hai utanA nikSepakA prasAraNa hotA hai| isa prakAra yadi utkRSTa nikSepakA pramANa prApta kiyA jAtA hai to vaha utkRSTa AbAdhA aura eka samaya adhika eka Avalise nyUna sattara kor3Akor3I sAgara pramAe hai| yaha utkRSTa nikSepa eka samaya adhika bandhAbaliko galAkara udayAvalikI uparitana sthitimeM sthita karma paramANuoMkA utkarSaNa karane para prApta hotA hai| parantu usa udayAvalikI uparitana sthitimeM aneka samayaprabaddhoMke paramANu hote haiM, isaliye kina paramANuoMkA utkarSaNa karane para yaha utkRSTa nikSepa prApta hotA hai isakA khulAsA karate haiM kisI eka saMjJI paMcendriya mithyAdRSTi jIvane mohanIya karmakA utkRSTa sthitibandha kiyaa| phira bandhAvaliko galAkara usane AbAdhAke bAhara sthitimeM sthita karmaparamANuoMkA apakarSaNa karake udayAvalike bAhara nikSepa kiyA / yahA~ udayAvalike bAhara dvitIya samayavartI sthitimeM apakarSaNa karake nikSipta kiyA gayA dravya vivakSita hai, kyoMki udayAvalike bAhara prathama samayameM nikSipta dravyakA tadanantara samaya meM udyAvalike bhItara praveza ho jAtA hai, isaliye usakA utkarSaNa nahIM ho sakatA / anantara dUsare samayameM utkRSTa saMklezake vazase utkRSTa sthitiko bAMdhatA huA vivakSita karmaparamANuoMkA utkarSaNa karake unheM vaha AbAdhAke bAhara prathama niSekasthitise lekara saba niSeka sthitiyoMmeM nikSepa karatA hai| kevala eka samaya adhika eka AvalipramANa antima sthitiyoM meM nikSepa nahIM karatA, kyoMki unameM nikSepa karane yogya una karma paramANuoMkI zaktisthiti nahIM pAI jAtI / yahA~ utkRSTa AbAdhAke bhItara nikSepa nahIM hai aura antakI eka samaya adhika eka zrAvalipramANa sthitiyoMmeM nikSepa nahIM hai, isaliye utkRSTa sthitimeMse itanA kama kara dene para nikSepakA pramANa utkRSTa AbAdhA aura eka samaya adhika eka Avalise nyUna utkRSTa sthitipramANa prApta hotA hai| aba yahA~ prakaraNase utkarSaNakA kAla, atisthApanA, nikSepa aura zaktisthiti ina cAra bAtoMkA bhI khulAsA kiyA jAtA hai, kyoMki inako jAne binA utkarSaNakA ThIka tarahase jJAna nahIM ho sktaa| Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 jayadhavalAhide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 438 saMpahi udayahidIdo heDimArosaphammahidisaMcidasamayapabaddhapadesaggassa ahiyArahidIe aviseseNa saMbhavavisayAsaMkANirAyaraNaduvAreNa avatthuviyappANaM NavakabaMdhamassiyUNa parUvaNamuttaramuttANamavayAro / Na ca edesi parUvaNA NiratthiyA, tappaduppAyaNamuheNa ukaDDaNAvisae sissANaM NiNNayajaNaNeNa edisse phlovlNbhaado| 1 utkarSaNakA kAla---utkarSaNa bandhake samaya hI hotA hai| arthAt jaba jisa karmakA bandha ho rahA ho tabhI usa karmake sattAmeM sthita karmaparamANuoMkA utkarSaNa ho sakatA hai, anyakA nahIM / udAharaNArtha-yadi koI jIva sAtA prakRtikA bandha kara rahA hai to usa samaya sattAmeM sthita sAtA prakRtike karmaparamANuoMkA hI utkarSaNa hogA asAtAke karma prmaannuoNnhiiN| 2 atisthApanA-karma paramANuoMkA utkarSaNa hote samaya unakA apanese UparakI jitanI . sthatimeM nikSepa nahIM hotA vaha atisthApanArUpa sthiti kahalAtI hai| avyAghAta dazAmeM jaghanya zratisthApanA eka AvalipramANa aura utkRSTa atisthApanA utkRSTa AbAdhApramANa hotI hai| kintu vyAghAta dazAmeM jaghanya atisthApanA Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura utkRSTa atisthApanA eka samaya kama eka AvalipramANa hotI hai| 3 nikSepa-utkarSaNa hokara karmaparamANuoMkA jina sthitivikalpoMmeM patana hotA hai unakI nikSepa saMjJA hai| avyAghAta dazAmeM jaghanya nikSepakA pramANa eka samaya aura utkRSTa nikSepakA pramANa utkRSTa AbAdhA aura eka samaya adhika eka Avalise nyUna sattara kor3Akor3I sAgara hai / tathA vyAghAta dazAmeM jaghanya aura utkRSTa nikSepakA pramANa Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| 4 zaktisthiti-bandhake samaya utkRSTa sthitibandha hone para antima niSekakI sabakI saba vyaktasthiti hotI hai| Azaya yaha hai ki antima niSekakI eka samayamAtra bhI zaktisthiti nahIM pAI jaatii| tathA isase upAntya niSekakI eka samayamAtra zaktisthiti hotI hai aura zeSa sthiti vyakta rahatI hai| isa prakAra uttarottara eka-eka niSeka nIce jAne para zaktisthitikA eka eka samaya bar3hatA jAtA hai aura vyaktasthitikA eka eka samaya ghaTatA jAtA hai| isa kramasa prathama niSekakI zaktisthiti aura vyaktasthitikA vicAra karane para vyaktasthiti eka samaya adhika utkRSTa AbAdhApramANa prApta hotI hai aura isa vyaktisthitiko pUrI sthitimeMse ghaTA dene para jitanI sthiti zeSa rahe utanI zaktisthiti prApta hotI hai| yaha to bandhake samaya jaisI niSeka racanA hotI hai usake anusAra vicAra huaa| kintu apakarSaNase isameM kucha vizeSatA A jAtI haiN| bAta yaha hai ki apakarSaNa dvArA jisa niSekakI jitanI vyaktasthiti ghaTa jAtI hai usakI utanI zaktisthiti bar3ha jAtI hai| yaha utkRSTa sthitibandhakI apekSA zaktisthiti aura vyaktasthitikA vicAra hai / utkRSTa sthitibandha na hone para jitanA sthitibandha kama ho utanI antima niSekakI zaktisthiti hotI hai aura zeSa niSekoMkI isIke anusAra zaktisthiti bar3hatI jAtI hai / 6438. aba udayasthitise nIcekI saba karmasthitiyoMmeM saMcita hue samayaprabaddhoM sambandhI karma paramANuoMke adhikRta sthitimeM sAmAnyase sambhava honerUpa AzaMkAke nirAkaraNadvArA navakabandhakI apekSA avastu vikalpoMkA kathana karaneke liye Ageke sUtra Aye haiN| yadi kahA jAya ki ina vikalpoMkA kathana karanA nirarthaka hai so bhI bAta nahIM hai, kyoMki inake kathana karanekA yahI phala hai ki isase ziSyoMko utkarSaNake viSayameM ThIka ThIka nirNaya karanekA avasara milatA hai| Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nA0 22 | padesa vittIe jhINAjhI cUliyAe parUvaraNA 251 * samayAhiyAe udayAvaliyAe tisse ceva hidIe padesaggassa ego sama pabaddhassa acchido tti avatthu, do samayA paddhassa icchidA ti avatthu, tiriNa samayA pabaddhassa aicchivA tti avatthu evaM ziraMtaraM gaMtU avaliyA pabaddhassa ahacchidA tti avatthu | $ 439 jA puvvamAiTThA samayAhiyAe udayAvaliyAe carimahidI tisse caiva hidIe padesaggassa pabaddhassa pAraddhabaMdhassa baMdhasamaya pahuDi etro samao aicchidAM ti aikkato ci avatthu / taM padasamgamedisse dvidIe Natthi / kudo yAbAhAmettamuvari gaMtUna tassAvadvANAdo | evaM savvattha vattavvaM / ahavA jA samayAhiyAe udayAvaliyAe hiMdI edisse hidIe jaM padesaggaM tamAdiDamidi puvvaM paruvidaM / tisse ca sate udayadIdo dvimAsesasamayapabaddhANaM padesaggamatthi Aho Natthi saMtaM vA kimukkaDDaNado jhINahidigamajhINadvidigaM vA ukkaDDijjamANaM vA keciyamaddhANamukaDDijja kA vA edassa adhicchAvaNA Nikkhevo vA ttiNa eso viseso sammamahArio tado tapparUvaNahamedesiM suttANamavayAro ti vakkhANeyavvaM / * eka samaya adhika udayAvalikI jo antima sthiti hai usameM ve karmaparamANu nahIM haiM jinheM bAMdhaneke bAda eka samaya vyatIta huA hai, ve karmaparamANu bhI nahIM haiM jinheM bAMdhaneke bAda do samaya vyatIta hue haiM, ve karma paramANu bhI nahIM haiM jinheM bAMdhane ke bAda tIna samaya vyatIta hue haiN| isa prakAra nirantara jAkara e se karmaparamANu bhI nahIM haiM jinheM bAMdhaneke bAda eka Avali vyatIta huI hai / 6 436. jina karma paramANuoM kA bandhake bAda arthAt bandhasamaya se lekara eka samaya vyatIta huA hai ve karmaparamANu pUrva meM jo eka samaya adhika udayAvalikI antima sthiti kaha ye haiM usameM avastu haiM / arthAt ve karmaparamANu isa sthitimeM nahIM pAye jAte, kyoMki zrAvAdhA ke bAda unakA sadbhAva pAyA jAtA hai / isI prakAra sarvatra kathana karanA cAhiye / athavA yahA~ yaha vyAkhyAna karanA cAhiye ki eka samaya adhika udadyAvalikI jo antima sthiti hai aura isake jo karma paramANu haiM ve yahAM vivakSita haiM aisA jo pahale kahA hai so usa sthiti meM udaya sthiti se nIce arthAt pUrvake saba samayaprabaddhoMke karmaparamANa haiM yA nahIM haiM / yadi haiM to ve kyA utkarSaNase sthitivAle haiM yA amIna sthitivAle haiN| yadi utkarSaNa hotA hai to kitanA utkarSaMNa hotA hai| tathA inakA pratisthApanA aura nikSepa kitanA hai / isa prakAra yaha saba vizeSatA bhale prakAra se jJAta nahIM huI, isaliye isa vizeSatAkA kathana karaneke liye ina sUtroMkA avatAra huA hai aisA yahA~ vyAkhyAna karanA cAhie / vizeSArtha -- prakRta sUtra meM yaha batalAyA hai ki eka samaya adhika udayAvalikI antima sthitimeM kina samayaprabaddhoMke karma paramANu nahIM pAye jAte / aisA niyama hai ki baMdhe hue karma apane bandhakAla se lekara eka avalipramANa kAlataka tadavastha rahate haiN| eka yaha bhI niyama hai ki baMdhanevAle karmakI apane bAdhAkAlameM niSeka racanA nahIM pAI jAtI / ina do niyamoMko dhyAna meM rakha kara yadi vicAra kiyA jAtA hai to isase yaha spaSTa jJAta ho jAtA hai ki vartamAna kAlase eka Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 440 evamedeNa mutteNa Avaliyamette avatthuviyappe parUviya saMpahi ukkaDDaNapAoggavatthuviyappaparUvaNamuttaramuttaM bhaNai * tisse ceva hidIe padesaggassa samayuttarAvaliyA baddhassa aicchidA tti eso Adeso hoja / 6441 edassa muttassa attho vuccade-tisse ceva puvvaNiruddhasamayAhiyAvaliyacarimahidIe padesaggassa ukkassado doAvaliyaparihINakammahidimettasamayapabaddhapaDibaddhassa abhaMtare jassa padesaggassa baMdhasamayAdo pahuDi udayahidIdo heTTA samayattarAvaliyA adhicchidA so ettha Adeso hoja / Adizyata ityAdezo vivakSitasthitau vasturUpeNAvasthitaH pradeza Adeza iti yAvat / kathamedassa AbAhAdo upari Nisittassa AdidRhidIe saMbhavo 1 Na, baMdhAvaliyAe volINAe egeNa samaeNokaDiya payadahidIe Nikvittassa tatthatthittaM paDi virohaabhaavaado| Na esa kamo Avali taka pUrvake baMdhe hue samayaprabaddhoMke karmaparamANoMkA vivakSita sthitimeM arthAt eka samaya adhika udayAvalikI antima sthitimeM pAyA jAnA sambhava nahIM hai| yahAM vartamAna kAla hI udayakAla hai aura isase lekara eka AvalikAla udayAvali kAla kahalAtA hai tathA isase AgekI sthiti eka samaya adhika udayAvalikI antima sthiti kahalAtI hai| aba vartamAna kAla arthAt udayakAlameM vicAra yaha karanA hai ki ukta sthitimeM kitane samayaprabaddhoMke karmaparamANu nahIM pAye jAte / prakRta sUtrameM isI praznakA uttara diyA gayA hai| usakA Azaya yaha hai ki udayakAlase pUrva eka Avali kAla takake baMdhe hue samayaprabaddha ukta sthitimeM nahIM pAye jAte, kyoMki ukta sthiti AbAdhAkAlake bhItara A jAtI hai aura AbAdhAkAlameM niSeka racanA nahIM hotI yaha pahale hI likha Aye haiN| 6440. isa prakAra isa sUtra dvArA AvalipramANa avasturUpa vikalpoMkA kathana karake aba utkarSaNa ke yogya vasturUpa vikalpoMkA kathana karaneke lie AgekA sUtra kahate haiM * kintu usI sthitimeM ve karma paramANu haiM jinakI bA~dhaneke bAda eka samaya adhika eka Avali vyatIta huI hai| 441. aba isa sUtra kA artha kahate haiM-usI pUrva nirdiSTa eka samaya adhika eka AvalikI antima sthitimeM jo karmaparamANu haiM ve yadyapi utkRSTa rUpase do Avalikama karma sthitipramANa samayaprabaddhoMke haiM tathApi inake bhItara jina karmaparamANuoMkI bandha samayase lekara udaya sthitise pahale-pahale eka samaya adhika eka Avali vyatIta ho gaI hai unakA yahA~ sadbhAva hai / Adeza kA vyutpattilabhya artha hai-Adizyate arthAt vivakSita sthitimeM vAstavika rUpase avasthita prdesh| zaMkA--jaba ki bandhake samaya saba karmaparamANu zrAbAdhAse UparakI sthitimeM nikSipta kiye jAte haiM taba ve vivakSita sthitimeM kaise sambhava ho sakate haiM ? samAdhAna nahIM, kyoMki bandhAvalike vyatIta honeke pazcAt eka samaya dvArA apakarSaNa karake AbAdhAse uparitana sthitimeM sthita karmaparamANu prakRta sthitimeM nikSipta kara diye jAte haiM, isaliye inakA vahA~ astitva mAnane meM koI virodha nahIM aataa| Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upare gA0 22] padesavihattIe mINAjhINacUliyAe parUvaNA puvvuttAvaliyamettasamayapatraddhaparamANaNamatthi, tesi baMdhAvaliyAe asamattIdo ukaDaNApAoggattAbhAvAdo / samANidabaMdhAvaliyassa vi tatthataNacarimaviyappapaDiggahiyasamayapabaddhassa udayasamayamahidvidajIveNokaDDagAvAvadeNa Niruddha hidivisayamANidassa saMtassa vi payadukkaDDaNANuvajogitteNAvatyuttaM paDivajjeyavvaM / tado tesimetthAbatyuttamedassa ca vatyuttaM siddh| 442. evamAdihassa padesaggassa ukkaDDaNAddhANaparUvaNamuttaramutteNa kuNai * taM puNa padesaggaM kammahidi yo sakA ukkaDieM, samayAhiyAe zrAvaliyAe aNiyaM kammahidi sakA ukkaDDihU~ / 1443. kudo ? ettiyamettIe ceva sattihidIe avahidattAdo / edaM jahidi paDucca vuttaM / Nisehidi puNa paDucca dusamayAhiyadoAvaliyAhi UNiyaM kamma kintu yaha krama pUrvokta zrAvalipramANa samayaprabaddhoMke karmaparamANuoMkA nahIM banatA, kyoMki unakI bandhAvali samApta nahIM huI hai, isaliye taba apakarSaNakI yogyatA nahIM pAI jAtI hai / bandhAvalike samApta ho jAne para bhI jo samayaprabaddha vahA~ antima vikalparUpase svIkRta hai usakA udaya samayameM sthita jIvake dvArA apakarSaNa hokara vaha yadyapi nirdiSTa sthitike viSayabhAvako prApta ho rahA hai phira bhI prakRta utkarSaNake ayogya honese vaha avastu hai, isaliye use chor3a denA caahiye| isalie udaya samayase pUrvakI eka Avalike bhItara baMdhanevAle karmaparamANu prakRta sthitimeM nahIM haiM aura jina karmaparamANuoMko ba~dhe hue bandha samayase lekara udaya samaya taka eka samaya adhika eka Avali vyatIta huI hai ve karmaparamANu prakRta sthitimeM haiM yaha siddha huaa| vizeSArtha-pahale yaha batalA Aye haiM ki prakRta sthitimeM kitane samayaprabaddhoMke karmaparamANu nahIM pAye jAte haiN| aba isa sUtradvArA yaha batalAyA gayA hai ki prakRta sthitimeM jina karmaparamANuoMko ba~dhe eka samaya adhika eka Avali vyatIta huA hai unakA pAyA jAnA sambhava hai| isapara yaha zaMkA huI ki jaba ki AbAdhA kAlake bhItara niSeka racanA nahIM hotI aura prakRta sthiti AbAdhA kAlake bhItara pAI jAtI hai taba phira isa sthitimeM jina karmaparamANuoMko baMdhe hue eka samaya adhika eka prAvalikAla vyatIta huA hai unakA pAyA jAnA kaise sambhava hai / isa zaMkAkA mUlameM jo samAdhAna kiyA hai usakA bhAva yaha hai ki bandhAvalike vyatIta ho jAne para ba~dhe hue dravyakA apakarSaNa, utkarSaNa. saMkramaNa aura udIraNA ho sakatI hai, isaliye eka samaya adhika eka zrAvali pUrva ba~dhA huA dravya vivakSita sthitimeM pAyA jAtA hai aisA mAnanemeM koI bAdhA nahIM aatii| 6442. aba isa prakAra vivakSita hue karmaparamANuoMke utkarSaNa adhvAnakA kathana Ageke sUtradvArA karate haiM * kintu una karma paramANuoMkA karmasthitipramANa utkarSaNa nahIM ho sakatA / hA~ eka samaya adhika eka Avalise nyUna karmasthitipramANa utkarSaNa ho sakatA hai / 6443. kyoMki una karmaparamANuoMmeM itanImAtra zaktisthiti pAI jAtI hai| tathApi yaha kathana yasthitikI apekSAse kiyA hai / niSekasthitikI apekSAse vicAra karane para Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavittI 5 hidi sakamukkaDDidumidi vattavyaM, udayahidIdo samayAhiyaudayAvaliyamettamadANamuvari gaMtUNa payadaNiseyassa avahANAdo / edassa suttassa bhAvattho-udayahidIdo hehA samayAhiyAvaliyamettamaddhANamoyariya baddhasamayapabaddhappahuDi sesAsesakammahidiabhaMtarasaMcidasamayapabaddhaparamANamahiyArahidIe atthitte viroho gatthi tado Na te ukkaDDaNAdo jhiinnhidiyaa| ukkaDDijamANA ca te jeciyamaddhANaM hehado proyariya baddhA tettiyametteNiyaM kammahidimAbAhAmettamavicchAviya Navaka dhassuvari NikkhippaMti, taittiyamettIe ceva sattihidIe avasihattAdo tti / Navari kammahidIe AdIdo pahuDi jahaNNAbAhamettANaM samayapabaddhANaM jahAsaMbhavamukkaDDaNAdo jhINahidiyattaM pubillaparUvaNAdo jANiya vattavvaM / Na pucillaparUvaNAdo edisse NavakabadhamassiyUNa payaTTAe avatthu-vatthuparUvaNAe avisihattamAsaMkaNija, tisse kammahidIe AdIdo pahuDi puvvANupuvIe saMtakammamassiyUga vAvadattAdo, edisse ceva Navaka dhamassiyUga pacchANupuvIe payattAdo / paDhamaparUvaNAe saMtakammamassiyUNa AvaliyamettA avatthuviyappA kiNNa parUvidA ? taM jahA-sattarisAgarovamakoTAkoDimettakammahidi savvaM gAliya puNo se kAle jillevihidi ti udayahidIe dvidapadesaggadisse samayAhiyAvaliyacarimahidIe avatthu / tisse ceva hidIe to do samaya adhika do zrAvalise nyUna karmasthitipramANa hI utkarSaNa ho sakatA hai aisA yahA~ kathana karanA cAhiye, kyoMki udaya sthitise eka samaya adhika eka AvalipramANa sthAna Upara jAkara hI prakRta niSeka sthita hai| isa sUtrakA yaha bhAvArtha hai ki udaya sthitise eka samaya adhika eka AvalipramANa sthAna nIce utara kara jo samayaprabaddha baMdhA hai usase lekara bAkIkI saba karmasthitike bhItara saMcita hue samayaprabaddhoMke karmaparamANuoMkA vivakSita sthitimeM astitva mAnanemeM koI virodha nahIM hai, isaliye ve utkarSaNase jhInasthitivAle nahIM hai| utkarSaNa hote hue bhI jitanA sthAna nIce (pIche) jAkara ve ba~dhe hote haiM utane sthAnase nyUna zeSa rahI karmasthitimeM unakA utkarSaNa hotA hai| usameM bhI AbAdhApramANa atisthApanAko chor3akara navakabandhameM inakA nikSepa hotA hai| zeSa rahI karmasthitimeM inakA utkarSaNa isalie hotA hai ki unakI utanI hI zaktisthiti zeSa hai| kintu itanI vizeSatA hai ki karmasthitike Adise lekara jo jaghanya zrAbAdhApramANa samayaprabaddha haiM ve yathAsambhava utkarSaNase jhInasthitivAle haiM yaha kathana pahale kI gaI prarUpaNAse jAnakara karanA cAhiye / yadi kahA jAya ki pUrva prarUpaNAse nakakabandhakI apekSA avastu aura vastu vikalpoMke kathanameM pravRtta huI isa prarUpaNAmeM koI vizeSatA nahIM hai so aisI AzaMkA karanA bhI ThIka nahIM hai, kyoMki vaha pUrva prarUpaNA kamasthitike prArambhase lekara pUrvAnupUrvIse satkarmakI apekSA pravRtta huI hai aura yaha prarUpaNA navakabandhakI apekSA pazcAdAnupUrvIse pravRtta huI hai, isaliye ina donoM prarUpaNAoMmeM antara hai| zaMkA-prathama prarUpaNAmeM satkarmakI apekSA eka AvalipramANa avasturUpa vikalpoMkA kathana kyoM nahIM kiyA hai ? jinakA khulAsA isa prakAra hai-sattara koDAkor3I sAgarapramANa saba karmasthitiko galAkara phira tadanantara samayameM usa karmasthitikA abhAva hogaa| isa prakAra kevala udaya sthitimeM sthita usa karmasthitike karmaparamANu isa eka samaya adhika AvalikI antima Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] padesavihattIe mINAmINacUliyAe parUvaNa jassa padesaggassa dusamayUNA kammahidI vidikkatA tti evaM pi avatthu / evaM NiraMtaraM gaMtUNa jai vi AvaliyAe aNiyA kammahidI vidikkatA hoja taM pi avattha ti / ekmede avatthuviyappe Avaliyamene aparUviya samayAhiyAe prAvaliyAe UNiyA kammahidI jassa vidikkatA tado pahuDi vatthuviyappANaM jhINAjhINahidiyattagavesaNaM kuNamANassa cuNNisuttayArassa ko ahippAo tti ? esa doso, samayAhiyApaliyamettAvasiDakammahidiyassa samayapabaddhapadesaggassa ukkaDaNAdo jhINahidiyassa parUvaNAe ceva tesimvtthuviyppaannmnnuttsiddhiido| Na ca edamhAdo hehimANamettiyamettI hidI atthi jeNedesimettha vatthuttasaMbhabo hojja, virohaado| Na ca saMtamatthaM suttaM Na visaIkarei, tassa avaavyttaavttiido| tado tapparihAraduvAreNa sesaparUvaNAdo ceva tesimavatthuttaM suttayAreNa sUcidamidi Na kiM ci viruddha pecchAmo / NavakabaMdhamassiyUNa parUvidANamAvaliyamettANamedesimavatthuviyappANaM desAmAsayabhAveNa vA tesimettha parUvaNA kAyavvA / sthitimeM nahIM pAye jaate| tathA jina karmaparamANuoMkI do samaya kama pUrI karmasthiti vyatIta ho gaI hai ve karmaparamANu bhI isa vivakSita sthitimeM nahIM hai| isI prakAra nirantara jAkara yadi eka Avalikama kamasthiti vyatIta ho gaI ho to ve eka Avalike karmaparamANu bhI isa vivakSita sthitimeM nahIM haiN| isa prakAra eka AvalipramANa avastu vikalpoMkA kathana na karake cUrNisUtrakAra ne jo "eka samaya adhika eka Avalise nyUna karmasthiti jisakI vyatIta ho gaI hai' yahA~se lekara vastuvikalpoMmeM jhInAjhInasthitipanekA vicAra kiyA hai so unakA isa prakArake kathana karanemeM kyA abhiprAya hai ? samAdhAna--yaha koI doSa nahIM hai, kyoMki jaba eka samaya adhika eka zrAvali zeSa rahI karmasthitisambandhI samayaprabaddhoMke karmaparamANoMko utkarSaNake ayogya kaha diyA taba isIse una AvalipramANa avastuvikalpoMkI binA kahe siddhi ho jAtI hai / aura eka samaya adhika eka AvalikI antima sthitise nIceke niSekoMkI itanI arthAt eka samaya adhika eka AvalipramANa sthiti to ho nahIM sakatI jisase ina nIceke niSekoMkA yahA~ sadbhAva mAnA jAve, kyoMki aisA honemeM virodha pAtA hai| aura sUtra jo artha vidyamAna hai use viSaya nahIM karatA yaha bAta kahI nahIM jA sakatI, kyoMki aisA honepara sUtrako avyApaka mAnanA pdd'egaa| isaliye una AvalipramANa vikalpoMkA kathana na karake sUtrakArane zeSa prarUpaNA dvArA hI unakA asadbhAva sUcita kara diyA hai, isalie isa kathanameM hama koI virodha nahIM dekhte| athavA isa dUsarI prarUpaNAmeM jo navakabandhakI apekSA eka prAvalipramANa avastu vikalpa kahe gaye haiM unake dezAmarSakarUpase prathama prarUpaNAsambandhI una eka AvalipramANa avastuvikalpoMkI yahA~ prarUpaNA kara lenI cAhiye / vizeSArtha-isa sUtrakI vyAkhyA karate hue vIrasena svAmIne kaI bAtoM para prakAza DAlA hai / yathA (1) navakabandhake jo karmaparamANu apakarSita hokara vivakSita sthiti arthAt eka samaya adhika eka AvalikI antima sthitimeM nikSipta hue haiM unakA utkarSaNake samaya bAMdhanevAle Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 MarNirmirmirrrrrrrrr/ kakI kitanI sthitimeM utkarSaNa ho sakatA hai ? (2) pUrva prarUpaNAse isa prarUpaNAmeM tAttvika antara kyA hai ? (3) pUrva prarUpaNAmeM kyA avastu vikalpa sambhava haiM yadi hoM to unakA usa prarUpaNakA vivecana karate samaya kathana kyoM nahIM kiyA ? inakA kramazaH khulAsA isa prakAra hai (1) jaisA ki pahale batalAyA jA cukA hai ki karmoM meM do prakArakI sthiti hotI haieka vyaktasthiti aura dUsarI zaktisthiti / jisa karmakI jitanI utkRSTa karmasthiti hotI hai usa karmake antima niSekakI vaha vyaktasthiti hai| usa antima niSekameM zakti sthiti nahIM pAI jAtI / kintu zeSa niSekoMmeM yathAsambhava zaktisthiti aura vyaktasthiti donoM pAI jAtI haiN| udAharaNArtha eka karmakI 48 samaya karmasthiti hai| isameMse prArambhake 12 samaya AvAdhAke nikAla dene para zeSa 36 samayoMmeM niSeka racanA huii| isa prakAra pahale niSekakI 13 samaya sthiti par3I aura dUsare niSekakI 14 samaya sthiti pdd'ii| isaprakAra uttarottara eka eka niSeka kI eka eka samayapramANa sthita bar3ha kara antima niSekakI 48 samaya sthiti pdd'ii| yaha sabakI saba sthiti vyaktasthiti hai| aba jo prathama niSekakI 13 samaya sthiti par3I hai so usake sivA usakI zeSa 35 samaya sthiti zaktisthiti hai| dUsare niSekakI 14 samaya ke sivA zeSa 34 samaya zaktisthiti hai / isI prakAra sarvatra jAnanA cAhiye / isa udAharaNase spaSTa hai ki utkRSTa karmasthitike antima niSekameM zaktisthiti nahIM pAI jaatii| kintu zeSa niSekoMmeM zaktisthiti aura vyaktasthiti donoM prakArakI sthitiyA~ pAI jAtI haiN| aba kisI eka jIvane bandhAvalike bAda navakabandhakA apakarSaNa karake usakA udayAvali ke Upara prathama sthitimeM nikSepa kiyA aura tadanantara samayameM vaha usakA utkarSaNa karanA cAhatA hai to yahAM yaha vicAra karanA hai ki isa apakarSita dravyakA tatkAla baMdhanevAle karma ke Upara kitanI sthitimeM utkarSaNa ho kara nikSepa hogaa| yaha apakarSaNa bandhAvalike bAda huA hai, isaliye eka Avali to yaha kama ho gaI aura eka samaya apakarSaNameM lagA, isaliye eka samaya yaha kama ho gyaa| isa prakAra prakRta karmasthitimeMse eka samaya adhika eka Avalike ghaTA dene para jo zeSa karmasthiti bacI hai tatkAla baMdhanevAle karmakI utanI sthitimeM isa apakarSita dravyakA utkarSaNa ho sakatA hai / udAhaNArthaM pahale jo 48 samaya sthitivAle navakabandhakA dRSTAnta de Aye haiM so usake anusAra bandhAvalike 3 samaya bAda cauthe samayameM AbAdhAke Uparake dravyakA apakarSaNa karake use udayAvalike UparakI sthitimeM nikSepa kiyaa| yahAM bandhAvalike bAda udayAvali le lenA cAhiye aura udayAvalike bAda eka samaya chor3akara agalI sthitimeM apakarSita dravyakA nikSepa karAnA cAhiye, kyoMki eka samaya apakarSaNarUpa kriyA meM laga kara dUsare samayameM vaha udayAvalimeM praviSTa ho jAtA hai| isa hisAbase apakarSita hokara sthita hue dravyakA AThaveM samayameM utkarSaNa hogaa| para yaha utkarSaNa kI kriyA bandhAvalike bAda dUsare samayameM ho rahI hai isaliye sarva sthiti 48 samayameMse bandhAvalike 3 aura apakarSaNakA 1 isa prakAra 4 samaya ghaTA dene para tatkAla baMdhanevAle karmameM AvAdhAke bAda 13 samayase lekara 44 veM samayataka isa dravyakA nikSepa hogaa| isa prakAra isakI sthiti eka samaya adhika bandhAvalise nyUna 44 samaya prApta huii| yaha yatsthiti hai / utkarSaNa aura saMkramaNake samaya jo sthiti rahe vaha yasthiti hai| kintu utkarSaNa udayAvalike Uparake niSeka meM sthita dravyakA huA hai, isaliye niSekasthitimeM eka samaya adhika eka vali aura ghaTa jAtI hai, isaliye Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA 022 ] pade savittIya jhINAjhINacUliyAe parUvaNA $ 444 evametieNa pabaMdheNa puvvaNiruddhAe hidIe ukkaDagAdo jhINAjhINaDidiyapadesaggagavesaNaM kAUNa tassaMba gheNa ca pasaMgAgayamatratyuviyappaparUvaNaM samAjiya saMpati padamatthamutrasaMharemANo idamAha * ede viyappA jA samayAhiyaudayAvaliyA tisse hiMdIe padesaggassa | 445 yatthamedamuvasaMhArasRttaM / evaM vissaraNAluANaM sissANaM puvvuttamaha saMbhAliya saMpahi edesimeva viyappANamappaNamuvari vi edeNa samANaparUvaNe dvidivisese kuNamANo suttamuttaraM bhaNai dy niSekasthiti 44 samaya na prApta hokara 40 samaya prApta hogI / isa prakAra apakarSita dravyakA utkarSa ke samaya baMdhanevAle karmakI kitanI sthitimeM utkarSaNa ho sakatA hai isakA vicAra huA / 257 (2) prathama prarUpaNA meM satkarmakI apekSA vicAra kiyA hai usameM batalAyA hai ki jisa karmakI kevala eka samaya adhika udayAvalipramANa karmasthiti zeSa rahI hai usakA utkarSaNa nahIM ho sakatA / jisakI do samaya adhika udyAvalipramANa karmasthiti zeSa hai usakA bhI utkarSaNa nahIM ho sktaa| tAtparya yaha ki utkarSaNa ke samaya ba~dhanevAle karmako jitanI AbAdhA par3e utanA sthitike zeSa rahane taka sattA meM sthita karmoM kA utkarSaNa nahIM ho sakatA / hA~ satkarmakI bAdhA se adhika sthitike zeSa rahane para nUtana bandhameM usakA utkarSaNa ho sakatA hai| isa prakAra prathama prarUpaNAmeM satkarmakI apekSA pUrvAnupUrvIse vicAra kiyA hai / kintu isa dUsarI prarUpaNA meM yaha batalAyA hai ki nUtana bandha hone para bandhAvali taka to vaha tadavastha rahatA hai / hAM bandhAvalike bAda apakarSaNa hokara usakA tatkAla ba~dhanevAle karmameM utkarSaNa ho sakatA hai| isa prakAra dUsarI prarUpaNA meM pazcAdAnupUrvIse nUtana bandhake utkarSaNakA vicAra kiyA hai, isaliye ina dAnoM prarUpaNAoM meM tAttvika bheda hai / (3) jaba yaha batalA diyA ki jisa karmakI sthiti eka samaya adhika eka Avali zeSa hai usakA utkarSa nahIM ho sakatA taba yaha artha sutarAM phalita ho jAtA hai ki jisa karmakI eka samaya, do samaya tIna samaya isI prakAra udayAvalipramANa sthiti zeSa hai usakA na to utkarSaNa hI ho sakatA hai aura na usa sthitike karmaM paramANuoM kA eka samaya adhika udayAvalika antima sthiti meM hI pAyA jAnA sambhava hai / yahI kAraNa hai ki prathama prarUpaNA meM eka AvalipramANa vastu vikalpoMke rahate hue bhI unakA nirdeza nahIM kiyA hai / 6. 44. isa prakAra itane prabandhake dvArA do bAtoMkA vicAra kiyA / prathama to yaha vicAra kiyA ki pUrva niruddha sthitimeM kaunase karmaparamANu utkarSaMNase jhIna sthitivAle haiM aura kaunase karmaparamANu utkarSa se amIna sthitivAle haiM / dUsare isake sambandhase prasaMgAnusAra avastu vikalpoMkA kathana kiyA / aba prakRta arthake upasaMhAra karanekI icchAse agalA sUtra kahate haiM* eka samaya adhika udayAvalikI jo antima sthiti hai usake karma paramANuoMke itane vikalpa hote haiM / 6 445. isa upasaMhAra sUtrakA artha gatArtha hai / isa prakAra vismaraNazIla ziSyoMko pUrvokta kI saMmhAla karA kara aba jina sthitiyoMkI prarUpaNA isa sthitike samAna hai unameM ina saba vikalpoM ko batalAneke liye AgekA sUtra kahate haiM - 33 Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalA sahide kasAyapAhuDe [ padesavihatI 5 * ede ceya viyappA aparisesA jA dusamayAhiyA udayAvaliyA tisse dvidIe padesaggassa / 258 - $ 446 edassa suttassa attho uccade / taM jahA -- je te puvvaNiruddhasamayAhiyaudayAvalacarimahidIe dohi vi parUvaNAhi parUvidA viyappA ede cetra aNaNAhiyA vattavvA jA dusamayAhiyA udayAvaliyA tisse hiMdIe padesaggassa NiraMbhaNaM kAUna / vari paDhamaparUvaNAe kIramANAe edisse hiMdIe padesaggassa jai samayAhiyAe AvaliyAe UNiyA kammaDidI vidikkatA baddhassa taM kammamukkaDDaNAe avasthu, himAe caiva hidI tassa dvividakammaDidiyattAdo / tado heDimANaM puNa avatthataM putraM va aNuttasiddhaM / tasseva padesaggassa jai dusamayAhiyAe AvaliyAe UNiyA kammahidI vidikatA taM kammamettha Adeso hotaM pi Na sakkamukkaDidu; tatto uvari sattidvidIe egassa vi samayassa abhAvAdo / tasseva padesaggassa jai vi tisamayAhiyAe AvaliyAe UNiyA kammahidI vidikatA taM pi ukkaDDaNAdo jhINahidiyaM / ettha kAraNamaNaMtara paruviMdaM / eto uvari puvvaM va sesajahaNNAbAhametA jhINahidiyavippA upAyavvA / tato paramabhINadvidiyA, jahaNNAvAhamettamavicchAviya ekisse hidIe krikheva sa tadaNaMtarajvarimaviyappe saMbhavAdo / edeNa kAraNeNa avatthuviyappA * do samaya adhika udayAvalikI jo antima sthiti hai usa sthitike karma paramANuoM ke bhI ye hI sabake saba vikalpa hote haiM / 6 446. aba isa sUtra kA artha kahate haiM / vaha isa prakAra hai-- pUrva nirdiSTa eka samaya adhika udayAvalikI antima sthitike donoM hI prarUpaNAoMke dvArA jitane bhI vikalpa kahe haiM nyUnAdhika kiye binA ve sabake saba vikalpa yahAM bhI do samaya adhika udayAvalikI antima sthitike karma paramANuko vivakSita karake kahane cAhiye / kintu itanI vizeSatA hai ki prathama prarUpaNA ke karane para yadi bandha honeke bAda karmaparamANuoM kI eka samaya adhika Avalise nyUna karmasthiti vyatIta ho gaI ho to ve karmaparamANu isa vivakSita sthiti meM nahIM hote, kyoMki isa vivakSita sthiti se nIcekI sthiti meM hI una karmaparamANuoM kI sthiti samApta ho gayI hai / kintu isase nIcekI sthitiyoM ke karmaparamANuoMkA isa vivakSita sthiti meM nahIM pAyA jAnA pahale ke samAna anuktasiddha hai| unhIM karmaparamANuoM kI yadi do samaya adhika Avalise nyUna karmasthiti vyatIta ho gaI ho to ve karmaparamANu yadyapi isa vivakSita sthiti meM pAye avazya jAte haiM parantu unakA utkarSaNa nahIM ho sakatA, kyoMki isake Upara zaktisthitikA eka bhI samaya nahIM pAyA jAtA hai / unhIM karmaparamANuoMkI yadi tIna samaya adhika Avalise nyUna karmasthiti vyatIta ho gaI ho to ve karmaparamANu bhI utkarSaNase jhIna sthitivAle haiM / ye karmaparamANu utkarSaMNase jhIna sthitivAle kyoM haiM isakA kAraNa pahale kaha Aye haiM / isI prakAra isake Age bhI pahale ke samAna bAkIke jaghanya AbAdhApramANa bhIna sthitivikalpa utpanna kara lene caahiye| isase Age amIna sthitivikalpa hote haiM, kyoMki isake Age ke vikalpameM jaghanya AvAdhApramANa sthitiko pratisthApanArUpase sthApita karake AvAdhAke UparakI eka sthitimeM nikSepa sambhava hai / isa kAraNa se yahA~ avastuvikalpa eka adhika hote haiM Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] padesavihattIe mINAjhINacUliyAe parUvaNA raha rUvAhiyA jhINahidiyaviyappA ca rUjUNA hoti / ajhINadvidiesu Natthi NANataM / vidiyaparUvaNAe vi edisse hidIe padesaggassa ego samao pabaddhassa aicchido tti avattha / do samayA pabaddhassa adhicchidA tti avattha / evaM NiraMtaraM gaMtUNa AvaliyA samayapabaddhassa puvvaM va aicchidA tti avatthu / tisse ceva hidIe padesagassa samayuktarAvaliyA baddhassa aicchidA tti eso Adeso hojja / taM puNa padesaggaM kammahidi No sakkamukaDDihu~, samayAhiyAe AvaliyAe NisegaM paDucca tisamayAhiyadoAvaliyAhi vA UNiyaM kammahidi sakamukkaDDidUM, tetiyamettIe ceva sattihidIe avasesAdo ti / ettiyo ceva viseso Natthi aNNattha kattha vi / eso ceva viseso suttaNilINo ceya pajjavahiyaNayAvalaMbaNeNa parUvido Na suttabahinbhUdo tti / aura jhIna sthitivikalpa eka kama hote haiN| hA~ ajhIna sthitiyoMmeM koI bheda nahIM hai| dUsarI prarUpaNAke karane para bhI jina karmaparamANuoMko bandha karaneke bAda eka samaya vyatIta huA hai ve karmaparamANu isa vivakSita sthitimeM nahIM haiN| jinheM vAMdhaneke bAda do samaya vyatIta hue haiM ke karmaparamANu bhI nahIM haiN| isa prakAra nirantara jAkara bAMdhaneke bAda jinheM eka zrAvali vyatIta huI hai va karmaparamANu bhI nahIM haiN| mAtra jina karmaparamANuoMko bAMdhaneke bAda eka samaya adhika eka Avali vyatIta huI hai ve karmaparamANu isa vivakSita sthitimeM haiN| kintu una karmaparamANuoMkA karmasthitipramANa utkarSaNa nahIM ho sakatA; kintu yasthitikI apekSA eka samaya adhika eka Avali kama kamasthitipramANa aura niSeka sthitikI apekSA tIna samaya adhika do zrAvalikama karmasthitipramANa utkarSaNa ho sakatA hai, kyoMki una karmaparamANuoMmeM utanI hI zakti sthiti zeSa hai| isa prakAra isa sthitikI apekSA itanI hI vizeSatA hai, anyatra aura koI vizeSatA nhiiN| kintu yaha vizeSatA sUtra meM garbhita hai jisakA paryAyArthika nayakI apekSAse kathana kiyA gayA hai| ataH yaha vizeSatA sUtrake bAhara nahIM hai| vizeSArtha-pahale eka samaya adhika eka AvalikI antima sthitikI pradhAnatAse do prakAra kI prarUpa NAoM dvArA utkarSaNaviSayaka prarUpaNA kI gaI rhii| aba yahA~ do samaya adhika eka zrAvalikI antima sthitikI pradhAnatAse utkarSaNa viSayaka prarUpaNA kI gaI hai| so sAmAnyase ina donoM sthitiyoMmeM sthita karmaparamANuoMkI apekSA utkarSaNa viSayaka prarUpaNAmeM koI antara nahIM hai| paryAyArthika nayakI apekSA jo bhI thor3A bahuta antara hai usakA ullekha TIkAmeM kara hI diyA hai| pahalI prarUpaNAke anusAra to yaha antara batalAyA hai ki eka samaya adhika eka zrAvalikI antima sthitimeM jitane avastuvikalpa aura jhIna sthitivikalpa hote haiM unase isa vivakSita sthitimeM avastu vikalpa eka adhika aura jhIna sthitivikalpa eka kama hote haiN| pUrvameM udayAvalike UparakI prathama sthitiko lekara vicAra kiyA gayA thA, isaliye avastu vikalpa eka AvalipramANa the kintu yahA~ udayAvalike Upara dvitIya sthitiko lekara vicAra kiyA jA rahA hai isaliye yahA~ avastu vikalpa eka adhika ho gayA hai| aura yahA~ AbAdhAmeM eka samaya kama ho gayA hai isaliye pahalese jhInasthiti vikalpa eka kama ho gayA hai| tathA dUsarI prarUpaNAke anusAra niSekasthitakI apekSA utkarSaNa eka samaya ghaTa jAtA hai, kyoMki jisa sthitikA utkarSaNa ho rahA hai usameM eka samaya bar3ha gayA hai, isaliye zaktisthitimeM eka samaya ghaTa jAne se niSekasthitiko apekSA utkarSaNa eka samaya kama prApta hotA hai| . Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 (r) evaM tisamayAhiyAe cadusamayAhiyAe jAva AvAdhAe Avali. yUNAe evadimAdo tti| 447. ettha udayAvaliyAe idi aNuvaTTade / teNevaM saMbaMdho kAyayo, jahA samayAhiyAe dusamayAhiyAe ca udayAvaliyAe NiraMbhaNaM kAUNa ede viyappA parUvidA, evaM tisamayAhiyAe causamayAhiyAe udayAvaliyAe iccAdihidINaM pUdha pudha NiraMbhaNaM kAUNa puvvuttAsesaviyappA vattavvA jAva AbAdhAe prAvaliyUNAe jAva carimahidI evadimAdo tti / gavari saMtakammamassiyUNa avatthuviyappA hidi paDi rUvAhiyakameNa jhINahidiviyappA ca rUvaNakameNa NedavvA / gavakabaMdhamassiyUNa patthi NANattaM / edAsiM ca dvidINamaicchAvaNA rUvUNAdikameNANavahidA dahavvA / AvAhAcarimasamayAdo uvarimANaMtarahidIe savvAsi pi edAsimajhINahidiyassa padesaggassa ukkaDDaNAe nnikkhevuvlNbhaado| Na esa kamo uparimAsu hidIsu, tattha AvaliyamettIe aicchAvaNA [pa] avhidsruuvennuvlNbhaado| edassa ca visesassa asthi taparUvaNahametya AvaliyUNAbAhAcarimahidIe suttayAreNa NiseyaparUvaNAvisao ko| * isI prakAra tIna samaya adhika aura cAra samaya adhika udayAvalise lekara eka Avali kama AbAdhA kAla taka kI pRthaka pRthaka sthitimeM pUrvokta saba vikalpa hote haiN| 1447. isa sUtrameM 'udayAvaliyAe' isa padakI anuvRtti hotI hai| usase isa sUtrakA isa prakAra sambandha karanA cAhie ki jisa prakAra eka samaya adhika aura do samaya adhika udayAvaliko vivakSita karake ye vikalpa kahe haiM usI prakAra tIna samaya adhika aura cAra samaya adhika udayAvali Adi sthitiyoMko pRthak-pRthak vivakSita karake pUrvAkta saba vikalpa kahane caahiye| isa prakAra yaha krama eka Avali kama AbAdhA kAla taka jAtA hai / yahI antima sthiti hai jahA~ taka ye vikalpa prApta hote haiN| kintu itanI vizeSatA hai ki satkarmakI apekSA uttarottara eka eka sthitike prati avastu vikalpa eka eka bar3hatA jAtA hai aura jhIna sthitivikalpa eka eka kama hotA jAtA hai| kintu navakabandhakI apekSA koI bheda nahIM hai| phira bhI ina sthitiyoMkI atisthApanA uttarottara eka eka samaya kama hotI jAneke kAraNa vaha anavasthita jAnanI cAhiye; kyoMki AbAdhAke antima samayase AgekI anantara sthitimeM ina sabhI sthitiyoMke ajhInasthitivAle karmaparamANuoMkA utkarSaNa hokara nikSepa dekhA jAtA hai| parantu yaha krama eka Avalikama AbAdhAkAlase AgekI sthitiyoMmeM nahIM banatA, kyoMki vahA~ para avasthitarUpase eka AvalipramANa atisthApanA pAI jAtI hai| isa vizeSake astitvakA kathana karaneke lie yahA~ para eka Avali kama AbAdhAkI carama sthitiko sUtrakArane niSeka prarUpaNAkA viSaya kiyA hai| vizeSArtha-eka samaya adhika udayAvali aura do samaya adhika udayAvaliko vivakSita karake sAmAnyase jitane vikalpa prApta hue the ve sabake saba vikalpa aura kitanI sthitiyoM Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 261 gA0 22] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe parUvaNA AvaliyAe samayUNAe UNiyAe pAyAhAe evaDimAe hidIe jaM padesaggaM tassa ke viyappA / 448. puvvamAvaliyAe UNiyA jA AvAhA tisse carimahidIe padesaggamavahiM kAUNa hehimAsesahidINaM viyappA parUvidA / saMpahi tadaNaMtarauvarimAe hidIe AvaliyAe samayUNAe aNiyA jA AvAhA evaDimAe jaM padesaggaM tassa ke viyappA hoti ? Na tAva puvvuttA ceva NiravasesA, tesi hehimANaMtarahidIe majjAdAbhAveNa pruuvidttaado| Na ca tesimettha vi saMbhave tahA parUvaNaM saphalaM hodi, vippddisehaado| aha aNNe, ke te ? Na tesiM sarUvaM jANAmo tti eso edassa . . ... H N " ko vivakSita karanese prApta ho sakate haiM yaha bAta yahA~ batalAI gaI hai| bAta yaha hai ki eka samaya adhika udayAvalikI antima sthitimeM kitanI sthitiyoMke karmaparamANu sambhava haiM aura kitanI sthitiyoMke nhiiN| tathA isa sthitike kina karmaparamANuoMkA utkarSaNa ho sakatA hai aura kinakA nahIM yaha jaise pahale batalAyA hai vaise hI eka Avalikama AbAdhAke bhItara saba sthitiyoMmeM sAmAnyase vahI krama bana jAtA hai, isaliye isa saba kathanako sAmAnyase eka samAna kahA hai| kintu vivakSita sthiti uttara ttara Age AgekI hotI jAneke kAraNa avastu vikalpa eka eka bar3hatA jAtA hai aura jhInasthitivikalpa eka eka kama hotA jAtA hai| tathA atisthApanA bhI ghaTatI jAtI hai| jaba samayAdhika udayAvalikI antima sthitike karmaparamANuoMkA utkarSaNa vivakSita thA taba atisthApanA samayAdhika prAvalise nyUna AbAdhAkAla pramANa thI / jaba do samaya adhika udyAvalikI antima sthitike karmaparamANuoMkA utkarSaNa vivakSita huA taba pratisthApanA do samaya adhika eka Avalise nyUna AbAdhAkAla pramANa rhii| isI prakAra Age Age atisthApanAmeM eka eka samaya kama hotA jAtA hai| yahA~ itanA vizeSa aura jAnanA cAhie ki jisa hisAbase atisthApanA kama hotI jAtI hai usI hisAbase zaktisthiti bhI ghaTatI jAtI hai| aba dekhanA yaha hai ki yahI krama Avalikama AvAdhAse AgekI sthitiyoM kA kyoM nahIM btlaayaa| TIkAkArane isa praznakA yaha uttara diyA hai ki prAvalikama AbAdhAse AgekI sthitiyoMmeM sthita karmaparamANuoMkA utkarpaNa hone para pratisthApanA nizcitarUpase eka Avali prApta hotI hai| yahI kAraNa hai ki prAvalikama AbAdhAse AgekI sthitiyoMkA krama bhinna prakArase batalAyA hai| * eka samaya kama eka Avalise nyUna AbAdhApramANa sthitimeM jo karmaparamANu pAye jAte haiM unake kitane vikalpa hote haiN| 1448. pahale Avalikama AbAdhAkI antima sthitike karmaparamANuoMkI maryAdA karake pUrvakI saba sthitiyoMke vikalpa khe| aba yaha batalAnA hai ki usase AgekI jo eka samaya kama eka Avalise nyUna AbAdhA hai aura usameM jo karmaparamANu haiM unake kitane vikalpa hote haiM ? yadi kahA jAya ki pUrvokta saba vikalpa hote haiM so to bAta hai nahIM, kyoMki ve saba vikalpa isase anantaravartI pUrvakI sthiti taka hI kahe haiN| aba yadi unako yahA~ bhI sambhava mAnakara isa prakArake kathanako saphala kahA jAya so bhI bAta nahIM hai, kyoMki aisA kathana karanA niSiddha hai| aba yadi anya vikalpa hote haiM to ve kauna haiM, kyoMki hama unake svarUpako nahIM - For Private & Personal use only Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDai [padesavittI 5 pucchAmutsassa bhAvatyo / saMpahi edisse pucchAe uttaramAha - jassa padesaggasa samayAhiyAe prAvaliyAe UNiyA kammahidI vidikkaMtA taM pi padesaggamedisse hidIe patthi / 446. edisse NiruddhAe hidIe taM padesaggaM gasthi jassa samayAhiyAe AvaliyAe UNiyA kammahidI vidikktaa| kudo ? etto dUrayaraM hehado osariya tassa abaDhANAdo / tatto puNa heTimA AvaliyamettA avatthuviyappA aNuttasiddhA tti Na parUvidA / ., jassa padesaggarasa dusamayAhiyAe prAvaliyAe UNiyA kammahidI vidikkaMtA taM pi patthi / $ 450. etya edisse hidIe idi aNuvaTTade / sesaM sugama / jAnate isa prakAra yaha isa pRcchAsUtrakA bhAvArtha hai / aba isa pRcchAkA uttara kahate haiM-- * jina karma paramANuoMkI eka samaya adhika prAvalise nyUna karmasthiti vyatIta ho gaI hai ve karmaparamANu bhI isa sthitimeM nahIM haiM / 446. isa vivakSita sthitimeM ve karma paramANu nahIM haiM jinakI eka samaya adhika eka Avalise nyUna karmasthiti vyatIta ho gaI hai; kyoMki ve karmaparamANu isa vivakSita sthitise bahuta dUra pIche jAkara avasthita haiN| tathA ina karmaparamANuoMse pUrvakI eka AvalipramANa sthitimeM sthita karmaparamANu bhI isa vivakSita sthitimeM nahIM haiM yaha vAta anuktasiddha hai, isaliye isakA yahA~ kathana nahIM kiyaa| vizeSAtha-AbAdhAkAlameM se eka samaya kama eka Avalike ghaTA dene para jo antakI sthiti prApta ho vaha yahA~ vivakSita sthiti hai| aba yaha vicAra karanA hai ki isa sthitimeM kina sthitiyoMke karmaparamANu haiM aura kinake nhiiN| eka samaya adhika udayAvalikI antima sthitise yaha vivakSita sthiti bahuta kAla Age jAkara prApta hotI hai, isaliye isa vivakSita sthitimeM eka samaya adhika udayAvalikI antima sthitike karmaparamANu nahIM pAye jA sakate yaha isa sUtrakA tAtparya hai| kintu isa vivakSita sthitimeM eka samaya adhika udayAvalikI antima sthitise pUrvakI eka zrAvalipramANa sthitiyoMke karmaparamANu bhI to nahIM pAye jAte phira yahA~ unakA niSedha kyoM nahIM kiyA, yaha eka prazna hai jisakA samAdhAna kiyA jAnA Avazyaka hai / ataeva isI praznakA samAdhAna karaneke liye TIkAmeM yaha batalAyA hai ki jaba agalI sthitike karmaparamANuoMkA vivakSita sthitimeM niSedha para diyA taba isase pichalI sthitiyoMke karmaparamANuaoMkA vivakSita sthitimeM niSedha binA kahe hI ho jAtA hai, isaliye unake niSedhakA yahA~ alagase ullekha nahIM kiyaa| * jina karmaparamANuoMkI do samaya adhika eka zrAvalise nyUna karmasthiti vyatIta ho gaI hai ve karmaparamANu bhI ipta vivakSita sthitiya nahIM haiM / $ 450. isa sUtrameM 'edisse hidIe' isa padakI anuvRtti hotI hai / zeSa artha sugama hai / Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe parUvaNA .. 263 * evaM gaMtUNa jaddehI esA hidI ettieNa UNiyA kammahidI vidikkatA jassa padesaggassa tamedisse hidIe padesaggaM hoja / taM puNa ukADaNAdo jhINahidiyaM / 451. ke hI esA hidI ? jaddehI samayUNAvaliyaparihINAbAhA taddehI / sesaM sugamaM / 8 edaM hidimAdi kAdUNa jAva jahariNayAe AvAhAe ettieNa UNiyA kammahidI vidikkatA jassa padesaggassa taM pi padesaggamedisse hivIe hoja / taM puNa savvamuphaDaNAdo jhINahidiyaM / 452. kudo ? avahidAe aicchAvaNAe AvaliyamettIe samayUNasaNeNa ajja vi saMpuNNattAbhAvAdo / edametthataNacarimaviyappassa vuttaM, sesAsesamajhimaviyappANaM pi edaM ceva kAraNaM vattavvaM, visesAbhAvAdo / * isa prakAra Age jAkara jitanI yaha vivakSita sthiti hai isase nyUna zeSa karmasthiti jina karmaparamANuoMkI vyatIta ho gaI hai ve karmaparamANu isa sthiti ho sakate haiM / parantu ve karmaparamANu utkarSaNase jhIna sthitivAle haiN| . 451. zaMkA-isa sthitikA kitanA pramANa hai ? samAdhAna-eka samaya kama Avalise nyUna AbAdhA jitanI hai utanA isa sthitikA pramANa hai| zeSa kathana sugama hai| . vizeSArtha-isa sUtrameM yaha batalAyA hai ki isa vivakSita sthitimeM kisa sthitise pUrvake karmaparamANu nahIM haiM aura vaha prArambhakI kaunasI sthiti hai jisake paramANu isameM haiN| jaisA ki pahale likha pAye haiM ki isa vivakSita sthitimeM jina karmaparamANuoMkI eka samaya adhika Avalise nyUna karmasthiti vyatIta ho gaI hai ve karmaparamANu nahIM hai| jinakI do samaya adhika zrAvalise nyUna karmasthiti vyatIta ho gaI hai ve karmaparamANu bhI nahIM haiN| isI prakAra uttarottara eka eka samaya bar3hAte hue jinakI eka prAvali nyUna AvAdhApramANa karmasthiti zeSa rahI hai ve karmaparamANu bhI isa vivakSita sthitimeM nahIM haiN| mAtra jinakI eka samaya kama Avalise nyana AbAdhApramANa kamasthiti zeSa hai ve karmaparamANu isa vivakSita sthitimeM avazya pAye jAte haiN| phira bhI ina karmaparamANuoMkA utkarSaNa nahIM ho sakatA, kyoMki inameM eka samayamAtra bhI zaktisthiti nahIM pAI jAtI hai yaha isa sUtrakA bhAva hai| * isa sthitise lekara jaghanya AbAdhA taka jitanI sthiti hai usase nyUna karmasthiti jina karmaparamANuoMkI vyatIta ho gaI hai ve karmaparamANu bhI isa vivakSita sthitimeM haiM parantu ve sabake saba utkarSaNase jhIna sthitivAle haiN| 6452. kyoMki avasthita atisthApanA eka AvalipramANa batalAI hai vaha eka samaya kama honese abhI pUrI nahIM huI hai| yaha yahA~ antima vikalpakA kAraNa kahA hai| vAkIke saba madhyama vikalpoMkA bhI yahI kAraNa kahanA cAhiye, kyoMki usase isameM koI vizeSatA nahIM hai| Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAhide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 9453. saMpahiyaruiddhahidIe puvvamAdidvahedvimahidINaM ca sAhAraNI esA parUvaNA; tattha vi AbAhAmetAva se sakammaDidiyassa padesaggassa jhINaDidiyattuvabhAdo | saMpahi etthataNa asAmaNNaviyappaparUvaNamuttarAM pabaMdha - 264 * bAdhAe samayuttarAe UNiyA kammahidI vidikkatA jassa padesaggassa taM pi edisse dvidIe padesaggaM hojja / taM puNa ukaDaNAdo DidiyaM / 9454. jai vi ettha aicchAvaraNA zrAvaliyametI puraNA to viNikkhevAbhAveNa ukaDaNAdo jhINa dvidiyattamidi ghettavvaM / kudo likkhevAbhAvo ? AvaliyamettaM motRNa ubari sattidvidIe abhAvAdo / eso ettha viruddhadvidIe saMtakammamastiyUNa vizeSArtha - prakRta sUtra meM yaha batalAyA hai ki isa vivakSita sthitimeM sthita kisa sthiti takake karmaMparamANuoMkA utkarSaMNa nahIM ho sktaa| yaha to pahale hI batalA Aye haiM ki eka samaya kama eka zrAvalise nyUna AbAdhApramANa sthiti se lekara Age sarvatra atisthApanA eka Avali prApta hotI hai| aba jaba isa niyamako sAmane rakhakara vicAra kiyA jAtA hai to yaha spaSTa ho jAtA hai ki jina karmaparamANuoM kI eka samaya kama eka Avalise nyUna AbAdhA pramANa sthiti se lekara bAdhApramANa sthiti zeSa hai unakA bhI utkarSaNa nahIM ho sakatA, kyoMki isameM prArambhake vikalpa meM eka samayamAtra bhI zaktisthiti yA atisthApanA nahIM pAI jAtI / dUsare vikalpameM pratisthApanA kevala eka samayamAtra pAI jAtI hai| tIsare vikalpameM do samaya atisthApanA pAI jAtI hai isa prakAra Age Age jAne para antima vikalpa meM vaha atisthApanA eka samaya kama eka Avali pAI jAtI hai / parantu pUrI AvalipramANa pratisthApanA kisI bhI vikalpa meM nahIM pAI jAtI, isaliye ina karmaparamANuoMkA utkarSaNa nahIM ho sakatA yaha isa sUtra kA bhAva hai / 453. kintu isa samaya jo sthiti vivakSita hai aura isase pUrvakI jo sthitiyA~ vivakSita rahIM una donoMke prati yaha prarUpaNA sAdhAraNa hai; kyoMki vahA~ bhI jina karmaparamANuoMkI sthiti bAdhApramANa zeSa rahI hai unameM bhInasthitipanA svIkAra kiyA gayA hai| aba isa sthitisambandhI sAdhAraNa vikalpakA kathana karaneke liye AgekI racanA hai * jina karmaparamANuoM kI vyatIta huI hai ve karmaparamANu bhI vAle haiM / eka samaya adhika AvAdhAse nyUna karmasthiti isa sthitimeM haiM para ve utkarSaNase jhIna, sthiti 9454. yadyapi yahA~ eka avalipramANa atisthApanA pUrI ho gaI hai to bhI nikSepakA abhAva honese ve karmaparamANu utkarSaNa se jhInasthitivAle haiM yaha yahA~ grahaNa karanA cAhiye / zaMkA - nikSepakA prabhAva kyoM hai ? samAdhAna -- kyoMki ina karmaparamANuoMkI eka Avalike sivA aura adhika zakti sthiti nahIM pAI jAtI, isaliye nikSepakA abhAva hai / isa vivakSita sthitimeM satkarmakI apekSAse jo yaha vikalpa vizeSa kahA hai so yaha Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA022] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe parUSaNA 265 hehillahidIhito apuNaruto viyappaviseso hehimahidipadesaggANamASAhAsesamettamadhicchAviya tadaNaMtarovarimAe ekisse hidIe NikkhevuvalaMbhAdo / gavakabaMdhamassiyUNa puNa zrAvaliyamettA ceya avatthuviyappA puvvaM va savyatya aNUNAhiyA hoti tti patthi tattha NANataM / vari puvaparUvidANamAvaliyamettaNavakabaMdhANaM majhe paDhamasamayapaddhassAvaliyAvicchidabaMdhassa jahA Nise yasarUveNa vatthuttametya dIsai, heDimasamae ceva tdaabaahaapricchittidsnnaado| taM pi kudo ? jahaNNAbAhAe ceva sabvattha vivkkhiyttaado| kathaM puNa saMpuNNAvaliyamettapamANamettha tabviyappANamidi NAsaMkaNijjaM, takAliyaNavakabaMdheNa saha tesiM tdvirohaado| ettio ceva viseso, Natthi aNNo ko i viseso ti jANAvaNahamuttaramuttaM teNa paramajjhINahidiyaM / 6455. tatto samayuttaravAhAparihINavidikkatakammaTidiyAdo NirudahidipadesaggAdo paramaNNaM padesaggamajjhINahidiyamukkaDDaNAdo ti ahiyAravaseNAhisaMbaMdho / kudo edamajhINadvidiyaM ? adhicchAvaNA-NikkhevANametya sNbhvaado| kettiyamettI vikalpa pUrva kI sthitiyoMse apunarukta hai; kyoMki pUrvakI sthitiyoMke karmaparamANuoMkI jo zrAbAdhA zeSa rahatI hai use atisthApanArUpase sthApita karake usase AgekI eka sthiti meM nikSepa pAyA jAtA hai| navakabandhakI apekSA to sarvatra nyUnAdhikatAse rahita pahaleke samAna eka AvalipramANa hI avastu vikalpa hote haiM, isaliye unake kathanameM sarvatra koI bheda nahIM hai / kintu itanI vizeSa / hai ki pahale jo eka AvalipramANa navakabandha kahe haiM unameM se jise badhe eka Avali ho gayA hai aise prathama samayaprabaddhake niSekoMkI jaisI racanA huI usake anusAra sadbhAva yahA~ vivakSita sthiti meM dikhAI detA hai; kyoMki isase pUrvake samayameM hI usa samayapravaddhake AbAdhAkA anta dekhA jAtA hai| zaMkA-so kaise ? samAdhAna--kyoMki sarvatra jaghanya AbAdhA hI vivakSita hai| yadi aisA hai to phira yahA~ para navakabandhasambandhI avastuvikalpa pUrI AvalipramANa kaise ho sakate haiM so aisI AzaMkA karanA bhI ThIka nahIM hai, kyoMki tatkAlika navakabandhake sAtha unheM pUrI prAvalipramANa mAnanemeM koI virodha nahIM aataa| yahA~ itanI hI vizeSatA hai anya koI vizeSatA nahIM hai isa prakAra isa bAtake jatAneke liye AgekA sUtra kahate haiM * usase Age ajhInasthitivAle karmaparamANu haiN| 455. umase Age arthAt pahale jo eka samaya adhika AbAdhAse hIna karmasthiti aura isa sthitike jo karmaparamANu kahe haiM unase Age anya karmaparamANu utkarSaNase ajhIna sthitivAle haiM aisA yahA~ adhikArake anusAra artha karanA caahiye| zaMkA-ye karma paramANu ajhIna sthitivAle kyoM haiM ? samAdhAna-kyoMki yahA~ atisthApanA aura nikSepa donoM sambhava haiN| 34 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 jayadhavalAsahide kasAyapAhure [ padesavihattI 5 etthataNI adhicchAvaNA ? AvaliyamettI avahidA ceyamuvari savvattha / keti o puNa ettha Nikkhevo ? eo samao / so ca aNavahio samauttarAdikameNa uvarimaviyappesu vaTTamANo gacchai / 6456. saMpahi payadahidIe viyappe samANiya uvarimAsu hidIsu viyappagavesaNaM kuNamANo cuNNisuttayAro idamAha samayUNAe zrAvaliyAe aNiyA mAvAhA / edisse hiMdIe viyappA smttaa| 457. sugamaM / * edAdo didIdo samayuttarAe hidIe viyappe bhaNissAmo / zaMkA-yahA~ atisthApanAkA pramANa kitanA hai ? samAdhAna-eka AvalI, jo ki Age sarvatra avasthita hI jAnanA caahiye| zaMkA- yahA~ nikSepakA pramANa kitanA hai ? samAdhAna--eka samaya jo ki anavasthita hai, kyoMki vaha Ageke vikalpoM meM eka-eka samaya adhikake kramase bar3hatA jAtA hai| vizeSArtha-pahale yaha batalAkara ki eka samaya kama Avalise nyUna AbAdhApramANa karmasthitimeM jina karmaparamANuoMkI sthiti eka samaya adhika AbAdhApramANa zeSa ho unakA utkarSaNa nahIM ho sakatA, kyoMki yahA~ zrAvalipramANa atisthApanAke rahane para bhI nikSepakA sarvathA abhAva hai| aba yaha batalAyA gayA hai ki usI vivakSita sthitimeM jina karmaparamANoMkI sthiti ukta sthitise adhika zeSa ho unakA utkarSaNa ho sakatA hai| yahA~ sarvatra atisthApanA to eka AvalipramANa hI prApta hotI hai nyUnAdhika nhiiN| para nikSepa uttarottara bar3hatA jAtA hai| yadi pUrvasthitise eka samaya adhika sthiti zeSa ho to nikSepa eka samaya prApta hotA hai| yadi do samaya adhika zeSa ho to nikSepa do samaya prApta hotA hai| isa prakAra Age Age zeSa rahI sthitike anusAra nikSepa bar3hatA jAtA hai| 6456. aba prakRta sthitimeM vikalpoMko samApta karake AgekI sthitiyoMmeM vikalpoMkA vicAra karate hue cUrNisUtrakAra AgekA sUtra kahate haiM * vivakSita sthitimeM eka samaya kama Avalise nyUna AvAdhApramANa avastu vikalpa hote haiN| isa prakAra isa sthitike vikalpa samApta hue| 457. yaha sUtra sarala hai| vizeSArtha vivakSita sthiti do samaya kama Avalise nyUna AvAdhAkI antima sthiti hai, ataH isameM, jina karmaparamANuoMkI sthiti udaya samayase lekara eka samaya kama zrAvalise nyUna AbAdhAkAla taka zeSa rahI hai, ve karmaparamANu nahIM pAye jaate| isIse isa vivakSita sthitimeM eka samaya kama Avalise nyUna AbAdhApramANa avastuvikalpa batalAye haiN| * aba isa sthitise eka samaya adhika sthitike vikalpa kheNge| Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 267 gA0 22] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe parUvaNA $ 458. imAdo puvvaNiruddhahidIdo samayuttarA jA hidI tisse padesaggassa avatthuviyappe jhINAjhINahidiyaviyappe ca bhaNissAmo tti suttattho / OM sA puNe kA hidii| 456. sA puNa saMpahi NirubhijamANA kA hidI, kaitthI sA, udayahidIdo kettiyamaddhANamuvari caDiya vavahidA, AbAhA carimasamayAdo vA kettiyamettamoiNNA ti evamAsaMkiya sissaM NirAreyaM kAumuttaramuttaM bhaNai * dusamayUNAe zrAvaliyAe uNiyA jA AbAhA esA sA hidI / 460. jettiyA dusamayUNAe AvaliyAe UNiyA AbAhA esA sA hidI, evaDimA sA hidI jA saMpahi viyappaparUvaNahamAiTA / udayahidIdo dusayUNAvaliyaparihINAbAhAmettamaddhANamuvari caDiya AbAhAcarimasamayAdo dusamayUNAvaliyamettaM hedRdo vosariya puvvANaMtaraNiruddhahidIe uvari hidA esA hidi ti vuttaM hoi / OM idANimedisse hidIe avatthuviyappA kettiyA / 461. sugama / 8 jAvadiyA hehilliyAe hiMdIe avatthuviyappA tado svuttarA / 6458. isase arthAt pUrva vivakSita sthitise jo eka samaya adhika sthiti hai usa sthitike karmaparamANuoMke avastuvikalpa aura jhInAjhIna sthitivikalpa kaheMge yaha isa sUtrakA bhAva hai| * vaha kaunasI sthiti hai ? 6456. jo isa samaya vivakSita hai vaha kaunasI sthiti hai, usakA kyA pramANa hai, udayasthitise kitanA sthAna Age jAkara vaha sthita hai, yA AbAdhAke antima samayase kitanA kAla pIche jAkara vaha pAI jAtI hai isa prakArakI zaMkA karanevAle ziSyako niHzaMka karaneke liye AgekA sUtra kahate haiM * do samaya kama Avalise nyUna jo AvAdhA hai yaha vaha sthiti hai| 460. do samaya kama Avalise nyUna AbAdhAkA jitanA pramANa ho itanI vaha sthiti hai jo isa samaya vikalpoMkA kathana karaneke liye vivakSita hai| udaya sthitise do samaya kama Avalise hIna zrAbAdhApramANa sthAna Age jAkara aura AbAdhAke antima samayase do samaya kama AvalipramANa sthAna pIche jAkara pUrvokta anantaravartI vivakSita sthitike Age yaha sthiti hai yaha isa sUtrakA bhAva hai| * aba isa sthitike avastuvikalpa kitane haiM / $ 461. yaha sUtra sarala hai| * pichalI sthitike jitane avastu vikalpa haiM unase eka adhika haiM / Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 ayadhavalAsahide kasAyapAhuDe padesavihattI 5 462. saMtakammamassiyUNa jetiyA aNaMtaraheDimAe avatthuviyappA tado rUvuttarA ettha te vattavyA, tatto rUvuttaramadANaM caDiya edisse avhaannaado| edaM rUvuttaravayaNamaMtadIvayaM / teNa heDimAsesahidINamavatthuviyappA aNaMtarANaMtarAdo rUvuttarA ti ghettavyaM / edaM ca saMtakammamassiyUNa parUvidaM, Na NavakabaMdhamassiya, tatthAvaliyamettANamavatthuviyappANamavahidasarUveNAvahANAdo / evamavatthuviyappe parUviya vatthuviyappANaM jhINAjhINahidiyabhedabhiNNANaM parUSaNamuttaro pabaMdho 8 jaddehI esA hidI tattiyaM hidisaMtakammaM kammahidIe sesayaM jassa padesaggassa taM payesaggamedisse hidIe hoja taM puNa ukkaDDaNAdo jhINahidiyaM / 6463. kudo ? uvari sattihidIe eyassa vi samayassa abhAvAdo / 9 edAdo hidIdo samayuttarahidisaMtakamma kammahidIe sesayaM jassa padesaggassa tamukkaDDaNAdo jhINahidiyaM / 464. sugamaM / evaM gaMtUNa AbAhAmettahidisaMtakamma kammadihIe sesaM jassa padesaggalsa edIe hidIe dIsai taM pi ukaDDaNAdo jhINahidiyaM / 6462. satkarmakI apekSA jitane anantaravartI pichalI sthitike avastuvikalpa haiM unase eka adhika yahA~ ve vikalpa haiM, kyoMki pUrvasthitise eka sthAna Age jAkara yaha sthiti avasthita hai| isa sUtra meM jo 'rUvuttarA' vacana AyA hai so yaha antadIpaka hai| isase yaha mAlUma hotA hai ki pIche sarvatra pUrva pUrva anantaravartI sthitise Age AgekI sthitike avastu vikalpa eka eka adhika hote haiN| yaha saba satkarmakI apekSAse kahA hai, navakabandhakI apekSAse nahIM, kyoMki navakabandhakI apekSAse sarvatra eka zrAvalipramANa hI avastuvikalpa pAye jAte haiN| isa prakAra avastuvikalpoMkA kathana karake jhInAjhInasthitiyoMkI apekSAse aneka prakArake vastuvikalpoMkA kathana karaneke liye AgekI racanA hai -- * jitanI yaha sthiti hai utanA sthitisatkarma jina karmaparamANuoMkA zeSa hai va karmaparamANu isa sthitimeM haiN| kintu ve utkarSaNase jhInasthitivAle haiM / 5 : 63. kyoMki Upara eka samayamAtra bhI zaktisthiti nahIM pAI jAtI hai| * isa sthitise jina karmaparamANuoMkA karmasthitimeM eka samaya adhika sthitisatkarma zeSa hai ve karmaparamANu bhI utkarSaNase jhInasthitivAle haiM / $ 464. yaha sUtra sarala hai| * isI prakAra Age jAkara karmasthitimeM jina karmaparamANuoMkA AvAdhApramANa sthitisatkarma zeSa hai ve karmaparamANu bhI isa sthitimeM pAye jAte haiN| parantu ve bhI utkarSaNase jhIna sthitivAle haiN| Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22) padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe parUvaNA 266 465. etya taM pi saddo AvittIe dovAramahisaMbaMdheyavyo / taM pi padesaggamedisse hidIe dIsai / dissamANaM pi tamukkaDDaNAdo jhiinnhidiymidi| ASAhAsamayuttaramettaM hidisaMtakammaM kammahidIe sesaM jassa padesaggassa taM pi ukaDaNAdo jhINahidiyaM / / 466. kammahidIe abhaMtare jassa padesaggarasa samayuttarAbAhAmettahidisaMtakammamavasesaM taM pi edisse hidIe dvidamukkaDDaNAdo jhINahidiyaM / kudo ? adhicchAvaNAe ajja vi smyuunnttdNsnnaado| AvAdhAdusamayuttaramettahidisaMtakammaM kammahidIe sesaM jassa padesaggarasa edisse hiMdIe dissaha taM padesaggamukkaDDaNAdo jhINahidirya / 6.467. kudo adhicchAvaNAe AvaliyamettIe saMpuNNAe saMtIe jhIgahidiyattamedassa ? Na, NikkhevAbhAveNa thaabhaavaavirohaado| 6465. isa sUtrameM 'taM pi' zabdakI AvRtti karake do bAra sambandha kara lenA caahiye| yathA-ve karmaparamANa bhI isa sthitimeM pAye jAte haiN| pAye jAkara bhI ve utkarSaNase jhIna sthitivAle haiN| * tathA jina karmaparamANuoMkI karmasthitimeM eka samaya adhika AvAdhApramANa sthiti zeSa hai ve karmaparamANu bhI utkarSaNase jhIna sthitivAle haiM / 466. karmasthitike bhItara jina karmaparamANoMkA eka samaya adhika AbAdhApramANa sthitisatkarma zeSa hai ve karmaparamANu bhI yadyapi isa sthitimeM haiM to bhI ve utkarSaNase jhIna sthitivAle haiM, kyoMki abhI bhI atisthApanAmeM eka samaya kama dekhA jAtA hai| * karmasthitike bhItara jina karmaparamANuoMkA do samaya adhika AbAdhApramANa sthitisatkarma zeSa hai ve kameparamANu bhI isa sthitimeM pAye jAte haiN| parantu ve utkarSaNase jhIna sthitivAle haiN| 6467. zaMkA--jaba ki atisthApanA eka AvalipramANa parI hai taba ina karmaparamANuoMmeM jhInasthitipanA kaise hai ? samAdhAna-nahIM, kyoMki nikSepakA abhAva honese ina karmaparamANuoMmeM jhInasthitipaneke hone meM koI virodha nahIM hai / vizeSArtha-ina pUrvokta sUtroMmeM yaha batalAyA hai ki tIna samaya adhika prAvalise nyUna AbAdhApramANa sthitimeM jhInasthiti vikalpa kahA~se lekara kahA~ taka hote haiN| yaha to pahale hI batalAyA jA cukA hai ki eka samaya kama Avalise nyUna AbAdhApramANa sthitise lekara Age sarvatra pratisthApanA eka Avali prApta hotI hai| vivakSita sthiti bhI ukta sthitise do samaya Age jAkara prApta hai, isaliye isameM bhI atisthApanAkA pramANa eka Avali prApta hotA hai| Azaya yaha hai ki isa sthitimeM jo karmaparamANu sthita haiM unameMse jinakI sthiti usI vivakSita Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 ayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 8 teNa paramukaDDaNAdo ajhINahidiyaM / 1468. AvaliyamettamaicchAvi ekkisse aNaMtarovarimahidIe NikkhevuvalaMbhAdo uvari Nikkhevassa samayuttarakameNa vaDDidaMsaNAdo ca / * dusamayUNAe zrAvaliyAe UNiyA AbAhA evaDimAe hidIe viyappA smttaa| etto samayuttarAe hidIe viyappe bhaNissAmo / 466. eto samaNaMtaravidikkaMtaNiruddhahidIdo jA samayuttarA hidI tisse viyappe avatthu jhINAjhINahidiyabhedabhiNNe bhaNissAmo tti paijjAsutta medaM / * etto puNa hidIdo samayuttarA hidI kadamA | 470. sugama / * jahaNiyA AbAhA tisamayUNae AvaliyAe aNiyA evaDimA hidii| sthitipramANa yA usase eka samaya se lekara eka Avali taka adhika hai unakA utkarSaNa nahIM ho sakatA, kyoMki yahA~ antima vikalpameM yadyapi atisthApanA pUrI ho gaI hai to bhI nikSepakA sarvatra abhAva hai| * usase Age utkarSaNase ajhIna sthitivAle karmaparamANu haiM / $ 468. kyoMki yahA~ eka AvalipramANa sthitiyoMko pratisthApanArUpase sthApita karake anantaravartI AgekI eka sthitimeM nikSepa dekhA jAtA hai aura Age bhI eka eka samaya adhikake kramase nikSepakI vRddhi dekhI jAtI hai| vizeSArtha-do samaya kama zrAvalise nyUna AbAdhApramANa sthitimeM jina karmaparamANuoMkI sthiti tIna samaya adhika AbAdhA pramANa yA isase bhI adhika hai una karmaparamANoMkA utkarSaNa ho sakatA hai, kyoMki yahA~ atisthApanA aura nikSepa donoM pAye jAte haiM yaha isa sUtrakA Azaya hai| * do samaya kama Avalise nyUna AbAdhApramANa sthitike vikalpa samApta hue| * aba isa pUrvokta sthitise eka samaya adhika sthitike vikalpa kaheMge / 6466. aba isa samanantara vyatIta huI vivakSita sthitise jo eka samaya adhika sthiti hai usake avastu aura jhInAjhIna sthitiyoMkI apekSA nAnA prakArake vikalpoMko kaheMge isa prakAra yaha pratijJA sUtra hai| * kintu isa sthitise eka samaya adhika sthiti kauna sI hai / 6470. yaha sUtra sugama hai / / * tIna samaya kama Avalise nyUna jaghanya AbAdhAkA jitanA pramANa hai yaha vaha sthiti hai| Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 271 gA0 22] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe parUvaNA 471. udayahidIdo tisamayUNAvaliyaparihINajahaNNAbAhAmettamuvari caDiya AbAhAcarimasamayAdo tisamayUNAvaliyamettamodariya esA dvidI dvidA ti vuttaM hodi / edisse hidIe kettiyA viyappA hoti tti sissAbhippAyamAsaMkiya ettiyamettA hoti tti jANAvaNahamuttarasuttamoiNNaM * edisse hiMdIe ettiyA ceva viyappA / Navari avatthuviyappA khvuttraa| 472, edisse saMpahi NiruddhahidIe ettiyA ceva viyappA hoti jettiyA aNaMtarahehimAe / Navari saMtakammamassiyUNa avatthuviyappA rUvuttarA hoti, tatto rUvuttaramettamaddhANamuvari gNtuunnaavhaannaado| * esa kamo jAva jahariNayA ASAhA samayuttarA tti| 473. esa aNaMtaraparUvido kamo jAva jahaNiyA AvAhA samayuttarA tti avahidANaM dusamayUNAvaliyamettiyANamuvarimahidINaM Si aNaNAhio jANeyavyo, visesaabhaavaado| Navari AbAhAcarimasamayAdo aNaMtarovarimAe dvidIe NavakabaMdhamassiyUNa avatthuviyappA Na labhaMti / AbAhAe bAhiM tatkAliyassa vi NavakabaMdha 71. udaya sthitise tIna samaya kama Avalise nyUna jaghanya AbAdhApramANa sthAna Age jAkara aura AbAdhAke antima samayase tIna samaya kama eka AvalipramANa sthAna pIche Akara yaha sthiti sthita hai yaha ukta kathanakA tAtparya hai| isa sthitimeM kitane vikalpa hote haiM isa prakAra ziSyake abhiprAyAnusAra AzaMkA karake itane vikalpa hote haiM yaha batalAneke liye AgekA sUtra AyA hai * isa sthitimeM itane hI vikalpa hote haiN| kintu itanI vizeSatA hai ki avastuvikalpa eka adhika hote haiN| 6472. isa samaya jo sthiti vivakSita hai usameM itane hI vikalpa hote haiM jitane anantara pUrvavartI sthitimeM batalA Aye haiN| kintu satkarmakI apekSA avastuvikalpa eka adhika hote haiM, kyoMki pUrva sthitise eka sthAna Age jAkara yaha sthiti avasthita hai| vizeSArtha--pUrva sthitise isa sthitimeM aura koI vizeSatA nahIM hai, isaliye isake aura saba vikalpa to pUrva sthitike hI samAna haiN| kintu avastuvikalpoMmeM ekakI vRddhi ho jAtI hai, kyoMki parva sthitise eka sthAna Age jAkara yaha sthiti sthita hai yaha isa sUtrakA bhAva hai| ___ * eka samaya adhika jaghanya ApAdhApramANa sthitike prApta hone taka yahI krama jAnanA caahiye| 6473. yaha jo isase pahale krama kahA hai vaha eka samaya adhika jaghanya AbAdhAke prApta hone taka jo do samaya kama eka AvalipramANa sthitiyA~ avasthita haiM una AgekI sthitiyoMkA bhI nyUnAdhikatAke binA pUrvavat jAnanA cAhiye, kyoMki usase isameM koI vizeSatA nahIM hai| kintu itanI vizeSatA hai ki bAdhAke antima samayase anantara sthita AgekI sthitimeM navakabandhakI apekSA avastuvikalpa nahIM pAye jAte, kyoMki AbAdhAke bAhara jisa Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihatI 5 padesaNiseyassa pddisehaabhaavaado| (r) jahaNiyAe AbAhA, dusamayuttarAe pahuDi patthi upADaNAdo jhiinnhidiyN| 474. edassa muttassa avayavatthaparUvaNA sugamA / ettha codano bhaNadidusamayuttarajahaNNAvAhAo uvarimahidImu vi ukkaDagAdo jhINahidiyaM padesaggamasthi, tattheva NihiyakammahidiyasamayapabaddhapadesaggappahuDi aicchAvaNAvaliyamettANametya jhiinnhidiyviyppaannmuvlNbhaado| Na ca gavakabaMdhamassiyUNa avatthuviyappA gatthi tti tahA parUvaNaM NAiyaM, tesimettha phaannttaabhaavaado| tado Avaliyamettesu jhINahidiyaviyappesu AbAhAdo uvari vi hidi paDi labbhamANesu kimedaM vuccade-- AbAhAe dusamayuttarAe pahuDi patthi ukkaDDaNAdo jhINahidiyamidi ? ettha parihAro vuccade-ukkaDDaNAdo jhINA hidI jassa padesaggassa tamukkaDDaNAdo jhINahidiyaM NAma / Na ca edaM dusamayuttarAbAhappa huDi uvarimAsu hidIsu saMbhavai, tattha samANidasamaya bandha hotA hai usa samaya bhI navakabandhake niSekoMkA pratiSedha nahIM hai| vizeSArtha-tIna samaya kama Avalise nyUna jaghanya AbAdhApramANa sthitike sambandhameM jo krama kahA hai vahI krama eka samaya adhika AbAdhApramANa sthitike prApta hone taka bhI pratyeka sthitikA jAnanA cAhiye yaha isa sUtrakA Azaya hai| kintu zrAbAdhApramANa sthitise AgekI sthitimeM navakabandhakI apekSA avastuvikalpa nahIM pAye jAte, yahA~ itanA vizeSa jAnanA caahiye| isakA kAraNa yaha hai ki AbAdhAke bhItara niSekaracanA nahIM honeke kAraNa sarvatra eka AvalipramANa avastuvikalpa prApta ho jAte haiN| para AbAdhAke bAhara to prArambhase hI niSekaracanA pAI jAtI hai, isaliye vahA~ navakabandhakI apekSA avastuvikalpa kisI bhI hAlatameM sambhava nahIM haiN| ___* do samaya adhika jaghanya AvAdhApramANa sthitise lekara Age utkarSaNase jhIna sthitivAle karmaparamANu nahIM haiN| 6474. isa sUtrake pratyeka padakA vyAkhyAna sugama hai| zaMkA--yahA~ para zaMkAkAra kahatA hai ki do samaya adhika jaghanya AbAdhApramANa sthitise lekara AgekI sthitiyoMmeM bhI utkarSaNase jhIna sthitivAle karmaparamANa haiM, kyoMki samayaprabaddhake jina karmaparamANuoMkI karmasthiti vahIM samApta ho gaI hai una karmaparamANoMse lekara atisthApanAvalipramANa jhInasthitivikalpa yahA~ pAye jAte haiN| yadi kahA jAya ki navakabandhakI apekSA avastuvikalpa nahIM haiM, isaliye aisA kathana karanA nyAyya hai so bhI bAta nahIM hai, kyoMki unakI yahA~ pradhAnatA nahIM hai| isalie jaba ki AbAdhAse Upara pratyeka sthitike prati eka bhAvalipramANa jhInasthitivikalpa pAye jAte haiM taba phira yaha kyoM kahA jAtA hai ki do samaya adhika AbAdhApramANa sthitise Age utkarSaNase jhInasthitivAle karmaparamANu nahIM haiM ? samAdhAna--aba yahA~ isa zaMkAkA parihAra karate haiM-jina karmaparamANuoMkI sthiti utkarSaNase jhIna hai ve karmaparamANa utkarSaNase jhInasthitibAle kahalAte haiN| kintu yaha artha do samaya adhika AbAdhAse AgekI sthitiyoMmeM sambhava nahIM hai, kyoMki samayaprabaddha ke jina Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe parUvaNA kammahidiyasamayapabaddha paDibaddha padesaggassa okaDDaNAe AbAhAbbhaMtare Nikkhittassa puNo vi ukkaDDiyUNa AbAhAdo uvari NikkhevasaMbhaveNa tatto jhiinnhidiyttaannuvlNbhaado| Na ca NiruddhahidIe ceva samavahidANamukkaDDaNA Na saMbhavadi ti tatto jhINahidiyattaM vottuM juttaM, jattha vA tattha vA dvidassa Niruddhahidipadesaggassa ukkaDDaNAsattIe accaMtAbhAvassaha vivkkhiyttaado| esA savvA vi ukkaDDaNAdo jhINAjhINahidiyANamapadaparUvaNA ogheNa mUluttarapayaDivisesavivakkhamakAUNa sAmaNNeNa parUvidA / etto savvAsu vi maggaNAsu sagasagajahaNNAbAhAo assiyUNa pudha pudha savdhakammANamAdesaparUvaNA kAyavvA / OM evamukkaDDaNAdo jhINahidiyassa apadaM samattaM / * etto saMkamaNAdo jhINahidiyaM / 475. etto upari saMkamaNAdo jhINahidiyaM bhaNissAmo tti paijjAmuttamedaM / * jaM udayAvaliyapaviDa taM, Natthi aNNo viyppo| 476. ettha saMkamaNAdo jhINahidiyamidi annuvttttde| teNa jamudayAvaliyaM pai taM saMkamaNAdo jhINahidiyaM hodi ti saMbaMdho kAyavyo / kudo udayAvaliyabhaMtare karmaparamANuoMne vahA~ apanI sthiti samApta kara lI ho unako apakarSaNa dvArA AbAdhAke bhItara nikSipta kara dene para utkarSaNa hokara phira bhI unakA AbAdhAke Upara nikSepa sambhava hai, isaliye unameM utkarSaNase jhInasthitipanA nahIM pAyA jaataa| ___yadi kahA jAya ki vivakSita sthitimeM hI avasthita rahate hue inakA utkarSaNa sambhava nahIM hai, isaliye inheM utkarSaNase jhInasthitivAlA kahanA yukta hai so bhI bAta nahIM hai, kyoMki vivakSita sthitike karmaparamANu kahIM bhI sthita raheM kintu yahA~ to utkarSaNazaktikA atyanta abhAva vivakSita hai| utkarSaNase jhInAjhInasthitivAle karmaparamANuoMkI yaha sabakI saba arthapadaprarUpaNA oghase mUla aura uttara prakRtivizeSakI vivakSA na karake sAmAnyase yahA~ kahI hai| Age sabhI mArgaNAoMmeM apanI apanI jaghanya AbAdhAoMkI apekSA pRthak-pRthak saba kokI AdezaprarUpaNA karanI caahiye| * isa prakAra utkarSaNase jhInasthitika pradezAgrakA arthapada samApta huaa| * aba isase Age saMkramaNase jhInasthitika adhikArakA nirdeza karate haiM / $475. isase Age saMkramaNase jhInasthitika adhikArako kaheMge isa prakAra yaha pratijJAsUtra hai| * jo karmaparamANu udayAvalike bhItara sthita haiM ve saMkramaNase jhInasthitivAle haiM / isake atirikta yahA~ dUsarA vikalpa nahIM hai / $ 476. isa sUtrameM 'saMkamaNAdo jhINa DhidiyaM' isa padakI anuvRtti hotI hai| isase isa sUtrakA yaha artha hotA hai ki jo karma udayAvalike bhItara sthita hai vaha karma saMkramaNase jhIna 35 Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 saMkamo gatthi 1 shaavdo| ettio ceva saMkamaNAdo jhINahidio padesaviseso ti jANAvaNahamedaM muttaM / patthi aNNo viyappo ti udayAvaliyabAhirahidapadesaggaM baMdhAvaliyavadikkataM savvameva saMkamapAoggatteNa tatto ajhINahidiyamidi vuttaM hoi / * udayAdo jhiinnhidiyN| 477. eto udayAdo jhINahidiyaM vuccai ti ahiyArasaMbhAlaNasuttamedaM / OM jamuhieNaM taM, Natthi aNNaM / $ 478. ettha jamuddiNNaM diNNaphalaM hoUNa takAlagalamANaM tamudayAdo jhINadvidiyamidi muttatthasaMbaMdho / Natthi aNNaM / kudo ? sesAsesahidipadesaggassa kameNa udypaaoggttdNsnnaado| warrrrrawimm warrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr. sthitivAlA hai, kyoMki udayAvalike bhItara saMkramaNa nahIM hotA aisA svabhAva hai| itane hI karmaparamANu saMkramaNase jhInasthitivAle haiM yaha jatAneke liye yaha sUtra AyA hai| yahA~ isake atirikta aura koI vikalpa nahIM hai| isakA yaha abhiprAya hai ki bandhAvalike sivA udayAvalike bAhara jitane bhI karmaparamANu sthita haiM ve saba saMkramaNake yogya haiM, isaliye ve saMkramaNase ajhInasthitivAle haiN| vizeSArtha-vivakSita karmake paramANuoMkA sajAtIya karmarUpa ho jAnA saMkramaNa kahalAtA hai| yahA~ yaha batalAyA hai ki isa prakArakA saMkramaNa kina paramANuoMkA ho sakatA hai aura kinakA nhiiN| jo karmaparamANu udayAvalike bhItara sthita haiM ve sabake saba saMkramaNake ayogya haiM aura udayAvalike bAhara jo karmaparamANu sthita haiM ve sabake saba saMkramaNake yogya haiM yaha isakA bhAva hai| kintu isase tatkAla baMdhe hue karmoM kA bhI bandhAvalike bhItara saMkramaNa prApta huA jo ki hotA nahIM, isaliye isakA niSedha karaneke liye TIkAmeM itanA vizeSa aura kahA hai ki bandhAvalike sivA udayAvalike bAharake karmaparamANuoMkA saMkramaNa hotA hai| aba yahA~ prazna yaha hai ki aise bhI karma haiM jinakA udayAvalike bAhara bhI saMkramaNa sambhava nahIM / jaise Ayukarma / ataH yahA~ inake saMkramaNakA niSedha kyoM nahIM kiyA so isakA yaha samAdhAna hai ki jina karmoM meM saMkramaNa sambhava hai unhIMkI apekSAse yahA~ vicAra karake yaha batalAyA hai ki unameMse kina karmaparamANuoMkA saMkramaNa ho sakatA hai aura kinakA nhiiN| Ayu kama aisA hai jisakA saMkramaNa hI nahIM hotA, ataH usakI yahA~ vivakSA nahIM hai| * aba udayase jhInasthitika adhikArakA nirdeza karate haiN| 6477. saMkramaNase jhInasthitika adhikArakA nirdeza karaneke bAda aba udayase jhInasthitika adhikArakA kathana karate haiM isa prakAra yaha sUtra svatantra adhikArakI saMmhAla karaneke liye AyA hai| * jo karma udIrNa ho rahA hai vaha udayase jhInasthitivAlA hai| isake atirikta yahA~ aura koI dUsarA vikalpa nahIM hai| 6478. jo karma udIrNa ho rahA hai arthAt phala dekara tatkAla gala rahA hai vaha udayase jhInasthitivAlA hai yaha yahA~ isa sUtrakA abhiprAya hai| isake atirikta aura koI dUsarA vikalpa nahIM, kyoMki bAkIkI saba sthitiyoMke karmaparamANu kramase udayake yogya dekhe jAte haiN| Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe sAmittaM 275 476. evaM sAmaNNeNa cauNhaM pi jhINahidiyANaM sapaDivakravANamamupadaparUvaNaM kAUNa saMpahi edesi ceva visesiya parUvaNamuttarasuttaM bhaNai * etto egegajhINahidiyamukkassayamaNukassayaM jahaeNayamajahaeNayaM c| 6480. jahAsaMkhaNAeNa viNA pAdekkamedesi jhINahidiyANamukkassAdipadehi saMbaMdhaparUvaNaphalo egege tti Niddeso, aNNahA samasaMkhANamedesi thaahisNbNdhppsNgaado| tado tamekkaka cauvviyappasaMjutaM Nidisai-ukkassayamaNukassayaM jahaNNayamajahaNNayaM cedi / jattha bahuvayaraM padesaggamokaDDaNAdicauNDaM pi jhINahidiyamuvalaMbhai tamukkassaM NAma / evaM sesapadANaM vattavvaM / evaM parUvaNA gadA / OM sAmittaM / vizeSArtha--yahA~ yaha batalAyA hai ki kaunase karmaparamANu udayase jhInasthitivAle haiM aura kaunase karmaparamANu udayase ajhInasthitivAle haiN| jina karmaparamANuoMkA udaya ho rahA hai unakA punaH udayameM AnA sambhava nahIM, isaliye phala dekara tatkAla galanevAle karmaparamANu udayase jhInasthitivAle haiM aura inake atirikta zeSa saba karmaparamANu udayase abhInasthitivAle haiM yaha isa sUtrakA bhAva hai| 476. isa prakAra sAmAnyase apane pratipakSabhUta karmaparamANuoMke sAtha cAroM hI jhInasthitivAle karmaparamANuoMke arthapadakA kathana karake aba inhIMkI vizeSatAkA kathana karaneke liye AgekA sUtra kahate haiM-- * inameMse pratyeka jhInasthitivAle karma utkRSTa, anutkRSTa, jaghanya aura ajaghanya haiN| 6480. cAra prakArake jhInasthitivAle karmoM kA kramase utkRSTa Adi cAra padoMke sAtha sambandha nahIM hai, isaliye yathAsaMkhya nyAyake binA alaga alaga ina jhInasthitivAle karmoM kA utkRSTa Adi padoMke sAtha sambandhakA prarUpaNa karaneke liye sUtra meM 'egega' padakA nirdeza kiyA hai / nahIM to donoM hI samasaMkhyAvAle honese donoMkA yathAkramase sambandha ho jaataa| isaliye yaha sUtra ve eka eka utkRSTa, anutkRSTa, jaghanya aura ajaghanya isa prakAra cAra cAra prakArake haiM isa bAtakA nirdeza karatA hai| jahA~ para sarvAdhika karmaparamANu apakarSaNa Adi cAroMse jhInasthitipaneko prApta hote haiM vahA~ utkRSTa vikalpa hotA hai| isI prakAra zeSa padoMkA kathana karanA caahiye| vizeSArtha-apakarSaNase jhInasthitivAle karmaparamANu, utkarSaNase jhInasthitivAle karmaparamANu, saMkramaNase jhInasthitivAle karmaparamANu aura udayase jhInasthitivAle karmaparamANu ye cAra hai / ye cAroM hI pratyeka utkRSTa, anutkRSTa, jaghanya aura ajaghanya isa prakAra cAra cAra prakArake haiM yaha isa sUtrakA bhAva hai| isa prakAra prarUpaNA samApta huI / * aba svAmitvakA adhikAra hai| Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 481. etto sAmitta vattaissAmo tti ahiyArasaMbhAlaNasuttamedaM / * micchattassa ukassayamokaDDaNAdo jhINahidiyaM kassa ? $ 482. sugamamedaM pucchAsuttaM / * guNidakammaMsiyassa savvalahu daMsaNamohaNIyaM khaveMtassa apacchimahidikhaMDayaM saMchubhamANayaM saMchuddhamAvaliyA samayUNA sesA tassa ukassayamokaDaNAdo jhINahidiyaM / 483. edassa muttassa attho vuccde| taM jahA-micchattassa ukassayamokaDDaNAdo jhINahidiyaM kasse tti jAdasaMdehassa sissassa tavvisayaNicchayajaNaNa guNidakammaMsiyasse tti vuttaM, aNNattha padesAssa vukkssbhaavaannuvvttiido| kiM savvasseva guNidakammaMsiyassa ? netyAha-savvalahuM daMsaNamohaNIyaM khaveMtassa / guNidakammaMsiyalakavaNeNAgaMtUNa sattamapuDhaviNeraiyacarimasamae oghukkassamicchattadavvaM kAUNa tatto NippiDiya paMciMdiyatirikvesu eiMdiesu ca doNNi tiNNi bhavagrahaNANi bhamiya puNo maNussesuppajiya aha vassANi bolAviya sacalahueNa kAleNa daMsaNamohaNIyakamma khavedumADhattasse ti vuttaM hoi| 6481. aba isake Age svAmitvako batalAte haiM isa prakAra yaha sUtra adhikArakI saMmhAla karatA hai| * mithyAtvake apakarSaNase jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI kauna hai| 6482. yaha pRcchA sUtra sugama hai| * guNitakarmAzavAle jisa jIvake sabase thor3e kAlameM darzanamohanIyakI tapaNAkA prArambha karaneke bAda antima sthitikANDakakA patana karake eka samaya kama eka Avali kAla zeSa rahA vaha apakarSaNase jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI hai| 6483. aba isa sUtrakA artha kahate haiN| vaha isa prakAra hai-mithyAtvake apakarSaNase jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANu kisake hote haiM isa prakAra ziSyako sandeha ho jAnepara jyaka nizcayake paidA karaneke liye sUtra meM gaNidakammaMsiyassa' yaha pada kahA hai, kyoMki gaNita kAzavAle jIvake sivA anyatra apakarSaNase jhInasthitivAle karmaparamANu utkRSTa nahIM ho sakate / kyA sabhI guNitakAzavAle jIvoMke apakarSaNase jhInasthitivAle karmaparamANu utkRSTa hote haiM ? nahIM, yahI batalAneke liye sUtra meM 'savvalahudasaNamohaNIyaM kharvatassa' yaha pada kahA hai| guNitakamAMzakI jo vidhi batalAI hai usa vidhise Akara aura sAtavIM pRthivIkA nArakI hokara usake antima samayameM mithyAtvake dravyako aoghase utkRSTa karake phira vahA~se nikalakara tathA paMcendriya tithaMca aura ekendriyoMmeM do tIna bhavataka bhramaNa karake manuSyoMmeM utpanna huA aura vahA~ ATha varSa bitAkara ati thor3e kAlake dvArA jisane darzanamohanIyakI kSapaNAkA prArambha kiyA usa guNitakAMzavAle jIvake apakarSaNase jhInasthitivAle karmaparamANu utkRSTa hote haiM yaha tadriSa Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 277 gA0 22] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe sAmittaM 1484. saMpahi dasaNamohaNIyaM khatassa kamhi uddese sAmittaM hodi ti AsaMkiya tadudda sapaduppAyaNamAha-apacchimahidikhaMDayaM saMchubhamANayaM saMchuddhamAvaliyA samayUNA sesA iccAdi / apuvvakaraNapaDhamasamayappahuDi bahuesu hidikhaMDayasahassaisu pAdekamaNubhAgakhaMDayasahassAviNAbhAvIsu aMtomuhutamettakIraNaddhApaDi baDhesu padidesu puNo aNiyaTTi adAe saMkheje su bhAgesu volINesu NippacchimaM hidikhaMDayaM palidovamAsaMkhejabhAgapamANAyAmamAvaliyavajja saMchubhamANayaM sammAmicchattassuvari giravasesaM saMchuddhaM / jAdhe udayAvaliyA samayUNA sesA tAdhe tassa guNidakammaMsiyassa ukkassayamokaDDaNAdo jhINahidiyaM micchattapadesagaM hodi / kudo AvaliyAe samayUNataM ? udayAbhAveNa sammattassuvari tadudayagiseyasamANamicchatteyahidIe thivukkasaMkameNa sNkNtiido| kudo puNa edassa Avaliyapaipadesaggassa aokaDDaNAdo jhINahidiyassa ukkassattaM ? Na, paDisamayamasaMkhejaguNAe seDIe AridaguNaseDigovucchANaM heDimAse satabiyappehito asaMkhejjaguNAgamukkassabhAvassa gAiyattAdo / ukta kathanakA tAtparya hai| 48. aba darzanamohanIyakI kSapaNA karate hue bhI kisa sthAna para utkRSTa svAmitva hotA hai aisI AzaMkAke hone para usa sthAnakA nirdeza karaneke liye 'apacchimahidikhaMDayaM saMchubhamANayaM saMchuddhamAvaliyA samayUNA sesA' ityAdi sUtra kahA hai / apUrvakaraNa ke prathama samayase lekara antarmuhUrtapramANa utkIraNa kAlase sambandha rakhanevAle hajAroM sthitikANDakoMkA aura eka eka sthitikANDakake prati hajAroM anubhAgakANDakoMkA patana karaneke pazcAt jaba yaha jIva anivRttikaraNameM praveza karake aura usake saMkhyAta bahubhAgoMke vyatIta hone para eka Avalike sivA palyake asaMkhyAtaveM bhAga AyAmavAle antima sthitikANDakakA patana karanekA prArambha karatA hai aura use sabakA saba samyagmithyAtvameM nikSepa karaneke bAda jaba eka samayakama eka zrAvalikAla zeSa rahatA hai taba isa guNitakamAMzavAle jIvake mithyAtvake apakarSaNase jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANu hote haiN| zaMkA-yahA~ Avaliko eka samaya kama kyoM batalAyA ? samAdhAna-kyoMki vahA~ mithyAtvakA udaya na honese samyaktvake udayarUpa niSekake barAbarakI mithyAtvakI eka sthiti stivuka saMkramaNake dvArA samyaktvake dravyameM saMkrAnta ho gaI hai, isaliye zrAvalimeM eka samaya kama batalAyA hai| zaMkA-apakarSaNase jhInasthitivAle ye karmaparamANu Avalike bhItara praviSTa honepara hI utkRSTa kyoM hote haiM ? samAdhAna-nahIM, kyoMki ve karmaparamANu prati samaya asaMkhyAtaguNI zreNike dvArA guNazreNigopucchAko prApta haiM aura nIceke tatsambandhI aura saba vikalpoMse asaMkhyAtaguNe haiM, isaliye inheM utkRSTa mAnanA nyAyya hai| vizeSArtha-yaha to pahale hI batalA pAye haiM ki jo karmaparamANu udayAvalike bhItara sthita haiM ve apakarSaNase jhInasthitivAle haiM aura jo karmaparamANu udayAvalike bAhara sthita haiM ve apakarSaNase jhIna sthitivAle haiN| aba ina jhInasthitibAle karmaparamANuoMmeM mithyAtvakI apekSA utkRSTa vikalpa kahA~ prApta hotA hai yaha batalAyA hai| mithyAtvakA anyatra udayAvalimeM Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 485. saMpahi edassa sAmittavisaIkayadavvassa pamANANugamaM kassAmo / taM jahA-divaDaguNahANimettakassasamayapabaddhe dRSiya puNo samayUNAvaliyAe ovaTTidacarimaphAlIe tappAgoggapalidovamAsaMkhejabhAgamettarUvabhajidAe bhAge hide evaM davvamAgacchadi,abhaMtarIkayacarimaphAliNiseyassa guNaseDigovucchadavvassa paahnniyaado| adhavA divaDaguNahANiguNidamukkassasamayapabaddhaM Thaviya okaDDukkaDDaNabhAgahAreNa tappAgoggapalidovamAsaMkhejjabhAgeNa guNiya kiMcUNIkaeNa tammi bhAge hide payadasAmittavisaIkayadavyamAgacchadi ti vattavvaM / evamuvari vi savvattha battavyaM / saMpahi edeNa samANasAmiyANaM ukkaDDaNAdo saMkamaNAdo ca jhINahidiyANamedeNa ceya gayatthANaM sAmittaparUvaNahamuttarasuttamoiNNaM OM tasseva ukkassayamukkaDDaNAdo saMkamaNAdo ca jhINahidiyaM / 486. gayatthamedaM muttaM / saMpahi udayAdo jhINahidiyassa ukkassasAmittaparUvaNa pucchAsutteNIvasaraM karei * ukkassayamudayAdo jhINahidiyaM kassa ? jitanA dravya rahatA hai usa sabase adhika kSapaNAke samaya antima sthitikANDakake patanake bAda udayAvalimeM rahatA hai, kyoMki yahA~ udayAvalimeM guNazreNizIrSakA dravya pAyA jAtA hai jo ki uttarottara asaMkhyAta guNitakramase sthApita hai, isaliye jo jIva mithyAtvakI antima sthitikA khaNDana karake udayAvalike bhItara praviSTa hai vaha mithyAtvake apakarSaNase jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI hai yaha ukta kathanakA tAtparya hai| 6485. aba utkRSTa svAmitvake viSayabhUta dravyake pramANakA vicAra karate haiM jo isa prakAra hai -Der3ha guNahAnipramANa utkRSTa samayaprabaddhoMko sthApita karake unameM, tadyogya palyake asaMkhyAtaveM bhAgase bhAjita antima phAlimeM eka samaya kama AvalikA bhAga denese jo labdha Ave usakA bhAga denepara yaha utkRSTa dravya AtA hai, kyoMki yahA~ antima phAlike niSekoMke bhItara guNazreNi gopucchAkA dravya pradhAna hai| athavA Der3haguNahAnise guNita utkRSTa samayaprabaddhako sthApita karake usameM, tatprAyogya palyake asaMkhyAtaveM bhAgase guNita apakarSaNa bhAgahArako kucha kama karake usakA bhAga denepara prakRta svAmitvase sambandha rakhanevAlA dravya AtA hai aisA yahA~ kathana karanA caahiye| tathA isI prakAra Age bhI sarvatra kathana karanA caahiye| aba jinakA syAmI isIke samAna hai aura jinake svAmIkA jAna isIse ho jAtA hai aise ra saMkramaNase jhIna sthitivAloMke svAmitvakA kathana karaneke liye AgekA sUtra AyA hai * tathA vahI utkarSaNa aura saMkramaNase utkRSTa jhInasthitivAle karmaparamANuoMkA svAmI hai| $ 486. isa sUtrakA artha avagataprAya hai| aba udayase jhInasthitivAle karmaparamANuoMke utkRSTa svAmitvakA kathana karaneke liye pRcchAsUtra kahate hai * udayase jhIna sthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI kauna hai / 1. "micchattassa ukassayo padesa udayo kassa |"-dhv0 zrA0pa0 1065 / Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] padesa vittIya jhINAjhINacUliyAe sAmitta 487. sugamaM / * guNidakammaMsi saMjamAsaMjamaguNaseDI saMjamaguNaseDI ca edAo guNaDIo kAU micchattaM gado / jAdhe guNase DisIsayANi paDhamasamayamicchAdissi udayamAgayANi tAve tassa ukkassayamudayAdo bhI hidiyaM / 488, edassa ssa attho vuccade / taM jahA -- jo guNidakammaMsio saMjamA saMjamaguNaseDI saMjamaguNaseDI cedi edAo guNaseDIo savvukkassa pariNAmehi kAUNa pariNAmapaccaeNa micchataM gao tassa paDhamasamayamicchAiTThissa jAdhe guNaseDisIsayANi do viegIbhUdANi udayamAgadANi tAdhe micchatassa ukkassayamudayAdo 276 DidiyaM hoditti pdsNbNdho| kadhamedAo do vi guNaseDIo bhiNNakAla saMbaMdhiNIca eyaha kAuMsakkijjaMti ? Na, saMjamaguNaseDiNikkhevAyAmAdo saMjamAsaMjamaguNase DiNikkhevadIhattassa saMkhejjaguNateNa kameNa kIramANINaM tAsi tahAbhAvAvirohAdo / tado guNidakammaM siyalakkhaNeNAgaMtUNa satamaDhavIdo uccaTTiya savvalahuM samayAviroheNa 6487. yaha sUtra sugama hai / * koI eka guNitakarmAzavAlA jIva saMyamAsaMyamaguNazreNi aura saMyamaguNazreNa ina donoM guNazreNiyoM ko karake mithyAtvako prApta huA / isa prakAra isa Grah jaba mithyAtvako prApta honeke prathama samayameM guNazreNizIrSa udayako prApta hote haiM taba vaha udayase jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI hotA hai / $ 488. aba isa sUtrakA artha kahate haiM jo isa prakAra hai- jo guNitakarmAMzavAlA jIva sarvotkRSTa pariNAmoM ke dvArA saMyamAsaMyamaguNazreNi aura saMyamaguNazreNi ina donoM guNazreNiyoM ko karake anantara pariNAma vizeSake kAraNa midhyAtvako prApta huA usa midhyAdRSTi ke prathama samaya meM jaba donoM hI guNazreNizIrSa milakara udayako prApta hote haiM taba midhyAtvake udayakI apekSA utkRSTa jhInasthitivAle karma paramANu hote haiM yaha isa sUtrakA vAkyArtha hai 1 zaMkA- ye donoM hI guNazreNiyA~ bhinna kAlase sambandha rakhatI haiM, isaliye inheM ekatra kaise kiyA jA sakatA hai ? - samAdhAna -- nahIM, kyoMki saMyamaguNazreNike nikSepakI dIrghatAse saMyamAsaMyamaguNazreNike nikSepakI dIrghatA saMkhyAtaguNI hai, isaliye inheM kramase karanepara inake ekatra honemeM koI virodha nahIM AtA hai| kisI eka jIvane guNita karmAMzakI vidhise Akara aura sAtavIM pRthivIse nikalakara atizIghra Agamokta vidhise prathama samyaktvako utpanna karake upazama samyaktvake kAlako vyatIta 1. 'guNidakammaMsiyassa doguNa seDIsIsayassa / - dhava0 0 50 1065 / 'micchattamI sagaMtANubaMdhizrasamattathI giddhINaM / tiriudaegaMtANa ya viiyA taiyA ya guNaseDI // ' - karmapra0 udaya gA0 13 / Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 jayadhavalAsahideM kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 paDhamasammattamuppAiya uvasamasammattaddhaM volAviya adhApavatta-apuvvakaraNANi kariya apuvakaraNacarimasamayAdo se kAle gahidasaMjamAsaMjamo eyaMtANuvaDhA vaDipaDhamasamayappahuDi jAva tisse carimasamo ti tAva paDisamayamaNaMtaguNAe saMjamAsaMjamavisohIe visujjhato aMtomuduttamettakAlaM savvakammANaM samayaM paDi asaMkhejaguNaM davvamoDDiya udayAvaliyabAhire aMtomuhuttAyAmamavahidaguNaseDhiNikkhevaM kAUNa puNo adhApavattasaMjadAsaMjadavisohIe vi padido saMto aMtomuhutta kAlaM caduhi vaDi-hANIhi guNaseDhiM kAUNa puNo vi tANi ceva do karaNANi kariya gahidasaMjamapaDhamasamayappahuDi micchattapadesaggamasaMkhejjaguNAe seDhIe prokaDDiya udayAvaliyabAhirahidimAdi kANa aMtomuhattamettahidI saMjadAsaMjadaguNasediNikkhevAdo saMkhejjaguNahINAsu aMtomuhuttametta kAlamavahidaguNaseDhiNikkhevamaNaMtaguNAe saMjamavisohIe karemANo saMjadAsaMjadaeyaMtANubaDicarimasamayakadaguNaseDhiNikkhevassa saMkhejje bhAge gaMtUNa saMkhejadibhAgamette sese tadeyaM tANuvaDDicarimasamayakadaguNaseDhisIsaeNa sarisaM sagaeyaMtANucaDDicarimasamayaguNase DhisIsayaM Nikviviya evaM do vi guNaseDhisIsayANi ekkado kAUNa puNo adhApavattasaMjadabhAveNa pariNamiya doNhamedesimahikayaguNase DhisIsayANamuvari kiyaa| anantara vaha adhaHpravRttakaraNa aura apUrvakaraNako karake apUrvakaraNake antima samayase anantara samayameM saMyamAsaMyamako prApta huaa| yahA~ isake sarvaprathama ekAntAnuvRddhikA prArambha hotA hai, isaliye usane ekAntAnuvRddhike prArambha honeke prathama samayase lekara usake antima samayake prApta hone taka pratyeka samayameM anantaguNI saMyamAsaMyamavizuddhise vizuddha hokara antarmuhUrta kAlataka saba karmoM ke pratyeka samayameM uttarottara asaMkhyAtaguNe dravyakA apakarSaNa karake use udayAvalike bAhara antarmuhUrta AyAmabAle avasthita guNazreNirUpase nikSipta kiyA / phira adhaHpravRtta saMyatAsaMyata vizuddhise bhI giratA huA antarmuhUrta kAlataka cAra vRddhi aura cAra hAniyoMke dvArA guNazreNi kii| isake bAda phira bhI una do karaNoMko karake saMyamako prApta huaa| aura isa prakAra saMyamako prApta karake usake prathama samayase lekara mithyAtvake karmaparamANuoMko asaMkhyAtaguNI zreNirUpase apakarpita karake udayAvalike bAharakI sthitise lekara saMyatAsaMyatake guNazreNinikSepase saMkhyAtaguNI hIna antarmuhUrtapramANa sthitiyoM meM anantaguNI saMyamasambandhI vizuddhike dvArA antarmuhUrtakAla taka avasthita guNazreNikA nikSepa karatA hai| yahA~ para saMyatAsaMyatake ekAntAnuvRddhirUpa pariNAmoMke antima samayameM kiye gaye guNazreNinikSepake saMkhyAta bahubhAgako bitAkara aura saMkhyAtaveM bhAgakAlake zeSa rahane para jo saMyatAsaMyatake ekAntAnuvRddhirUpa pariNAmoMke antima samayameM guNazreNizIrSakA nikSepa kiyA gayA hai so usIke samAna saMyata bhI apane ekAntAnuvRddhirUpa pariNAmoMke antima samayameM guNazreNizIrSakA nikSepa kre| aura isa prakAra donoM hI guNazreNizIrSoMko eka karake phira adhaHpravRttasaMyatabhAvako prApta ho jAya / aura isa 1. vaDDhAvaDDI evaM bhaNide tAsu ceva saMjamAsaMjamasaMjamaladdhIsu aladdhapuvvAsu paDiladdhAsu tallAbhapaDhamasamayappahuDi aMtomuhuttakAlabbhatare paDisamayamaNaMtaguNAe seTIe pariNAmavaDDI gaheyavbA; uvaruvari pariNAmavaDDIe vaDAvaDDIvavaesAlavaNAdo |'-jydh0 pu. kA0 6316 / Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . gA0 22] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe sAmittaM 281 aMtomuhuttamettakAlaM chavaDDi-hANipariNAmehi okaDDijamANapadesaggassa cauvihavaDihANikAraNabhUdehi guNaseTiM karemANo tAva gacchadi jAva evaM pUridANi guNaseDhisIsayANi do vi ducarimasamayaapattaudayahidiyANi tti / tado se kAle micchattaM gadassa tassa jAdhe guNaseDhisIsayANi ettieNa payatteNa pUridANi do vi jugavamudiNNANi tAdhe micchattassa ukkassayamudayAdo jhINahidiyaM hodi tti eso muttassa smudaayttho| kudo edassa udiNNassa udayAdo jhINahidiyattaM ? Na, puNo tappAoggattAbhAvaM pekviyUNa tahocaesAdo / ettha jAdhe do vi guNaseDhisIsayANi udayAvaliyaM Na pavisaMti tAdhe ceya saMjado kima micchattaM Na NIdo ? Na, adhApavattasaMjadaguNaseDhilAhassa abhaavppsNgaado| jai evaM, guNaseDhisIsaema udayAvaliyambhaMtaraM paihesu micchattaM NehAmo uvari aviNadveNuvasaMjameNAvahANaphalANuvalaMbhAdo ti ? Na, micchAihiudIraNAdo visohivaseNAsaMkhejaguNasaMjadaudIraNAe jaNidalAhassa ettha vi abhaavaavttiido| Na ca tattha micchattassa udayAbhAvapuvaudIraNAbhAveNa payadaphalAbhAvo AsaMkaNijo, prakAra isa bhAvako prApta karake adhikRta donoM hI guNazroNizIrNo ke Age apakarSaNako prApta honevAle karmaparamANuoMke cAra prakArakI hAni aura vRddhiyoMke kAraNabhUta chaha prakArakI vRddhi aura hAnirUpa pariNAmoMke dvArA antarmuhUrta kAlataka guNazreNiko karatA huA taba taka jAtA hai jaba jAkara pUrvokta vidhise pUre gaye donoM hI guNazreNizIrSa udayasthitike upAntya samayako prApta hote haiN| isake bAda tadanantara samayameM mithyAtvako prApta hone para isake itane prayatnase pUre gaye donoM hI guNazreNizIrSe milakara udayameM Ate haiM taba mithyAtvake udayase jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANu hote haiM / isa prakAra yaha isa sUtrakA samudAyArtha hai| zaMkA-jaba ki ye udayaprApta haiM taba ye udayase jhInasthitivAle kaise haiM ? samAdhAna-nahIM, kyoMki ye phirase udayayogya nahIM ho sakate, isaliye inheM udayase jhInasthitivAlA kahA hai| zaMkA-yahA~ donoM hI guNazreNizIrSoM ke udayAvalimeM praveza karaneke pahale saMyatako mithyAtva guNasthAna kyoM nahIM prApta karAyA gayA ? samAdhAna-nahIM, kyoMki aisA karanese isake adhaHpravRttasaMyatake honevAlI guNazneNike lAbhakA abhAva prApta hotaa| zaMkA-yadi aisA hai to guNazreNizIrSoMke udayAvalimeM praveza karanepara mithyAtva guNasthAnameM le jAnA ucita thA, kyoMki isake Age saMyamakA nAza kiye binA usake sAtha rahanekA koI phala nahIM pAyA jAtA hai ? samAdhAna nahIM, kyoMki mithyAdRSTike honevAlI udIraNAkI apekSA vizuddhike kAraNa saMyatake honevAlI asaMkhyAtaguNI udIraNAse honevAlA lAbha aisI hAlatameM bhI nahIM bana sakegA, isaliye guNazroNizIrSoMke udayAvalimeM praveza karate hI ise mithyAtvameM nahIM le gaye haiN| yadi kahA jAya ki saMyatake mithyAtvakA udaya na ho sakanese udIraNA bhI nahIM ho sakatI, isaliye yahA~ udIraNAse honevAle phalakI prApti nahIM ho sakatI so aisI AzaMkA karanA bhI ThIka Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 sammattathivukkasaMkamamassiyUNa laahdsnnaado| aNNaM ca AvaliyamettakAlAvasese micchattaM gacchamANo puvameva saMkilissadi ti visohiNibaMdhaNo guNaseDhilAho bahuo Na labbhadi / Na ca saMkilesAvUraNeNa viNA micchattAhimuhabhAvasaMbhavo, tassa tdvinnaabhaavittaado| teNa kAraNeNa jAva guNaseDhisIsayANi ducarimasamayaaNudiNNANi tAva saMjadabhAbaNacchAviya puNo se kAle egaMtANuvaDicarimaguNase DhisIsayANi do vi ekalaggANi udayamAgacchihiti tti micchattaM gadapaDhamasamae ukassayaudayAdo jhINahidiyassa sAmittaM diNNaM / ettha pamANANugamo jANiya kaayyo| ahavA guNase DhisIsayANi tti vutte doNhamoghacarimaguNaseDhisIsayANi savvukassavisohiNibaMdhaNANi gheppaMti Na eyaMtavaDAvaDicarimaguNaseDhisIsayANi, tatthataNacarimavisohIdo adhApavattasaMjadasatthANavisohIe annNtgunnttaado| Na cedaM NiNNibaMdhaNaM, laddhihANaparUvaNAe pruuvissmaannppaabhuannibNdhnnttaado| tado oghacarimasaMjadAsaMjadaguNaseDhisIsayassuvari sabavisuddhasaMjadaNikkhittaguNase DhisIsayamettha ghettavyaM / evaM ghetUNa edamaNaMtaguNavisohIe kadaguNaseDhisIsayadavvaM saMjadAsajadaguNaseDhisIsaeNa saha jAdhe paDhamasamayamicchAdihissa udayamAgayaM tAdhe ukkassayamudayAdo jhINahidiyamidi sAmittaM vattavyaM / nahIM hai, kyoMki samyaktvasambandhI stivuka saMkramaNakI apekSA lAbha dekhA jAtA hai| dUsare eka AvalikAlake zeSa rahane para yadi isa jAvako mithyAtvameM le jAte haiM to vaha pahalese saMkliSTa ho jAyagA aura aisI hAlatameM vizuddhinimittaka adhika guNazreNikA lAbha nahIM ho skegaa| yadi kahA jAya ki saMklezarUpa pariNAma hue binA hI mithyAtvake anukUla bhAva ho sakate haiM so bhI bAta nahIM hai, kyoMki ina donoMkA parasparameM avinAbhAva sambandha hai, isaliye jaba taka guNazreNizIrSa udayake upAntya samayako nahIM prApta hote taba taka isa jIvako saMyata hI rahane de| kintu tadanantara samayameM ekAntAnuvRddhike antima samayameM kI gaI donoM hI guNazreNiyA~ udayako prApta hoMgI, isaliye mithyAtvako prApta honeke prathama samayameM hI udayase jhInasthitivAle karmaparamaNuoMkA svAmI batalAyA hai| yahA~ inake pramANakA vicAra jAnakara kara lenA caahiye| athavA guNazreNizIrSa aisA kahane para saMyamAsaMyayama aura saMyama ina donoM avasthAoMke sabase utkRSTa vizuddhike nimittase antameM honevAle ogha guNazreNizIrSa lene cAhiye, ekAntavRddhike antameM honevAle guNazreNiNIrSa nahIM, kyoMki ekAntavRddhike antameM honevAlI vizuddhise adhaHpravRttasaMyatakI svasthAnavizuddhi anantaguNI hotI hai| yadi kahA jAya ki yaha kathana ahetuka hai so bhI bAta nahIM hai, kyoMki labdhisthAnoMkA kathana karate samaya jo alpabahutva kahA hai usase isakI puSTi hotI hai, isaliye oghase antameM prApta hue saMyatAsaMyatake guNazreNizIrSake Upara sarvavizuddha saMyatake prApta huA guNazreNizIrSakA yahA~ para grahaNa karanA caahiye| isa prakAra anantaguNI vizuddhise niSpanna huA yaha guNazreNizIrSakA dravya saMyatAsaMyatasambandhI guNazreNizIrSake sAtha jaba mithyAtvake prathama samayameM udayako prApta hotA hai taba udayase jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI hotA hai aisA yahA~ kathana karanA caahiye| vizeSArtha--yahA~ mithyAtva karmakI apekSA udayase jhInasthitivAle utkRSTa karma Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe sAmittaM 283 paramAoMkA svAmI batalAte hue jo kucha likhA hai usakA Azaya yaha hai ki aisA jIva eka to guNitakauzavAlA honA cAhiye, kyoMki anya jIvake karmaparamANuoMkA utkRSTa saMcaya nahIM ho sktaa| dUsare guNitakarmAza honeke bAda yathAsambhava atizIghra saMyamAsaMyama aura tadanantara saMyamakI prApti karAkara ise ekAntavRddhi pariNAmoM ke dvArA saMyamAsaMyama guNazreNi aura saMyamaguNazreNikI prApti karA denI caahiye| kintu inakI prApti isa DhaMgase karAnI cAhiye jisase ina donoM guNazreNiyoMkA zIrSa eka samayavartI ho jAya / phira guNazreNizIrSoM ke upAntya samayake prApta hone taka jIvako vahIM saMyamabhAva ke sAtha rahane denA cAhiye / kintu jaba taka yaha jIva saMyamabhAvake sAtha rahe taba taka bhI isake guNaneNikA krama cAlU hI rakhanA cAhiye, kyoMki jaba taka saMyamAsaMyamarUpa yA saMyamarUpa pariNAma bane rahate haiM taba taka guNazreNiracanAke cAlU rahanemeM koI bAdhA nahIM aatii| bAta itanI hai ki ina donoM bhAvoMkI prApti honeke prathama samayase ekAntavRddhirUpa pariNAma hote haiM, isaliye inake nimittase guNazreNiracanA hotI hai aura bAdameM adhaHpravRttasaMyamAsaMyama yA adhaHpravRttasaMyamarUpa avasthA A jAtI hai, isaliye inake nimittase guNazreNi racanA hone lagatI hai| jina pariNAmoMkI antarmuhUrta kAla taka uttarottara anantaguNI vizuddhi hotI jAtI hai aura jinake honepara sthitikANDakaghAta, anubhAgakANDakaghAta tathA sthitibandhApasaraNa ye kriyAe~ pUrvavat cAlU rahatI haiM ve ekAntavRddhirUpa pariNAma haiN| tathA jinake hone para svasthAnake yogya saMkleza aura vizuddhi hotI rahatI hai ve adhaHpravRtta pariNAma haiN| ekAntavRddhirUpa pariNAmoMke hone para mithyAtvakarmakI apekSA guNazreNiracanAkA krama isa prakAra hai saMyamAsaMyamaguNako prApta honeke prathama samayameM uparima sthitimeM sthita dravyakA apakarSaNa karake udayAvalike bAhara antarmuhUrta pramANa sthitiyoMmeM guNazreNizIrSataka uttarottara asaMkhyAtaguNe asaMkhyAtaguNe dravyakA nikSepa karatA hai| arthAt udayAvalike bAhara anantara sthita sthitimeM jitane dravyakA nikSepa karatA hai usase agalI sthitimeM usase bhI asaMkhyAtaguNe dravyakA nikSepa karatA hai| isa prakAra yaha krama guNazreNizIrSa taka jAnanA caahiye| kintu guNazreNizIrSase agalI sthitimeM asaMkhyAtaguNe hIna dravyakA nikSepa karatA hai aura isake Age vizeSa hIna dravyakA nikSepa karatA hai| dUsare samayameM prathama samayakI apekSA bhI asaMkhyAtaguNe dravyakA pUrvokta kramase nikSepa karatA hai| isa prakAra ekAntAnuvRddhikA kAla samApta hone taka yahI krama cAlU rahatA hai| kintu adhaHpravRttarUpa pariNAmoMkI apekSA guNazreNiracanAke kramameM kucha antara hai| bAta yaha hai ki adhaHpravRttarUpa pariNAma sadA ekase nahIM rahate kintu saMkleza aura vizuddhike anusAra unameM ghaTAbar3hI huA karatI hai, isaliye jaba jaise pariNAma hote haiM taba una pariNAmoMke anusAra guNazreNi racanAmeM bhI karma paramANu nyUnAdhika prApta hote haiN| vizuddhikI nyUnAdhikatAke anusAra kabhI prati samaya asaMkhyAtaguNe asaMkhyAtaguNe dravyakA apakarSaNa karake guNazreNi racanA karatA hai| kabhI prati samaya saMkhyAtaguNe saMkhyAtaguNe dravyakA apakarSaNa karake guNazreNi racanA karatA hai| isI prakAra kabhI prati samaya saMkhyAtaveM bhAga adhika yA kabhI asaMkhyAtaveM bhAga adhika dravyakA apakarSaNa karake guNanoNi racanA karatA hai| aura yadi saMklezarUpa pariNAma hue to unameM bhI jaba jaisI nyUnAdhikatA hotI hai usake anusAra kabhI asaMkhyAtaguNe hIna kabhI saMkhyAtaguNe hIna aura kabhI saMkhyAtaveM bhAga hIna aura kabhI asaMkhyAtaveM bhAga hIna dravyakA apakarSaNa karake guNazreNiracanA karatA hai| isa prakAra saMyamAsaMyama aura saMyamake anta taka yaha krama cAlU rahatA hai| yadi saMyamAsaMyama yA saMyamase cyuta hokara atizIghra ina bhAvoMko jIva punaH Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 OM sammattasa ukkassayamokaDaNAdo ukkaDDaNAdo saMkamaNAdo udayAdo ca jhINahidiyaM kss| 486. sugamamedaM pucchAsutaM / Navari udayAvaliyabAhirahidisamavadvidassa sammattapadesANaM bajjhamANamicchattassuvari samahidIe saMketANamukkaDDaNAsaMbhavaM pekkhiyUNa sammattassa tatto jhINAjhINahidiyattamettha ghettavvaM, aNNahA tdnnuvvttiido| OM guNidakammasino savvalahuM dasaNamohaNIyaM kamma khavedumADhatto prApta karatA hai to ekAntavRddhirUpa pariNAma aura unake kArya nahIM hote| yahA~ ekAntavRddhimeM uttarottara prati samaya anantaguNI pariNAmoMkI vizuddhi hotI jAtI hai, isaliye saMyamAsaMyamI aura saMyamIke ina pariNAmoM ke antameM jo guNazreNizIrSa hote haiM unakI apekSA yahA~ utkRSTa svAmitva kahA hai athavA yadyapi adhaHpravRttarUpa pariNAma ghaTate bar3hate rahate haiM tathApi sarvotkRSTa vizuddhike kAraNabhUta ye pariNAma antima samayameM honevAle ekAntavRddhirUpa pariNAmoMse bhI anantaguNe hote haiM, ataH ina pariNAmoMke nimittase jo guNazroNizIrSa prApta hoM unakI apekSA yahA~ utkRSTa svAmitva kahanA caahiye| isa prakAra mithyAtvakI apekSA udayase jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA utkRSTa svAmI kauna hai isakA vicAra kiyaa| yahA~ utkRSTa svAmitvakA vicAra karate hue TIkAmeM aneka zaMkA pratizaMkAe~ kI gaI haiM para unakA vicAra vahA~ kiyA hI hai, ataH unakA yahA~ nirdeza nahIM kiyaa| * samyaktvake apakarSaNase, utkarSaNase saMkramaNase aura udayase jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI kauna hai / 6486. yaha pRcchAsUtra sarala hai| kintu itanI vizeSatA hai ki udayAvalike bAharakI sthiti meM sthita jo samyaktvake pradeza baMdhanevAle mithyAtvake Upara samAna sthitimeM saMkrAnta hote haiM unakA utkarSaNa sambhava hai isI apekSAse hI yahA~ samyaktvake utkarSaNase jhInAjhInasthitipanekA grahaNa karanA cAhiye, anyathA samyaktvaka utkarSaNase jhInAjhInasthitipanA nahIM bana sktaa| vizeSArtha--samyaktva yaha ba~dhanevAlI prakRti nahIM hai, isaliye isakA apane bandhakI apekSA utkarSaNa hI sambhava nahIM hai| hA~ mithyAtvake bandhakAlameM samyaktvake karmaparamANuoMkA mithyAtvameM saMkramaNa hokara unakA utkarSaNa ho sakatA hai / yadyapi yaha saMkramita dravya mithyAtvakA eka hissA ho gayA hai tathApi pUrvameM ye samyaktvake paramANu rahe isa apekSAse isa utkarSaNako samyaktvake karmaparamANuoMkA utkarSaNa kahane meM bhI Apatti nhiiN| isa prakAra isa apekSAse samyaktvake paramANuoMkA utkarSaNa mAnakara phira yaha vicAra kiyA gayA hai ki samyaktvake kaunase karmaparamANu utkarSaNase jhInasthitivAle haiM aura kaunase karmaparamANu utkarSaNase amIna sthiAtevAle haiN| yadi aisA na mAnA jAya to samyaktva prakRtike karmaparamANuoMkA utkarSaNa hI ghaTita nahIM hotA hai| aura taba phira samyaktvakA utkarSaNase jhInAjhIna sthitipanA bhI kaise bana sakatA hai| arthAt nahIM bana sakatA hai| isaliye samyaktvake utkarSaNakI vyavasthA ukta prakArase karake hI jhInAjhInasthitipanekA vicAra karanA cAhiye yaha ukta kathanakA tAtparya hai| * jisa guNita karmozavAle jIvane atizIghra darzanamohanIya karmake kSaya karanekA Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe sAmittaM 285 aghaDidiyaM galataM jAdhe udayAvaliyaM pavissamANaM pavitAdhe ukkassayamokaDDaNAdo vi ukkaDDaNAdo vi saMkamaNAdo vi jhINahidiyaM / ___6460. edassa tiNhaM jhINahidiyANaM sAmittaparUvaNAsuttassa attho-jo guNidakammaMsio puvvavihANeNAgado savvalahuM daMsaNamohaNIyaM kamma khavedumADhatto apucaaNiyaTTikaraNapariNAmehi bahuehi hidiaNubhAgakhaMDaehi micchattaM sammAmicchatte saMchuhiya puNo taM pi palidovamassa asaMkhe0 bhAgamettacarimahidikhaMDayacarimaphAlisarUveNa sammatte saMchuhaMto sammattassa vi tatkAlieNa dvidikhaMDa eNa palidovamAsaMkhejadi bhAgieNa ahavassamettahidisaMtakammAvasesaM kAUNa tattha saMchuhiya puNo vi saMkhejahidikhaMDayasahassehi sammattahidimaidaharIkariya kadakaraNijjo hodUNAvahido tassa adhadvidiyaM galataM sammattaM jAdhe kayeNa udayAvaliyaM pavisamANaM saMtaM NiravasesaM pai tAdhe AvaliyamettaguNase DhigovucchA odariya avahidassa okaDDaNAdo vi ukkaDDaNAdo vi saMkamaNAdo vi jhINahidiyaM padesaga hoi / ettha udayAvaliyaM pavisamANaM paviTamidi vayaNamakkamapavesAsaMkANirAyaraNaduvAreNa kammapadesappaduppAyaNa dahavvaM / sesaM sugamaM / Arambha kiyA hai usake adhaHsthitike dvArA galatA huA samyaktva jaba udayApalimeM praveza karatA hai taba vaha apakarSaNase, utkarSaNase aura saMkramaNase jhInasthitivAle utkRSTa kameparamANuoMkA svAmI hotA hai| 6460. aba tIna jhIna sthitivAle karmaparamANuoMke svAmitvakA kathana karanevAle isa sUtrakA artha kahate haiM-pUrvavidhise Aye hue guNitakarmAMzavAle jisa jIvane atizIghra darzanamohanIya karmake kSayakA Arambha karake apUrvakaraNa aura anivRttikaraNarUpa pariNAmoMke nimittase bahutase sthitikANDaka aura anubhAgakANDakoMke dvArA mithyAtvako samyagmithyAtvameM saMkramita kiyaa| phira samyagmithyAtvako bhI palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa antima sthitikANDakakI antima phAlirUpase samyaktvameM saMkraSita kiyaa| phira samyaktvakA bhI usI samaya honevAle palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa sthitikA Dakake dvArA ATha varSapramANa sthiti satkarma zeSa rakhakara zeSako usI zeSa sthitimeM nikSipta kiyaa| isake bAda phira bhI saMkhyAta hajAra sthitikANDakoMke dvArA samyaktva kI sthitiko atyanta hasva karake jo kRtakRtya hokara sthita huA usake adhaHsthitike dvArA galatA huA samyaktva jaba kramase udyAvalimeM pUrAkA pUrA praveza kara jAtA hai taba eka AvalipramANa gopucchA utara kara sthita hue isa jIvake apakarSaNa, utkarSaNa aura saMkramaNa ina tInoMse jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANu hote haiN| yahA~ sUtra meM jo 'udyAvaliyaM pavisamANaM paviTTha' yaha vacana kahA hai so yaha yugapat pravezakI AzaMkAke nirAkaraNa dvArA kramase honevAle pravezakA sUcana karaneke liye jAnanA caahiye| zeSa kathana sugama hai| vizeSArtha-isa sUtrameM apakarSaNa, utkarSaNa aura saMkramaNakI apekSA samyaktvake jhIna sthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMke svAmIkA nirdeza kiyA hai| yadyapi yahA~ jo dRSTAnta diyA hai Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 461. saMpahi udayAdo ukkassajhINahidiyassa sAmittavisesaparUvaNamuttaramuttassAvayAro * tasleva carimasamayaakkhINadasaNamohaNIyassa savvamudayaM tamukkassayamadayAdo jhINahidiyaM / . ___462. tasseva pucaparUvidajIvassa puNo vi gAlidasamayUNAvaliyamettagovucchassa carimasamaya akkhINadasaNamohaNIyabhAve vaTTamANassa ja savvamudayaM taM padesagaM tamukkassayamudayAdo jhIgahidiyamidi sutatthasaMbaMdho / ettha sabamudayaM tamidi vutte sarveSAmudayAnAmantyaM niHpazcimamudayapradezAgra sarvodayAntyamiti vyAkhyeyaM / kudo puNa edassa savvodayaMtassa savvukkassattaM ? Na, daMsaNamohaNIyadavvassa savvasseva tthovaNassa pujiibhuudssetthuvlNbhaado| tado ceyaM pAThaMtaramavalaMbiya vakkhANaMtaramettha carimasamayaakkhINaM jaM daMsaNamohaNIyaM tassa jo savvodo avivakkhiyakiMcUNabhAvo taM ghettUNa ukkassayamudayAdo jhINahidiyaM hodi ti / vaha darzanamohanIyakI kSapaNAke samayakA hai aura taba na to samyaktvakA saMkramaNa hI hotA hai aura na utkarSaNa hii| tathApi udayAvalike bhItara sthita karmaparamANu ina tInoMke ayogya hai isa sAmAnya kathanake anusAra unakA utkRSTa pramANa kahA~ prApta hotA hai isa vivakSAse yaha svAmitva jAnanA caahiye| __6461. ava udayase utkRSTa jhInasthitivAle karmaparamANuoMke svAmitvavizeSakA kathana karaneke liye AgekA sUtra kahate haiM___* jisane darzanamohanIyakI pUrI kSapaNA nahIM kI hai aise usI jIvake darzanamohanIyakI kSapaNAke antima samayameM jo saba karmaparamANu udayameM Ate haiM ve udayase jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANu haiM / 6462. jisane aura mI eka samaya kama AvalipramANa gopucchAoMko galA diyA hai aura darzanamohanIyakI pUrI kSapaNA na honese usake antima samayameM vidyamAna hai aise usI pUrvameM kahe gaye jIvake jo samyaktvake saba karmaparamANu udyameM Ate haiM ve udayase jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANu haiM yaha isa sUtrakA abhiprAya hai| yahA~ sUtra meM jo 'savvamudayaM taM, aisA kahA hai so isa padakA aisA vyAkhyAna karanA cAhiye ki saba udayoMke antameM jo karmaparamANu haiM ve yahA~ liye gaye haiN| zaMkA-saba udayoMke antameM sthita ye karmaparamANu sabase utkRSTa kaise hai ? samAdhAna-nahIM, kyoMki darzanamohanIyakA kucha kama saba dravya ekatrita hokara yahA~ pAyA jAtA hai, isaliye ye karmaparamANu sabase utkRSTa haiN| ukta sUtrakA yaha eka vyAkhyAna huaa| aba pAThAntarakA avalamba lekara isakA dUsarA vyAkhyAna karate haiN| yathA-antima samayameM jo akSINa darzanamohanIya hai usakA jo sarvodaya hai usakI apekSA udayase jhInasthitivAle utkRSTa kama paramANu hote haiM / yahA~ kiMcit UnapanekI vivakSA na karake sarvodaya padakA prayoga kiyA hai itanA vizeSa jAnanA caahie| . Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 287 gA0 22] padesavihattIe jhINAmINacUliyAe sAmittaM (r) sammAmicchattassa ukkassayamokaDNAdo ukkaDaNAdo saMkamaNAdo ca jhINahidiyaM kss| 463. sugamamedaM pucchAsutaM / gavari sammattasseva ettha ukkaDDaNAdo jhINahidiyassa saMbhavo vttvyo| * guNidakammaMsiyassa savvalahuM dasaNamohaNIyaM khavamANassa sammAmicchattassa apacchimahidikhaMDayaM saMchubhamANayaM saMchuddhamudayAvaliyA udayavajjA vizeSArtha-prakRta sUtrameM samyaktvakI apekSA udayase jhIna sthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI kauna hai yaha batalAyA hai| guNitakAMzakI vidhise Akara jisane atizIghra darzanamohanIyakI kSapaNAkA prArambha kiyA hai vaha pahale mithyAtvako samyagmithyAtvameM aura samyagmithyAtvako samyaktvameM prakSipta karaneke bAda kRtakRtyavedaka samyagdRSTi hotA hai| phira samyaktvako adhaHsthitike dvArA galAtA huA kramase udayake antima samayako prApta hotA hai / isa prakAra isa udaya samayameM samyaktvakA jitanA dravya pAyA jAtA hai utanA anyatra sambhava nahIM, isaliye ise udayase jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI batalAyA hai| yahA~ sUtra meM Aye hue 'carimasamayaakkhINadasaNamohaNIyalsa savvamudayaM isake do pATha mAnakara do artha sUcita kiye gaye haiN| prathama pATha to yahI hai aura isake anusAra 'carimasamayaakkhINadaMsaNamohaNIyassa' yaha sUtra meM Aye hue tisseva' padakA vizeSaNa ho jAtA hai aura 'savvamudayaM' pATha svatantra ho jAtA hai| kintu dUsarA pATha 'carimasamayaakkhINadasaNamohaNIyasavvodayaM' dhvanita hotA hai ! aura isake anusAra 'antima samayameM akSINa jo darzanamohanIya usakA jo sarvodaya usakI apekSA' yaha artha prApta hotA hai| mAlUma hotA hai ki ye do pATha TIkAkArane do bhinna pratiyoMke AdhArase sUcita kiye haiN| phira bhI ve prathama pATha ko mukhya mAnate rahe, isaliye use prathama sthAna diyA aura pAThAntararUpase dUsarekI sUcanA kii| yahA~ pATha koI bhI vivakSita rahe taba bhI niSkarSameM koI pharaka nahIM par3atA, kyoMki yaha donoM hI pAThoMkA niSkarSa hai ki isa prakAra samyaktvakI kSapaNAke antima samayameM jo udayagata karmaparamANu prApta hote haiM ve udayase jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANu haiN| ____ * samyagmithyAtvake apakarSaNa, utkarSaNa aura saMkramaNase jhIna sthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI kauna hai / 463. yaha pRcchAsUtra sugama hai| kintu itanI vizeSatA hai ki yahA~ para samyaktvake samAna hI utkarSaNase jhInasthitipaneke sadbhAvakA kathana karanA cAhiye / Azaya yaha hai samyaktvake samAna samyagmithyAtvakA bhI bandha nahIM hotA, isaliye apane bandhakI apekSA isakA utkarSaNa nahIM bana sktaa| ataeva jisa kramase samyaktvameM utkarSaNa ghaTita karake batalA Aye haiM vaise hI samyagmithyAtvameM ghaTita kara lenA caahiye| * ati zIghra darzanamohanIyakI kSapaNA karanevAle guNitakarmAzavAle jisa jIvake samyagmithyAtvake antima sthitikANDakakA kramase kSepaNa ho gayA hai aura Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 bharidalliyA tassa ukkalsayamokaDDaNAdo ukkaDDaNAdo saMkamaNAdo ca jhINahidiyaM / $464. edassa sAmittavihAyayasuttassAsesAvayavatthaparUvaNA sugamA, micchattasAmitta suttammi pruuvidttaado| Navari udayAvaliyA ti bute udayasamayaM mottaNa samayUNAvaliyamettadaMsaNamohaNIyakkhavaNaguNase DhigovucchAhi jAvadi saka tAva AridapadesaggAhi udayAvaliyA saMpuNNIkayA tti ghetavvaM / udayasamao kimidi vajjido ? Na, udayAbhAveNa tassa tthivukasakameNa sammattadayagovucchAe uvari saMkamiya vipaccaMtassa etthANuvajogittAdo / * ukkassayamudayAdo jhINahidiyaM kassa / 465. sugama / OM guNidakammaMsio saMjamAsaMjama-saMjamaguNaseDhIyo kAUNa tAdhe gado sammAmicchattaM jAdhe guNaseDhisIsayANi paDhamasamayasammAmicchAihissa ~ udayasamayake sivA zeSa udayAvali pUrita ho gaI hai vaha samyagmithyAtvake apakarSaNa, utkarSaNa aura saMkramaNase jhIna sthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI hotA hai / 6464. svAmitvakA vidhAna karanevAle isa sUtrake saba avayavoMkA artha sugama hai, kyoMki mithyAtvake svAmitvakA kathana karanevAle sUtra meM unakA prarUpaNa kara Aye haiN| kintu sUtra meM jo 'udayAvaliyA udayavajjA bharidalliyA' aisA kahA hai so isakA Azaya yaha hai ki udayasamaya ke sivA eka samaya kama udayAvalipramANa jo darzanamohanIyakI kSapaNAsambandhI gopucchAe haiM, jo ki yathAsambhava adhikase adhika karmaparamANunoMse pUrita kI gaI haiM, unase udayAvaliko paripUrNa kre| zaMkA-yahA~ udaya samayakA varjana kyoM kiyA gayA hai ? samAdhAna--nahIM, kyoMki samyagmithyAtvakA udaya na honese vaha udayasambandhI gopucchA stivuka saMkramaNake dvArA samyaktvakI udayasambandhI gopucchAmeM saMkramita hokara phala dene lagatI hai, isaliye vaha yahA~ upayogI nahIM hai| vizeSArtha-jo guNitakAzavAlA jIva atizIghra Akara darzanamohanIyakI kSapaNA karatA hai usake samyagmithyAtvake antima sthitikANDakakA patana ho jAneke bAda jo eka samaya kama udayAvali pramANa karma paramANu zeSa rahate haiM ve apakarSaNa, utkarSaNa aura saMkramaNase jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANu haiM yaha isa sUtrakA bhAva hai| zeSa vizeSatA jaise samyaktvake utkRSTa svAmitvakA vizeSa khulAsA karate samaya likha Aye hai usI prakAra yahA~ bhI jAna lenI cAhiye / * udayase jhInasthitivAle utkRSTa karma paramANuoM kA svAmI kauna hai| 6465. yaha sUtra sugama hai| * guNitakauzavAlA jo jIva saMyamAsaMyama aura saMyamasambandhI guNazreNiyoMko karake taba samyagmithyAtvako prApta huA jaba samyagmithyAtvakA prApta honeke prathama Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padesavittIya mINA bhI cUliyAe sAmittaM gA0 22 ] udayamAgadANi tAve tassa paDhamasamayasammAmicchAihissa ukkassayamudayAdo bhIDidiyaM / 9 466, ettha jo guNidakammaMsio saMjamA saMjama - saMjamaguNaseDhIo kAUNa tA sammAmicchataM gado jAdhe paDhamasamayasammAmicchAihissa guNaseDhisIsayANi udayamAgayANi ti padasaMbaMdho kAyavvo / sesaparUvaNAe micchattabhaMgo / 467, ettha ke vi AiriyA evaM bhaNati - jahA sammAmicchattassa udayAdo jhI hidiyaM NAma atthasaMbaMdheNa saMjadAsaMjada-saMjadaguNaseMDhIo kAUNa puNo anaMtANuvijayaNaguNIe saha jAdhe edANi tiNNi vi guNaseDhisIsayANi paDhamasamayasammAmicchAssi udayamAgacchati tAghe tassa ukkastayaM hoi, aNaMtANubaMdhivisaMjoyaNaguNaseDIe suttaparuvidadoguNaseDhIhiMto padesaragaM paDaca asaMkhejjaguNattAdo / jai vi saMjamA saMjama - saMjamaguNaseDhIo anaMtANubaMdhivisaMjoyaNAe Na labdhaMti to vi edIe ceva pajjataM tatto asaMkhejjaguNattAdo | Navari anaMtANubaMdhivisaMjoyaNaguNaseDhisIsayaM gaMthayAreNa Na joidamidi Na edaM ghaDade | kudo 1 anaMtANubaMdhivisaMjoyaNaguNaseDhI aNi sarUvAe acchaMtIe sammAmicchattaguNapariNamaNAbhAvAdo / edaM kudo vade 1 edamhAdo caiva suttaado| Na ca saMtamatthaM Na parUvedi sucaM, tamsa avvAvayattasamaya guNazreNizIrSa udayako prApta hote haiM to prathama samayavartI vaha samyagmithyAdRSTi jIva udayase jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI hotA hai / $ 466. yahA~ para jo guNitakarmAzivAlA jIva saMyamAsaMyama aura saMyama sambandhI guNazreNiyoMko kara taba samyagmithyAtvako prApta huA jaba samyagmidhyAdRSTi ke prathama samaya meM guNazreNizIrSa udayako prApta hote haiM isa prakAra padoMkA sambandha kara lenA cAhiye / zeSa prarUpaNA mithyAtvake samAna hai / 286 47. yahA~para kitane hI AcArya isa prakAra kathana karate haiM ki udayase samyagmithyAtvakA jhInasthitipanA jaise kisI eka guNitakaryAMzavAle jIvane saMyatAsaMyata aura saMyatakI guNazreNiyoMko kiyA / phira usake anantAnubandhIkI visaMyojanAsambandhI guNazreNizIrSake sAtha jaba ye tInoM hI guNazreNizIrSa samyagmithyAdRSTi guNasthAna ke prathama samaya meM udayako prApta hote haiM taba usake utkRSTa jhonasthiti dravya hotA hai, kyoMki anantAnubandhIkI visaMyojanAsambandhI guNazreNisUtrameM kahI gaIM do guNazreNiyA~ karmaparamANuoM kI apekSA saMkhyAtaguNI hotI haiM / yadyapi anantAnubandhIkI visaMyojanAke samaya saMyamAsaMyama aura saMyamasambandhI guNa khiyA~ nahIM prApta hotI haiM to bhI yahI kevala paryApta hai, kyoM ki yaha una donoMse asaMkhyAtaguNI hotI hai / kintu granthakArane anantAnubandhIkI visaMyojanAsambandhI guNazreNizIrSa ko nahIM jor3A hai isaliye yaha bAta nahIM banatI, kyoMki anantAnubandhIkI visaMyojanAsambandhI guNa ke nijI hue binA rahate hue samyagmithyAtvaguNakI prApti nahIM hotI / zaMkA yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna -- isI sUtra se jAnA jAtA hai / 37 Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Pravrrrrwa 260 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 dosppsNgaado| 468. aNNaM ca edassa NibaMdhaNamasthi / taM jahA--saMtakammamahAhiyAre kadi-vedaNAdicauvIsamaNiyogaddAresu paDibaddha udao NAma atyAhiyAro Didi-aNubhAga-padesANaM payaDisamaNNiyANamukkassANukkassajahaNNAjahaNNudayaparUvaNeyavAvAro, tatthukkassapadesudayasAmitta sAhaNa sampattappattiyAdiekArasaguNaseDhIo parUviya puNo jAo' guNaseMDhIo saMkileseNa saha bhavaMtaraM saMkAmeti tAo vttissaamo| taM jahA--uyasamasammattaguNaseMDhI saMjadAsaMjadaguNaseDhI adhApavattasaMjadaguNaseDhI ti. edAo tigiNa guNaseDhIo appasatthamaraNeNa vi madassa parabhave dIsaMti / sesAsu guNaseDhImu jhINAsu appasatthamaraNaM bhave idi vRttaM taM pi keNAhippAeNa vuttaM, ukkassasaMkileseNa saha tAsi virohAdo tti / taM pi kudo ? saMkilesAvaraNakAlAdo payadaguNaseDhINamAyAmassa sNkhejjgunnhiinntbbhuvgmaado| tado edeNa sAhaNeNa ettha vi tAsi ____ yadi kahA jAya ki sUtra vidyamAna arthakA kathana nahIM karatA hai so bhI bAta nahIM hai, kyoMki aisA mAnanepara sUtrako avyApakatva doSakA prasaMga prApta hotA hai / 6468. tathA anantAnubandhIkI visaMyojanAsambandhI guNaneNika sadbhAvameM jIva samyagmithyAtva guNako nahIM prApta hotA isakA eka anya kAraNa hai jo isa prakAra hai--kRti, vedanA Adi caubIsa anuyogadvAroMse sambandha rakhanevAle satkarma mahAdhikArameM prakRti, sthiti, anubhAga aura pradezoMke utkRSTa, anutkRSTa, jaghanya aura ajaghanyarUpa udayake kathana karane meM vyApRta eka udaya nAmakA adhikAra hai| vahA~ utkRSTa pradezodayake svAmitvakA sAdhana karaneke liye samyaktvakI utpatti Adi gyAraha guNazreNiyoMkA kathana karane ke bAda phira "jo gaNazreNiyA~ saMklezarUpa pariNAmoMke sAtha bhavAntarameM jAtI haiM unheM batalAte haiN| jaise-upazama samyaktvaguNaNi, saMyatAsaMyataguNazroNi aura adhaHpravRttasaMthataguNazreNi isa prakAra ye tIna guNazreNiyAM aprazasta maraNake sAtha bhI mare hue jIvake parabhavameM dikhAI detI haiN| kintu zeSa guNazreNiyoM ke kSayako prApta hone para hI aprazasta maraNa hotA hai| yaha kahA hai so yaha kisa abhiprAyase kahA hai ? mAlUma hotA hai ki zeSa guNazreNiyoMkA utkRSTa saMklezake sAtha virodha hai, isaliye aisA kahA hai| zaMkA-yaha bhI kaise jAnA ? samAdhAna-saMklezako pUrA karanekA jo kAla hai usase prakRta guNazroNiyoMkA AyAma saMkhyAtaguNA hIna svIkAra kiyA hai, isase jAnA jAtA hai ki zeSa guNoNiyoMkA utkRSTa saMklezake sAtha virodha hai| isaliye isa sAdhanase yahA~ bhI arthAt samyagmithyAtva guNasthAnameM bhI unakA abhAva 1. dha0 prA0, patra 1065 / "tinni vi paDhamillAyo micchattAe vi hoja annabhave |'-krm pra0 udaya gA0 10 / 'sammatta ppAdaguNaseDhI desaviradaguNaseDhI ahApamattasaMjayaguNaseDhI ya eyA tinni vi paDhamillIno guNaseDhIto micchatta vi hoja annabhave' ti micchata gaMtUNa appasatthaM, maraNeNa mano guNeseDhitiyadaliyaM parabhavagato vi kiM trikAlaM vedijA |'-cuurnni / Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe sAmittaM 261 mabhAvo siddho / Na ca ettha saMkileso patthi ti vortuM juttaM, saMkilesAvaraNeNa viNA sammAihissa smmaamicchttgunnprinnaamaasNbhvaado| Na ca tattha appasatthamaraNaM taM taMte Na vutaM, saMkilesametteNa saha tAsiM virohapaduppAyaNa' tahovaesAdo / tamhA suttaparUvidANi ceya doguNase DhisIsayANi saMkilesakAlo vi aviNassaMtasarUvANi jAdhe paDhamasamayasammAmicchAihissa udayamAgayANi tAdhe tassa ukkassayamudayAdo jhINahidiyassa micchatasseva sAmittaM vattavyamidi siddhaM / siddha huaa| yadi kahA jAya ki yahA~ saMkleza nahIM hotA so bhI bAta nahIM hai, kyoMki saMkleza pUrA hue binA samyagdRSTike samyagmithyAtva guNasthAnakI prApti sambhava nhiiN| yadi kahA jAya ki samyagmithyAtva guNasthAnameM aprazasta maraNa hotA hai yaha bAta AgamameM nahIM kahI hai so aisA kahakara bhI mukhya bAta ko nahIM TAlA jA sakatA hai, kyoMki saMklezamAtrake sAtha ukta guNazreNiyoM ke virodhakA kathana karaneke liye vaisA upadeza diyA hai| isaliye sUtrameM kahe gaye do guNazreNizIrSa hI nAzako prApta hue binA jaba samyagmithyASTike prathama samayameM udayako prApta hote haiM tabhI usake udayase jhonasthitivAle karmaparamANuoMkA mithyAtvake samAna utkRSTa svAmitva kahanA cAhie yaha siddha huaa| vizeSArtha--jo jIva guNitakamAMzakI vidhise AyA aura atizIghra saMyamAsaMyama aura saMyamasambandhI guNazreNiyoMko karake isa prakAra samyagmithyAtvako prApta huA jaba samyagmithyAtvake prathama samayameM ina donoM guNazreNiyoMke zIrSa udayako prApta hue taba isake udayase jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANu prApta hote haiN| kintu kucha AcArya ina do guNaNi zIrSoMke udayake sAtha anantAnubandhIke visaMyojanAsambandhI guNaNizIrSake udayako milAkara tIna guNazreNizIrSoM kA udaya honepara utkRSTa svAmitvakA kathana karate haiN| itanA hI nahIM kintu ve yaha bhI kahate haiM ki yadi ina tInoM guNazreNizIrSo kA udaya samyagmithyAtva guNasthAnake prathama samayameM sambhava na ho to kevala eka anantAnubandhIkI visaMyojanAsambandhI guNoNizIrSakA udaya hI paryApta hai, kyoMki saMyamAsaMyama aura saMyamasambandhI guNoNizIrSoM meM jitane karmaparamANu pAye jAte haiM unase isa guNazreNizIrSameM asaMkhyAtaguNe karmaparamANu pAye jAte haiN| kintu TIkAkArane ukta AcAryo ke isa kathanako do kAraNoMse nahIM mAnA hai| prathama kAraNa to yaha hai ki yadi samyagmithyAtvaguNasthAnameM anantAnubandhIkI visaMyojanAsambandhI guNazreNi pAI jAtI hotI to cUrNisUtrakAra ne ukta do guNazreNiyoMke sAtha isakA avazya hI samAveza kiyA hotA, yA svatantrabhAvase isakA Azraya lekara hI utkRSTa svAmitvakA pratipAdana kiyA hotaa| kintu jisa kAraNase sUtrakArane aisA nahIM kiyA isase jJAta hotA hai ki samyagmithyAtva guNasthAnameM anantAnubandhIkI visaMyojanAsambandhI guNazreNi nahIM pAI jAtI / dUsare satkarma nAmaka mahAdhikArameM pradezodayake utkRSTa svAmitvakA kathana karaneke liye gyAraha guNazreNiyoMkA nirdeza karate hue batalAyA hai ki 'upazamasamyaktvaguNazreNi, saMyatAsaMyataguNazreNi aura adhaHpravRttasaMyata guNazreNi ye tIna guNazreNiyA~ hI maraNake bAda parabhavameM dikhAI detI haiN|' isase jJAta hotA hai ki saMkleza pariNAmoM ke prApta hone para kevala ye tIna guNazreNiyA~ hI pAI jAtI haiM zeSa guNazreNiyA~ nahIM, kyoMki unakA kAla saMklezako pUrA karaneke kAlase thor3A hai| yataH samyagmithyAtva guNasthAnakI prApti saMklezarUpa pariNAma hue binA bana nahIM sakatI ataH siddha huA ki samyagmithyAtva guNasthAnameM anantAnubandhIkI visaMyojanAsambandhI guNanoNi nahIM pAI jaatii| Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 jayadhavalAsahide phasAyapAhuDe [padesavihattI 5 * aNaMtANubaMdhINamukkassayamokaDDaNAditiNhaM pi bhINaDidiyaM kassa ? 466. sugamamedaM pucchAmuttaM / / OM guNidakammaMsio saMjamAsaMjama-saMjamaguNaseDhIhi aviNa hAhi aNaMtANubaMdhI visaMjoedumADhatto, tesimapacchimahidikhaMDayaM saMchubhamANayaM saMchuddha tassa ukkassayamokaDaNAditiNhaM pi jhINahidiyaM / 500. jo guNidakammasio sabalahumaNaMtANubaMdhikasAe visNjoedumaaddhtto| kiMbhUdo so saMjamAsaMjama-saMjamaguNaseDhIe aviNahasarUvAhi uvalakkhio teNa jAdhe tesimapacchimahidikhaMDayaM sesakasAyANamuvari saMchubbhamANAyaM saMchuddhaM tAdhe tassa ukkassayamokaDDaNAdINaM tiNhaM pi saMbaMdhi jhINahidiyaM hodi ti suttatthasaMbaMdho / kudo edassa ukassattaM ? Na; tiNheM pi saga-sagukkassapariNAmehi kayaguNaseDhigovucchANaM yahA~ eka yaha tarka kiyA jA sakatA hai ki samyagmithyAtva guNasthAnameM maraNa nahIM hotA aura upazamasamyaktva guNazreNi Adi tInake sivA zeSakA niSedha maraNakA Alambana lekara kiyA hai saMklezakA Alambana lekara nahIM, ataH samyagmithyAtva guNasthAnameM anantAnubandhIkI visaMyojanAsambandhI guNazreNike mAnanemeM koI Apatti nahIM hai / para yaha tarka bhI ThIka nahIM jJAta hotA, kyoMki saMklezakA aura maraNakA paraspara sambandha hai| saMklezake hone para maraNa Avazyaka hai yaha bAta nahIM para maraNake liye saMkleza Avazyaka hai| isaliye yahA~ tInake sivA zeSa guNazreNiyA~ saMklezamAtrameM sambhava nahIM yaha tAtparya nikalatA hai| yadyapi samyagmithyAtva guNasthAnameM anantAnubandhIkI visaMyojanAvAlA jIva jAtA hai para vaha tabhI jAtA hai jaba guNazreNikA kAla samApta ho letA hai| ataH saMyamAsaMyama aura saMyama ina do guNazreNizIrSoM ke udayakI apekSA hI samyagmithyAtvake prathama samayameM udayase jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANu kahane cAhiye yaha tAtparya nikalatA hai| * anantAnubandhIke apakarSaNa Adi tInoMke jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI kauna hai ? 6466. yaha pRcchAsUtra sugama hai| * jisa guNitakarmAzavAle jIvane saMyamAsaMyama aura saMyamakI guNazreNiyoMkA nAza kiye binA anantAnubandhIkI visaMyojanAkA Arambha kiyA aura jisake anantAnubandhiyoMke antima sthitikANDakakA kramase nAza ho gayA vaha apakarSaNa Adi tInoMke jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI hotA hai| 500. guNitakAzavAle jisa jIvane atizIghra anantAnubandhI kaSAyakI visaMyojanA kA prArambha kiyaa| visaMyojanAkA prArambha karanevAlA jo nAzako nahIM prApta huI saMyamAsaMyama aura saMyamasambandhI guNazreNiyoMse yukta hai| usane jaba una anantAnubandhI kaSAyoMke antima sthitikANDakako zeSa kaSAyoMmeM kramase nikSipta kara diyA taba usake apakarSaNAdi tInoM sambandhI utkRSTa jhInasthiti hotI hai yaha isa sUtrakA abhiprAya hai / zaMkA-isIke utkRSTapanA kaise hotA hai ? Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nama gA0 22] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe sAmittaM 263 smyuunnaavliymettaannmetthuvlNbhaado| etthANatANubaMdhivisaMjoyaNaguNaseDhI ceva pahANA, sesANametto asaMkhejjaguNahINattadaMsaNAdo / ukkassayamudayAdo jhINahidiyaM kassa ? $ 501. sugamaM / * saMjamAsaMjama-saMjamaguNaseDhIo kAUNa tattha micchattaM gado jAdhe guNaseDhisIsayANi paDhamasamayamicchAihissa udayamAgayANi tAdhe tassa paDhamasamayamicchAihissa ukkassayamudayAdo jhIgahidiyaM / 502. ettha guNidakammaMsiyaNiddeso kima Na kado ? Na, tassa pubbillaMsAmittasuttAdo annuvuttidNsnnaado| guNaseDhINaM pariNAmaparataMtabhAveNa Na taM NipphalaM, payaDigovucchAe lAhadasaNAdo / ettha padasaMbaMdho saMjamAsaMjama-saMjamaguNaseDhIo kAUNa tatthudde se micchattaM gao jAdhe gayassa paDhapasamayamicchAihissa do vi guNaseDhi samAdhAna nahIM, kyoMki apane-apane utkRSTa pariNAmoMke dvArA kI gaI tInoM hI guNazreNigopucchAe~ eka samaya kama eka AvalipramANa yahA~ pAI jAtI haiM, isaliye apakarSaNAdi kI jhInasthitiyoMkI apekSA isIke utkRSTapanA hai| to bhI yahA~ anantAnandhIkI visaMyojanAsambandhI guNazreNi hI pradhAna hai, kyoMki zeSa do guNazreNiyA~ isase asaMkhyAtaguNI hIna dekhI jAtI haiN| vizepArtha-jo guNitakAzavAlA jIva atizIghra saMyamAsaMyama, saMyama aura anantAnubandhIkI visaMyojanA ina tInoM sambandhI guNazroNiyoMko kramase karake tadanantara anantAnubandhIke antima sthitikANDakakA patana karake sthita hotA hai usake anantAnubandhIke apakarSaNa, utkarSaNa aura saMkramaNakI apekSA jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANu pAye jAte haiM yaha ukta sUtrakA Azaya hai| * udayase jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI kauna hai ? 6501. yaha sUtra sugama hai| *jo saMyamAsaMyama aura saMyamasambandhI guNazreNiyoMko karake mithyAtvameM gayA aura vahA~ pahu~cane para mithyAdRSTi guNasthAnake prathama samayameM jaba guNazreNizIrSa udayako prApta hote haiM taba vaha prathama samayavartI mithyAdRSTi udayase jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI hotA hai| 6502. zaMkA--isa sUtrameM 'guNidakammaMsiya' padakA nirdeza kyoM nahIM kiyA ? samAdhAna-nahIM, kyoMki usa padakI pUrvake svAmitvasUtrase anuvRtti dekhI jAtI hai| aura guNazreNiyA~ pariNAmoM ke adhIna rahatI haiM, isaliye yaha niSphala bhI nahIM hai, kyoMki isase prakRtigopucchAkA lAbha dikhAI detA hai| ___ aba isa sUtrake padoMkA isa prakAra sambandha kare ki saMyamAsaMyama aura saMyamasambandhI guNazreNiyoMko karake phira mithyAtvako prApta huA aura jaba mithyAtvameM jAkara prathama Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 jayadhavalAhide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 sIsayANi udayamAgadANi hojja tAdhe tassa ukkassayamudayAdo jhINahidiyamidi / sammAiDimmi aNaMtANubaMdhINamudayAbhAveNa udIraNA patthi ti guNaseDhisIsaesu AvaliyapaiTa su udIraNAdavvasaMgahahameso micchattaM Nedavyo ti NAsaMkaNijja, tattha puvameva saMkilesavaseNa lAhAdo asaMkhejaguNaseDhidavbassa haannidsnnaado| Na ca visohiparatatA guNasehiNijjarA udIraNA vA saMkilesakAle bahugI hoi, virohAdo / * aNhaM kasAyANamukkassayamokaDDaNAditiNhaM pi jhINahidiyaM kassa? 503. sugamaM / OM guNidakammaMsio kasAyakkhavaNAe anbhuhido jAdhe ahaNhaM samayameM donoM hI guNazreNizIrSa udyako prApta hue usI samaya usake udayase jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANu hote haiN| yadi yaha kahA jAya ki samyagdRSTike anantAnubandhiyoMkA udaya nahIM honese udIraNA nahIM hotI ataeva udIraNAdravyake saMgraha karaneke lie jaba guNaNizIrSa Avalike bhItara praviSTa ho jAya tabhI ise mithyAtvameM le jAnA cAhiye so aisI AzaMkA bhI nahIM karanI cAhiye, kyoMki vahA~ pahale hI saMklezake vazase lAbhakI apekSA asaMkhyAtaguNe zreNidravyakI hAni dekhI jAtI hai| aura jo guNazreNinirjarA vizuddhike nimittase hotI hai vaha saMklezakAlameM udIraNAke samAna bahuta hogI so bhI bAta nahIM hai, kyoMki aisA mAnanemeM virodha AtA hai| vizeSArtha--isa sUtrameM anantAnuvandhIkI apekSA udayase jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoM ke svAmIkA nirdeza kiyA hai| jo guNitakAzakI vidhise Akara atizIghra saMyamAsaMyama aura saMyamakI guNanoNiyA~ karake mithyAtvako prApta huA hai usake vahA~ prathama samayameM hI yadi ukta guNazreNiyoMke zIrSa udayameM A jAte haiM to utkRSTa svAmitva prApta hotA hai yaha isa sUtrakA bhAva hai| yahA~ eka zaMkA yaha kI gaI hai ki udaya samayameM hI isa jIvako mithyAtvameM na lAkara eka zrAvali pahalese le AnA caahiye| isase lAbha yaha hogA ki udIraNAkA dravya prApta ho jAnese guNazreNizIrSake paramANu aura adhika ho jaayeNge| isa zaMkAkA jo samAdhAna kiyA gayA hai usakA bhAva yaha hai ki saMkleza pariNAmoMke binA to mithyAtva guNasthAnakI prApti hotI nhiiN| aba jaba ki guNazroNizIrSake Avalike bhItara praveza karate hI ise mithyAtvameM le jAnA hai to pUrvameM hI saMkleza pariNAma ho jAnese udIraNAke dvArA honevAle lAbhase asaMkhyAtaguNe dravyakI hAni ho jAtI hai, kyoMki itane samaya pahalese hI isakI guNazreNiracanAkA krama banda ho jaaygaa| isaliye aise samaya hI ise mithyAtvameM le jAnA cAhiye jaba mithyAtvameM pahu~cate hI guNazreNizIkA udaya ho jAya / * ATha kaSAyoMke apakarSaNa Adi tInoMkI apekSA jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI kauna hai| 6503. yaha sUtra sugama hai| * jisa guNitakauzavAle jIvane kapAyoMkI kSapaNAkA Arambha kiyA hai vaha Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe sAmittaM 295 kasAyAmapacchimahidikhaMDayaM saMchubhamANaM saMchuddhatAdhe ukkassayaM tiNhaM pi jhINahidiyaM / 504. ettha padasaMbaMdho evaM kAyavvo-jo guNidakammaMsio savvalahumahavassANamaMtomuhuttabbhahiyANamuvari kadAsesakariNijjo hoUNa kasAyakkhavaNAe abbhuhido teNa jAdhe apuvvANiyaTTikaraNapariNAmehi dvidikhaMDayasahassANi pAdeMteNa ahaNhaM kasAyANamapacchimaDhidikhaMDayamAvaliyavajja saMjalaNANamupari saMchubhamANayaM saMchuddhaM tAdhe tassa ukassayamokaDDaNAdINaM tiNhaM pi jhINahidiyaM hoi ti / kudo edamAvaliyapaidavvamukkassaM ? Na, samayUNAvaliyamettakhavayaguNaseDhINametthuvalaMbhAdo / heDA ceya saMjamAsaMjama-saMnama-dasaNamohaNIyakkhavaNaguNaseDhIo ghettUNa sAmittaM kimidi Na parUvidaM ? Na, tAsi savvAsi pi milidANaM khavagaguNaseDhIe asNkhejdibhaagttaado| * ukkassayamudayAdo jhINahidiyaM kassa ? jaba ATha kaSAyoMke antima sthitikANDakakA kramase patana kara detA hai taba vaha apakarSaNa Adi tInoMkI apekSA jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI hotA hai| 6504. yahA~ para padoMkA sambandha isa prakAra karanA cAhiye ki jo guNitakarmAzavAlA jIva atizIghra ATha varSa aura antarmuhUrtake bAda karane yogya saba kAryoM ko karake kaSAyoMkI kSapaNAke liye udyata huA, vaha jaba apUrvakaraNa aura anivRttikaraNarUpa pariNAmoM ke dvArA hajAroM sthitikANDakoMkA patana karake ATha kaSAyoMke eka Avalike sivA antima sthitikANDakako saMjvalanoMmeM kramase nikSipta karatA hai taba vaha apakarSaNa Adi tInoMke jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI hotA hai| zaMkA-zrAvalike bhItara praviSTa huA yaha dravya utkRSTa kaise hai ? samAdhAna-nahIM, kyoMki eka samaya kama AvalipramANa kSapakaguNanoNiyA~ yahA~ pAI jAtI haiM, isaliye yaha dravya utkRSTa hai| zaMkA-usake pUrvameM hI saMyamAsaMyama, saMyama aura darzanamohanIyakI kSapaNA ina tInoM guNazreNiyoMkI apekSA utkRSTa svAmitvakA kathana kyoM nahIM kiyA gayA hai ? samAdhAna--nahIM, kyoMki ve saba milakara bhI kSapakaguNazroNike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hotI haiN| vizeSArtha--guNitakAzavAlA jo jIva ATha kaSAyoMke antima sthitikANDakakA patana karake jaba sthita hotA hai taba usake ATha kaSAyoMke apakarSaNa, utkarSaNa aura saMkramaNakI apekSA jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANu pAye jAte haiM yaha ukta kathanakA tAtparya hai| zeSa zaMkAsamAdhAna sarala hai| * udayase jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI kauna hai ? Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 6505. ettha aDhaNhaM kasAyANamidi ahiyArasaMbaMdho / sugamamanyat / 8 guNidakammaMsiyassa saMjamAsaMjama-saMjama-daMsaNamohaNIyakkhavaNaguNaseDhIo edAro tiSiNa guNaseDhIyo kAUNa asaMjamaM gado tassa paDhamasamayaasaMjadassa guNaseDhisIsayANi udayamAgadANi tassa akasAyANamukkassayamudayAdo jhINahidiyaM / 506. ettha padasaMbaMdho evaM kAyavyo / taM jahA-guNidakammaMsiyassa aTThakasAyANamukkassayamudayAdo jhINahidiyaM hoi / kiM sarvasyaiva ? netyAha-saMjamAsaMjamasaMjama-dasaNamohaNIyakkhavaNaguNaseDhIo ti edAo tiNNi gugaseDhIo kameNa kAUNa asaMjamaM gado tassa paDhamasamayaasaMjadassa jAdhe guNaseDhisIsayANi udayamAgadANi tAdhe payadukkassasAmittaM hoi ti / kimahameso payadasAmio asaMjamaM NIdo ? Na, aNNahA ahksaayaannmudyaasNbhvaado| etthANaMtANubaMdhivisaMjoyaNaguNaseDhIe saha cattAri guNaseDhIo kiNNa parUvidAo tti NAsaMkaNijjaM, tisse sagaapuvvANiyaTikaraNaddhAhito visesAhiyagalidasesasarUvAe etiyamettakAlamavaThANAsaMbhavAdo / tamhA ___6505. isa sUtrameM adhikArake anusAra 'ATha kaSAyoMke' ina padoMkA sambandha kara lenA caahiye| zeSa kathana sugama hai| ___* jo guNitakarmAzavAlA jIva saMyamAsaMyama, saMyama aura darzanamohanIyakI tapaNAsambandhI ina tIna guNazreNiyoMko karake asaMyamako prApta huA hai usa asaMyatake jaba prathama samayameM guNazreNizIrSa udayako prApta hote haiM taba vaha ATha kapAyoMke udayakI apekSA jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI hotA hai| 506. yahA~ padoMke sambandha karanekA krama isa prakAra hai-guNitakAzavAlA jIva ATha kaSAyoMke udayakI apekSA jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI hotA hai / zaMkA-kyA sabhI guNitakAzavAle jIva svAmI hote haiM ? samAdhAna-nahIM, kintu jo saMyamAsaMyama, saMyama aura darzanamohanIyakI kSapaNA sambandhI ina tIna guNazreNiyoMko kramase karake asaMyamako prApta huA hai prathama samayavartI usa asaMyatake jaba guNazreNizIrSa udayako prApta hote haiM taba prakRta utkRSTa svAmitva prApta hotA hai| zaMkA-yaha prakRta svAmI asaMyamako kyoM prApta karAyA gayA ? samAdhAna nahIM, kyoMki anyathA ATha kaSAyoMkA udya nahIM bana sakatA thaa| aura yahA~ unakA udaya apekSita thA, isaliye yaha asaMyamako prApta karAyA gayA hai| zaMkA-yahA~ anantAnubandhIkI visaMyojanAsanbandhI guNazreNike sAtha cAra guNazreNiyoMkA kathana kyoM nahIM kiyA ? samAdhAna--yahA~ aisI AzaMkA karanA ThIka nahIM hai, kyoMki vaha apane apUrvakaraNa aura anivRttikaraNake kAlase kucha hI adhika hotI hai, isaliye zeSa bhAgake gala jAnese itane kAlataka usakA sadbhAva mAnanA asaMbhava hai| Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 297 gA0 22 ] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe sAmittaM guNidakammaMsiyalakkhaNeNAgaMtUNa saMjadAsajada-saMjadaguNaseDhIo kAUNa puNo aNaMtANubaMdhI visaMjoiya daMsaNamohaNIyaM khavemANo vi ahakasAyANaM puvvilladoguNaseDhisIsaehi sarisamappaNo guNaseDhisIsayaM kAUNa adhApavattasaMjado jaado| guNaseDhisIsaesa udayamAgacchamANesu kAlaM kAUNa devesuppaNNapaDhamasamae vaTTamANao jo jIvo tassa paDhamasamayaasaMjadassa udiNNaguNaseDhisIsayassa ahakasAyANamukkassamudayAdo jhINahidiyaM hodi ti siddhaM / etya satthANammi ceva asaMjamaM NeUNa sAmittaM kiNNa diNNaM ? Na, satthANammi asaMjamaM gacchamANo putvameva aMtomuhuttakAlaM saMkilesamAvUrei ti ettiyamettakAlapaDibaddhaguNaseDhilAhassa viNAsappasaMgAdo / sisso' bhaNai-edamhAdo uvasamaseDhimassiyUNa ukkassayamudayAdo jhIgahidiyaM bahuaM lahissAmo / taM jahA-jo guNidakammaMsio sabalahu~ kasAyauvasAmaNAe abbhuhido apuvakaraNapaDhamasamayappahuDi guNaseTiM karemANo apuvakaraNaddhAdo aNiyaTTiaddhAo ca visesAhiyaM kAUNa aNiyaTTiaddhAe saMkhejjesu bhAgesu gadesu se kAle aMtaraM pArabhadi tti mado devo jAdo tassa aMtomuhuttovavaNNallayassa jAdhe isaliye guNitakAzakI vidhise Akara aura saMyatAsaMyata tathA saMyatasambandhI guNazreNiyoMko karake phira anantAnubandhIkI visaMyojanA karake darzanamohanIyakI kSapaNA karatA huA bhI ATha kaSAyoMke pahale do guNazreNizIrSoM ke samAna apane guNazreNizoSako karake adhaHpravRttasaMyata ho gyaa| phira guNaNizIrSoM ke udayameM Anepara marakara devoMmeM utpanna huaa| isa prakAra devoMmeM utpanna hokara jo prathama samayameM vidyamAna hai usa prathama samayavartI asaMyatake guNazroNizIrSake udaya honepara ATha kaSAyoMke udayakI apekSA jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANu hote haiM yaha siddha huaa| zaMkA-yahA~ svasthAnameM hI asaMyama prApta karAkara svAmitvakA kathana kyoM nahIM kiyA ? samAdhAna nahIM, kyoMki yadi isa jIvako svasthAnameM hI asaMyama prApta karAte haiM to antarmuhUrta kAla pahalese hI ise saMklezakI prApti karAnI hogI jisase itane kAlase sambandha rakhanevAlI guNazreNikA lAbha na mila sakegA, ataH svasthAnameM hI asaMyama prApta karAkara svAmitvakA kathana na karake ise devoMmeM utpanna karAyA gayA hai| zaMkA-yahA~ ziSyakA kahanA hai ki pIche jo krama kahA hai isake sthAnameM yadi upazamazreNikI apekSA yaha kathana kiyA jAya to udayase jhInasthitivAle adhika paramANu prApta ho sakate haiM aura taba inheM utkRSTa kahanA ThIka hogaa| khulAsA isa prakAra hai-guNitakAzavAlA jo jIva atizIghra kaSAyoMkA upazama karaneke liye udyata huaa| phira apUrvakaraNake prathama samayase lekara guNazreNiko karatA huA apUrvakaraNake kAlase anivRttikaraNake kAlako vizeSAdhika karake anivRttikaraNake kAlakA saMkhyAta bahubhAga vyatIta ho jAne para tadanantara samayameM- antarakaraNakA prArambha karatA kintu aisA na karake marA aura deva ho gayA usake vahA~ utpanna honeke antarmuhUrta 1. 'aMtarakaraNaM hodi tti jAyadevassa taM muhurAMto / aTThaehakasAyANaM |'-krmpr0 udaya gA0 14 / 38 Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arww 268 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 guNaseDhisIsayamudiNNaM tAdhe ukssayamudayAdo jhINahidiyaM / edaM ca pucillasavvaguNaseDhisIsayadavyAdo visohipAhammeNa asaMkhejaguNaM, tamhA etthovasAmitteNa hodavvaM / jai vi eso aMtomuhuttakAlamukkaDDiya guNaseDhidavvamuvari saMchuhadi parapayaDIsu ca adhApavattasaMkameNa saMkAmedi to vi evaM viNAsijjamANasavvadavvamappahANaM guNaseDhisIsayassa asaMkhejabhAgattAdo tiNedaM ghaDade, devesuvavajjiya aMtomuhuttakAlamacchamANassa okaDDukkaDDaNAdIhi guNaseDhisIsayassa asaMkhejANaM bhAgANaM prikkhydNsnnaado| Na cedamasiddha, edamhAdo ceva muttAdo thaabhaavsaahnnaado| Na ca devesuppaNNapaDhamasamae ceva uvasAmaNaguNaseDhigovucchAvalaMbaNeNa payadasAmittasamatthaNaM pi samaMjasaM, tatthataNaguNase Dhigovucchadavvassa dasaNamohakvayaguNasaiDhisIsayAdo asaMkhejaguNattaNiNNayAdo / muttayArAhippAeNa puNa dasaNamohakkhavayaguNaseDhisIsayasseva tatto asaMkhejjaguNattaNiNNayAdo / aNNahA tapparihAreNettheva sAmittavihANANuvavattIdo / Na ca daMsaNamohakkhavayaguNaseDhisIsaeNa saha taM ghettaNa sAmittAvalaMbaNaM pi ghaDamANayaM galidasesasarUvadaMsaNamohakkhavayaguNaseDhisIsayassa tettiyamettakAlAvahANassa accNtmsNbhvaado| tamhA muttattameva sAmittamaviruddhaM siddhaM / ahavA NivAghAdeNa satthANe bAda jaba guNazroNizIrSa udayako prApta hotA hai taba udayase jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANu hote haiN| aura yaha dravya vizuddhikI adhikatAse saMcita hotA hai, isaliye pichale saba guNazroNizIrSoM ke dravyase asaMkhyAtaguNA hai / isaliye yahA~ anya koI svAmI na hokara upazAmaka honA cAhiye / yadyapi yaha antarmuhUrtakAla taka utkarSaNa karake guNaneNike dravyako Upara nikSipta karatA hai aura adhaHpravRtta saMkramaNake dvArA para prakRtiyoMmeM bhI saMkramita karatA hai to bhI isa prakArase vinAzako prApta honevAlA yaha saba dravya apradhAna hai, kyoMki yaha guNanoNizIrSake asaMkhyAtadeMbhAgapramANa hai ? samAdhAna-so yaha kahanA ghaTita nahIM hotA hai, kyoMki devoMmeM utpanna hokara antamuMhUrtakAlataka rahate hue isake apakarSaNa, utkarSaNa Adike dvArA guNazroNizIrSake asaMkhyAta bahubhAgoMkA kSaya dekhA jAtA hai aura yaha bAta asiddha bhI nahIM hai, kyoMki isI sUtrase isakI siddhi hotI hai| yadi kahA jAya ki devoMmeM utpanna honeke prathama samayameM hI upazamaNisambandhI gopucchoMke avalambanase prakRta svAmitvakA samarthana bhI ucita hai, kyoMki yaha bAta nirNIta-sI hai ki vahA~ prathama samayameM jo guNazroNigopucchakA dravya prApta hotA hai vaha darzanamohanIyake kSapaNAsambandhI zIrSase asaMkhyAtaguNA hotA hai| so aisA kahanA bhI ucita nahIM hai, kyoMki sUtrakArake abhiprAyase to darzanamohanIyakA kSapaNAsambandhI guNaNizIrSa hI usase asaMkhyAtaguNA hotA hai yaha bAta nirNIta hai| yadi aisA na hotA to upazamazreNikI apekSA svAmitvake kathanakA tyAga karake sUtra meM darzanamohanIyakI kSapaNAkI apekSA hI svAbhitvakA vidhAna nahIM bana sakatA thaa| yadi kahA jAya ki darzanamohake kSapakasambandhI guNazreNizIrSake sAtha upazamaNisambandhI guNazreNiko lekara svAmitvakA kathana bana jAyagA so bhI bAta nahIM hai, kyoMki darzanamohakSapakasambandhI guNaneNizIrSakA jo aMza galakara zeSa bacatA hai usakA cAritramohanIyakI upazAmanA hote hue antarakaraNake kAla ke prApta honeke eka samaya bAdataka avasthita rahanA atyanta asambhava hai| isaliye sUtrameM jo svAmitva kahA hai vahI ThIka hai yaha bAta siddha huii| athavA nirvyAghAtase Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] padesavihattIe jhINAmINacUliyAe sAmittaM 266 ceva sAmittamettha suttayArAhippedaM / Na ca uvasamaseDhIe tahA saMbhavo, virohAdo / tado satthANe ceva asaMjama NedaNa sAmitamedaM vattavyamidi / yahA~ svasthAnameM hI svAmitva sUtrakArako abhipreta hai| kintu upazamazreNimeM isa prakArase svAmitvakI prApti sambhava nahIM hai, kyoMki aisA mAnanemeM virodha AtA hai, isaliye svasthAnameM hI asaMyamako prApta karAke isa svAmitvakA kathana karanA caahiye| vizeSArtha-yahAM aATha kaSAyoMke udayakI apekSA jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMke svAmIkA nirdeza karate hue sUtra meM to kevala itanA hI kahA hai ki jo guNitakamAMzavAlA jIva saMyamAsaMyama, saMyama aura darzanamohakSapakasambandhI guNazreNiyoMko karake jaba asaMyamabhAvako prApta hotA hai taba usake prathama samayameM ina tInoM guNazreNiyoMke zIrSake udaya hone para utkRSTa svAmitva prApta hotA hai| kintu isakA vyAkhyAna karate hue vIrasena svAmIne itanA vizeSa batalAyA hai ki aise jIvako devaparyAyameM le jAkara vahAM prathama samayameM guNazreNizIrSoMke udayako prApta hone para utkRSTa svAmitva kahanA caahiye| unhoMne isa vyavasthAse yaha lAbha batalAyA hai ki aisA karanese asaMyamakI prAptike liye antarmuhUrtapramANa saMklezapUraNa kAla baca jAtA hai| jisase adhika guNaneNikA lAbha mila jAtA hai| aba yadi ise devapayoyameM na le jAkara svasthAnameM hI asaMyamabhAvakI prApti karAI jAtI hai to eka antarmuhUrta pahalese guNazreNikA kArya banda ho jAyagA jisase lAbhake sthAnameM hAni hogI, isaliye asaMyamabhAvakI prAptike samaya ise devaparyAyameM le jAnA hI ucita hai / yaha vaha vyAkhyAna hai jisapara TIkA meM adhika jora diyA gayA hai| isake bAda eka dUsare prakArase utkRSTa svAmitvakI upasthApanA karake usakA khaNDana kiyA gayA hai| yaha mata dhavalA satkarmamahAdhikArake udayaprakaraNameM aura zvetAmbara karmaprakRti va paMcasaMgrahameM pAyA jAtA hai| isakA Azaya yaha hai ki koI eka guNitakarmAzavAlA jIva upazamazreNipara car3hA aura vahAM apUrvakaraNa tathA anivRttikaraNameM antarakaraNa kriyAke pahale taka usane guNazreNi racanA kii| isake bAda marakara vaha deva ho gyaa| isaprakAra isa devake antarmuhUrtameM jaba guNazreNizIrSakA udaya hotA hai taba utkRSTa svAmitva prApta hotA hai| bAta yaha hai ki darzanamohakSapakaguNazreNise upazAmakaguNazreNi asaMkhyAtaguNI batalAI hai, isaliye isa kathanako pUrvokta kathanase adhika bala prApta ho jAtA hai| tathApi TIkAmeM yaha kahakara isa matako asvIkAra kiyA gayA hai ki deva hone ke bAda bIcakA jo antarmuhUrta kAla hai usa kAlameM apakarSaNa, utkarSaNa aura saMkramaNa Adike dvArA guNazreNike bahubhAga dravyakA abhAva ho jAtA hai, isaliye isa sthalapara utkRSTa svAmitva na batalAkara cUrNisUtrakArake abhiprAyAnusAra hI utkRSTa svAmitva batalAnA ThIka hai| vaise to ina donoM matoMpara vicAra karanese yaha pratIta hotA hai ki ye donoM hI mata bhinna-bhinna do paramparAoMke dyotaka haiM, ataeva apane-apane sthAnameM ina donoMko hI pramANa mAnanA ucita hai| yadyapi inameM se koI eka mata sahI hogA para isa samaya isakA nirNaya karanA kaThina hai| isIprakAra TIkAmeM yaha mata bhI diyA hai ki upazamazreNimeM pUrvokta prakArase marakara jo deva hotA hai usake prathama samayameM jo ATha kaSAyoMkA dravya udayameM AtA hai vaha pUrvokta tIna guNazreNizIrSoM ke dravyase adhika hotA hai, isaliye utkRSTa svAmitva tIna guNazreNizIrSoMke udayameM na prApta hokara upazamazreNimeM marakara devaparyAya prApta honeke prathama samayameM prApta hotA para TIkAmeM isa matakA bhI yaha kahakara nirAkaraNa kiyA gayA hai ki sUtrakArakA yaha abhiprAya nahIM hai, kyoMki sUtrakAra tIna guNazreNizIrSoM ke dravyako isase adhika mAnate haiN| tabhI to unhoMne tIna guNazreNizIrSoM se udayameM utkRSTa svAmitvakA vidhAna kiyA hai| isake sAtha hI sAtha prasaMgase ina do Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAhide kasAyapAhuDe [ padesavittI * kohasaMjalaNassa ukkassayamokaDDuNAditirahaM pi bhISadvidiyaM kassa ? 300 507 sugamaM / OM guNidakammaMsiyassa kodhaM khaveMtassa carimaDidikhaMDaya carimasamae asaMcchuhamANayassa ukkaslayaM tirahaM pi bhI hidiyaM / 508. ettha carimaDidikhaMDayacarimasamayaasaMluhamANayasse tti vutte guNidakammaMsiyalakkhaNeNAgaMtUNa savvalahuM kasAyakkhavaNAe anbhuTTidassa ko paDhamahidi guNaseDhiyA reNAvadvidaM samayAhiyodayAvaliyavajjaM savvamadhadvidIe gAliya kohavedagacarimasamae se kAle mANavedao hohadi tti kohacarimaDidikaMDayacarimasamayaasaMchohayabhAveNAvadvidassa AvaliyapaiDaguNaseDhigovucchAo guNaseDhisIsaeNa saha ApattiyoM kA aura nirAkaraNa karake TIkAmeM prakArAntarase sUtrakAra ke abhiprAyakI puSTi kI gaI hai / prathama Apatti to yaha hai ki pUrvokta tIna guNa khizIrSo meM anantAnubandhIvisaMyojanAsambandhI guNazreNizIrSa ko milAkara ina cAroMke udayameM utkRSTa svAmitva kahanA adhika upayukta hotA / para yaha kathana isaliye nahIM banatA ki anantAnubandhIvisaMyojanAguNazra NikA kAla itanA bar3A nahIM hai ki usakA sadbhAva darzanamohakSapaNA ke bAda taka rahA Ave, isaliye to pahalI ApattikA nirAkaraNa ho jAtA hai| tathA dUsarI Apatti yaha hai ki darzana mokSANAsambandhI guNa Niko upazamazra NisambandhIguNazra Nike sAtha milAkara utkRSTa svAmitva kyoM nahIM kahA ? isakA bhI yahI kahakara nirAkaraNa kiyA gayA hai ki darzanamohakSapaNAsambandhI guNazreNi upazamana NisambandhI guNazreNike ukta kAla taka raha nahIM sakatI, ataH yaha kathana bhI nahIM banatA / antameM prakArAntarase jo sUtrakArake abhiprAyakA samarthana kiyA hai usase aisA jJAta hotA hai| ki sUtrakArako svasthAnameM hI utkRSTa svAmitva iSTa rahA hai / yadi unheM devaparyAya meM le jAkara svAmitvakA kathana karanA iSTa hotA to ve sUtrameM isakA spaSTa ullekha karate / * krodhasaMjvalana ke apakarSaNa Adi tInoMkI apekSA jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoM kA svAmI kauna hai ? $ 507. yaha sUtra sugama hai / * jo guNita karmAzavAlA jIva krodhakA kSaya kara rahA hai / para aisA karate hue jisane antima sthitikANDakake antima samayameM pahuMcakara bhI abhI usakA patana nahIM kiyA hai vaha ukta tInoMkI apekSA jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI hai / $ 508. yahAM 'antima sthitikANDakake antima samayameM jisane usakA patana kiyA hai| usake aisA kathana karanese yaha abhiprAya lenA cAhiye ki guNitakarmAzakI vidhise Akara jo atizIghra kaSAyakI kSapaNAke liye udyata huA hai aura aisA karate hue eka samaya adhika eka valike sivA krodhakI guNazreNirUpase sthita zeSa saba prathama sthitiko adhaHsthiti dvArA galAkara jo krodhavedakake antima samaya meM sthita hai usake guNazreNizIrSake sAtha Avalike bhItara praviSTa huIM guNazra NigopucchAoM ke rahate hue prakRta utkRSTa svAmitva hotA hai / yaha jIva agale Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 301 gA0 22] padesavittIe jhINAjhINacUliyAe sAmittaM sAmittaM vaTTamANAo ghetUNa payadukkassasAmittaM hodi tti ghettavvaM / 506. Na ettha guNaseDhisIsayassa bahibbhAvo ti paDhamasamayamANavedayammi samayUNucchihAvaliyamettadvidIo ghettUNa sAmittaM dAyavvamidi saMkaNijjaM, uppAyANuccheyamassidUNa guNaseDhisIsayassa vi etyNtbbhaavuvlNbhaado| evamevaM ceya ghettavvaM, aNNahA tasseva ukkassayamudayAdo jhINahidiyaM parUvissamANeNuttaramutteNa saha virohaado| ahabA dabahiyaNayAvalaMbIbhUdapuvvagaiNAyAvalaMbaNeNa paDhamasamayamANavedayasseva kohacarimahidikhaMDayacarimasamayaasaMchohayattaM parUvedavvaM / Na ca evaM saMte uvarimasuttattho dugghaDo, bhayaNavAINamamhANaM tattha aNuppAyANucchedaM pajjavahiyaNayaNiyameNa samavalaMbiya ghaDAvaNAdo / edamatthapadamuvarimANaMtarasuttesu vi jojeyavvaM / / samayameM mAnavedaka hogA, isaliye yaha samaya krodhake antima sthitikANDakakA antima samaya honese abhI isake antima sthitikANDakakA patana nahIM huA hai| 6509. yaki koI yahAM aisI AzaMkA kare ki yahAM guNazreNizIrSa bahibhUta hai, isaliye mAnavedakake prathama samayameM eka samaya kama ucchiSTAvalipramANa sthitiyoMkI apekSA svAmitvakA vidhAna karanA cAhiye so usakI aisI AzaMkA karanA bhI ThIka nahIM hai, kyoMki utpAdAnucchedakI apekSA guNazreNizIrSakA bhI yahAM antarbhAva pAyA jAtA hai| aura yaha artha prakRtameM isI rUpase lenA cAhiye, anyathA Age jo yaha sUtra AyA hai ki 'isI jIvake udayase jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANu hote haiM' so isake sAtha virodha prApta hotA hai| athavA dravyArthika nayakA AlambanabhUta bhUtapUrvagati nyAyakA sahArA lekara prathama samayavartI mAnavedakake hI apane amtima samayavartI krodhake antima sthitikANDakakA sadbhAva kahanA caahiye| yadi kahA jAya ki aisA mAnane para Ageke sUtrakA artha ghaTita karanA kaThina ho jAyagA so aisA kahanA bhI ThIka nahIM hai, kyoMki hama loga to bhajanAvAdI haiM, isalie paryAyArthika nayake niyamAnusAra anutpAdAnucchedakA Alambana lekara ukta artha ghaTita kara diyA jaaygaa| isa artha padako Ageke antaravartI sUtroMmeM bhI ghaTita kara lenA caahiye| vizeSArtha-vastusthiti yaha hai ki jo guNitakarmAzavAlA jIva kSapaNAke samaya krodhavedakake kAlako bitAkara mAnavedakake kAlameM sthita hai vaha krodhasaMjvalanake apakarSaNa Adi tInakI apekSA jhInasthitiyAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI hotA hai| kintu yahAM sUtra meM yaha svAmitva krodhavedakake antima samayameM hI batalAyA gayA hai jise ghaTita karanemeM bar3I kaThinAI jAtI hai| balki eka zaMkAkArane to isa sutra pratipAdita viSayakA prakArAntarase khaNDanahI kara diyA hai| vaha kahatA hai ki yahAM guNoNizIrSakI to carcA hI chor3a denI caahiye| utkRSTa svAmitvakA jitanA bhI dravya hai usameM isakA sadbhAva to kathamapi nahIM kiyA jA sktaa| hAM mAnavedakake prathama samayameM jo eka samaya kama ucchiSTAvalipramANa dravya zeSa rahatA hai usakI apekSA utkRSTa svAmitva kahanA ThIka hai| para TIkAkArane isa virodhako do prakArase zamana kiyA hai| (1) prathama to unhoMne utpAdAnucchedakI apekSAse isa virodhako zAnta kiyA hai| utpAdanAnuccheda dravyArthika nayako kahate haiM / yaha sattvAvasthAmeM hI vinAzako svIkAra karatA hai| udAharaNArtha sUkSmasAmparAya nAmaka dasaveM guNasthAnake antima samayameM sUkSma lobhakA udaya hai para vahAM usakI udayavyucchitti batalAI jAtI haiM so yaha kathana utpAdAnucchedakI apekSAse jAnanA Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rrrrrr 302 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 * ukkassayamudayAdo jhINahidiyaM pi tasleva / $ 510. ettha kohasaMjalaNasse tti aNuvaTTade, teNevamahisaMbaMdho kAyavyotasseva jayaddayavisayIkayassa pucillasAmiyassa kohasaM jalaNasaMbaMdhi ukssayamudayAdo jhiinnhidiymidi| sesaM puvvaM b| Navari udiNNamedapadesaggameyahidipaDibaddhamettha sAmittavisaIkayaM hoi| 8 evaM ceva mANasaMjalaNassa / Navari hidikaMDayaM carimasamayaasaMchuhamANayassa tassa cattAri vi ukassayANi jhINahidiyANi / 511. mANasaMjalaNassa vi evaM ceva sAmittaM dAyavvaM / Navari mANahidikaMDayaM carimasamayaasaMchuhamANayasse tti saNAmapaDibaddho AlAvabhedo ceva Natthi aNNo tti samappaNAmuttameyaM / caahiye| isIprakAra prakRtameM bhI jaba ki krodhavedakake antima samayameM utkRSTa svAmitva svIkAra kara liyA taba guNazreNizIrSakA utkRSTa svAmitvaviSayaka dravyameM antarbhAva mAnanemeM koI Apatti nahIM hai| isa kathanako isI rUpameM mAnane ke liye isaliye bhI jora diyA hai ki agale sUtra meM jo udayakI apekSA jhInasthitivAle karmaparamANuoMkA utkRSTa svAmitva batalAyA hai vaha aisA mAne binA bana nahIM sktaa| (2) dUsare bhUtapUrva nyAyakI apekSA mAnavedakake yaha saba svakAra karake ukta virodha zamana kiyA gayA hai| yadyapi aisA karanese agale sUtrake sAtha saMgati biThalAne meM kaThinAI jAtI hai para agale sUtrakA artha anutpAdAnuccheda arthAt paryAyArthika nayakI apekSAse kara lenepara vaha kaThinAI dUra ho jAtI hai| isaprakAra vividha dRSTiyoMse vicAra karake jahAM jo artha saMgata baiThe use ghaTita kara lenA cAhiye yaha ukta kathanakA tAtparya hai| * udayase jhInasthitivAle utkRSTa karma paramANuoMkA svAmI bhI vahI hai / 6510. isa sUtrameM 'kohasaMjalaNassa' isa padakI anuvRtti hotI hai, isaliye isa sUtrakA aisA sambandha karanA cAhiye ki jise pahale do nayoMkA viSaya batalA Aye haiM usI pUrvokta svAmIke krodhasaMjvalanakI apekSA udayase jhIna sthitivAle utkRSTa paramANu hote haiN| zeSa kathana pahaleke samAna hai / kintu itanI vizeSatA hai ki eka sthitigata jo karmaparamANu udayameM A rahe haiM unakA hI yahAM svAmitvase sambandha hai| vizeSArtha-krodhavedakake antima samayameM krodhake jina karmaparamANuproMkA udaya ho rahA hai usameM guNazreNizIrSakA dravya sammilita hai, ataH yahAM utkRSTa svAmitva kahA hai, kyoMki udayagata karmaparamANuoMkI yaha saMkhyA anyatra nahIM prApta hotii| * isI prakAra mAnasaMjvalanakA kathana karanA caahiye| kintu itanI vizeSatA hai ki jisane apane antima samayameM mAnasthitikANDakakA patana nahIM kiyA hai vaha cAroMkI apekSA jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI hai| 516. mAnasaMjvalanake svAmitvakA bhI isIprakAra arthAt krodhasaMjvalanake samAna vidhAna karanA caahiye| kintu jisane mAnasthitikANDakake antima samayameM usakA patana nahIM kiyA hai isaprakAra yahAM krodhake sthAnameM mAnakA sambandha honese kathanameM itanA bheda ho jAtA hai, isake sivA anya koI bheda nahIM hai / isaprakAra yaha samapaNAsUtra hai| Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe sAmittaM OM evaM ceva mAyAsaMjalaNassa / Navari mAyAhidikaMDayaM carimasamayaasaMchuhamANayassa tassa cattAri vi ukassayANi jhINahidiyANi / 512. sugama / lohasaMjalaNassa ukassayamokaDaNAditiNhaM pi jhINahidiyaM kassa? $ 513. sugamamedaM pucchAsuttaM / OM guNidakammaMsiyassa savvasaMsakammamAvaliyaM pavissamANayaM paviddha tAdhe tassa ukkassayaM tiNhaM pi jhINahidiyaM / 514. ettha guNidakammaMsiyaNidde so tavivarIyakammaMsiyaNivAraNaphalo / taM pi kudo ? guNidakammaMsiyAdo aNNattha padesasaMcayassa ukkassabhAvANuvavattIdo / * isIprakAra mAyAsaMjvalanakA kathana karanA cAhiye / kintu itanI vizeSatA hai ki jisane mAyAsthitikANDakake antima samayameM usakA patana nahIM kiyA hai vaha cAroMkI hI apekSA jhInasthitivAle utkRSTa paramANuoMkA svAmI hai| $ 512. yaha sUtra sugama hai| vizeSArtha-pahale jaise krodhasaMjvalanake apakarSaNa, utkarSaNa, saMkramaNa aura udayakI apekSA jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMke svAmIkA kathana kara Aye haiM vaise hI mAnasaMjvalana aura mAyA saMjvalanakI apekSA bhI jAnanA caahiye| yadi ukta kathanase isameM koI vizeSatA hai to vaha itanI hI ki krodhasaMjvalanake vedakakAlameM usa prakRtikI apekSAse kathana kiyA thA kintu yahAM mAnasaMjvalana aura mAyAsaMjvalanake vedakakAlameM inakI apekSA kathana karanA caahiye| _* lobhasaMjvalanake apakarSaNa Adi tInoMkI apekSA jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI kauna hai ? 6513. yaha pRcchAsUtra sugama hai| * jisa guNitakarmAza jIvake saba satkarma jaba kramase eka Avalike bhItara praviSTa ho jAte haiM taba vaha apakarSaNa Adi tInoMkI apekSA jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI hotA hai / 6514. yahA~ sUtrameM 'guNitakamAMza' padakA nirdeza isase viparIta kAzake nivAraNa karane ke liye kiyA hai| zaMkA-aisA karanekA kyA prayojana hai ? samAdhAna--kyoMki guNitakAzake sivA anyatra karmaparamANuoMkA utkRSTa saMcaya nahIM ho sktaa| basa yahI eka prayojana hai jisa kAraNase isa sUtrameM 'guNitakAMza' padakA nirdeza kiyA hai| Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 tassa sabalahuM khavaNAe abbhuhidassa jAdhe savvasaMtakammamavivakkhiya thovaNabhAvamAvaliyaM pavissamANayaM pavissamANayaM kameNa pavi tA payadukkassasAmittaM hoi / savvasaMtakammavayaNeNedeNa viNahAsesadavyamedassa asaMkhejadibhAgatteNa appahANamidi sUcidaM pavissamANayaM pavimidi edeNa akkamapaveso pddisido| (r) ukassayamudayAdo jhINahidiyaM kassa ? 6515. sugama / 8 crimsmysksaaykhvgss| $ 516. ettha carimasamayasakasAo jo khavago suhumasAMparAyasaNNido tassa payadukkassasAmittaM hoi ti saMbaMdho kaayvyo| kudo edamukkassayaM ? mohaNIyasavvadavvassa ettheva pujIbhUdassuvalaMbhAdo / ettha davvapamANANayaNaM jANiya vattavvaM / isa jIvake atizIghra kSapaNAke liye udyata honepara jaba saba satkarma kramase zrAvalike bhItara praviSTa ho jAtA hai taba prakRta utkRSTa svAmitva hotA hai| yahA~ yadyapi kucha aise karma baca jAte haiM jo Avalike bhItara praviSTa nahIM hote, kintu yahA~ unakI vivakSA nahIM kI gaI hai| isa sUtra meM jo 'saba satkarma' yaha vacana diyA hai so isase yaha sUcita kiyA hai ki jo dravya naSTa ho gayA hai vaha isakA asaMkhyAtavA~ bhAgapramANa honese agradhAna hai| tathA satra meM jo 'pavissamANayaM paviTTha' yaha vacana diyA hai so isase akramapravezakA niSedha kara diyA hai| Azaya yaha hai ki saba satkarma kramase hI Avalike bhItara praviSTa hotA hai| vizeSArtha--guNitakAzavAlA jIva atizIghra kSapaNAke liye udyata hokara jaba kramase sUkSmasAmparAya guNasthAnameM pahu~cakara lobhake saba karmaparamANuoMko Avalike bhItara praveza karA detA hai taba isake udayAvalike bhItara praviSTa huA dravya sabase utkRSTa hotA hai| kintu yaha apakarSaNa, utkarSaNa aura saMkramaNake ayogya hotA hai| isIse ina tInoMkI apekSA jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI ipse batalAyA hai| * udayase jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoM kA svAmI kauna hai / 6515. yaha sUtra sarala hai| * jo tapaka sakapAya avasthAke antima samayameM sthita hai vaha udayase jhInasthitibAle utkRSTa karmaparamANuoM kA svAmI hai / 6516. yahA~ para jo kSapaka sakaSAya avasthAke antima samayameM sthita hai aura jise sUkSmasAMparAyasaMyata kahate haiM usake prakRta utkRSTa svAmitva hotA hai aisA sambandha kara lenA caahiye| zaMkA-ise hI utkRSTa svAmI kyoM kahA ? / samAdhAna-kyoMki yahA~ para mohanIya karmakA saba dravya ekatrita hokara pAyA jAtA hai / yahA~ para isa utkRSTa dravyake lAneke kramako jAnakara usakA kathana karanA caahiye| vizeSArtha-sUkSmasAmparAya saMyatake antima guNazreNizIrSakA saba dravya isa guNasthAnake antima samayameM udayameM dekhA jAtA hai| isameM aba taka nirjIrNa hue dravyako chor3akara zeSa saba cAritramohanIyakA dravya A jAtA hai, isaliye ise utkRSTa kahA hai| Azaya Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe sAmittaM 305 * itthivedassa ukassayamokaDaNAdicaurAhaM pi jhINahidiyaM kassa ? 6.517. sugamamedaM sAmittavisayaM pucchAsutaM / evaM pucchide tattha tAva tiNhaM jhINahidiyANameyasAmiyANaM parUvaNahamuttarasuttaM bhaNai itthivedapUridakammaMsiyassa AvaliyacarimasamayaasaMchohayassa tigiNa vi jhINahidiyANi ukkassayANi / $ 518. guNidakammaMsiyalakkhaNeNAgaMtUNa palidovamAsaMkhejjabhAgamettasagapUraNakAlabhaMtare itthivedaM pUremANANamappavidvavihANe kassa sAmittaM hoi kimaviseseNa pUridakammasiyassa taM hoi ti AsaMkANirAyaraNa visesaNamAha-prAvaliyacarimasamayaasaMchohayassa' / carimasamaya-ducarimasamayaasaMchohayAdikameNa hehado oyariya AvaliyacarimasamayaasaMchohayabhAveNAvahida jIvasse ti vuttaM hoi| ettha samayUNAvaliyacarimasamayaasaMchohayasse tti vattavvaM, savedaducarimasamae itthivedacarimaphAlIe NillevANuvalaMbhAdo tti ? Na esa doso, aNuppAyANucchedamassiyUNa carimasamayayaha hai ki saMjvalana lobhake udayase jhInasthitivAle itane karmaparamANu anyatra nahIM pAye jAte, ataH sUkSma lobhake antima samayameM vidyamAna jIva hI saMjvalana lobhake udayase jhInasthitivAle DatkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI hotA hai| * strIvedake apakarSaNAdi cAroMkI apekSA jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI kauna hai ? 6517. yaha svAmitvaviSayaka pRcchAsatra sarala hai| isa prakAra pUchane para unameM se pahale ekasvAmika tIna jhInasthitivAloMkA kathana karane ke lie AgekA sUtra kahate haiM - ___ * jisane guNitakarmAzakI vidhise strIvedako usake kamaparamANuoMse bhara diyA hai aura jo eka Avalike antima samayameM usakA apakarSaNa Adi nahIM kara rahA hai vaha apakarSaNa Adi tInoMkI apekSA jhInasthitibAle utkaSTa karmaparamANuoMkA svAmI hai| 6518. guNitakAMzakI vidhise zrAkara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa apane pUraNa kAlake bhItara strIvedako pUrA karanevAle jIvoMmeM bheda kiye binA yaha samajhanA kaThina hai ki svAmitva kisako prApta hai ? kyA sAmAnyase guNitakarmAMzavAle sabhI jIvoMko yaha svAmitva prApta hai ? isaprakAra isa AzaMkAke nirAkaraNa karaneke liye 'zrAvaliyacarimasamayaasaMchohayassa' yaha vizeSaNa kahA hai| jo antima samayameM yA upAntya samayameM strIvedake apakarSaNa Adise rahita hai| tathA isI kramase pIche jAkara jo eka Avalike antima samayameM apakarSaNa Adi bhAvase rahita hai vaha jIva svAmI hotA hai yaha ukta kathanakA tAtpaya hai| zaMkA-yahAM 'samayUNavaliyacarimasamayasaMchoyassa' aisA kahanA cAhiye, kyoMki savedabhAgake dvicarama samayameM strIvedakI antima phAlikA abhAva nahIM pAyA jAtA ? samAdhAna-yaha koI doSa nahIM hai, kyoMki anutpAdAnucchedakI apekSA antima 39 Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 savedasseva tahAbhAvovayArAdo / eso attho purisa-NaqsayavedasAmittamuttemu vi jojeyavyo, visesaabhaavaado| puvvavihANeNa gaMtUNa savvalahu~ khavaNAe abbhuTTiya sodaeNa itthivedaM saMchuhamANayassa vidiyahidIe carimahidikhaMDayapamANeNAvahidAe paDhamahidIe ca AvaliyamettIe guNase DhisarUveNAvasihAe tiNNi vi jhINahidiyANi ukkassayANi hoti tti sutttthsNgho| 516. saMpahi pucillapucchAsuttavisaIkayamukkassayamudayAdo jhINahidiyasAmittamuttaramutteNa bhaNai * ukkassayamudayAdo jhINahidiyaM carimasamayaitthivedakkhavayassa / 520. tasseva samayUNAvaliyametadvidIo gAliya hidassa jAdhe paDhamahidIe carimaNisezro udiNNo tAdhe tassa carimasamayaitthivedakkhavayassa ukkassayamudayAdo jhINahidiyamidi suttatthasaMbaMdho / . OM purisavedassa ukkassayamokaDDaNAdicaduNhaM pi jhINahidiyaM 521. sugamaM / samayavartI savedIke hI strIvedakI antima phAlikA abhAva upacArase mAna liyA hai| puruSaveda aura napuMsakavedake svAmitvaviSayaka sUtroM kA kathana karate samaya bhI isI arthakI yojanA kara lenI cAhiye, kyoMki isase unameM koI vizeSatA nahIM hai| ___ jo koI eka jIva pUrvavidhise Akara aura atizIghra kSapaNAke liye udyata hokara svodayase strIvedakA patana kara rahA hai usake dvitIya sthitimeM antima sthitikANDakake zeSa rahanepara tathA prathama sthitimeM eka AvalipramANa guNazreNike avasthita rahanepara tInoM hI jhInasthitivAle karmaparamANu utkRSTa hote haiM yaha isa sUtrakA amiprAya hai| 6516. aba jisakA pichale pRcchAsUtra meM ullekha kara Aye haiM aise udayase jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMke svAmitvakA kathana agale sUtradvArA karate haiM___* tathA strIvedakA kSapaka jIva apane antima samayameM udayase jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI hai| - 522. eka samaya kama prAvalipramANa sthitiyoMko galAkara sthita hue usI jIvake jaba prathama sthitikA antima niSeka udayako prApta hotA hai taba antima samayavartI vaha strIvedI kSapaka jIva udayase jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI hotA hai yaha isa sUtrakA abhiprAya hai| * puruSavedake apakarSaNa Adi cAroMkI apekSA jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI kauna hai ? 6521. yaha sUtra sugama hai| Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 307 gA0 22 ] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe sAmittaM * guNidakammaMsiyasa purisavedaM khavamANayassa AvaliyacarimasamayaasaMchohayassa tassa ukkassayaM tiNhaM pi jhINa hidiyaM / $ 522. ettha guNidakammaMsiyavayaNeNa tiNhaM vedANaM pUridakammaMsiyassa gahaNaM kAyavvaM, aNNahA purisavedukkassasaMcayANuvavattIdo / sesaM sugama / @ ukkassayamudayAdo jhINahidiyaM carimasamayapurisavedayassa / 6 523. tasseva purisavedodaeNa khavagaseDhimArUDhassa adhahidIe gAlidapaDhamahidiyassa carimasamayapurisavedayassa payadukkassasAmittaM hoi ti suttattho / 8 Navusayavedayasla ukkassayaM tiNhaM pi jhINahidiyaM kassa ? $ 524. sugamamedamAsaMkAsuttaM / * guNidakammaMsiyasa parbusayavedeNa uvahidassa khavayassa pavusayavedAvaliyacarimasamayaasaMchohayassa tigiNa vi jhINahidiyANi ukkssyaanni| 525. ettha guNidakammaMsiyassa payadukssajhINadvidiyANi hoti tti * jo guNitakauzavAlA jIva puruSavedakI kSapaNA karatA huA Avalike carama samayameM asaMkSobhaka hai vaha apakarSaNa Adi tInoMkI apekSA jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI hai| 522. isa satra meM jo guNitakAMza yaha vacana AyA hai so isase tInoM vedoMke guNitakAzavAle jIvakA grahaNa karanA cAhiye / anyathA puruSavedakA utkRSTa saMcaya nahIM bana sakatA hai| zeSa kathana sugama hai| * tathA puruSavedakA kSapaka jIva apane antima samayameM udayase jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI hai / 6523. jo puruSavedake udayase kSapakazreNiSara car3hA hai aura jisane adhaHsthitike dvArA prathama sthitiko galA diyA hai usake puruSavedake udayake antima samayameM prakRta utkaSTa svAmitva hotA hai yaha isa sUtrakA artha hai| ____* napuMsakavedake apakarSaNa Adi tInoMkI apekSA jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI kauna hai ? $ 524. yaha AzaMkA sUtra sarala hai| * jo guNitakAzavAlA jIva napusakavedake udayasai tapakazreNi para ArohaNa karake napusakavedakA Avalike carama samayameM asaMkSobhaka hai vaha apakarSaNa Adi tInoMkI apekSA jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI hai| 6525. yahA~ guNitakarmAzavAle jIvake prakRta utkRSTa jhInasthitivAle karmaparamANu hote haiM Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 saMbaMdho kAyavyo / kimaviseseNa ? netyAha-NaqsayavedeNa uvahidakhavayassa puNo vi timleva visesaNamAvaliyacarimasamayaasaMlohayasse tti / jo AvaliyamettakAleNa carimasamayaasaMchohao hohidi tassa AvaliyamettaguNaseDhigovucchAo ghettUNa sAmittamedaM dahavvamidi vuttaM hoi / * ukkassayamudayAdo jhINahidiyaM tasseva carimasamayaNaqsayavedakkhavayassa / 6526. tasseva carimasamayaNaQsayavedakkhavayabhAveNAvahiyassa NayusayavedasaMbaMdhipayadukkassasAmittaM hoi| sesaM sugamaM / * chaNNokasAyANamukkassiyANi tigiNa vi jhIgahidiyANi kassa? 527. subohamedaM pucchAsuttaM / 8 guNidakammasieNa khabaeNa jAdhe aMtaraM kIramANaM kadaM tesiM ceva kammasANamudayAvaliyAo udayavajjAbo puNNAo tAdhe ukkassayANi tiriNa vi jhINahidiyANi / aisA sambandha kara lenA caahiye| to kyA yaha svAmitva sAmAnyase sabhI guNitakarmAzavAle jIvoMke hotA hai ? nahIM hotA, basa yahI batalAneke liye 'jo napuMsakavedake udyase ApakoNi para car3hA hai' yaha kahA hai| aura phira isakA bhI vizeSaNa 'prAvaliyacarimasamayaasaMchohyassa' diyA hai / jo eka valipramANa kAlake dvArA antima samayameM apakarSaNAdi nahIM karegA usake eka zrAvalipramANa guNazroNigopucchAoMkI apekSA yaha svAmitva jAnanA cAhiye yaha ukta kathanakA tAtparya hai| * tathA vahI antima samayavartI napuMsakavedI kSapaka jIva udayase jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI hai / 6526. jo antima samayameM napuMsakavedakI kSapaNA karatA huA sthita hai usIke napuMsakavedasambandhI prakRta utkRSTa svAmitva hotA hai| zeSa kathana sugama hai| * chaha nokaSAyoMke apakarSaNa Adi tInoMkI apekSA jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI kauna hai ? 6 527. isa pRcchAsUtrakA artha samajhaneke liye sarala hai| * jo guNitakarmAzavAlA kSapaka jIva antarakaraNa karaneke bAda jaba unhIM karmaparamANuoMkI guNazreNi dvArA udaya samayake sivA udayAvaliko bhara detA hai tava vaha apakarSaNa Adi tInoMkI apekSA jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI hai| Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe sAmittaM 309 528. etthevaM suttatthasaMbaMdho kAyavvo-guNidakammaMsiyalakkhaNeNAgadakhavageNa jAdhe chaNNokasAyANamaMtaraM kamega kIramAgamatomuhutteNa kdN| tesiM ceva kammasANamudayAvaliyAo udayacajjAo guNaseDhigovucchAhi puNNAo avasihAo tAdhe tattiyamettaguNasedigovucchAo ghettaNa tassa jIvassa ukkassayANi tiNi vi jhINahidiyANi hoMti ti / kimahottha udayasamayavajjido, Na; udayAbhAveNa parapayaDIsa thivukkeNa tassa skNtidNsnnaado| 8 tesiM ceva ukkaraptayamudayAdo jhINahidiyaM kassa ? 526. sugamaM / OM guNidakammaMsiyasta khavayassa carimasamayaapuvakaraNe vttttmaannyss| $ 530. ettha guNidakamma sipaNiddeso tbivriiykmmsiypddisehphlo| khavayaNi so upasAmayaNirAyaraNaho / taM pi kudo ? tavyisohIdo aNaMtaguNakakhavaya 6528. yahAM isa sUtrakA isa prakAra artha ghaTita karanA cAhiye ki koI eka jIva guNitakAzakI vidhise Akara kSapaka huA phira jaba vaha kramase antarmuhUrta kAlake bhItara chaha nokaSAyoMkA antara kara detA hai aura jaba usake unhIM karmoM kI guNazreNigopucchAoMke dvArA paripUrNa huI udaya samayake sivA udayAvalipramANa gopucchAeM zeSa raha jAtI haiM taba vaha utanI guNazroNigogucchAoMkA Azraya lekara apakarSaNa Adi tInoMkI apekSA jhInasthitivAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI hotA hai| zaMkA--yahA~ udaya samayako kyoM chor3a diyA hai ? samAdhAna-nahIM, kyoMki yahA~ chaha nokaSAyoMkA udaya nahIM honese usakA stibuka saMkramaNake dvArA para prakRtiyoMmeM saMkramaNa dekhA jAtA hai| vizeSArtha-chaha nokaSAyoMkA udaya yathAsambhava AThaveM guNasthAna taka hI hotA hai, ataH . kSapakake nauveM guNasthAnameM udaya samayake sivA udyAvalipramANa guNazreNigopucchAoMkA Azraya lekara yahA~ utkRSTa svAmitva kahA hai| * unhIM chaha nokapAyoM ke udayase jhInasthitibAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI kauna hai ? 6526. yaha sUtra sugama hai| * jo guNitakAMza kSapaka jIva apUrvakaraNake antima samayameM vidyamAna hai vaha chaha nokapAyoMke udayase jhInasthitibAle utkRSTa karmaparamANuoMkA svAmI hai / 6530. isa sUtrameM guNitakAMza pada kA nirdeza isase viparIta kSapitakarmAza jIvakA niSedha karaneke liye kiyA hai| tathA kSapaka padakA nirdeza upazAmaka jIvakA nivAraNa karaneke liye kiyA hai| zaMkA-aisA kyoM kiyA ? Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 jayadhavalAhide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 visohIe bahuassa guNaseDhidavassa sNghh| ducarimasamayAdiheDimApuvakaraNaNivAraNaphalo carimasamayaapuvakaraNaNiddeso / tassa payadukkassasAmittaM hoi| tatto uvari bahudavAvUridaguNaseDhiNisee udiNNe sAmittaM kiNNa diNaM ? Na, tatthevedesimudayavocchedeNa uvari daadumsttiido| uvasamaseDIe aNiyaTTiuvasAmao se kAle aMtaraM kAhidi ti mado devo jAdo tassa aMtomuhuttuvavaNNallayassa jAdhe apacchimaM guNaseDhisIsayamudayamAgayaM tAdhe chaNhamedesi kammaMsANaM payadukkassasAmittaM dAyavyamidi NAsaMkaNijaM, tatthataNavisohIdo aNaMtaguNavasaMtakasAyukkassavisohiM pekkhiyUNa savvajahaNiyAe vi apuvakaraNakkhavayavisohIe aNaMtaguNattuvalaMbhAdo / ettheva visesaMtarapaduppAyaNahamuttarasutaM * gavari hassa-raha-araha-sogANaM jai kIrai bhaya-duguMchANamavedago samAdhAna--kyoMki upazAmakakI vizuddhise kSapakakI vizuddhi anantaguNI hotI hai jisase guNazreNi dravyakA adhika saMcaya hotA hai| yahI kAraNa hai ki yahA~ upazAmaka padakA nirdeza na karake kSapaka padakA nirdeza kiyA hai| yahA~ apUrvakaraNake upAntya samaya Adi pichale samayoMkA niSedha karaneke liye 'carimasamayaapuvvakaraNa' padakA nirdeza kiyA hai, kyoMki prakRta viSayakA utkRSTa svAmitva isIke hotA hai| zaMkA_apUrvakaraNake antima samayase Age anivRttikaraNa guNasthAnameM jisameM bahuta dravyakA saMcaya hai aise guNazreNiniSekakA udaya hotA hai, ataH isa utkRSTa svAmitvakA vidhAna vahA~ jAkara karanA cAhiye thA ? samAdhAna nahIM, kyoMki apUrvakaraNake antima samayameM hI ina prakRtiyoMkI udayavyucchitti ho jAtI hai, ataH utkRSTa svAmitvakA vidhAna Age nahIM kiyA jA sktaa| zaMkA-upazamazreNimeM anivRttikaraNa upazAmaka tadanantara samayameM antara karegA . kintu antara na karake marA aura deva ho gyaa| usake vahA~ utpanna honeke antarmuhUrta bAda jaba antima guNazreNizIrSa udayameM AtA hai taba ina chaha karmoM ke prakRta utkRSTa svAmitvakA vidhAna karanA cAhiye ? samAdhAna-aisI AzaMkA karanA ThIka nahIM hai, kyoMki upazAmaka anivRttikaraNameM antarakaraNa karaneke pUrva jitanI vizuddhi hotI hai usase upazAntakaSAyakI utkRSTa vizuddhi anantaguNI hai aura isase bhI kSapaka apUrvakaraNakI sabase jaghanya vizuddhi anantaguNI batalAI hai| isIse ina chaha karmoM ke prakRta uskRSTa svAmitvakA vidhAna anyatra na karake kSapaka apUrvakaraNake antima samayameM kiyA hai| aba isa viSayameM jo vizeSa antara hai usakA kathana karaneke liye AgekA sUtra kahate haiM * kintu itanI vizeSatA hai ki hAsya, rati, arati yA zokakA yadi kara rahA Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] padesavihattIe jhINajhINacUliyAe sAmittaM 311 kAyavyo / jai bhayassa tado duguMchAe avedago kAyavyo / aha duguMchAe tado bhayassa avedago kAyavyo / 6531. kudo evaM kIrade ? Na, avivakkhiyANaM NokasAyANamavedagate tthivukkasaMkamamassiyANaM vivakkhiyapayaDINamasaMkhejasamayapabaddhamettaguNaseDhigovucchadavvassa laaidNsnnaado| 532. saMpahi payadassa upasaMharaNahamuttaramuttamoiNNaM* ukassayaM sAmittaM samattamogheNa / hai to use bhaya aura jugupsAkA avedaka rakhanA caahiye| yadi bhayakA kara rahA hai to use jugupsAkA avedaka rakhanA cAhiye aura jugupsAkA kara rahA hai to bhayakA avedaka rakhanA caahiye| 6531. zaMkA-isa vyavasthAke karanekA kyA kAraNa hai ? samAdhAna-nahIM, kyoMki yadi yaha jIva avivakSita nokaSAyoMkA avedaka rahatA hai to isake vivakSita prakRtiyoMmeM stivuka saMkramaNake dvArA asaMkhyAta samayaprabaddhapramANa guNazreNigopucchAke dravyakA lAbha dekhA jAtA hai / vizeSArtha-yahA~ para guNitakAMza kSapaka jIvake apUrvakaraNake antima samayameM utkRSTa svAmitva batalAyA hai so isakA kAraNa yaha hai ki chaha nokaSAyoMkA udayagata utkRSTa dravya vahIM para prApta hotA hai anyatra nhiiN| yadyapi zaMkAkAra yaha samajhakara ki apUrvakaraNase anivRttikaraNameM adhika dravyakA saMcaya hotA hai aise jIvako anivRttikaraNameM le gayA hai aura vahA~ nokaSAyoMkA udaya na honese udyagata utkRSTa dravyake prApta karaneke liye use devaparyAyameM utpanna karAyA hai| kintu upazamazreNise upazAntakaSAya guNasthAnameM aura isase kSapaka jIvake pariNAmoMkI vizuddhi anantaguNI hotI hai, isaliye guNazreNikA utkRSTa saMcaya kSapaka apUrvakaraNameM hI hogaa| yahI kAraNa hai ki utkRSTa svAmitvakA pratipAdana apUrvakaraNake antima samayameM kiyA hai| tathApi aisA niyama hai ki kisIke bhaya aura jugupsA donoMkA udaya hotA hai| kisIke inameMse kisI ekakA udaya hotA hai aura kisIke donoMkA hI udaya nahIM hotaa| isaliye yadi hAsya, rati, arati yA zokakI apekSA utkRSTa svAmitva kahanA ho to donoMke udayake abhAvameM kahanA caahiye| yadi bhayakI apekSA utkRSTa svAmitva kahanA ho to jugupsAke abhAvameM kahanA cAhiye aura jugupsAkI apekSA utkRSTa svAmitva kahanA ho to bhayake abhAvameM kahanA caahiye| aisA karanese lAbha yaha hai ki jaba jisa prakRtikA utkRSTa svAmitva prApta kiyA jAyagA taba use jina prakRtiyoMkA udaya na hogA, stivuka saMkramaNake dvArA unakA dravya bhI mila jaaygaa| $ 532. aba prakRta viSayakA upasaMhAra karaneke liye AgekA sUtra AyA hai* isa prakAra oghase utkRSTa svAmitva samApta huA / Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 533. sugama / edeNa mutteNa sUcido Adeso gadi-iMdiyAdicoddasamaggaNAsu annumggiyvyo| ettha aNukassasAmittaM kiNNa parUvidaM idi NAsaMkA kAyavvA, ukkassaparUvaNAdo ceva tassa vi aNuttasiddhIdo / ukkassAdo vadirittamaNukassabhidi / * etto jahaNaNayaM sAmittaM vtthssaamo| $ 534. etto ANaMtaraM jahaNNayamokaDDa kaDDaNAdicaduNDaM jhINahidiyANaM sAmittamaNuvattaissAmo tti paijjAmuttamedaM / micchattassa jahaNNayamokaDDaNAdo ukkaDDaNAdo saMkamaNAdo ca jhINahidiyaM kassa? 6 535. sugamamedaM pucchAmuttaM / * uvasAmo chasu AvaliyAsu sesAsu AsANaM go tassa paDhamasamayamicchAihissa jahagNayamokaDDaNAdo ukaDaNAdo saMkamaNAdo ca jhINahidiyaM / 6533. yaha sUtra sugama hai| isa sUtrameM Aye hue ogha padase AdezakA bhI sUcana ho jAtA hai, isaliye usakA gati aura indriya Adi caudaha mArgaNAoMmeM vicAra kara kathana karanA caahiye| zaMkA-yahA~ anutkRSTa svAmitvakA kathana kyoM nahIM kiyA hai ? samAdhAna--aisI AzaMkA karanA ThIka nahIM hai, kyoMki utkRSTa svAmitvakA kathana kara denese hI anutkRSTa svAmitvakA kathana ho jAtA hai, kyoMki utkRSTake sivA anutkRSTa hotA hai / / vizeSArtha--cUrNisUtrakArane kevala oghase apakarSaNAdi cAroMkI apekSA jhInasthittika utkRSTa svAmitvakA kathana kiyA hai aura isIliye prakaraNake antameM 'oghase utkRSTa svAmitva samApta huA' yaha sUtra racA hai| nizcayataH isa sUtrameM ogha pada dekhakara hI TIkAmeM yaha sUcanA kI gaI hai ki isI prakAra vicAra kara AdezakI apekSA bhI gati Adi mArgaNAoM meM isa utkRSTa svAmitvakA kathana karanA caahiye| * aba isase Age jaghanya svAmitvako batalAte haiN| 6534. aba isa utkRSTa svAmitvake bAda apakarSaNAdi cAroM jhInasthitivAloMke jaghanya svAmitvako batalAte haiM isa prakAra yaha pratijJAsUtra hai / * mithyAtvake apakarSaNa, utkarSaNa aura saMkramaNakI apekSA jhInasthitivAle jaghanya karmaparamANuoMkA svAmI kauna hai / 6535. yaha pRcchAsUtra sarala hai| * jo upazamasamyagdRSTi chaha AvaliyoMke zeSa rahane para sAsAdana guNasthAnako prApta huA usake mithyAtvako prApta honepara prathama samayameM vaha apakarSaNa, utkarSaNa aura saMkramaNakI apekSA jhInasthitivAle jaghanya kama paramANuoMkA svAmI hai / Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe sAmittaM 313 536. ettha uvasAmago ti vutte daMsaNamohaNIyauvasAmao ghettavyo, micchatteNAhiyArAdo / jai evamuvasamasammAihi tti vattavvaM, aNNahA uvasAmaNAvAvadAvasthAe ceva gahaNappasaMgAdo ? Na esa doso, pAcao bhujai' ti NivvAvArAvatthAe vi kiriyaannimittvvesuvlNbhaado| chasu AvaliyAsu sesAsu AsANaM gao ti padeNa vA uvasaMtadaMsaNamohaNIyAvatthassa gahaNaM kAyavvaM / Na ca tadavatthassa AsANagamaNe saMbhavo, virohaado| kimAsANaM NAma ? smmttviraahnnN| taM pi kiMpaJcaiyaM 1 pariNAmapaJcaiyamidi bhaNAmo / Na ca so pariNAmo Niraheuo, annNtaannubNdhitivvodyheuttaado| 537. sammaiMsaNaparammuhIbhAveNa micchattAhimuhIbhAvo aNatANubaMdhitivvodayajaNiyativvayarasaMkilesasio AsANamidi vuttaM hoi / kimahameso chasu AvaliyAsu sesAsu AsANaM NIdo, Na vuNo uvasamasammAiTTI ceya micchattaM Nijjai 536. yahA~ sUtrameM jo 'upazAmaka' pada kahA hai so usase darzanamohanIyakA upazAmaka lenA cAhiye, kyoMki yahA~ mithyAtvakA adhikAra hai| zaMkA-yadi aisA hai to sUtrameM 'upazamasamyagdRSTi' isa padakA nirdeza karanA cAhiye, anyathA upazAmanArUpa avasthAke hI grahaNakA prasaMga prApta hotA hai ? samAdhAna--yaha koI doSa nahIM hai, kyoMki jaise 'pAcaka bhojana karatA hai' yahA~ pAcana kriyAke abhAvameM bhI pAcaka zabdakA prayoga kiyA gayA hai vaise hI vyApAra rahita avasthAmeM bhI kriyAnimittaka saMjJAkA vyavahAra dekhA jAtA hai, ataH upazamasamyagdRSTiko bhI upazAmaka kahane meM koI Apatti nahIM hai| athavA sUtrameM Aye hue 'chasu AvaliyAsu sesAsu AsANaM gao' isa vacanase darzanamohanIya avasthAkA upazama karake upazamasamyagdRSTi hue jIvakA grahaNa karanA cAhiye / kAraNa ki upazAmakakA sAsAdanameM jAnA nahIM bana sakatA, kyoMki aisA mAnanemeM virodha AtA hai| zaMkA-sAsAdanakA kyA artha hai ? samAdhAna-samyaktvakI virAdhanA karanA yahI sAsAdanakA artha hai| zaMkA-vaha sAsAdana kisa nimittase hotA hai ? samAdhAna--pariNAmoMke nimittase hotA hai aisA hama kahate haiN| parantu vaha pariNAma binA kAraNake nahIM hotA, kyoMki yaha anantAnubandhIke tIvra udayase hotA hai| 6537. samyagdarzanase vimukha hokara jo anantAnubandhIke tIvra udayase utpanna huA tIvratara saMklezarUpa dUSita mithyAtvake anukUla pariNAma hotA hai vaha sAsAdana hai yaha ukta kathanakA tAtparya hai| zaMkA-yaha jIva chaha AvalikAla zeSa rahane para sAsAdana guNasthAnameM kyoM le jAyA gayA hai, sIdhA upazamasamyagdRSTi hI mithyAtvameM kyoM nahIM le jAyA gayA ? Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 tti NAsaMkaNijja tatthataNasaMkilesAdo ettha saMkilesabahuttuvalabheNa tahA karaNAdo / kudo saMkilesabahuttamicchijjadi ti ce Na, micchattaM gadapaDhamasamae okaDDi ya udayAvaliyabhaMtare NisiMcamANadavvassa thovayarIkaraNa tahAbbhuvagamAdo / Na ca saMkilesakAle bahudavvokaDDaNAsaMbhavo, virohAdo / 538. tado evaM muttatthasaMbaMdho kAyavvo-jo ucasamasammAiTI uvasamasammattaddhAe chasu AvaliyAsu sesAsu pariNAmapaJcaeNa AsANaM gado, tado tassa aNaMtANubaMdhitivvodayavaseNa paDisamayamaNaMtaguNAe saMkilesavuDIe volAviya sagadassa paDhamasamayamicchAihissa jahaNNayamokaDDaNAdo jhINahidiyamidi / eso payadasAmio khavida-guNidakammaMsiyANaM kadaro ? aNNadaro / kudo ? mutte khvideyrvisesnnaadsnnaado| khavidakammaMsiyattaM kiNNa icchijjade ? Na, ettha pariNAmavaseNa saMkilesAvaraNalakSaNeNa udayAvaliyambhaMtare okaDDiya NisiMcamANadavvassa khavida-guNidakammaMsiesu samANapariNAmesu sarisattadaMsaNeNa khavidakamaMsiyagahaNe phalavisesANuva samAdhAna-aisI AzaMkA karanI ThIka nahIM hai, kyoMki samyagdRSTike prApta honevAle saMklezase sAsAdanameM bahuta adhika saMkleza pAyA jAtA hai, isaliye aisA kiyA hai| zaMkA-yahA~ adhika saMkleza kisaliye cAhA gayA hai ? samAdhAna-nahIM, kyoMki mithyAtvako prApta honeke prathama samayameM apakarSaNa hokara udayAvalike bhItara diye jAnevAle dravyake thor3A prApta karaneke liye aisA svIkAra kiyA hai| yadi kahA jAya ki saMklezake samaya bahuta dravyakA apakarSaSaNa ho jAyagA so bAta nahIM hai, kyoMki aisA mAnanemeM virodha AtA hai| 538. isaliye isa sUtrakA yaha artha samajhanA cAhiye ki jo upazamasamyagdRSTi jIva upazama samyaktva ke kAla meM chaha Avali kAlake zeSa rahane para pariNAmoMke nimittase sAsAdanako prApta huaa| phira vahA~ anantAnubandhIke tIvrodayase prati samaya anantaguNI huI saMklezakI vRddhiko bitAkara jaba vaha mithyAdRSTi hotA hai taba mithyAdRSTi honeke prathama samayameM vaha apakarSaNa Adi tInase jhInasthitivAle karmaparamANuoMkA svAmI hotA hai / zaMkA-yaha prakRta svAmI kSapitakoza aura guNitakAMza inameMse kauna-sA hai ? sAmAdhAna-donoMmeMse koI bhI ho sakatA hai| zaMkA-so kaise ? samAdhAna-kyoMki sUtrameM kSapitakarmAza yA guNitakAMza aisA koI vizeSaNa nahIM dikhAI detaa| zaMkA-yahA~ kSapitakAza kyoM nahIM svIkAra kiyA jAtA hai ? samAdhAna nahIM, kyoMki saMklezako pUrA karanevAle pariNAmake nimittase apakarSaNa karake udayAvalike bhItara jo dravya diyA jAtA hai vaha eka samAna pariNAmavAle kSapitakAMza aura guNitakAMza jIvoMke samAna dekhA jAtA hai, isaliye yahA~ sUtra meM kSapitakAMza padake grahaNa Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe sAmittaM 315 laMbhAdo / tado jeNa vA teNa vA lakkhaNeNAgaMtUNa uvasamasammattaM paDivajjiya sagadAe chAvaliyAvasesiyAe AsANamAsAdiya saMkilesaM pUreyUNa micchattaM gadapaDhamasamae udIridathovayarakammapadese ghettUNa tassa payadajahaNNasAmittaM hoi ti NissaMsayaM paDivajeyavvaM / 6536. ettha payadadavvavisae sissANaM NiNNayajaNaNahamaMtarapUraNavihANaM vattaissAmo / tattha tAva aMtaraM sesadIhattamuvasamasammattaddhAdo saMkhejaguNaM hodi / kudo evaM paricchijjade ? daMsaNamohaNIyauvasAmaNAe parUvissamANapaNuvIsapaDiappAbahuadaMDayAdo / tado putvavihANeNAgadapaDhamasamayamicchAiTTI aMtaravidiyahidipaDhamaNiseyamAdi kAdaNa jAva micchattassa aMtokoDAkoDimetahidIe carimaNiseo ti tAva edesi padesaggaM palidovamAsaMkhe0bhAgamettokaDDa kaDDaNabhAgahAreNa khaMDeyUNa tattheyakhaMDamaMtarAvaraNahamokaDDadi / puNo evamokaDDidadavvamasaMkhejAlogamettabhAgahAreNa khaMDiya tattheyakhaMDaM ghettUNa udae bahuaM NisiMcadi / vidiyasamae visesahINaM NiseyabhAgahAreNa / evaM visesahINaM visesahINaM jAbudayAvaliyacarimasamayametaddhANaM gaMtUNa asaMkhejjalogakaranemeM vizeSa lAbha nahIM hai| . isaliye kSapitakAMza aura guNitakAza inameMse kisI bhI eka vidhise Akara aura upazamasamyaktvako grahaNa karake jaba upazamasamyaktvake kAlameM chaha Avali zeSa raha jAya taba sAsAdana guNasthAnako prApta kara aura saMklezako pUrA kara mithyAtvameM jAya / isa prakAra mithyAtva ko prApta hue isa jIvake usake prathama samayameM udIraNAko prApta hue thor3ese karmaparamANuoMkI apekSA prakRta jaghanya svAmitva hotA hai isa prakAra yaha bAta niHzaMsayarUpase jAnanI caahiye| 6536. aba yahA~ prakRta dravyake viSayameM ziSyoMko nirNaya ho jAya isaliye antarake pUrA karanekI vidhi batalAte haiM-yahA~ upazamasamyaktvake rahate hue jitanA antarakAla samApta huA hai usase jo antarakAla zeSa bacA rahatA hai vaha upazamasamyaktvake kAlase saMkhyAtaguNA hotA hai| zaMkA-yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna-darzanamohanIyakI upazAmanAke silasilemeM jo paccIsa sthAnIya alpabahutvadaMDaka kahA jAyagA usase yaha jAnA jAtA hai / / ataeva pUrva vidhise Akara jo mithyAdRSTi ho gayA hai vaha mithyAtvako prApta honeke prathama samayameM antarakAlake Upara dUsarI sthitimeM sthita prathama niSekase lekara mithyAtvakI antaHkor3Akor3IpramANa sthitike antima niSeka taka jitanI sthitiyA~ haiM una sabake karmaparamANuoMmeM palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa apakarSaNa-utkarSaNabhAgahArakA bhAga dekara vahA~ jo eka bhAga prApta hotA hai use antarako pUrA karaneke liye apakarSita karatA hai| phira isa prakAra apakarSita hue dravyameM asaMkhyAta lokapramANa bhAgahArakA bhAga dekara jo eka bhAga prApta ho usameM se bahubhAga udayameM detA hai| dUsare samayameM vizeSa hIna detA hai| yaha vizeSakA pramANa niSekabhAgahArase le AnA cAhiye / isa prakAra udayAvalike antima samaya taka vizeSa hIna vizeSa hIna dravya denA cAhiye / yahA~ udaya samayase lekara udayAvalike antima samaya taka asaMkhyAta Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe - [padesavihattI 5 paDibhAgeNa gahidadavvaM NihidaM ti / edaM ca payadasAmitta visayIkayaM jahaNNadavvaM / puNo sesaasaMkhejabhAge ghettUNuvarimANaMtarahidIe asaMkhejaguNaM nnisiNcdi| ko ettha guNagAro ? asaMkhejjA logA / tatto NiseyabhAgahAreNa doguNahANipamANeNa visesahINaM Nikkhiyadi jAvaMtaracarimahidi ti / puNo aNaMtarauvarimahidIe dissamANapadesaggassuvariM asaMkhejjaguNahINaM saMchuhadi / tatto ppahuDi puvvavihANeNa visesahINaM visesahINaM dedi jAvappappaNo gahidapadesamahicchAvaNAvaliyAmetteNa apattaM ti / 540. ettha vidiyahidipaDhamaNiseyammi dijjamANadavvassa aMtaracarimahidiNimittapadesaggAdo asaMkhejaguNahINattasAhaNamimA tAva parUvaNA kIrade / taM jahA-- aMtokoDAkoDimettavidiyahidisavvadavvamappaNo paDhamaNiseyapamANeNa phIramANaM divaDDaguNahANimettaM hoi ti kaTTu divaDaguNahANI AyAmaM vidiyahidipaDhamaNiseyavikkhaMbhaM khetamuTTAyAreNa Thaviya puNo okaDDa kaDDaNabhAgahAramettaphAlIo ur3a phAliya tattheyaphAliM ghettUNa dakkhiNaphAse Thavide paDhamasamayamicchAdihINaM aMtarAvUraNahamokaDDidadavvaM khettAyAreNa puvvutAyAma pughillavikkhaM bhAdo asaMkhejaguNahINaM vikkhaMbhaM hoUNa lokapratibhAgase prApta huA eka bhAgapramANa dravya samApta ho jAtA hai| yaha prakRta svAmitvakA viSayabhUta jaghanya dravya hai| phira zeSa asaMkhyAta bahubhAgapramANa dravyameMse uparima anantaravartI sthitimeM asaMkhyAtaguNe dravyakA nikSepa karatA hai| zaMkA-yahA~ guNakArakA pramANa kyA hai ? samAdhAna-- asaMkhyAta loka / phira isase AgekI sthitimeM do guNahAnipramANa niSekabhAgahArakI apekSA vizeSa hIna dravyakA nikSepa karatA hai| isa prakAra yaha krama antarakAlake antima samaya taka cAlU rahatA hai| phira isase AgekI uparima sthitimeM dRzyamAna karmaparamANuoMke Upara asaMkhyAtaguNe hIna dravyakA nikSepa karatA hai| phira isase Age atisthApanAvalike prApta honeke pUrva taka pUrvavidhise vizeSa hIna vizeSa hIna dravyakA nikSepa karatA hai| 6540. aba yahA~ dvitIya sthitike prathama niSekameM diyA gayA dravya antarakAlakI antima sthitimeM diye gaye dravyase jo asaMkhyAtaguNA hIna hai so isakI siddhi karaneke liye yaha AgekI prarUpaNA karate haiN| jo isa prakAra hai-antaHkor3Akor3IpramANa dUsarI sthitimeM sthita saba dravyake apane prathama niSekake barAbara hisse karane para ve Der3ha guNahAnipramANa prApta hote haiM aisA samajhakara Der3ha guNahAnipramANa lambe aura dUsarI sthitike prathama niSekapramANa caur3e kSetrakI UrdhvAkArarUpase sthApanA kro| phira apakarSaNa-utkarSaNabhAgahArapramANa phAliyoMko Uparase nIce taka eka rekhAmeM phAr3a kara unameMse eka phAliko grahaNa karake use dakSiNa pAzvameM rkho| isa prakAra rakhI gaI isa phAlikA pramANa mithyAdRSTiyoMke prathama samayameM antarako pUrA karaneke liye jo dravya apakarSita kiyA jAtA hai utanA hogA aura kSetrake AkAra rUpase dekhane para yaha pahale jo kSetrakI lambAI batalA Aye haiM utanI lambI tathA pahale batalAye gaye kSetrakI caur3AIse Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe sAmittaM 317 ciTTai / ettha asaMkhejalogapaDibhAgeNa udayAvaliyambhaMtare NisittadavvamapmahANaM kAUNa sayalasamatthAe edisse phAlIe AyAme aMtomuhuttovaTTidadivaDaguNahANIe khaMDide aMtaradIharA aNaMtaraparUvidavikkhaMbhA saMpahiyabhAgahAramettA khaMDA labbhaMti / puNo edesimaMtare rUvRNokaDa kaDDaNabhAgahAramettakhaMDe ghetUNa pucillakhettassa heDhado saMdhiya dRvide hidi paDi vidiyaTTidipaDhamaNiseyadissamANapadesaggapamANeNa aMtaraM NiraMtaramAvaridaM hoi| Navari movucchavisesAdiuttaraaMtomuhuttagacchasaMkalaNAkhetta mavasiharUvUNokaDDakkahuNabhAgahAraparihINapuvvabhAgahAramettakhaMDadavyapujAdo ghettRNa vivajjAsaM kAUNa aMtarabhaMtare ThaveyavvaM / aNNahA govucchAyArANuppattIdo / evamaMtarahidIsu padidadavvapamANaparUvadA kdaa| 54 1. saMpahi vidiyadvidipaDhamaNisee paDamANadavvapamANANugamaM kassAmo / taM jahA--pugvillapudhavidakhaMDehiMto parUvidAyAmavikkhaMbhapamANehiMto eyaM khaMDa uccAiya edamudayAvaliyabAhirahidIsu savvAsu vi vihajjiya padai tti aMtarovaTTidadivaDaguNahANIe rUvAhiyAe vikkhaMbhamovaTTiya vitthAride eyakhaMDamassiyUNa NiruddhahidIe padidapadesaggamappaNo mUladabamokaDDakkaDDaNabhAgahAreNa saMpahiyabhAgahArapaduppaNNeNa khaMDiya tattheyakhaMDapamANaM hoi / sesakhaMDANi vi assiyUNa ettiyamettaM ceya asaMkhyAtaguNI hIna caur3I hokara sthita hotI hai| yahA~ asaMkhyAta lokapramANa pratibhAgake dvArA udayAvalike bhItara nikSipta kiye gaye dravyakI pradhAnatA na karake pUrI samartha isa phAlike AyAmameM antarmuhUrtase bhAjita Der3ha guNahAnikA bhAga denepara antarakAla pramANa lambe aura pUrvokta viSkambhavAle sAmpratika bhAgahArapramANa khaNDa prApta hote haiN| phira ina khaNDoMmeMse eka kama apakarSaNautkarSaNa-bhAgahArapramANa khaNDoMko grahaNa kara pUrvokta kSetrake nIce milAkara sthApita karane para pratyeka sthitike prati dvitIya sthitike prathama niSekameM dRzyayAna karmaparamANuoMke pramANake hisAbase antara nirantara kramase ApUrita ho jAtA hai| kintu gopucchavizeSake prArambhase lekara anta taka jo antarmuhUrtapramANa gaccha hai usake saMkalanarUpa kSetrako eka kama apakarSaNa-utkarSaNa bhAgahArase hIna pUrvabhAgahArapramANa khaNDabhUta dravyapuMjoMmeMse grahaNa karake aura viparIta karake antarake bhItara sthApita kara denA cAhiye / anyathA gopucchake AkArakI utpatti nahIM ho sakatI hai| isa prakAra antarasthitiyoMmeM jitanA dravya prApta hotA hai usake pramANakA kathana kiyaa| 6541. aba dvitIya sthitike prathama niSekameM jo dravya prApta hotA hai usake pramANakA vicAra karate haiM jo isa prakAra hai--jisake AyAma aura viSkambhake pramANakA pahale kathana kara Aye haiM aise pRthak sthApita parvokta khaNDameMse eka khaNDako nikAla le| phira yaha khaNDa udayAvalike bAharakI sabhI sthitiyoMmeM vibhakta hokara prApta hotA hai, isaliye Der3ha guNahAnimeM antarakAlakA bhAga dene para jo labdha Ave eka adhika usakA viSkambhameM bhAga dekara prApta huI rAziko phailAne para eka khaNDakI apekSA vivakSita sthitimeM jo karmaparamANu prApta hote haiM unakI saMkhyA AtI hai jo apane mUla dravyameM sAMpratika bhAgahArase guNita apakarSaNa-utkarSaNa bhAgahArakA bhAga dene para prApta hue eka khaNDapramANa hotA hai| zeSa khaNDoMkI apekSA bhI itanA hI dravya prApta hotA Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 davvaM lahAmo ti khaMDaguNayAro puvvaparUvidapamANo edassa guNayArasarUveNa Thaveyavyo / evaM kade savvakhaMDANi assiyUNa ahiyArahidIe padidadavyamAgacchadi / ettha jai guNagArabhAgahArA sarisA hoti to sayaleyakhaMDapaDibhAgiSaM payadaNiseyadavvapamANaM hoja ? Na ca evaM, bhAgahAraM pekkhiyUNa guNagArassa okaDakaDDaNabhAgahAramettarUvehi hINattadaMsaNAdo / tado kiMcUNameyakhaMDapaDibaddhadavvaM payadaNisee dijamANaM hoi / aMtaracarimahidiNisitadavve puNa edeNa pamANeNa kIramANe sAdireyaokaDukkaDDaNabhAgahAramettAo salAgAo labhaMti, pubilladavvassuvari ettiyametadavvassa savisesassa pvesuvlNbhaado| khaMDaM paDi uvyaridadavvassa aNaMtarabhAgahArovaTTidasaMpuNNokaDDa kaDDaNabhAgahArapaduppaNNasayaleyakhaMDapamANattavalaMbhAdo ca / ettha terAsiyaM kAUNa sissANaM sAdireyokaDa kaDDaNabhAgahAramettaguNayAravisao paboho kAyavyo / tamhA aNaMtaracarimahidiNisittadavvAdo vidiyahidipaDhamaNiseyammi NivadaMtadavyamasaMkhejaguNahINapidi siddhaM / dissamANapadesaggaM puNa visesahINaM giseyabhAgahArapaDibhAgeNa / tado udayAvaliyabAhire atarapaDhamahidimAdi kAdaNa eyA govucchA / jeNevamaMtarammi udayAvaliyavajjammi bahuaM davvaM Nikhivadi teNaMtarassa hehado udayAvaliyabhaMtare asaMkhejaguNahINA eyagoucchA jAdA / tado evaMvihaudayAvaliyambhaMtaraNisittadavvaM ghettaNa payadajahaNNasAmittamidi susaMbaddhaM / hai, isaliye parvokta pramANa khaNDaguNakArako isake guNakArarUpase sthApita karanA caahiye| isa prakAra karane para saba khaNDoMkI apekSA vivakSita sthitimeM jitanA dravya prApta hotA hai usakA pramANa AtA hai| yahA~ yadi guNakAra aura bhAgahAra samAna hote to pUre eka khaNDakA pratibhAga prakRta niSekake dravyapramANa prApta hotA / parantu aisA hai nahIM, kyoMki bhogahArakI apekSA guNakAra apakarSaNa-utkarSaNa bhAgahArake jitane aMka haiM utanA kama dekhA jAtA hai| isaliye kucha kama eka khaNDasambandhI dravya prakRta niSekameM dIyamAna dravya hotA hai| kintu antarakAlakI antima sthitimeM jo dravya nikSipta kiyA gayA hai use isa pramANase karane para sAdhika apakarSaNa-utkarSaNabhAgahAra zalAkAe~ prApta hotI haiM, kyoMki pUrvakAlIna dravyake Upara sAdhika itane dravyakA praveza pAyA jAyA hai aura eka khaNDake prati jo dravya zeSa bacatA hai vaha, antarabhAgahArase pUre apakarSaNautkarSaNabhAgahArameM bhAga dekara jo prApta ho usase pare eka khaNDako guNA karane para jo prApta ho, utanA hotA hai / yahA~ para trairAzika karake ziSyoMko sAdhika apakarSaNa-utkarSaNabhAgahArapramANa guNakArakA jJAna karAnA cAhiye / isaliye anantara antima sthitimeM nikSipta hue dravyase dvitIya sthitike prathama niSekameM nikSipta honevAlA dravya asaMkhyAtaguNA hIna hotA hai yaha siddha huaa| kintu dRzyamAna karmaparamANu niSekabhAgahArarUpa pratibhAgakI apekSA vizeSa hIna hote haiN| isaliye udayAvalike bAhara antarakAlakI prathama sthitise lekara eka gopucchA hai| yataH isa prakAra udayAvalike sivA antarakAlake bhItara bahuta dravya nikSipta hotA hai ataH antarakAlake nIce udayAvalike bhItara asaMkhyAtaguNI hIna eka gopucchA prApta hotI hai| isaliye isa prakAra udayAvalike bhItara prApta hue dravyakI apekSA prakRta jaghanya svAmitva hotA hai yaha bAta susambaddha haiM / vizeSArtha--yahA~ apakarSaNa, utkarSaNa aura saMkramaNakI apekSA mithyAtvake jhInasthiti Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe sAmittaM 319 6542. saMpahi jahaNNayamudayAdo jhINahidiyaM kasse tti AsaMkAe NirAyaraNahamidamAha * udayAdo jahaeNayaM jhINahidiyaM tasseva prAvaliyamicchAdihissa / 543. tasseva uvasAmayassa uvasamasammattadAe cha AvaliyAo atthi tti AsANaM gaMtUNa saMkileseNa volAvidasagadassa micchattamuvaNamiya paDhamasamayamicchAdihiAdikameNa AvaliyamicchAdihibhAveNAvadvidassa jahaNNayamudayAdo jhINahidiyaM vAle karmaparamANuoMke jaghanya svAmitvakA vicAra kiyA jA rahA hai| udayAvalike bhItara sthita karmaparamANu ina tInoMke ayogya haiM yaha to pahale hI batalA Aye haiN| aba yahA~ yaha dekhanA hai ki udayAvalike bhItara mithyAtvake kamase kama karmaparamANu kahA~ prApta hote haiM / upazamasamyaktvake kAlase antarakAla saMkhyAtaguNA bar3A hotA hai aisA niyama hai, ataH aisA jIva jaba upazamasamyaktvase cyuta hokara mithyAtva guNasthAnameM AtA hai to use vahA~ mithyAtvakA apakarSaNa karake antarakAlake bhItara phirase niSeka racanA karanI par3atI hai, isaliye yahA~ udayAvalimeM pUrva saMcita dravya na honese vaha kamatI prApta hotA hai / yadyapi aise jIvake saMklezarUpa pariNAma to hote haiM para yaha jIva upazamasamyaktvake kAlako samApta karake mithyAtvameM gayA hai isaliye isake saMklezarUpa pariNAmoMkI utkRSTatA nahIM prApta ho sakatI hai aura saMklezarUpa pariNAmoMkI jitanI nyUnatA rahegI karmaparamANuoMkA utanA hI adhika apakarSaNa hogA aisA niyama hai, ataH isa prakAra jo jIva sIdhA upazamasamyaktvase cyuta hokara mithyAtvako prApta hotA hai usake bhI apakarSaNa Adi tInoMke ayogya mithyAtvakA jaghanya dravya nahIM pAyA jAtA hai| isIse cUrNisUtrakArane ise chaha Avali kAla zeSa rahane para pahale sAsAdana guNasthAnameM utpanna karAyA hai aura phira mithyAtvameM le gaye haiN| aise jIvake saMklezakI adhikatA rahanese mithyAtvake prathama samayameM bahuta kama mithyAtvake karmaparamANuoMkA apakarSaNa hotA hai| aisA jIva guNitakamAMza bhI ho sakatA hai aura kSapitakarmAza bhI, kyoMki eka to antarakAlake bhItara dravya nahIM rahatA, dUsare ina donoMke upazamasamyakvase cyuta hokara mithyAtvameM pahu~cane taka samAna pariNAma rahate haiM, ataH ina donoMke hI dvitIya sthitimeM sthita dravyameM mahAn antara rahate hue bhI mithyAtvake prathama samayameM samAna dravyakA apakarSaNa hotA hai| isaliye apakarSaNa Adi tInoMkI apekSA jhInasthitivAle karmaparamANuoMkA jaghanya svAmitva aise hI prathama samayavartI mithyAdRSTi jIvake kahanA cAhiye jo upazamasamyaktvase cyuta hokara chaha Avali kAlataka sAsAdana guNasthAnameM rahA hai aura phira vahA~se mithyAtvameM gayA hai yaha ukta kathanakA tAtparya hai / 6542. aba udayase jhInasthitivAle jaghanya karmaparamANuoMkA svAmI kauna hai isa AzaMkAke nirAkaraNa karaneke liye AgekA sUtra kahate haiM * vahI mithyAdRSTi jIva eka Avali kAlake antameM udayase jhInasthitivAle jaghanya karmaparamANuoMkA svAmI hotA hai| 6543. vahI upazAmaka upazamasamyaktvake kAlameM chaha Avali kAlake rahane para sAsAdanameM jAkara aura saMklezake sAtha sAsAdanake kAlako bitAkara jaba mithyAtvako prApta hokara vahA~ prathama samayase lekara eka Avali kAlataka mithyAtvarUpa pariNAmoMke sAtha avasthita rahatA hai taba vaha udayase jhInasthitivAle jaghanya karmaparamANuoMkA svAmI hotA hai| mithyAdRSTike Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 hodi / micchAihipaDhamasamayappahuDi paDisamayamaNaMtaguNaM saMkilesamAvUriya samayUNAvaliyamettakAlamahiyArahidIe NisiMcamANadavvassa samayaNAvaliyamettagovucchavisesehito asaMkhejaguNahINattAdo paDhamasamayamicchAidviparihAreNAvaliyamicchAihimmi sAmittaM diNNaM, aNNahA paDhamasamayammi ceva sAmittappasaMgAdo / kudo edaM paricchijjade ? edamhAdo ceva suttaado| * sammattassa jahaNaNayamokaDaNAditiraha pi jhIpahidiyaM kassa ? $ 544. sugamaM / 8 uvasamasammattapacchAyadassa paDhamasamayavedayasammAihissa prokaDDaNAdo ukkaDaNAdo saMkamaNAdo ca jhINahidiyaM / 545. paDhamasamayavedayasammAihissa payadasAmittaM hoi ti suttatthasaMbaMdho / kimavisihassa ? netyAha uvasamasammattapacchAyadassa upazamasamyaktvaM pazcAtkRtaM yena prathama samayase lekara pratyeka samayameM anantaguNe saMklezako prApta karake eka samaya kama AvalipramANa kAlataka adhikRta sthitimeM jo dravya prApta hotA hai vaha eka samaya kama AvalipramANagopucchAvizeSoMse asaMkhyAtaguNA hIna hotA hai, isaliye prathamasamayavartI mithyAdRSTiko chor3akara eka zrAvali kAlataka rahe mithyAdRSTike jaghanya svAmitva kahA hai| anyathA prathama samayameM hI jaghanya svAmitvakA prasaMga prApta ho jaataa| zaMkA-jise mithyAtva prApta hue eka Avali kAla huA hai use jaghanya svAmitva prApta hotA hai yaha kisa pramANase jAnA ? samAdhAna-isI sUtrase jaanaa| vizeSArtha-yadyapi jo jIva upazamasamyaktvase cyuta hokara aura chaha Avali kAlataka sAsAdana guNasthAnameM rahakara mithyAtvako prApta huA hai usake pahale samayameM hI mithyAtvakA udaya ho jAtA hai parantu isa samaya jo udayagata dravya hai usase eka AvalikAlake antameM udayameM AnevAlA dravya nyUna hotA hai| isIse udyase jhInasthitivAle karmaparamANuoMkA jaghanya svAmitva mithyAtvako prApta honeke samayase lekara eka AvalipramANa kAlake vyatIta honepara usake antima samayameM kahA hai| ___ * samyaktvake apakarSaNa Adi tInoMkI apekSA jhInasthitivAle jaghanya karma paramANuoMkA svAmI kauna hai ? 6554. yaha sUtra sugama hai| * jo upazamasamyaktvase vedaka samyaktvako prApta huA hai usake prathama samayameM vaha apakarSaNa, utkarSaNa aura saMkramaNase jhInasthitivAle jaghanya karmaparamANuoMkA svAmI hai| 6545. prathama samayavartI vedakasamyagdRSTike prakRta svAmitva hotA hai yaha isa sUtrakA abhiprAya hai| kyA sAmAnyase sabhI prathama samayavartI vedakasamyagdRSTiyoMke jaghanya svAmitva hotA hai ? nahIM, basa isI bAtake batalAneke liye 'upazamasammattapacchAyadassa' yaha pada kahA hai| Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe sAmittaM 321 sa tathocyate / uvasamasammattaM pacchAyariya gahidavedayasammattassa paDhamasamae asaMkhejjaloyapaDibhAeNa udayAvaliyabhaMtare NisittadavvaM ghettUNa sammattassa appiyasAmittamidi vuttaM hoi / sesaparUvaNAe micchttbhNgo| 8 546. saMpahi jahaNNayamudayAdo jhINahidiyaM kasse tti AsaMkANivAraNahamuttarasuttamoiNNaM * tasseva prAvaliyavedayasammAihissa jahaeNayamudayAdo jhINahidiyaM / 547. tasseva punvillasAmiyassa AvaliyamettakAlaM vedayasammattANupAlaNeNa AvaliyavedayasammAiDivavaesamuvvahaMtassa payadajahaNNasAmittaM hoi| ettha paDhamasamayavedayasammAidviparihAreNa udayAvaliyacarimasamae sAmittavihANe puvvaM va kAraNaM parUveyavyaM / isakA artha hai jisane upazamasamyaktvako pIche kara diyA hai vaha jo upazamasamyaktvako tyAga kara vedakasamyagdRSTi huA hai usake prathama samayameM asaMkhyAta lokapramANa pratibhAgake anusAra udayAvalike bhItara prApta hue dravyakI apekSA samyaktvakA vivakSita svAmitva hotA hai yaha ukta kathanakA tAtparya hai| zeSa saba kathana mithyAtvake samAna hai| vizeSArtha-jaba upazamasamyagdRSTi upazamasamyaktvake kAlako samApta karake vedaka samyaktvako prApta hotA hai taba vaha apane prathama samayameM hI samyaktva prakRtikA apakarSaNa karake usase antarakAlako bhara detA hai / yadyapi isa prakAra antarakAlake bhItara apakarSita dravya prApta hotA hai tathApi yahA~ pUrva saMcita dravya nahIM rahanese yaha dravya ati thor3A hai, isaliye aise jIvako hI samyakva prakRtikI apekSA apakarSaNa, utkarSaNa aura saMkramaNase jhInasthitivAle jaghanya karmaparamANuoMkA svAmI kahA hai| yahA~ para yaha prazna kiyA jA sakatA hai ki upazamasamyagdRSTiko mithyAtvameM le jAkara jayanya svAmI kyoM nahIM kahA; kyoMki vahA~ vedaka samyagdRSTise kama dravyakA apakarSaNa hotA hai| para bAta yaha hai ki jisa prakRtikA udaya hotA hai udaya samayase lekara apakarSita dravyakA nikSepa usI prakRtikA hotA hai| kintu mithyAtva guNasthAnameM samyaktva prakRtikA udaya hotA nahIM, isaliye aise jIvake mithyAtvameM eka Avali kAlataka udayAvalipramANa niSeka hI sambhava nahIM, ataH jaghanya svAmitva mithyAtvameM na batalA kara vedaka samyaktvake prathama samayameM batalAyA hai| 546. aba udayase jhInasthitivAle karmaparamANuoMkA svAmI kauna hai ima AzaMkAke nivAraNa karaneke liye AgekA sUtra kahate haiM * vahI vedaka samyagdRSTi jIva eka Avali kAlake antameM udayase jhInasthitivAle jaghanya karmaparamANuoMkA svAmI hai| 6547. eka AvalipramANa kAlataka vedakasamyaktvakA pAlana karanese 'Avalika vedakasamyagdRSTi' isa saMjJAko prApta hue usI pUrvokta jIvake prakRta jaghanya svAmitva hotA hai| yahA~ prathama samayavartI vedakasamyagdRSTikA parihAra karake jo udayAvalike antima samayameM svAmitvakA vidhAna kiyA hai so isakA pahaleke samAna kAraNa kahanA caahiye| vizeSArtha jaise mithyAtvakA udayakI apekSA jhInasthitivAle jaghanya karmaparamANuoMkA svAmitva udayAvalike antima samayameM kahA hai usI prakAra prakRtameM jAnanA caahiye| Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 (r) evaM sammAmicchattassa / 548. sugamamedamappaNAsutaM / OM gavari paDhamasamayasammAmicchAihissa prAvaliyasammAmicchAihissa cedi| 546. dosu vi sAmittamuttesu AlAvako viseso jANiyavyo / * ahakasAya causaMjalaNa-purisaveda-hassa-radi-bhaya-duguMchANaM jahaNNayamokaDaNAdo ukkaNAdo saMkamaNAdo ca jhINahidiyaM kassa ? $ 550. sugamamedaM / OM uvasaMtakasAo mado devo jAdo tassa paDhamasamayadevassa jaharaNayamokaDaNAdo ukaDDaNAdo saMkamaNAdo ca jhIpahidiyaM / 1551. jo uvasaMtakasAo vIdarAgachadumattho aNNadarakammaMsiyalakkhaNeNAgaMtUNa seDhimArUDho kAlagadasamANo mado devo jAdo tassa paDhamasamayadevabhAvaNAvahiyassa * isI prakAra samyagmithyAtvake viSayameM jAnanA caahiye| 6548. yaha arpaNAsUtra sugama hai| * kintu itanI vizeSatA hai ki prathama samayavartI samyagmithyASTike aura udayAvalike antima samayavartI samyagmithyAdRSTike jaghanya svAmitva kahanA cAhiye / $ 549. donoM hI svAmitva sUtroMmeM vyAkhyAnakRta vizeSatA prakaraNase jAna lenI cAhiye / vizeSArtha-jaise samyaktva prakRtikI apekSA jaghanya svAmitvakA kathana karate samaya jIvako upazamasamyaktvase vedakasamyaktvameM le jAkara usake prathama samayameM apakarSaNAdi tInakI apekSA aura udayAvalike antima samayameM udayakI apekSA jhInasthitivAle jaghanya karmaparamANuoMkA svAmI kahA hai vaise hI upazamasamyaktvase samyagmithyAtvameM le jAkara usake prathama samayameM apakarSaNAdi tInakI apekSA aura udayAvalike antima samayameM udayakI apekSA jhInasthitivAle jaghanya karmaparamANuoMkA svAmI kahanA cAhiye yaha ukta sUtrakA abhiprAya hai| ___ * ATha kaSAya, cAra saMjvalana, puruSaveda, hasya, rati, bhaya aura jugupsAke apakarSaNa, utkarSaNa aura saMkramaNakI apekSA jhInasthitivAle jaghanya karmaparamANuoMkA svAmI kauna hai ? 6550. yaha sUtra sugama hai| * jo upazAntakaSAya jIva marakara deva ho gayA, prathama samayavartI vaha deva ukta prakRtiyoMke apakarSaNa, utkarSaNa aura saMkramaNakI apekSA jhInasthitivAle jaghanya karmaparamANuoM kA svAmI hai| 6551. kSapitakAMza yA guNitakAMza inameMse kisI bhI eka vidhise pAkara jo jIva upazamazreNipara car3hakara upazAntakaSAya vItarAgachadmastha ho gayA aura phira marakara deva ho gayA Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 323 gA0 22 ] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe sAmittaM jahaNNayamokaDDaNAditiNhaM pi jhINahidiyaM hoi ti suttatthasaMbaMdho / kathaM devemuppaNNapaDhamasamae vidiyahidIe hidapadesaggANamaMtarahidIma asaMtANamekkasarAheNa udayAvaliyappaveso ? Na, savvesi kAraNANaM pariNAmavaseNa akkameNugyAdANuvalaMbhAdo / tado uvasaMtakasAraNa devemuppaNNapaDhamasamae puvuttavihANeNaMtaraM pUremANeNa udayAvaliyabbhaMtare asaMkhejjaloyapaDibhAeNa NisittadanaM ghettUNa suttattAsesakammANaM vivakkhiyajahaeNasAmitta hoi ti ghetavvaM / ettha kei AiriyA evaM bhaNaMti-jahA hou NAma lobhasaMjalaNassa uvasaMtakasAyapacchAyadadevammi devapajjAyapaDhamasamae vaTTamANayammi jahaNNasAmittaM, aNNahAkAumasattIdo / kudo evaM cetra ? hehA aNNadarasaMjalaNapaDhamahidIe pillevnnaasNbhvaado| tahA sesasaMjalANaM pi tattheva sAmittaM hou NAma, aNNahA devesuppaNNapaDhamasamae vivakkhiyasaMjalaNANamuvari avivakkhiyasaMjalaNaguNaseDhidabassa sthivukkasaMkamappasaMgeNa jhnnnnttaannuvvttiido| Na vuNo sesakasAyANamettha sAmittaNa hoyavvaM,caDhamANaaNiyaTTicaradevammi tesimaMtaraM kAUNa devesuppaNNapaDhamasamae vahamANayammi jahaNNasAmitta lAidaMsaNAdo / taM jahA-so devemuppaNNapaDhamasamae jesimudao vaha prathama samayavartI deva apakarSaNAdi tInoMkI apekSA jhInasthitivAle jaghanya karbhaparamANuoMkA svAmI hotA hai yaha isa sUtrakA bhAvArtha hai| zaMkA--jo karmaparamANu antarakAlakI sthitiyoMmeM na pAye jAkara dvitIya sthitimeM pAye jAte haiM unakA devoMmeM utpanna honeke prathama samayameM hI ekadama udayAvalimeM kaise praveza ho jAtA hai ? samAdhAna-nahIM, kyoMki vahAM pariNAmoMkI parivazatAse sabhI kAraNoMkA yugapat udghATana pAyA jAtA hai, isaliye jo upazAntakavAya jIva devoMmeM utpanna hotA hai vaha vahAM prathama samayameM hI pUrvokta vidhise antarakAlako karmaniSakoMse pUrA kara detA hai| aura isaprakAra udayAvalike bhItara asaMkhyAta lokapramANa pratibhAgake anusAra jo dravya nikSipta hotA hai usakI apekSA sUtrameM kahe gaye saba karmoM kA vivakSita jaghanya svAmitva prApta hotA hai, yaha artha yahAM lenA caahiye| zaMkA-yahAMpara kitane hI AcArya isaprakAra kathana karate haiM ki jo upazAntakaSAya jIva marakara deva huA aura deva paryAyake prathama samayameM vidyamAna hai usake lobhasaMjvalanakA jaghanya svAmitva bhale hI rahA Ao, kyoMki isako anya prakArase ghaTita karanA zakya nahIM hai / aisA hI kyoM hai aisA pUchanepara zaMkAkAra kahatA hai ki isase nIce saMjvalanakI saba prakRtiyoMkI prathama sthitikA abhAva asaMbhava hai ataH vahAM jaghanya svAmisva nahIM diyA jA sakatA hai| usIprakAra zeSa saMjvalanoMkA bhI svAmitva vahIMpara rahA Ave, anyathA devoMmeM utpanna honeke prathama samayameM vivakSita saMjvalanoMke Upara avivakSita saMjvalanoMke guNazreNidravyakA stibuka saMkramaNa prApta honese jaghanyapanA nahIM bana sakatA hai| parantu zeSa kaSAyoMkA svAmitva yahAMpara nahIM honA cAhiye, kyoMki jo upazamazreNipara car3hate hue anivRttikaraNa guNasthAnameM marakara devoMmeM utpanna hotA hai vaha pahale anivRttikaraNameM ukta prakRtiyoMkA antara karake jaba marakara devoMmeM utpanna huA taba vahAM utpanna honeke prathama samayavatI usake jaghanya svAmitvakA kathana karanemeM lAbha dekhA jAtA Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 atthi tesimudIrijamANadavvamuvasaMtakasAyacaramadevavisohIdo aNaMtaguNahINavisohie pucillasAmidabbAdo thovayaramudayAdI saMchuhadi, visohiparataMtAe udIraNAe tattAratamANuvihANassa gaaiyttaado| Na ettha tthivukkasaMkamassa saMbhavo AsaMkaNijjo, jesimudayo gatthi tesimudayAvaliyabAhire eyagovucchAyAreNa NiseyadasaNAdo vivakkhiyakasAyassa sajAdiyasaMjalaNapaDhamahidIe saha tatthuppAyaNAdo c| tamhA ahakasAyANaM majjhe jassa jassa jahaNNasAmittamicchijjadi tassa tassa evaM devesuppaNNapaDhamasamae udayaM kAUNa sAmittaM dAyavvaM, aNNahA jahaNNabhAvANuvavattIdo / tahA purisaveda--hassa--radi--bhaya-duguMchANamappappaNo dvANe oyaramANaaNiyaTTiuvasAmao okaDDiyUNa udae dAhidi ti adAUNa kAlaM kariya devemuppaNNapaDhamasamae okaDDaNAditiNhaM pi jhINahidiyajahaNNasAmittamatthasaMbaMdheNa dAyavvaM ? Na ettha vi kasAyANaM tthivukkasaMkamasaMbhAvo saMkiyavvo, kasAyatthivukkasaMkamassa NokasAemu annbhuvgmaado| kudo evaM ce? tthivukkasaMkamassa pAeNa samANajAiyapayaDIsu ceva pddibNdhbbhuvgmaado| tamhA hiravajjamedamettha sAmittamidi / ettha parihAro uccade-uvasamaseDhIe kAlaM kAUNa devemuppaNNapaDhamasamae jassa vA tassa vA visohI hai| yathA-yaha to prasiddha bAta hai ki upazAntakaSAyacara devase isakI vizuddhi anantaguNI hIna hotI hai, isaliye upazAntakaSAyacara deva apane prathama samayameM jina prakRtiyoMkA udaya hai unakI udIraNA karate hue jitane dravyako udayAdimeM nikSipta karatA hai usase yaha jIva thor3e dravyako udayAdimeM nikSipta karatA hai, kyoMki udIraNA vizuddhike anusAra hotI hai, isaliye yahAM jo udIraNAke honekA isaprakArakA vidhAna kiyA hai so vaha nyAyya hai| yahAM stibukasaMkramaNako sambhAvanAviSayaka AzaMkA karanA bhI ucita nahIM hai, kyoMki eka to yahAM jinakA udya nahIM hotA unake kevala udayAvalike bAhara hI eka gopucchake AkArarUpase niSeka dekhe jAte haiM aura dUsare vivakSita kaSAyakA sajAtIya saMjvalanakI prathama sthitike sAtha vahIM utpAda hotA hai, isaliye ATha kaSAyoMmeMse jisa jisakA jaghanya svAmitva cAhA jAya usa usakA pUrvokta prakArase devoMmeM utpanna honeke prathama samayameM udaya karAke svAmitvakA vidhAna karanA cAhiye, anyathA jaghanyapanA nahIM prApta ho sktaa| tathA jo upazAmaka utarakara anivRttikaraNameM AyA hai vaha puruSaveda, hAsya, rati, bhaya aura jugupsA inakA apane apane sthAnameM apakarSaNa karake udyameM degA kintu na dekara marA aura devoMmeM utpanna ho gayA usake vahAM utpanna honeke prathama samayameM apakarSaNAdi tInoMke hI jhInasthitivAle karmaparamANuoMkA jaghanya svAmitva prakaraNavaza denA caahiye| kintu yahAMpara bhI kaSAyoMke stibuka saMkramaNakI sambhAvanAkI AzaMkA karanA ucita nahIM hai, kyoMki kaSAyoMkA stibuka saMkramaNa nokaSAyoMmeM nahIM svIkAra kiyA hai| yadi kahA jAya ki aisA kyoM hai so isakA uttara yaha hai ki stibukasaMkramaNakA sambandha prAyaH samAna jAtIya prakRtiyoMmeM hI svIkAra kiyA hai, isaliye yahAMpara jo ukta prakArase svAmitva batalAyA hai vaha nirdoSa hai ? samAdhAna-aba yahAM isakA parihAra karate haiM-jo bhI koI upazamazreNimeM marakara devoMmeM utpanna huA hai usake vahAM utpanna honeke prathama samayameM vizuddhi samAna hI hotI hai isa Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 325 gA0 22 ] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe sAmittaM sarisI ceva seDhIe aNaMtaguNahINAhiyabhAvaNiravekkhA hoi ti edeNAhippAraNa payaTTamedaM mutta / jai evaM, jattha vA tattha vA sAmittamadAUNa keNAhippAraNa uvasaMtakasAyacaro ceya devo avalaMbio ? Na, aNNattha muttattAsaMsapayaDINaM sAmittassa dAumasakkiyatteNettheva sAmittavihANAdo / ettha jassa jassa jahaNNasAmittamicchijjai tassa tassa uvasaMtakasAyapacchAyadadevapaDhamasamae udayaM kAUNa gaheyavvaM, aNNahA aNudaillattaNa udayAvaliyabhaMtare nnikkhevaasNbhvaado| ettha codao bhaNai-Na evaM ghaDade, devemuppaNNapaDhamasamae lobhaM mottUNa sesksaayaannmudyaasNbhvaado| kudo esa viseso labbhae ce? prmguruuvesaado| tado lobhakasAyavadirittakasAyANamettha sAmitteNa Na hodavvaM, tattha tesimudayAbhAvAdo tti / ettha parihAro vucade-saccamevedamettha vi jai tahAviho ahippAo avalaMbio hoja, kiMtu Na devemuppaNNapaDhamasamae evaMviho Niyamo asthi, aviseseNa savvakasAyANamudao tattha Na virujjhai tti eso cuNNimuttayArAhippAo, aNNahA ettha sAmittavihANANuvavattIe / tado devemuppaNNapaDhamasamae savvakasAyANamudao saMbhavai ti tattha jahaNNasAmittavihANamaviruddhaM siddhaM / abhiprAyase yaha sUtra pravRtta huA hai| kintu itanI vizeSatA hai ki upazamazreNimeM jo vizuddhikA anantaguNA hInAdhikabhAva dekhA jAtA hai usakI yahAM apekSA nahIM kI gaI hai| zaMkA-yadi aisA hai to jahAM kahIM bhI svAmitvakA vidhAna na karake upazAntakaSAyacara devakI apekSA hI svAmitvakA vidhAna kisa abhiprAyase kiyA hai ? samAdhAna-nahIM, kyoMki anyatra sUtra meM kahI gaI saba prakRtiyoMke svAmitvakA vidhAna karanA sambhava nahIM thA, isaliye yahAM hI svAmitvakA vidhAna kiyA hai| yahAMpara jisa jisa prakRtikA jaghanya svAmitva.lAnA iSTa ho usa usakA upazAntakaSAyase marakara devoMmeM utpanna honeke prathama samayameM udaya karAkara svAmitvakA grahaNa karanA cAhiye, anyathA udaya na honeke kA udayAvalike bhItara anudayavAlI prakRtiyoMke nipekoMkA nikSepa honA sambhava nahIM hai| zaMkA-yahAMpara zaMkAkArakA kahanA hai ki ukta kathana nahIM bana sakatA hai, kyoMki devoMmeM utpanna honeke prathama samayameM lobhako chor3akara zeSa kaSAyoMkA udaya nahIM pAyA jAtA hai| yadi kahA jAya ki yaha vizeSatA kahAMse prApta huI to isakA uttara yaha hai ki parama guruke upadezase yaha vizeSatA prApta huI hai, isaliye lobhakaSAyake sivA zeSa kaSAyoMkA svAmitva yahAM devoMmeM utpanna honeke prathama samayameM nahIM honA cAhiye, kyoMki vahAM unakA udaya vahIM pAyA jAtA ? samAdhAna-aba yahAM isa zaMkAkA parihAra karate haiM-yaha kahanA taba sahI hotA jaba yahAM bhI vaisA hI abhiprAya vivakSita hotaa| kintu prakRtameM cUrNisUtrakArakA yaha abhiprAya hai ki devoMmeM utpanna honeke prathama samayameM isaprakArakA niyama nahIM pAyA jAtA aura sAmAnyase saba kaSAyoMkA udaya vahA~ virodhako nahIM prApta hotaa| yadi aisA na hotA to yahAM svAmitvakA vidhAna hI nahIM kiyA jA sakatA thA, yataH devoMmeM utpanna honeke prathama samayameM saba kaSAyoMkA udaya sambhava hai isaliye vahAM jo jaghanya svAmitvakA vidhAna kiyA hai so vaha binA virodhake siddha hai| Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 www.rrrrrrr vizeSArtha- yahAM para ATha kaSAya, cAra saMjvalana, puruSaveda, hAsya, rati, bhaya aura jugupsA ina prakRtiyoMke apakarSaNa, utkarSaNa aura saMkramaNakI apekSA jhInasthitivAle karmaparamANuoMke jaghanya svAmitvakA vidhAna karate hue yaha batalAyA hai ki jo upazAntakaSAya chadmastha jIva marakara devoMmeM utpanna hotA hai usake prathama samayameM yaha jaghanya svAmitva prApta hotA hai| yahAMpara zaMkAkArane mukhyatayA tIna zaMkAe uThAI haiM jinameMse pahalI zaMkAkA bhAva yaha hai ki upazAntakaSAyameM bAraha kaSAyoM aura nokaSAyoMkI prathama sthiti to pAI nahIM jAtI, kyoMki vahAM antarakAlakI sthitiyoMmeM niSekoMkA abhAva rahatA hai| aba jaba yaha jIva marakara devoMmeM utpanna hotA hai taba vahAM inakI prathama sthiti ekasAtha kaise utpanna ho sakatI hai| isa zaMkAkA jo samAdhAna kiyA hai usakA bhAva yaha hai ki upazAntakaSAya guNasthAnameM jo karaNa upazAnta rahate haiM ve devake prathama samayameM apanA kAma karane lagate haiM, isaliye vahAM dvitIya sthitimeM sthita ina karmoM ke karmaparamANu apakarSita hokara prathama sthitimeM A jAte haiN| usameM bhI jina prakRtiyoMkA prathama samayase hI udaya hotA hai unake karmaparamANu udaya samayase nikSipta hote haiM aura jinakA udaya prathama samayase nahIM hotA unake kamaMparamANu udayAvalike bAharakI sthitimeM nikSipta hote haiM, isaliye vahAM prathama sthitimeM vivakSita prakRtiyoMke karmaparamANu sambhava ho jAnese jaghanya svAmitva bhI prApta kiyA jA sakatA hai| dUsarI zaMkA yaha hai ki yataH saMjvalana lobhakA upazama dasaveM guNasthAnake antameM hotA hai ataH isakI apekSA jo upazAntakaSAya chamastha jIva marakara devoMmeM utpanna hotA hai usake prathama samayameM jaghanya svAmitva bhale hI prApta hoo, kyoMki isake pUrva marakara jo jIva devoMmeM utpanna hotA hai usake saMjvalana lobhakI udaya samayase lekara antarakAlake pUrva takakI yA antarakAlake binA hI prathama sthiti pUrvavat banI rahatI hai ataH aise jIvako devoMmeM utpanna karAnepara saMjvalana lobhakI apekSA jaghanya svAmitva nahIM prApta kiyA jA sktaa| tathA zeSa tIna saMjvalanoMkI apekSA bhI jaghanya svAmitva pUrvokta prakArase bhale hI prApta ho jAo, kyoMki inakI apekSA bhI jaghanya svAmitva anya prakArase nahIM bana sakatA hai| udAharaNArtha eka sakSmasAmparAya saMyata jIva marakara deva huA aura usake deva honeke prathama samayameM mAyAsaMjvalanakA udaya hai to isameM lobhasaMjvalanake niSeka stibukasaMkramaNa dvArA saMkramita hoMge jisase mAyAsaMjvalanakI apekSA jaghanya svAmitva nahIM bana skegaa| isIprakAra mAna aura krodhasaMjvalanake sambandhameM jAnanA cAhiye / isaliye yadyapi saMjvalana krodha, mAna, mAyA aura lobhakI apekSA pUrvokta prakArase jaghanya svAmitva bana jAtA hai para zeSa kaSAyoMkI apekSA pUrvokta prakArase jaghanya svAmitva nahIM banatA, kyoMki yadi anivRttikaraNa guNasthAnakA jIva unakA antara karake maratA aura devoMmeM utpanna hotA hai to usake upazAntakaSAyacara devakI apekSA udayAvalimeM kama paramANu pAye jAte haiM, isaliye satra meM upazAntakaSAyacara devakI apekSA ATha kaSAyoMkA jaghanya svAmitva kahanA ThIka nhiiN| isaprakAra puruSaveda, hAsya, rati, bhaya aura jugupsA ina nokaSAyoMkA jaghanya svAmitva bhI upazAntakaSAyacara devakI apekSA nahIM kahanA cAhiye, kyoMki jo jIva upazamazreNise utarakara aura anivRttikaraNameM pahu~cakara inakA apakarSaNa karane ke eka samaya pahale marakara devoMmeM utpanna honeke prathama samayameM inakA apakarSaNa karatA hai usake upazAntakaSAyacara devakI apekSA udayAvalimeM kama paramANu prApta hote haiM, isaliye inakA jaghanya svAmitva bhI anivRtticara devake hI hotA hai upazAntakaSAyacara devake nhiiN| upazAntakaSAyacara devakI apekSA anivRtticara devake prathama samayameM apakarSaNase udayAvalimeM kama paramANu saMklezakI adhikatAse prApta hote haiM, kyoMki aisA niyama hai ki jisake saMklezakI adhikatA hotI hai usake apakarSaNa kama paramANuoM kA hotA hai aura jisake vizuddhikI adhikatA hotI hai usake apakarSaNa adhika paramANuoMkA Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] padesavihattIe kINAjhINacUliyAe sAmittaM 327 * tasseva AvaliyauvavaraNassa jahaNaNayamudayAdo bhI hidiyaM / 9552, tasseva uvasaMtakasAyacaradevassa utpattipaDhamasamaya pahuDi AvaliyametakA bolAviya samavaDiyassa jahaNNayamudayAdo hoi / kudo paDhamasamayavavaNNaM parihariya ettha payadajahaNNasAmittaM dijjaiti NAsaMkaNijjaM, tatthataNapaDhamaNise yAdo dasa vivakkhiyaNiseyassa samaUNAvaliyametta govucchavisesehi hINattadaMsaNAdo | Na ca ettha visamaUNAvaliyamettakA lamasaM khejjaloyapaDibhAeNodIridadavvaM tatthAsaMtamatthi hotA hai / yataH upazAntakaSAyacara devake vizuddhikI adhikatA hotI hai ataH isake adhika paramANuoM kA apakarSaNa hogA / tathA anivRtticara deva ke saMklezakI adhikatA hotI hai ataH isake kama paramANuoM kA apakarSaNa hogA, isaliye ATha kaSAya Adi ukta prakRtiyoM kA svAmitva upazAntakaSAyacara devako na dekara anivRtticara devako denA cAhiye yaha ukta kathanakA tAtparya hai / TIkA meM isa zaMkAkA samAdhAna karate hue jo yaha batalAyA gayA hai ki upazamazreNimeM kahIM se bhI mara kara jo deva hotA hai usake ekase pariNAma hote haiM isa vivakSA se yaha sUtra pravRtta huA hai aura yahA~ para upazamazreNi meM sthAna bhedase jo hInAdhika pariNAma pAye jAte haiM unakI vivakSA nahIM kI gaI hai so isa samAdhAnakA Azaya yaha hai ki cUrNisUtrakArane yadyapi upazAntacara devake ukta prakRtiyoMkA jaghanya svAmitva batalAyA hai para vaha anivRtticara devake bhI samyak prakArase bana jAtA hai phira bhI cUrNisUtrakArane eka sAtha saba prakRtiyoMke svAmitvake pratipAdanake lihAja se vaisA kiyA hai| eka mata yaha pAyA jAtA hai ki narakagatimeM utpanna honeke prathama samayameM krodhakA, tiryaMcagatimeM utpanna honeke prathama samaya meM mAyAkA manuSyagatimeM utpanna honeke prathama samayameM mAnakA aura devagatimeM utpanna honeke prathama samaya meM lobhakA udaya rahatA hai / isa niyama ke AdhArase zaMkAkArakA kahanA hai ki isa hisAba se devagatike prathama samaya meM kevala lobhakA jaghanya svAmitva prApta ho sakatA hai anyakA nahIM, kyoMki jisa jIvane upazamazreNimeM bAraha kaSAyoMkA antara kara diyA hai usake devoMmeM utpanna honepara prathama samaya meM apakarSaNa hokara lobhakA hI udaya samayase nikSepa hogA anyakA nahIM / ataH jaba vahA~ anya prakRtiyoMkA udadyAvalimeM nikSepa hI sambhava nahIM taba unakA jaghanya svAmitva kaise prApta kiyA jA sakatA hai ? isa zaMkAkA jo samAdhAna kiyA gayA hai usakA Azaya yaha hai ki deva paryAyake prathama samayameM kevala lobhake udayakA hI niyama nahIM hai ataH vahA~ ukta sabhI kaSAyoMkA jaghanya svAmitva bana jAtA hai / * usI devako jaba utpanna hue eka Avali kAla ho jAtA hai taba vaha udayase jhInasthitivAle karmaparamANuoM kA svAmI hai / $ 552. vahI upazAntakaSAyacara deva jaba utpattikAlase lekara eka prAvalikAla bitAkara sthita hotA hai taba vaha udayase jhInasthitivAle jaghanya karmaparamANuoM kA svAmI hotA hai / yadi aisI AzaMkA kI jAya ki prathama samaya meM utpanna hue devako chor3akara yahA~ utpanna honese eka Avali kAlake antameM prakRta jaghanya svAmitvakA vidhAna kyoM kiyA jA rahA hai so aisI AzaMkA karanA bhI ThIka nahIM hai, kyoMki prathama samayavartI jIvake jo niSeka hotA hai usase yaha vivakSita niSeka eka samayakama AvalipramANa gopucchavizeSoMse hIna dekhA jAtA hai / yadi kahA jAya ki eka samaya kama AvalipramANa kAla taka asaMkhyAta lokapramANa pratibhAgake anusAra udIraNAko prApta huA dravya jo ki prathama samaya meM nahIM hai yahA~ para pAyA jAtA hai so aisA Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe ti paccavayaM, edamhAdo caiva sutAdo tatvo edassa thovabhAvasiddhIdo / * atAbaMdhINaM jahaNNayamokaDuNAdo ukkaDapAdo saMkamaNAdo ca hidiyaM kassa ? $ 553. sugamamedaM pucchAsutaM / * sumaNi su kammaDidimaNupAliyUNa saMjamAsaMjamaM saMjamaM ca bahuso labhidAu cattAri vAre kasAe uvasAmeNa tado atANubaMdhI visaMjoeUNa saMjoido tado vechAvadvisAgarovamANi sammattamaNupA leyUe tado micchattaM gado tassa paDhamasamayamicchAiTissa jahaNNayaM tirahaM pi DidiyaM / 9554. khavidakammaMsiya pacchAyadabhamidavechAvadvisAgarovamapaDhamasamayamicchA nizcaya karanA ThIka nahIM hai, kyoM isI sUtra se prathama samayavartI dravyakI apekSA yaha vivakSita dravya kama siddha hotA hai / [ padesavihattI 5 vizeSArtha -- yahA~ para upazAntakaSAyacara devake utpanna honeke samaya se lekara eka AvalikAlake antameM jaghanya svAmitva batalAyA hai, devaparyAya meM utpanna honeke prathama samaya meM kyoM nahIM batalAyA isakA uttara yaha hai ki udaya samayase lekara eka AvalikAla taka niSekoM kI jo racanA hotI hai vaha uttarottara cayahIna kramase hotI hai ataH prathama samaya meM jo dravya prApta hotA hai usase like antima samaya meM prApta honevAlA dravya eka samaya kama eka AvalipramANa cayoMse hIna hotA hai yahI kAraNa hai ki vivakSita jaghanya svAmitva deva paryAyameM utpanna honeke prathama samaya meM na dekara prathama samayase lekara eka avalipramANa kAlake antima samayameM diyA hai / yadyapi yaha AvalipramANa kAlakA antima samaya jaba taka udaya samayako prApta hotA hai taba taka isameM prati samaya udIraNAko prApta honevAle dravyakA saMcaya hotA rahatA hai to bhI vaha saba milakara ukta sUtra ke abhiprAyAnusAra prathama samayavatIM dravyase nyUna hotA hai, isaliye vivakSita jaghanya svAmitva prathama samaya meM nahIM diyA hai yaha ukta kathanakA tAtparya hai / * anantAnubandhiyoM ke apakarSaNa, utkarSaNa aura saMkramaNa se jhInasthitivAle jaghanya karmaparamANuoMkA svAmI kauna hai ? 6553. yaha pRcchAsUtra sugama hai / * koI eka jIva hai jo sUkSmanigodiyoMmeM karma sthitipramANa kAla taka rahA tadanantara aneka bAra saMyamAsaMyama aura saMyamako prApta karake cAra bAra kaSAyakA upazama kiyA / phira anantAnubandhIkI visaMyojanA karake usase saMyukta huA / phira do chayAsaTha sAgarapramANa kAlataka samyaktvakA pAlana karake mithyAtvameM gayA / vaha prathama samavartI midhyAdRSTi apakarSaNa Adi tInakI apekSA jhInasthitivAle jaghanya karmaparamANuoM kA svAmI hai / $ 554. jo kSapita karmAMzavidhise Akara aura do chayAsaTha sAgara kAla taka bhramaNa Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wwward gA0 22] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe sAmittaM 326 ihissa payadajahaNNasAmittaM hoi ti muttatthasaMgaho / kimahameso muhumaNigodesu kammahidi hiMDAvido ? Na, kammahidimetta kAlaM tatthAvahANeNa viNA jhnnnnsNcyaannuvvttiidoN| ado ceya saMpuNNA esA suhumaNigodesu samANeyavA / sutte palidovamassa asaMkhejadibhAgeNaNiyaM kamahidimacchido ti aparUvaNAdo / tattha ya saMsaramANassa vAvAraviseso chAvAsayapaDibaddho puvvaM parUvido ti Na puNo parUvijjadi gNthgurvbhenn| tado kammahidibahinbhUdapalidovamAsaMkhejadibhAgametakAlabhaMtare saMjamAsaMjamaM saMjamaM ca bahuso lbhidaauo| etthataNa 'ca' saddeNa avuttasamuccayaTeNa sammattANatANubaMdhivisaMjoyagakaMDayANamaMtabhAvo vattavyo / bahuso bahuvAraM labhidAuo lavaMtao / saMjamAsaMjamAdINamasaI labho Na NippojaNo, guNasediNijjarAe bahudavvagAlaNaphalattAdo / tattheva avAMtaravAvAravisesaparUvaNahamedaM vuttaM / cattAri vAre kasAe uvasAmiyaNa tado aNaMtANubaMdhI visaMjoeUNa saMjoido ti / bahuprA kasAuvasAmaNavArA kiNNa hoMti ? Na, eyajIvassa cattAri cAre mottaNa uvsmseddhiaarohnnaasNbhvaado| kasAyuvasAmaNavArANaM va saMjamAsaMjama-saMjama-sammatta aNaMtANubaMdhivisaMjoyaNakarake mithyAdRSTi huA hai usa mithyAdRSTike prathama samayameM jaghanya svAmitva hotA hai yaha isa sUtrakA sAra hai| zaMkA-ise karmasthitipramANa kAla taka sUkSmanigodiyoMmeM kyoM bhramAyA hai ? samAdhAna nahIM, kyoMki karmesthitipramANa kAlataka vahAM rahe vinA jaghanya saMcaya nahIM bana sakatA hai| aura isIliye pUrI karmasthitipramANa kAlako sUkSmanigodiyoMmeM bitAnA cAhiye, kyoMki sUtrameM palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAlase nyUna karmasthitipramANa kAlataka rahA aisA sUcita bhI nahIM kiyA hai| karmasthitipramANa kAlake bhItara paribhramaNa karate hue jo chaha AvazyakasambandhI vyApAra vizeSa hotA hai usakA pahale kathana kara Aye haiM, isaliye granthake bar3ha jAneke bhayase unakA yahA~ punaH kathana nahIM kiyA jAtA hai| tadanantara karmasthitike bAhara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAlake bhItara bahuta bAra saMyamAsaMyama aura saMyamako prApta kiyaa| yahA~ sUtra meM jo 'ca' zabda hai vaha anukta viSayakA samuccaya karaneke liye AyA hai jisase samyaktvake kANDakoMke antarbhAvakA aura visaMyojanAsambandhI kANDakoMke antarbhAvakA kathana kara lenA cAhiye / isa prakAra ina sabako bahuta bAra prApta karatA huA / ina sabakA aneka bAra prApta karanA niSprayojana nahIM hai, kyoMki isakA phala guNazreNinirjarAke dvArA bahuta dravyakA galA denA hai| yA vahIM para avAntara vyApAravizeSakA kathana karaneke liye yaha kahA hai| phira cAra bAra kaSAyoMkA upazama karake phira anantAnubandhIkI visaMyojanA karake usase saMyukta huaa| zaMkA-kaSAyoMke upazamAneke bAra cArase adhika bahuta kyoM nahIM hote haiM ? samAdhAna-nahIM, kyoMki eka jIva cAra bAra hI upazamazreNi para ArohaNa kara sakatA hai, isase aura adhika bAra upazamaNi para ArohaNa karanA sambhava nahIM hai| zaMkA-jaise kaSAyoMke upazamAneke bAroMkA spaSTa nirdeza kiyA hai vaise hI saMyamAsaMyama, Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 pariyaTTaNavArANaM ettiyamettA tti pamANaparUvaNA kiNNa kayA ? Na, savvukkassA Na ettha hoti, kiMtu tappAoggA ceve tti jANAvaNahamettiyamettA tti aparUvaNAdo / kudo savvukkassavArANamasaMbhavo ? Na, tahA saMte NivvANagamaNaM mottaNa vechAvahisAgarovamamettakAlaM saMsAre pribbhmnnaabhaavaado| Na cesA savvA khavidakiriyA visaMjoijjamANANamaNaMtANubaMdhINaM NiratthiyA, sesakasAyadavbassa thovayarIkaraNeNa phalovalaMbhAdo / NedaM payadANuvajogI, aNaMtANubaMdhI visaMjoeUNa puNo vi aMtomuhutteNa saMjujjaMtassa adhApavattasaMkameNa paDichijjamANasesakasAyadavvANamappadarIbhUdANamuvajogittadaMsaNAdo / evamaNaMtANubaMdhI visaMjoiya aMtomuhuttasaMjutto aghopavattasaMkameNa paDibijamANasasakasAyadavvANamappadarIbhUdANamuvajogitadaMsaNAdo / evamaNaMtANubaMdhI visaMjoiya aMtomuhuttasaMjutto adhApavattabhAgahArovaTTidadivaguNahANimetteiMdiyasamayapabaddhadavvaM sesakasAehito paDicchidaM sagaMtobhAvidaaMtomuhuttamettaNavakabaMdha ghettUNa tado velAvahisAgarovamANi sammattamaNupAliyUNa micchattaM gao / kimahametto sammattalaMbheNa vechAvahisaMyama, samyaktva aura anantAnubandhIkI visaMyojanA inake parivartanavAra itane hote haiM isa prakAra inake pramANakA kathana kyoM nahIM kiyA ? samAdhAna--nahIM, kyoMki yahA~ para una saMyamAsaMyamAdike sarvotkRSTa bAra nahIM hote, kintu tatprAyogya hote haiM isa prakAra isa bAtake jatAneke liye itane hote haiM yaha kathana nahIM kiyaa| zaMkA-yahA~ sarvotkRSTa vAra kyoM sambhava nahIM haiM ? samAdhAna-nahIM, kyoMki yahA~ para sarvotkRSTa bAroMke mAna lenepara nirvANa gamanake sivA do chayAsaTha sAgara kAlataka saMsArameM paribhramaNa karanA nahIM bana sakatA hai, isaliye yahA~ para sarvotkRSTa bAra sambhava nahIM hai| yadi kahA jAya ki visaMyojanAko prApta honevAlI anantAnubandhiyoMkI yaha saba kSapaNA sambandhI kriyA nirarthaka hai so bhI bAta nahIM hai, kyoMki zeSa kaSAyoMke dravyakA parimANa alpa kara denA yahI isakA phala hai / yadi kahA jAya ki zeSa kaSAyoMkA dravya alpa hotA hai to hoo para isakA prakRtameM kyA upayoga hai so aisA kahanA bhI ThIka nahIM hai, kyoMki anantAnubandhIkI visaMyojanA karake antarmuhUrtameM punaH isase saMyukta hone para adhaHpravRttasaMkramaNake dvArA zeSa kaSAyoMkA alpa dravya vicchinna hokara isameM prApta hotA hai, isaliye zeSa kaSAyoMke dravyake alpa honekI upayogitA hai| isa prakAra anantAnubandhIkI visaMyojanA karake aura antarmuhUrtameM usase saMyukta hokara alpa hue zeSa kaSAyoMke dravyake adhaHpravRttasaMkramaNake dvArA unase vicchinna hokara isameM prApta hone para zeSa kaSAyoMke dravyake alpa honekI upayogitA dekhI jAtI hai| isa prakAra anantAnubandhIkI visaMyojanA karake jaba punaH antarmuhUrtameM isase saMyukta hotA hai taba adhaHpravRttabhAgahArase bhAjita Der3ha guNahAni pramANa ekendriyasambandhI samayaprabaddha dravya zeSa kaSAyoMse vibhakta hokara isameM prApta hotA hai tathA antarmuhUrta kAla taka mithyAtvameM rahane ke kAraNa antarmuhUrta pramANa navakasamayaprabaddha prApta hote haiN| isa prakAra anantAbandhIke itane dravyako prApta karake aura tadanantara do chayAsaTha sAgara kAla taka samyaktvakA pAlana karake yaha jIva mithyAtvameM jAtA hai| Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mA0 22 ] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe sAmittaM 331 sAgarovamANi bhamADido ? Na, sammattamAhappeNa baMdhavirahiyANamaNaMtANubaMdhINamAeNa viNA vayamuvagacchaMtANamaijahaNNagovucchavihANa tahA bhmaaddnnaado| puNo micchattaM kiM NIdo ? Na, aNNahA etthuise dasaNamohakkhavaNamADhavetassa pydjhnnnnsaamittvighaadppsNgaado| tassa paDhamasamayamicchAidvissa jahaNNayaM tigNaM pi okaDNAdo jhINahidiyaM hoi| ettha sisso bhaNai-micchAihipaDhamasamae aNaMtANubaMdhINaM sodaeNa AvaliyamettahidIo sAmittavisaIkayAyo hoti / sammAihicarimasamae puNa tesimudayAbhAveNa tthivukkasaMkamaNAdo samayUNAvaliyametadvidIo labhaMti, tado tattheva jahaNNasAmittaM dAhAmo lAhadasaNAdo ti ? Na esa doso, ettha vi aNaMtANubaMdhikohAdINamaNNadarassa jahaNNabhAve icchijjamANe tassANudayaM kAdUNa parodaeNeva sAmittavihANe samayaNAvaliyamettANaM ceva govucchaannmuvlNbhaado| tado tapparihAreNettheva sAmittaM diNNaM, govucchavisesaM paDucca visesovaladdhIdo / jai evamudayAvaliyamAbAhaM vA AvaliyUNaM volAviya uvari jahaNNasAmittaM dAhAmo ? zaMkA-Age samyaktva prApta karAkara do chayAsaTha sAgarapramANa kAla taka kyoM bhramaNa karAyA gayA hai ? samAdhAna-nahIM, kyoMki samyaktvake mAhAtmyase bandha na honeke kAraNa Ayake binA vyayako prApta honevAlI anantAnubandhiyoMkI gopucchAoMko atyanta jaghanya karaneke liye isa prakAra bhramaNa karAyA gayA hai| zaMkA-isa jIvako punaH mithyAtvameM kyoM le jAyA gayA hai ? samAdhAna--nahIM, kyoMki yadi ise puna: mithyAtvameM nahIM le jAyA gayA hotA to vaha darzanamohanIyakI kSapaNAkA prArambha kara detA jisase isake prakRta jaghanya svAmitvakA vighAta prApta ho jaataa| zaMkA-prathama samayavartI vaha mithyAdRSTi apakarSaNAdi tInoMkI apekSA jhIna sthitivAle jaghanya karmaparamANuoMkA svAmI hotA hai isa prakAra yaha jo kahA hai so isa viSayameM ziSyakA kahanA hai ki mithyAdRSTike prathama samayameM anantAnubandhiyoMkA udaya honeke kAraNa eka AvalipramANa sthitiyA~ svAmitvake viSayarUpase prApta hotI haiM / kintu samyagdRSTike antima samayameM to anantAnubandhiyoMkA udaya nahIM honeke kAraNa aura udaya sthitikA stivuka saMkramaNadvArA saMkramaNa ho jAnese eka samaya kama eka AvalipramANa sthitiyA~ prApta hotI hai, isaliye samyagdRSTike antima samayameM hI prakRta svAmitvake dene meM adhika lAbha hai ? samAdhAna--yaha koI doSa nahIM hai, kyoMki yahA~ mithyAtva guNasthAnake prathama samayameM bhI anantAnubandhisambandhI krodhAdikameMse jisakA jaghanya svAmitva icchita ho usakA anudaya karAke parodayase hI svAmitvakA kathana karane para eka samaya kama eka AvalipramANa hI gopucchAe pAI jAtI haiM, isaliye samyagdRSTike antima samayako chor3akara mithyASTike prathama samayameM hI svAmitvakA vidhAna kiyA hai, kyoMki gopucchavizeSakI apekSA vizeSakI upalabdhi hotI hai| zaMkA-yadi aisA hai to udayAvaliko bitAkara yA eka prAvali kama AbAdhA kAlako Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 tatthataNagovucchANametto caDidaddhANa metta visesehi hINatteNa lAhadasaNAdo / Na ettha NavakabaMdhAsaMkA kAyavvA, AbAhAdo uvari tassAvahANAdo tti ? NedaM ghaDade, kudo ? udayAvaliyabAhire micchAihipaDhamasamayappahuDi bajjhamANANamaNaMtANubaMdhINamuvari samahidIe sesakasAyadavvassa adhApavatteNa saMkamovalaMbhAdo baMdhAvaliyamettakAlaM volAviya sagaNavakabaMdhassa cirANasaMteNa saha okaDDiya samayAviroheNAvAhAbhaMtare NikkhittassovalaMbhAdo ca / tamhA adhApavattasaMkameNa paDicchidadavve udayAvaliyabAhirahide saMte jahaNNasAmittaM dijjai tti samaMjasamedaM suttaM / / ___ 555. tado muttassa samudAyattho evaM vattavyo-khavidakammaMsiyalakkhaNeNa kammahidi samayAviroheNa paribhamiya puNo tasabhAveNa saMjamAsaMjama-saMjama-sammattANaMtANubaMdhivisaMjoyaNakaMDayANi tappAoggapamANANi bahUNi lakSNa cattAri vAre kasAe uvasAmiya puNo vi eiMdiesu palidovamAsaMkhejadimAgametta kAlabhaMtare uvasAmayasamayapabaddha NiggAliya tatto NipiDiya asaNipaMcidiemu aMtomuhuttaM volAviya AuabadhavaseNa devesuppajjiya aMtomuhutteNa chappajjattIo samANiya uvasamasammattaM bitAkara uuprk| sthitiyoMmeM jaghanya svAmitvakA vidhAna karanA cAhiye, kyoMki vahA~ kI gopucchAe yahA~se jitanA sthAna Upara jAkara ve prApta huI haiM utane vizeSoMse hIna haiM, ataH vahA~ jaghanya svAmitvakA vidhAna karane meM lAbha dikhAI detA hai| aura yahA~ navakabandhake prApta honekI bhI AzaMkA nahIM hai, kyoMki navakabandhakA avasthAna AbAdhAke Upara pAyA jAtA hai ? samAdhAna-parantu yaha kahanA ghaTita nahIM hotA, kyoMki eka to udayAvalike bAhara mithyAdRSTike prathama samayase lekara baMdhanevAle anantAnubandhiyoMke Upara samAna sthitimeM zeSa kaSAyoMke dravyakA adhaHpravRttasaMkramaNake dvArA saMkramaNa pAyA jAtA hai aura dUsare bandhAvalipramANa kAlako bitAkara apane navakavandhakA prAcIna sattAmeM sthita karmake sAtha apakarSaNa hokara zrAgamameM batalAI gaI vidhike anusAra AbAdhAke bhItara nikSepa dekhA jAtA hai, isaliye udayAvaliko bitAkara yA eka Avali kama AbAdhAkAlako bitAkara UparakI sthitiyoMmeM prakRta jaghanya svAmitvakA vidhAna karanA ucita nahIM hai| isaliye adhaHpravRtta saMkramaNake dvArA vicchinna hu ! dravyake udayAvalike bAhara sthita rahate hue jaghanya svAmitvakA vidhAna kiyA gayA hai isaliye yaha sUtra ThIka hai| $ 555. itane niSkarSake bAda isa sUtrakA samuccayarUpa artha isa prakAra kahanA cAhiyejaisI AgamameM vidhi batalAI hai tadanusAra koI eka jIva kSapitakAzakI vidhise karmasthitipramANa kAla taka paribhramaNa karatA rahA / phira trasa hokara tatprAyogya bahuta bAra saMyamAsaMyama, saMyama, samyaktva aura anantAnubandhiyoMkI visaMyojanAsambandhI kANDakoMko karake cAra bAra kaSAyoMkA upazama kiyaa| phira dUsarI bAra bhI ekendriyoM meM jAkara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAlake bhItara upazAmakasambandhI samayaprabaddhoMko galAkara aura vahA~se nikalakara asaMjJI paMcendriyoM meM utpanna huA aura vahA~ antarmuhUrta rahakara Ayubandha ho jAnese devoMmeM utpanna huaa| phira antarmuhUrtameM chaha paryAptiyoMko pUrA karake upazamasamyaktvako prApta huaa| phira upazama Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rawww gA0 22] padesavihattIe jhINajhINacUliyAe sAmitta paDivajiya uvasamasammattakAlabhaMtare ceya aNaMtANuba dhicaukkaM visaMjoiya puNo vi pariNAmavaseNa aMtomuhuteNa saMjoiya puvamukkaDDidasesakasAyadavva madhApavattasaMkameNa paDicchiya adhahidigalaNeNa vijjhAdasakameNa ca taggAlaNa vechAvahIo samattamaNupAliya micchataM gadapaDhamasamae vaTTato jo jIvo tasta tesimukkaDDaNAditiNhaM pi jahaNNayaM jhINahidiyaM hoi ti / tasseva prAvaliyasamayamicchAihissa jahagNayamudayAdo jhINahidiyaM / 556. tasseva khavidakammaMsiyapacchAyadabhamidavechAva hisAgarovamamicchAihissa paDhamasamayamicchAihiAdikameNa AvaliyasamayamicchAiDhibhAveNAvahiyassa ahikayakammANaM jahaNNayamudayAdo jhINahidiyaM hoi tti muttttho| ettha paDhamasamayamicchAihiparihAreNAvaliyacarimasamae jahaNNasAmittavihANe kAraNaM puvvaM parUvidaM / udayAvaliyabAhire jahaNNasAmittaM kiNNa diNNamidi ce ? Na, samahidisaMkamapaDicchidadabassa udayaM pai samANassa tattha bahuttuvalaMbhAdo / samyaktvake kAlake bhItara hI anantAnubandhIcatuSkakI visaMyojanA karake phira bhI pariNAmoMkI paravazatAke kAraNa antarmuhUrtameM usase saMyukta huaa| phira pahale utkarSaNako prApta hue zeSa kaSAyoMke dravyako adhaHpravRttasaMkramaNake dvArA prApta karake use adhaHsthitigalanAke dvArA aura vidhyAta saMkramaNake dvArA galAneke liye do chayAsaTha sAgara kAla taka samyaktvakA pAlana kiyaa| phira mithyAtvameM jAkara jaba yaha jIva usake prathama samayameM vidyamAna hotA hai taba vaha anantAnubandhiyoMke apakarSaNAdi tInoMkI apekSA jhInasthitivAle jaghanya karmaparamANuoMkA svAmI hotA hai| * eka Avali kAla taka mithyAtvake sAtha rahA huA vahI jIva udayase jhInasthitivAle jaghanya karma paramANuoMkA svAmI hai| 6556. jo kSapita kamArAkI vidhise Akara do chayAsaTha sAgara kAla taka paribhramaNa karake mithyAdRSTi huA hai aura jise mithyAdRSTike prathama samayase lekara mithyAtvake sAtha rahate hue eka zrAvalikAla huA hai aisA vahI mithyAdRSTi jIva adhikRta karmoke udayakI apekSA jhIna sthitivAle jaghanya karma paramANuoMkA svAmI hotA hai yaha isa sUtrakA artha hai / yahA~ para prathama samayavartI mithyAdRSTiko chor3akara eka Avalike antima samayameM jaghanya svAmitvake kathana karanekA kAraNa pahale kaha Aye haiN| zaMkA-udayAvalike bAhara jaghanya svAmitva kyoM nahIM diyA ? samAdhAna-nahIM, kyoMki udayAvalike bAhara samAna sthitimeM sthita dravyakA saMkramaNa ho jAnese usakI apekSA udayameM adhika dravyakI prApti ho jAtI hai, isaliye udayAvalike bAhara jaghanya svAmitva nahIM diyaa| vizeSArtha-yahA~ udayakI apekSA anantAnubandhiyoMke jhonasthitivAle jaghanya karma paramANuoMkA svAmI batalAyA hai| yadyapi isakA svAmI bhI vahI hotA hai jo kSapitakAzakI Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 jayadhavalAsa hide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 * sayavedassa jahaNNayamokaNAditiyahaM pi bhIDidiyaM kassa ? 6557. sugamaM / * abhavasiddhiyapAoggeNa jahaNNaeNa kammeNa tipalidovamiesu uvaNNo / tado tomuhutta se se sammattaM laddha, vechAvadvisAgarovamANi sammattamaNupAlida, saMjamAsaMjamaM saMjamaM ca bahuso gado / cattAri vAre kasAe uvasAmittA apacchime bhave puvvakoDi Auo masso jAdo / tado desUNapuvva koDisaM jamamagupAliyUNa aMtomuhutta sese pariNAmapacaeNa asaMjamaM do / tAvajo jAva guNaseDhI siggalidA ti / tado saMjamaM paDivajjiyUe tomuhutte kammarkhayaM kAhidi tti tassa paDhamasamayasaMjamaM paDivaNNassa jahaNayaM tinhaM pijhIeDidiyaM / 1558. edassa sAmittamuttassa atthavivaraNaM kassAmo / taM jahA jo jIvo vidhise Akara aura do chayAsaTha sAgara kAla taka samyaktvake sAtha rahakara midhyAtvako prApta huA hai para yaha svAmitva midhyAtva ko prApta honeke prathama samaya meM na dekara eka Avalike antima samayameM denA cAhiye, kyoMki taba udayameM anantAnubandhIke sabase kama karma paramANu pAye jAte haiM / isa para kisI zaMkAkArakA kahanA hai ki sthiti ke anusAra uttarottara eka eka cayakI hAni hotI jAtI hai, ataH udadyAvalike bAharake niSekake udayameM prApta hone para aura bhI kama dravya prApta hogA, isaliye yaha jaghanya svAmitva udayAvalikI antima sthitimeM na dekara udadyAvalike bAharakI sthiti meM denA cAhiye / para yaha zaMkA ThIka nahIM hai, kyoMki midhyAtvameM anantAnubandhIkA bandha hotA hai, isaliye isameM anya sajAtIya prakRtiyoMkA saMkramaNa hokara udayAvalike bAharakA dravya bar3ha jAtA hai, isaliye vahA~ jaghanya svAmitva nahIM diyA jA sakatA hai / * napuMsakavedake apakarSaNAdi tInoM kI apekSA jhInasthitivAle jaghanya karmaparamANuoM kA svAmI kauna hai ? - $ 557. yaha sUtra sugama hai / * koI eka jIva abhavyoMke yogya jaghanya satkarmake sAtha tIna palyopamakI AyuvAloMmeM utpanna huA | phira antarmuhUrta zeSa raha jAne para samyaktvako prApta karake do chayAsaTha sAgara kAlataka samyaktvakA pAlana kiyaa| phira bahuta bAra saMyamAsaMyama aura saMyamako prApta huaa| phira cAra bAra kaSAyoMkA upazama karake antima bhavameM eka pUrva koTikI AyuvAlA manuSya huA / phira kucha kama eka pUrva koTi kAla taka saMyama kA pAlana karake jaba antarmuhUrta zeSa rahA taba pariNAmavaza asaMyamako prApta huA aura guNazreNi galane taka asaMyama ke sAtha rahA / phira saMyamako prApta hokara jo antarmuhUrta meM karmakSaya karegA vaha prathama samayavartI saMyamI jIva tInoM kI apekSA jhIna sthitivAle jaghanya karma paramANuoMkA svAmI hai / 558. aba isa svAmitva sUtrake arthakA khulAsA karate haiM / vaha isa prakAra hai - jo jIva Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] padesa vittIe kINAjhINacUliyAe sAmittaM 335 abhavasiddhiyapAoggeNa jahaNNaeNa kammeNa saha gado tipalido miesa uvavaNNo ti ettha pdsNbNdho| kimahameso tipalidovamiesuppA ido ce ? Na, NavuMsaya vedabaMdha - virahiesa suhatilessiesa pajjattakAle tabbaMdhavocchedaM kAUNAeNa viNA adhahidIe parapayaDisakameNa ca thovayaragobucchAo gAliya aijahaNNIkayaNiruddha govucchagahaNa ha tatthupAyAdo / tado ceya teNa gAlidatipalidovamamettaNakuMsayavedaNiseeNa sagAue tomuhutase sammataM laddhaM vedAvadvisAgarovamANi sammattamaNupAlidamidi suttAvayavo susaMbaddho / sammattapAhammeNa baMdhavirahiyassa NavuMsayavedassa tattha vedyAvadvisAmarovamapamANadhUlagobucchAo gAliya aisahagovucchAhiM jahaNNasAmittavihANDa' tahA bhamANassa shlttdNsnnaado| ettheva visesaM tara parUvaNaha saMjamAsaMjamaM saMjamaM ca bahuso gado ti suttAvayavassa avyaaro| Na bahuvAraM saMjamA saMjamAdilaMbho Niratthao, guNase viNijjarAe NavuMsayavedapayadaNiseyANaM NijjaraNeNa tassa sahalatadaMsaNAdo / kimeso vevasAgarovamANamavyaMtare ceya asaI saMjamA saMjama - aNaMtANubaMdhivisaMjoyaNapariyaTTaNavAre karei Aho tatto puvyameveti pucchide tatto puvvameva abhavasiddhiya abhavyoM ke yogya jaghanya karmake sAtha gayA aura tIna palyakI AyuvAloMmeM utpanna huA isa prakAra yahA~ padoM kA sambandha kara lenA cAhiye / zaMkA- isa jIvako tIna palyakI AyuvAloMmeM kyoM utpanna karAyA hai ? samAdhAna- nahIM, kyoMki eka to vahA~ napuMsaka vedakA bandha nahIM hotA dUsare zubha tIna lezyAe~ pAI jAtI haiM isaliye vahA~ paryApta kAlameM napuMsakavedakI bandha vyucchitti karAkara AAyake binA adhaHsthitike dvArA aura paraprakRti saMkramaNake dvArA stokatara gopucchAoM ko galAkara vivakSita karmake prati jaghanya gopucchA prApta karaneke liye isa jIvako tIna palkI Ayu vAloM meM utpanna karAyA hai / tadantara tIna palya pramANa napuMsakavedake niSekoMko galAkara jaba Ayu meM antarmuhUrta zeSa rahatA hai taba samyaktvako grahaNa kara usane do chayAsaTha sAgara kAla taka usakA pAlana kiyaa| isa prakAra sUtrake pada susaMbaddha haiM / phira samyaktva ke prabhAvase vahA~ bandharahita napuMsaka veda ke do chayAsaTha sAgarapramANa sthUla gopucchAoMko galAkara atisUkSma gopucchAoMke dvArA jaghanya svAmitvako prApta karaneke liye isa prakArake paribhramaNa karAne meM lAbha dekhA jAtA hai| tathA isImeM vizeSa antarakA kathana karaneke liye 'saMyamAsaMyama aura saMyamako bahuta bAra prApta huA' sUtrake isa hissekI racanA huI hai / saMyamAsaMyama AdikA bahuta bAra prApta karanA nirarthaka bhI nahIM hai, kyoMki guNazreNinirjarAke dvArA napuMsakavedake prakRta niSekoMkI nirjarA ho jAnese usakI saphalatA dekhI jAtI hai / zaMkA- kyA yaha do chayAsaTha sAgara kAlake bhItara hI aneka bAra saMyamAsaMyama aura anantAnubandhIkI visaMyojanA ke parivartana vAroMko karatA hai yA isase pahale hI ? samAdhAna - do chayAsaTha sAgara kAlako prApta honeke pUrva hI jaba yaha jIva abhavyoM ke Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 pAoggajahaNNasaMtakammeNAgaMtUNa tasemuppajjiya tipalidovamiesuppajjamANo tammi saMdhIe palidovamassa asaMkhejadibhAgamettaguNaseDiNijjarAkAlabhaMtare sesakammANaM va saMjamAsaMjamAdikaMDayANi thovUNANi kAdUNa puNo tattha jANi parisesidANi tANi vechAvahisAgarovamabhaMtare kattha vi kattha ki vikkhittasarUveNa karedi tti eso ettha pariNicchao, muttassedassa aMtadIpayattAdo / 6556. atraivAvAntaravyApAravizeSapratipAdanArthamuttarasUtrAvayavaH-cattAri vAre kasAe uvasAmittA apacchime bhave puvvakoDiAuo maNusso jAdo idi / palidovamAsaMkhejadibhAgamettasaMjamAsaMjamAdikaMDayANamasaMjamakaMDayANaM ca aMtarAlesu samayAviroheNa cattAri kasAuvasAmaNavAre guNaseDhiNijjarAviNAbhAviteNa payadovajogI aNupAliya carimadehaharo dIhAuo maNuso jAdo ti vuttaM hoi / Na puvvakoDAue uppAdo Niratthao, guNase DhiNijjarAviNAbhAvidIhasaMjamAe payadovajogitAdo tti tassa sahalattapadaMsaNahamuvarimo muttAvayavo-tado desUNapuvakoDisaMjamamaNupAliyUNe ti / ettha desUNapamANamahavassANi aMtomuhuttabbhahiyANi / evaM desUNapuvakoDisaMjamaguNaseDhiNijjaraM kAUNAvahidassa AsaNNe sAmittasamae vAcAravisesapaduppAyaNahamaMtomuhuttasese pariNAmapaccaeNa asaMjamaM gado ti uttaM / 560. etthuddese asaMjamagamaNe phalaM parUvei-tAva asaMjado jAva guNaseDhI yogya jaghanya satkarmake sAtha Akara aura basoMmeM utpanna hokara tIna palyakI AyuvAloMmeM utpanna honekI sthitimeM hotA hai taba isa madhyakAla meM palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa guNazreNinirjarA kAlake bhItara zeSa karmoM ke samAna kucha kama saMyamAsaMyamAdi kANDakoMko karake phira vahA~ jo kama zeSa bacate haiM unheM do chayAsaTha sAgara kAlake bhItara kahIM kahIM truTita (vikSipta) rUpase karatA hai isa prakAra yahA~ yaha nizcaya karanA cAhiye, kyoMki yaha sUtra antadIpaka hai / 6559. aba yahIM para avAntara vyApAravizeSakA kathana karaneke liye sUtrakA agalA hissA AyA hai ki cAra bAra kaSAyoMkA upazama karake antima bhavameM pUrvakoTikI AyuvAlA manuSya huaa| isakA Azaya yaha hai ki palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa saMyamAsaMyama Adi kANDakoMke aura ATha saMyama kANDakoMke antarAlameM AgamameM jo vidhi batalAI hai usa vidhise guNazreNinirjarAkA avinAbhAvI honese prakRtameM upayogI cAra kaSAyoMke upazAmana vAroMko karake bar3I AyuvAlA caramazarIrI manuSya huaa| yadi kahA jAya ki eka pUrvakoTikI AyuvAle manuSyameM utpanna karAnA vyartha hai so bhI bAta nahIM hai, kyoMki saMyamakAlakA bar3Apana guNaneNi nirjarAkA avinAbhAvI honese prakRtameM usakA upayoga hai, isaliye isakI saphalatA dikhalAne ke liye sUtrake AgekA 'tado desUNaputvakoDisaMjamamaNupAliyUNa' yaha hissA racA gayA hai| yahA~para dezonakA pramANa antarmuhUrta adhika ATha varSa hai| isa prakAra kucha kama pUrvakoTi kAlataka saMyamaguNazreNinirjarAko karake sthita hue jIvake vivakSita svAmitva samayake samIpameM A jAnepara vyApAravizeSako batalAneke liye 'jo antarmuhUrta kAlake zeSa rahanepara pariNAmoMkI paravazatAke kAraNa asaMyamako prApta huA' yaha kahA hai| 6560. aba yahA~ asaMyamako prApta honekA prayojana kahate haiM-yaha jIva tabataka asaMyata Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe sAmittaM 337 NiggalidA tti / jAva saMjadeNa kadA guNaseDhI NiravasesaM galidA tAva asaMjado hoUNacchido tti vuttaM hoi| Na cedaM NiratthayaM, guNaseDhigovucchAo asaMkhejapaMciMdiyasamayapabaddhapamANAo gAliya aisaNhagovucchANaM sAmittavisaIkaraNeNa phalovalaMbhAdo / evamasaMjadabhAveNa guNaseDhiM NiggAliya puNo kettieNa vAvAreNa jahaNNasAmittaM paDivajjai ti / etyuttaramAha-tado saMjamaM paDivajjiyaNa iccAiNA / tado asaMjamAdo saMjamaM paDivajjiya savvaNiruddhaNaMtomuhutteNa kammaravayaM kAhidi tti avahidassa tassa paDhamasamayasaMjamaM paDivaNNassa jahaNNayamokaDDaNAditiNhaM pi jhINahidiyaM hoi tti suttthsNbdho| saMjadavidiyAdisamaesu kima sAmittaM Na dijade 1 Na, saMjamaguNapAhammeNa puNo vi udayAvaliyabAhire NikkhittAe guNaseDhIe udayAvaliyambhaMtarappavese jhnnnntaannuvvttiido| tamhA ettieNa payatteNa saNhIkayasamayUNAvaliyamettagovucchAo ghettUNa saMjadapaDhamasamae payadajahaNNasAmittaM hoi tti muttatyasamuccayo / ettha sisso bhaNadi-edamhAdo samayUNAvaliyamettagovucchadavvAdo jahaNNayamaNNamokaDDaNAdijhINahidiyaM pecchaamo| taM kadhamidi bhaNide eso ceva rahatA hai jaba taka guNazreNi nirjIrNa hotI hai| jaba taka saMyatake dvArA kI gaI guNazreNi pUrI galatI hai taba taka yaha jIva asaMyata hokara rahatA hai yaha ukta kathanakA tAtparya hai| yadi kahA jAya ki yaha saba kathana karanA nirarthaka hai so bhI bAta nahIM hai, kyoMki pazcandriyoMke asaMkhyAta samayaprabaddhapramANa guNazreNigopucchAoMko galAkara prakRta svAmitvakI viSayabhUta atisUkSma gopucchAoMke karane rUpase isakA phala pAyA jAtA hai| isa prakAra asaMyatarUpa bhAvake dvArA guNazreNiko galA kara phira kitanI pravRtti karake jaghanya svAmitvako prApta hotA hai ? Age yahI batalAneke liye 'tado saMjamaM paDivajjiyUNa' ityAdi kahA hai| Azaya yaha hai ki phira asaMyamase saMyamako prApta huA / isa bAra saMyamako taba prApta karAnA cAhie jaba aura saba vidhike sAtha karmakSayako antarmuhUrta meM karanekI sthitimeM A jaay| isa prakAra saMyamako prApta hokara jo usake prathama samayameM sthita hai vaha apakarSaNAdi tInoMkI apekSA jhInasthitivAle jaghanya napuMsakavedasambandhI karmaparamANuoMkA svAmI hotA hai yaha isa sUtrakA Azaya hai / zaMkA-saMyata honese lekara dUsare Adi samayoMmeM yaha jaghanya svAmitva kyoM nahIM diyA gayA hai ? samAdhAna-nahIM, kyoMki saMyamaguNakI pradhAnatAse phira bhI udyAvalike bAhara jo guNazreNikI racanA huI hai usake udayAvalike bhItara praveza karane para jaghanyapanA nahIM bana sakatA hai| isaliye itane prayatnase sUkSma kI gaI eka samaya kama eka zrAvalipramANa gopucchAoMko lekara saMyatake prathama samayameM prakRta jaghanya svAmitva hotA hai yaha isa sUtrakA samuccayarUpa artha hai| zaMkA-yahA~ koI ziSya kahatA hai ki yaha jo eka samaya kama eka zrAvalipramANa gopucchA dravya hai isase hama apakarSaNAdi tInakI apekSA mInasthitivAlA anya jaghanya dravya dekhate haiM vaha kaise aisA pUchane para vaha bolatA hai ki kSapitakAzakI vidhise bhramaNa karake Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 khavidakammasiyalakkhaNeNa bhamidajIvo puvakoDisaMjamaguNaseDhiNijjaraM kariya aMtomuhuttAvasese jIvidavvae ti uvasamaseDhimArUDho aMtarakiriyAparisamattIe gAlidasamayUNAvalio kAlagado vemANio devo jAdo / so ca devesuppaNNapaDhamasamayammi purisavedamokaDDiyUNudayAdiNikkhevaM karei, udayAbhAveNa okaDDijamANaNaqsayavedAdipayaDINamudayAvaliyabAhire NikkhevaM karei / evamudayAvaliyabAhire govucchAyAreNa NisittaNaqsayavedassa jAdhe vidiyasamayadevassa eyagovucchamettamudayAvaliyabbhaMtaraM pavisai tAdhe tattha Naqsayavedassa prokaDDaNAditiNhaM pi jahaNNajhINahidiyaM hoi| pubillajahaNNasAmittavisaIkayasamayUNAvaliyametaNiseehiMto edassa eyaNiseyamettassa thovayarattadaMsaNAdo ti ? NedaM ghaDade, pUvillajahaNNadavvAdo edassa asaMkhejaguNatuvalaMbhAdo / taM jahA-imassa devassa saMkhejjasAgarovamapamANAuhidimetto sammattakAlo ajja vi atthi| saMpahi ettiyamettaNisee gAliya apacchime maNussabhave avahido puvilljhnnnndvysaamitro| edassa puNa asaMkhejaguNahANimettagovucchAo NAja ki galaMti, teNa samayUNAvaliyamettaNiseyadavvAdo edameyahididavvamasaMkhejjaguNaM hoi, saMkhejasAgarovamabhaMtaraNANAguNahANisalAgANamaNNoNNabhattharAsIe samayUNAbaliovaTTidAe guNagArasarUveNa dsnnaado| tamhA suttuttameva AyA huA yahI jIva eka pUrvakoTi kAla taka saMyamasambandhI guNazreNikI nirjarA karake jaba jIvanameM antarmuhUrta zeSa rahA taba upazamazreNi para car3hA aura antara kriyAko samApta karake tathA napusaMkavedakI eka samaya kama eka AvalipramANa prathama sthitiko galAkara marA aura vaimAnika deva ho gyaa| aura vaha devoMmeM utpanna honeke prathama samayameM puruSavedakA apakarSaNa karake usakA udaya samayase lekara nikSepa karatA hai tathA udaya na honese apakarSaNako prApta huI napuMsakaveda Adi prakRtiyoMkA udayAvalike bAhara nikSepa karatA hai| isa prakAra udayAvalike bAhara gopucchAke AkArarUpase jo napuMsakavedakA dravya nikSipta hotA hai usameMse jaba dvitIya samayavartI devake eka gopucchApramANa dravya udayAvalike bhItara praveza karatA hai taba vahA~ apakarSaNAdi tInoMkI apekSA napuMsakavedakA jaghanya mInasthitika dravya prApta hotA hai| isa prakAra pUrvokta jaghanya svAmitvake viSayabhUta eka samaya kama eka AvalipramANa niSekoMse yaha eka niSekapramANa dravya alpa dekhA jAtA hai ? samAdhAna-yaha kahanA ghaTita nahIM hotA, kyoMki pUrvokta jaghanya dravyase yaha dravya asaMkhyAtaguNA pAyA jAtA hai| khulAsA isa prakAra hai-isa devake saMkhyAta sAgara AyupramANa samyaktva kAla abhI bhI zeSa hai| aba itane niSekoMko galAkara antima manuSyabhavameM utpanna hone para pUrvokta jaghanya dravyakA svAmI hotA hai| parantu isa dravyakI asaMkhyAta guNahAnipramANa gopucchAe~ abhI bhI galI nahIM haiM, isaliye eka samaya kama eka AvalipramANa niSekoMke dravyase yaha eka sthitigata dravya asaMkhyAtaguNA hotA hai, kyoMki yahA~ saMkhyAta sAgarake bhItara nAnA guNahAnizalAkAoMkI anyonyAbhyasta rAziko eka samaya kama eka Avalise bhAjita karane para jo labdha AtA hai utanA guNakAra dekhA jAtA hai| isaliye sUtrameM kahA huA hI svAmitva Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] padesavihattIe mINAjhINacUliyAe sAmittaM 339 339 sAmittaM giravajamidi siddhaM / * itthivedassa vi jahaeNayANi tiNi vi jhINahidiyANi edassa ceva tipalidovamiesu No uvavaraNayassa kAyavvANi / nirdoSa hai yaha bAta siddha huii| vizeSArtha- yahA~ apakarSaNAdi tInakI apekSA napuMsakavedake jhInasthitivAle jaghanya karmaparamANuoMkA svAmI batalAyA hai| isake liye sUtrameM jo vidhi batalAI hai vaha saba kSapitakAzakI vidhi hai, isaliye isakA yahA~ vizeSa khulAsA nahIM kiyA jAtA hai| TIkAmeM usakA khulAsA kiyA hI hai| kintu kucha bAteM yahA~ jJAtavya haiM, isaliye una para prakAza DAlA jAtA hai| prathama bAta to yaha hai ki sUtra meM pahale do chayAsaTha sAgara kAla taka samyaktvake sAtha paribhramaNa karAke phira saMyamAsaMyama Adi kANDakoMke karanekA nirdeza kiyA hai, isaliye yaha prazna huA ki ye saMyamAsaMyamAdi kANDakoMmeM paribhramaNa karaneke bAra do chayAsaTha sAgara kAla taka paribhramaNa karaneke pahale hote haiM yA bAdameM hote haiM ? isa zaMkAkA jo samAdhAna kiyA hai usakA Azaya yaha hai ki ye do chayAsaTha sAgara kAla taka samyaktvake sAtha paribhramaNa karaneke pahale hI ho jAte haiM, kyoMki jisa samaya ye hote haiM vaha kAla isake pahale hI prApta hotA hai| pahale jaghanya pradezasatkarmakA nirdeza karate hue bhI saMyamAsaMyamAdikake kANDakoMko karAke hI do chayAsaTha sAgara kAla taka samyaktvake sAtha bhramaNa karAyA gayA hai| isase bhI ukta bAtakI hI puSTi hotI hai, isaliye yahA~ sUtra meM jo vyatikramase nirdeza kiyA hai vaha koI khAsa artha nahIM rakhatA aisA yahA~ samajhanA cAhiye / dUsarI bAta yaha hai ki sUtrameM jo yaha nirdeza kiyA hai ki aisA jIva pUrvokta vidhise Akara jaba antameM saMyamI hotA hai taba saMyamako prApta karaneke prathama samayameM prakRta jaghanya svAmitvakA vidhAna karanA caahiye| isa para zaMkAkArakA yaha kahanA hai ki yadi prathama samayameM jaghanya svAmitva na dekara dvitIyAdi samayoMmeM jaghanya svAmitva diyA jAtA hai to isase vizeSa lAbha hai| vaha yaha ki prathama samayameM eka samaya kama eka AvalipramANa niSekoMmeM jitanA dravya hotA hai dvitIyAdi samayoMmeM vaha aura kama ho jAyagA, kyoMki Age Ageke niSekoMmeM eka eka cayaghATa dravya dekhA jAtA hai| isa zaMkAkA jo samAdhAna kiyA hai usakA bhAva yaha hai ki saMyamako prApta hote hI prathama samayase yaha jIva guNazreNikI racanA karane lagatA hai / yataH napuMsakaveda anudayarUpa prakRti hai ataH isakI guNazraNi racanA udayAvalike bAharake niSekoMmeM hogii| aba jaba yaha jIva dUsare samayameM jAtA hai taba isake udayAvalike bhItarakA prathama niSeka stivuka saMkramaNake dvArA anya prakRtirUpa pariNama jAnese udayAvalike bAharakA eka niSeka udayAvalimeM praviSTa ho jAtA hai| yataH udayAvalimeM praviSTa hue isa niSekameM prathama samayameM apakarSita huA guNazreNi dravya bhI A milA hai ataH dUsare samayameM eka samaya kama eka zrAvalipramANa niSekoMkA jo dravya hai vaha prathama samayameM prApta hue eka samaya kama eka AvalipramANa niSekoMke dravyase adhika ho jAtA hai, ataH dvitIyAdi samayoMmeM jaghanya svAmitvakA vidhAna na karake prathama samayameM hI kiyA hai| __* apakarSaNAdi tInoMkI apekSA strIvedake jhInasthitivAle jaghanya dravyakA bhI svAmI yahI jIva hai| kintu ise tIna palyakI AyuvAloMmeM utpanna nahIM karAnA caahiye| Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 9561. edassa caivANaMtaraparuvidasAmiyassa itthaveda saMbaMdhINi tiNi vi payada jahaNNajhINaDidiyANi vattavvANi / Navari tipalidovamiesa aNuvavaNNassa kAvvANi / kudo ? tattha NakuMsayavedasseva itthivedassa baMdhabocchedAbhAveNa tatthupAyaNe phalAvalaM bhAdo | 340 'sayavedassa jaharaNayamudayAdo kI hidiyaM kassa ? 9562. sugamaM / jAva * suhumaNigode kamma hidimaNupAliyUNa tasesu zrAgado / saMjamAsaMjamaM saMjamaM sammattaM ca bahuso gao / cattAri vAre kasAe uvasAmittA tado eiMdie gado / palidovamassa asaMkhejjadibhAgamacchido tAva uvasAmaya samayapabaddhA piggalidA tti / tado puNo magussesu Agado / puvvakoDI desUrNa saMjamamaNupAliyUNa aMtomuhutta sese micchattaM gado / dasavassasahassiesa devesu uvavaraNo / aMto muhuttamuvavaraNeNa sammattaM laddhamaMtomuhuttAbasese jIvidasar tti micchattaM gado / tado vikaDidAo hiMdIo tappA oggasavvarahassAe micchattaddhAe eiMdiesubavaNNo / tattha vi 6561 yaha jo anantara jaghanya svAmI kaha Aye haiM usake hI strIveda sambandhI tInoM prakRta jaghanya kInasthitika dravya kahanA cAhiye / kintu tIna palyakI AyuvAloMmeM utpanna nahIM hue tad yaha saba vidhi batalAnI cAhiye, kyoMki tIna palyakI AyuvAloMmeM jaise napuMsakavedakI bandhavyucchitti pAI jAtI hai vaise strIvedakI bandhavyucchitti nahIM pAI jAtI, isaliye vahA~ utpanna karAne meM koI lAbha nahIM hai / * napuMsakavedake udayase jhInasthitivAle jaghanya dravyakA svAmI kauna hai ? 9562 yaha sUtra sugama hai / 1 * jo jIva sUkSma nigodiyoMmeM karmasthiti pramANakAla taka rahakara trasoMmeM AyA hai / phira jisane aneka bAra saMyamAsaMyama, saMyama aura samyaktrako karake cAra bAra kaSAyakA upazama kiyA hai / phira ekendriyoMmeM jAkara upazAmakasambandhI samayabaddhoM ke galane meM laganevAle palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAlataka vahA~ rahA / phira manuSyoMmeM Akara aura kucha kama eka pUrvakoTi kAla taka saMyamakA pAlana karate hue jaba antarmuhUrta kAla zeSa bacA taba mithyAtva meM gayA / phira dasa hajAra varSakI yuvAle devoMmeM utpanna huA aura utpanna hone ke antarmuhUrta bAda samyaktvako prApta kiyA tathA jaba Ayu meM antarmuhUrta bAkI bacA taba mithyAtvako prApta huA / aura vahA~ samyaktvakI apekSA sthitiyoM ko bar3hAkara tatprAyogya sabase jaghanya mithyAtvakA kAla zeSa rahanepara ekendriyoMmeM utpanna huA / phira vahA~ tatprAyogya utkRSTa saMklezako prApta huA vaha Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] padesavihattIe jhINAmINacUliyAe sAmittaM 341 tappAoggaukkassayaM saMkilesaM gado tassa paDhamasamayaeiMdiyassa jahaeNayamudayAdo jhINahidiyaM / 6563. ettha muhumaNigodesu kammahidimaNupAliyUge tti vutte muhumavaNapphadikAiesu jo jIvo savvAvAsayavisuddho saMto kammahidimaNupAliyUNAgado tti ghettavvaM, aNNahA khavidakammaMsiyattavirohAdo / evamabhavasiddhiyapAoggajahaNNasaMtakammaM kAUNa tasesu aagdo| Na ca tasapajjAyapariNAmo suhumaNigodajogAdo asaMkhejjaguNajogo vi saMto Nipphalo ti jANAvaNa saMjamAsaMjamaM saMjamaM sammattaM ca bahuso gado iccAdI bhaNidaM / saMjamAsaMjamAdiguNaseDhiNijjarAe paDisamayamasaMkhejapaMciMdiyasamayapabaddhapaDibaddhAe eiMdiyasaMcayassa gAlaNeNa phalovalaMbhAdo / Na ca etthataNasaMcayassa jogabahuttamAsaMkaNijjaM, tassa vAraM paDi saMkhejAvaliyamettavayAdo asaMkhejjaguNahINataNeNa pAhaNiyAbhAvAdo puNo vi tassa eiMdiesu palidovamAsaMkhejjadibhAgamettakAleNa gAlaNAdo c| tadevAha-tado eiMdie gado ityAdI / ettha jadi vi uvasAmo NavUsayavedaM Na baMdhai, to vi purisavedAdINaM tattha badhasaMbhavAdo tesiM Navakabadhassa gAlaNahameso eIdie pavesido / Na tesiM kammaMsANamuvasAmayasamaya prathama samayavartI ekendriya jIva udayase jhInasthitivAle jaghanya dravyakA svAmI hai| 6563 yahA~ sUtrameM jo 'suhumaNigodesu kammaDhidimaNupAliyUNa' kahA hai so isakA Azaya yaha hai ki saba AvazyakoMse vizuddha hotA huA jo jIva sUkSma vanaspatikAyikoMmeM karma sthitipramANa kAla taka raha kara bAhara AyA hai| anyathA use kSapitakAMza mAnanemeM virodha zrAtA hai / isa prakAra yaha abhavyoMke yogya jaghanya satkarma karake trasoMmeM utpanna huaa| yahi kahA jAya ki sUkSma nigodiyoMke yogase trasaparyAyameM prApta honevAlA yoga asaMkhyAtaguNA hotA hai, isaliye trasaparyAyakA prApta karAnA niSphala hai so yaha bAta bhI nahIM hai| basa isI bAtakA jJAna karAneke liye sUtrameM 'saMjamAsaMjamaM saMjamaM sammattaM ca bahuso gado' ityAdi sUtra vacana kahA hai| pratyeka samayameM paMcendriyoMke asaMkhyAta samayaprabaddhoMse sambandha rakhanevAlI saMyamAsaMyama Adi sambandhI guNazreNinirjarAke dvArA ekendriya paryAyameM hue saMcayako galA detA hai| isa prakAra trasaparyAyameM utpanna honekI yaha saphalatA hai| yadi kahA jAya ki isa trasa paryAyameM saMcaya hotA hai vaha yogakI bahutAyata ke kAraNa bahuta hotA hai so aisI AzaMkA karanI bhI ThIka nahIM hai, kyoMki yahA~ para jo pratyeka bAra saMkhyAta AvalipramANa samayaprabaddhoMkA udaya hotA hai usase vaha asaMkhyAtaguNA hIna hotA hai, isaliye prakRtameM usakI pradhAnatA nahIM hai| dUsare phirase ekendriyoM meM jAkara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAlake dvArA use galA detA hai| isakAra isI bAtake batalAneke liye sUtra meM 'tado eiMdie gado' ityAdi vAkya kahA hai| yahA~ para yadyapi upazAmaka jIva napuMsakavedakA bandha nahIM karatA hai to bhI puruSavedAdikakA vahA~ bandha sambhava honese inake navakabandhake gAlana karaneke liye ise ekendriyoMmeM utpanna karAyA hai| yadi kahA jAya ki ve karmaparamANu upa Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 jayadhavalA sahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 pabaddhesu galidesu NavaMsayavedassa phalAbhAvo tti AsaMkaNijjaM, tesimagAlaNe bajjhamANavedijja mANaNakuMsaya vedapayaDIe uvari parapaya DisaMkamatthivukkasaM kamadavvassa bahutapasaMgAdo / tado tappariharaNahamahavastavyaM taraNakuMsayavedasaMcayagAlaNaha ca tattha paveso padovajogi ti siddhaM / 564. aMtadIvayaM cevedamuvasAmaya samayapavaddhaNiggAlaNavayaNaM, teNa saMjadAsaMjadAdisamayapabaddha NiggAlaNaDa meso bahuso guNase DhiNijjirAkAlabdhaMtare suhumeIdiesa pavesaNijja / ettha puNa suttAvayave niravayavaparUvidAvayavabhAvatthe evaM padasaMbaMdho kAyanvo - tado pacchA eiMdie gado saMto tAva acchido jAva uvasAmaya samayapabaddhA gAlidA ti / ttiyakAlaM ? palidovamassa asaMkhejjadibhAgaM, aNNA uvasAmayasamayapabaddhANaM NiggalaNANutravattIdo / 9565 evaM kammaM hadasamutpattiyaM kAUNa tatthataNasaMcayagAlaNaDa tado puNo maNusse Agado ti vRttaM / tatthAgadassa vAvAravisesapa duSpAyaNaDhamAha - pucakoDI deNaM saMjayamaNupA liyUNa aMtomuhutta sese micchataM gdo| saMjamaguNaseDhiNijjarAe taM maNulabhavaM sahalaM kAUNa savvajahaNato muhutta sese Ae deva dipAoge micchataM gado zAmakake samayaprabaddhoM ke sAtha hI gala jAte haiM, isaliye isase napuMsakavedako koI lAbha nahIM hai so aisI AzaMkA karanA bhI ThIka nahIM hai, kyoMki una karmaparamANuoMke nahIM galane para baMdhanevAlI napuMsaka veda prakRti meM paraprakRtisaMkramaNa ke dvArA aura udayako prApta huI napuMsakaveda prakRti meM stivuka saMkramaNa ke dvArA bahuta dravyakA prasaMga prApta hotA hai / isaliye doSakA parihAra karaneke liye aura ATha varSake bhItara napuMsakavedakA jo saMcaya huA hai use gajAneke liye ekendriyoM meM praveza karAnA prakRtameM upayogI hai yaha siddha huA / $564 sUtra meM 'uvasAmayasamayapabaddhA siggalidA' yaha jo vacana diyA hai vaha antadIpaka hai, isaliye isase yaha jJAta hotA hai ki saMyatAsaMyata Adike samayaprabaddhoMko galAne ke liye bhI isa jIvako bahuta bAra guNazreNinirjarA kAlake bhItara sUkSma ekendriyoMmeM praveza karAnA cAhiye | kintu yahA~ para sUtrake isa hisse ke saba avayavoMkA bhAvArthaM kahane para padoMkA sambandha isa prakAra karanA cAhiye - isake bAda upazAmaka ke samayaprabaddha galane taka yaha jIva ekendriyoM meM rahA / vahA~ kitane kAlalaka rahA yaha batalAne ke lie 'palya ke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAlataka rahA' yaha kahA hai / anyathA upazAmakake samayaprabaddha nahIM gala sakate haiM / $ 565 isa prakAra karmako hatasamutpattika karake ekendriyoM meM hue saMcayako galAneke liye 'to puNo masse gado' yaha sUtravacana kahA hai| phira manuSyoM meM Akara jo vyApAra vizeSa hotA hai usakA kathana karane ke liye 'pucvakoDI deNaM saMjama maNupA liyUga aMtomuhutta sese micchattaM gado' sUtra vacana kahA hai / saMyamaguNazreNinirjarAke dvArA usa manuSya bhavako saphala karake jaba sabase jaghanya antarmuhUrta kAla zeSa rahatA hai taba devagatike yogya AyukA bandha karake mithyAtvako prApta huA yaha ukta kathanakA tAtparya hai / 1. tA0 pratau 'phalAbhAvAdo' iti pAThaH / Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .0 22] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe sAmittaM tti uttaM hoi / AmaraNaMtaM guNaseDhiNijjaramakarAviya kimahameso micchattaM NIdo ? Na, aNNahA dasavassasahassiema devesu uvvjjaavedumskkiyttaado| tatthuppAyaNaM ca savvalahu eiMdiemuppAiya sAmitavihANahamavagaMtavvaM / jai evaM saMjado ceva aMtomuhuttasesAuo micchattavaseNa eiMdiesuppAeyavyo / dasavassasahassiyadevesuppAyaNamaNatthayaM, dasavassasahassabbhaMtarasaMcayassa tattha saMbhaveNa phalANuvalaM bhaado| Na aMtomuhuttamuvavaNNeNa sammattaM laddhamiccedeNa suttAvayaveNa tassa parihAro, tthivukasakamavaseNa tatthataNapurisavedasaMcayassa duppaDisehAdo ti ? ettha parihAro vuccade---Na tAva eso saMjado micchattaM Nedga eiMdiesuppAi, sakkijai, tatthuppajjamANassa tassa tivvasaMkileseNa puvvaguNasediNijjarAe thokyarattappasaMgAdo / Na ettha vi tahA pasaMgo, devagaipAoggamicchattadAdo eidiyapAoggamicchattaddhAe saMkilesAvUraNakAlassa ca saMkhejaguNatteNa etthataNahANIdo bahutarahANIe ttthuvlNbhaado| Na ettha devesu saMcao zaMkA-maraNaparyanta guNazreNinirjarA na karAke ise mithyAtvameM kyoM le gaye haiM ? samAdhAna--nahIM, kyoMki mithyAtvameM le jAye binA dasa hajAra varSakI AyuvAle devoMmeM utpanna karAnA azakya hotA, isaliye antameM ise mithyAtvameM le gaye haiN| atizIghra ekendriyoMmeM utpanna karAke prakRta svAmitvakA vidhAna karaneke liye hI dasa hajAra varSakI AyuvAle devoMmeM utpanna karAyA gayA hai yahA~ aisA jAnanA caahiye| zaMkA-yadi aisA hai to saMyatako hI antarmuhUrta Ayuke zeSa rahane para mithyAtvameM le jAkara aura usake kAraNa ekendriyomeM utpanna karAnA caahiye| dasa hajAra varSakI AyuvAle devoMmeM utpanna karAnA anarthaka hai, kyoMki devoMmeM utpanna karAnese dasa hajAra varSake bhItara jo saMcaya prApta hotA hai vaha usake bAda ekendriyoMmeM utpanna karAne para vahA~ pAyA jAtA hai, isaliye devoMmeM utpanna karAnese koI lAbha nahIM hai| yadi kahA jAya ki isase Age sUtrameM jo 'aMtomuhuttamuvavaNNeNa sammattaladdha' ityAdika kahA hai so isa vacanase ukta zaMkAkA parihAra ho jAtA hai so yaha kahanA bhI ThIka nahIM hai, kyoMki devaparyAyameM jo puruSavedakA saMcaya hotA hai ekendriyoMmeM utpanna hone para vaha saMcaya stivukasaMkramaNake dvArA napuMsakavedameM prApta hone laganeke kAraNa usakA niSedha karanA kaThina hai ? samAdhAna---aba ukta zaMkAkA parihAra karate haiM -- isa saMyatako mithyAtvameM le jAkara ekendriyoMmeM to utpanna karAnA zakya nahIM hai, kyoMki jo saMyata mithyAtvameM jAkara ekendriyoMmeM utpanna honevAlA hai usake tIvra saMkleza pAyA jAneke kAraNa pUrvaM guNazreNinirjarA bahuta hI kama prApta hotI hai| __ yadi kahA jAya ki jo saMyata mithyAtvameM jAkara deva honevAlA hai usake bhI tIvra saMklezake kAraNa pUrva guNazreNinirjarA ati svalpa prApta hotI hai so yaha bAta nahIM hai, kyoMki devagatike yogya mithyAtvake kAlase ekendriyake yogya jo mithyAtvakA kAla hai vaha saMkhyAtaguNA hai aura usake yogya saMklezako prApta karanemeM bhI jo kAla lagatA hai vaha bhI saMkhyAtaguNA hai, isaliye ekendriyoMke mithyAtvameM guNazreNinirjarAkI jitanI hAni hoti hai usase devagatike mithyAtvameM bahuta hAni pAI jAtI hai / yadi kahA jAya ki yahA~ devoMmeM adhika saMcaya hotA hai, isaliye ukta doSa to Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 ahio ti uttadoso vi, tassa saMkhejjAvaliyamettasamayapabaddhapamANassa eyasamayaguNaseDhiNijjarAe asaMkhejadibhAgatteNa paahnniyaabhaavaado| edeNeva sesagaIsu vi uppAyaNAsaMkA paDisiddhA, tatthuppattipAoggamicchattaddhAe bhuttdNsnnaado| kimahameso dasavassasahassiesu sammattaM gehavio ? Na, okaDDaNAbahutteNa ahiyArahidIe saNDIkaraNa thaakrnnaado| micchAdihimmi vi etthAsaMtI okaDDaNA bahuI atthi, tado uhayattha vi sarisamedaM phalamidi NAsaMkaNijjaM, tattha prokkaDDaNAdo sammAiDiokkaDDaNAe visohiparataMtAe bhuvyrttdNsnnaado| tamhA suhAsiyamedamaMtomuhuttamuvavaNNeNa teNa sammattaM lddhmidi| evamadhahidIe NijjaraM kAUNa aMtomuhuttAvasese jIvidavyae tti micchattaM gado, eidiemuppattIe aNNahANuvavattIdo micchattameso NIdo / tattha uppAdo kimahamicchijjade ce ? Na, eIdiyovavAdiNo devassa tappacchAyadapaDhamasamae eiMdiyassa ca saMkilesavaseNa ukaDDaNAbahuttamokaDDaNodIraNANaM ca thovattamicchiya tahAbbhuvagamAdo / bA hI rahatA hai arthAt mithyAtvameM le jAkara ekendriyoMmeM utpanna karAnese jo doSa prApta hotA hai vaha doSa yahA~ bhI banA rahatA hai so yaha kahanA bhI ThIka nahIM hai, kyoMki eka devake jo saMkhyAta AvalipramANa samayaprabaddhoMkA saMcaya hotA hai vaha eka samayameM honevAlI guNazroNi nirjarAke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa honese usakI yahA~ pradhAnatA nahIM hai| isIse zeSa gatiyoMmeM bhI utpanna karAnekI AzaMkAkA niSedha ho jAtA hai, kyoMki vahA~ utpanna karAneke yogya mithyAtvakA kAla bahuta dekhA jAtA hai| zaMkA-ise dasa hajAra varSakI AyuvAle devoMmeM le jAkara samyaktva kisaliye grahaNa karAyA gayA hai ? samAdhAna nahIM, kyoMki adhika apakarSaNAke dvArA adhikRta sthitike sukSma karane ke liye vaisA karAyA gayA hai| zaMkA--jo apakarSaNa yahA~ samyagdRSTike nahIM hotA vaha mithyAdRSTike bhI bahuta dekhA jAtA hai isaliye vivakSita lAbha to donoM jagaha hI samAna hai, phira ise samyagdRSTi karAnese kyA samAdhAna_aisI AzaMkA karanA bhI ThIka nahIM hai, kyoMki samyagdRSTike jo apakarSaNa hotA hai vaha vizuddhike nimittase hotA hai isaliye vaha mithyAdRSTike honevAle apakarSaNase bahuta dekhA jAtA hai| isaliye sUtrameM jo 'aMtomuhuttamuvavaNNeNa teNa sammattaM laddhaM' yaha kahA hai so ucita hI kahA hai| isa prakAra ukta jIva adhaHsthitikI nirjarA karatA huA jaba jIvanameM antarmuhUrta kAla zeSa raha jAya taba mithyAtvako prApta huA, kyoMki anyathA ekendriyoMmeM utpatti nahIM bana sakaneke kAraNa ise mithyAtvameM le gaye haiN| zaMkA-aise jIvakA antameM ekendriyoMmeM utpAda kisaliye svIkAra kiyA gayA hai ? samAdhAna-nahIM, kyoMki jo deva ekendriyoMmeM utpanna hotA hai usake ekendriyoM meM utpanna honeke prathama samayameM aura jo ekendriya ekendriyoMmeM utpanna hotA hai usake ekendriyoMmeM utpanna honeke prathama samayameM saMklezake kAraNa utkarSaNa bahuta hotA hai aura apakarSaNa tathA udIraNA lAbha hai ? Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 345 gA0 22 ] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe sAmittaM edassa ceva jANAvaNahamidamAha-tado vikaDDidAo dvidIo ti / savvesi kammANaM hidIo micchattasahagadativyayarasaMkilesavaseNa sammAdihibaMdhAdo viyaDidAo vi dUramakkhiviya pabaddhAo saMtahidIo ca NiruddhahidIe saha vaTTamANAo dUrayaramukkaDDiya mikkhittAo ti vuttaM hoi / tappAoggasavvarahassAe micchattaddhAe etya savvarahassaggahaNeNa oghajahaNNamicchattakAlassa gahaNaM pasajjai ti tappaDisehaha tappAaoggavisesaNaM kdN| eIdiyuppattippAoggasavvajahaNNamicchattakAleNe ti bhaNidaM hoi| evamettieNa kAleNa ukkaDDaNAe ukkassahidibaMdhAviNAbhAviNIe vAvado payadagovucchaM saNhIkariya eIdiesu uvavaNNo, aNNahA aijahaNNaNaqsayavedodayAsaMbhavAdo / etthuddese vi payadovajogipayattavisesapaduppAyaNamAha-tattha vi tappAoggaukkassayaM saMkilesaM gado tti / tattha vi ukkassayasaMkilesaM kimidi NIdo ? udiirnnaabhuttnniraayrnn| 566. evamettieNa lakkhaNeNovalakkhiyassa tassa paDhamasamayaeiMdiyassa NaqsayavedasaMbaMdhI jahaNNayamudayAdo jhINahidiyaM hoi / ettha vidiyasamayappahuDi uvari govucchavisesahANivaseNa jahaNNasAmittaM geNhAmo si bhaNide Na tahA gheppar3a, kama hotI hai isaliye aisA svIkAra kiyA gayA hai| isa prakAra isI bAtake jatAneke liye 'tado vikaDDidAo dvidIo' yaha sUtravacana kahA hai| mithyAtvake sAtha prApta hue ati tIvra saMklezarUpa pariNAmoMke kAraNa saba karmoM kI sthitiyoMko samyagdRSTike bandhase bar3hAkara arthAt bahuta dUra nikSepa karake bA~dhA aura vivakSita sthitike sAtha jo satkarmakI sthitiyAM vidyamAna haiM unheM bahuta dUra utkarSita karake nikSipta kiyA yaha ukta sUtravacanakA tAtparya hai| tappAoggasavvarahassAe micchattaddhAe' isa sUtravacanameM jo 'savvarahassa' padakA grahaNa kiyA hai so isase ogha jaghanya mithyAtvake kAlakA grahaNa prApta hotA hai, isaliye usakA niSedha karaneke liye 'tatprAyogya' vizeSaNa diyaa| isase yahA~ ekendriyoMmeM utpattike yogya sabase jaghanya kAla vivakSita hai yaha tAtparya nikalatA hai / isa prakAra itane kAlake dvArA utkRSTa sthitibandhake avinAbhAvI utkarSaNameM lagA huA ukta jIva prakRta gopucchAko sUkSma karake ekendriyoMmeM utpanna huA, anyathA atyanta jaghanya napuMsakavedakA udaya nahIM bana sakatA hai| isa prakAra ekendriyoMmeM utpanna hokara bhI ukta jIva prakRtameM upayogI par3anevAle jisa prayatnavizeSako karatA hai usakA kathana karaneke liye 'tattha vi tappAoggaukkassayaM saMkilesaM gado' yaha sUtravacana kahA hai| zaMkA-- ekendriyoMmeM utpanna hokara bhI isa jIvako utkRSTa saMkleza kyoM prApta karAyA gayA ? samAdhAna-jisase isake bahuta udIraNA na ho sake, isaliye ise utkRSTa saMkleza prApta karAyA gayA hai| 6566. isa prakAra itane lakSaNoMse upalakSita prathama samayavartI vaha ekendriya jIva napuMsakavedake udayase jhInasthitivAle jaghanya dravyakA svAmI hotA hai| yahA~ para kitane hI loga dUsare samayase lekara Upara gopucchavizeSakI hAni honeke kAraNa jaghanya svAmitvako grahaNa 44 Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Marrrrr. 346 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 vidiyAdisamaesu sNkilessvvhaannidNsnnaado| tamhA ettheva sAmittaM giravajamidi siddhaM / * itthivedassa jahaeNayamudayAdo jhINahidiyaM ? 567. kasse tti ahiyAre saMbaMdho kAyaco, aNNahA suttatthassa asaMpuNNattappasaMgAdo / sesaM sugamaM / * eso ceva Navusayavedassa puvvaM paravido jAdhe apacchimamaNussabhavaggahaNaM pudhakoDI desUNaM saMjamamaNupAliyUNa aMtomuhattasese micchatta gayo / tadovemANiyadevIsu uvavaraNo aMtomuhuttaddhamuvavaraNo ukassasaMkilesaM gdo| tado vikaDidAo hidIo ukkaDDidA kammaMsA jAdhe tado aMtomuhuttaddhamakassaitthivedassa hidi baMdhiyUNa paDibhaggo jaado| AvaliyapaDibhaggAe tisse devIe itthivedassa udayAdo jahaNNayaM jhINaTidiyaM / karaneke liye kahate haiM parantu tattvataH vaisA grahaNa karanA zakya nahIM hai, kyoMki dUsare Adi samayoMmeM pUrA saMkleza na rahakara usakI hAni dekhI jAtI hai, isaliye nirdoSa rItise jaghanya svAmitva prathama samayameM hI prApta hotA hai yaha bAta siddha hotI hai| vizeSArtha-yahA~ para udayakI apekSA napuMsakavedake jhInasthitivAle dravyakA jaghanya svAmitva kisa prakArake ekendriyoMmeM utpanna honeke prathama samayameM hotA hai isakA vizeSa khulAsA TIkAmeM kiyA hI hai| usakA Azaya itanA hI hai ki ukta kramase jo jIva Akara ekendriyoMmeM utpanna hotA hai usake napuMsakavedakA dravya uttarottara ghaTatA calA jAtA hai aura isa prakAra antameM ekendriyoMmeM utpanna hone para prathama samayameM napuMsakavedakA udayagata sabase jaghanya dravya prApta ho jAtA hai| * udayakI apekSA strIvedake jhInasthitivAle jaghanya dravyakA svAmI kauna hai / 3567. isa sUtra meM 'kassa' isa padakA adhikAra honese sambandha kara lenA cAhiye, anyathA sUtrakA artha asaMpUrNa rhegaa| zeSa kathana sugama hai| ___ * napusakavedakI apekSA pahale jo jIva vivakSita thA vahI jaba antima manuSya bhavako grahaNa karake aura kucha kama eka pUrvakoTi kAla taka saMyamakA pAlana karake antarmuhUrta kAlake zeSa rahane para mithyAtvameM gyaa| phira vaimAnika deviyoMmeM utpanna huaa| phira vahA~ utpanna honeke antarmuhUrta kAla bAda utkRSTa saMklezako prApta huA jisase usane vahA~ sambhava utkRSTa sthitibandha kiyaa| aura jaba yaha kriyA kI tabhI prAcIna sattAmeM sthita karmoMkA utkarSaNa kiyaa| phira usa samayase lekara antarmuhUrte kAla taka strIvedakA utkRSTa sthitibandha karake utkRSTa saMklezase nivRtta huaa| isa prakAra nivRtta hue usa devIko jaba eka Avali kAla ho gayA taba vaha udayakI apekSA strIvedake jhInasthitivAle dravyakA jaghanya svAmI hai| ____1. vikaDDhaNaM ti ukaDaNaM karma pra. udaya gA0 22 / / Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe sAmittaM 347 568. edassa sAmittamuttassa atthavivaraNaM kassAmo-eso ceva jIvo NavaMsayavedassa sAmitteNa puvvaparUvido samaNaMtaraparUvidAsesalakSaNovalakkhio jAdhe sAmittakAlaM pekkhiyUNa apacchimaM maNussabhavaggahaNaM desUNapuvvakoDipamANaM punvavihANeNa guNaseDhiNijjirAviNAbhAvisaMjamamaNupAliyUga aMtomuhuttasese sagAue micchattaM gado / ettha savvattha bi puvaparUvaNAdo gasthi NANattaM / Navari kimahameso micchattaM NIdo tti pucchide itthivedaesuppAyaNamidi vattavvaM, aNNahA tatthuppattIe asaMbhavAdo / Na tatthuppAdo Nirattho, payadasAmittassa sodaeNa viNA vihaannaannuvvttiido| tamevAhatado vemANiyadevIsu uvavaNNo tti| sesagaiparihAreNa devagadIe ce uppAyaNaM guNaseDhilAharakSaNa aNNagaipAoggamicchattaddhAe bahutteNa tassa vinnaasppsNgaado| apajjattadAe ca thovIkaraNa, aNNahA tattha bahudavvasaMcayAvattIdo / bhavaNAdiheDimadevIsu uppAiya geNhAmo, visesAbhAvAdo ti NAsaMkaNijjaM, tatthuppajjamANajIvassa puvvameva eto tibvasaMkilesAvUraNeNa gunnseddhinnijjraalaahbhuttbhaavaavttiido| tatra tathotpannasya $568. aba isa svAmitvaviSayaka sUtrake arthakA khulAsA karate haiM-jisa jIvakA pahale napuMsakavedake svAmitvarUpase kathana kara Aye haiM samanantara pUrva meM kahe gaye saba lakSaNoMse yukta vahI jIva jaba svAmitvakAlakI apekSA antima manuSyabhavako grahaNa karake aura pUrva vidhike anusAra guNazroNinirjarAke avinAbhAvI saMyamakA kucha kama eka pUrvakoTi kAla taka pAlana karake apanI AyumeM antarmuhUrta bAkI rahane para mithyAtvako prApta huaa| yahA~ sabhI jagaha napuMsakavedasambandhI pUrva prarUpaNAse koI bheda nahIM hai| zaMkA-isa jIvako mithyAtvameM kisaliye le gaye haiM ? samAdhAna-strIvediyoMmeM utpanna karAneke liye ise mithyAtvameM le gaye haiM, anyathA isakI utpatti striyoM meM nahIM ho sktii| yadi kahA jAya ki isa jIvako mithyAtvameM utpanna karAnA nirarthaka hai so yaha bAta bhI nahIM hai, kyoMki svodayake binA prakRta svAmitvakA vidhAna karanA nahIM banatA hai aura strIvedakA udaya taba ho sakatA hai jaba ise mithyAtvameM le jAyA jAya, isaliye ise mithyAtvameM utpanna karAyA hai| isI bAtako batalAneke liye 'tado vemANiyadevIsu uvavaraNo' yaha kahA hai| ise devagatimeM hI kyoM utpanna karAyA hai isa praznakA uttara dene ke liye AcArya kahate haiM ki guNazreNijanya lAbhakI rakSA karaneke liye zeSa gatiyoMko chor3akara devagatimeM hI utpanna karAyA hai, kyoMki anya gatike yogya mithyAtvakA kAla bahuta honese vahA~ guNazroNijanya lAbhakA vinAza prApta hotA hai| dUsare aparyApta kAlako kama karaneke liye bhI devoMmeM utpanna karAyA hai, anyathA vahA~ bahuta dravyakA saMcaya prApta hotA hai| yadi kahA jAya ki bhavanavAsinI Adi deviyoMmeM utpanna karAke jaghanya svAmitva prApta kara leMge, kyoMki usase isameM koI vizeSatA nahIM hai so aisI AzaMkA karanI bhI ThIka nahIM hai, kyoMki vahA~ utpanna honevAle aise jIvake pahale se hI tIvra saMkleza pAyA jAtA hai, isaliye isake guNaNijanya bahuta lAbha nahIM bana sakatA hai| ataH bhavanavAsinI deviyoMmeM utpanna na karAke vaimAnika deviyoMmeM utpanna karAyA Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 tasya vyApAravizeSapratipAdanArthamAha-aMtomuhuttaddhamuvavaNNo ityAdi / atrAntarmuhUrtamaparyAptakAle saMklezotkarSasyAsambhavAtparyAptakAlaviSayaH saMklezotkarSaH prarUpitaH / tathA pariNataH kiMbhayojanamityAzaMkyAha-tado ityAdi / tado tamhA saMkilesAdo heubhUdAdo viyaDDidAo savvesiM kammANaM dvidIo aMtokoDAkoDimettahidibaMdhAdo vi dUramukkaDDiya dIhAbAhAe pabaddhAo tti bhaNidaM hoi / jAdhe evamukkassao saMkileso Arido tAdhe ceva ukkaDDaNAkameNa cirANasaMtakammapadesA bajjhamANaNavakabaMdhukassahidIe uvari ukkaDDiya NikkhittA, hidibaMdhasseva ukkaDDaNAe vi tdnnnnyvdireyaannuvihaannttaado| Na ca ukkaDDaNAbahuttAviNAbhAvI ukkassAbAhApaDibaddho ukkassao dvidibaMdho Niratthao, NiruddhadvidipadesANamukkaDDaNAe viNA saNhIbhAvANuppattIdo / eso savyo vi vAvAraviseso ahiyArahidimAbAhAbbhaMtare pavesiya saMkilesapariNadapaDhamasamae pruuvido| tado pahuDi aMtomuhuttaddhamukkassamitthivedassa hidi baMdhiyUga paDibhaggA jAdA tti / $ 566. etthataNaukssasaddo aMtomuhuttaddhAe hidIe ca visesaNabhAveNa sNbNdheyvyo| teNa savvukkassamaMtomuttakAlaM saMkilesamAvRriya paNNArasasAgarovamakoDAkoDimettamitthivedasmukkassahidi baMdhidUNa etiyaM kAlamukkaDDaNAe payadaNiseyaM jhnnnniihai| isa prakAra jo jIva vaimAnika deviyoMmeM utpanna huA hai usake vyApAravizeSakA kathana karaneke liye 'aMtomuhuttaddhamuvavaNNo' ityAdi kahA hai| yahA~ aparyApta kAlake bhItara antarmuhUrta taka saMklezakA utkarSa nahIM ho sakatA, isaliye paryApta kAlaviSayaka saMklezakA utkarSa kahA hai| isa prakAra saMklezarUpase pariNata karAnekA kyA prayojana hai aisI AzaMkA hone para 'tado' ityAdi kahA hai| Azaya yaha hai ki isa saMklezake kAraNa saba karmoM kI sthitiyoMko bar3hAyA arthAt jina karmoMkA sthitibandha antaHkor3Akor3IpramANa ho rahA thA unakA bar3e AbAdhAke sAtha bahuta adhika sthitiko bar3hAkara bandha kiyaa| aura jaba isa prakArakA utkRSTa saMkleza huA taba utkarSaNake kramAnusAra prAcIna sattAmeM sthita karmaparamANuoMko baMdhanevAle navakabandhakI utkRSTa sthitike Upara utkarSita karake nikSipta kiyA, kyoMki sthitibandhake samAna utkarSaNakA bhI saMklezake sAtha anvaya-vyatirekasambandha pAyA jAtA hai| yadi kahA jAya ki prakRtameM bahuta utkaSaNakA avinAbhAvI aura utkRSTa bAdhAse sambandha rakhanevAlA utkRSTa sthitibandha nirarthaka hai so yaha bAta bhI nahIM hai, kyoMki vivakSita sthitike karmaparamANu utkarSaNake binA sUkSma nahIM ho sakate, isaliye bahuta utkarSaNa aura utkRSTa sthitibandha donoM sArthaka haiN| adhikRta sthitiko AbAdhAke bhItara praveza karAke saMklezase pariNata hAneke prathama samayameM isa saba vyApAravizeSakA kathana kiyA hai| phira yahA~se lekara antarmuhUrta kAla taka strIvedakI utkRSTa sthitikA bandha karAke phira use utkRSTa saMklezase nivRtta karAyA hai| 566. yahA~ sUtrameM jo utkRSTa zabda AyA hai so usakA antarmuhUrta kAla aura sthiti ina donoMke sAtha vizeSaNarUpase sambandha karanA caahiye| isase yaha artha lenA cAhiye ki sarvotkRSTa antarmuhurta kAla taka saMklezako bar3hAkara usake dvArA pandraha koDAkor3I sAgarapramANa khIvedkA utkRSTa sthitibandha karake aura itane hI kAla taka utkarSaNa dvArA prakRta niSekako jaghanya Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 gA0 22 ] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe sAmittaM kariya saMkilesAdo paDibhaggA jAdA tti ghetavvaM, aMtomuhuttAdo, uvari ukkassahidibaMdhapAoggukassasaMkilesegAvahANAbhAvAdo / kimettheva paDibhaggapaDhamasamayajahaNNasAmittaM dijjai ? na, ityAha-AvaliyapaDibhaggAe tisse devIe ityAdi / taditthaNiseyassa payatteNa jahaNNIkayattAdo etto tassa samayUNAvaliyamettagovucchavisesANaM hANidasaNAdo ca / jai vi ettha okaDDaNAe saMbhavo to vi udayAvaliyabAhire ceva zrokaDDidapadesaggassa Nikvevo tti bhaavttho| NAsaMkhenjalogapaDibhAgiyaM davvamAsaMkaNijjaM, tassa doguNahANipaDibhAgiyagovucchavisesAdo asaMkhejaguNahINassa paahnniyaabhaavaado| wwwwwwwwwwww karake saMklezase nivRtta huA, kyoMki utkRSTa saMklezakA utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| isake bAda phira utkRSTa sthitibandhake yogya utkRSTa saMklezake sAtha rahanA nahIM bana sakatA hai| kyA yahA~ hI pratibhagna hone ke prathama samayameM jaghanya svAmitva diyA gayA hai| nahIM, isa prakAra isI bAtake batalAneke liye 'zrAvaliyapaDibhaggAe tisse devIe' ityAdi kahA hai| pratibhagna honeke samayase lekara eka prAvalipramANa kAlake antameM jaghanya svAmitva denekA kAraNa yaha hai ki vahA~kA niSeka prayatnase jaghanya kiyA gayA hai / dUsare pratibhagna honeke samayake niSekase usameM eka samaya kama eka prAvalipramANa gopucchAvizeSoMkI hAni dekhI jAtI hai| yadyapi yahA~ apakarSaNakI sambhAvanA hai to bhI apakarSaNako prApta hue karmaparamANuoMkA nikSepa adhikatara udayAvalike bAhara hI hotA hai yaha isakA bhAvArtha hai| yadi kahA jAya ki prakRtameM strIveda udayavAlI prakRti honese apakarSaNako prApta hue dravyameM asaMkhyAta lokakA bhAga dene para jo labdha Ave utanA dravya to isa prakRtike udayAvalike bhItara hI prApta hotA hai so aisI AzaMkA karanA bhI ThIka nahIM hai, kyoMki do guNahAni arthAt niSekahArakA bhAga denese jo gopucchavizeSa prApta hotA hai usase ukta apakarSita dravya asaMkhyAtaguNA hIna hotA hai, isaliye usakI prakRtameM pradhAnatA nahIM hai / vizeSArtha--yahA~ para udayakI apekSA strIvedake jhInasthitivAle jaghanya dravyakA svAmI batalAyA hai so aura saba vidhi to napuMsakavedake svAmitvake samAna hai kintu antameM manuSyabhavake bAda prakriyA badala jAtI hai| napuMsakavedake prakaraNameM jaise usa jIvako manuSyameM paidA karAneke bAda phira dasa hajAra varSakI AyuvAle devomeM le gaye aura phira vahA~se ekendriyoMmeM le gaye vaisA yahA~ na karake isa jIvako manuSya bhavake bAda deviyoMmeM utpanna karAnA caahiye| phira antarmuhUrtake bAda strIvedakA utkRSTa sthitibandha aura utkarSaNa karAnA caahiye| phira antarmuhUrtameM utkRSTa sthitibandhase nivRtta hone para eka vali kAlake antameM prakRta jaghanya svAmitva kahanA caahiye| isa prakaraNake antameM TIkAmeM eka zaMkA uThAI gaI hai jisakA bhAva yaha hai ki utkRSTa saMklezase nivRtta honeke prathama samayameM prastuta jaghanya svAmitva na kahakara jo usa samayase lekara eka Avalike antameM jaghanya svAmitva kahA hai so aisA kahanA ThIka nahIM hai, kyoMki prati samaya jo uparitana sthitimeM sthita dravyakA apakarSaNa hotA hai usake kAraNa eka Avalike antima samayameM sthita dravyakA pramANa prathama samayameM sthita dravyake pramANase adhika ho jAtA hai ? isa zaMkAkA samAdhAna do prakArase kiyA gayA hai| samAdhAnameM pahalI bAta to yaha batalAI ga. hai ki apakarSita dravyakA nikSepa udayAvalimeM na hokara udayAvalike bAhara hotA hai. isaliye udayAvalike antima samayameM sthita dravyakA pramANa prathama samayameM sthita dravyake pramANase Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 OM aradi-sogANamokaDDaNAditigajhINahidiyaM jahaeNayaM kassa ? 570. sugamaM! 8 eiMdiyakammeNa jahaeNaeNa tasesu aagdo| saMjamAsaMjamaM saMjamaM ca bahuso laddhaNa tiNi vAre kasAe uvasAmeyUNa eiMdie gado / tattha palidovamassa asaMkheja dimAgamacchiyUNa jAva uvasAmayasamayabaddhA galaMti tado maNussesu Agado / tattha puvvakoDI desUNaM saMjamamaNupAliyUNa kasAe uvasAmeyUNa uvasaMtakasAno kAlagado devo tettIsasAgarovamitro jaado| jAdhe ceya hassaraIo prokaDDidAo udayAdiNikkhittAno aradi-sogA okaDDittA adhika nahIM ho sktaa| para isa uttara para yaha zaMkA hotI hai ki yaha niyama to anudayavAlI prakRtiyoM ke sambandhameM hai udayavAlI prakRtiyoMke sambandhameM nahIM, kyoMki udayavAlI prakRtiyoMmeM apakarSita dravyakA nikSepa udaya samayase prApta hotA hai, isaliye pUrvokta zaMkAse mUla zaMkAkA nirAkaraNa na hokara vaha pUrvavat khar3I rahatI hai, isaliye isa antarvatI zaMkAko dhyAnameM rakhakara samAdhAnameM dUsarI bAta yaha kahI gaI hai ki isa prakAra apakarSaNa hokara jisa dravyakA udayAvalimeM nikSepa hotA hai vaha dravya eka gopucchavizeSake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa prApta hotA hai, isaliye usakI yahA~ pradhAnatA nahIM hai| asaMkhyAta lokakA bhAga denepara jo eka bhAgapramANa dravya prApta hotA hai utane apakarSita dravyakA udayAvalike andara nikSepa hotA hai| yaha to apakarSita dravyakA pramANa hai| tathA do guNahAni AyAmakA bhAga denepara gopucchavizeSa arthAt cayakA pramANa prApta hotA hai| sarvatra eka guNahAnikA kAla palyake. asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| isase spaSTa hai ki eka gopucchavizeSase udayAvalimeM prApta honevAle apakarSita dravyakA pramANa asaMkhyAtaguNA hIna hotA hai, isaliye vaha yahA~ pradhAna nahIM hai| yahI kAraNa hai ki utkRSTa saMklezase nivRtta honeke prathama samayameM prakRta jaghanya svAmitva na kahakara eka AvalikAlake antima samayameM kahA hai| * apakarSaNa Adi tInakI apekSA arati aura zokake jhInasthitivAle jaghanya dravyakA svAmI kauna hai / 6570. graha sUtra sugama hai| * jo jIva ekendriyoMke yogya jaghanya satkarmake sAtha trasoMmeM utpanna huaa| phira saMyamAsaMyama aura saMyamako aneka bAra prApta karake aura tIna bAra kaSAyoMkA upazama karake ekendriyoM meM utpanna huaa| vahA~ upazAmakake samayapravaddhoMke galanemeM laganevAle palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAlataka rahA / phira Akara manuSyoMmeM utpanna huA / vahA~ kucha kama eka pUrvakoTi kAlataka saMyamakA pAlana karake aura kaSAyoMko upazamA kara upazAntakaSAya guNasthAnako prApta huaa| phira marakara tetIsa sAgarakI AyuvAlA deva huaa| aura jaba deva huA taba hAsya aura ratikA apakarpaNa karake unakA udaya samayase nikSepa kiyA tathA arati aura zokakA apakarSaNa karake unakA Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anvvv gA0 22 ] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe sAmittaM 351 udayAvaliyabAhire NikkhittA / se kAle dusamayadevassa eyA hidI arahasogANamudayAvaliyaM paviTA tAdhe aradi-sogANaM jahaNaNayaM tiNhaM pi jhINahidiyaM / ___571. etya eiMdiyakammeNa jahaNNaeNe tti utte abhavasiddhiyapAoggajahaNNasaMtakammassa gahaNaM kAyavvaM, doNhamedesi bhedaabhaavaado| sesAvayavA bahuso parUvidattAdo sugamA / Navari tiNNivAre kasAe uvasAmeyUNe tti vayaNaM cautthakasAyuvasAmaNavArassa visesiyaparUvaNa / cautthavAre kasAe uvasAyaNa uvasaMtakasAo kAlagado devo tettIsasAgarovamio jAdo tti bhaNaMtassAhippAo uvasamaseDhIe kAlagado ahamiMdadevesu ca upajjai, aNNatthukkassasukalessAe asaMbhavAdo ti / haMdi jAe lessAe pariNado kAlaM karei tisse jattha saMbhavo, tattheva NiyameNuppajjai, Na lessaMtaravisaIkae visae ti / kudo esa Niyamo ? shaavdo| tAdhe ceva tatthuppaNNapaDhamasamae hassa-radIo okaDDidAo udayAdiNikkhittAo ti edeNa devemuppaNNapaDhamasamayappahuDi aMtomuhuttakAlaM hassa-radINaM udayAvalike bAhara nikSepa kiyaa| tadanantara isa devake dUsare samayameM sthita honepara arati aura zokakI eka sthiti jaba udayAvalimeM praveza karatI hai taba yaha jIva apakarSaNa Adi tInakI apekSA arati aura zokake jhInasthitivAle jaghanya dravyakA svAmI hai| $ 571. yahAM sUtrameM 'jo eiMdiyakammeNa jahaNNaeNa' kahA hai so isase abhavyoMke yogya jaghanya satkarmakA grahaNa karanA cAhiye, kyoMki ekendriyoMke yogya jaghanya satkarma aura abhavyoM ke yogya jaghanya satkarma ina donoMmeM koI bheda nahIM hai, donoMkA eka hI artha hai| satrake zeSa avayavoMkA aneka bAra prarUpaNa kiyA hai, isaliye ve sugama haiN| kintu itanI vizeSatA hai ki cauthI bAra kaSAyake upazamAneke sambandhameM vizeSa vaktavya honase satrameM 'tiNNivAre kasAe uvasAmeyUNa' yaha vacana kahA hai| phira kucha Age calakara sUtra meM 'cautthavAre kasAe uvasAmeyUNa uvasaMtakasAyo kAlagado devo tettIsasAgarovamio jAdo' jo yaha kahA hai so aisA kahanekA yaha abhiprAya hai ki upazamazreNimeM marakara yaha ahamindra devoMmeM unpanna hotA hai, kyoMki anyatra utkRSTa zuklalezyAkI prApti asambhava hai| yaha nizcita hai ki marate samaya pAI jAnevAlI lezyA jahAM sambhava hotI hai marakara jIva niyamase vahIM utpanna hotA hai| kintu dUsarI lezyAke viSayabhUta sthAnameM nahIM utpanna hotaa| zaMkA-yaha niyama kisa kAraNase hai ? smaadhaan-svbhaavse| phira isake Age sUtrameM jo 'tAdhe ceva tatthuppaNNapaDhamasamae hassaradIo okaDDidAo udayAdiNikkhittAo' yaha kahA hai so isase yaha jJApita kiyA hai ki devoMmeM utpanna honeke prathama samayase lekara antarmuhUrta kAlataka niyamase hAsya aura ratikA hI udaya hotA hai| tathA phira Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 352 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 ceva NiyameNudayo ti jANAvidaM / aradi-sogA okaDDittA udayAvaliyabAhire NikkhittA ti edeNa vi doNhamedesimudayassa tatthaccaMtAbhAvo sUcido, aNNahA udayAvaliyabAhire NikkhevaNiyamAbhAveNa asaMkhejalogapaDibhAgeNudayAvaliyabhaMtare NisittadavvaM ghetUNa hassa-raINaM va jahaNNasAmittaM hojja / $ 572. evamudayAbhAveNudayAvaliyabAhire okaDDiya eyagovucchAyAreNa NikkhittANamarai-sogANaM se kAle dusamayadevassa eyA hiMdI udayAvaliyaM pavihA, hehA egasamayassa galaNAdo / tAdhe tesiM jahaNNayamokaDDaNAditiNhaM pi jhINahidiyaM hoi, Avaliyapavi? yaNiseyassa tatto jhINahidiyatteNa gahaNAdo / etthuvari sAmittAsaMkAe Natthi saMbhavo, tattha samayaM paDi NiseyavuDDiM mottUNa jahaNNabhAvANuvavattIdo / ettha ke vi AiriyA atthasaMbaMdhamatralaMbamANA bhaNati-jahA aMtarakadapaDhamasamayappahuDi samayUNAvaliyametaddhANaM gaMtUNa rai-soyANaM paDhamahidi gAliya kAlaM kariya devesu sUtra meM 'okaDDittA udayAvaliyabAhire NikkhittA' jo yaha kahA hai so isa vacanake dvArA yaha sUcita kiyA hai ki ina donoMkA udaya vahAM atyanta asambhava hai| yadi aisA na mAnA jAya to udayAvalike bAhara hI inake dravyake nikSepakA niyama na rahanese asaMkhyAta lokapramANa pratibhAgake anusAra udayAvalike bhItara nikSipta hue dravyakI apekSA hAsya aura ratike samAna inakA bhI jaghanya svAmitva ho jaataa| yataH hAsya aura ratike samAna inakA jaghanya svAmitva nahIM batalAyA, isase jJAta hotA hai ki devoMmeM utpanna honepara antarmuhUrta kAlataka arati aura zokakA udaya na hokara niyamase hAsya aura ratikA hI udaya hotA hai| 6572. isa prakAra udaya na honese apakarSita karake eka gopucchAke AkArarUpase udayAvalike bAhara nikSita hue arati aura zokakI eka sthiti tadanantara dvitIya samayavartI devake udayAvalimeM praviSTa hotI hai, kyoMki devake prathama samayase dvitIya samayavartI ho jAne ke kAraNa udayAvalimeM nIce eka samaya gala gayA hai| taba apakarSaNAdi tInoMkI apekSA arati aura zokake jhInasthitivAle dravyakA jaghanya svAmI hotA hai, kyoMki yahAM para udayAvalike bhItara praviSTa huA eka niSeka apakarSaNAdikI apekSA jhInasthitirUpase grahaNa kiyA gayA hai| yadi kahA jAya ki prakRtameM Upara arthAt devaparyAyake tRtIya zrAdi samayoMmeM prakRta svAmitva sammava hai so aisI AzaMkA karanA bhI ThIka nahIM hai, kyoMki vahA~ pratyeka samayameM eka eka niSekakI vRddhi hotI rahatI hai, isaliye jaghanyapanA nahIM bana sakatA hai| Azaya yaha hai ki jaise prakRta ahamindrake dvitIya samayameM arati aura zokakA udayAvalike bhItara eka niSeka thA vaha sthiti agale samayoMmeM nahIM rahatI hai| kintu tIsare samayameM udayAvalimeM do niSeka ho jAte haiM, cauthe samayameM tIna niSeka ho jAte haiN| isa prakAra udyAvalimeM uttarottara niSekoMkI vRddhi honese dUsare samayake sivA anyatra prakRta jaghanya svAmitva nahIM prApta hotaa| zaMkA-prakaraNavaza kitane hI AcArya yahA~ para isa prakAra kathana karate haiM ki jaise antara karaneke bAda prathama samayase lekara eka samaya kama eka AvalipramANa sthAna jAne para rati aura zokakI prathama sthitiko galAneke bAda marakara devoMmeM utpanna karAne para lAbha dikhAI Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] padesavihattIe bhINAjhINacUliyAe sAmittaM 353 pade lAho dIsa / taM kathaM 1 ettheva kAlaM kAUNa deve suppaNNapaDhamasamae aMtaradIhapramANaM bahu hoi dIhamaMtaraM ca pUremANeNa govucchAo saNhIkariya saMchubhaMti, aMtarahidIsa vihajjiya tadAvUraNamokaDidadavvassa padaNAdo / tamhA evaM NisiMciyA visima devassa udayAvaliyanbhaMtarapaviddha' yaNiseyadavvamokaDaNAditinhaM pi jahaNINadvidiyaM hoi / uvasaMtakasAo puNa kAlaM kAUNa jai tatthuppaijjai to aMtaradIpamANaM thovaM hoi, hehado ceva bahuassa kAlassa gAlaNAdo / thove vAMtari pUrijjamANe aMtaraNisegA thovA hoUNa ciTThati, puvvuttadanvassa ettheva saMkuDiya padaNAdo ti / tadasamaMjasaM, kudo 1 aMtarAyAmANusAreNokaDidadavvAdo tappUraNaha pasaggaggahaNovaesAdo / taM jahA -- dIhayaramaMtaraM pUremANenaMtarabbhaM taraNisiMcamANadavvAdo saMkhejjabhAgahINadavvaM ghettUNa thovayaraMtarapUrao tattha NiseyavirayaNaM kareI / kudo evaM road ? vidipiDhamaNiseeNa saha eyagovucchaNNahANuvavatsIdo / detA hai vaise hI prakRta meM karanA cAhiye / ukta prakArase marakara devoMmeM utpanna karAnese kyA lAbha hai aisI AzaMkA hone para zaMkAkAra kahatA hai ki jo jIva isI sthAna para marakara devoMmeM utpanna hotA hai usake utpanna honeke prathama samaya meM antarakA pramANa bahuta adhika pAyA jAtA hai / aura isa dIrgha antara meM dravyakA nikSepa karate hue gopucchAoMko sUkSma karake unakA nikSepa kiyA jAtA hai, kyoMki antarako pUrA karaneke liye jo apakarSita dravya prApta hotA hai usakA antarakI sthitiyoM meM vibhAga hokara patana hotA hai / yataH yahA~ para antarakAla bar3A hai ataH pratyeka niSekameM kama dravya prApta huA / isaliye isa prakArase nikSepa karake jo deva dUsare samaya meM sthita hai usake udadyAvalike bhItara praviSTa huA eka niSeka dravya apakarSaNa Adi tInoMkI apekSA jaghanya jhInasthitirUpa hotA hai ? kintu upazAntakaSAya jIva marakara yadi vahA~ utpanna hotA hai to isake antarakAlakA pramANa kama prApta hotA hai, kyoMki isake yahA~ utpanna honese pUrva hI antarakA bahutasA kAla vyatIta ho cukA hai / yataH isa devako thor3e hI antarako pUrA karanA hai isaliye isake antarasambandhI niSeka thor3e hone se sthUla prApta hote haiM, kyoMki jo dravya pahale bar3e antara ke bhItara vibhakta hokara prApta huA thA vaha sabakA saba yahA~ isa thor3ese hI antara meM saMkucita hokara patanako prApta huA hai ? samAdhAna - yaha saba kathana ThIka nahIM hai, kyoMki aisA upadeza pAyA jAtA hai ki jaisA antarAyAma hotA hai usIke anusAra usako pUrA karaneke liye apakarSita dravyake karma paramANu hote haiN| khulAsA isa prakAra hai - bar3e antarako pUrA karanevAlA jIva antarAyAmameM jitane dravyakA nikSepa karatA hai thor3e antarako pUrA karanevAlA jIva usake saMkhyAtaveM bhAga dravyako lekara vahA~ niSekaracanA karatA hai / zaMkA - yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna --- anyathA dvitIya sthitike prathama niSekake sAtha eka gopucchA nahIM bana sakatI, isase jJAta hotA hai ki antarAyAmake anusAra hI usako bharaneke liye apakarSita dravya prApta hotA hai / vizeSArtha --- aisA sAmAnya niyama hai ki devagatimeM utpanna hone para prathama samaya se lekara antarmuhUrta taka rati aura zokakA udaya nahIM hotA, isaliye apakarSaNa Adi tInoMkI 45 Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalA sahide kasAyapAhuDe * araha-sogANaM jahaNNayamudayAdo bhI dvidiyaM kassa ? 6573. sugamaM / * eiMdiyakammeNa jaharaNaeNa tasesu zrAgado / tattha saMjamAsaMjamaM saMjamaM ca bahuso gdo| cattAri vAre kasAyamuvasAmidA / tado eiMdie gado / tattha palido massa asaMkhejjadibhAga macchido jAva uvasAmayasamayapabaddhA gilidA ti / tado magussesu Agado / tattha puvvakoDI desUNaM saMjama pAliyU paDivadideza sammatteNa vemApiesa devesa ubavaNNo / aMtomuhuttamuvavaNNo ukkassasaMkilesaM gado / aMtomuhuttamukkassahidiM baMdhiyUNa paribhaggo jAdo tassa zrAvaliyapaDibhaggassa bhaya-duguMdvANaM vedayamANassa 354 [ padesavihattI 5 apekSA ina do prakRtiyoMke jhInasthitivAle dravyakA jaghanya svAmitva jo kSapitakarmAza vidhise Akara devoMmeM utpanna huA hai usake kahA hai / usameM bhI prakRta jabanya svAmitva ke liye aisA sthala cunA gayA hai jahA~ ina donoM prakRtiyoMkA kevala eka eka niSeka hI udadyAvalike bhItara prApta ho / yaha tabhI ho sakatA hai jaba upazamazreNimeM antarakaraNa karaneke bAda antarakAlameM sthita isa jIvako devoMmeM utpanna karAyA jAya / yadyapi yaha avasthA antarakaraNake bAdase lekara nauveM, dasaveM yA gyArahaveM kisI bhI guNasthAnase marakara devoMmeM utpanna hue jIvake ho sakatI hai para yahA~ upazAntamoha guNasthAnase marakara jo jIva devoM meM utpanna hotA hai usake batalAI hai, kyoMki taba ati aura zokakA kevala eka niSeka hI udadyAvalimeM pAyA jAtA hai / kucha AcArya antarakarake bAda prathama sthitike samApta ho jAne para jo jIva marakara devoMmeM utpanna hotA hai usake dUsare samayameM prakRta jaghanya svAmitva batalAte haiM para vaisA kathana karanemeM koI vizeSa lAbha nahIM hai, ataH ukta svAmitva hI ThIka hai yaha ukta kathanakA tAtparya hai / zeSa kathana sugama honese yahA~ usakA nirdeza nahIM kiyA hai / * udayakI apekSA arati aura zokake jhInasthitivAle dravyakA jaghanya svAmI kauna hai ? 6573. yaha sUtra sugama hai / * koI eka jIva ekendriyoMke yogya jaghanya satkarmake sAtha soMmeM utpanna huaa| vahA~ bahutabAra saMyamAsaMyama aura saMyamako prApta karake aura cAra bAra kaSAyakA upazama karake ekendriyoMmeM utpanna huaa| vahA~ upazAmakake samayaprabaddhoM ke galanevAle palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAla taka rhaa| phira Akara manuSyoM meM utpanna huA / vahA~ kucha kama eka pUrvakoTi kAlataka saMyamakA pAlana kara usase cyuta hue binA samyaktva ke sAtha vaimAnika devoMmeM utpanna huA / phira utmanna honeke antarmuhUrta bAda utkRSTa saMklezako prApta huA / phira antarmuhUrta kAlataka utkRSTa sthitikA bandha karake usase nivRtta huA / isa prakAra nivRtta hue isako jaba eka Avali kAla ho jAtA hai taba bhaya aura jugupsAkA bhI vedana karatA Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] padesavihattIe mINAjhINacUliyAe sAmittaM 355 aradi-sogANaM jahaeNayamudayAdo jhINahidiyaM / 574. edassa muttassa avayavatthaparUvaNA sugamA / Navari apaDivadideNa sammatteNa0 evaM bhaNide tattha puvakoDiM saMjamaguNaseDhimaNupAliya tadavasANe micchattamagaMtUNa so saMjado apaDivadadeNeva teNa sammatteNa kappavAsiyadevesuvavaNNo tti bhaNidaM hoi / kimahameso gaqsaya-itthivedasAmio vva micchattaM Na NIdo tti ? Na, tattha micchattaM gacchamANassa guNaseDhiNijjarAlAhassa asaMpuNNattappasaMgAdo guNaseDhiNijjarAe saMpuNNattavihANa saNamohaNIyaM khaviya tatthuppAijjamANattAdo ca Na micchattameso Nedu sakkinjade / aMtomuhutta uvavaNNo ukssasaMkilesaM gao ti bhaNide chahi pajjatIhi pajjattayado hoUNukkassasaMkileseNa AvRrido ti vuttaM hoi / saMkilesAvUraNe payojaNamAha-aMtomuhuttamukkassahidi baMdhiyUNe tti / ukkassasaMkilesANukkassahidimaradi-sogANaM baMdhamANo Niruddha hidimAbAhApavidvattAdo AyavirahiyamukkaDDaNAe saNhIkariya puNo ukkassasaMkilesakkhaeNa paDibhaggo jAdo tti saMbaMdho kAyavyo / etthAvaliyapaDibhaggassa sAmitta vihANe puvaparUvidaM kAraNaM, tasseva visesaNaMtaramAha-bhaya-duguMchANaM vedayamANasse tti, aNNahA payadaNiseyassuvari bhaya-duguMchagovucchANaM huA vaha jIva udayakI apekSA arati aura zokake jhInasthitivAle jaghanya dravyakA svAmI hai| 6574. isa sUtrake saba padoMkA kathana sugama hai| kintu sUtrameM jo 'apaDivadideNa sammatteNa' ityAdi kahA hai so isakA yaha abhiprAya hai ki manuSya paryAyameM kucha kama eka pUrvakoTi kAla taka saMyamasambandhI guNazreNikA pAlana karake usake antameM mithyAtvameM na jAkara vaha saMyata saMyamase cyuta hue binA hI samyaktvake sAtha kalpavAsI devoMmeM utpanna huaa| bAMkA-jaise napuMsakaveda aura strIvedake svAmIko mithyAtvameM le gaye haiM vaise hI ise mithyAtvameM kyoM nahIM le gaye haiM ? samAdhAna nahIM, kyoMki mithyAtvameM le jAne para guNazreNinirjarAkA pUrA lAbha nahIM prApta hotA hai| dUsare pUrI guNazreNinirjarAke prApta karaneke liye darzanamohanIyakI kSapaNA karAke ise vahA~ utpanna karAyA hai, isaliye ise mithyAtvameM le jAnA zakya nahIM hai| sUtrameM jo 'aMtomuhuttauvavaNNo ukassasaMkilesaM gao' yaha kahA hai so isakA yaha abhiprAya hai ki chaha paryAptiyoMse paryApta hokara utkRSTa saMklezako prApta huA / utkRSTa saMklezako prApta honekA prayojana batalAneke liye sUtra meM 'aMtomuhuttamukkassaTThidiM baMdhiyUNa' yaha kahA hai| isakA prakRtameM aisA sambandha karanA cAhiye ki utkRSTa saMklezase arati aura zokakI utkRSTa sthitiko bA~dhanevAlA yaha jIva AbAdhAke bhItara praviSTa honeke kAraNa Ayase rahita vivakSita sthitiko utkarSaNake dvArA sUkSma karake phira utkRSTa saMklezakA kSaya ho jAnese usase nivRtta huaa| yahA~ nivRtta hone para eka Avalike antameM jo svAmitvakA vidhAna kiyA hai so isakA kAraNa to pahale kaha Aye haiM kintu yahA~ para usakA dUsarA vizeSaNa batalAneke liye sUtrameM 'bhayaduguMchANaM vedayamANassa' yaha kahA hai| yadi yahA~ ina do prakRtiyoMkA vedaka nahIM batalAyA Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 thivukkasaMkameNa jahaNNatANuvavattIdo / (r) evamogheNa savvamohaNIyapayaDINaM jahaNNamokaDaNAdijhINadiyasAmittaM paravidaM / 6 575. etto edeNa sUcidAsesaparUvaNA coddasamaggaNApaDibaddhA ajahaNNasAmittaparUvaNAe samayAviroheNANumaggiyavvA / tado sAmittANiyogaddAraM samattaM / 8 appaabhuaN| $ 576. ahiyArasaMbhAlaNamuttamedaM / 8 savvatthovaM micchattassa ukassayamudayAdo jhINahidiyaM / 6 577. kudo 1 edassa ceva udayaNiseyassa ekalaggIbhUdasaMjadAsaMjada-saMjadaguNaseDisIsayassa guNidakammaMsiyapayaDigovucchasahagadassa gahaNAdo / * ukassayANi okaDaNAdo ukkaDDaNAdo saMkamaNado ca jhINajAtA to prakRta niSekake Upara bhaya aura jugupsAke gopucchoMkA stivuka saMkramaNa hote rahanese jaghanya svAmitva nahIM prApta ho sakatA thaa| vizeSArtha--ukta kathanakA sAra yaha hai ki jo kSapitakAzavAlA jIva pUrvakoTikI AyuvAlA manuSya hokara saMyamakA pAlana kare aura antameM deva hokara payopta ho jAnepara utkRSTa saMklezako prApta ho| phira antarmahataM taka rati aura zokakI utkRSTa sthitikA bandha karatA huA vivakSita niSekako sUkSma karaneke liye utkarSaNa kre| phira jaba vaha utkRSTa saMklezase cyuta hokara tabase eka prAvali kAlake antameM sthita hotA hai aura bhaya tathA jugupsAke udayase bhI yukta rahatA hai taba usake prakRta jaghanya svAmitva hotA hai| * isa prakAra oghase apakarSaNAdi cAroMkI apekSA mohanIyakI saba prakRtiyoMke jhInasthitivAle jaghanya dravyakA svAmI khaa| 6575. Age isase sUcita honevAlI caudaha mArgaNAsambandhI samasta prarUpaNA ajaghanya svAmitvasambandhI prarUpaNAke sAtha Agamake anusAra jAna lenI caahie| ___ isa prakAra svAmitva anuyogadvAra samApta huA / * aba alpabahutvakA adhikAra hai| $ 576. adhikArakI samhAla karaneke liye yaha sUtra AyA hai| * mithyAtvakA udayakI apekSA jhInasthitivAlA utkRSTa dravya sabase thor3A hai| 6577. kyoMki yahA~ mithyAtvakA aisA udaya niSeka liyA gayA hai jo guNitakAMzakI prakRtigopucchAke sAtha saMyatAsaMyata aura saMyatake yugapat prApta hue guNazneNizIrSarUpa hai / * mithyAtvake apakarSaNa, utkarSaNa aura saMkramaNakI apekSA jhInasthitivAle Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 357 gA0 22] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe appAbahuaM hidiyANi tiSiNa vi tullAgiNa asaMkhejaguNANi / 6578. kiM kAraNaM ? samayUNAvaliyamettadaMsaNamohakkhavaNaguNase ddhigovucchpmaannttaado| ettha guNagArapamANaM tappAoggapalidoramAsaMkhejjadibhAgamettaM / kudo ? saMjamAsaMjama-saMjamaguNaseDhIhiMto dasaNamohakkhavaNaguNaseDhIe asaMkhejaguNattadaMsaNAdo / OM evaM sammAmicchata-paeNArasakasAya-chaNNokasAyANaM / 589. jahA micchattassa cauNhaM padANaM thovabahuttagavesaNA kayA evamedesi pi kammANamukkassappAbahuaparikkhA kAyavvA, visesaabhaavaado|| * sammattassa savvatthovamukkassayamudayAdo jhINahidiyaM / 580. carimasamayaakkhINadaMsaNamohagIyasavvapacchimaguNaseDhilIsayassa ghnnaado| 8 sesANi tigiNa vi jhINahidiyANi ukkassayANi tullANi visesAhiyANi / 6581. kudo tatto edesi visesAhiyattaM ? Na, samayUNAvaliyametaducarimAdiguNaseDhidavvassa tadasaMkhejadibhAgassa tattha pvesuvlNbhaado| utkRSTa dravya ye tInoM paraspara tulya hote hue bhI usase asaMkhyAtaguNe haiM / 6578. isakA kyA kAraNa hai ? kyoMki vaha eka samaya kama eka zrAvalipramANa darzanamohakI kSapaNAsambandhI guNazreNigopucchApramANa hai| yahA~ guNakArakA pramANa tatprAyogya palyakA asaMkhyAtavA~ bhAga lenA cAhiye, kyoMki saMyamAsaMyama aura saMyamakI guNazreNiyoMse darzanamohakI kSapaNAsambandhI guNazreNi asaMkhyAtaguNI dekhI jAtI hai| * isI prakAra samyagmithyAtva, pandraha kaSAya aura chaha nokapAyoMkI apekSA alpabahutva hai| 6 579. jaise mithyAtvake cAra padoMke alpabahutvakA vicAra kiyA vaise hI ukta karmoM ke bhI utkRSTa alpabahutvakA vicAra karanA cAhiye, kyoMki usase isameM koI vizeSatA nahIM hai| * samyaktvakA udayakI apekSA jhInasthitivAlA utkRSTa dravya sabase thor3A hai| 6580. kyoMki jisane darzanamohanIyakI pUrI kSapaNA nahIM kI hai usake antima samayameM jo sabase antima guNazreNizIrSakA dravya vidyamAna rahatA hai usakA yahA~ grahaNa kiyA gayA hai| * samyaktvake zeSa tInoM hI jhInasthitivAle utkRSTa dravya paraspara tulya hote hue bhI usase vizeSa adhika haiM / 6581. zaMkA-usase ye vizeSa adhika kyoM haiM ? samAdhAna nahIM, kyoMki dvicarama samayase lekara eka samaya kama eka AvalipramANa dravyakA yahA~ praveza pAyA jAtA hai jo ki pUrvokta dravyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai, isaliye ise vizeSa adhika kahA hai| Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 8 evaM lobhasaMjalaNa-tiSiNavedANaM / 582. jahA sammattassa appAbahuaM parUvidamevaM lobhakasAya-saMjalaNativedANamaNUNAhiyaM parUveyavvaM, visesaabhaavaado| evamukkassappAbahuamogheNa samattaM / etthAdesaparUvaNA ca jANiya kAyavvA / tado ukassayaM samattaM / * etto jahaNNayaM jhINahidiyaM / $ 583. etto uvari jahaNNajhINahidiyassa appAbahuaM bhaNissAmo tti paijjAmuttamedaM / * micchattassa savvatthovaM jahaNNayamudayAdo jhINahidiyaM / 584. kudo ? sAsaNapacchAyadapaDhamasamayamicchAdihiNo odAriyAvaliyamettasaNhayANaM govucchANaM carimaNiseyassa payadajahaNNasAmittavisaIkayassa gahaNAdo / OM sesANi tigiNa vi jhINahidiyANi tullANi asaMkhejaguNANi / 6585. kudo ? saMpuNNAvaliyamettANamudIraNAgovucchANamiha gahaNAdo / ko guNagAro ? AvaliyA sAdireyA / sesaM sugamaM / edeNeva gayatthANamappaNaM karei * isI prakAra lobhasaMjvalana aura tIna vedoMkI apekSA alpabahutva hai| 6582. jisa prakAra samyaktvakA alpabahutva kahA hai usI prakAra lobhasaMjvalana aura tIna vedoMkA nyUnAdhikatAke binA alpabahutva kahanA cAhiye, kyoMki usase isameM koI vizeSatA nahIM hai / isa prakAra oghase utkRSTa alpabahutva samApta huaa| yahA~ Adeza prarUpaNAko jAnakara usakA kathana karanA cAhiye / taba jAkara utkRSTa alpabahutva samApta hotA hai| * isase Age jaghanya jhInasthitike dravyakA alpabahutva batalAte haiM / 6 583. aba isa utkRSTa alpabahutvake bAda jhInasthitivAle jaghanya dravyakA alpabahutva kahate haiM isa prakAra yaha pratijJA sUtra hai / * mithyAtvakA udayakI apekSA jhInasthitivAlA utkRSTa dravya sabase thor3A hai| $584. kyoMki sAsAdana guNasthAnase pIche lauTakara prathama samayavartI mithyAdRSTike jo udayAvali saMjJAvAlA gopucchAe~ haiM unameMse yahA~ para prakRta jaghanya svAmitvakA viSayabhUta antima niSeka liyA gayA hai| * mithyAtvake zeSa tInoM hI jhInasthitivAle dravya parasparameM tulya hote hue bhI usase asaMkhyAtaguNe haiN| 6585. kyoMki yahA~ para sampUrNa zrAvalipramANa udIraNA gopucchAoMkA grahaNa kiyA gayA hai| zaMkA-guNakArakA kyA pramANa hai ? samAdhAna-sAdhika eka zrAvali guNakArakA pramANa hai| zeSa kathana sugama hai| aba isIse jina prakRtiyoMkA alpabahutva jJAta ho jAtA hai usakA pramukhatAse nirdeza karate haiM Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pA0 22 ] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe appAbahuaM 359 * jahA micchattassa jahaeNayamappAbahuaM tahA jesiM kammaMsANamudIraNodo atthi tesi pi jahaeNayamappAbahuaM / 586. jahA micchattassa cattAri padANi assiyUNa jahaNNappAbahuaM parUvidaM tahA sesANaM pi udIraNodaillANaM kammANaM Nedavvamidi suttatthasaMgaho / * aNaMtANubaMdhi-itthi-Navusayaveda-arai-sogA tti ede aha kammaMse mottaNa sesaannmudiirnnodyo|| 587. ettha udIraNAe ceva udayo udIraNodao tti sAvahAraNo suttAvayavo, aNNahA aNaMtANubaMdhiAdINaM parivajjaNANuvavattIdo / jesi kammasANamudayAvaliyabhaMtare aMtarakaraNeNa accaMtamasaMtANaM kammaparamANaNaM pariNAmaviseseNAsaMkhejalogapaDibhAgeNodIridANamaNuhavo tesimudIraNodao ti eso ettha bhAvatyo / Na cANaMtANubaMdhiAdINamevaMviho udIraNodayo saMbhavai, tattha tadaNuvalaMbhAdo / tado sututtapayaDIo aha mottaNa sammatta-sammAmicchatta-bArasakasAya-purisaveda-hassa-radi-bhaya-duguMchANamudIraNAe ceva suddhAe pattajahaNNasAmittANaM micchattasseva appAbahu amaNuNAhiyaM vattavvamidi siddhaM / (r) jesiM Na udIraNodayo tesi pi so ceva AlAvo appAbahuassa jahaNNayassa / * jaise mithyAtvakA jaghanya alpabahutva hai vaise hI jina karmo kA udIraNodaya hotA hai unakA bhI jaghanya alpabahutva jAnanA cAhiye / 6586. jaise mithyAtvakA cAra padoMkI apekSA jaghanya alpabahutva kahA hai vaise udIraNodayavAle zeSa karmoM kA bhI jaghanya alpabahutva jAnanA cAhiye yaha isa sUtrakA samudAyArtha hai| _* anantAnubandhI, strIveda, napuMsakaveda, arati aura zoka ina ATha karmo ko chor3akara zeSa karma udIraNodayarUpa haiM / 6587. yahA~ para udIraNA hI udayarUpase vivakSita hai isaliye udIraNodaya yaha sUtravacana avadhAraNa sahita hai / anyathA anantAnubandhI AdikA niSedha nahIM kiyA jA sakatA hai| antara kara deneke kAraNa udayAvalike bhItara jina karmoke karmaparamANu bilakula nahIM pAye jAte haiM, pariNAmivazeSake kAraNa asaMkhyAta lokapramANa pratibhAgake anusAra udIraNAko prApta hue unakA anubhava karanA udIraNodaya hai yaha isakA abhiprAya hai| anantAnubandhI AdikA isa prakAra udIraNodaya sambhava nahIM hai, kyoMki ina prakRtiyoMkA udIraNodaya nahIM pAyA jAtA hai| isaliye sUtrokta ATha prakRtiyoM ke sivA jo samyaktva, samyagmithyAtva, bAraha kaSAya, puruSaveda, hAsya, rati, bhaya aura jugupsA prakRtiyA~ haiM inakI zuddha udIraNA hone para hI jaghanya svAmitva prApta hotA hai isaliye inakA alpabahutva nyUnAdhikatAke binA mithyAtvake samAna kahanA cAhiye yaha bAta siddha huii| * tathA jinakA udIraNodaya nahIM hotA unakA bhI jaghanya alpabahutvaviSayaka AlApa usI prakAra hai| Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 588, puvvuttAsesapayaDINamudIraNodaillANaM jo jahaNNappAbahuAlAvo so ceva udIraNodayavirahidapayaDINaM pi kAyavyo, visesaabhaavaado| hou NAmANatANubaMdhINameso appAbahuAlAvo, saamittaannusaarittaado| Na vuNa itthi-Nava'sayavedANaM, tattha sAmittANusaraNe tiNhaM pi jahaNNajhINahidiyAdo udayAdo jahaNNajhINahidiyassa asaMkhejjaguNattadaMsaNAdo / Na esa doso, thaannbhuvgmaado| tahA ceva uvari pakkhaMtarassa pruuvissmaannaado| kiMtu tthiukkasakamamavivakkhiya samUheNeva udayAdo vi jahaNNajhINahidiyassa vechAvahisAgarovamANi bhamADiya sAmittaM dAyabamidi edegAhippAraNa payaTTamedaM / edammi gae avalaMbijamANe udayAdo jahaNNajhINahidiyaM pekkhiyaNa sesANaM smyuunnaavliygunnyaardsnnaado| ~ $ 588. udIraNodayavAlI pUrvokta saba prakRtiyoMkA jo jaghanya alpabahutva kahA hai, udAraNodayase rahita prakRtiyoMkA bhI usI prakAra alpabahutva samajhanA cAhiye, kyoMki usase isameM koI vizeSatA nahIM hai| zaMkA-apane svAmitvake anusAra honese anantAnubandhiyoMkA yaha alpabahutvAlApa rahA Ave, parantu strIveda aura napuMsakavedakA yaha alpabahutva nahIM prApta hotA, kyoMki vahA~ para svAmitvakA anusaraNa karane para jo apakarSaNa Adi tInakI apekSA jhInasthitika jaghanya dravya hai usase udayakI apekSA jhInasthitika jaghanya dravya asaMkhyAtaguNa dekhA jAtA hai / samAdhAna--yaha koI doSa nahIM hai, kyoM vaisA svIkAra nahIM kiyA hai| pakSAntara rUpase Age isI bAtakA kathana bhI kreNge| kintu stivuka saMkramaNakI vivakSA na karake samUharUpase hI udayakI apekSA bhI jaghanya jhInasthitivAle dravyakA svAmitva do chayAsaTha sAgara kAla taka bhramaNa karAke denA cAhiye isa prakAra isa abhiprAyase yaha sUtra pravRtta huA hai| isa nayakA avalambana karane para udayakI apekSA jaghanya jhInasthitivAle dravyako dekhate hue zeSa jhInasthitivAle dravyoMkA guNakAra eka samaya kama eka AvalipramANa dekhA jAtA hai| vizeSArtha jo upazamasamyagdRSTi chaha Avali kAlake zeSa rahane para sAsAdanameM jAtA hai aura phira vahA~se mithyAtvameM jAtA hai usake prathama samayameM apakarSaNAdi tInakI apekSA aura eka Avali kAlake antameM udayakI apekSA bhInasthitivAlA jaghanya dravya hotA hai| yataH aparSaNAdi tInakI apekSA jo jhInasthitivAlA jaghanya dravya prApta hotA hai vaha udayAvalike niSeka pramANa hotA hai aura udayakI apekSA jo jhInasthitivAlA jaghanya dravya prApta hotA hai vaha udayAvalike antima niSeka pramANa hotA hai, isaliye yahA~ udayakI apekSA jhInaritithavAle jaghanya dravyase apakarSaNa Adi tInakI apekSA prApta huA jhInasthitivAlA jaghanya dravya asaMkhyAtaguNA batalAyA hai| samyaktva, samyagmithyAtva, bAraha kaSAya, puruSaveda, hAsya, rati, bhaya aura jugupsA ina prakRtiyoMkA cAroMkI apekSA jhInasthitivAlA jaghanya dravya bhI isI prakAra udIraNodayake hone para hI prApta hotA hai, isaliye inakA alpabahutva bhI pUrvokta prakArase prApta ho jAtA hai| aba rahIM zeSa ATha prakRtiyA~ so inameMse cAra anantAnubandhI prakRtiyA~ to aisI haiM jinakA ukta cAroMkI apekSA jaghanya svAmitva apane udayakAlameM hI prApta hotA hai, isaliye unakA bhI alpabahutva ukta prakArase bana jAtA hai| zeSa cArameM bhI arati aura zoka aisI Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Mmmarrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrra gA0 22] padesavihattIe jhINAjhINacUliyAe appAbahuaM 361 6586. saMpahi edeNa mutteNArai-soyANaM pi udIraNodaeNa viNA pattajahaNNasAmittANamappaNAe aippasattAe tattha visesapaduppAyaNasuttaramuttamAha * Navari arai-sogANaM jahaNaNayamudayAdo jhINahidiyaM thovaM / $ 560. kudo ? eyaNiseyapamANattAdo / * sesANi tigiNa vi jhIpaDidiyANi tullANi visesAhiyANi / .. 6561. jai vi tiNhamedAsi pi jhINahidiyassa khaviyakammaMsiyapacchAyadovasaMtakasAyacaradevavidiyasamae udayAvaliyapaviDhayaNiseyaM ceva ghettUNa jahaNNasAmittaM jAdaM to vi aMtomuttamuvari gaMtUNa jAdajahaNNabhAvAdo pubbilleyaNiseyadavvAdo visesAhiyattaM Na virujjhade, oinnnnddhaannmettgovucchvisesaannmhiyttdsnnaado| evamahippAyaMtaramavalaMbiya appAbahu amedesi parUviya saMpahi sAmittANusAreNa thivukkasaMkamaM pahANIkAUNappAbahuaparUvaNahamidamAhaprakRtiyA~ haiM jinake viSayameM ukta niyama lAgU nahIM hotA yaha bAta agale sUtra dvArA svayaM cUrNisUtrakAra spaSTa karanevAle haiN| kintu strIveda aura napuMsakaveda ye do prakRtiyA~ aisI haiM jinameM ukta prakArase alpabahutva ghaTita nahIM hotA hai| 6586. aba isa sUtra dvArA udIraNodayake vinA arati aura zoka ina prakRtiyoMmeM bhI jaghanya svAmitvakA atiprasaMga prApta huA, isaliye isa viSayameM vizeSa kathana karaneke liye AgekA sUtra kahate haiM * kintu itanI vizeSatA hai ki arati aura zokakA udIyakI apekSA jhInasthitivAlA jaghanya dravya thor3A hai| 6560. kyoMki isakA pramANa eka niSeka hai| * zeSa tInoM jhInasthitivAle dravya tulya hote hue bhI usase vizeSa adhika haiN| 6591. yadyapi kSapitakAzakI vidhise Akara jo upazAntakaSAyacara deva huA hai usake dUsare samayameM udayAvalike bhItara praviSTa hue eka niSekakI apekSA apakarSaNAdi tInoMse hI jhInasthitivAle dravyakA jaghanya svAmitva hotA hai tathApi antarmuhUrta Upara jAkara udayakI apekSA jaghanyabhAvako prApta hue pUrvokta eka niSekake dravyase ise vizeSa adhika mAnanemeM koI virodha nahIM AtA hai, kyoMki jitane sthAna nIce utarakara apakarSaNAdikI apekSA jaghanya svAmitva prApta hai vahA~ utane gopucchavizeSoMkI adhikatA dekhI jAtI hai| vizeSArtha-ukta kathanakA yaha Azaya hai ki apakarSaNAdi tInakI apekSA jaghanya svAmitva upazAntakaSAyacara devake dUsare samayameM prApta ho jAtA hai aura udayakI apekSA jaghanya svAmitva antarmuhUrta bAda prApta hotA hai| aba yahA~ jitanA kAla Age jAkara udayakI apekSA jaghanya svAmitva prApta hotA hai utane gopucchavizeSoMkI arthAt cayoMkI hAni ho jAtI hai, ataH apakarSaNAdi tInakI apekSA jhInasthitivAlA jo jaghanya dravya hotA hai vaha udayakI apekSA jhInasthitivAle jaghanya dravyase sAdhika hotA hai yaha siddha huA / Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 * ahavA itthiveda-pava'sayavedANaM jahaeNayANi prokaDaNAdINi tigiNa vi jhINahidiyANi tullANi thovANi / 562. jahAkameNa vechAvahisAgarovama-tipalidovamabhahiyavechAvahisAgarovamANi bhamADiya sAmittavihANAdo / * udayAdo jahaeNayaM jhIpahidiyamasaMkhejaguNaM / 1563. puvvuttakAlamagAliya sAmittavihANAdo / taM pi kudo ? sthivukkskmbhuttbhyaado| * arai-sogANaM jahaeNayANi tiSiNa vi jhINahidiyANi tullANi thovANi / 6564. uvasaMtakasAyacaravidiyasamayadevassa udayAvaliyapaviThThaeyaNiseyassa savvapayatteNa jahaNNIkayassa gahaNAdo / * jahaNNayamudayAdo jhINahidiyaM visesAhiyaM / isa prakAra ina saba prakRtiyoMkA abhiprAyAntarakI apekSA alpabahutvakA kathana karake aba svAmitvake anusAra stibukasaMkramaNako pradhAna karake alpabahutvakA kathana karaneke liye AgekA sUtra kahate haiM * athavA strIveda aura napusakavedake apakarSaNa Adi tInakI apekSA jhInasthitivAle jaghanya dravya paraspara tulya hote hue bhI thor3e haiN| 1562. kyoMki kramase strIvedakI apekSA do chayAsaTha sAgara kAla taka aura napuMsakavedakI apekSA tIna palya adhika do chayAsaTha sAgara kAla taka bhramaNa karAke ina donoM vedoMke svAmitvakA vidhAna kiyA gayA hai| * udayakI apekSA jhInasthitivAlA jaghanya dravya usase asaMkhyAtaguNA hai| 6563. kyoMki pUrvokta kAlako na galAkara svAmitvakA vidhAna kiyA gayA hai| zaMkA-aisA kyoM kiyA gyaa| samAdhAna-stivukasaMkramaNake bahuta dravyake prApta honeke bhayase aisA kiyA gayA hai| vizeSArtha-strIveda aura napuMsakavedake udayakI apekSA jhInasthitivAlA jaghanya dravya kramase do chayAsaTha sAgara pUrva aura tIna palya adhika do chayAsaTha sAgara pUrva prApta hotA hai aura apakarSaNa Adi tInakI apekSA jhInasthitivAlA jaghanya dravya ukta kAla bAda prApta hotA hai, isaliye apakarSaNa AdikI apekSA prApta hue jhInasthitivAle jaghanya dravyase udayakI apekSA prApta huA jhInasthitivAlA jaghanya dravya asaMkhyAtaguNA batalAyA hai| * arati aura zokake apakarSaNa Adi tInakI apekSA jhInasthitivAle jaghanya dravya paraspara tulya hote hue bhI thor3e haiN| $ 564. kyoMki jo upazAntakaSAyacara deva dUsare samayameM sthita hai usake udadyAvalimeM praviSTa hue aura saba prayatnase jaghanya kiye gaye eka niSekakA yahA~ para grahaNa kiyA gayA hai| * udayakI apekSA jhInasthitivAlA jaghanya dravya usase vizeSa adhika hai / i Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] padesavihattIe mINAjhINacUliyAe appAbahuaM 565. kudo ? hassa-raithiukasaMkameNa saha pattodayaeyaNiseyaggahaNAdo / ketyimetto viseso ? aMtomuhuttamettagovucchavisesehiM uunnhss-rithivukksNkmmetto| 566. saMpahi etthudde se savvesimatthAhiyArANaM sAhAraNabhUdamappAbahuadaMDayaM majjhadIvayabhAveNa pruuvissaamo| taM jahA-savvatthovo savvasaMkamabhAgahAro / kiM kAraNaM ? egarUvapamANattAdo / guNasaMkamabhAgahAro asNkhejgunno| kiM kAraNaM ? palidovamassa asaMkhejadibhAgapamANattAdo / okaDakaDaNabhAgahAro asNkhejgunno| eso vi palido0 asaMkhejjadibhAgo ceva, kiMtu pugvillado eso asaMkhejjaguNo ti guruuveso| adhApavattabhAgahAro asNkhejgunno| edassa kAraNaM suttaNivaddhameva / taM kathaM ? hidiaMtie micchattassa ukkassaadhANise yahidipattayasaMbaMdheNa okaDDakkaDDagAe kammassa avahArakAlo thovo / adhApavattasaMkameNa kammassa avahAro asaMkhejjaguNo tti bhaNihidi / tado siddhamedassAsaMkhejjaguNataM / jogaguNagAro asaMkhejjaguNo / edassa kAraNaM vuccade / taM jahA-vedage tti aNiyogadAre kohasaMjalaNapadesaggasa jahaNNabaMdhasaMkama-udaya-udIraNa-saMtakammANi assiyUNappAbahuaM bhaNihidi / taM kathaM ? kohasaMjalaNa 6565. kyoMki hAsya aura ratikA stibukasaMkramaNase jo dravya prApta hotA hai usake sAtha arati aura zokake udayako prApta hue eka niSekakA yahA~ para grahaNa kiyA gayA hai / zaMkA-kitanA vizeSa adhika hai ? samAdhAna hAsya aura ratikA stivukasaMkramaNase jo dravya prApta hotA hai usameMse. antarmuhUrtapramANa gopucchavizeSoMke kama kara denepara jo zeSa rahe utanA vizeSa adhika hai| 6566. aba isa sthAna para jo sabhI arthAdhikAroMmeM sAdhAraNa hai aise alpabahutvadaNDakako madhyadIpakabhAvase dikhalAte haiN| yathA-sarvasaMkramaNabhAgahAra sabase thor3A hai, kyoMki usakA pramANa eka hai| isase guNasaMkramabhAgahAra asaMkhyAtaguNA hai, kyoMki yaha palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| isase apakarSaNa-utkarSaNabhAgahAra asaMkhyAtaguNA hai| yadyapi yaha bhI palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai to bhI pUrvokta bhAgahArase yaha asaMkhyAtaguNA hai aisA gurukA upadeza hai| isase adhaHpravRttasaMkramabhAgahAra asaMkhyAtaguNA hai| isake asaMkhyAtaguNe honeke kAraNakA nirdeza sUtrameM hI kiyA hai| zaMkA-so kaise ? samAdhAna-Age sthityantika adhikArameM mithyAtvake utkRSTa adhaHniSekasthitiprApta dravyake sambandhase apakarSaNa-utkarSaNase prApta hue karmakA avahArakAla thor3A aura adhaHpravRtta saMkramase prApta hue karmakA avahArakAla asaMkhyAtaguNA hai aisA kaheMge, isaliye apakarSaNa-utkarSaNa bhAgahArase adhaHpravRttabhAgahAra asaMkhyAtaguNA hai yaha siddha hotA hai| adhaHpravRttasaMkramabhAgahArake pramANase yogaguNakAra asaMkhyAtaguNA hai| aba isakA kAraNa kahate haiN| yathA-vedaka nAmake anuyogadvArameM krodha saMjvalanakarmakA jaghanya bandha, jaghanya saMkrama, jaghanya udaya, jaghanya udIraNA aura jaghanya satkarma inakI apekSA alpabahutva kheNge| yathA-'krodhasaMjvalanakI jaghanya pradezo Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalA sahide kasAyapAhuDe i [ padesavihatI 5jahaNapadesudIraNA thovA, udayo asaMkhejjaguNo, baMdho asaMkhejjaguNo, saMkamo asaMkhejjaguNo, saMtakammaM asaMkhejjaguNamidi / ettha jahaNNabadho ti utte egeiMdiyasamayapatraddhamettaM gahidaM / jahaNNasaMkamo tti utte egameIdiyasamayapabaddhaM dRviya puNo gholamANajahaNNajogeNa vaddhapaMciMdiyasamayapavaddhamicchAmo ti jogaguNagAramedassa guNagAraNa Thaviya puNo vi edassa heTThA adhApavattabhAgahAraM Thaviya ovaTTide jahaNasaMkamadavyamAgacchai / jai ettha jogaguNagAro thobo hojja to jahaNNasaMkamadavvassuvari jaba zrasaMkhejjaguNo jAejja / Na ca evaM badhassuvari saMkamo asaMkhejjaguNo ti paDhidattAdo / tamhA jogaguNagAro adhApavattabhAgahArAdo asaMkhejjaguNo ti siddhaM ? kammadvidiNANAguNahANisalA gAo asaMkhejjaguNA / kudo ? kiMcUNapalidomaddhachedaNayamANattAdo / edassa kAraNassa NiruttIkaraNamidaM / taM jahA -- divaDa - guNahANi Thaviya jogaguNagAreNa guNide palido0 asaMkhe0 bhAgametto ceva rAsI upajjai / puNo ettha jogaguNagAramavaNiya taM cetra guNijjamANaM divaDuguNahANipamANaM Thatriya jai NANAguNahANisalAgAhi guNijjai to divaDakammahidimetto rAsI uppajjadi tti / edeNa jANijjade jahA jogaguNagArAdo kammadvidiNANAguNahANisa lAgAo asaMkhejjaguNAbha tti / palidovamassa chedaNayA visesA / kettiyametto viseso ? palidovamavaggasa lAgachedaNayametto / kudo edaM parivijjade : paramagurUva esAdo / dIraNA thor3I hai| usase udaya asaMkhyAtaguNA hai| usase bandha asaMkhyAtaguNA hai| usase saMkrama saMkhyAtaguNA hai aura usase satkarma saMkhyAtaguraNA hai / ' yahA~ jaghanya bandha aisA kahanepara usase ekendriyake samayabaddhapramANa dravyakA grahaNa kiyA hai / jaghanya saMkrama aisA kahanepara isa prakAra se prApta hue saMkrama dravyakA grahaNa kiyA hai| yathA - e - ekendriyake eka samayabaddhako sthApita kro| phira gholamAna jaghanya yogake dvArA bA~dhe gaye pazca ndriya samayaprabaddhako lAnA cAhate haiM, isaliye isake guNakArarUpase yoga guNakArako sthApita kro| phira isake nIce adhaH pravRttabhAgahArako sthApita karake bhAga denepara jaghanya saMkramadravya AtA hai / yadi yahA~ yogaguNakAra adhaH pravRttabhAgahAra se alpa hotA to jaghanya saMkramadravyase jaghanya bandha asaMkhyAtaguNA ho jAtA / para aisA hai nahIM, kyoMki sUtrameM bandhase saMkrama saMkhyAtaguNA batalAyA hai, isaliye adhaHpravRttabhAgahArase yogaguNakAra saMkhyAguNA hai yaha siddha huA / yogaguNakAra se karmasthitike bhItara prApta huI nAnAguNahAnizalAkAe~ asaMkhyAtaguNI haiM, kyoMki ve kucha kama palyake ardhacchedapramANa haiN| isa kAraNakA khulAsA isa prakAra hai - Der3ha guNahAniko rakhakara yogaguNakArase guNita karanepara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hI labdha rAzi AtI hai / phira yahA~ yogaguNakArako alaga karake aura guNyamAna usI Der3ha guNahAnipramANa rAziko sthApita karake yadi nAnAguNahAnizalAkAoM se guNA kiyA jAtA hai to Der3ha guNI karmasthitipramANa rAzi utpanna hotI hai| isase jJAta hotA hai ki yogaguNakAra se sthiti bhItara prApta huI nAnAguNahAnizalAkAe~ asaMkhyAguNI haiM / karmasthiti ke bhItara prApta huI guhAzilAkA se palyake ardhaccheda vizeSa adhika haiM / zaMkA- kitane adhika haiM ? samAdhAna - palkI vargazalAkAoM ke jitane ardhaccheda hoM utane adhika haiM / 364 Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] padesavihattIe jhINAmINacUliyAe appAbahuaM 365 palidovamapaDhamavaggamUlaM asaMkhejaguNaM / sugamametya kAraNaM / egapadesaguNahANihANaMtaramasaMkhejjaguNaM / kAraNaM NANAguNahANisalAgAhi kammahidIe ovahidAe asaMkhejANi palidovamapaDhamavaggamUlANi AgacchaMti ti| divaDaguNahANihANaMtaraM visesAhiyaM / ke0 viseso ? dubhAgametteNa / giseyabhAgahAro viseso| ke0metteNa 1 tibhAgametteNa / aNNoNNabbhattharAsI asNkhe0gunno| ettha kAraNaM sugamaM / palidovamamasaMkhejaguNaM / sugamaM / vijjhAdasaMkamabhAgahAro asNkhejgunno| kiM kAraNaM ? aMgulassa asNkhe0bhaagpmaannttaado| uvvellaNabhAgahAro asNkhejjgunno| doNhamedesimaMgulassAsaMkhe0bhAgapamANattAvisese vi padesasaMkayappAbahuasuttAdo edassAsaMkhejaguNamavagammade / aNubhAgavaggaNANaM gANApadesaguNahANisalAgAo annNtgunnaao| kiM kAraNaM ? abhavasiddhiehiMto aNaMtaguNaM siddhANamaNaMtabhAgapamANatAdo / egapadesaguNahANi zaMkA-yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna-parama guruoMke upadezase jAnA jAtA hai| palyake ardhacchedoMse palyakA prathama vargamUla asaMkhyAtaguNA hai| isakA kAraNa sugama hai| isase ekapradezaguNahAnisthAnAntara asaMkhyAtaguNA hai, kyoMki karmasthitimeM nAnAguNAhAnizalAkAoMkA bhAga denepara palyake asaMkhyAta prathamavargamUla prApta hote haiN| ekapradezaguNahAnisthAnAntarase Der3haguNahAnisthAnAntara vizeSa adhika hai| zaMkA-kitanA adhika hai ? samAdhAna-dUsarA bhAga adhika hai| Der3haguNahAnisthAnAntarase niSekabhAgahAra vizeSa adhika hai| zaMkA-kitanA adhika hai ? samAdhAna-tIsarA bhAga adhika hai| niSekabhAgahArase anyonyAbhyastarAzi asaMkhyAtaguNI hai| isakA kAraNa sugama hai| isase palya asaMkhyAtaguNA hai| isakA bhI kAraNa sugama hai| isase vidhyAtasaMkramabhAgahAra asaMkhyAtaguNA hai| zaMkA-isake asaMkhyAtaguNe honekA kyA kAraNa hai ? samAdhAna--kyoMki vidhyAtasaMkramabhAgahAra aMgulake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai, isaliye ise palyase asaMkhyAtaguNA batalAyA hai| vidhyAtasaMkramabhAgahArase udvelanabhAgahAra asaMkhyAtaguNA hai| yadyapi ye donoM hI bhAgahAra aMgulake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiM to bhI pradezasaMkramaalpabahutvaviSayaka sUtrase jJAta hotA hai ki vidhyAtasaMkramabhAgahArase udvelanabhAgahAra asaMkhyAtaguNA hai| udvelanabhAgahArase anubhAga vargaNAoMkI nAnApradezaguNahAnizalAkAe~ anantaguNI haiM, kyoMki ye abhavyoMse anantaguNI aura siddhoMke anantaveM bhAgapramANa haiN| isase ekapradezaguNahAnisthAnAntara anantaguNA hai| Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 hANaMtaramaNaMtaguNaM / divaDaguNahANihANaMtaraM visesAhiyaM / NiseyabhAgahAro viseso / aNNoNNabbhattharAsI aNaMtaguNo ti / evamappAbahue samatte jhINamajhINaM ti padaM samattaM hodi / (hidiyaM ti cUliyA bhadaM sammaiMsaNaNANacarittANamamalasArANaM / jiNavaravayaNamahovahigambhasamanbhUyarayaNANaM // suhumayatihuvaNasiharahidiyaMtiyasiddhavaM diyaM vIraM / iNamo paNamiya sirasA vocchaM ThidiyaM ti ahiyAraM // 1 // ) * ThidiyaM ti jaM padaM tassa vihAsA / 567. etto upari ThidiyaM ti jaM padaM mUlagAhAe carimAvayavabhUdaM vA saddeNa sUcidAsesavisesaparUvaNaM tassa vihAsA ahikIradi ti suttatthasaMbaMdho / tattha ki ThidiyaM NAma ? dvidIo gacchai ti hidiyaM padesaggaM hidipattayamidi uttaM hodi / isase dvayardhaguNahAnisthAnAntara vizeSa adhika hai| isase niSekabhAgahAra vizeSa adhika hai| isase anyonyAbhyastarAzi anantaguNI hai| isa prakAra alpabahutvake samApta ho jAnepara gAthAmeM Aye hue 'jhINamajhINaM' isa padakI vyAkhyA samApta hotI hai| sthitiga cUlikA __ jaise mahodadhike garbhase uttamottama ratna nikalate haiM usI prakAra jo jinendradevake vacanarUpI mahodadhise nikale haiM aura jo saMsArake saba nirmala padArthoMmeM sArabhUta haiM aise samyagdarzana, samyagjJAna aura samyakcAritrarUpa tInoM ratnoMkI sadA jaya ho / / 1 / / sukhamaya aura tIna lokake agra bhAgameM sthita siddharUpase vandanIya aise ina vIra jinako mastakase praNAma karake sthitiga nAmaka adhikArakA kathana karatA hU~ / / 2 / / * gAthAmeM jo 'hidiyaM' pada hai usakA vizeSa vyAkhyAna karate haiN| $ 507. isake Age arthAt mUla gAthAmeM Aye hue 'jhINamajhINaM' padakI vyAkhyAke bAda mUla gAthAke antima caraNameM jo 'hidiyaM pada hai aura jisake antameM Aye hue 'vA' padase sAMgopAMga saba prarUpaNAkA sUcana hotA hai, aba usake vizeSa vyAkhyAnakA adhikAra hai yaha isa sUtrakA tAtparyArtha hai| zaMkA-'hidiyaM' isa padakA kyA artha hai ? samAdhAna-'TThidiyaM' kA vyutpattilabhya artha sthitiga arthAt sthitiko prApta hue karmaparamANu hotA hai| Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] padesavihattIe dvidiyacUliyAe samukittaNA 367 tado ukassaDidipattayAdINaM sarUvavisesajANAvaNahU~ padesavihattIe cUliyAsarUveNa eso ahiyAro samoiNNo ti ghettvyo| saMpahi ettha saMbhavaMtANamaNiyogaddArANaM parUvaNahamuttarasuttaM bhaNai OM tattha tigiNa aNiyogaddArANi / taM jahA-samukittaNA saamittmppaabhuaNc| 6568. tattha ThidiyaM ti edassa bIjapadassa atyavihAsAe kIramANAe tiNi aNiyogadArANi NAdavvANi bhavaMti / kANi tANi ti sissAbhippAyaM taM jahA ti AsaMkiya tesi NAmaNiddeso kIrade samukttiNA iccAiNA / tattha samukttiNA NAma ukkassahidipattayAdINamasthittamettaparUSaNA / tattha samukittidANaM saMbaMdhavisesaparikkhA sAmittaM NAma / tesiM ceva thovabahuttaparikkhA appAbahuamidi bhnnnnde| evametya tiNi aNiyogaddArANi hoti ti parUviya saMpahi tehi payadassANugamaM kuNamANo jahA uddeso tahA jidda so tti NAyAdo samukttaNANugamameva tAva vihAsidukAmo idamAha samukittaNAe atthi ukkassahidipattayaM NiseyadvidipattayaM adhANiseyahidipattayaM udayahidipattayaM ca / $ 566. savvesi kammANamedANi cattAri vi hidipattayANi atthi ti isaliye utkRSTa sthitiprApta Adikake vizeSa svarUpakA jJAna karAneke liye pradezavibhaktike cUlikArUpase yaha adhikAra AyA hai yaha tAtparya yahA~ lenA caahiye| aba yahA~ para jo adhikAra sambhava haiM unakA kathana karaneke liye AgekA sUtra kahate haiM * isa prakaraNameM tIna anuyogadvAra haiM / yathA-samutkIrtanA, svAmitva aura alpabahutva / 6568. yahA~ para arthAt 'ThidiyaM' isa bIjapadake arthakA vivaraNa karate samaya tIna anuyogadvAra jJAtavya haiN| ve tIna anuyogadvAra kauna kauna haiM isa prakAra ziSyake abhiprAyako 'taM jahA' padadvArA prakaTa karake samutkIrtanA ityAdi padoMdvArA unakA nAmanirdeza kiyA hai| inameMse utkRSTa sthitiprApta Adi karmaparamANuoMke astitvamAtrakA kathana karanA samutkIrtanA hai| samutkItanA anuyogadvArameM jinakA nirdeza kiyA hai unake sambandhavizeSakI parIkSA karanA svAmitva hai aura unhIMke alpabahutvakI parIkSA karanA alpabahutva kahalAtA hai| isa prakAra isa prakaraNameM tIna anuyogadvAra hote haiM isakA kathana karake aba unake dvArA prakRta viSayakA anuzIlana karate hue 'uddezyake anusAra nirdeza kiyA jAtA hai' isa nyAyake anusAra samutkIrtanA anuyogadvArakA hI vivaraNa karaneke liye AgekA sUtra kahate haiM ___ * samutkIrtanAkI apekSA utkRSTa sthitiprApta, niSekasthitiprApta, adhaHniSekasthitiprApta aura udayasthitiprApta karmaparamANu haiM / $ 599. saba karmoM ke ye cAra sthitiprApta hote haiM yaha isakA tAtparya hai| isa prakAra isa Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 samukkitti hoi / evamedesimukassAdihi dipattayANamatthittamettamedeNa sutteNa samukkittiya saMpadi tesiM ceva sarUvavisae NiNNayajaNaNahamapadaM parUvemANo ukassa Didipattayameva tAva pucchAsutteNa pattAvasaraM karei * ukkassayaDidipattayaM NAma kiM / 9 600. ukassadvidipattayasarUvavi se sAvahAraNaparamedaM pucchAsutaM / saMpahi edisse pucchAe uttaramAha * jaM kammaM baMdhasamayAdo kammadvidIe udae dIsaha tamukkassahidipattayaM / 601. etaduktaM bhavati - jaM kammapadesaggaM baMdha samayAdo pahuDi kammadvidimetakAlamacchiyUNa sagakampadvidicarimasamae udae dIsaha tamukkassadvidipattayamidi bhaNNade, agadI mANatAdo ti / NANAsamayapabaddhe assiyUNa kiraNa gheppade ? Na, tesimakameNa aggadvidipattayattAsaMbhavAdo / baMdhasamae ceva kiNNa gheSpade 1 Na, caunha pi hidipattayANamudayaM pekkhiyUNa gahaNAdo / tattha vi Na carimaNiseyaparamANU suddhA mukassa dvidipattayasaNNA, kiMtu paDhamaNiseyAdipadesANaM pi tatthukkaDidA - sUtra dvArA ina utkRSTa Adi sthitiprApta karmaparamANuoM kA astitvamAtra batalAkara aba unake svarUpake viSaya meM vizeSa nirNaya karaneke liye arthapadakA kathana karate hue pRcchAsUtra dvArA sarvaprathama utkRSTa sthitiprAptake nirdezakI hI sUcanA karate haiM * utkRSTa sthitiprApta kise kahate haiM / $ 600 utkRSTa sthitiprAptake svarUpa vizeSakA nizcaya karAnevAlA yaha pRcchAsUtra hai / aba isa pRcchAkA uttara kahate haiM * jo karma bandhasamaya se lekara karmasthiti ke antameM udayameM dikhAI detA hai vaha utkRSTa sthitiprApta hai / SS 601. isa sUtrakA yaha abhiprAya hai ki jo karmaparamANu bandha samayase lekara karmasthitipramANa kAlataka rahakara apanI karmasthitike antima samaya meM udayameM dikhAI detA hai vaha utkRSTa sthitiprApta karma kahalAtA hai, kyoMki vaha sthiti meM vidyamAna rahatA hai / zaMkA- yaha utkRSTa sthitiprApta karma nAnA samayaprabaddhoM kI apekSA kyoM nahIM liyA jAtA hai ? samAdhAna nahIM, kyoMki nAnA samayaprabaddhoM kA eka sAtha agrasthitiko prApta honA sambhava nahIM hai| zaMkA- utkRSTa sthitiprAptakA bandha samaya meM hI kyoM nahIM grahaNa kiyA jAtA hai ? samAdhAna -- nahIM, kyoMki cAroM hI sthiti prApta karmoM kA udayakI apekSA grahaNa kiyA hai| usameM bhI kevala antima niSekake paramANuoMoMkI yaha utkRSTa sthitiprApta saMjJA nahIM hai| Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] padesavihattIe dvidiyacUliyAe samukki taNA 369 mesA saNNA ti ghettavvaM, aNNahA ukassayasamayapabaddhassa aggahidIe jattiyaM NisittaM tattiyamukkasseNe ti bhaNissamANaparUvaNAe saha virohappasaMgAdo / Na ca carimaNiseyasseva aNaNAhiyassa jahANisittasarUveNodayasaMbhavo, aokaDDiya vinnaasiyttaado| tamhA eyasamayapabaddhaNANANiseyAvalaMbaNeNa payadahidipattayamavahidamidi siddh| ..................wwwwwwwwwwww kintu prathama niSeka Adike jina paramANuoMkA utkarSaNa hokara vahA~ nikSepa ho gayA hai unakI bhI yahI saMjJA hai aisA artha yahA~para lenA cAhiye / yadi yaha artha na liyA jAya to 'eka samayaprabaddhakI agrasthitimeM jitanA dravya nikSipta hotA hai utanA dravya utkRSTa rUpase agrasthitiprApta hai| yaha jo sUtra Age kahA jAyagA usake sAtha virodha prApta hotA hai| yadi kahA jAya ki nyUnAdhikatAke binA antima niSekakA hI bandhake samaya jaisA usameM karmaparamANuoMkA nikSepa huA hai usI rUpase udaya honA sambhava hai so yaha kahanA ThIka nahIM hai, kyoMki apakarSaNa hokara usakA vinAza dekhA jAtA hai| isa liye eka samayaprabaddhake nAnA niSekoMke avalambanase hI prakRta sthitiprApta avasthita hai yaha bAta siddha hotI hai / vizeSArtha-pradezasatkarmakA vicAra karate hue utkRSTAdikake bhedase unakA bahumukhI vicAra kiyaa| usake bAda yaha bhI batalAyA ki, sattAmeM sthita ina karmo meMse kauna karmaparamANu apakarSaNa, utkarSaNa, saMkramaNa aura udayake yogya hai aura kauna karmaparamANu inake ayogya haiN| kintu aba taka yaha nahIM batalAyA thA ji ina sattAmeM sthita karmaparamANuoMke udayakI apekSA kitane bheda ho sakate haiM ? kyA jina karmoM kA jisa rUpameM bandha hotA hai usI rUpa meM ve udayameM Ate haiM yA unameM hera phera bhI sambhava hai| yadi hera phera sambhava hai to udayakI apekSA usake kitane prakAra ho sakate haiM ? prastuta prakaraNameM isI bAtakA vistArase vicAra kiyA gayA hai| yahA~ aise prakAra cAra batalAye haiM-utkRSTasthitiprApta, niSekasthitiprApta, yathAniSekasthitiprApta aura udayasthitiprApta / inameMse pratyekakA khulAsA cUrNisUtrakArane svayaM kiyA hai, isaliye yahA~ hama sabake viSayameM nirdeza nahIM kara rahe haiN| prakRtameM utkRSTasthitiprApta vicAraNIya hai| cUrNisUtra meM isa sambandhameM itanA hI kahA hai ki bandhasamayase lekara karmasthitike antima samayameM jo udayameM dikhAI detA hai vaha utkRSTasthitiprApta karma hai| isa parase aneka zaMkAe~ paidA hotI haiM ? ki kyA usa agrasthitimeM nAnA samayaprabaddhoMke karmaparamANu liye jA sakate haiM yaha pahalI zaMkA hai| isakA samAdhAna nakArAtmaka hI hogA, kyoMki nAnA samayaprabaddhoMkI agrasthiti eka samayameM nahIM prApta ho sktii|| dUsarI zaMkA yaha paidA hotI hai ki bandhake samaya hI utkRSTasthitiprApta yaha saMjJA na dekara jaba vaha agrasthiti udayagata hotI hai tabhI utkRSTasthitiprApta yaha saMjJA kyoM dI gaI hai ? isakA samAdhAna yaha hai ki ye saMjJAe~ udayakI apekSAse hI vyavahRta huI haiM, isaliye jaba agrasthiti udayagata hotI hai tabhI utkRSTasthitiprApta isa saMjJAkA vyavahAra hotA hai| tIsarI zaMkA yaha hai ki bandhake samaya jina karmaparamANuoMmeM utkRSTa sthiti par3atI hai ve hI kevala ukRSTa sthitike udayagata honepara utkRSTa sthitiprApta kahalAte haiM yA utkarSaNa dvArA usI samayaprabaddhakI anya sthitiyoMmeM sthita karmaparamANuoMke bhI utkRSTa sthitiko prApta karake utkRSTa sthitike udayagata honepara ve karmaparamANu bhI utkRSTa sthitiprApta kahalAte haiM ? isakA samAdhAna yaha hai ki agrasthitimeM bandhake samaya jitane bhI karmaparamANu prApta hote haiM apanI sthitike anta samaya taka ve vaise hI nahIM bane rahate haiN| yadi sthitikANDakaghAta aura saMkramaNakI carcAko chor3a diyA jAya, kyoMki vaha carcA isa prakaraNameM upayogI nahIM hai to bhI bahutase karmaparamANuoMkA apakarSaNa Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 OM NiseyahidipattayaM NAma kiM ? 602. savvaM pi padesaggaM Niseyahidipattayameva, Niseyahidimapattayassa kmmtaannuvvttiido| tado kiNNAma taM NiseyahidipattayaM jaM biseseNApujvaM parUvijjadi tti ? evaMvihAsaMkAsUcayamedaM pucchAvakkaM / saMpahi edisse AsaMkAe NirAyaraNa tassa sarUvamuttaramutteNa parUvei * kamma jisse hidIe NisittaM prokaDDidaM vA ukkaDDidaM vA tisse ceva hidIe udae dissai taM piseyahidipattayaM / 603. evamukta bhavati-jaM kammaM baMdhasamae jisse hidIe NisittamokaDDidaM vA ukkaDidaM vA saMtaM puNo vi tisse ceva hidIe hoUNa udayakAle dIsai taM Niseyahidipattayamidi / edaM ca NANAsamayapabaddhappayameyaNiseyamavalaMbiya payaTTamidi ghettavvaM / kathametthamokaDDidamukkaDDidaM vA padesaggamudayasamae tisse ceva hidIe dissai ti ho jAtA hai aura nIcekI sthitimeM sthita bahutase karmaparamANuoMkA utkarSaNa hokara ve agrasthitimeM bhI pahu~ca jAte haiN| tAtparya yaha hai ki bandhake samaya niSekakI jaisI racanA huI rahatI hai usake apane udayako prApta hone taka usameM bahuta heraphera ho jAtA hai| isase jJAta hotA hai ki eka samayaprabaddhake nAnAniSekasambandhI jitane karmaparamANu agrasthitimeM prApta rahate haiM unakA udaya hone para ve saba utkRSTa sthitiprApta kahalAte haiN| cUrNisUtrameM Age jo utkRSTa sthitiprApta karmake svAmitvakA nirdeza karanevAlA sUtra hai usase bhI isI bAtakI puSTi hotI hai| isa prakAra utkRSTa sthitiprApta karma kise kahate haiM isakA vicAra kiyaa| * niSekasthitiprApta kise kahate haiM ? 6.2. jitanA bhI kama hai vaha sabakA saba niSekasthitiprApta hI hotA hai, kyoMki jo niSeka sthitiko prApta nahIM hotA vaha karma hI nahIM ho sakatA, isaliye vaha niSekasthitiprApta kaunasA karma hai jisakA vizeSa rUpase yahA~ naye sirese varNana kiyA jA rahA hai| isa taraha isa prakArakI AzaMkAko sUcita karanevAlA yaha pRcchAsUtra hai| aba isa AzaMkAkA nirAkaraNa karaneke liye usakA svarUpa agale sUtra dvArA kahate haiM * jo karma jisa sthiti nikSipta huA hai apakarSita hokara yA utkarSita hokara udayake samaya yadi vaha usI sthitimeM dikhAI detA hai to vaha niSekasthitiprApta kahalAtA hai| 6603. isa satrakA yaha Azaya hai ki bandhake samaya jo karma jisa sthitimeM nikSipta huA hai apakarSita hokara yA utkarSita hokara phira bhI udayake samaya yadi vaha usI sthitimeM dikhAI detA hai to vaha karma niSekasthitiprApta kahalAtA hai| yaha sUtra nAnA samayaprabaddhoMse sambandha rakhanevAle eka niSekakI apekSA pravRtta huA hai aisA yahA~ grahaNa karanA caahiye| zaMkA-prakRtameM jina karmoM kA apakarSaNa aura utkarSaNa huA hai ve karma udaya samayameM usI sthitimeM kaise dikhalAI dete haiM ? Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] padesa vittI dvidiyacUliyAe samuttiNA 371 NAsaMkaNijjaM puNo vi ukkaDDuNokaDaNAhi tahAbhAvAtrirohAdo / Na savvesiM NiseMyahidipatyattAdo edassa visesiyaparUvaNA NiratthiyA tti puccillAsaMkA vi, te sametto visesaNAdo | , * dhANiseyadvidipattayaM NAma kiM ? 6604. kimedasu kassahidipattayaM va eyasamayapabaddha paDivaddhamAho NANAsamayapabaddhaNibaMdhaNiseyadvidipattayaM va, ko vA tatto edassa lakkhaNaviseso tti ? evaM vihAhippAraNa payaTTamedaM pucchAsutaM / * jaM kammaM jisse hiMdIe pisittaM aNokaDidaM aNukkaDidaM tisse caiva hidI udara dissai tamadhANi seyadvidipattayaM / 1605 etaduktaM bhavati - jai vi edaM NANAsamayapabaddhAvalaMbi to vi samAdhAna---aisI AzaMkA karanA ThIka nahIM hai, kyoMki pahale jina karmoM kA apakarSaNa huA thA unakA utkarSaNa hokara aura jina karmoM kA utkarSaNa huA thA unakA apakarSaNa hokara udaya samaya meM phirase usI sthitimeM dikhAI denA virodhako prApta nahIM hotA hai / yadi kahA jAya ki sabhI karma niSekasthitiprApta hote haiM, isaliye isakA vizeSa rUpa se kathana karanA nirarthaka hai so aisI AzaMkA karanA bhI ThIka nahIM hai, kyoMki isase unameM vizeSatA A jAtI hai| vizeSArtha yahA~ para niSekasthitiprApta karmase kyA abhiprAya hai isakA khulAsA kiyA gayA hai / yadyapi niSekaracanA ke bAhara koI bhI karma nahIM hotA hai para prakRtameM yaha artha iSTa hai ki bandhake samaya jo karma jisa niSekameM prApta huA ho udaya ke samaya bhI vaha karma yadi niSeka meM dikhAI detA hai to vaha niSekasthitiprApta hai / jaise utkRSTa sthitiprApta meM agrasthitikI mukhyatA rahI niSekakI nahIM vaise hI yahA~ kisI bhI sthitikI mukhyatA na hokara niSekakI mukhyatA hai / yahI kAraNa hai ki prakRta meM nAnA samayaprabaddhasambandhI eka niSekakA grahaNa kiyA hai| isa eka niSekameM vividha samayaprabaddhoMke vividha sthitivAle karmaparamANu pAye jAte haiM yaha isakA tAtparya hai / yahA~ itanA aura vizeSa jAnanA cAhie ki apakarSaNa aura utkarSaNa hokara jo karma vivakSita niSekase nIkI aura Upara kI sthitimeM nikSipta ho gaye haiM, punaH utkarSaNa aura apakarSaNa hokara yadi ve usI vivakSita niSeka meM Akara udaya samayameM usI niSekameM dikhAI dete haiM to unakA bhI yahA~ grahaNa ho jAtA hai| * yathAniSeka sthitiprApta kise kahate haiM / 6 604. kyA yaha utkRSTa sthitiprApta karmake samAna eka samayaprabaddha sambandhI hai yA niSekasthitiprApta ke samAna nAnA samayaprabaddha sambandhI hai ? unase isake lakSaNameM kyA vizeSatA hai isa taraha isa prakAra ke abhiprAya se yaha sUtra pravRtta huA hai / * jo karma jisa sthitimeM nikSipta huA hai apakarSaNa aura utkarSaNake binA yadi vaha karma udaya ke samaya usI sthitimeM dikhAI detA hai to yaha yathAniSekasthitiprApta kahalAtA hai / 60. isa sUtra kA yaha abhiprAya hai - yadyapi isakA nAnA samayaprabaddhoMse sambandha hai Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 pubillAdo edassa mahaMto viseso| kudo ? jaM kamma jisse hidIe baMdhasamae NisittamaNokaDDidamukkaDDidaM jahA NisittaM tahAvadvidaM saMtaM tisse ceva hidIe kammodaeNa vipaccihidi tamadhANiseyahidipattayamidi gahaNAdo / pubillaM puNa aokaDDakkaDDaNavaseMNa jattha tattha vAvakkhittasarUveNAvahidaM saMgalidasarUveNa tammi ceva hidIe udayamAgacchaMtaM ghidmidi| kathaM jahANiseyassa adhANiseyavavaeso ti Na paJcava yaM, 'vaccaMti kagatadayavA lovaM atthaM vahati tattha sarA' idi yakArassa lovaM kAUNa Nidde sAdo / jahANiseyasarUveNAvahidassa hidikkhaeNodayamAgacchaMtassa NANAsamayapabaddhasaMbaMdhapadesajassa atthANugao payadavavaeso tti bhaNidaM hoi / udayahidipattayaM NAma kiM ? 606. pubillANi savvANi ceva udayaM pekkhiyUNa bhaNidANi tamhA Na tato edassa bhedo ti evaMvihAsaMkAe payaTTamedaM pucchAsutaM / saMpahi edisse AsaMkAe NirAyaraNahamidamAha to bhI niSekasthitiprAptase isameM bar3A antara hai, kyoMki bandhake samaya jo karma jisa sthitimeM nikSipta huA hai, apakarSaNa aura utkarSaNake binA jisa prakAra nikSipta huA hai usI prakAra rahate hue yadi karmodayake samaya usI sthitimeM vaha phala detA hai to vaha yathAniSekasthitiprApta karma hai aisA yahA~ grahaNa kiyA hai| parantu pahalA jo niSekasthitiprApta karma hai so vahA~ apakarSaNa aura utkarSaNake vazase yatra tatra kahIM bhI nikSipta hokara karma avasthita rahatA hai parantu galate samaya usI sthitimeM vaha karma udayako prApta hotA hai, yaha artha liyA gayA hai| zaMkA-yathAniSikta karmakI yathAniSeka yaha saMjJA kaise ho sakatI hai ? samAdhAna-aisI AzaMkA karanA bhI ThIka nahIM hai, kyoMki- 'ka, ga, ta, da, ya aura va inakA lopa hone para svara unake arthakI pUrti karate haiN|' vyAkaraNake isa niyamake anusAra 'ya' kA lopa karake ukta prakArase nirdeza kiyA hai| nAnA samayaprabaddhasambandhI jo pradezapuMja bandhake samaya jisa prakArase nikSipta huA hai usI prakArase avasthita rahakara sthitikA kSaya hone para udayameM AtA hai usakI yaha sArthaka saMjJA hai, yaha ukta kathanakA tAtparya hai| vizeSArtha-niSekasthitiprAptase isameM itanA hI antara hai ki vahA~ to jinakA apakarSaNa utkarSaNa hokara chAnyatra nikSepa huA hai, apakarSaNa utkarSaNa hokara ve paramANu yadi punaH usI sthitimeM prApta hokara udayameM Ate haiM to unakA grahaNa hotA hai parantu yathAniSekasthitiprAptameM unhIM paramANuoMkA grahaNa hotA hai jo tadavastha rahakara antameM udyameM Ate haiN| isake sivA ina donoMmeM aura koI antara nahIM hai| ___ * udayasthitimApta kise kahate haiM ? 6606. pUrvokta sabhI sthitiprApta karma udayakI apekSA hI kahe haiM, isaliye unase isameM koI bheda nahIM rahatA isa prakArakI AzaMkAke hone para yaha pRcchAsUtra pravRtta huA hai| aba isa AzaMkAke nirAkaraNa karane ke liye AgekA sUtra kahate haiM Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 373 / gA0 22 } padesavihattIe dvidiyacUliyAe samukittaNA jaM kammamudae jattha vA tattha vA dissai tamudayahidipattayaM / 6607. edassa bhAvatyo-Na tAva aggadvidipattayammi edassa aMtavbhAvo, hidivisesameyasamayapabaddhaM ca pekkhiyUNa tassa pruuviyttaado| ettha tahAvihaNiyamAbhAvAdo / Na Niseya-jahANiseyahidipattaemu vi, tesi pi bNdhsmynniseypddibddhttaado| tado jaM kamma jattha vA tattha vA hidIe hodUNa aviseseNa udayamAgacchadi tamudayahidipattayamidi ghettavvaM / 8 edamapadaM / 6608. ukkassahidipattayAdINaM cauNhaM pi atyavisayaNiNNayaNibaMdhamedamapadaM savvesi kammANaM sAhAraNabhAveNa parUvidamavahAreyavvaM / puNo vi visesiya cauNhamedesi parUvaNamuttarasuttaM bhaNai * etto eka kahidipattayaM caubvihamukkassamaNukkassaM jahaeNamajahaNaNaM ca / 606. etto aTTapadaparUvaNANaMtaramekkakkadvidipattayaM cauvvihaM hoi ukkassAdibheeNa / ettha eka kahidipattayaggahaNaM pAdekkaM cauNhaM cauhi ahisaMbaMdhaNahamekkekassa vA micchattAdipayaDivisesassa cauvihaM pi hidipattayaM pAdekamukkassAibheeNa * jo karma udayake samaya yatra tatra kahIM bhI dikhAI detA hai baha udayasthiti prApta kahalAtA hai| 6607. isa sUtrakA bhAvArtha yaha hai ki agrasthiti prAptameM to isakA antarbhAva hotA nahIM, kyoMki vaha sthitivizeSa aura eka samayaprabaddhakI apekSA pravRtta huA hai| kintu isameM usa prakArakA koI niyama nahIM pAyA jaataa| niSekasthitiprApta aura yathAniSekasthitiprApta karmoM meM bhI isakA antarbhAva nahIM ho sakatA, kyoMki ve bhI bandha samayake niSekoMse pratibaddha haiM, isaliye jo karma jahA~ kahIM bhI sthitimeM rahakara anya kisI prakArakI vizeSatAke binA udayako prApta hotA hai vaha udayasthitiprApta karma hai aisA yahA~ grahaNa karanA cAhiye / * yaha arthapada hai| 6608. utkRSTa sthitiprApta Adi cAroMkA bhI arthaviSayaka nirNaya karaneke sambandha yaha arthapada AyA hai jo sAdhAraNabhAvase saba karmoM kA kahA gayA jAnanA cAhiye / aba phira bhI ina cAroMke viSayameM vizeSa bAtake kathana karaneke liye AgekA sUtra kahate haiM * eka eka sthitiprAptake cAra cAra bheda haiM-utkRSTa, anutkRSTa, jaghanya aura ajaghanya / 6606 aba isa arthapadake kathana karaneke bAda utkRSTa Adike bhedase eka eka sthitiprApta cAra-cAra prakArakA hai yaha batalAte haiN| yahA~ sUtrameM pratyeka sthitiprAptakA cAra cArase sambandha batalAneke liye 'ekkekaDhidipattayaM, padakA grahaNa kiyA hai| athavA mithyAtva Adike eka eka Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 jayadhavalAsa hide kasAyapAhuDe esort hoi tti ghetavvaM / tado savvesiM kammANaM pudha pudha dvidipattANamukassAdipadavise sidANamoghAdesehi parUvaNA samuttiNANiyogaddAraM samattaM / sAmittaM / $ 610. sugamamedamahiyAra saMbhAlaNasutaM / * micchattassa ussayamaggahidipattayaM kassa ? 611. sugamamedaM pucchAcakkaM / evaM sAmittavisayAe pucchAra tasseva parikarabhAveNa aggahidipattayaviyappaparUvaNahamuttaramuttaM bhaNai [ padesa vihattI 5 NiraMbhaNaM kAUNa caunheM kAyavvA / evaM kade * aggadvidipattayamekko vA do vA padesA evamegAdi - eguttariyAe baDDIe jAva tAva ukkasayaM samayapabaddhassa aggahidIe jattiyaM NimittaM tattiyamukkasse gahidipattayaM / $ 612. aggahidipattayassa ukkassasAmitte pucchide tamaparUviya tantriyappaparUvaNA kima karade 9 Na, ukkassadavvapamANe aNavagara tavvisayasAmittassa suheNAvagaM tuma sakkiyattAdo | ahavA ukkassasAmittaparUvaNAe aNukarasasAmittaM pi prakRtivizeSake cAroM hI sthitiprApta pratyeka utkRSTa Adike bhedase cAra cAra prakAra ke hote haiM yaha yahA~ para lenA cAhiye / isaliye sabhI karmoM ko alaga alaga vivakSita karake utkRSTa Adi padoMse yukta cAroM hI sthitiprAptoMkA ogha aura AdezakI apekSA kathana karanA cAhiye / isa prakAra karane para samutkIrtanA anuyogadvAra samApta hotA hai / * aba svAmitvakA adhikAra hai / $610. adhikArakI samhAla karanevAlA yaha sUtra sugama hai / * mithyAtva karmakI apekSA utkRSTa agrasthitiprApta karmakA svAmI kauna hai ? $ 691. yaha pRcchAvAkya sarala hai / isa prakAra svAmitvaviSayaka pRcchAke hone para usIke parikararUpase agrasthitiprAptake bhedoMkA kathana karaneke liye AgekA sUtra kahate haiM * eka karmaparamANu agrasthitiprApta hotA hai, do karmaparamANu agrasthitiprApta hote haiM / isa prakAra uttarottara eka eka karmaparamANu bar3hAne para eka samayabaddhakI sthiti meM jitanA utkRSTa dravya nicipta hotA hai utkRSTa rUpase utanA dravya agra sthitiprApta hotA hai / $612. zaMkA - pUchA to agrasthitiprApta karmake utkRSTa svAmitvake viSaya meM gayA thA para usakA kathana na karake yahA~ usake bhedoMkA kathana kisaliye kiyA gayA hai ? samAdhAna nahIM, kyoMki utkRSTa dravyake pramANake avagata rahane para tadviSayaka svAmitvakA sukhapUrvaka jJAna nahIM ho sakatA, isaliye yahA~ usake bhedoMkA kathana kiyA gayA hai / athavA utkRSTa svAmitvakA kathana karate samaya anutkRSTa svAmitvakA bhI kathana karanA Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] padesavihattIe DidiyacUliyAe sAmittaM 375 parUveyavvaM, aNNahA ekkakka hidipattayaM caubihamidi parUvaNAe vihlttppsNgaado| taM ca ukassAdo paramANUNAdikameNAvahidaM giraMtarasarUveNa jAva eo paramANu ti edassa jANAvaNahamesA parUvaNA ti susaMbaddhamedaM / 613. saMpahi evaM parUvidasaMbaMdhassedassa muttassatthavivaraNaM kssaamo| taM jahA-kammadvidipaDhamasamae jaM baddhaM micchattapadesaggaM taM sattarisAgarovamakoDAkoDimettakammahidIe asaMkhejje bhAge acchiya puNo palidovamAsaMkhejadibhAgapamANamukkassaNillevaNakAlamatthi tti suddha hoUNa gacchai / tatto uparimANaMtarasamae vi suddhaM hoUNa gacchai / evaM giraMtaraM gaMtUNa jAva kammadvidicarimasamae vi suddhaM hodUNa tassa gamaNaM saMbhavai / puNo tamevaM NillevijjamANaM kammahidIe pugNAe ekko vi paramANa hoyUNAvahANaM lhi| kiM kAraNamidi bhaNide Niruddhasamayapabaddhassa egeNa vi paramANuNA viNA jai kammahidicarimasamao suNNo hoUNa labbhai to galidasesaigaparamANuNA sahiyattaM muTu lahAmo tti patthi ettha sNdeho| evaM do vi paramANU lambhaMti / edeNa kAraNeNa aggahidipatta yameko vA do vA padesA ti sutte uttaM / evamegAdi-eguttariyAe vaDIe tAva evaM NedavvaM jAva samayapabaddhassa aggahidIe jattiyamukkassayaM padesaggaM taM NisittaM ti / 6614. ettha samayapabaddhasse tti bhaNide saNNipaMciMdiyapajjattaeNa ukkassacAhiye, anyathA eka eka sthiti prAptako jo cAra cAra prakArakA batalAyA hai so usa kathanako viphalatAkA prasaMga prApta hotA hai| aura vaha anutkRSTa utkRSTameMse nirantara eka eka paramANuke ghaTAne para eka paramANuke prApta hone taka hotA hai, isa prakAra isa bAtakA jJAna karAneke liye yaha prarUpaNA kI hai, isaliye yaha kathana susambaddha hai| 6613. isa prakAra isa sUtrake sambandhakA kathana karake aba usake arthakA kathana karate haiN| vaha isa prakAra hai-karmasthitike prathama samayameM mithyAtvakA jo dravya baMdhA hai vaha sattara kor3Akor3I sAgarapramANa kamasthitike asaMkhyAta bahubhAga taka rahatA hai phira palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa utkRSTa nilepana kAlake bhItara usakA abhAva ho jAtA hai| yA usase eka samaya aura jAne para usakA abhAva hotA hai| isa prakAra nirantara eka eka samayake jAne para karmasthitike antima samayameM bhI abhAva hokara usakA gamana sambhava hai| yadyapi vaha isa prakAra abhAvako prApta hotA hai to bhI kabhI karmasthitike antima samayameM eka paramANu bhI zeSa rahatA hai| kAraNa yaha hai ki vivakSita samayaprabaddhake eka paramANuke binA bhI yadi karmasthitikA antima samaya zUnyarUpase prApta ho sakatA hai to isameM jarA bhI sandeha nahIM ki anya saba paramANuoMko galAkara zeSa bace eka paramANuke sAtha bhI karmasthitikA vaha antima samaya prApta kiyA jA sakatA hai| isI prakAra karmasthitike antima samayameM do paramANu bhI prApta hote haiN| isI kAraNase sUtrameM 'aggadvidipattayaM ekko vA do vA padesA' yaha vacana kahA hai| isa prakAra uttarottara eka eka paramANuko bar3hAte hue agrasthitimeM jitanA utkRSTa dravya nikSipta hotA hai usake prApta hone taka le jAnA caahiye| 6614. yahA~ sUtrameM jo 'samayapabaddhassa' yaha pada diyA hai so usase saMjJI paJcendriya wwwwwwwwwwwwwwwwwwwww. Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 jayadhavalA sahide kasAyapAhuDe [ padesa vihattI 5 jogiNA baddheya samayapavaddhassa gahaNaM kAyavvaM, aNNahA aggahidIe ukkassaNiseyANuvavattado / tattriyamukkasseNa aggaDidipattayaM jattiyaM tamaNaMtara parUvidaM / carimaNiseyaukkassapadesaggameyasamayapabaddhaNibaddhaM tattiyamettamukkassaggeNa aggihidipatayaM hoi ti eso ettha suttatthasaMgaho / Na cedamettiyaM jahANiseya sarUtreNa labbhara, okaDDiya kammaviditare viNAsiyattAdo / kiM tu ukaDaNAe kammahidicarimasamae dharidapadesaggamettiyaM hoi ti gaheyavvaM / tamhA eyasamayapavaddhaNANANisee ukkaDDiya dharidapadesaggamettiyamudayagayamukkassayamaggadvidipattayaM hoi ti siddhaM / 615. evaM NihAlidapamANassedassa aNukkassaviyappehi saha sAmittavihANaDhamuttaramuttaM bhaNai - * taM puNa aNadarassa hojja / paryApta dvArA utkRSTa yogase bA~dhe gaye eka samayaprabaddhakA grahaNa karanA cAhiye, anyathA sthiti meM utkRSTa niSeka nahIM prApta ho sakate haiM / utkRSTarUpase agrasthitiprApta dravya utanA hI hotA hai jitanekA anantara kathana kara Aye haiM / eka samayaprabaddha ke antima niSekameM jitanA utkRSTa dravya hotA hai utanA utkRSTarUpase agrasthitiprApta hotA hai yaha yahA~ isa sUcakA samudAyarUpa artha hai / jisa rUpase isakA agrasthiti meM nikSepa hotA hai usI rUpase vaha utanA pAyA jAtA hai yaha kahanA bhI ThIka nahIM hai, kyoM ki apakarSaNa hokara karmasthiti ke bhItara hI usakA vinAza dekhA jAtA hai| kintu utkarSaNa ke dvArA karmasthitike antima samaya meM utanA dravya pAyA jA sakatA haiM aisA yahA~ grahaNa karanA cAhiye, isaliye yaha bAta siddha huI ki eka samayaprabaddhake nAnAniSekoMkA utkarSaNa hokara udadyagata utanA dravya ho jAtA hai jo agrasthitiprApta utkRSTa dravya ke barAbara hotA hai / vizeSArtha -- yahA~ mithyAtvake utkRSTa sthitiprApta dravyake utkRSTa svAmitvakA vicAra karate samaya yaha batalAyA gayA hai ki udayake samaya aprasthiti meM kamase kama kitanA aura adhika se adhika kitanA dravya prApta hotA hai / sthitikANDakaghAta Adike dvArA agrasthitikA sarvathA abhAva ho jAya yaha dUsarI bAta hai para yadi usakA abhAva nahIM hotA to yaha sambhava hai ki eka paramANuko chor3akara usake aura saba dravyakA apakarSaNa hokara vinAza ho jAya / yaha bhI sambhava haiM ki do paramANuoM ke sivA aura saba dravyakA apakarSaNa hokara vinAza ho jAya / isa prakAra uttarottara eka eka paramANuko bar3hAte hue aprasthiti meM eka samayaprabaddhakA jitanA dravya prApta hotA hai utanA prApta hone taka yaha dravya pAyA jA sakatA hai / para sabakA saba bandhake samaya aprasthitimeM jaisA prApta huA thA vaisA hI apane udaya kAlake prApta honetaka nahIM banA rahatA hai, kintu isameM se bahutase dravyakA apakarSaNa Adi bhI ho jAtA hai, isaliye yaha ghaTa to jAtA hai to bhI unhIMkA punaH yA anya niSekoMke dravyakA utkarSaNa karake vaha utanA avazya kiyA jA sakatA hai yaha isakA bhAva hai / 615. isa prakAra utkRSTa sthitiprApta ke pramANakA vicAra karake aba anutkRSTa vikalpoM ke sAtha isake svAmitvakA kathana karaneke liye AgekA sUtra kahate haiM * usa utkRSTa agrasthitiprApta dravyakA svAmI koI bhI jIva hotA hai / Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NONYMWWW gA0 22 ] padesavihattIe dvidiyacUliyAe sAmittaM 377 ___ 616. taM puNa puvvaM pucchAe visaIkayamukkassahidipattayaM sagaMtobhAvidA tANukkassaviyappamaNNadarassa jIvassa saMbaMdhI hoi, virohAbhAvAdo / gavari khavidakammaMsiyaM mottUNa ukssasAmittaM vattavvaM, ttthukkssaabhaavaado| * adhANiseyahidipattayamukkassayaM kassa ? / 6617. ettha micchattaggahaNamaNuvaTTade / sesaM sugamaM / * tassa tAva sNdrisnnaa| $ 618. tassa jahANiseyahidipattayassa sAmittapparUvaNa tAva uvasaMdarisaNA enthuvajogI saMbaMdhaddhaparUvaNA kIrai tti paijjAsattamedaM / ___udayAdo jahaeNayamAbAhAmettamosakkiyUNa jo samayapabaddho tassa patthi adhANiseyahidipattayaM / 6616. jahANiseyasAmittasamayAdo jahaNNAbAhAmettaM heDhado osakiyaNa baddho jo samayapabaddho tassa NiruddhahidIe Natthi jahANiseyahidipattayaM padesaggamidi vuttaM hoi| kudo tassa tattha NatthitaM ? tato aNaMtarovarimahidimAdi kAUNuvari 6666. jisakA viSaya pahale batalA Aye haiM aura jisameM ananta anutkRSTa vikalpa garbhita haiM usa utkRSTa sthitiprAptakA koI bhI jIva svAmI ho sakatA hai, kyoMki aisA mAnane meM koI virodha nahIM AtA hai| kintu itanI vizeSatA hai ki kSapitakAMza jIvako chor3akara anyake utkRSTa svAmitva kahanA cAhiye, kyoM ki jo kSapitakamAMza jIva hai usake utkRSTa vikalpa sambhava nahIM hai| vizeSArtha-eka kSapitakAMza jIvako chor3akara anya saba jIvoMke bandhake samayameM aprasthitimeM jitanA dravya prApta huA thA udayake samaya utkarSaNake sambandhase utanA dravya pAyA jA sakatA hai, isaliye utkRSTa apasthitiprApta dravyakA svAmI kiso bho jIvako batalAyA hai| * utkRSTa yathAniSekasthitiprAptakA svAmI kauna hai ? 6617. isa sUtrameM 'mithyAtva' padako anuvRtti hotI hai| zeSa kathana sugama hai| * aba usakA spaSTIkaraNa karate haiM / 6618. aba usa yathAniSekasthitiprAptake svAmitvakA kathana karaneke lie upasaMdarzanA arthAt prakRtameM upayogI sambandhita arthakI prarUpaNA karate haiN| isa prakAra yaha pratijJA sUtra hai| * udaya samayase jaghanya AbAdhApramANa sthAna nIce jAkara jo samayaprabaddha ba~dhatA hai usakA vivakSita sthitimeM yathAniSekasthitiprApta dravya nahIM hai| 66:9. yathAniSekake svAmitvasamayase jaghanya AbAdhApramANa sthAna nIce (pIche) jAkara jo samayaprabaddha ba~dhA hai usakA vivakSita sthitimeM yathAniSekasthitiprApta dravya nahIM hai yaha isa satrakA tAtparya hai| zaMkA-usakA vahA~ astitva kyoM nahIM hai ? samAdhAna-kyoMki prakRta svAmitvake samayase jo anantaravatI uparima sthiti hai Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalA sahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 payadasamayapabaddhassa NiseyadaMsaNAdo / edaM ca avasthuviyappANamaM tadIvayabhAveNa parUvidaM, teNa jahaNNAbAhAmettA ceva jahANiseyassa avatthuviyappA parUveyavvA / * samayuttarAe bAhAe evadimacarimasamayapabaddhassa adhANiseo atthi / 378 9620. kudo ? AbAhAmettamaicchAviya payadasamayapabaddhassa Niruddha DidIe Niseya snnaado| ettha jahaNNaggahaNeNANuvaTTamANeNa AbAhA visesiyavvA / * tatto pAe jAva asaMkhejjApi palidovamavaggamUlANi tAvadimasamayapabaddhassa adhANise NiyamA asthi / 9621. tatto samayuttarajahaNNAbAhamettamosakkidUNa baddhasamayapabaddhAdo pahuDi hemisesa se sasamayapabaddhANaM jahANiseo Niruddha hidIe niyamA asthi jAva asaMkhejjANi palido ma paDhamavaggamUlANi hedo zrasariyUNa baddhasamayapabaddhassa jahANiseo usase lekara UparakI sthitiyoM meM prakRta samayaprabaddha ke niSeka dekhe jAte haiM / avastuvikalpoM ke antadIpa rUpa se isa vikalpakA kathana kiyA hai / isaliye yathAniSekasthitiprAptake jaghanya AbAdhApramANa vastuvikalpoMkA kathana karanA cAhiye / vizeSArthabAdhA kAlake bhItara niSekaracanA nahIM hotI hai aisA niyama hai aura yahA~ para yathAniSekasthitiprApta dravyako udaya samaya meM prApta karanA hai / kintu yaha tabhI ho sakatA hai jaba jaghanya bAdhA ke saba samaya gala jAveM / isalie yahA~ para jaghanya AbAdhA ke bhItara kisI bhI samaya meM ba~dhe hue yathAniSekasthitiprApta dravyake astitvakA vivakSita svAmitva samaya meM niSedha kiyA hai / sUtrameM antadIpaka rUpase mAtra antima vikalpakA nirdeza kiyA hai, isalie usase bAdhA kAlake bhItara bandhako prApta honevAle una saba yathAniSeka sthitiprApta dravyoMkA grahaNa kara lenA cAhie, kyoMki unakA vivakSita svAmitva samaya meM prApta honA sambhava nahIM hai / * AbAdhA ke eka samaya adhika hone para usa antima samayamabaddhakA yathAniSeka vivakSita sthiti meM hai / 9 620. kyoMki AbAdhApramANa kAlako atisthApanArUpa se sthApita karake prakRta samayaprabaddhakA niSeka vivakSita sthitimeM dekhA jAtA hai / isa sUtra meM jaghanya padake grahaNa dvArA usakI anuvRtti karake usase AbAdhAko vizeSita karanA cAhiye / * phira vahA~se lekara palyake asaMkhyAta kAlake bhItara jitane samayaprabaddha ba~dhate haiM unakA niyamase hai / prathama vargamUlapramANa pIcheke yathAniSeka vivakSita sthiti meM $ 621. usase arthAt eka samaya adhika jaghanya abAdhApramANa sthAna pIche jAkara jo samayabaddha ba~dhatA hai usase lekara palya ke asaMkhyAta prathama vargamUlapramANa sthAna nIce jAkara ba~dhe hue samayabaddha yathAniSeka takake pIcheke bAkI saba samayaprabaddhoM kA yathAniSeka vivakSita sthiti meM niyamase hai / Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] padesavihattIe dvidiyacUliyAe sAmittaM 379 tti / heTimAsesakammahidi abbhaMtarasaMcidasavvadavvassa jahANiseo ahiyArahidIe kiNNa labbhai tti bhaNide Na, okaDDakkaDDaNAhi tassa gillevaNasaMbhaveNa nnirNtrtthittnniymaabhaavaado| taM jahA-eyasapayammi baddhakammapoggaladavvaM NicchaeNAsaMkhejapalidovamapaDhamavaggamUlamettaNiseesu piraMtaramavahANaM lahai / puNo taduvarimagovucchappahuDi okaDDu kaDDaNavaseNa eyaparamANuNA viNA suddhA hoUNa gacchai / evaM jillevide ahiyAragovucchAe uvari taditthasamayapabaddhaNiseo jahANiseyaNiseyasarUveNa Na labbhai, teNa asaMkhejapalidovamapaDhamavaggamUlapamANavedayakAlasseva gahaNaM kayaM / ado ceya NiyamA atthi tti parUvidaM, aNiyameNa hehimANaM pi sAMtarasarUveNa sNbhvvirohaabhaavaado| kimeso adhANiseyasaMcayakAlo bahuo Aho eyaguNahANihANaMtaramidi ? eso kAlo asaMkhejjaguNo, etthAsaMkhejaguNahANINamuvalaMbhAdo / tamhA ettiyamettakAlabhaMtarasaMcao appahANIkayaheTimasamayapabaddho NiruddhahidIe jahANiseyasarUveNa NiyamA asthi tti siddhaM / zaMkA-pIchekI saba karmasthitiyoMke bhItara saMcita hue dravyakA yathAniSeka adhikRta sthitimeM kyoM nahIM prApta hotA hai ? samAdhAna-nahIM, kyoMki apakarSaNa-utkarSaNake dvArA ukta dravyakA abhAva sambhava hai, isaliye usakA nirantara astitva pAye jAnekA koI niyama nahIM hai| khulAsA isa prakAra haieka samayameM jo pudgala dravya ba~dhatA hai usakA niyamase palyake asaMkhyAta prathama vargamalapramANa niSekoMmeM nirantara avasthAna pAyA jAtA hai| phira isase uparima gopucchAse lekara eka paramANuke binA zeSa saba dravyakA apakarSaNa-utkarSaNake kAraNa abhAva ho jAtA hai / isa prakAra usakA abhAva ho jAne para adhikRta gopucchAmeM vahA~ke samayaprabaddhakA niSeka yathAniSekarUpase nahIM pAyA jAtA hai, isaliye yahA~ para palyake asaMkhyAta prathama vargamUlapramANa vedakakAlakA hI grahaNa kiyA hai| aura isIliye sUtrameM 'NiyamA atthi' yaha kahA hai, kyoMki aniyamase pIcheke samayaprabaddhoMke karmaparamANuoMkA bhI yahA~ sAntararUpase sadbhAva mAnane meM koI virodha nahIM aataa| zaMkA-kyA yaha yathAniSekakA saMcaya kAla bahuta hai yA eka guNahAnisthAnAntarapramANa hai ? samAdhAna-yaha kAla eka guNahAnisthAnAntarake kAlase asaMkhyAtaguNA hai, kyoMki yahA~ asaMkhyAta guNahAniyA~ pAI jAtI haiN| isaliye itane kAlake bhItara jo saMcaya hotA hai vaha vivakSita sthitimeM yathAniSekarUpase niyamase hai yaha bAta siddha huii| kintu yahA~ itanA vizeSa jAnanA cAhie ki isameM isa kAlase pIcheke samayaprabaddhoMke dravyako gauNa kara diyA hai| arthAt usa dravyakA yahA~ pAyA jAnA yadyapi sambhava to hai para niyama nahIM, isaliye usakI vivakSA nahIM kI hai| vizeSArtha- pratyeka karma baMdhaneke bAda vedakakAla taka to niyamase pAyA jAtA hai| usake bAda usake pAye jAnekA koI niyama nahIM hai| vedakakAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hotA Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 622. evamedaM parUviya saMpahi edasseva ukkassaadhANiseyasaMcayassa pamANagavesaNahamuvarimo muttapabaMdho * ekkassa samayapabaddhassa ekkisse hidIe jo ukkasso adhANiseo tatto kevaDiguNaM ukkassayamadhANiseyahidipattayaM / / 523. Niruddha hidIdo samayuttarajahaNNAbAhamettamosakkiyUgAvahido jo samayapabaddho ukkassanogeNa baddho tassa eyassa samayapabaddhassa ekisse jahaNNAbAhAbAhirahidIe jo ukkassao adhANiseo tatto kevaDiguNaM palidovamAsaMkhejadibhAgamettasagukkassasaMcayakA labbhaMtaragalidAvasihaNANAsamayapabaddhappa yamukkassayamadhANiseyahidipatayaM ? kiM saMkhejjaguNamAho asaMkhejjaguNamidi pucchidaM hoi / evaM pucchide evadiguNamidi parUvistamANo tasseva tAva guNayArassa pamANaparUvaNahamavahArakAlappAbahuaMNidarisaNa tarUveNa bhaNadi * tassa NidarisaNaM / 624. tassa guNayArassa sarUvapadaMsaha NidarisaNaM bhaNissAmo ti vuttaM hoi| & jhaa| hai jise palyake asaMkhyAta prathama vargamUlapramANa batalAyA hai| isIliye yahA~ para vivakSita sthitimeM vedakakAlake bhItarake yathAniSakoMkA sadbhAva niyamase batalAyA hai| $622. isa prakAra isakA kathana karake yathAniSekake isI utkRSTa pramANakA vicAra karaneke liye AgekA sUtra kahate haiM * eka samayaprabaddhakI eka sthitimeM jo utkRSTa yathAniSeka hai usase yaha utkRSTa yathAniSekasthitipApta dravya kitanA guNA hai ? 6623. vivakSita sthitise eka samaya adhika jaghanya AbAdhApramANa sthAna pIche jAkara utkRSTa yogase bA~dhA gayA jo samayaprabaddha avasthita hai usa eka samayaprabaddhakI jaghanya AbAdhAke bAharakI eka sthitimeM jo utkRSTa yathAniSeka prApta hotA hai usase palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa apane utkRSTa saMcayakAlake bhItara galAkara zeSa bacA huA nAnA samayaprabaddhasambandhI utkRSTa yathAniSekasthitiprApta dravya kitanA guNA hotA hai ? kyA saMkhyAtaguNA hotA hai yA asaMkhyAtaguNA hotA hai, isa prakAra isa sUtra dvArA yaha bAta pUchI gaI hai| isa prakAra pUchane para itanA guNA hotA hai yaha batalAnekI icchAse sarva prathama usI guNakArake pramANakA kathana karaneke liye pahale udAharaNarUpameM avahArakAlakA alpabahutva kahate haiM- . * usakA udAharaNa dete haiN| 6624. aba usake arthAt guNakArake svarUpako dikhalAneke lie udAharaNa kaheMge yaha ukta kathanakA tAtparya hai| * yathA Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] padesavihattIe dvidiyacUliyAe sAmittaM 381 3625. taM jahA ti AsaMkAvayaNamedaM / OM okaDDa kkaDagAe kammarasa avahArakAlo thovo| 6626. eyasamayammi jaM padesaggamokaDDadi ukkaDDadi vA tassa padesaggassa AgamaNahedubhUdo jo avahArakAlo so thovayaro tti bhaNidaM hodi / * adhApavattasaMkameNa kammarasa avahArakAlo asNkhejgusso| 627. jai vi ettha micchattassa adhApavattasaMkamo Nasthi to vi okaDDakaDDaNabhAgahArassa pamANaparicchedakaraNahamedassa tatto asaMkhejaguNattaM parUvidaM / edamhAdo thovayarIbhUdo okaDDa kkaDDa gabhAgahAro ettha guNayAro hodi ti / athavA solasakasAya-NavaNoka sAyANamayasamayammi baddhame yahidiNisittapadesaggamAvaliyamettakAle volINe puNo uvarimaptama pappa huDi okaDDa kahuNAe viNAsaM gacchai / parapayaDisaMkameNa vi tatthokaDa kaDDa gAe viNAsijamANadavvaM pahANaM, parapayaDisaMkameNa viNAsijjamANadabamappahANamidi jANAvaNahamedamabahArakAlappAbahugaM bhaNidaM, aNNahA tdvgmovaayaabhaavaado| * okaDakaDDaNAe kammarasa jo avahArakAlo so palidovamassa asNkhejdibhaago| 6625. yaha 'tadyathA' isa prakAra AzaMkAvacana hai / * apakarSaNa-utkarSaNa dvArA karmakA jo avahArakAla hotA hai vaha sabase thor3A hai| 6626. eka samayameM jo karma apakarSita hotA hai yA utkarSita hotA hai usa karmako prApta karaneke liye jo avahArakAla hai vaha sabase thor3A hai yaha isa sUtrakA tAtparya hai| * usase adhaHpravRttasaMkramaNadvArA karmakA jo avahArakAla hotA hai vaha asaMkhyAtaguNA hai| 6627. yadyapi yahA~ mithyAtvakA adhaHpravRttasaMkrama nahIM hotA hai to bhI apakarSaNautkarSaNabhAgahArake pramANakA nirNaya karaneke liye ise usase asaMkhyAtaguNA batalAyA hai| isa bhAgahArase alparUpa jo apakarSaNa-utkarSaNabhAgahAra hai vaha yahA~ guNakAra hotA hai| athavA solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMmeM se eka samayameM baMdhA huA jo dravya eka sthitimeM nikSipta huA hai vaha eka Avali kAlake vyatIta hone para uparima samayase lekara apakarSaNa-utkaSaNa dvArA vinAzako prApta hotA hai| yahA~ paraprakRttisaMkramaNakI apekSA apakarSaNa-utkarSaNake dvArA vinAzako prApta honevAlA dravya hI pradhAna hai kintu paraprakRtisaMkramaNake dvArA vinAzako prApta honevAlA dravya pradhAna nahIM hai isa prakAra isa bAtako jatAneke liye yaha avahArakAlaviSayaka alpabahutva kahA hai, anyathA usakA jJAna nahIM ho sakatA hai / ____ * apakarSaNa-utkarSaNake dvArA karmakA jo abahArakAla hotA hai vaha palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 628, jo puvvaM thovabhAveNa parUvido okaDDakkaDDaNAe kammassa avahArakAlo so pamANeNa palidovasassa asaMkhejadibhAgo hoi / kathamedaM paricchijjade ? edamhAdo ceva suttAdo / saMpahi evamavahAridapamANassa okaDDakkaDDaNabhAgahArasta payadaguNagArattavihANamuttarasuttaM _ evadiguNamekkassa samayapabaddhassa ekisse hidIe ukkassayAdo jahANiseyAdo ukkassayamadhANiseyahidipattayaM / / 626. jAvadio eso okaDDa kkaDDaNAe kammassa avahArakAlo evadiguNaM NiruddhahidIdo samayuttarajahaNNAbAhamettamosakkiyUNa baddhasamayapabaddhapaDhamaNiseyapaDibaddhAdo ukkassayAdo adhANiseyAdo oghukkassayamadhANiseyahidipattayaM sagasaMcayakAlabhaMtarasaMcayaM hoi ti bhaNidaM hodi / 630. saMpahi edeNa sutteNa parUvidokaDakaDDaNabhAgahAramettaguNagArasAhaNahamimA tAva parUvaNA kiirde| taM jahA-ukkassayasAmittasamayAdo heDado samayuttara 6628. jo pahale alparUpase karmakA akarSaNa-utkarSaNaavahArakAla kahA hai vaha palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / / zaMkA-yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna-isI sUtrase jAnA jAtA hai / isa prakAra apakarSaNa-utkarSaNabhAgahArake pramANakA nizcaya karake aba usakA prakRta guNakArarUpase vidhAna karaneke liye AgekA sUtra kahate haiM ___* eka samayaprabaddhakI eka sthitimeM prApta utkRSTa yathAniSekase utkRSTa yathAniSekasthitiprApta dravya itanA guNA hai| 6626, apakarSaNa-utkarpaNake dvArA karmakA yaha avahArakAla jitanA hai, vivakSita sthitise eka samaya adhika jaghanya AbAdhApramANa sthAna pIche jAkara jo samayaprabaddha ba~dhA hai usake prathama niSekasambandhI utkRSTa yathAniSekase ogha utkRSTa yathAniSekasthitiprApta dravya apane saMcayakAlake bhItara saMcaya rUpa hotA huA utanA guNA hai yaha isa sUtrakA tAtparya hai| vizeSArtha--yahA~ vivakSita sthiti meM yathAniSekasthitiprApta utkRSTa dravya kitanA hotA hai isakA pramANa batalAyA hai| yaha to pahale hI batalA Aye haiM ki isameM kitane kAlake bhItara saMcita hue yathAniSekasthitiprApta dravyakA grahaNa kiyA gayA hai| aba usa saMcayako prApta karaneke liye yaha karanA cAhiye ki vivakSita sthitise eka samaya adhika jaghanya AbAdhApramANa sthAna pIche jAkara jo samayaprabaddha ba~dhA ho usake prathama niSekameM jitanA utkRSTa yathAniSekasthitiprApta dravya ho use apakarSaNa-utkarSaNa bhAgahArase guNA kara denA caahiye| so aisA karanese vivakSita sthitimeM utkRSTa yathAniSekasthitiprApta dravyakA pramANa A jAtA hai / yaha ukta kathanakA tAtparya hai / vahA~ prakaraNase kucha avahAra kAloMkA alpabahutva bhI batalAyA hai so vaha apakarSaNa-utkarSaNa avahArakAlakA pramANa prApta karaneke liye hI batalAyA hai aisA samajhanA caahiye| 6630. isa sUtra dvArA jo apakarSaNa-utkarSaNabhAgahArapramANa guNakAra kahA hai so usakI siddhike liye aba yaha prarUpaNA karate hai| vaha isa prakAra hai--utkRSTa svAmitvake samayase nIce Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 383 gA022] padesavihattIe hidiyacUliyAe sAmittaM jahaNNAbAhAe hAidUNa jaM baddhakammaM taM divaDaguNahANIe khaMDeyUNeyakhaMDamahiyAragovucchAe uvari saMchuhadi / saMpahi edaM baMdhAvaliyAdikkaMtamokaDDa kaDDaNabhAgahAreNa khaMDiya tattheyakhaMDa hehA uvariM ca saMchuhiya NAsei / puNo vidiyasamayammi sesadavvamokaDDa kaDaNabhAgahAreNa khaMDeyaNeyakhaMDametaM viNAsei / Navari paDhamasamayammi viNAsidakhaMDAdo vidiyasamayaviNAsidakhaMDa visesahINaM hoi / kettiyametteNa ? paDhamasamayammi viNAsidadavvaM okaDDa kaDDaNabhAgahAreNa khaMDideyakhaMDametteNa / evaM tadiyasamae vi viNAsedi / ettha vi aNaMtaraviNAsidadavvAdo visesahINapamANaM puvvaM va vattavvaM / evaM ceva cautthasamayappahuDi gacchai jAva samayUNadoAvaliyUNajahaNNAbAhamettakAlo tti / kiM kAraNaM samayUNadoAvaliyAo Na labbhaMti tti bhaNide samayuttarajahaNNAbAhAe hAidaNa baddhaM jaM kammaM tamAbAhApaDhamasamayappahuDi samayUNAvaliyamettakAlaM bolAviya okaDDa kaDDaNasarUveNa mAsetuM pArabhadi / puNo tAva aokaDDa kaDDaNAe vAvAro jAva ahiyArahidI udayAvaliyaM carimasamaapavihA ti| udayAvaliyambhaMtarapavihAe puNa patthi okaDDaNA ukkaDDaNA vA / teNa kAraNeNedaM sayalamudayAvaliyaM pubilla eka samaya adhika jaghanya aAbAdhAko sthApita karake vahA~ jo karma baMdhA ho usameM Der3haguNahAnikA bhAga dene para jo eka bhAgapramANa dravya prApta ho vaha adhikAraprApta gopucchAmeM nikSipta hotA hai| phira ba~dhAvalike bAda isa dravyako apakarSaNa-utkarSaNa bhAgahArase bhAjita karake jo eka bhAga prApta hotA hai usakA nIce-U~ce nikSepa karake nAza kara detA hai| phira zeSa dravyameM aSakarSaNa-utkarSaNa bhAgahArakA bhAga dekara jo eka bhAga prApta hotA hai usakA dUsare samayameM nAza karatA hai| kintu itanI vizeSatA hai ki prathama samayameM dravyake jitane hissekA nAza hotA hai usase dUsare samayameM nAzako prApta honevAlA dravya vizeSahIna hotA hai| zaMkA-kitanA kama hotA hai ? / samAdhAna-prathama samayameM vinAzako prApta honevAle dravyameM apakarSaNa-utkarSaNa bhAgahArakA bhAga dene para jo eka bhAga prApta ho utanA kama hotA hai| isI prakAra tIsare samayameM bhI dravyakA nAza karatA hai| yahA~ para bhI pUrva samayameM vinAzako prApta hue dravyase vizeSa hInakA pramANa pahaleke samAna jAnanA cAhiye / isI prakAra cauthe samayase lekara eka samaya kama do AvaliyoMse nyUna jaghanya AbAdhApramANa kAlake prApta hone taka yaha jIva uttarottara pratyeka samayameM dravyakA nAza karatA jAtA hai| zaMkA-yahA~ eka samaya kama do AvaliyA~ kyoM nahIM prApta hotI haiM ? samAdhAna-eka samaya adhika jaghanya AbAdhA kAlako sthApita karake usa samaya jo karma baMdhatA hai use AbAdhAke prathama samayase lekara eka samaya kama eka zrAvali kAlake bAda apakarSaNa-utkarSaNarUpase grahaNa karatA hai| phira yaha apakarSaNa-utkarSaNakA vyApAra taba taka cAlU rahatA hai jaba taka adhikRta sthiti udayAvalike antima samayameM praveza nahIM krtii| udayAvalike bhItara praveza karane para to apakarSaNa aura utkarSaNa ye donoM hI nahIM hote| isa kAraNase isa pUrI Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsa hide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 samayUNabaMdhAvaliyaM ca ekado melAviya edAhi samayUNado AvaliyAhi parihINajahaNNAvAhameta taditthaNiseyassa okaDDa kaDuNakAlo hoi ti bhaNidaM / 384 1631. saMpahi edamettiyakA laNDa davvamicchiya sayaleyasamayapabaddhaM Thaviya edassa heDA divaguNahANipa duSpaNNamoka DDukaDDuNabhAgahAraM samayUNado AvaliyUNajahAbAhA oTTiya visesAhiyaM kAUNa bhAgahArabhAveNa dvavide NAsesadavvamAgacchai / puNo NadvasesamadhANise yadavvamicchAmo tti eyasamayapabaddhaM uveyUNa sAdireyadivaDUguNahANimettabhAgahAre Thavide NAsidasesadavtramAgacchai / edaM ca paDhamaNiseo ti maNeNa saMkappiya putra haveyavvaM / egasamayuttarajahaNNAvAhAe ThAidUNa baddhasamayapabaddhassa jahANiseyapamANaparUvaNA gadA / 9 632. dusamayuttarajahaNNAvAhAe ThAidUNa baddhasamayapabaddhassa vi evaM caiva parUtraNA kAyantrA / Navari paDhamaNiseyamokaDDa kaDDaNabhAgahAreNa khaMDiya tattheyakhaMDeNa vidiyaNiseo ho hoi, eyavAramokaDakaDDaNAe pattAhiyaghAdattAdo / edaM ca visesahINadavvaM puvvilladavvassa pAse vidiyaNiseo ti putra utreyacvaM / evaM tisamayuttarAvAhAbaddha samayapabaddhappa huDi heTThA odAridUNa egegaNiseyaM puNyabhAgahAreNa visesahINaM kAUNa davvaM jAva okaDDa kaDDuNabhAgahAramettaddhANe ti / edaM ceva udayAvaliko aura pUrvokta eka samaya kama bandhavaliko ekatrita karane para ina eka samaya kama do AvaliyoMse nyUna jaghanya AvAdhApramANa vahA~ke niSekakA apakarSaNa- utkarSaMNakAla hotA hai yaha kahA hai / $ 631. aba itane kAlake bhItara naSTa hue isa dravyake lAnekI icchAse pUre eka samayaprabaddhako sthApita karake isake nIce Der3ha guNahAnise guNita apakarSaNa- utkarSaNa bhAgahAra meM eka samaya kama do AvaliyoMse nyUna jaghanya AbAdhAkA bhAga dene para jo labdha Ave use vizeSAdhika karake bhAgahArarUpase sthApita karane para naSTa hue pUre dravyakA pramANa AtA hai| phira naSTa honese jo yathA niSeka dravya bAkI bacA hai use lAnekI icchA se eka samayabaddhako sthApita karake aura usake nIce sAdhika Der3ha guNahAnipramANa bhAgahAra ke sthApita karane para nAza honese bAkI bace hue dravyakA pramANa AtA hai / yahA~ yaha jo bAkI bace hue dravyakA pramANa AyA hai ise manase prathama niSeka mAnakara alaga se sthApita kare / isa prakAra eka samaya adhika jaghanya bAdhAko sthApita karake baMdhe hue samayaprabaddha meM jo yathAniSekakA pramANa prApta hotA hai usakA kathana samApta huA / 9 632. do samaya adhika jaghanya AbAdhAko sthApita karake baMdhe hue samayabaddhakA bhI isI prakAra kathana karanA cAhiye / kintu itanI vizeSatA hai ki prathama niSeka meM apakarSaNautkarSeNabhAgahArakA bhAga denese vahA~ jo eka bhAga prApta ho dUsarA niSeka utanA hIna hotA hai, kyoMki yahA~ apakarSaNa-utkarSaNabhAgahArakA ekabAra adhika bhAga diyA gayA hai| isa vizeSa hIna dravyako pUrvokta dravyake pAsameM dUsarA niSeka mAnakara pRthak sthApita karanA cAhiye / isI prakAra tIna samaya adhika bAdhAko sthApita kara baddhasamayaprabaddhase lekara pIche jAkara eka-eka niSekako pUrvokta bhAgahAra dvArA eka-eka bhAga kama karake apakarSaNa- utkarSaNabhAgahArapramANa sthAnake Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] padesavihattIe dvidiyacUliyAe sAmittaM 385 eyaguNahANiaddhANapamANamidi thUlasarUveNa gaheyavvaM / 6633. puNo vidiyaguNahANippahuDi heDhado bahugaM jhIyamANaM gacchai jAva adhANiseyakAlapaDhamasamao ti / ettha savvattha vi guNahANizraddhANamaNaMtaraparUvidamavahidasarUveNa ghettavvaM / NiseyabhAgahAro puNa duguNokkaDa kaDDaNabhAgahArametto / ettha puNa erisIo asaMkhejjAo guNahANIo atthi, adhANiseyasaMcayakAlassa asaMkhejapalidovamapaDhamavaggamUlapamANattAdo / tado adhANiseyakAlapaDhamasamayammi baddhasamayapabaddhadavvamettha carimaNiseo ci ghetavvaM / 6634. saMpahi edamasaMkhejjaguNahANidavvaM savvaM samayuttarAbAhAra ThAidUNa baddhasamayapabaddhakkassapaDhamaNiseyapamANeNa samakaraNaM kAuNa joide divaDDokaDa kaDDaNabhAgahArametto guNagAro uppji| so ca eso | 1 || eso ca' suttuttaguNayArAdo |11... adAhio jAdo ti edaM mottUNa payAraMtareNa gunngaarpruuvnnmnnuvttissaamo| taM jahA-samauttarajahaNNAbAhAe ThAidaNa baddhasamayapabadasavvukkassajahANiseyappahuDi heTA visesahIgaM visesahINaM hoUNa gacchamANamokaDDa kaDaNabhAgahAradubhAgametaddhANaM prApta hone taka le jAnA cAhiye aura yahI eka guNahAnisthAnakA pramANa hai aisA sthUlarUpase grahaNa karanA caahiye| 6633. phira dUsarI guNAhAnise lekara yathAniSekake kAlake prathama samayake prApta hone taka nIce bahutasA dravya kSayako prApta ho jAtA hai| yahA~ sarvatra guNahAniadhvAnako pUrvameM kahe gaye guNahAniadhvAnake samAna avasthitarUpase grahaNa karanA cAhiye / niSekabhAgahAra to apakarSaNa-utkarSaNabhAgahArase dUnA hai| parantu yahA~ para aisI asaMkhyAta guNahAniyA~ hotI haiM, kyoMki yathAniSekakA saMcayakAla palyake asaMkhyAta prathama vargamUlapramANa hai, isaliye yathAniSekake kAlake prathama samayameM jo samayaprabaddhakA dravya baMdhatA hai use yahA~ antima niSekarUpase grahaNa karanA caahiye| 6634. aba isa asaMkhyAta guNahAnipramANa samasta dravyako eka samaya adhika AbAdhAko sthApita karake usa samaya ba~dhe hue samayaprabaddhake utkRSTa prathama niSekake pramANarUpase samIkaraNa karake dekhane para aAkarSaNa-utkarSaNa bhAgahArase Der3ha guNA guNakAra utpanna hotA hai| vaha yaha 13 hai| aura yaha sUtrokta guNakArase ardhabhAgapramANa adhika ho gayA hai, isalie ise chor3akara prakArAntarase guNakArakA kathana batalAte haiN| vaha isa prakAra hai-eka samaya adhika jaghanya AbAdhAko sthApita karake jo samayaprabaddha baMdhatA hai usake sabase utkRSTa yathAniSekase lekara pIcheke niSeka eka eka caya kama hote jAte haiN| aura isa prakAra apakarSaNa-utkarSaNa bhAgahArakA 1. tA. pratau 'eso|2|| eso ca' iti paatthH| Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 gaMtUNegasamayapabaddhapaDibaddhakkassajahANisaiyaddhapamANaM cehadi / edaM ceva eyaguNahANipamANamidi ghettavvaM / evamuvari vi savvatthokaDDa kkaDDaNabhAgahAraM NiseyabhAgahAraM kAUNa NedavbaM jAva jahANiseyakAlapaDhamasamao ti / puNo puvvaM va savvadavve paDhamaNiseyapamANeNa kade okaDa kaDDaNabhAgahArassa tiNNicaubhAgamettA paDhamaNiseyA hoti / ettha vi guNagAro suttattapamANe Na jAdo tamhA muttuttaguNagAruppAyaNahametyokaDakaDDaNamAgahArassa vetibhAgametaM guNahANiaddhANamidi ghettavvaM / 635. saMpahi edassa guNahANiaddhANassa sAhaNamimA parUvaNA kIrade / taM jahA-jahANiseyapaDhamaguNahANipaDhamaNiseyappahuDi heDA jahAkamaM jahANiseyagopucchapatI raceyavvA jAva okaDukkaDDaNabhAgahAravetibhAgamettaddhANamoyariya hidagovucchA tti / edaM ceva eyaguNahANihANaMtaraM / evaM viracidapaDhamaguNahANidavve NiseyaM paDi carimagovucchapamANaM mottUNa sesamahiyadavvaM ghettRNa pudha haveyavvaM / evaM ThavidaahiyadavvapamANagavesaNaM kassAmo / tattha tAva carimaNiseyAdo aMNatarovarimagovucchA eyapakkhevametteNa ahiyA hoi / tassa pamANaM kettiyaM ? jahaNNaNiseyassa saMkhejadibhAgamettaM / tassa ko paDibhAgo ? rUvUNokaDa kaDDaNabhAgahAro ? taM pi kudo ? ekavArajitanA pramANa hai usase ardhabhAgapramANa sthAna jAkara eka samayaprabaddhase pratibaddha utkRSTa yathAniSekakA pramANa AdhA prApta hotA hai| aura yahI eka guNahAnikA pramANa hai aisA yahA~ grahaNa karanA cAhiye / isa prakAra Age bhI sarvatra apakarSaNa-utkarSaNa bhAgahArako niSekabhAgahAra karake yathAniSeka kAlake prathama samayake prApta honetaka le jAnA cAhiye / phira pahaleke samAna saba dravyako prathama niSekake pramANarUpase karanepara apakarSaNa utkarSaNabhAgahArake tIna baTe cAra bhAgapramANa prathama niSeka prApta hote haiM / yahA~ para bhI guNakAra sUtra meM kahe gaye guNakArake barAbara nahIM huA hai, isaliye sUtrameM kahe gaye guNakArako utpanna karaneke liye yahA~ para apakarSaNautkarSaNa bhAgahArake do baTe tIna bhAgapramANa guNahAniadhvAna hai aisA grahaNa karanA cAhiye / 6635. aba isa guNahAniadhvAnakI siddhi ke liye yaha prarUpaNA karate haiN| vaha isa prakAra hai-yathAniSekakI prathama guNahAnike prathama samayase lekara nIce apakarSaNa-utkarSaNa bhAgahArake do baTe tIna bhAgapramANa sthAna jAkara jo gopucchA sthita hai usake prApta hone taka kramase yathAniSeka gopucchAoMkI pa~ktikI racanA karanA cAhiye aura yahI eka guNahAnisthAnAntarakA pramANa hai / isa prakAra prathama guNahAnike dravyako sthApita karake usake pratyeka niSekameMse antima gopucchAke pramANake sivA zeSa adhika dravyako ekatrita karake alaga rakha de| isa prakAra alaga rakhe gaye adhika dravyake pramANakA vicAra karate haiN| yahA~ para antima niSekakA jitanA pramANa hai usase anantara uparima gopucchAkA pramANa eka prakSepamAtra adhika hai| zaMkA-usakA pramANa kitanA hai ? samAdhAna-jaghanya niSekake saMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / zaMkA-usakA pratibhAga kyA hai ? Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] padesavihattIe dvidiyacUliyAe sAmitta pttaahiyghaadttaado| rUvUNattametthANavekkhiya saMpuNNokaDukkaDDaNabhAgahArametto pakkhevapaDibhAgo ghettavyo / evaM carimaNiseyAdo ducarimaNiseyassa viseso parUvido / 6636. saMpahi ducarimAdo ticarimassa ahiyadavvapamANANugamaM kassAmo / taM jahA-ducarimaNiseyaM dopaDirAsIo kAUNa tattheyamokaDakaDaNabhAgahAreNa khaMDiya paDirAsIkayarAsIe uvari pakkhitte ticarimaNiseo uppajjai tti ettha carimaNiseyAdo ahiyadavvapamANaM do pakkhevA eo ca pakkhevapakkhevo hoi / edaM pi puvvaM va paDirAsiya tattheyamokaDa kaDUNabhAgahAreNa khaMDiya tattheyakhaMDaM tattheva pakvitte caucarimaNiseo upajjai ti tattha vi jahaNNadavvAdo ahiyapamANaM tiNNi pakkhevA tiNNi ceva pakkhevapakkhevA aNNeNo ca tappakkhevo lbbhi| tahA paMcacarime vi puvvavihANeNa cattAri pakkhevA cha pakkhevapakkhevA cattAri ca tappakkhevA aNNegA ca cugNI hoi / puNo tatto uvarime vi paMca pakkhevA dasa pakkhevapakkhevA tattiyamettA ceva tappakkhevA paMca cuNNIo avaregA ca cuNNAcuNNI ahiyasarUveNa labhaMti / evaM jattiyamaddhANamuvari caDhiya visesagavesaNA kIrai carimaNiseyAdo tattha tattha rUvUNacaDhidadANamettA pakkhevA durUvUNacaDhidadANasaMkalaNamettA ca pakvevapakkhevA samAdhAna- eka kama apakarSaNa-utkarSaNa bhAgahAra hai| zaMkA-aisA kyoM hai ? samAdhAna--kyoMki vaha eka bAra adhika ghAtase prApta huA hai| yadyapi aisA hai to bhI eka kamakI vivakSA na karake yahA~ para prakSepakA pratibhAga sampUrNa apakarSaNa-utkarSaNa bhAgahArapramANa lenA caahiye| isa prakAra carama niSekase dvicarama niSekake vizeSakA kathana kiyaa| $ 636. aba dvicarama niSekase tricarama niSekameM jo adhika dravya hai usake pramANakA vicAra karate haiN| vaha isa prakAra hai-dvicarama niSekakI do prati rAziyA~ sthApita kro| phira unameMse ekameM apakarSaNa-utkarSaNa bhAgahArakA bhAga do| bhAga dene para jo labdha Ave use alaga sthApita kI gaI dUsarI rAzimeM milA dene para vicarama niSeka utpanna hotA hai, ataH usa tricarama niSekameMcarama niSekase adhika dravyakA pramANa do prakSepa aura eka prakSepaprakSepa hai| aba isa tricaramaniSekakI bhI pUrvavat pratirAzi kro| phira unameMse ekameM apakarSaNa-utkarSaNa bhAgahArakA bhAga do| bhAga denese jo eka bhAga labdha Ave use alaga sthApita kI gaI usI rAzimeM milA denepara catuzcarama niSeka utpanna hotA hai, ataH usa niSekameM bhI jaghanya dravyase jo adhika dravya hai usakA pramANa tIna prakSepa, tIna prakSepa-prakSepa aura eka tatprakSepa prApta hotA hai| isI prakAra pA~caveM caramaniSekameM bhI pUrva vidhise adhika dravyakA pramANa cAra prakSepa, chaha prakSepa-prakSepa, cAra tatprakSepa aura eka cUrNi hotA hai| phira isase Uparake niSekameM bhI pA~ca prakSepa, dasa prakSepa-prakSepa, utane hI arthAt dasa hI tatprakSepa, pA~ca cUrNi aura eka cUNicUNi adhika dravya rUpase upalabdha hote haiN| isa prakAra jitanA adhvAna Upara jAkara adhika dravyakA vicAra karate haiM antima niSekase vahA~ eka kama Upara gaye hue adhvAna pramANa prakSepa, do kama Upara gaye hue adhvAnake saMkalanapramANa Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 tirUvUNacaDhidadANasaMkalaNAsaMkalaNAmettA ca tappakkhevA uppAeyavvA, tesiM ceva pahANatAdo / 637. saMpahi paDhamaNiseyamassiyaNa carimaNiseyAdo bisesapamANaparikkhA kIrade / tattha tAva rUvUNokaDDa kaDDaNabhAgahAravetibhAgamettA pakkhevA labbhaMti / te ca ede 1 / saMpahi ettha jai okaDDa kaDDaNabhAgahAratibhAgamettA pakkhevA atthi to edaM carimaNiseyapamANaM pAvai / tado tesimuppAyaNavihiM vattaissAmo / caDidadANasaMkalaNamettA pakkhevapakkhevA vi etthathi tti 6262 evamede ANiya pakkhevapamANeNa kade okaDukkaDaNabhAgahAraveNavabhAgamettA pakkhevA hoti / 06/2 / ettha jai okaDDukkaDDaNabhAgahArassa NavabhAgamettA pakkhevA hoti to ede tassa tibhAgamettA pakkhevA jaayNti| te puNa tirUvRNokaDakaDDaNabhAgahAravetibhAgasaMkalaNAsaMkalaNamettatappakkheve Adi kAdUNa sesakhaMDe avalaMbiya ANeyavvA / puNo te ANiya pubillokaDDa kaDDaNabhAgahAraveNavabhAgamettayakkhevANamuvari pakviviya laddhakiMcUNatattibhAgamette pakkheve ghettaNa punaparUvidokaDDa kaDDaNabhAgahAravetibhAgametapakkhevANamuvari pakkhitte jahaNNaNiseyapamANaM paDhamaNise yamassiyUNa ahiyadavvaM hoi / edaM ca mUladavveNa saha prakSepaprakSepa, tIna kama Upara gaye hue adhvAnake saMkalanAsaMkalanapramANa tatprakSepa utpanna karane cAhiye, kyoMki yahA~ unakI hI pradhAnatA hai| 6637. aba prathama niSekameM antima niSekase jitanA adhika dravya hai usake pramANakA vicAra karate haiN| vahA~ eka apakarSaNa-utkarSaNa bhAgahArake do baTe tIna bhAgapramANa prakSepa prApta hote haiN| ve ye haiM- 2 / aba yahA~ para yadi apakarSaNa-utkarSaNa bhAgahArake tIsare bhAgapramANa prakSepa prApta hote haiM to yaha antima niSekake pramANako prApta hotA hai, isaliye unake utpanna karanekI vidhi batalAte haiM-jitanA adhvAna Age gaye haiM unake saMkalanamAtra prakSepaprakSepa bhI yahA~ para haiM isalie 6362 isa prakAra inheM lAkara prakSepake pramANase karane para apakarSaNautkarSaNa bhAgahArake do baTe nau bhAgapramANa prakSepa hote haiM * 62 / yahA~ para yadyapi apakarSaNautkarSaNa bhAgahArake nau bhAgapramANa prakSepa hote haiM to ye usake tribhAgamAtra prakSepa ho jAte haiN| parantu ve tIna rUpa kama apakarSaNa-utkarSaNabhAgahArake do baTe tIna bhAgake saMkalanAsaMkalanapramANa tatprekSepoMse lekara zeSa khaNDoMkA avalambana karake le Ane caahie| punaH unheM lAkara pUrvokta apakarSaNa-utkarSaNabhAgahArake do baTe nau bhAgapramANa prakSepoMke Upara prakSipta karake labdha hue usake kucha kama tribhAgamAtra prakSepoMko grahaNa karake pahale kahe gaye apakarSaNa-utkarSaNa bhAgahArake do baTe tIna bhAgapramANa prakSepoMke Upara prakSipta karanepara prathama niSekake Azrayase jaghanya niSekapramANa adhika 63 Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] padesavihattIe hidiyacUliyAe sAmittaM ahiyaNiseyAdo duguNamettaM jAdamidi siddhaM okaDDa kaDDaNabhAgahAravetibhAgANaM guNahANidvANaMtarataM / eniyamete guNahANiaddhANe saMte siddhI sutaparUvido guNagAro, sanvadavve paDhamaNiseyapamANeNa samakaraNe kade samuppaNNadivaDhaguNahANiguNayA rassa puNNokaDa kaNabhAgahArapamANattadaMsaNAdo / 9638. evamettieNa pabaMdheNa ukkassaadhANiseyadvidipattayassa pamANaM jANAviya saMpahi tadukkassasAmittaparUvaNadvamuttaramuttapabaMdho-- * idANimukkassayamadhANiseyahidipattayaM kassa ? 8 636. evaM nidarisaNaparUvaNAe NiseyadvidipattayaM kasse ti puvvapucchAe aNusaMdhANamuttamedaM / * sattamA puDhavIe raiyassa jattiyamadhANiseya dvidipattayamukkassayaM tatto visesuttarakAlamubavaNNo jo Neraio tassa jahaNeNa ukkassayamadhANi seyadvidipattayaM / 386 savvamavahAridasarUvamukassayamadhA $ 640, edassa suttassattho buccade - tamukkassayamadhANiseyadvidipattayaM sattamAe puDhavIe raiyassa hoi ti pdsNbNdho| sesagaijIvaparihAreNa sattamapuDhaviNeraiyasseva sAmittaM kimaDa kIrade ! Na, sesaIsu saMkilesavisohIhi NijjarAbahuttaM pekkhiya dravya hotA hai / kintu yaha mUla dravya ke sAtha adhikRta niSekase dUnA ho gayA hai, isalie apakarSaNautkarSa bhAgahArake do baTe tIna bhAgoMkA guNahAnisthAnAntara siddha huA / itane mAtra guNAnidhvAna rahate hue sUtrameM kahA gayA guNakAra siddha huA, kyoMki saba dravyake prathama niSekake pramANase samIkaraNa karane para utpanna huA Der3ha guNahAnipramANa guNakAra sampUrNa apakarSaNa- utkarSaMNabhAgahAra ke pramANarUpa se dekhA jAtA hai / 6 638. isa prakAra itane kathana ke dvArA utkRSTa yathAniSekasthitiprAptakA pramANa jatAkara aba usake utkRSTa svAmitvakA kathana karaneke lie Age sUtroMkI racanA batalAte haiM* aba utkRSTa yathAniSekasthitiprAptakA svAmI kauna hai ? 6636. isa prakAra udAharaNake kathana dvArA jisake pUre svarUpakA nizcaya kara liyA hai aura jisake utkRSTa svAmitva ke viSaya meM pahale pRcchA kara Aye haiM aba usI utkRSTa yathAniSekasthitiprAptake svAmitvakA anusandhAna karaneke liye yaha sUtra AyA hai * sAtavIM pRthivIke nArakIke utkRSTa yathAniSekasthitiprAptakA jitanA kAla hai usase vizeSa adhika kAlake sAtha jo nArakI utpanna huA hai vaha usa yathAniSekake jaghanya kAlake antameM utkRSTa yathAniSekasthitiprAptakA svAmI hai / 640. aba isa sUtra kA artha kahate haiM - vaha utkRSTa yathAniSekasthitiprApta dravya sAtavIM pRthivI nArakI ke hotA hai aisA yahA~ padoMkA sambandha kara lenA cAhiye / zaMkA -zeSa gatike jIvoMko chor3akara sAtavIM pRthivIke nArakIko hI svAmI kyoM batalAyA hai ? Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 thaavihaannaado| taM jahA-sesagadIsu visohikAle bahuamokaDDiya hehA saMchuhai / saMkileseNa vi bahuamukkaDDiyUNuvari saMchuhai tti dohi mi payArehiM ahiyAragovucchAe bahudavvavao hoi| sattamapuDhaviNeraiyammi puNa eyaMteNa saMkileso ceva teNeyapayAreNeva tattha NijjarA hoi ti sesaparihAreNa tasseva gahaNaM kadaM / adhavA sattamapuDhaviNeraiyassa saMkilesabahulassa NikAcaNAdikaraNehi bahuaM davamANiseyahidipattayasarUveNa labbhai, Na sesagaIsu tti edeNAhippAraNa tattheva sAmittaM diNNaM / 641. saMpahi tasseva visesalakkhaNaparUvaNahamuttarasuttAvayavakalAvo- ettha jattiyamadhANiseyadvidipattayamukkassayamidi utte puvvaM parUvidAsakhejapalidovamapaDhamavaggamUlapamANukkassajahANiseyasaMcayakAlametamidi ghettavvaM / taM kudo paricchijjade ? tatto visesuttarakAlamuvavaNNo jo geraio ti suttaavyvaado| ettha visesuttarapamANamapajjattakAleNa saha gadajahaNNAbAhamettamidi gaheyavvaM, AbAhAbbhaMtare jahANiseyasaMbhavAbhAvAdo apajjattakAle vi jogabahuttAbhAveNa savvukkassapadesasaMcayANuvavattIdo / tassa jahaNNeNa idi vutte tassa tArisassa geraiyassa jahaNNeNa aMtomuhutteNabbhahiya samAdhAna-nahIM, kyoMki zeSa gatiyoMmeM saMkleza aura vizuddhike kAraNa bahuta nirjarA hotI hai, isaliye use dekhate hue aisA vidhAna kiyA hai| khulAsA isa prakAra hai-zeSa gatiyoMmeM vizuddhike samaya bahuta dravyakA apakarSaNa hokara usakA nIcekI sthitiyoMmeM nikSepa hotA hai aura saMklezake kAraNa bahuta dravyakA utkarSaNa hokara usakA Upara kI sthitiyoMmeM nikSepa hotA hai isa prakAra vahA~ donoM hI prakAroM se adhikRta gopucchAke bahata dravyakA byaya ho jAtA hai| kintu sAtavIM pRthivIke nArakIke to ekAntarUpase saMkleza hI pAyA jAtA hai, isaliye vahA~ eka prakArase hI nirjarA hotI hai, isaliye zeSa gatiyoMkA nirAkaraNa karake kevala usI gatikA hI grahaNa kiyA hai| athavA sAtavIM pRthivIkA nArakI saMklezabahula hotA hai, isaliye usake nikAcanA Adi karaNoMke dvArA yathAniSekasthitiprApta rUpase bahuta dravya pAyA jAtA hai, zeSa gatiyoMmeM nahIM, isa prakAra isa abhiprAyase bhI vahIM para svAmitva diyA hai| 6641. aba usIkA vizeSa lakSaNa batalAneke liye sUtrakA zeSa bhAga AyA hai-yahA~ sUtrameM jo 'jattiyamadhANiseyaDhidipattayamukkassayaM' yaha kahA hai so usase pahale kahe gaye palyake asaMkhyAta prathama vargamUlapramANa utkRSTa yathAniSeka saMcayakAlakA grahaNa karanA cAhiye / zaMkA--yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna-isI sUtrameM jo 'tatto visesuttarakAlamuvavaNNo jo Neraio' yaha vacana kahA hai usase jAnA jAtA hai| ___ yahA~ para vizeSottara kAlakA pramANa aparyApta kAlake sAtha vyatIta huA jaghanya AbAdhApramANa kAla grahaNa karanA cAhie, kyoMki eka to AbAdhAkAlake bhItara yathAnikoMkI sambhAvanA nahIM hai aura dUsare aparyApta kAla meM bhI bahuta yoga na honeke kAraNa sarvotkRSTa pradeza saMcaya nahIM bana sakatA hai| tathA sUtra meM jo 'tassa jahaNNeNa' yaha kahA hai so isakA yaha Azaya hai ki jo Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] padesavihattIe dvidiyacUliyAe sAmittaM 361 mukkassayamadhANiseyakAlaM bhavahidIe Adimmi kAUNuppajjiya sabalahu~ savvAo pajjattIo samANiya ukkassayajahANiseyahidipattayassAdiM kAdaNa purado bhaNNamANasayavisuddhIe sammamaNupAlidatakAlassa takAlacarimasamayammi vaTTamANayassa ukkassayamadhANiseyahidipattayaM hoi ti ghettavvaM / ahavA jatti eNa kAleNa ukssayamadhANiseyahidipattayaM hoi tassa kAlassa saMgaho kaayvvo| kettieNa ca kAleNa tassa saMcao ? jahaNNaeNa adhaanniseykaalenn| etadukta bhavati-adhANiseyakAlo jahaNNao vi asthi uksso vi / tatthukkassakAlabhaMtare okaDDa kkaDDaNAe bahudavvaviNAseNa lAhAdasaNAdo jahaNNakAlasseva saMgaho kAyavyo ti / tado tirikkho vA maNusso vA sattamAe puDhavIe Neraiesu uvavajjamANo jahaNNAbAhAjahaNNApajjattaddhAsamAsamettaMtomuhuttabbhahiyaM jahaNNayamadhANiseyahidipattayasaMcayakAlabhavahidIe Adimmi kAUNuppajjiya chappajjattIo samANiya ukassaadhAgiseyahidipattayasaMcayamADhaviya samayAviroheNa samANidatakAlo jo geraio tasmukkassayamadhANiseyahidipattayaM hoi ti sutttthsNgho| jattha vA tattha vA NirayAuabhaMtare saMcayakAlamaparUviya aMtomuhuttavavaNNaNeraiyappahuDi saMcayaM karAviya sagasaMcayakAlacarimasamae sAmittaM nArakI jaghanya antarmuhUrta adhika utkRSTa yathAniSeka kAlako bhavake prathama samayameM karake utpanna huA hai aura jisane atizIghra saba paryAptiyoMko samApta karake utkRSTa yathAniSekasthitiprAptase lekara Age kahI jAnevAlI apanI vizuddhike dvArA usa kAlakA bhale prakArase rakSaNa kiyA hai usa nArakIke usa kAlake antima samayameM utkRSTa yathAniSekasthitiprApta dravya hotA hai aisA yahA~ para grahaNa karanA caahiye| athavA jitane kAlake dvArA utkRSTa yathAniSekasthitiprApta dravya prApta hotA hai usa kAlakA yahA~ saMgraha karanA cAhiye / zaMkA-kitane kAlake dvArA usakA saMcaya hotA hai ? samAdhAna-yathAniSekake jaghanya kAla dvArA usakA saMcaya hotA hai| Azaya yaha hai ki yathAniSekakA jaghanya kAla bhI hai aura utkRSTa kAla bhI hai| usameMse utkRSTa kAlake bhItara apakarSaNa-utkarSaNake dvArA bahuta dravyakA vinAza ho jAneke kAraNa lAbha dikhAI nahIM detA hai, isaliye yahA~ jaghanya kAlakA hI saMgraha karanA cAhiye / isaliye jo tiryazca yA manuSya sAtavIM pRthivIke nArakiyoMmeM utpanna ho rahA hai vaha jaghanya AbAdhA aura jaghanya aparyApta kAlake jor3arUpa antarmuhUrta kAlase adhika yathAniSekasthitiprAptake jaghanya saMcayakAlako bhavasthitike prathama samayameM prApta karake utpanna huA phira chaha paryAptiyoMko samApta karake aura yathAniSekasthitiprAptake utkRSTa saMcayakA Arambha karake jaba AgamameM batalAI huI vidhike anusAra ukta kAlako samApta kara letA hai usa nArakIke utkRSTa yathAniSekasthiti prApta dravya hotA hai yaha isa sUtrakA samudAyArtha hai| zaMkA-narakAyuke bhItara jahA~ kahIM bhI saMcaya kAlakA kathana na karake nArakIke utpanna honeke antarmuhUrta kAlase lekara saMcayakA prArambha karAkara phira apane saMcaya kAlake antima samayameM sUtrakArane jo svAmitvakA kathana kiyA hai so unake aisA kahanekA kyA abhiprAya hai| Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAyapAhuDe 362 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 bhaNaMtassa muttayArassa ko ahippAo ? Na, uvari saMkilesavisohINaM praavttshuklNbhaado| __642. puNo vi payadasAmiyassa saMcayakAlabbhaMtare AvAsayavisesaparUvaNaDhamuttaro suttakalAvo * edamhi puNa kAle so paraio tappAoggaukassayANi jogahANANi abhikkhaM gdo| samAdhAna nahIM, kyoMki isa kAla ke sivA anyatra saMkleza aura vizuddhikA parAvartana nahIM bana sakatA hai, isaliye aura Age jAkara aisA nahIM kahA hai| vizeSArtha-eka to zeSa gatiyoMmeM kabhI saMklezakI aura kabhI vizuddhatAkI bahulatA rahatI hai, isaliye vahA~ utkRSTa yathAniSekasthitiprAptakA saMcaya nahIM ho sakatA aura dUsare yathAniSekake utkRSTa saMcayake liye nikAcitakaraNakI prApti Avazyaka hai| jisameM vivakSita karmaparamANuoMkA utkarSaNa, apakarSaNa, saMkramaNa aura udIraNA ye kucha bhI sambhava nahIM haiM vaha nikAcitakaraNa mAnA gayA hai| isa karaNakI prAptike lie bahulatAse saMklezarUpa pariNAmoMkI prApti Avazyaka hai| yataH bahutAyatase ye pariNAma anya gatiyoM meM nahIM pAye jAte, isaliye bhI vahA~ utkRSTa yathAniSekasthitiprAptakA saMcaya nahIM ho sktaa| yahI kAraNa hai ki isakA utkRSTa svAmitva narakagatimeM batalAyA hai| usameM bhI sAtaveM narakake nArakIke jitanA adhika saMkleza sambhava hai utanA anyatra sambhava nahIM hai, isaliye yaha utkRSTa svAmitva sAtaveM narakake nArakIko diyA gayA hai| aba yaha dekhanA hai ki sAtaveM narakameM bhI yaha utkRSTa lvAmitva kaba prApta hotA hai| isa viSayameM cUrNisUtrakArakA kahanA hai ki koI manuSya yA tithaMca aise samayameM narakameM utpanna huA jaba utpanna honeke kucha hI kAla bAda yathAniSekasthitiprAptake utkRSTa saMcayakA prArambha honevAlA hai usake usa kAlake samApta honeke antima samayameM yaha utkRSTa svAmitva prApta hotA hai / yahA~ jo kucha adhika kAla batalAyA hai so usase nArakIke yogya jaghanya aparyAptakAla aura jaghanya AbAdhAkAla lenA caahiye| sAtaveM narakameM utpanna honeke itane kAla bAda yathAniSekasthitiprAptakA saMcayakAla prArambha hotA hai aura jaba yaha kAla samApta hotA hai taba antameM utkRSTa svAmitva hotA hai| yaha saMcaya kAla palyake asaMkhyAta prathama vargamUla pramANa hai yaha to pahale hI batalAyA jA cukA hai| yadyapi yaha saMcayakAla jaghanya aura utkRSTake bhedase aneka prakArakA hai phira bhI yahA~ utkRSTa kAlakA grahaNa na karake jaghanya kAlakA grahaNa kiyA hai, kyoMki utkRSTa kAlake bhItara apakarSaNa-utkarSaNake dvArA bahuta adhika dravyake vinAza honekA bhaya hai| sUtrameM Aye hue 'jahaNNeNa' padase bhI isI bAtakA sUcana hotA hai| yadyapi isa padakA jaghanya AbAdhA artha karake bhI kAma calAyA jA sakatA hai, kyoMki taba jaghanya AbAdhAse adhika utkRSTa saMcaya kAlake antameM utkRSTa svAmitva hotA hai yaha artha phalita kiyA jA sakatA hai| kintu isase pUrvokta artha mukhya pratIta hotA hai aura yahI kAraNa hai ki isa padake do artha karake bhI TIkAmeM pUrvokta artha para jora diyA hai| 6642. aba prakRta svAmIke saMcaya kAlake bhItara Avazyaka vizeSakA kathana karaneke liye AgekA sUtra kahate haiM * parantu isa saMcaya kAlake bhItara vaha nArakI tatyAyogya utkRSTa yogasthAnoMko nirantara prApta huaa| Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] padesavihattIe dvidiyacUliyAe sAmittaM 363 ___ 643. edammi puNa adhANiseyasaMcayakAlabhaMtare so gairaio bahuso bahuso tappAoggukkassayANi jogahANANi pariNado, tehi viNA payadukkassasaMcayANuppattIdo tti edeNa jogAvAsayaM parUvidaM / ettha tappAoggavisesaNaM samayAviroheNa tahA pariNado ti jANAvaNa / jAva saMbhavo tAva savvukassajogeNeva pariNamiya tassAsaMbhave tappAoggukkassayANi jogahANi bahuso gado ti bhaNidaM hoi| OM tappAoggaukkassiyAhi vaDIhi vddido| 6644. saMkhejjaguNavaDi-asaMkhejaguNavaDi-saMkhejabhAgavaDDisaNNidAhi jogacaDDIhi padesabaMdhauDiaviNAbhAvIhi samayAviroheNa vaDido / tAsimasaMbhave puNa asaMkhejabhAgavaDDIe vi vaDido tti vuttaM hoi / NedaM puvvuttatthaparUvaNAdo puNarutaM, tasseva visesiyUNa pruuvnnaado| tamhA edeNa vi jogAvAsayaM ceva visesidamidi ghettavvaM / OM tisse hidIe Niseyassa ukkassapadaM / 645. jahANiseyakAlabbhaMtare savvatthovajahaNNAbAhAe ukkassajogeNa ca jahaNNayahidi baMdhamANo sAmittahidIe ukassapadaM kAUNa NisiMcai ti bhaNidaM hoi, NiseyANamaNNahA thovbhaavaannuvvttiido| saMpahi edeNa vihANeNANusAridathovUNa 6643. parantu isa yathAniSekake saMcaya kAlake bhItara vaha nArakI aneka bAra tadyogya utkRSTa yogasthAnoMko prApta huA, kyoMki utkRSTa yogasthAnoMko prApta hue binA prakRta utkRSTa saMcaya nahIM bana sakatA hai. isa prakAra isa sUtrake dvArA yogAvazyakakA kathana kiyA gayA hai| yahA~ sUtrameM tatprAyogya yaha vizeSaNa AgamAnusAra usa prakArase pariNata huA yaha batalAneke liye diyA hai / jaba taka sambhava ho taba taka sarvotkRSTa yogase hI pariNata rahe aura jaba sarvotkRSTa yoga sambhava na ho taba bahuta bAra tatprAyogya utkRSTa yogasthAnoMko prApta hove yaha ukta kathanakA tAtparya hai| * tatyAyogya utkRSTa vRddhiyoMse vRddhiko prApta huaa| 6644. pradezabandhavRddhikI avinAbhAvI saMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNavRddhi aura saMkhyAtabhAgavRddhi ina tIna vRddhiyoMke dvArA jo AgamameM batalAI gaI vidhike anusAra vRddhiko prApta huA hai| parantu jaba ye tIna vRddhiyA~ asambhava hoM taba vaha asaMkhyAtabhAgavRddhise vRddhiko prApta hove yaha ukta kathanakA sAra hai| yadi kahA jAya ki punarukta arthakA kathana karanevAlA honese yaha sUtra punarukta hai so bhI bAta nahIM hai, kyoMki usI pUrvokta sUtrake vizeSaNarUpase isa sUtrakA kathana kiyA hai| isaliye isa sUtra dvArA bhI yogAvazyakoMkI vizeSatA batalAI gaI hai yaha artha yahA~ para lenA caahiye| ___* usa sthitike niSekake utkRSTa padako prApta huaa| 6645. yathAniSeka kAlake bhItara sabase kama jaghanya AbAdhA aura utkRSTa yogake dvArA jaghanya sthitiko bA~dhanevAlA vaha jIva svAmitvaviSayaka sthitimeM utkRSTarUpase karmaparamANuoMko karake unakA nikSepa karatA hai yaha isa sUtrakA tAtparya hai, anyathA alpa niSeka nahIM prApta ho 50 Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 jahANiseyasaMcayakAlassa payadaNeraiyassa paJcAsaNNasAmittuddese jogAvAsayapaDibaddhavAvAravisesaparUvaNamuttaro pabaMdho * jA jahaeiNayA bhASAhA aMtomuhuttuttarA evadisamayaaNudiNNA sA hidI / tado jogahANANamuvarillamaddha gado / 646. aMtomuhuttuttarA jA jahaNNAbAhA evadimasamayaaNudiNNA sA hiMdI jA punvaNiruddhA sAmittahidI / etthaMtomuhuttapamANaM jogajavamajjhAdo uvari acchaNakAlamattaM / tado jogahANANamuvarillamaddhaM gao jogahANANamuvarilla bhAgaM gaMtUNaMtomuhuttamettakAlamacchido tti bhaNidaM hoi / kimahameso jogahANANamuvarillamaddhaM NIdo ? jogabahutteNa bhudvvsNcykrnn| jai evaM, aMtomuhuttaM mottUNa savvakAlaM tattheva kiNNa acchAvido ? Na, tatto ahiyaM kAlaM tatthAvahANAsaMbhavAdo / jeNedamaMtadIvayaM teNa puvvaM pi jAva saMbhavo tAva tatthacchido ti ghettavvaM / ettheva NilINo carimajIvaguNahANihANaMtare AvaliyAe asaMkhejadibhAgamacchido tti avaMtaravAvAraviseso pruuveyvyo| skte| aba isa vidhise kucha kama yathAniSeka saMcayakAlakA anusaraNa karanevAle prakRta nArakIke svAmitvaviSayaka sthAnake samIpavartI honepara yogAvazyakase sambandha rakhanevAlA jo vyApAravizeSa hotA hai usakA kathana karaneke liye AgekA sUtra kahate haiM ___ * antamuhUrta adhika jo jaghanya AvAdhA hai itane kAla taka vaha sthiti anudIrNa rahI / anantara jo yogasthAnoMke uparima addhabhAgako prApta huaa| 6646. antarmuhUrta adhika jo jaghanya AbAdhA hai itane kAla taka vaha svAmitvasthiti anudIrNa rahatI hai jisakA kathana pahale kara Aye haiN| yahA~ antarmuhUrtase yogayavamadhyase Upara rahanekA jitanA kAla hai vaha kAla liyA hai| phira sUtra meM jo yaha kahA hai ki 'tado jogaTThANANamuvarillamaddha go' so isakA yaha Azaya hai ki isake bAda yogasthAnoMke uparima bhAgako prApta hokara jo antarmuhUrta kAla taka rahA hai| zaMkA-yaha jIva yogasthAnoMke uparima bhAgako kyoM prApta karAyA gayA hai ? samAdhAna-bahuta yogake dvArA adhika dravyakA saMcaya karaneke liye yaha jIva yogasthAnoMke uparima bhAgako prApta karAyA gayA hai| zaMkA-yadi aisA hai to antarmuhUrta na rakhakara pUre kAla taka vahIM isa jIvako kyoM nahIM rakhA gayA hai ? samAdhAna nahIM, kyoMki isase adhika kAla taka vahA~ rahanA sambhava nahIM hai| yataH yaha kathana antadIpaka hai ataH isase yaha artha bhI lenA cAhiye ki pUrva meM bhI jaba taka sambhava ho taba taka yaha jIva vahA~ rhe| yahA~ jIvakI antima guNahAnisthAnAntarameM Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAla taka rahanerUpa jo avAntara vyApAravizeSa isImeM garbhita hai usakA kathana karanA caahiye| . Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] padesavihattIe dvidiyacUliyAe sAmittaM 365 OM dusamayAhiyAbAhAcarimasamayaaNudiNNAe eyasamayAhiyaAbAhAcarimasamayaaNudiNNAe ca ukkassayaM jogmuvvrnno| 647. ettha tisse hidIe idi aNuvaTTade / teNevamahisaMbaMdho kAyavvotisse sAmittahidIe dusamayAhiyajahaNNAbAhAcarimasamayaaNudiNNAe samayAhiyajahaNNAbAhacarimasamayaaNudiNNAe ca ukkassajogahANaM paDivaNNo tti / carimaducarima-ticarimasamayaaNudiNNAdikameNoyariya dusamayAhiya-eyasamayAhiyAbAhAcarimasamayaaNudiNNAe NiruddhadvidIe so gairaio ukkassajogahANeNa pariNado tti bhaNidaM hoi / ve samae mottUNa bahuaM kAlamukkassajogeNeva kiNNa acchAvido ? Na, vesamayapAoggassa tassa tahAsaMbhavAbhAvAdo / * tassa ukassayamadhANiseyahidipattayaM / 648. tassa tArisassa geraiyassa jAdhe sA hidI udayamAgadA tAdhe ukkassayamadhANiseyayahidipattayaM hoi ti uttaM hoi| -- 646. saMpahi ettha upasaMhAre bhaNNamANe tattha imANi tiNNi aNiyogadArANi / taM jahA-saMcayANugamo bhAgahArapamANANugamo laddhapamANANugamo cedi / * usa sthitike do samaya adhika AbAdhAke antima samayameM anudIrNa hone para aura eka samaya adhika AbAdhAke antima samayameM anudIrNa hone para utkRSTa yogako prApta huaa| 6647. isa sUtrameM 'tisse hidIe' isa padakI anuvRtti hotI hai| isase aisA sambandha karanA cAhiye ki usa svAbhitvasthitike do samaya adhika jaghanya AbAdhAke antima samayameM anudIrNa rahane para aura eka samaya adhika jaghanya AbAdhAke antima samayameM anudIrNa rahane para jo utkRSTa yogasthAnako prApta huA hai| carama samaya, dvicarama samaya aura tricarama samayameM anudIrNa rahane Adike kramase utarakara do samaya adhika aura eka samaya adhika AbAdhAke carama samayameM vivakSita sthitike anudIrNa rahane para vaha nArakI utkRSTa yogasthAnase pariNata huA yaha ukta kathanakA tAtparya hai| zaMkA-do samayako chor3akara bahuta kAla taka utkRSTa yogake sAtha hI kyoM nahIM rakhA gayA hai ? samAdhAna nahIM, kyoMki jo yoga do samayake yogya hai usakA aura adhika kAla taka rahanA sambhava nahIM hai| * vaha nArakI utkRSTa yathAniSekasthitiprApta dravyakA svAmI hai| $ 648. ina pUrvokta vizeSatAoMse yukta jo nArakI hai usake jaba vaha sthiti udayako prApta hotI hai taba vaha utkRSTa yathAniSekasthitiprApta dravyakA svAmI hai yaha isa sUtrakA Azaya hai| 6649. aba yahA~ para upasaMhArakA kathana karate haiN| usameM ye tIna anuyogadvAra hote haiN| yathA-saMcayAnugama, bhAgahArapramANAnugama aura labdhapramANAnugama / unameMse sarva prathama Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 396 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 tattha saMcayANugameNa jahANiseyakAlapaDhamasamayasaMcidadavyamahiyArahidIe jahAgiseyasarUvegasthi / evaM NedavvaM jAva carimasamayasaMco tti / saMcayANugamo gdo| 6650. etto bhAgahArapamANANugamaM vattaissAmo / taM jahA-asaMkhejjapalidovamapaDhamavaggamUlamattaM hehado osariya hidapaDhamasamayapabaddhasaMcayassa bhAgahAre uppAijjamANe samayapabaddhamegaM Thaviya jahANiseyasaMcayakAlabhaMtaraNANAguNahANisalAgAo palidovamapaDhamavaggamUladdhacchedaNAhiMto asaMkhejaguNahINAo viraliya duguNiya aNNoNNabhAsaNippaNNarAsisAdireo bhAgahAro Thaveyavyo / evaM Thavide ettiyamettaguNahANIo gAliya parisesidamahiyAragovucchAdo pahuDi aMtokoDAkoDidavvamAgacchai / saMpahi imaM savvadavyamahiyAragovucchapamANeNa kIramANaM divaTTaguNahANimettaM hoi ti divaDaguNahANIo vi bhAgahAratteNa tthveyvaao| tado ahiyAragovucchadavvaM NiseyasarUveNAgacchai / puNo jahANiseyahidipattayamicchAmo ti asaMkhejjA logA vi bhAgahArasarUveNedassa ThaveyavvA / taM jahA-payadagovucchadavvaM jahANise yakAlapaDhamasamayappahuDi baMdhAvaliyamettakAle volINe okaDa kaDDaNabhAgahAreNa khaMDideyakhaMDamettaM heTovari parasarUveNa gcchd| vidiyasamae vi okaDDa kaDDaNabhAgahArapaDibhAgeNa parasarUveNa worrrrrrrr saMcayAnugamakI apekSA vicAra karate haiM- yathAnika kAlake prathama samayameM jo dravya saMcita hotA hai vaha yathAniSekarUpase adhikRta sthitimeM hai / isa prakAra saMcayakAlake antima samaya taka jAnanA caahiye| Azaya yaha hai ki saMcaya kAlake prathama samayase lekara antima samaya taka pratyeka samayameM yathAniSekarUpase saMcita honevAlA dravya vivakSita sthitimeM pAyA jAtA hai| isa prakAra saMcayAnugama samApta huaa| 6650. aba isase Age bhAgahArapramANAnugamako batalAte haiM / yathA-palyake asaMkhyAta prathama vargamUlapramANa sthAna pIche jAkara prathama samayameM prApta hue saMcayakA bhAgahAra utpanna karanekI icchAse eka samayaprabaddhako sthApita kre| phira usakA palyake prayama vargamUlake ardhacchedoMse asaMkhyAtaguNI hIna yathAniSeka saMcayakAla ke bhItara prApta huI nAnA guNahAnizalAkAoMkA viralana kara aura dUnAkara parasparameM guNA karake utpanna huI rAzise kucha adhika bhAgahAra sthApita kre| isa prakAra sthApita karane para itanI guNahAniyoMko galAneke bAda adhikRta gopucchAse lekara antaHkor3Akor3IpramANa zeSa dravya prApta hotA hai| aba isa pUre dravyako adhikRta gopucchAke barAbara hissA karake vibhAjita karane para vaha Der3ha guNahAnipramANa prApta hotA hai, isaliye Der3ha guNahAniko bhI bhAgahArarUpase sthApita kre| taba jAkara adhikRta gopucchAkA dravya niSekarUpase prApta hotA hai| aba yahA~ yathAniSekasthitiprApta dravya lAnA hai isaliye isakA asaMkhyAta lokapramANa bhAgahAra aura bhI sthApita kre| khulAsA isa prakAra hai-yathAniSekakAlake prathama samayase lekara bandhAvalipramANa kAlake vyatIta hone para prakRta gopucchAke dravyameM apakarSaNa-utkarSaNa bhAgahArakA bhAga dene para jo eka bhAgapramANa dravya prApta ho utanA dravya nIce Upara anya gopucchArUpa ho jAtA hai| dUsare samayameM bhI apakarSaNa-utkarSaNa bhAgahArakA bhAga dene para jo eka bhAga prApta ho utanA dravya anya gopucchArUpa ho jAtA hai| isa Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] padesavihattIe dvidiyacUliyAe sAmitta 367 gacchai / evamegegakhaMDe gacchamANe puvabhAgahAravetibhAgamettaddhANaM gaMtUNa payadaNiseyassa addhamattaM cehi| puNo vi ettiyamaddhANaM gaMtUNa caubhAgo cehai / evamuvari vi yavvaM jAva ahiyArahidI udayAvaliyabbhaMtare pavihA ti / evaM hoi ti kAUNetthataNaNANAguNahANisalAgANaM pamANANugamaM kssaamo| taM kathaM ? okaDDa kaDDaNabhAgahAravetibhAgametaddhANaM gaMtUNa jai eyA guNahANisalAgA labbhai to asaMkhejjapalidovamapaDhamavaggamUlapamANaM jahANiseyakAlammi kettiyAo gANAguNahANisalAgAo lahAmo ti terAsiyaM kAUNa joide asaMkhejapalidovamapaDhamavaggamalamettAo labhaMti / puNo imAo viraliya vigaM kariya aNNoNNabbhAse kade asaMkhe jA logA uppajjati / tado ettiyaM pi bhAgahAratteNa samayapabaddhassa hehado Thaveyavvamidi. bhaNiyaM / puNo ede tiNNi vi bhAgahAre aNNoNNapaduppaNNe kariya samayapabaddhammi bhAge hide AdisamayapabaddhamassiyUNa ahiyArahidIe jahANisayasarUveNAvahidapadesaggamAgacchada / tamhA asaMkhejjalogameto Adisamayapabaddhassa saMcayassa avahAro ti ghettavvaM / saMpahi vidiyasamayapabaddhasaMcayassa vi bhAgahAro evaM ceva vttvyo| vari paDhamasamayasaMcayabhAgahArAdo so kiMcUgo hoi| kettieNaNo ti bhaNide okaDa kaDDaNabhAgahAreNa khaMDiya tattheyakhaMDametteNa / evaM bhAgahAro thovUNakameNa tadiyasamayapabaddhasaMcayappahuDi prakAra eka eka khaNDake anya gopucchArUpa hote hue pUrva bhAgahArake do baTe tIna bhAgapramANa sthAnoMke jAne para prakRta niSeka ardhabhAgapramANa zeSa rahatA hai| phira bhI itane hI sthAna jAne para prakRta niSeka caturtha bhAgapramANa zeSa rahatA hai| isa prakAra Age bhI adhikRta sthitike udayAvalimeM praveza hone taka jAnanA caahiye| aisA hotA hai aisA samajhakara yahA~kI nAnA guNahAnizalAkAoMke pramANakA vicAra karate haiN| yathA-apakarSaga-utkarSaNabhAgahArake yadi do baTe tIna bhAga pramANa sthAna jAne para eka guNahAnizalAkA prApta hotI hai to palyake asaMkhyAta prathama vargamUlapramANa yathAniSeka kAlameM kitanI nAnA guNahAnizalAkAe~ prApta hoMgI isa prakAra trairAzika karane para ve nAnA guNahAnizalAkAe palyake asaMkhyAta prathama vargamUlapramANa hI prApta hotI haiN| phira inakA viralana kara aura dUnA kara parasparameM guNA karane para asaMkhyAta lokapramANa rAzi utpanna hotI hai| isIse ise bhI bhAgahArarUpase samayaprabaddhake nIce sthApita kare yaha kahA hai| phira ina tInoM hI bhAgahAroMkA parasparameM guNA karake jo prApta ho usakA samayaprabaddhameM bhAga dene para prathama samayaprabaddhakI apekSA adhikRta , sthitimeM yathAniSekarUpase jo dravya avasthita hai usakA pramANa AtA hai, isaliye prathama samayaprabaddha ke saMcayakA bhAgahAra asaMkhyAta lokapramANa grahaNa karanA caahiye| dUsare samayaprabaddha ke saMcayakA bhI bhAgahAra isI prakAra kahanA cAhiye / kintu prathama samayasambandhI saMcayake bhAgahArase vaha kucha kama hotA hai| zaMkA--kitanA kama hotA hai ? samAdhAna-apakarSaNa-utkarSaNa bhAgahArakA bhAga dene para jo eka bhAga prApta hotA hai utanA kama hotA hai| isa prakAra bhAgahAra uttarottara kama hotA huA tIsare samayaprabaddhake saMcayase lekara Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 gaMtUNokaDakaDDaNabhAgahAravetibhAgamettaddhANe puvabhAgahArassa addhametto hoi / evaM jANiyUNa NedavvaM jAva jahANiseyakAlacarimasamo tti / Navari carimasamayapabadasaMcayassa bhAgahAro sAdireyadivaDDaguNahANimeto hoi| 6651. saMpahi laddhapamANANugamaM kssaamo| taM jahA-carimasamayammi baMdhiyaNa NisittapamANeNa jahANiseyahidipattayasavvadavvaM kIramANamokaDDa kaDDaNabhAgahAramettaM hoi| taM kathaM 1 carimasamayappahuDi okaDakkaDDaNabhAgahAravetibhAgamettaddhANaM hehado odariya baddhasamayapabaddhadavyapaDhamaNiseyassa addhapamANaM cehai tti / taM ceva guNahANihANaMtaraM hoI / teNa paDhamaguNahANidavvaM savvaM carimasamayammi baMdhiyUNa NisittapaDhamaNiseyapamANeNa kIramANamokaDDa kaDDaNabhAgahAravetibhAgANaM tiNNicaubbhAgamettapaDhamaNiseyapamANaM hoi / taM ca saMdiTTIe edaM|16|puNo vidiyAdisesaguNahANidavvaM pi tappamANeNa kIramANaM tettiyaM ceva hoi ||6| / saMpahi doNhamedesi ekado melaNe kade okaDDa kaDDaNabhAgahAro ceva divaDaguNahANipamANaM hoi / puNo edeNa divaTTaguNahANimokaDDiya samayapabaddhe bhAge hide jaM laddhaM tattiyameta mukkassasAmitta visaIkayaM jahANiseyahidipattayaM hoi / apakarSaNa-utkarSaNabhAgahArake do baTe tIna bhAgapramANa sthAna jAne para vaha pUrva bhAgahArase AdhA raha jAtA hai| yathAniSeka kAlake antima samayake prApta hone taka isI prakAra jAnakara usakA kathana karanA caahiye| kintu itanI vizeSatA hai ki antima samayaprabaddhake saMcayakA bhAgahAra sAdhika Der3ha guNahAnipramANa hai| 6651. aba labdhapramANakA vicAra karate haiN| yathA-antima samayameM bAMdhakara yathAniSekasthitiprApta saba dravyake nikSipta hue dravyake barAbara khaNDa karanepara ve, apakarSaNa-utkarSaNabhAgahArakA jitanA pramANa hai, utane prApta hote haiN| zaMkA-so kaise ? samAdhAna-antima samayase lekara apakarSaNa-utkarSaNabhAgahArake do baTe tIna bhAga pramANa sthAna pIche jAkara baMdhe hue samayaprabaddhake dravyakA prathama niSeka AdhA raha jAtA hai, isaliye vahI eka guNahAnisthAnAntara hotA hai, ataH prathama guNahAnike saba dravyako antima samayameM bAMdha kara nikSipta hue prathama niSekake barAbara barAbara khaNDa karanepara apakarSaNa-utkarSaNabhAgahArake do baTe tIna bhAgakA tIna baTe cAra bhAgapramANa prathama niSekoMkA pramANa hotA hai / saMdRSTikI apekSA usakA pramANa kA ! = 4 hotA hai| phira dUsarI Adi zeSa guNahAniyoMkA dravya bhI tatpramANa khaNDa karane para utanA kAra hI hotA hai| aba ina donoMko ekatrita karane para apakarSaNautkarSaNabhAgahAra hI Der3ha guNahAnipramANa hotA hai| phira isase Der3ha guNahAniko apavartita karake samayaprabaddha meM bhAga denepara jo labdha Ave utanA utkRSTa svAmitvakA viSayabhUta yathAniSekasthitiprApta dravya hotA hai| Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] padesavihattIe dvidiyacUliyAe sAmittaM 366 ___6652. evamettieNa pabaMdheNa ukassajahANiseyahidipattayassa sAmittaM parUviya saMpahi edeNeva gayatthassa Niseyahidipattayassa vi sAmittasamuppaNNahamuttaraM muttaM bhaNai *NiseyahidipattayaM pi ukassayaM tasseva / / 6653. gayatthamedaM muttaM, pugvillAdo avisihpruuvnntaado| ado ceva kamamullaMghiya tasseva puvvaM sAmittavihANaM kayaM, aNNahA edassa jaannaavnnovaayaabhaavaado| ettha puNa viseso-pamANANugame kIramANe pugvilladavvAdo okaDDa kaDDaNAe gaMtUNa puNo vi tattheva padidadavvameteNedaM visesAhiyaM hoi tti vattavvaM / / 654. saMpahi jahAvasarapattamukkassayamudayahidipattayassa sAmittaM parUvemANo pucchAmuttamAha 8 udayahidipattayamukkassayaM kassa ? 6655. ettha micchattasse ti ahiyArasaMbaMdho / sesaM sugamaM / * guNidakammaMsio saMjamAsaMjamaguNaseDhiM saMjamaguNaseTiM ca kAUNa 66.2. isa prakAra itane prabandhake dvArA utkRSTa yathAniSekasthitiprAptake svAmitvakA kathana karake aba yadyapi niSekasthitiprApta isI prabandhake dvArA gatArtha hai tathApi usake svAmitva ko batalAneke liye AgekA sUtra kahate haiM * utkRSTa niSekasthitiprApta dravyakA svAmI bhI vahI hai| 6653. yaha sUtra avagataprAya hai, kyoMki pichale sUtrase isake kathanameM koI vizeSatA nahIM hai| aura isIliye kramakA ullaMghana karake pahale usIke svAmitvakA kathana kiyA hai, anyathA isake jJAna karAnekA dUsarA koI upAya nahIM thaa| kintu pramANAnugamake kathanameM yahAM itanA vizeSa aura kahanA cAhiye ki apakarSaNa-utkarSaNake dvArA jo dravya anyatra prApta hotA hai vaha phirase vahIM A jAtA hai, isaliye yathAniSekasthitiprAptake dravyase isakA dravya itanA vizeSa adhika hotA hai|| vizeSArtha--yathAniSekasthitiprAptakA jo saMcayakAla aura svAmI pahale batalA Aye haiM vahI niSekasthitiprAptakA bhI prApta hotA hai, kyoMki utkRSTa saMcaya sAtaveM narakameM ukta prakArase hI bana sakatA hai| tathApi yathAniSekasthitiprAptase isakA utkRSTa dravya vizeSa adhika ho jAtA hai| kAraNa yaha hai ki yathAniSekasthitiprAptameM apakarSaNa-utkarSaNake dvArA jitanA dravya kama ho jAtA hai vaha yahAM punaH bar3ha jAtA hai / 6654. aba yathAvasara prApta utkRSTa udayasthitiprAptake svAmitvakA kathana karanekI icchAse pRcchA sUtra kahate haiM * utkRSTa udayasthitiprApta dravyakA svAmI kauna hai / 6655. isa sUtrameM mithyAtvaprakRtikA adhikAra honese 'micchattassa' isa padakA sambandha kara lenA cAhiye / zeSa kathana sugama hai| * jo guNitakauzavAlA jIva saMyamAsaMyamaguNazreNi aura saMyamaguNazreNiko Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 micchattaM gado jAdhe guNaseDhisIsayANi udieNANi tAdhe micchattassa ukkassayamudayahidipattayaM / 656. edassa muttassatthaparUvaNA udayAdo ukkssjhiinnhidiysaamittsuttbhNgo| evaM micchattassa cauNhaM pi hidipattayANamukkassasAmittaM parUviya saMpahi edeNa samANasAmiyANaM sammatta-sammAmicchattANamappaNaM karei * evaM sammatta-sammAmicchattANaM pi| 657. jahA micchattassa cauNhamaggahidipattayAdINaM sAmittavihANaM kadamevaM sammatta-sammApicchattANaM pi, visesaabhaavaado| Navari sammattassa jahANiseya-NiseyahidipattayANamukkassasAmittaM bhaNNamANe uvvellaNakAlAdo jai jahANiseyakAlo bahuo hoi to puvvameva jahANiseyassAdi kariya puNo saMcayaM karemANo ceva uvasamasammattaM paDivajjiya aMtomuhuttamacchiya micchattaM gaMtUNa saMcayaM kAUNa puNo aviNahavedayapAoggakAlammi vedayasammattaggahaNapaDhamasamae vaTTamANo jo jIvo tassa paDhamasamayavedayasammAdihissa tisu vi jahANiseyagovucchAsu udayaM pavissamANAsu ukkassasAmitaM vattavvaM / adha adhANiseyasaMcayakAlAdI uvvellaNakAlo bahuo hojja to puvvameva paDivaNNasampatto micchattaM gaMtUNa puNo jahANiseyahidipattayassAdi kAUNa karake mithyAtvameM gayA hai usake jaba guNazreNizIrSa udayako prApta hue haiM taba vaha mithyAtvake utkRSTa udayasthitiprApta dravyakA svAmI hai| 6656. pahale udayase jhInasthitivAle utkRSTa dravyake svAmitvakA kathana karanevAle sUtrakA jaisA vivecana kiyA hai usIprakAra isa sUtrakA bhI vivecana kara lenA caahiye| isaprakAra mithyAtvake cAroM hI sthitiprAptoMke svAmitvakA kathana karake aba isase jinake svAmI samAna haiM aise samyaktva aura samyagmithyAtvakI mukhyatAse kathana karate haiM * isIprakAra samyaktva aura samyagmithyAtvake svAmitvakA bhI vidhAna karanA caahiye| 6657. jisa prakAra miththAtvake cAroM agrasthitiprApta Adike svAmitvakA kathana kiyA hai usIprakAra samyaktva aura samyagmithyAtvakA bhI karanA cAhiye kyoMki inake kathanameM koI vizeSatA nahIM hai| kintu itanI vizeSatA hai ki samyaktvake yathAniSeka aura niSekasthitiprAptake utkRSTa svAmitvakA kathana karane para udvelanakAlase yadi yathAniSekakA kAla bahuta hove to pahalese hI yathAniSekakA prArambha karake phira saMcaya karatA huA hI upazamasamyaktvako prApta hokara aura antarmuhUrta kAla taka usake sAtha rahakara mithyAtvameM jaave| aura vahAM saMcaya karake vedaka yogya kAlake nAza honeke pahale hI vedakasamyaktvako grahaNa karake usake prathama samayameM jo jIva sthita hai usa prathama samayavartI vedakasamyagdRSTike tInoM hI yathAniSeka gopucchAoMke udayameM praveza karane para utkRSTa svAmitva kahanA cAhiye / aura yadi yathAniSekake saMcayakAla :: udvalanAkA kAla bahuta hove to pahale se hI samyaktvako prApta karake mithyAtvameM jaave| phira yathAniSekasthitiprAptakA * Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] padesavihattIe DidiyacUliyAe sAmittaM 401 saMcayaM kariya gahidavedagasammattapaDhamasamae tiNhaM pi govucchANaM padesaggamekalaggIbhUdamudayagadaM dhariya hido jIvo payadukkassasAmio hoi ti vattavyaM / ettha puNa visihovaesamassiyUNa aNNadarapakvapariggaho kAyavyo; saMpahiyakAle tahAvihovaesAbhAvAdo / saMpahi imamadhANiseyagovucchamudayAvaliyaM pavesiya paDhamasamae ceva sammattaM geNhAvemo jahaNNAbAhamettaM vA sAmittasamayAdo heTado osAriya, uvari saMcayAbhAvAdo ti bhaNide Na, sammattaM paDivajjAviya puNo udayAvaliyaM jahaNNAbAhamettakAlaM vA volAviya sAmitte dijamANe jahANiseyahididabassa bahuassa okaDDaNAe vinnaasppsNgaado| kiM kAraNamudayAvaliyabAhirAvahidAvatthAe tAva okaDDaNAe bahudavvaviNAso sammattAhimuhassa hoi ti Na ettha saMcao / udayAvaliyapaviThThapaDhamasamae vi sammattaM geNhamANo pucamevaMtomuhuttamatthi ti tadahimuhAvatthAe ceva visujjhato bahuaM davyamokaDDaNAe NAsei tti Na tattha sammattaM pddivjaavido| evaM sammAmicchattassa vi sAmitaM vattavvaM / Navari putvavihANeNa saMcayaM kariya sammAmicchattaM paDivaNNapaDhamasamayasammAmicchAihissa jahANiseyahidipatayaM NiseyahidipattayaM ca kAyavvaM / Arambha karake saMcaya kare aura isaprakAra jaba vaha saM vayakAlake antameM vedakasamyaktvako prApta karake usake prathama samaya meM vidyamAna rahe taba usake tInoM hI gopucchAoMkA dravya ekatrita hokara udayako prApta hone para prakRta utkRSTa svAmitva hotA hai aisA kathana karanA caahiye| parantu yahA~ viziSTa upadezako prApta karake kisI eka pakSako svIkAra karanA cAhiye, kyoMki vartamAna kAlameM aisA upadeza nahIM pAyA jAtA jisase samucita nirNaya kiyA jA ske| zaMkA-aba isa yathAniSekagopucchAko udayAvalimeM praveza karAke usake prathama samayameM hI samyaktvako grahaNa karAve yA svAmitva samayase jaghanya abAdhAkAlakA jitanA pramANa hai utanA pIche jAkara samyaktvako grahaNa karAve, kyoMki isake Upara utkRSTa saMcayakA abhAva hai ? samAdhAna-nahIM, kyoMki yadi samyaktvako prApta karAke phira udayAvali yA jaghanya abAdhApramANa kAlako bitAkara utkRSTa svAmitva diyA jAtA hai to apakarSaNake dvArA yathAniSekasthitiprAptake bahuta dravyakA apakarSaNake dvArA vinAza prApta hotA hai, kyoMki udayAvalike bAhara avasthita rahate hue samyaktvake abhimukha honeke kAraNa isake apakarSaNake dvArA bahuta dravyakA vinAza dekhA jAtA hai isaliye yahAM utkRSTa saMcaya nahIM ho sktaa| isIprakAra jo udayAvalimeM praveza karaneke prathama samayameM bhI samyaktvako grahaNa karatA hai vaha antarmuhUrta kAla pahale hI samyaktvake sanmukharUpa avasthAke honepara vizuddhiko prApta hotA huA apakarSaNadvArA bahuta dravyakA nAza kara detA hai, isaliye vahAM svAmitva nahIM prApta karAyA hai| isIprakAra samyagmithyAtvakA bhI svAmitva kahanA caahiye| kintu itanI vizeSatA hai ki pUrvavidhise saMcaya karake jo samyagmithyAtvako prApta huA hai prathama samayavartI usa samyagmithyAdRSTike yathAniSekasthitiprApta aura niSekasthitiprApta dravya karanA caahiye| vizeSArtha-mAlUma hotA hai ki yathAniSekakAla aura udvalanAkAla inameMse kauna choTA hai aura kauna bar3A isa viSayameM matabheda rahA hai| eka paramparAke matAnusAra udvalanAkAlase yathAniSekakAla bar3A hai aura dUsarI paramparAke matAnusAra yathAniSekakAlase ubalanAkAla bar3A hai| Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsa hide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 9658. saMpahi udayaDidipattayassa sAmittavisesaparUvaNadvamuttaramuttaM bhaNaOM ebari ukassayamudayadvidipattayamukkassayamudayAdo bhI Didiya bhaMgo / $ 656. sammattassa carimasamayacakkhINadaMsaNamohaNIyassa savvodayaM taM ghettUNa sammAmicchattassa vi udiNNasaM jamAsaMjama -saMjamaguNa se DhigovucchasIsayANi ghettaNa paDhamasamayasammAmicchA iDimmi guNidakiriyapacchAyadammi sAmittavihANaM paDi tato visesAbhAvAdo / 402 9 660. evamedaM parUviya saMpahi micchattasamANasAmiyANaM sesANaM pi TIkA meM batalAyA hai ki isa samaya aisA viziSTa upadeza prApta nahIM jisake AdhAra se yaha nirNaya kiyA jA sake ki amuka mata sahI hai, ataH viziSTa upadeza milane para hI isa viSayakA nirNaya karanA cAhaye / tathApi yadi yathAniSekakAla bar3A hove to udva elanAkA prArambha pIchese karAke utkRSTa svAmitva prApta karanA cAhiye aura yadi udvelanAkAla bar3A ho to udvelanAkA prArambha honeke bAda se yathAniSekake saMcayakA prArambha karAke utkRSTa svAmitva prApta karanA cAhiye, kyoMki aisA kiye binA utkRSTa svAmitva nahIM prApta kiyA jA sakatA hai| yahAM para TIkAmeM eka vivAda yaha bhI uThAyA gayA hai ki samyaktva prApta karAneke kitane kAla bAda utkRSTa svAmitva diyA jAya ? siddhAnta pakSa samyaktva prApta karAke usake prathama samaya meM hI utkRSTa svAmitva dilAnekA hai para zaMkAkAra yaha svAmitva samyaktva prApta karaneke bAda eka AvalikAla yA jaghanya AbAdhApramANa kAla hone para dilAnA cAhatA hai kintu vicAra karane para siddhAnta pakSa hI samIcIna pratIta hotA hai jisakA vizeSa khulAsA TIkA meM kiyA hI hai| isaprakAra samyaktvake yathAniSeka aura niSeka sthitiprApta dravyake utkRSTa svAmitvakA vicAra kiyA / isI prakAra samyagmithyAtvakI apekSA se bhI vicAra kara lenA cAhie | kintu isakI apekSA utkRSTa svAmitva samyagmithyAtva guNasthAna ke prathama samaya meM prApta hotA hai, kyoMki samyagmithyAtvakA udadya vahIM para pAyA jAtA hai / $ 658. aba udayasthitiprApta dravya ke svAmitvavizeSakA kathana karaneke liye AgekA sUtra kahate haiM * kintu itanI vizeSatA hai ki utkRSTa udayasthitiprApta dravyakA bhaMga udayase utkRSTa jhInasthitiprApta dravyake samAna hai 1 $ 659 jisane darzanamohanIyakA pUrA kSaya nahIM kiyA hai usake darzanamohanIyakA kSaya karane ke antima samaya meM samyaktvakA jo sarvodaya hotA hai usakI apekSA guNitakriyAvAle jIvake udayasthitiprAptake utkRSTa svAmitvakA bidhAna kiyA gayA hai / isIprakAra udayako prApta hue saMyamAsaMyama aura saMyama sambandhI guNazreNigopucchazIrSo kI apekSA samyagmithyAtva guNasthAnake prathama samaya meM guNitakriyAvAle jIvake samyagmithyAtva ke udayasthitiprApta dravyake utkRSTa svAmitvakA vidhAna kiyA hai isaliye ina donoM prakRtiyoMkI apekSA udayase bhInasthitivAle dravyake utkRSTa svAmitva se isameM koI bheda nahIM hai / vizeSArtha - samyaktva aura samyagmithyAtva ke udayase jhInasthitivAle dravyakA utkRSTa svAmitva pahale batalA Aye haiM usIprakAra prakRta meM jAnanA cAhiye / 9660. isaprakAra ukta svAmitvakA kathana karake midhyAtva ke samAna svAmIvAle zeSa Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 403 gA0 22 ] padesavihattIe hidiyacUliyAe sAmittaM 'samappaNahamuttaro pabaMdho 8 aNaMtANubaMdhi-akasAya-chaNNokasAyANaM micchttbhNgo| 6661. jahA micchattassa savvesimukkassahidipattayAdINaM sAmitaparUvaNA kayA tahA edesi pi kammANaM kAyavyA, visesaabhaavaado| saMpahi ettha saMbhava visesapaduppAyaNamuttaramuttamAha * Navari akasAyANamukkassayamudayahidipattayaM kassa ? 662, sugama / 8 saMjamAsaMjama-saMjama-dasaNamohaNIyakkhavayaguNaseDhisIsaesu tti edAo tigiNa vi guNaseDhIyo guNidakammasieNa kadAo / edAo kAUNa aviNa su asaMjamaM go / pattesu udayaguNaseDhisIsaesu ukassayamudayahidipattayaM / 6663. aNaMtANubaMdhINamaNUNAhio micchattabhaMgo tti te mottUNa paJcakkhANApaJcakravANakasArasukkassasAmittavihAyayasuttassedassa udayAdo ukassajhINahidiyasAmittasuttasseva avayavasamudAyatthaparUvaNA kAyanA / eyaMtANuvaDDicarimasamayasaMjadAsaMjada-saMjadapariNAmehi kadaguNaseDhisIsayANi doNNi vi ekado kAUNa puNo vi karmoM kA bhI mukhyarUpase kathana karane ke liye AgekA sUtra kahate haiM * anantAnubandhIcatuSka, ATha kaSAya aura chaha nokaSAyoMkA bhaMga mithyAtvake samAna hai| 6661. jisaprakAra mithyAtvake sabhI utkRSTa sthitiprApta Adikake svAmitvakA kathana kiyA hai usI prakAra ina karmoM kA bhI karanA cAhiye, kyoMki inake kathanameM koI vizeSatA nahIM hai| aba yahA~ jo vizeSatA sambhava hai usakA kathana karane ke liye AgekA sUtra kahate haiM * kintu ATha kaSAyoMke utkRSTa udayasthitiprApta dravyakA svAmI kauna hai ? $ 662. yaha satra sugama hai| * jo guNitakauzika jIva saMyamAsaMyama, saMyama aura darzanamohanIyakI sapaNAsambandhI guNazreNizIrSa ina tInoM hI guNazreNiyoMko karake aura inakA nAza kiye binA asaMyamako prApta huA hai vaha guNazreNizIrSoM ke udayameM Anepara utkRSTa udayasthitiprApta dravyakA svAmI hai| 6663. anantAnubandhiyoMkA bhaMga nyUnAdhikatAke binA mithyAtvake samAna hai, ataH unheM chor3akara pratyAkhyAnAvaraNa aura apratyAkhyAnAvaraNa kaSAyoMke utkRSTa svAmitvakA vidhAna karanevAle isa sUtrake avayavArtha aura samudAyAthaikI prarUpaNA udayase jhInasthitivAle dravyake utkRSTa svAmitvakA kathana karanevAle sUtrake samAna karanA cAhiye / ekAntAnuvRddhike antima samayameM saMyatAsaMyata aura saMyatarUpa pariNAmoMke dvArA kiye gaye donoM hI guNazreNizIrSoM ko milAkara Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 tANamuvari dasaNamohakkhavayaguNaseDhisIsayaM pakkhiviya kadakaraNijaadhApavattasaMjadabhAveNaMtomuhuttaM guNaseDhIo zrAvUriya se kAle tiNhaM pi guNaseDhisIsayANamudI hohadi tti kAlaM kariya devemuppaNNapaDhamasamayaasaMjadammi satthANammi ceva vA pariNAmapaccaeNAsaMjamaM gadapaDhamasamayammi sAmittavihANaM paDi doNhaM visaisANuvalaMbhAdo / $ 664. evamahakasAyANamudayahidipattayassa ukassasAmittavisesaM sUciya saMpahi chaNNokasAyANaM payadukkassasAmittavisesaparUvaNahamuttaropakamo * chaeNokasAyANamukkassayamudayahipattayaM kassa ? 5 665. sugamamedamAsaMkAsutaM / * carimasamayaapuvvakaraNe vtthmaannyss| 6666. ettha guNidakammaMsiyassa khavayasse tti vakseso, aNNahA ukkassabhAvANuvavattIdo / sesaM sugamaM / etthevAMtaravisesaparUvaNahamuttaramuttANamavayAro hassa-rai-arai-sogANaM jada kIrai bhaya-duguMchApamavedo kAyavyo / phira bhI unake Upara darzanamohanIyakI kSapaNAsambandhI guNazreNizIrSako prakSipta karake phira kRtakRtya aura adhaHpravRttasaMyamarUpa bhAvake dvArA antarmuhUrta kAlataka guNazreNiyoMko pUraNa karake tadanantara samayameM tInoM hI guNazreNizIrSoM kA udaya hogA para aisA na hokara pUrva samayameM hI marakara devoMmeM utpanna huA usa asaMyata devake vahA~ utpanna honeke prathama samayameM utkRSTa svAmitva hotA hai| yA svasthAnameM hI pariNAmoMke nimittase asaMyamako prApta hone para usake prathama samayameM hI utkRSTa svAmitva hotA hai| isa prakAra svAmitvakI apekSA ina donoMmeM koI bheda nahIM hai| vizeSArtha-apratyAkhyAnavaraNa aura pratyAkhyAnAvaraNa ina ATha kaSAyoMke udayasthitiprApta utkRSTa dravyakA svAmI kauna hai isakA prakRtameM vicAra kiyA hai so yaha pUrA varNana inhIM ATha kaSAyoMke udayase jhInasthitiprApta dravyake utkRSTa svAmitvase milatA julatA hai, isaliye usake samAna isakA vistAra samajha lenA caahiye| 6664. isaprakAra ATha kaSAyoMke udayasthitiprAptake utkRSTa svAmitvavizeSako sUcita karake aba chaha nokaSAyoMke prakRta utkRSTa svAmitvavizeSakA kathana karaneke liye Ageke sUtra kahate haiM * chaha nokaSAyoMke utkRSTa udayasthitiprApta dravyakA svAmI kauna hai ? 6665. yaha AzaMkA sUtra sugama hai| * jo apUrvakaraNake antima samayameM vidyamAna hai vaha chaha nokaSAyoMke utkRSTa udayasthitiprApta dravyakA svAmI hai / 6666. yahA~ apUrvakaraNa guNasthAnavAlA jIva guNitakamAMza kSapaka hotA hai ataH sUtra meM 'guNidakammaMsiyassa khavayassa' itanA vAkya zeSa hai jo jor3a lenA cAhiye, anyathA utkRSTa bhAvakI utpatti nahIM ho sktii| zeSa kathana sugama hai| aba isa viSayameM avAntara vizeSakA kathana karaneke liye Ageke sUtra Aye haiM * hAsya, rati, arati aura zokakA yadi utkRSTa svAmitva karatA hai to use bhaya aura jugupsAkA avedaka karanA caahie| Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 405 gA0 22] padesavihattIe dvidiyacUliyAe sAmittaM 405 667. sugama / * jai bhayassa tado duguMchAe avedo kAyavvo / adha duguMchAe tado bhayassa avedo kaayvvo| 1668. sugamamedaM pi muttaM / evaM pucillappaNAe visesaparUvaNaM samANiya sesakammANamukkassasAmittavihANahamuttaro pabaMdho * kohasaMjalaNassa ukkassayamaggahidipattayaM kassa ? 666. sugamaM / * ukkassayamaggahidipattayaM jahA purimANaM kAyavvaM / 670. jaho purimANaM micchattAdikammANamaggahidipattayassa ukssasAmittaM parUvidaM tahA kohasaMjalaNassa vi parUveyavvaM, visesaabhaavaado| evamedassa samappaNaM kAdUNa saMpahi sesANaM dvidipattayANamukkassasAmittavihANamuvarimagaMthAvayAro (r) ukkassayamadhANiseyaDidipattayaM kassa ? 671. sugama / * kasAe uvasAmittA paDivadidUNa puNo aMtomuhutteNa kasAyA 6667. yaha sUtra sugama hai| * yadi bhayakA utkRSTa svAmitva karatA hai to use jugupsAko avedaka karanA caahiye| yadi jugupsAkA utkRSTa svAmitva karatA hai to use bhayakA avedaka karanA caahiye| 6668. yaha sUtra bhI sugama hai| isa prakAra pahale jinake vizeSa vyAkhyAnakI sUcanA kI rahI unakA vizeSa kathana samApta karake aba zeSa karmo ke utkRSTa svAmitvakA kathana karaneke liye AgekA sUtra kahate haiM * krodha saMjvalanake utkRSTa agrasthitiprApta dravyakA svAmI kauna hai| $ 669. yaha sUtra sUgama hai| * mithyAtva Adike samAna krodhasaMjvalanake utkRSTa agrasthitiprApti dravyakA svAmI karanA caahie| 6670. jisa prakAra mithyAtva Adi karmoke asthitiprAptake utkRSTa svAmitvakA kathana kiyA hai usI prakAra krodhasaMjvalanakA bhI kathana karanA cAhiye, kyoMki isake kathanameM koI vizeSatA nahIM hai| isa prakAra isakA pramukhatAse kathana karake aba zeSa sthitiprAptoMke utkRSTa svAmitvakA kathana karaneke liye AgekA grantha AyA hai * utkRSTa yathAniSeka sthitiprApta dravyakA svAmI kauna hai ? 6671. yaha sUtra sugama hai| * jo jIva kaSAyoMkA upazama karake usase cyuta huaa| phira dUsarI bAra Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 uvasAmidA vidiyAe uvasAmaNAe ASAhA jamhi puNNA sA hidI AdiDA, tamhi ukkassayamadhANiseyahidipattayaM / 672. edassa suttassa attho vuccde| taM jahA-ekkaNa jIveNa kasAe uvasAmitA paDivadidaNa puNo aMtomuhutteNa kasAyA uvasAmidA / so ca jIvo saMkhenaMtomuhattabbhahiyasolasavasmRNamadhANiseyakAlaM puvvavihANeNa raesu saMcayaM kAdUNa tado uvhido| do-tiNNibhavaragahaNANi tirikkhesu gamiya maNussesu Agado tti ghetavvaM, aNNahA ukksssNcyaannuppttiido| vidiyAe uvasAmaNAe AbAhA jamhi pugNA sA hidI AdiDA evaM bhaNide jammi udde se sAmittabhavasaMbadhividiyavArakasAyauvasAmaNAe vAvadassa tappAoggajahaNiyA AbAhA puNNA sA hiMdI puvvameva AdivA vivakkhiyA ti vuttaM hoi| 6673. ettha geraiesu ceva micchattAdikammANaM va payadukkassasAmittamadAdUNa uvasamaseDhiM caDhAviya sAmittavihANe lAhapadaMsaNahamimA tAva parUvaNA kiirde| taM jahA--saMkhejjatomuhuttabbhahiyasolasavassehi parihINaM jahANiseyakAlaM putvavihANeNa sattamapuDhaviNeraiesu tadAuacarimabhAge adhANiseyakAlabhaMtare saMcayaM kariya kAlaM kAUNa do-tiNNibhavaggahaNANi tirikvesu gamiya maNussesuvavajjiya gabbhAdiahavassANamaMtomuhuttabhahiyANamuvari saMjameNa saha paDhamasammattamuppAiya puNo vedayasammAantarmuhUrtakAlake dvArA kaSAyakA upazama kiyaa| isa prakAra isa dUsarI upazAmanAke honepara abAdhA jahA~ pUrNa hotI hai prakRtameM vaha sthiti vivakSita hai| usake udayako prApta honepara usase yukta jIva utkRSTa yathAniSekasthitiprApta dravyakA svAmI hai| 6672. aba isa sUtrakA artha kahate haiN| vaha isa prakAra hai-eka jIva hai jo kaSAyakA upazama karake usase cyuta huA / phira bhI usane antamuhUrta kAla meM kaSAyakA upazama kiyaa| vaha jIva pahale saMkhyAta antarmuhUrta adhika solaha varSa kama yathAniSekake kAlataka pUrvavidhise nArakiyoMmeM saJcaya karake vahA~se nikalA aura do tIna bhava tiryaJcoMke lekara manuSyoM meM AyA aisA yahA~ grahaNa karanA cAhie, anyathA utkRSTa saMcaya nahIM bana sakatA hai| vidiyAe uvasAmaNAe AbAhA jamhi puNNA sA hidI AdiTThA' sUtrameM jo yaha kahA hai so isakA yaha Azaya hai ki svAmitvasambandhI bhavameM dUsarI bAra kaSAyakI upazAmanAke jisa sthAnameM rahate huye tatprAyogya jaghanya AbAdhA pUrNa hotI hai vaha sthiti pUrva meM hI vivakSita thii| 673. aba prakRtameM nArakiyoMmeM hI mithyAtva Adi karmoM ke samAna prakRta utkRSTa svAmitva na dekara jo upazamazreNipara car3hAkara svAmitvakA vidhAna kiyA hai so isameM lAbha hai yaha dikhalAneke liye yaha AgekI prarUpaNA karate haiN| yathA-koI eka jIva hai jisane saMkhyAta antarmuhUrta adhika solaha varSase hIna yathAniSekakA jitanA kAla hai utane kAla taka sAtavIM pRthivIkA nArakI rahate hue apanI Ayuke antima bhAgameM yathAniSekake kAlake bhItara pUrvavidhise yathAniSekakA saMcaya kiyA phira marA aura tiryaMcoMke do tIna bhava lekara manuSyoMmeM utpanna huaa| phira garbhase lekara ATha varSa aura antarmuhUrta ho jAnepara saMyamake sAtha prathamopazama Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] padesavihattIe dvidiyacUliyAe sAmittaM 407 iDibhAveNaMtomuhuttamacchiya puNo vi seDhisamArohaNa dasaNamohaNIyamaNaMtANubadhivisaMjoyaNapurassaramuvasAmiya kasAyANamuvasAmaNahamadhApavattakaraNaM paviThThapaDhamasamae vaTTamANammi ahiyArahidIe jahANiseyacirANasaMcayadavyamegasamayapabaddhassa asaMkhejjabhAgamettaM hoi| 6674. tassovaNe uvijjamANe egaM paMciMdiyasamayapabaddhaM Thaviya edammi okaDDukkaDDaNabhAgahAreNovaTTidasAdireyadivaDaguNahANIe bhAge hide ttthtnnciraannsNtkmmsNcydvvmaagcchi| evaMviheNa putrasaMcaeNuvasamasehimetto bahudavvasaMcayakaraNa caDhamANo adhApavattapaDhamasamayammi tadaNaMtarahehimahidiva dhayAdo palidovamassa asaMkhejadibhAgamettamosaridUrNatokoDAkoDimettahidi badhai / 675. saMpahiyaba dhamassiyUNa ahiyAragovucchAe uvari Nisittadavve icchijjamANe egaM paMciMdiyasamayapabaddhaM Thaviya puNo edassa asaMkhejabhAgabhahiyadivaDDabhAgahAraM Thavide paDhamaNiseyAdo saMkhejjAvaliyametaddhANamuvari caDhiyUNAvahidaahiyArahidIe NisittadavvamAgacchadi / evaM badhamassiyUNa payadagovucchasaMcayabhAgahAro pruuvido| saMpahi tatyeva hidiparihANimassiyaNa labbhamANasaMcayANugamaM vattaissAmo / ko hidiparihANisaMcao NAma ? uccade-eyaM dvidiva'dhaM badhiya puNo samyaktvako utpanna kiyaa| phira vedakasamyaktvake sAtha antarmuhUrta taka rahakara zreNipara car3haneke liye anantAnubandhIkI visaMyojanAke sAtha darzanamohanIyakA phirase upazama kiyaa| isa prakAra yaha jIva jaba kaSAyoMkA upazama karaneke liye udyata hotA hai taba isake adhaHkaraNameM praveza karake usake prathama samayameM vidyamAna rahate huye vivakSita sthitimeM yathAniSekakA prAcIna satkarma eka samayaprabaddhakA asaMkhyAtavA~ bhAga prApta hotA hai| 6674. aba isa dravyako prApta karaneke lie bhAgahAra kyA hai yaha batalAte haiM-paMcendriyake eka samayaprabaddhako sthApita kre| phira isameM apakarSaNa-utkarSaNabhAgahArase bhAjita sAdhika Der3ha guNahAnikA bhAga denepara vahA~kA prAcIna satkarmarUpa saMcayadravya AtA hai| isa prakAra yahA~ jo pUrva saMcaya prApta huA hai so usase bahuta dravyakA saMcaya karaneke liye yaha jIva upazamazreNipara car3hatA huA adhaHpravRttakaraNake prathama samayameM isake anantaravartI pUrva samayameM jitanA sthitibandha kiyA rahA usase palyake asaMkhyAtaveM bhAga kama antaHkor3Akor3IpramANa sthitibandhako karatA hai| 6675. aba isa samaya baMdhe hue dravyakI apekSA adhikRta gopucchAmeM nikSipta huA dravya lAnA cAhate haiM, isaliye paMcendriyake eka samayaprabaddhako sthApita karake phira isakA asaMkhyAtavA~ bhAga adhika Der3ha guNahAnipramANa bhAgahAra sthApita kare / aisA karanese prathama niSekase saMkhyAta vali Upara jAkara sthita huI adhikRta sthitimeM jo dravya nikSipta hotA hai usakA pramANa A jAtA hai / isa prakAra bandhakI apekSA prakRta gopucchAmeM saMcayako prApta hue dravyake bhAgahArakA kathana kiyaa| aba vahIM para sthitiparihAnikI apekSA prApta honevAle saMcayakA vicAra karate haiM zaMkA-sthitiparihAnisaMcaya kise kahate haiM Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 aMtomuhutteNaNNegahidivadhaM baMdhamANo aggahidIdo hehA palidovamassa saMkhe0bhAgamettamosariyUNa baMdhai / puNo taM hINahidipadesaggaM sesahidINamuvari vihaMjiya padamANaM hidiparihANisaMcao NAma / tassovaTTaNe ThavijjamANe evaM paMciMdiyasamayapabaddhaM Thaviya eyassa sayalaMtokoDAkoDIabbhaMtaraNANAguNahANisalAgAo viraliya vigaM kariya aNNoNNabbhattharUvUNIkadarAsimmi parihINahidiabhaMtaraNANAguNahANI viraliya vigaM kariya aNNoNNabhAsajaNidarUvaNarAsigovadammi bhAgahAratteNa Thavide hidiparihANidavyamAgacchai / puNo tammi sAdireyadivaDaguNahANIe bhAge hide ahiyArahidIe uvari hidiparihANIe padidadavvasaMcao Agacchai / saMpahi evaMvihesu tisu vi saMcaesa hidiparihANisaMcao pahANaM, tasseva uvari samayaM paDi vaDidasaNAdo / 676. edaM ca hidiparihANikAlabhAvidavvamadhApavattakaraNapaDhamasamayAdo samAdhAna--aisA jIva eka sthitibandhako bA~dhakara antarmuhUrtabAda jaba dUsare sthitibandhako bA~dhattA hai to vaha dUsarA sthitibandha agrasthitise palyakA saMkhyAtavA~ bhAga kama bA~ghatA hai| arthAt pahalA sthitibandha jitanA hotA thA usase yaha palyakA saMkhyAtavA~ bhAga kama hotA hai| isa prakAra jitanI sthiti kama jAtI hai usake karmaparamANu zeSa sthitiyoMmeM vibhakta hokara prApta hote haiN| basa isa prakAra jo dravya prApta hotA hai use hI sthitiparihAnisaMcaya kahate haiN| aba isa dravyako prApta karaneke liye bhAgahAra kyA hai yaha batalAte haiM-paMcendriyake eka samayaprabaddhako bhAjyarUpase sthApita kre| phira pUrI antaHkor3Akor3Ike bhItara jitanI nAnAguNahAnizalAkAaiM prApta hoM unakA viralana karake dUnA kre| phira parasparameM guNA karake jo rAzi utpanna ho unameMse eka kama kre| phira isameM parihIna sthitike bhItara prApta huI nAnAguNahAniyoMkA viralana karake aura viralita rAziko dUnA karake parasparameM guNA karanese jo rAzi Ave eka kama usakA bhAga de aura isa prakAra jo rAzi prApta ho use pUrvokta bhAjyarAzikA bhAgahAra karanepara sthitiparihAni dravyakA pramANa prApta hotA hai| phira isameM Der3ha guNahAnikA bhAga denepara adhikRta sthitimeM sthitiparihAnise dravyakA jitanA saMcaya prApta hotA hai usakA pramANa A jAtA hai| isa prakAra yahA~ jo tIna prakArake saMcaya prApta hue haiM unameMse sthitiparihAnise prApta huA saMcaya pradhAna hai, kyoMki Age pratyeka samayameM usIkI vRddhi dekhI jAtI hai| vizeSArtha-bandhakAlake pUrva samaya taka adhikRta sthitimeM jitanA dravya prApta huA rahatA hai vaha prAcIna satkarma saMcita dravya hai / bandhakI apekSA adhikRta sthitimeM jitanA dravya prApta hotA hai vaha bandhakI apekSA nikSipta huA dravya hai / tathA sthitiparihAnise vivakSita sthitimeM prati samaya jo atirikta dravya prApta hotA hai vaha sthitiparihAnisaMcita dravya hai| yadyapi sthitiparihAnisaMcita dravya bandhakI apekSA prApta honevAle dravyameM hI A jAtA hai kintu bandhase prApta honevAle dravyako dhra va karake uttarottara sthitiparihAnise jo atirikta dravya prApta hotA hai usakI yahA~para alagase parigaNanA kI hai / itanA hI nahIM kintu vaha uttarottara bar3hatA bhI jAtA hai, isaliye usakI pradhAnatA bhI mAnI hai yaha ukta kathanakA tAtparya hai| inameMse kisakA kitanA pramANa hai aura vaha kisa prakAra prApta hotA hai isakA vicAra mUlameM kiyA hI hai| . 6676. aba sthitiparihAnike kAlameM kitanA dravya prApta hotA hai isakA vicAra karate Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] padesavihattIe dvidiyacUliyAe sAmittaM 406 tadaNaMtarahehimasamayammi baddhasamayapabaddhaM sAdireyadivaDaguNahANIe bhAgaM ghetUNa laddhadavvamettaM hodga puNo dvidiparihANIe laddha asaMkhejabhAgamettadavveNa ahiyaM hoi / imaM ca tisse ahiyArahidIe okaDDukkaDDaNAhi gacchamANaM pi davvaM pekkhiyUNa asaMkhejabhAgabbhahiyaM hoi / taM kathaM ? gacchamANadavvassovaTTaNe ThavijjamANe evaM paMciMdiyasamayapabaddha Thaviya puNo edassa okaDDukkaDDaNabhAgahArovaTTidadivaDaguNahANimettabhAgahAre Thavide ciraannsNcydvvmaagcchdi| puNo edassa okaDDukkaDDaNabhAgahAre Thavide sAdireyadivaDaguNahANisamayapabaddhassa payadagovucchavayAgamaNa bhAgahAro jaado| puvvuttasaMcao puNa samayapabaddhaM sAdireyadivaDaguNahANIe khaMDiya tattheyakhaMDa dvidiparihINadavvaM ca do vi ghettUNa hoi, teNeso aNaMtaraheDimasamayasaMcayAdo saMpahiyasamayammi gacchamANadavvAdo ca asaMkhejjadimAgabbhahio hoi tti siddhaM / saMpahiyasaMcaeNa cirANasaMtakammasaMcayadavvaM pekkhiyUNa asaMkhejabhAgavaDI ceva hoi / kudo? okaDDukkaDDaNabhAgahArovaTTidadivaDaguNahANikhaMDidegasamayapabaddhamettacirANasaMcayAdo edassa vaTTamANasamayasaMcayassa asaMkhejjaguNahINattadaMsaNAdo / evamadhApavattakaraNapaDhamasamayasaMcayaparUvaNA kadA / etto aMtomuhuttamettakAlaM savvamegamavahidahidi baMdhai ti haiM-adhaHpravRttakaraNake prathama samayase usake anantaravartI nIceke samayameM baMdhe hue samayaprabaddhameM sAdhika Der3ha guNahAnikA bhAga denepara jitanA labdha Ave utanA grahaNakara vaha labdha dravyapramANa hokara punaH sthitikI parihAnise prApta hue asaMkhyAta bhAgapramANa dravyase adhika hotA hai| aura yaha dravya usa adhikRta sthitimeM apakarSaNa-utkarSaNake dvArA vyayako prApta honevAle dravyakI apekSA asaMkhyAtaveM bhAgapramANa adhika hotA hai| zaMkA-so kaise ? samAdhAna-kyoMki, jo dravya vyayako prApta hotA hai usako lAneke liye bhAgahArake sthApita karanepara paMcendriyakA eka samayaprabaddha sthApita kre| phira isakA apakarSaNa-utkarSaNa bhAgahArase bhAjita Der3ha guNahAnipramANa bhAgahAra sthApita karanepara prAcIna saMcita dravya prApta hotA hai / phira isa saMcita dravyake nIce apakarSaNa-utkarSaNabhAgahArako sthApitakara bhAga denepara prakRta gopucchAmeMse vyayakA pramANalA neke liye vaha sAdhika Der3ha guNahAnipramANa samayapravaddhakA bhAgahAra ho jAtA hai| parantu pUrvokta saMcaya to eka samayaprabaddhako sAdhika Der3ha guNahAnise bhAjita karanepara vahA~ prApta huA eka bhAga aura sthitiparihIna dravya ina donoMko milAkara hotA hai, isalie yaha dravya anantaravartI nIceke samayameM saMcayako prApta hue dravyase aura vartamAna kAlameM vyayako prApta honevAle dravyase asaMkhyAtaveM bhAga adhika hotA hai yaha siddha huaa| kintu isa vartamAna kAlIna saMcayameM prAcIna saMcaya dravyakI apekSA asaMkhyAtabhAgavRddhi hI hotI hai, kyoMki Der3ha guNahAnimeM apakarSaNautkarSaNa bhAgahArakA bhAga denepara jo eka bhAga prApta ho usakA eka samayaprabaddhameM bhAga denepara prAcIna saMcaya dravya AtA hai| usase yaha vartamAna samayakA saMcaya asaMkhyAtaguNA hIna dekhA jAtA hai| isa prakAra adhaHpravRttakaraNake prathama samayameM jo saMcaya hotA hai usakA kathana kiyaa| aba isase Age eka antarmuhUrta kAlataka pUrI avasthita sthitikA bandha hotA hai, isaliye vahA~ avasthita saMcaya 52 Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 avahido saMcao hoi / gavari govucchavisesaM paDi viseso atthi so jANiyavyo / tatto paraM palidovamassa asaMkhe0bhAgamettamosariya aNNe dvidibaMdhe ADhatte asaMkhejjabhAgavaDIe visariso saMcao samuppajjai / ettha vi puvvaM va parUNA kAyavvA / evaM jattha jattha hidibaMdhosaraNaM bhavissadi tattha tattha sesahidi hidiparihANiM ca jANidaNa saMcayaparUvaNA kAyavvA / evamaNa vihANeNa adhApavatta-apuvakaraNANi voliya aNiyahiadAe saMkheje bhAge ca gaMtUNa jAva dUrAvakiTTisaNNido hidibaMdho cehai tAva gacchamANadavvaM tadaNaMtarahehimasamayasaMcayaM ca pekkhiyUNa samayaM paDi jo saMcao so asaMkhejabhAgavaDDIe ceva gacchai / tado palidovamassa saMkhe0bhAgamettadUrAvakiTTisaNNidahidibaMdhe acchide sesassa asaMkhejjA bhAgA hAiyaNa asaMkhejadibhAgo bajjhai / evaM baMdhamANassa vi asaMkhejabhAgavaDDI ceva hoUNa gacchai jAva jahaNNaparittAsaMkhejachedaNayamettaguNahANipamANo hidibaMdho jAdo tti / taditthahidi badhamANassa asaMkhejabhAgavaDDIe pajjavasANaM hoi / puNo eyaguNahANi hAiyUNa baMdhamANassa gacchamANadavvaM tadaNaMtaraheDimasamayasaMcayaM ca pekkhiyUNa saMkhejabhAgavaDDIe AdI jAdA / edaM ca seDhIe saMbhavaM paDucca bhaNidaM, aNNahA sesasesassa asaMkheje bhAge parihAviya badhamANassa thaavihsNbhvaannuvlNbhaado| saMpahi cirANasaMcayaM pekkhiyUNAsaMkhejjabhAgavaDDI ceva tassokaDaDukkaDuNabhAgahArovaTTidadivaDDaguNahANihotA hai| kintu gopucchavizeSakI apekSA vizeSatA hai so jAna lenI caahiye| phira usase Age palyakA asaMkhyAtavA~ bhAga kama anya sthitibandha hotA hai, isalie asaMkhyAtabhAgavRddhise visadRza saMcaya utpanna hotA hai| yahA~ bhI pahaleke samAna kathana kara lenA cAhiye / isa prakAra jahA~ jahA~ sthitibandhApasaraNa hogA vahA~ vahA~ zeSa sthiti aura sthitiparihAniko jAnakara saJcayakA kathana karanA cAhiye / isa prakAra isa vidhise adhaHpravRttakaraNa aura apUrvakaraNako bitA kara anivRtti karaNake kAla meM saMkhyAta bahubhAgapramANa sthAna jAkara dUrApakRSTi saMjJAvAle sthitibandhake prApta hone taka prati samayameM vyayako prApta honevAle dravyase aura anantaravartI nIceke samayameM hue saJcayase pratyeka samayameM honevAlA saJcaya asaMkhyAtabhAgavRddhiko liye hue hotA hai| phira palyake saMkhtAtaveM bhAgapramANa durApakRSTisaMjJaka sthitibaMdhake rahate hue zeSa sthitike asaMkhyAta bahubhAgapramANa sthitikA ghAta karake asaMkhyAtavA~ bhAga pramANa sthitikA bandha hotA hai / so isaprakArakA bandha karanevAle jIvake bhI prati samaya asaMkhyAtabhAgavRddhi hI hotI hai aura yaha jaghanya parItAsaMkhyAtake jitane ardhaccheda hoM utane guNahAnipramANa sthitibandhake prApta hone taka hotI rahatI hai| isa prakAra yahA~ antameM jo sthiti prApta ho usakA bandha karanevAle jIvake asaMkhyAtabhAgavRddhikA paryavasAna hotA hai| phira eka guNahAnikA kama sthitikA bandha karanevAle jIvake usa samaya vyayako prApta honevAle dravyakI apekSA aura antaravartI nIceke samayameM hue saMcayakI apekSA saMkhyAtabhAgavRddhikA prArambha hotA hai / kintu yaha saba zreNimeM sambhava hai isa apekSAse kahA hai, anyathA uttarottara jo sthitibandha zeSa rahatA hai usakA asaMkhyAtavA~ bhAga kama hokara Age Age bandha hotA hai isa prakArakI sambhAvanA nahIM upalabdha hotii| yahA~ purAne saMcayakI apekSA asaMkhyAtabhAgavRddhi hI hotI hai, kyoMki usakA pramANa eka samayaprabaddhameM apakarSaNa-utkarSaNase bhAjita Der3ha guNahAnikA bhAga Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 411 gA0 22 ] padesavihattIe dvidiyacUliyAe sAmitta bhjideysmypbddhpmaannttdsnnaado| evaM rUvUNa-durUvUNAdikameNa jahaNNaparittAsaMkhejachedaNayamettaguNahANIsu parihIyamANAsu saMkhejabhAgavaDDIe gaMtUNa jatthuddese eyaguNahANiAyAmo hidivaMdho jAdo tatthuddese gacchamANadavvaM tadaNaMtarahehimasamayasaMcayaM ca pekviyUNa saMpahiyasaMcao duguNo jaado| cirANasaMcayaM pekkhiyUNa puNa takkAle vi asaMkhejjabhAgavaDI ceva / puNo paDhamaguNahANiM tiNi khaMDANi kAUNa tattha hehimadokhaMDANi mottUNa uvarimameyakhaMDa sesaguNahANIo ca osariya badhamANassa tiguNo saMcao jAdo / taM jahA-paDhamaguNahANIe visesahANimajoiya savvaNiseyA sarisA tti AyAmeNa tiNNi khaMDe kAUNa tattheyakhaMDamavaNiya pudha haveyavvaM / puNo vidiyAdiguNahANidavvaM pi tAvadiyaM ceva hodi tti taheva tiNi bhAge kAUNa tattha tibhAgaM ghettaNa punnamavaNiya pudha pidatibhAgeNa saha melAvide te vi ve-tibhAgA jAdA / evamede tiNNi ve-tibhAgA ekado melidA tiguNataM siddhaM / athavA duguNaM sAdireyamidi vattavyaM / suhumahidIe NihAlinjamANe guNahANiamettavisesANaM hINattadaMsaNAdo / evamuvari vi kiMcUNataM jANiya jojeyavvaM / evaM gaMtUNa paDhamaguNahANi rUvAhiyajahaNNaparittAsaMkhejamettakhaMDANi kAUNa tattha hehimadokhaMDANi mottaNuvarimasacakhaMDANi saMsaguNahANIo ca prosariya badhamANe gacchamANadavvaM tadaNaMtarahehimasaMcayaM ca pekkhiya asaMkhejaguNavaDDIe AdI jAdA / etto ppahuDi uvari savvattha asaMkhejadene para jo labdha Ave utanA dekhA jAtA hai| isaprakAra eka kama do kama Adi ke kramase jaghanya parItAsaMkhyAtake ardhacchedapramANa guNahAniyoMke hIna honetaka saMkhyAtabhAgavRddhise jAkara jahA~ eka guNahAniyAmapramANa sthitibandha ho jAtA hai vahA~ vyayako prApta huA dravya aura anantara nIceke samayameM saMcita huA dravya ina donoMkI apekSA vartamAnakAlIna saMcaya dUnA ho jAtA hai| parantu purAne sattvakI apekSA usa samaya bhI asaMkhyAtabhAgavRddhi hI hai| phira prathama guNahAnike tIna khaNDa karake unameMse nIceke do khaNDa chor3akara Uparake eka khaMDa aura zeSa guNahAniyoMko ghaTAkara bandha karanevAle jIvake tigunA saMcaya ho jAtA hai / yathA-prathamaguNahAnimeM jo uttarottara niSekoMkI vizeSa hAni hotI gaI hai isakI ginatI nahIM karake saba niSeka samAna haiM aisA mAnakara unake samAna tIna khaNDa karake unameMse eka khaNDako nikAlakara alaga sthApita kara de| phira dvitIyAdi guNahAniyoMkA dravya bhI utanA hI hotA hai isaliye usIprakAra tIna bhAga karake unameMse tIsare bhAgako grahaNa karake pUrva meM nikAlakara pRthaka sthApita kiye gaye tIsare bhAgameM milA denepara ve bhI do baTe tIna bhAgapramANa ho isaprakAra ina do baTe tIna bhAgoMko ekatrita karanepara tigune ho jAte haiM isaliye isa samaya tigunA saMcaya hotA hai yaha bAta siddha huii| athavA sAdhika dugunA saMcaya hotA hai aisA kahanA cAhiye, kyoMki sUhamadRSTise avalokana karane para guNahAnike ardhabhAgapramANa vizeSoMkI hAni dekhI jAtI hai| isIprakAra Age bhI kucha kamako jAnakara usakI yojanA karate jAnA caahiye| isa prakAra Age jAkara prathama guNahAnike eka adhika jaghanya parItAsaMkhyAtapramANa khaNDa karake unase nIceke do khaNDoMke sivA Uparake saba khaNDa aura zeSa guNahAniyoMko ghaTAkara bandha karane para vyayako prApta huaA dravya aura anantara nIceke samayameM saJcita huA dravya ina donoMkI apekSA Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 guNavaDDI ceva hoUNa gacchai tti ghettavyaM / 677. saMpahi cirANasaMcayaM pekkhiyUNAsaMkhejabhAgavaDIe aMto kamhi uddese hoi tti bhaNide jahaNNaparittAsaMkhejeNokaDDukkaDDaNabhAgahAraM khaMDeyUNa laddhapamANeNa paDhamaguNahANi khaMDiya tattha heDimadokhaMDANi mottRNuvarimAsesakhaMDANi sesaguNahANIo ca hAiyUNa baMdhamANassa asaMkhejjabhAgavaDDIe carimaviyappo hoi / taM kathamidi bhaNide eyaM paMciMdiyasamayapabaddha Thaviya puNo edassa divaDaguNahANibhAgahAraM hehado Thaviya uvari jahaNNaparittAsaMkhejeNovahidokaDaDukkaDDaNabhAgahAre guNayArasarUveNa Thavide saMpahiyasaMcao Agacchai / cirANasaMcae puNa icchijjamANe eyaM paMciMdiyasamayapavaddhaM Thaviya puNo edassa okaDDukkaDDaNabhAgahArovaTTidadivaguNahANibhAgahAro Thaveyavyo / evaM kade cirANasaMcao adhApavattakaraNapaDhamasamayapaDibaddho Agacchai / teNAsaMkhejabhAgavaDI ettha parisamappai tti patthi saMdeho / 678. saMkhejabhAgavaDipAraMbho kattha hoi tti pucchide ukkassasaMkhejovaTTidaokaDDukkaDugabhAgahArapamANega paDhamaguNahANi khaMDiya tattha hehimadokhaMDaM mottUNa uparimasavvakhaMDANi sesaguNahANIo *ca hAiyUNa vadhamANe saMkhejabhAgavaDDIe AdI hoi / etthovaTTaNaM puvvaM va kAUNa sissANaM paboho kAyanyo / etto ppahuDi saMkhejjabhAgavaDDI ceva hoUNa gacchadi jAva okaDDukaDaNabhAgahArassa egarUvaM bhAgahAratteNa asaMkhyAtaguNavRddhikA prArambha hotA hai| aba isase Age sarvatra asaMkhyAtaguNavRddhikA hI krama cAlU rahatA hai aisA yahA~ grahaNa karanA caahiye| 677. aba purAne saJcayakI apekSA asaMkhyAtabhAgavRddhikA anta kisa sthAnameM hotA hai yaha batalAte haiM--jaghanya parItAsaMkhyAtase apakarSaNa-upakarSaNa bhAgahArako bhAjita karake jo labdha Ave utane prathama guNahAnike khaNDa karake unameMse nIceke do khaNDoMko chor3akara Uparake bAkIke saba khaNDa aura zeSa guNahAniyoMko ghaTAkara bandha karanevAle jIvake asaMkhyAtabhAgavRddhikA antima vikalpa hotA hai| yaha kaise hotA hai aba isI bAtako batalAte haiM-paMcendriyake eka samayaprabaddhako sthApita karake nIce isake Der3ha guNahAnipramANa bhAgahArako sthApita karanepara aura Upara jaghanya parItAsaMkhyAtase bhAjita apakarSaNa-utkarSaNa bhAgahArako guNakArarUpapara sthApita karanese vartamAnakAlIna saMcaya prApta hotA hai| kintu purAne saJcayako lAnekI icchAse paMcendriyake eka samayaprabaddhako sthApita karake phira isakA apakarSaNa-utkarSaNase bhAjita Der3ha guNahAnipramANa bhAgahAra sthApita kre| aisA karanese adhaHpravRttakaraNakA prathama samayasambandhI purAnA saMcaya prApta hotA hai / ataH yahA~ asaMkhyAtabhAgavRddhi samApta hotI hai isameM jarA bhI sandeha nahIM hai| 6678. aba saMkhyAtabhAgavRddhikA prArambha kahA~para hotA hai yaha batalAte haiM-prathama guNahAnike utkRSTa saMkhyAtase bhAjita apakarSaNa-utkarSaNa bhAgahArapramANa khaNDa karake unameMse nIceke do khaNDoMko chor3akara Uparake saba khaNDa aura zeSa guNahAniyoMko ghaTAkara bandha karanepara saMkhyAtabhAgavRddhikA prArambha hotA hai| yahA~para pahaleke samAna apavartana karake ziSyoMko jJAna karAnA cAhiye / aba isase Age apakarSaNa-utkarSaNa bhAgahArakA eka aGka bhAgahArarUpase prApta honetaka Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] padesavihattIe dvidiyacUliyAe sAmittaM 413 ceTTai tti / puNo takAle paDhamaguNahANimokaDaDukkaDaNabhAgahAramettakhaMDANi kAUNa tattha heTimadokhaMDANi mottRNuvarimasavvakhaMDehi saha sesAsesaguNahANIo parihAviya baMdhamANe saMkhejjaguNavaDDIe AdI jaadaa| tado okaDDukkaDDaNabhAgahAraduguNamettaM paDhamaguNahANiM khaMDiya tattha heDimadokhaMDANi mottUNa uvarimAsesakhaMDehi saha sesaguNahANIo osariya badhamANe cirANasaMcaeNa saha tiguNaM saMcao hoi / evaM tiguNacaugguNAdikameNa gaMtUNukkassasaMkhejjaguNokaDDukkaDDaNabhAgahAramettANi paDhamaguNahANikhaMDANi kAUNa tattha hehimadokhaMDANi parivajjiya uvarimAsesakhaMDANi sesaguNahANIo ca dvidiparihANiM kariya baMdhamANe asaMkhejaguNavaDDIe AdI jAdA / etto pAe uvari savvaddhA saMkhejjaguNavaDDIe ceva gcchi| evaM Didiva dhasahassANi bahUNi gaMtUNa tado uvarimasaMcayaM gahidamicchiya ovaTTaNe ThavijjamANe eyaM paMciMdiyasamayapabaddhaM Thaviya puNo tammi asaMkhejjavassAyAmeNa takAliyahidivadheNa bhAge hide eyagovucchapamANamAgacchai / puNo vi aMtomuhuttakAlaM taM ceva hidi badhai tti aMtomuhutteNa tammi ovaTTide samayapabaddhabhAgahAro hoi / evamovaTTiya imo saMcao pudha haveyavyo / 676. saMpahi aNNegaM hidibaMdhaM baMdhamANo tadaNaMtarahehimabaMdhAdo asaMkhejaguNahINaM heDhado osarai / etthovaTTaNaM puvvaM va kAyavvaM / Navari pubillasaMcayAdo esa saMcao asaMkhejjaguNo hoi / imaM pi saMcayadavvaM pudha haveyavvaM / evamasaMkhejja saMkhyAtabhAgavRddhikA hI krama cAlU rahatA hai| phira usa samaya prathama guNahAnike apakarSaNa-utkaSaNa bhAgahArapramANa khaNDa karake unameMse nIceke do khaNDoMko chor3akara Uparake saba khaNDoMke sAtha bAkIkI saba guNahAniyoMko ghaTAkara bandha karanepara saMkhyAtaguNavRddhikA prArambha hotA hai| phira prathama guNahAnike apakarSaNa-utkarSaNase dUne khaNDa karake unameM se nIce ke do khaNDoMko chor3akara Uparake saba khaNDoMke sAtha zeSa guNahAniyoMko ghaTAkara bandha karanepara purAne sattvake sAtha tigunA saMcaya hotA hai / isa prakAra prathama guNahAnike tigune aura caugune Adike kramase Age jAkara apakarSaNa-utkarSaNa bhAgahArase utkRSTa saMkhyAtaguNe khaNDa karake unameMse nIceke do khaNDoMko chor3akara Uparake saba khaNDa aura zeSa guNahAnipramANa sthitiko ghaTAkara bandha karanepara asaMkhyAtaguNavRddhikA prArambha hotA hai| aba isase Age sarvadA saMkhyAtaguNavRddhikA kI krama cAlU rahatA hai| isa prakAra hajAroM sthitikhaNDoMko bitAkara isase Uparake saJcayako lAnekI icchAse bhArahArake sthApita karanepara paMcendriyake eka samaprabaddhako sthApita karake phira usameM tatkAla ba~dhanevAle asaMkhyAta barSapramANa sthitibandhakA bhAga denepara eka gopucchAkA pramANa prApta hotA hai| phira bhI antarmuhUtakAla taka usI sthitikA bandha hotA hai, isaliye usameM antarmuhUrtakA bhAga denepara jo labdha Ave vaha samayaprabaddhakA bhAgahAra hotA hai| isa prakAra apavartita karake isa saJcayako alaga sthApita karanA caahiye| 6676. aba eka anya sthitibandhako bA~dhatA huA isake anantaravartI nIceke bandhase asaMkhyAtaguNe hIna nIce jAkara bA~dhatA hai / yahA~para bhI pahaleke samAna apavartana karanA caahiye| kintu itanI vizeSatA hai ki pUrvake saMcayase yaha saMcaya asaMkhyAtaguNA hotA hai / isa saJcaya dravyako Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya dhavalA sahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 vassAyAmANi hoUNa saMkhejjahidibaMdhasahassANi gacchati jAva saMkhejjava sahidibaMdho jAdo ti / kamhi puNo saMkhejjavassiyo dvidibaMdho hoi tti bhaNide aMtarakaraNasamattipaDhamasamae hoi / 414 S $ 680, saMpahi etthataNasaMcayaM gahidumicchAmo tti ovaTTaNe uvijjamANe evaM paMcidiyasamayapabaddhaM Thaviya puNo edassa saMkhejjAvaliyamettaM saMpahiyadvidiva ghAyAmaM bhAgahAraM Thaviya bhAge hide eyagovucchamAgacchai / evamaM tomuhuttaM caiva hidiM badhai titomuhuteNa tammi bhAgahAre oTTide samayapabaddha bhAgahAro saMkhejjarUvametto hoi / edaM pi davvaM pudha veyavvaM / puNo aNNegaM dvidibadhaM badhamANo puvvillaba' dhAdo saMkhejjaguNahINa do osarai / edassa vi putraovaTTaNaM kAyantraM / Navari puvvillasaMcayAdo imo saMkhejjaguNo / eso vi pudha Thaveyavvo / evamedeNa kameNa saMkhejjaguNahINo baMdha hoUNa gacchai jAva battIsavarasametto dvidivadho jAdoti / so kamhi hoi ti pucchide carimasamaya purisavedava dhayammi hoi / tatto pahuDi hidibadho visesahINo hoUNa gacchai / evaM saMkhejje hidibaMdhe osAriya NedavvaM jAva kohasaMjalaNassa saMkhejjaM to muhutamahiya avassametadvidibaMdho tti / tatto uvari saMcayaM Na lahAmo / kiM kAraNaM 1 eto uvarimaDidiva dhANamahiyAradvidIdo heTThA ceva pauttidaMsaNAdo | 1 bhI pRthak sthApita karanA cAhiye / isa prakAra saMkhyAta varSakA sthitibandha prApta honetaka asaMkhyAta varSake AyAmavAle saMkhyAta hajAra sthitibandha hote haiM / zaMkA saMkhyAta varSakA sthitibandha kisa sthAna meM hotA hai ? samAdhAna antarakaraNakI samAptike bAda prathama samaya meM hotA hai / 9680. aba yahAMkA saMcaya lAnA iSTa hai isaliye isake bhAgahArako batalAte haiMpaMcendriyake eka samayabaddhako sthApita karake phira isakA vartamAna sthitibandhake AyAmavAlA saMkhyAta AvalipramANa bhAgahAra sthApita karake bhAga dene para eka gopucchAkA pramANa prApta hotA hai / isaprakAra antarmuhUrta taka hI sthiti bA~dhatA hai isaliye isa bhAgahAra meM antarmuhUrtakA bhAga dene para samayabaddhakA bhAgahAra saMkhyAta aMkapramANa prApta hotA hai / isa dravyakoM bhI pRthak sthApita kare | phira eka dUsare sthitibandhako bA~dhatA huA pUrvokta bandhase saMkhyAtaguNA hIna nIce jAkara hai / ise bhI pahale ke samAna bhAjita karanA cAhiye / kintu itanI vizeSatA hai ki pichale saJcayase yaha saJcaya saMkhyAtaguNA hotA hai / ise bhI pRthak sthApita karanA cAhiye / isa prakAra battIsa varSapramANa sthitibandhake prApta honetaka uttarottara bandha saMkhyAtaguNA hIna hotA jAtA hai / zaMkA-battIsa varSapramANa sthitibandha kisa sthAna meM jAkara hotA hai ? samAdhAna - puruSavedake bandhake antima samaya meM hotA hai / isase Age sthitibandha uttarottara vizeSa hIna hotA jAtA hai| isa prakAra krodhasaMjvalana ke saMkhyAta antarmuhUrtaM adhika ATha varSapramANa sthitibandhake prApta hone taka saMkhyAta sthitibandha ho lete haiM / aba isase Age saMcaya nahIM prApta hotA, kyoMki isase Uparake sthitibandha adhikRta Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] padesavihattIe dvidiyacUliyAe sAmittaM 415 evamuvari caDhiya aMtomuhuttaddhamacchiya tado addhAkkhaeNa parivadamANago suhumasAMparAiyaddha voliya aNiyahiuvasAmago jAdo / saMyahi evamodaramANassa kamhi padese ahiyArahidisaMcayaM lahai ti pucchide jamhi uddese caDhamANassa saMcayavocchedo jAdo tamuddesaM thovaMtareNa Na pAvei ti oyaramANassa saMkhenaMtomuhuttabbhahiyaaDhavassamettahidibadho jAyade / tatto pahuDi ahiyAragovucchA adhANiseyasaMcayaM lahai / evaM NedavvaM jAva asaMkhejjavassametto dvidibadho jAdo tti / kiMviho so asaMkhejjavassio hidibaMdho ti bhaNide tappAoggasaMkhejjarUvANi okaDaDukaDDaNabhAgahAraM ca aNNoNNaguNaM kariya NippAido jo rAsI tattiyametto jAva eha ra tAva saMcayaM lahAmo / etto upari saMcayaM Na lahAmo, okaDaDukkaDDaNAhiM gacchamANadavvassa hidiparihANisaMcayaM pekkhiyUNa bahuttuvalaMbhAdo / evamettiyamettakAlasaMcayaM kAUNa tado aNiyaTTiapuvva-adhApavattakameNa heDA parivadiya puNo vi aMtomuhutteNa kasAyauvasAmaNAe abbhuhido| edisse vi uvasamaseDhIe saMcayavihI puvvaM ca parUveyavvA / Navari caDhamANassa jAdhe saMkhejjarUvaguNidokaDDukkaDDaNabhAgahAramettahidibadho jAdo tado pahuDi saMcayaM lahAmo, heTTA AyAdo vayassa bhuttovlNbhaado| sesavihIe gasthi sthitise nIce hI prApta hote haiN| isa prakAra Upara car3hakara aura antarmuhUrta kAlataka vahA~ rahakara phira upazAntamohakA kAla pUrA ho jAneke kAraNa vahA~se girakara aura sUkSmasAmparAyikake kAlako bitAkara anivRttiupazAmaka ho jAtA hai| zaMkA-isaprakAra utaranevAle isa jIvake vivakSita sthitikA saJcaya kisa sthAnameM prApta hotA hai ? samAdhAna-jisa sthAnameM car3hanevAle jIvake saJcayakI vyucchitti hotI hai usa sthAnako thor3e antarase nahIM prApta karatA, isalie utaranevAle jIvake jaba saMkhyAta antarmuhUrta adhika ATha varSapramANa sthitibandha hotA hai taba vahA~se lekara vivakSita gopucchA yathAniSeka saJcayako prApta hotI hai| isaprakAra asaMkhyAta varSapramANa sthitibandhake hone taka jAnanA caahiye| zaMkA-vaha asaMkhyAta varSapramANa sthitibandha kisa prakArakA hotA hai ? samAdhAna-tadyogya saMkhyAta aMkoMko aura apakarSaNa-utkarSaNa bhAgahArako parasparameM guNA karanese jo rAzi utpanna huI utanA itane dUra jAne taka yaha saMcaya prApta hotA hai, isase Upara saJcaya nahIM prApta hotA, kyoMki apakarSaNa-utkarSaNake dvArA vyayako prApta honevAlA dravya sthitiparihAnise honevAle saJcayakI apekSA bahuta pAyA jAtA hai| isa prakAra itane kAlataka saJcaya karake phira anivRttikaraNa, apUrvakaraNa aura adhaHprakaraNake kramase nIce girakara phira bhI antarmuhUrta bAda kaSAyoMkA upazama karaneke lie udyata huaa| isake bhI upazamazreNimeM saJcayakA krama pahaleke samAna kahanA cAhiye / kintu itanI vizeSatA hai ki car3hanevAle jIvake jaba saMkhyAta aGkase guNita apakarSaNa-utkarSaNa bhAgahArapramANa sthitibandha hotA hai taba vahA~se saJcaya prApta hotA hai, kyoMki nIce Ayase vyaya bahuta pAyA jAtA hai / isake atirikta Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 416 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 NANattaM / evamuvari caDhiya hehA odaradUrNatomuhutteNa micchattaM gaMtUNa maNussAuaM baghiya kameNa kAlaM kAUNa maNusesuvavaNNo aMtomuhuttabbhahiyaahavassANamuvari sammattaM saMjamaM ca jugavaM paDivajjiya savvalahu~ kasAyauvasAmaNAe abbhuhido / ettha vi saMcayavihI puvvaM va parUveyavvA / Navari caDhamANo jAva appaNo carimahidibaMdho tAva saMcayaM lahadi tti vattavvaM / odaramANo vi caDhamANassa jammi cattArimAsametto carimahidibadho jAdo tamuddesamaMtomuhutteNa pAvedi ti aTTamAsamettahidiba dhamADhavei tAdhe puvvillacarimahidiba dhasaMcayassa addhamettasaMcayamahiyArahidI lahai / etto pahuDi puvavihANeNa saMcayaM karemANo heDhA oyariya aMtomuhutteNa puNo vi uvasamaseDhimArUDho / ettha vi purva va saMcayaM kAdUgodaramANassa aNiyaTTiaddhAe abbhaMtare jAdhe tappAoggasaMkhejjarUvaguNidokaDaDukkaDaNabhAgahArametto hidiva'dho jAdo tAdhe taditthahidi baMdhamANeNa ahiyAragovucchAe uvari paDhamaNiseyaM kAdaNuvari padesarayaNA kdaa| edassuvari asaMkhejaguNamaNNegaM hidibadhaM badhamANassa saMcayaM Na lahAmo, ahiyArahidIe AbAhAbbhaMtare pvesiyttaado| eso ca adhANiseyaukkassasaMcao puvvamuvasamaseTiM caDhamANassodaramANassa vA tammi bhave AbAhAbhaMtaramapavisiya Agado saMpahi ceva pviho| kathamedaM paricchijjade ? caDhamANodaramANaapuvakaraNa-aNiyaTTi zeSa vidhimeM koI bheda nahIM hai| isa prakAra Upara car3hakara aura nIce utarakara antarmuhUrtameM yaha jIva mithyAtvameM gayA aura manuSyAyuko bA~dhakara kramase marA aura manuSyoMmeM utpanna huaa| phira antarmuhUrta adhika ATha varSake bAda samyaktva aura saMyamako eka sAtha prApta karake atizIghra kaSAyoMkA upazama karaneke liye udyata huaa| yahA~para bhI saJcayavidhikA kathana pahaleke samAna karanA caahiye| kintu itanI vizeSatA hai ki car3hanevAlA jIva apane antima sthitibandhake prApta honetaka saJcaya karatA rahatA hai yahA~ itanA kathana karanA caahie| utaranevAlA jIva bhI car3hanevAle jIvake jisa sthAnameM cAra mAha pramANa antima sthitibandha hotA hai usa sthAnako antarmuhUrtameM prApta karatA hai, isaliye ATha mAha pramANa sthitibandhakA Arambha karatA hai| usa samaya pUrvokta antima sthitibandhake saJcayakA AdhA saMcaya vivakSita sthitimeM prApta hotA hai| aba yahA~se Age pUrvavidhise saJcaya karatA huA nIce utarakara antarmuhUrta bAda phira bhI upazamazreNipara car3hatA hai| yahA~ para bhI pahaleke samAna saJcaya karake utaranevAle jIvake anivRttikaraNa kAlake bhItara jaba tadyogya saMkhyAta aGkoMse guNita apakarSaNa-utkarSaNa bhAgahArapramANa sthitibandha hotA hai taba usa sthitiko bA~dhanevAlA jIva adhikRta gopucchAmeM prathama niSekakA nikSepa karake pradezaracanA karatA hai| phira isake Upara asaMkhyAtaguNe anya sthitibandhako bA~dhanevAle jIvake adhikRta sthitimeM saJcaya nahIM prApta hotA, kyoMki tanna vivakSita sthiti abAdhAkAlake bhItara pAI jAtI hai| yaha yathAniSekakA utkRSTa saMcaya jo jIva pahale upazamazreNipara car3hA thA aura utarA thA usake usI bhavameM AbAdhAke bhItara nahIM praviSTa hokara prApta huA thA kintu aba praviSTa huA hai| zaMkA-yaha kisa pramANa se jAnA? samAdhAna--car3hate samayake aura utarate samayake apUrvakaraNa, anivRttikaraNa, sUkSma Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] padesavihattIe dvidiyacUliyAe sAmittaM 417 karaNa-suhumasAMparAiya-uvasaMtakasAyaMkAlasavvasamAsAdo vedagasammattaM paDivajjiya pamattApamattaparAvattasahassavAvAreNAvahidakAlAdo ca mohaNIyassa aNiyaTTijahaNiyA AvAhA saMkhejjaguNA, tasseva mohaNIyassa apuvvakaraNammi ukkassiyA AbAhA saMkhejjaguNA, aNiyaTTimmi mohaNIyassa jahaNNao hidibaMdho saMkhejjaguNo tti uvasamaseDhIe appAbahuaM bhaNihidi / edeNa Navadi jahA caDhamANaapuvvAbAhAdo aMtomuhuttabbhahiyaM hoUNa dvidamahiyAragovucchaM puvvaM caDhamANodaramANANamAbAhAmbhaMtaramapavisiyUNAgamaNaM lahai tti / edaM ca savvaM maNeNAvahAriya vidiyAe uvasAmaNAe AbAhA jamhi puNNA sA hiMdI AdihA ti suttayAreNa parUvidaM / 6681. etya vidiyAe ti utte vidiyabhavaggahaNasaMbaMdhiNo do vi kasAuvasAmaNavArA gheppaMti, tesiM jAiduvAreNeyattAvalaMbaNAdo suttassa aMtadIvayabhAveNa payaTTattAdo vaa| saMpahi puvvaM parUvidAsaMkhejjavassahidivadhiyassa paDhamaNiseyaM laddhaNAbAhAnbhaMtare pavisiya aNiyaTTiaddhAe sakhejje bhAge apuvakaraNaM ca voleyUNa puNo kameNa pamattApamattaTThANe ahiyAragovucchAe udayamAgacchamANe kohasajalaNassa ukkassayamadhANiseyahidipattaya hoi / edaM ca hiyae kariya tamhi ukkassayamadhANiseyahidipattayamidi vuttaM / tammi hidivisese udayapatte payadukkassasAmittaM hoi ti errrrrrrrrrrr sAmparAya aura upazAntamoha ina saba kAloMkA jitanA jor3a ho usase tathA vedakasamyaktvako prApta karake pramatta aura apramattake hajAroM parivartanoMmeM laganevAle avasthitakAlase mohanIyakamaMkI anivRttikaraNasambandhI jaghanya abAdhA saMkhyAtaguNI hotI hai| isase usI mohanIyakI apUrvakaraNameM utkRSTa abAdhA saMkhyAtaguNI hotI hai| isase anivRttikaraNameM mohanIyakA jaghanya sthitibandha saMkhyAtaguNA hotA hai| isaprakAra Age calakara upazamazreNimeM alpabahutva kheNge| isase jAnA jAtA hai ki jo adhikRta gopucchA car3hate samaya prApta hue apUrvakaraNake abAdhAkAlase antarmuhUrta adhika hokara sthita hai vaha pUrvameM jo upazamazreNipara car3hA aura utarA thA usake usa samaya prApta hue abAdhAkAlake bhItara nahIM praviSTa hokara prApta hItI hai| isa saba vyavasthAko manameM nizcita karake 'vidiyAe uvasAmaNAe abAhA jamhi saMpuNNA sA dvidI AdivA' aisA sUtrakArane kahA hai| 6681. yahA~ sutrameM jo 'vidiyAe uvasAmaNAe' aisA kahA hai so isase dUsare bhavasambandhI kaSAyoMke upazamAneke donoM hI bAra grahaNa karane cAhiye, kyoMki jAtikI apekSA ye donoM eka haiM, isaliye eka vacanarUpase inakA kathana kiyA hai| yA yaha sUtra antadIpakabhAvase pravRtta huA hai, isaliye sUtrameM ekavacanakA nirdeza kiyA hai| aba pahale jo asaMkhyAta varSapramANa sthitibandha kahA hai usake prathama niSekako prApta karAke aura abAdhAke bhItara praveza karAke anivRttikaraNake saMkhyAta bhAgoMko aura apUrvakaraNako bitAkara phira kramase jaba apramattasaMyata aura pramattasaMyata guNasthAnameM adhikRta gopucchA udayako prApta hotI hai taba krodhasaMjvalanakA yathAniSekasthitiprApta dravya utkRSTa hotA hai| isaprakAra isa bAtako hRdayameM karake sUtra meM 'tamhi ukkassayamadhANiseyaTTidipattayaM' yaha vacana kahA hai| usa sthitivizeSake udayako prApta honepara prakRta utkRSTa Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 bhaavttho| 6682. sapahi ettha laddhapamANANugame bhaNNamANe paDhamavAraM caDhamANeNa laddhaM savvasaMcayaM Thaviya puNo cauhi rUvehi tamhi guNide eyasamayapabaddhassa saMkhejadibhAgo Agacchai, sakhejjavassiyahidiba dhasaMcayasseva pAhaNiyAdo / evaM kohasaMjalaNassa payadukkassasAmittaM parUviya saMpahi eso ceva NiseyaDidipattayassa vi sAmio hoi tti jANAvaNamuttaramuttamoiNNaM- NiseyahidipattayaM ca tamhi ceva / 683. tamhi ceva hidivisese puvvaNiruddha Niseyahidipattaya pi ukkassaM hoi, doNhamedesi hidipattayANaM sAmittaM paDi visesaadsnnaado| Navari davvaviseso jANeyavyo, tatto edassa okaDDukkaDDaNAhi gaMtUNa puNo vi tattheva pdiddvvmettennaahiybhaavovlNbhaado| (r) ukkassayamudayahidipattayaM kassa ? 684. sugamaM / svAmitva hotA hai yaha isakA bhAvArtha hai / 6682. aba yahA~ labdhapramANakA vicAra karate haiM pahalI bAra upazamazreNipara car3hane aura utaranese jo saMcaya prApta ho usa sabako sthApita kre| phira use cArase guNA karanepara eka samayaprabaddhakA saMkhyAtavAM bhAga prApta hotA hai, kyoMki yahA~ para saMkhyAta varSapramANa sthitibandhakA prApta huA saMcaya hI pradhAna hai| isaprakAra krodhasaMjvalanake prakRta utkRSTa svAmitvakA kathana karake aba yahI niSekasthitiprAptakA bhI svAmI hotA hai yaha batalAneke liye AgekA sUtra AyA hai * utkRSTa niSekasthitiprApta dravyakA bhI vahI svAmI hai / 6683. jo sthiti yathAniSekake utkRSTa svAmitvake samaya vivakSita thI usI sthitivizeSameM niSekasthitiprApta bhI utkRSTa hotA hai, kyoMki ina donoM hI sthitiprAptoMmeM svAmitvakI apekSA koI bheda nahIM dekhA jaataa| kintu dravyavizeSako jAna lenA cAhiye, kyoMki yathAniSekasthitimeMse apakarSaNa-utkarSaNake dvArA jo dravya vyayako prApta ho jAtA hai vaha isameM punaH jahA~kA tahA~ A jAtA hai isaliye yathAniSekakI apekSA isameM itanA dravya adhika pAyA jAtA hai / vizeSArtha-pichale sUtrameM yathAniSekasthitiprAptakA utkRSTa svAmI batalA Aye haiN| usIprakAra niSeka sthitiprAptakA bhI utkRSTa svAmI jAna lenA cAhiye, isakI apekSA ina donoM meM koI antara nahIM hai yaha isa sUtrakA bhAva hai| kintu itanI vizeSatA hai ki yathAniSekasthitiprAptakA jitanA utkRSTa dravya hotA hai usase niSekasthitiprAptakA utkRSTa dravya adhika hotA hai, kyoMki yathAniSekameM apakarSaNa utkarSaNake dvArA jisa dravyakI hAni ho jAtI hai isameM yaha dravya punaH jahA~kA tahA~ aA jAtA hai| * utkRSTa udayasthitiprApta dravyakA svAmI kauna hai ? 5684. yaha satra sugama hai| Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] padesavihattIe dvidiyacUliyAe sAmittaM 419 419 * carimasamayakohavedayassa / 6685. ettha guNidakammaMsiyavisesaNaM phalAbhAvAdo Na kdN| kudo phalAbhAvo ce 1 kohasaMjalaNaporANapaDhamahidi savvaM gAliya puNo kiTTivedageNa okaDDiyUNaMtaramaMtare guNaseDhiAyAreNa NisittapaDhamahidIe samayAhiyAvaliyacarimaNiseyaM ghettUNa payadasAmittavihANe gunnidkmmNsiyttkyphlvisesaannuvlNbhaado| khavagavisesaNametthANuttasiddhamidi Na kadaM / evaM kohasaMjalaNassa savvesi hidipattayANamukkassasAmittaM parUviya sesasaMjalaNANaM pi savvapadANamedeNa samappaNahamidamAha (r) evaM mANa-mAyA-lohANaM / / 686. jahA kohasaMjalaNassa cauNhaM hidipattayANaM sAmittavihANaM kayaM evaM mANa-mAyA-lohasaMjalaNANaM pi kAyavvaM, visesaabhaavaado| gavari jahANiseya-NiseyahidipattayANamukkassadavyasaMcao kohasaMjalaNassa baMdhe vocchiNNe vi labbhai jAva sagabadhavocchedasamao ti| aNNaM ca lobhasaMjalaNassa ukkassayamudayahidipattayaM guNidakammaMsiyasseva hoi, ettio ceva viseso|| * jo jIva apane antima samayameM krodhakA vedana kara rahA hai vaha utkRSTa udayasthitiprApta dravyakA svAmI hai / 6685. isa satrameM vizeSa phala na dekhakara guNitakAMza yaha vizeSaNa nahIM diyA hai| zaMkA-isa vizeSaNakA vizeSa phala kyoM nahIM hai ? samAdhAna--yaha jIva kSapaNAke samaya krodhasaMjvalanakI purAnI prathama sthitiko pUrIkI pUrI galA detA hai phira kRSTikA vedana karate samaya antarakAlake bhItara apakarSaNa dvArA guNazreNirUpase prathama sthitikI racanA karatA hai / taba eka samaya adhika eka Avalike antima niSekakI apekSA prakRta svAmitvakA vidhAna kiyA jAtA hai, ataH isameM guNitakAMzakRta koI vizeSa phala nahIM pAyA jAtA hai| __sUtrameM cApaka vizeSaNakA binA kahe hI grahaNa ho jAtA hai, isaliye use sUtrameM nahIM diyA hai| isaprakAra krodhasaMjvalanake sabhI sthitiprAptoMke utkRSTa svAmitvakA kathana karake zeSa saMjvalanoM ke sabhI padoMkA utkRSTa svAmitva bhI isIke samAna hai yaha batalAneke liye AgekA sUtra kahate haiM * isI prakAra mAna, mAyA aura lobhasaMjvalanake saba padoMkA utkRSTa svAmitva jAnanA caahie| 6686. jisaprakAra krodhasaMjvalana ke cAroM sthitiprAptoMke svAmitvakA kathana kiyA hai usI prakAra mAna, mAyA aura lobha saMjvalanoMkA kI kathana karanA cAhie, kyoMki inake kathanameM koI vizeSatA nahIM hai| kintu itanI vizeSatA hai ki ukta prakRtiyoMkI apekSA yathAniSekasthitiprApta aura niSekasthitiprAtake utkRSTa dravyakA saMcaya krodhasaMjvalanakI bandhavyucchitti ho jAnepara bhI apanI apanI bandhavyucchittike samaya taka hotA rahatA hai| tathA dUsarI vizeSatA yaha hai ki lobha saMjvalanakA udayasthitiprApta utkRSTa dravya guNitakamAMzake hI hotA hai| basa itanI hI vizeSatA hai| Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 OM purisavedassa cattAri vi DidipattayANi kohsNjlnnbhNgo| 6687. purisavedassa jahAvasarapattANi cattAri vi hidipattayANi kasse ti mAsaMkiya kohasaMjalaNabhaMgo ti appaNA kayA, visesaabhovaado| saMpahi udayahidipattayasAmittagayavisesapaduppAyaNahamuttaramuttAraMbho (r) Navari udayahidipattayaM carimasamayapurisavedakhavayassa gunnidkmmNsiyss| 688. tattha carimasamayakohavedayassa khavayassa payadukkassasAmitaM, ettha puNa carimasamayapurisavedayassa khavayasse tti vattavvaM / aNNaM ca guNidakammaMsiyattaM pi ettha viseso, tattha guNidakammaMsiyattassANuvajogitAdo / ettha puNa guNidakammaMsiyattamuvajogI ceva, aNNahA payaDigovucchAe thUlabhAvANuppattIdo / * itthivedassa ukkassayamaggahidipattayaM micchttbhNgo| 686. sugamamedamappaNAmuttaM / / (r) ukkassayaadhANiseyahidipattayaM piseyahidipattayaM ca kassa ? 660. sugamamedaM pucchAmuttaM / * puruSavedake cAroM hI sthitiprApta dravyoMkA bhaMga krodhasaMjvalanake samAna hai| 6687. aba puruSavedake cAroM hI sthitiprAptoMke svAmitvakA kathana avasara prApta hai, isaliye unakA svAmI kauna hai aisI AzaMkA karake puruSavedake cAroM hI sthitiprAptoMkA bhaGga krodhasaMjvalanake samAna hai yaha kahA hai, kyoMki krodhasaMjvalanake kathanase isa kathanameM koI vizeSatA nahIM hai| aba udayasthitiprApta svAmitvasambandhI vizeSatAkA kathana karaneke liye AgekA sUtra kahate haiM ___ * kintu itanI vizeSatA hai ki jo guNitakarmAzavAlA jIva puruSavedakA caya kara rahA hai vaha apane antima samayameM usake udayasthitiprApta dravyakA utkRSTa svAmI hai| 6688. krodhasaMjvalanakA kathana karate samaya kSapaka krodhavedakake antima samayameM prakRta utkRSTa svAmitva hotA hai kintu yahA~ para kSapaka puruSavedakake antima samayameM yaha utkRSTa svAmitva hotA hai yaha kahanA caahiye| dUsare guNitakauzavAle jIvake isakA utkRSTa svAmitva hotA hai yahA~ itanI vizeSatA aura hai| krodhasaMjvalanake udayaprAptako guNitakAMza honekI AvazyakatA nahIM hai, kyoMki vahA~ usakA upayoga nahIM hai kintu yahA~para guNitakAzapanA upayogI hI hai, anyathA prakRta gopucchA sthUla nahIM ho sktii| * strIvedake utkRSTa agrasthitiprApta dravyakA bhaGga mithyAtvake samAna hai| $ 686. yaha arpaNAsUtra sugama hai| * utkRSTa yathAniSekasthitiprApta aura niSekasthitiprApta dravyakA svAmI kauna hai / 6660. yaha pRcchAsUtra sugama hai / Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padesa vittI dvidicUliyAe sAmittaM 421 * itthavedasaMjadeNa itthaveda- purisavedapUridakammaMsieNa aMtomuhattassaMto do vAre kasAe uvasAmidA / jAdhe vidiyAe uvasAmaNAe jaNassa dvidibaMdhassa paDhamaNiseyahidI udayaM pattA tAdhe adhANiseyAdo seiyAdo ca ukkassayaM hidipattayaM / gA0 22 S661. ettha itthavedasaMjadeNe ti vayaNaM sodaraNa sAmittavihANaDauM, paroda eNa payadukassasAmittavihANovAyAbhAvAdo / teNesthivedasaMjadeNesthiveda-purisavedapUridakammaM sieNa to muhuttassaMto do vAre kasAyA uvasAmidA / ekavAraM kasAe uvasAmiya paDivadiya puNo vi savvalahuM kasAyA uvasAmidA ti uttaM hoi / Na ca purisavedapUridakammaM siyattametthANuvajegI, sthitakasaMkameNova jo gittdNsnnaado| Na NasayavedapUriyakammaMsieNa aippasaMgo, asaMkhejjavarasAuesu adhANiseyasaMcayakAla aMtare tassa pUraNovAyAbhAvAdo | sesaM jahA kohasaMjalaNassa bhaNidaM tahA vattavyaM / Navari asaMkhejjavasA atirikkhe masse vA saMkhejjatomuhuttambhahiyasolasavassehiM sAdireyadasavastasahassa parihINamadhANiseya saMcayakAlamaNupAliya tatthitthi - purisavede pUreyUNa tado dasavassasahassiesuvavajjiya kameNa maNussesu AgadI tti vattavvaM / jahA kohasaMjalaNassa uvasAmayasaMcayANugamo laddhapamANANugamo ca kao tahA ettha vi Niravaseso * strIveda aura puruSavedake karmAzako pUraNa karanevAlA jo strIvedake udayavAlA saMyata jIva antarmuhUrta ke bhItara do bAra kaSAyakA upazama karatA hai aura aisA karate hue jaba usake dUsarI upazAmanA ke samaya jaghanya sthitibandhakI prathama niSekasthiti udayako prApta hotI hai taba vaha utkRSTa yathAniSeka aura niSekasthitiprApta dravyakA svAmI hai / 1 $ 661. sUtra meM ' itthavedasaMjadeNa' yaha vacana svodayase svAmitvakA kathana karaneke liye diyA hai, kyoMki parodayase prakRta utkRSTa svAmitvakI prApti sambhava nahIM hai / aisA jo strIvedake udayavAlA saMyata jIva hai vaha strIveda aura puruSaveda ke kamAMzakA pUraNa karake antarmuhUrtakAla ke bhItara do bAra kaSAyoM ko upazamAtA hai| eka bAra kaSAyoM kA upazama karake aura upazama zreNI se cyuta hokara phira bhI atizIghra kaSAyoMkA upazama karatA hai yaha ukta kathanakA tAtparya hai / yadi kahA jAya ki puruSavedake karmAMzakA pUraNa karanA prakRta meM anupayogI hai so aisI bAta bhI nahIM hai, kyoMki stivukasaMkramaNake dvArA usakI upayogitA dekhI jAtI hai / aura aisA kathana karanese jisane napuMsaka veda ke karmAMzakA pUraNa kiyA hai usake sAtha atiprasaGga bhI nahIM prApta hotA hai, kyoMki asaMkhyAta varSakI AyuvAloMmeM yathAniSeka saMcayakAla ke bhItara usakA pUraNa karanA nahIM bana sakatA hai| zeSa kathana krodhasaMjvalanake samAna karanA cAhiye / kintu prakRtameM itanA vizeSa kahanA cAhiye ki asaMkhyAta varSakI yuvAle tiryaMca aura manuSyoM meM saMkhyAta antarmuhUrta aura solaha varSa adhika dasa hajAra varSaMse nyUna yathAniSeka saMcayakAlakA pAlana karake tathA vahA~ strIveda aura puruSavedakA pUraNa karake phira vahA~se nikalakara dasa hajAra barSakI AyuvAle devoMmeM utpanna hokara kramase manuSya huA / krodhasaMjvalanakA jisa prakAra upazAmakasambandhI saJcayakA aura labdhapramANakA vicAra kiyA hai Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 kAvvo / jayadhavalA sahide kasAyapAhuDe * udayadvidipattayamukassayaM kassa ? 62. itthavedasse ti ahiyAra saMbadho / sesaM sugamaM / * guNidakammaMsiyassa khavayassa carimasamayaitthivedayassa tassa ukkassayamudayahidipattayaM / usI prakAra vaha sabakA saba vicAra yahA~ bhI karanA cAhiye / vizeSArtha - yahA~ para strIvedake yathAniSeka sthitiprApta aura niSekasthitiprApta utkRSTa dravya ke svAmIkA vicAra karate hue jo yaha batalAyA hai ki pahale strIveda aura puruSavedakA puraNa karake strIvedake udayake sAtha saMyata hokara do bAra kaSAyoMkA upazama karate hue jaba dUsarI bAra upazAmanA ke samaya jaghanya sthitibandhakI prathama niSekasthiti udayameM AtI hai taba prakRta utkRSTa svAmitva hotA hai so isakA Azaya yaha hai ki sarvaprathama yaha jIva asaMkhyAta varSakI AyuvAle tiryaMca yA manuSyoM meM utpanna hove / phira vahA~ yathAniSekakA jitanA saMcayakAla hai usameM se saMkhyAta antarmuhUrta aura solaha varSa adhika eka hajAra varSase nyUna kAla ke zeSa rahanepara strIveda aura puruSavedakA saMcaya prArambha kare / aura isa prakAra vahA~kI Ayu samApta karake dasa hajAra varSakI yuvAle devoM meM utpanna hove / phira vahA~se cyuta hokara manuSya hove / phira garbhase lekara ATha varSa vyatIta honepara antarmuhUrta meM samyaktvake sAtha saMyamako prApta kare / phira dvitIyopazamasamyaktvako prApta karake atizIghra upazamazreNipara ArohaNa kare aura vahA~se cyuta hokara dUsarI bAra punaH upazamazreNipara ArohaNa kare / phira kramase cyuta hokara aura mithyAtvameM jAkara punaH manuSyAyukA bandha karake dUsarI bAra bhI manuSya hove aura vahA~ bhI pUrvokta prakAra se kriyA kare / isa prakAra dUsarI bAra upazAmanA karanevAle isa jIvake jaba jaghanya sthitibandhakI prathama niSekasthiti udayameM AtI hai taba prakRta utkRSTa svAmitva hotA hai / yahA~ strIvedake saMcayake sAtha jo puruSavedake saJjayakA vidhAna kiyA hai so isakA phala yaha hai ki stivuka saMkramaNake dvArA puruSavedakA dravya strIvedameM mila jAnese strIvedakI yathAniSekasthiti yA niSekasthitikA udayagata utkRSTa saMcaya bana jAtA hai / yaha kahA jA sakatA hai ki isa prakAra to napuMsaka vedakA dravya bhI milatA hai para prakRta meM usakA vidhAna kyoM nahIM kiyA so isakA yaha samAdhAna hai ki strIvedakI yathAniSekasthiti yA niSekasthitikA utkRSTa saJcayakAla asaMkhyAta varSakI AyuvAloMmeM vyatIta hotA hai aura vahA~ napuMsaka vedakA bandha nahIM hotA, ataH aise jIvake napuMsakavedakA adhika samaya nahIM pAyA jAtA / yahI kAraNa hai ki prakRtameM isakA ullekha nahIM kiyA hai / vaise strIvedakA udaya rahate hue isakA dravya bhI stivuka saMkramaNake dvArA strIveda meM prApta hotA rahatA hai / para usakI parigaNanA yathAniSeka sthiti meM yA niSekasthitimeM nahIM kI jA sktii| zeSa vyAkhyAna saMjvalana krodha ke samAna yahA~ bhI jAnanA cAhiye / * udayasthitiprApta dravyakA utkRSTa svAmI kauna hai / [ padesavihattI 5 6 662. isa sUtra meM adhikAra ke anusAra 'itthavedassa' padakA sambandha kara lenA cAhiye / zeSa kathana sugama hai| * jo guNitakarmAza strIvedI kSapaka jIva apane udayake antima samayameM vidyamAna hai vaha strIveda ke utkRSTa udayasthitimApta dravyakA svAmI hai / Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 423 gA0 22] padesavihattIe dvidiyacUliyAe sAmittaM 6663. ettha guNidakammaMsiyaNiddeso tappaDivakkhakammaMsiyapaDisehamuheNa payaDigovucchAe thuulbhaavsNpaaynnphlo| khavayaNidde so akkhavayavudAsapaojaNo; aNNattha guNaseDhIe bhuttaabhaavaado| carimasamayaitthivedayaNi so tadaNNaparihAradubAreNa guNaseDhisIsayaggahaNaho / evaMvihassa payadukkassasAmittaM hoi| 8 evaM nnvusyvedss| 664. jahA ithivedassa cauNhamukkassadvidipattayANaM sAmittaparUvaNA kayA evaM gaqsayavedassa vi kAyavvA, visesaabhaavaado| * vari Navusayavedodayasse tti bhASivvANi / 6 665. etya 'Navari' saddo viseshsuuco| ko viseso ? Naqsayavedasse tti AlAvo, aNNahA payadukkassasAmitvavihANANuvavattIdo / ____ evamukkassahidipattayasAmittaM samattaM / OM jaharaNANi hidipattayANi kAyavbANi / 6666. sugamamedaM paijjAmuttaM / 6663. yahA~ sUtrameM jo 'guNidakammaMsiya' padakA nirdeza kiyA hai so yaha isake vipakSI kSapitakAzake niSedhadvArA prakRta. gopucchAkI sthUlatAko prApta karaneke lie kiyA hai| 'khavaya' isa padakA nirdeza akSapakakA nirAkaraNa karaneke lie kiyA hai, kyoMki guNazreNIke sivA anyatra bahuta dravya nahIM pAyA jAtA hai| tathA sUtrameM jo 'carimasamayaitthivedaya' isa padakA nirdeza kiyA hai so vaha strIvedase bhinna vedake niSedhadvArA guNazreNizIrSake grahaNa karaneke liye kiyA hai| isa taraha pUrvokta vizeSaNoMse yukta jo jIva hai usake prakRta utkRSTa svAmitva hotA hai| * isI prakAra napusakavedakA utkRSTa svAmitva jAnanA cAhiye / 6 694. jisa prakAra strIvedake cAroM hI sthitiprAptoMke utkRSTa svAmitvakA kathana kiyA hai usI prakAra napuMsakavedakA bhI kathana karanA cAhiye, kyoMki usase isake kathanameM koI vizeSatA nahIM hai| * kintu yaha utkRSTa svAmitva napuMsakavedake udayavAle jIvake kahanA cAhiye / 6665. isa sUtrameM jo 'Navari' pada hai vaha bhI vizeSa arthakA sUcaka hai / zaMkA-vaha vizeSatA kyA hai ? samAdhAna-yaha utkRSTa svAmitva napuMsakavevAleke hI hotA hai yaha vizeSatA hai jisakA kathana yahA~ karanA cAhiye, anyathA prakRta utkRSTa svAmitvakA vidhAna nahIM bana sakatA hai / isaprakAra utkRSTa sthitiprApta dravyake svAmitvakA kathana samApta huaa| * aba jaghanya sthitiprApta dravyoMkA kathana karate haiM / 5 666. yaha pratijJAsUtra sugama hai| Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 sabakammANaM pi aggahidiyapattayaM jahaeNayameo pdeso| taM puNa aNNadarassa hoja / 6667. kathamaNaMtaparamANusamaNNidassa aggahidiNiseyassa jahaNNeNeo padesovalaMbhai ? Na, prokaDDukkaDDaNAvaseNa suddhaM pillevijamANassa eyaparamANumettAvahANe virohAbhAvAdo / taM puNa aNNadarassa hoja, virohAbhAvAdo / 618. evaM savvesiM kammANamaggahidipattayajahaNNasAmittamekavAreNa parUviya saMpahi sesahidipattayANaM jahaNNasAmitta vihANahamuvarimaM paba dhAmADhavei / * micchattassa NiseyahidipattayamudayahidipattayaM ca jahaeNayaM kassa ? * sabhI karmoM ke agrasthitiprApta dravyakA jaghanya pramANa eka paramANu hai aura usakA svAmI koI bhI jIva hai| 6667. zaMkA-jaba ki agrasthitiprApta niSeka ananta paramANuoMse banatA hai taba phira usameM jaghanyarUpase eka paramANu kaise pAyA jAtA hai ? samAdhAna-nahIM, kyoMki apakarSaNa-utkarSaNake kAraNa una sabakA abhAva hokara eka paramANu mAtrakA sadbhAva mAnanemeM koI virodha nahIM AtA hai| aura isakA svAmI koI bhI jIva ho sakatA hai, kyoMki isameM koI virodha nahIM hai| vizeSArtha--yahA~ sabhI karmoM ke agrasthitiprApta dravyake jaghanya svAmIkA kathana yugapat kiyA hai so isakA kAraNa yaha hai ki apakarSaNa kaura utkarSaNake kAraNa agrasthitimeM eka paramANu rahakara jaba vaha udayamaiM AtA hai taba yaha jaghanya svAmitva hotA hai aura yaha sthiti sabhI karmoM meM ghaTita ho sakatI hai, ataH saba karmoM ke svAmitvako yugapat kahanemeM koI bAdhA nahIM aatii| yahA~ yaha zaMkA kI jA sakatI hai ki agrasthitike karmaparamANuoMkA apakarSaNa hotA hai yaha to ThIka hai para unakA utkarSaNa kaise ho sakatA hai, kyoMki aisA niyama hai ki bandhake samaya jinakI jitanI zaktisthiti pAI jAtI hai unakA utanA hI utkarSaNa ho sakatA hai| kintu agrasthitike karma paramANuoMmeM jaba eka samaya mAtra bhI zaktisthiti nahIM pAI jAtI hai taba phira unakA utkarSaNa honA sambhava nahIM hai / so isa zaMkAkA yaha samAdhAna hai ki agrasthitike karma paramANuoMkA apakarSaNa hokara pahale unakA nIcekI sthitimeM nikSepa ho jAtA hai aura phira utkarSaNa ho jAtA hai, isa vivakSAse agrasthitike karmaparamANuoMkA utkarSaNa bana jAtA hai| isI kAraNase yahA~ agrasthitike paramANuoMke apakarSaNa aura utkarSaNakA vidhAna kiyA hai| athavA bandhake samaya jina karmoMkA utkRSTa sthitibandha nahIM huA unakI agrasthitikA zaktisthitipramANa utkarSaNa ho sakatA hai, isa apekSAse bhI yahA~para utkarSaNa ghaTita kiyA jA sakatA hai aura isIlie yahA~para utkarSaNakA vidhAna kiyA hai| 668. isa prakAra sabhI karmoM ke agrasthitiprApta dravyake jaghanya svAmitvako eka sAtha kahakara aba zeSa sthitiprApta dravyake jaghanya svAmitvakA kathana karaneke lie AgekI racanAkA prArambha karate haiM * mithyAtvake niSekasthitiprApta aura udayasthitiprApta dravyakA jaghanya svAmI kauna hai ? Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] padesavihattIe dvidiyacUliyAe sAmittaM . 425 6666. sugamamedaM pucchAsuttaM / (r) uvasamasammattapacchAyadassa paDhamasamayamicchAihissa tappAmogguphAssasaMkilihassa tassa jahaeNayaM NiseyahidipattayamudayahidipattayaM ca / 6700. uvasamasammattapacchAyadassa paDhamasamayamicchAihissa jahaNNayaM NiseyahidipattayaM hoi tti ettha sutatthAhisaMbadho / so ca uvasamasammAiTI chasu AvaliyAmu uvasamasammattaddhAe sesAsu AsANaM gaMtUNa micchattaM paDivaNNo ti ghetavaM, aNNahA ukkassasaMkilesAbhAveNodIraNAe jhnnnntaannuvvttiido| sutte asaMtamedaM kathamuvalabbhade ? Na, tappAoggukassasaMkiliTThasse ti visesaNeNa tdublddhiido| kathamedassa uvasamasammAiDipacchAyadapaDhamasamayamicchAiTiNA uvarimahidIhito okaDDiyaudIridadabassa jiseyahidipattayattaM, kathaM ca Na bhave badhasamayaNiseyamassiyUNa, tassa punvaM samukkittiyattAdo / okaDDaNANiseyaM pi pekkhiyUNa Na tassa vi NiseyahidipattayattaM vottu juttaM, tahAbbhuvagame guNaseDhisIsaodaeNa Niseyahidipattayassa ukssasAmittavihANAippasaMgAdo / tado NedaM sAmittavihANaM ghaDai ti ? ettha parihAro vuccade-ko 6666. yaha pRcchAsUtra sugama hai| * jo upazamasamyaktvase pIche Akara tatmAyogya utkRSTa saMklezase yukta prathama samayavatIM mithyAdRSTi jIva hai vaha niSekasthitiprApta aura udayasthitiprApta dravyakA jaghanya svAmI hai| 6700. upazamasamyaktvase pIche Akara jo prathama samayavartI mithyAdRSTi jIva hai vaha niSekasthitiprAptakA jaghanya svAmI hotA hai isa prakAra yahA~ para sUtrakA athake sAtha sambandha karanA caahiye| kintu vaha upazamasamyagdRSTi jIva upazamasamyaktvake kAlameM chaha AvalipramANa kAlake zeSa rahanepara sAsAdanameM jAkara mithyAtvako prApta huA hai aisA yahA~ grahaNa karanA cAhiye, anyathA pariNAmoM meM utkRSTa saMklezake nahIM prApta honese jaghanya udIraNA nahIM bana sakatI hai| zaMkA-isakA nirdeza sUtrameM to kiyA nahIM hai ataH yaha artha yahA~ kaise liyA jA sakatA hai ? samAdhAna nahIM, kyoMki sUtrameM jo 'tappAoggukkassasaMkiliTThassa' yaha vizeSaNa diyA hai so isase ukta arthakA grahaNa ho jAtA hai| zaMkA-jo jIva upazamasamyaktvase pIche Akara prathama samayavartI mithyAdRSTi hai vaha jisa dravyakA UparakI sthitimeMse apakarSaNa karake uMdIraNA karatA hai vaha dravya niSekasthitiprApta kaise ho sakatA hai aura bandhake samaya niSekameM jo dravya prApta hotA hai vaha niSekasthitiprApta kaise nahIM hotA, kyoMki pahale niSekasthitiprAptakA isI rUpase kathana kiyA hai| yadi kahA jAya ki apakarSaNasambandhI niSekakI apekSAse use niSekasthitiprApta kahA jAyagA so aisA kAna karanA bhI ThIka nahIM hai, kyoMki aisA mAnanepara guNazreNizIrSake udayase niSekasthitiprAptake utkRSTa svAmitvakA vidhAna karanepara atiprasaMga doSa AtA hai, isaliye yaha jo ukta prakArase svAmitvakA kathana kiyA hai vaha nahIM banatA hai ? 54 Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 426 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihantI 5 evaM bhaNai 1 udIraNAdavvaM savvameva payadajahaNNasAmitta visaIkayamidi / kiMtu tisse caiva hidIe punvamaMtaramukIramANIe padesaggamokaDDiyRNuvarimahidI samayAviroheNa pakkhittamatthittameNimokaDDiya asaMkhejjaLogapaDibhAgeNodayammi puNo ci tattheva NisiMcamANaM payadajahaNNasAmitta visaIkayamidi bhaNAmo / tado NANaMtaruttadoso ti / - $ 701. saMpahi ettha payadasAmittapaDiggahiya davvapamANANugamaM vattaissAmo / taM jahA -- micchattassa aMtara aMtara dvidAhiyAradvidIe aMtarakaraNapAraMbhasamae NANAsamayapabaddhapaTibaddhaNisee assiyUNa tappA oggameyasamayapabaddhamettaM padesammatthitaM puNa savvaM Nise dvidipattayaM Na hoi, kiMtu heDimovarimahidINamukkaDDuNokaDaNehi tattha saMgalidadavveNa saha samayapabaddhapamANaM hoI / puNo kettiyamettamaMtarakaraNapAraMbha ahiyAradvidIe Niseyadvidipattayamidi pucchide tadasaMkhejjadibhAgapramANamidi bhaNAmo / samAdhAna - aba isa zaMkAkA parihAra karate haiM - prakRtameM aisA kauna kahatA hai ki jitanA bhI udIraNAkA dravya hai vaha sabhI prakRta jaghanya svAmitvakA viSaya hai / kintu yahA~ hama aisA kahate haiM ki pahale antara karaneke liye utkIraNA karate samaya usI sthitike dravyakA utkarSaNa karake UparakI sthitiyoM meM yathAvidhi nikSepa kiyA gayA thA aba isa samaya asaMkhyAta lokakA bhAga dekara jitanA labdha ho utane dravyakA apakarSaNa karake udayagata usI sthiti meM phirase nikSepa karanepara vaha prakRta jaghanya svAmitvakA viSaya hotA hai, isaliye jo doSa pahale de Aye haiM vaha yahA~ nahIM prApta hotA hai / vizeSArtha - yahA~ para mithyAtva ke niSekasthitiprApta aura udayasthitiprApta dravyakA jaghanya svAmI batalAyA hai / jo upazamasamyagdRSTi jIva upazamasamyaktvake kAla meM chaha Avali kAla ke zeSa rahanepara sAsAdanameM jAtA hai aura tadanantara midhyAtvameM jAtA hai usake prathama samaya meM apakarSita hokara jo midhyAtvakA dravya udaya meM AtA hai vaha sabase kama hotA hai, isaliye udayasthitiprAptakA jaghanya svAmI yahA~ para balatAyA hai| isI prakAra niSekasthitiprAptakA jaghanya svAmI bhI jAna lenA cAhiye / kintu yahA~ itanI vizeSatA hai ki usa samaya jitanA bhI dravya udaya meM prApta huA hai vaha sabakA saba niSekasthitiprApta nahIM kahalAtA / kintu usI sthitisambandhI jitanA bhI dravya apakarSita ho karake vahA~ pAyA jAtA hai vaha niSekasthiliprApta dravya kahalAtA hai / yataH yaha bhI jaghanya dravya hotA hai, isaliye niSekasthitiprApta dravyakA jaghanya svAmitva yahA~ para diyA hai| zeSa kathana sugama hai / 9 701. aba yahA~ para prakRta svAmitvakI apekSA dravyapramANakA vicAra karate haiN| jo isa prakAra hai - antarakaraNa ke prArambha samaya meM antara ke bhItara jo vivakSita sthiti sthita hai usameM mithyAtvakA nAnA samayaprabaddhoMse sambandha rakhanevAle niSekoMkI apekSA tatprAyogya eka samayaprabaddhapramANa dravya pAyA jAtA hai parantu vaha sabakA saba niSekasthitiprApta nahIM hotA haiM / kintu nIcekI sthitiyoMkA utkarSaNa hokara aura UparakI sthitiyoMkA apakarSaNa hokara vahA~ jo dravyakA saMkalana hotA hai usake sAtha vaha eka samayaprabaddhapramANa hotA hai / zaMkA- to phira antarakaraNa ke prArambha meM vivakSita sthitimeM niSekasthitiprApta dravya kitanA hotA hai ? Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] padesavihattIe dvidiyacUliyAe sAmittaM 427 tassovaTTaNe ThavijjamANe tappAoggameyasamapabaddha Thaviya puNo jahANiseyakAlabhaMtarasaMcayamicchAmo tti tassokaDDukkaDDaNabhAgahArovaTTidadivaDaguNahANibhAgahAre Thavide jahANiseyasaMcao Agacchai / okaDDaNAdIhi gaMtUNa puNo vi ettheva padidadavcamedassa asaMkhejjadibhAgametamicchiya tammi bhAgahAre kiMcUNIkade payadaNiseyadavvamAgacchai / asaMkhejjabhAgUNaM cevamaMtaraM karemANeNukaDDiya aNukkIramANIsu hidIsu uvidadavva hoi / puNo edassokaDDakkaDDaNabhAgahAre Thavide paDhamasamayamicchAdihiNokaDDidadavvaM pydnniseypddibddhmaagcchi|| 702, saMpahi tappAoggukkassasaMkileseNodIridadavvamicchAmo tti asaMkhejalogabhAgahAramAvaliyAe guNidaM ThaveUNokaDDide payadajahaNNasAmitapaDiggahiyaM davva. mAgacchai / ettha micchAidvividiyAdisamaesu jahaNNasAmittaM dAhAmo ti NAsaMkaNijjaM, vidiyAdisamaesu udIrijamANabahuadavvapavese Na jhnnnnttaannuvvttiido| paDhamasamayammi okaDDiyaNa NisitadavvaM vidiyAdisamaesu udayamAgacchamANamatthi ceva / tassuvari puNo vi puvvaM tisse hidIe ukkaDDidapadesaggamudayAvaliyambhaMtare okaDDiyUNa samAdhAna-vivakSita sthitimeM jitanA dravya hai usakA asaMkhyAtavA~ bhAgapramANa dravya niSekasthitiprApta hotA hai aisA hama kahate haiN| aba isako prApta karaneke liye bhAgahAra kyA hai yaha batalAte haiM-eka samayaprabaddhako sthApita kare phira yathAniSeka kAlake bhItara saJcaya lAnA iSTa hai isaliye usakA apakarSaNa-utkarSaNa bhAgahArase bhAjita Der3ha guNahAnipramANa bhAgahAra sthApita kare, isase yathAniSekakA saJcaya A jAtA hai| apakarSaNAdikake dvArA vyayako prApta huA dravya phirase isImeM arthAt yathAniSekake dravyameM sammilita ho jAtA hai jo ki isake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai, ataH use alaga karanekI icchAse prakRta bhAgahArako kucha kama kara denepara prakRta niSekakA dravya A jAtA hai| tAtparya yaha hai ki antarako karate samaya utkarSaNa dvArA anutkIryamANa sthitiyoMmeM jo dravya prApta hotA hai vaha pUrvokta drajyase asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kama hotA hai| phira isakA apakarSaNautkarSaNapramANa bhAgahAra sthApita karanepara prathama samayavartI miyAdRSTike dvArA prakRta niSekasambandhI apakarSita dravyakA pramANa hotA hai| 6702. aba tatprAyogya utkRSTa saMklezake dvArA udIraNAko prApta huA dravya lAnA hai, isaliye Avalike asaMkhyAtaveM bhAgase guNita asaMkhyAta lokapramANa bhAgahArako sthApita karake jo dravya prApta ho utane dravyakA apakarSaNa karanepara prakRta jaghanya svAmitvase sambandha rakhanevAlA dravya AtA hai| zaMkA-yahA~ para mithyAdRSTike dvitIyAdi samayoMmeM jaghanya svAmitva diyA jAnA cAhiye ? samAdhAna-aisI AzaMkA karanA ThIka nahIM hai, kyoMki dvitIyAdi samayoMmeM udIraNAke dvArA bahuta dravyakA praveza ho jAtA hai, isaliye vahA~ jaghanya dravya nahIM prApta ho sktaa| Azaya yaha hai ki jisa dravyakA prathama samayameM apakarSaNa hokara UparakI sthitiyoMmeM nikSepa huA hai vaha to dvitIyAdi samayoMmeM udayameM AtA huA dekhA hI jAtA hai| kintu isake atirikta usa sthitike jisa dravyakA pahale utkarSaNa huA thA usakA apakarSaNa hokara phirase udayAvalike bhItara usa Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 saMchubbhai / evaM ca sachuDhe eyasamayasa cayAdo duppahuDi samayasacao bahupro hoi siNa tattha lAho atthi, tado Na tattha sAmittaM dAuM sakijjai ti bhAvatyo / Na govucchavisesahANimassiyUNa paJcavaDhe yaM, tatto vidiyAdisamayasaMcayassa bhuttbhuvgmaado| evaM ceva udayahidipattayassa vi jahaNNasAmittaM vattavvaM / gavari edassa pamANANugame bhaNNamANe eyaM samayapabaddhaM Thaviya puNo edassa divaguNahANiguNayAre Thavide vidiyahidisavvadavvamAgacchai / paNo okaDDidadavvamicchAmo tti okaDDukkaDDaNabhAgahAro tthveyvyo| paNo vi udIraNAdavvamicchiya asaMkhejjA logA AvaliyapaduppaNNA bhAgahArasarUveNa ThaveyabvA / evaM Thavide pydjhnnnnsaamittvisiikydvymaagcchd| $ 703. ettha sisso bhaNai-udayAvaliyacarimasamae micchAiDimmi udayAdo jahaNNajhINahidiyasseva payadassa vi jahaNNasAmittaM gehAmo, caDidadANamettagovucchavisa saparihANivasa Na tattheva jahaNNattadasaNAdo / evaM Niseyahidipattayassa vi vattavvaM, aNNahA pavAvaravirohadosappasagAdo ti ? Na esa doso, govucchavisesehito vidiyAdisamayasaMcidadavvabahucAhippAyAvalaMbaNeNedassa payaTTattAdo / Na sthitimeM nikSepa hotA hai| aura isa prakAra nikSepa honepara eka samayake saJcayase do Adi samayoMkA saJcaya bahuta hotA hai, isaliye usameM koI lAbha nahIM hai, ataH dvitIyAdi samayoMmeM svAmitva nahIM diyA jA sktaa| yadi kahA jAya ki dvitIyAdi samayoMmeM gopucchavizeSakI hAni dekhI jAtI hai, isalie vahA~ jaghanya svAmitva bana jAyagA so aisA nizcaya karanA bhI ThIka nahIM hai, kyoMki gopucchavizeSakA jitanA pramANa hai isase dvitIyAdi samayoMkA saJcaya bahuta svIkAra kiyA hai| prakRtameM jaise niSekasthitiprAptakA jaghanya svAmitva kahA hai usI prakAra udayasthitiprAptake jaghanya svAmitvakA bhI kathana karanA caahiye| kintu isakA pramANa lAnekI icchAse eka samayaprabaddhako sthApita karake phira isakA Der3ha guNahAnipramANa guNakAra sthApita karanepara dvitIya sthitikA saba dravya A jAtA hai| phira apakarSita draSya lAnA hai, isaliye apakarSaNa-utkarSaNa bhAgahArako sthApita karanA caahiye| phira bhI udIraNAko prApta hue dravyake lAnekI icchAse eka zrAvalise guNita asaMkhyAta lokapramANa bhAgahAra sthApita karanA caahiye| isa prakAra sthApita karanepara prakRta jaghanya svAmitvakA viSayabhUta dravya zrA jAtA hai| 6703. zaMkA-yahA~para ziSya kahatA hai ki jisaprakAra udayAvalike antima samayameM mithyAdRSTike mithyAtvake udayase jhInasthitivAle dravyakA jaghanya svAmitva hotA hai usIprakAra prakRta udayaprApta dravyakA jaghanya svAmitva bhI udayAvalike antima samayameM hI grahaNa karanA cAhiye, kyoMki udayAvalikA antima samaya jitanA Upara jAkara prApta hai vahA~ utane gopucchavizeSoMkI hAni ho jAnese udayaprApta dravyakA jaghanyapanA vahIMpara dekhA jAtA hai| isI prakAra niSekasthitiprApta dravyakA bhI jaghanya svAmitva kahanA cAhiye, anyathA pUrvApara virodha doSa prApta hotA hai ? samAdhAna--yaha koI doSa nahIM hai, kyoMki gopucchavizeSoMkI apekSA dvitiyAdi samayoM meM Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 429 gA0 22] padesavihattIe dvidiyacUliyAe sAmitta putvAvaravirohadosasaMbhavo vi, uvaesaMtarapadaMsaNa tattha tahA parUviyattAdo / 704. saMpahi jahANiseyahidipattayassa jahaNNasAmittaM parUvemANo pucchAe avasaraM kareisaMcita honevAlA dravya bahuta hotA hai isa abhiprAyase yaha sUtra pravRtta huA hai aura isase pUrvApara virodha doSa prApta honA bhI sambhava nahIM hai, kyoMki upadezAntarake dikhalAneke liye vahA~para usa prakArase kathana kiyA hai| vizeSArtha-jisa samaya jo dravya udayameM AtA hai vahI usa samaya udayase jhInasthitivAlA dravya mAnA gayA hai, kyoMki vaha dravya udayaprApta honese nijINe ho jAnevAlA hai ataH usameM punaH udayakI yogyatA nahIM pAI jaatii| isa prakAra vicAra karanepara udayasthitiprApta dravya aura usase jhInasthitivAlA dravya ye donoM eka hI Thaharate haiN| yoM jaba ye eka haiM to inakA jaghanya aura utkRSTa svAmitva bhI eka hI honA caahiye| arthAt jo udayase jhInasthitivAle dravyakA utkRSTa svAmI hogA vahI udayasthitiprApta dravyakA utkRSTa svAmI hogA aura jo udayase jhInasthitivAle dravyakA jaghanya svAmI hogA vahIM udayasthitiprApta dravyakA jaghanya svAmI hogA / yadyapi sthiti aisI hai tathApi miththAtvakI apekSA ina donoMkA jaghanya svAmI eka nahIM batalAyA hai| udayasejhInasthitivAle dravyakA jaghanya svAmitva batalAte samaya yaha jaghanya svAmitva upazamasamyaktvase cyuta hokara mithyAtvako prApta karaneke samayase lekara udayAvalike antima samayameM diyA hai kintu udayasthiti prApta dravyakA jaghanya svAmitva batalAte samaya yaha jaghanya svAmitva upazamasamyaktvase cyuta hokara mithyAtvako prApta honeke prathama samayameM diyA hai| isaprakAra dekhate haiM ki ina donoM kathanoMmeM pUrvApara virodha hai jo nahIM honA cAhiye thaa| TIkAmeM isa virodhakA jo samAdhAna kiyA gayA hai usakA Azaya yaha hai ki pUrvokta kathana isa Azayase kiyA gayA hai ki mithyASTi honeke prathama samayase lekara udayAvalike antima samaya taka eka samaya kama udayAvalike bhItara gopuccha vizeSakA jo dravya saMcita hotA hai usase usa kAlake bhItara apakarSaNa dvArA saMcita honevAlA dravya nyUna hotA hai| kintu yaha kathana isa abhiprAyase kiyA gayA hai ki dvitIyAdi samayoMmeM saMcita honevAlA dravya gopucchavizeSoMse adhika hotA hai, isalie ukta donoM kathanoMmeM koI virodha nahIM hai / isaprakAra kauna kathana kisa abhiprAyase kiyA gayA hai isakA patA bhale hI laga jAtA hai tathApi isase virodhakA parihAra nahIM hotA hai, kyoMki Akhira yaha prazna to banA hI rahatA hai ki mithyAdRSTi honeke prathama samayake dravya aura vahA~se jAkara udyAvalike antima samayake dravya inameMse kauna kama hai aura kauna adhika hai ? isa zaMkAkA TIkAmeM jo samAdhAna kiyA hai usakA Azaya yaha hai ki isa viSayameM do sampradAya pAye jAte haiN| eka sampradAyake matase mithyASTi honeke prathama samayase lekara udyAvalike antima samayameM jo dravya hotA hai baha nyUna hotA hai| aura dUsarA sampradAya yaha hai ki mithyAdRSTi honeke prathama samayameM jo dravya hotA hai vaha nyUna hotA hai / cUrNisUtrakArake sAmane ye donoM hI sampradAya rahe haiM, isaliye unhoMne ekakA ullekha mithyAtvake udayase jhInasthitivAle dravyake jaghanya svAmitvako batalAte hue kara diyA aura dUsarekA ullekha yahA~ kiyA hai| satkarmaprAbhRta aura zvetAmbara mAnya karmaprakRti va paMcasaMgraha inameM prathama matakA hI ullekha hai| arthAt vahA~ mithyAdRSTi honeke prathama samayase lekara udayAvalike antima samayameM hI jaghanya svAmitva batalAyA hai| 6704. aba yathAniSekasthitiprApta dravyake jaghanya svAmitvakA kathana karate hue pRcchAsUtra kahate haiM Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 (r) micchattassa jahaNNayamadhANiseyahidipattayaM kassa ? 705. sugamaM / jo eiMdiyahidisaMtakammeNa jahaeNaeNa tsesuaagdo| aMtomuhutteNa sammattaM pddivenno| vechAvahisAgarovamANi sammattamaNupAliyUNa micchattaM gado / tappAoggaukkasiyA micchattassa jAvadiyA AvAhA tAvadimasamaya micchAihissa tassa jahaeNayamadhANiseyahidipattayaM / 706. edassa suttassatyo vuccade / taM jahA--jo eiMdiyahidisaMtakammeNaM jahaNNaeNe tti utte eiMdiesu hidisaMtakammaM hadasamuppattiyaM kAUNa palidovamAsaMkhejabhAgUNasAgarovamamettasavvajahaNNeiMdiyahidisatakammeNa saha gado ti ghetavvaM / guNidakammaMsiyalakkhaNeNa tavivarIyakammasiyalakSaNeNa vA AgamaNeNa Na ettha payojaNamatthi / kiMtu eiMdiyasavajahaNNahidisatakammamevetthovajogI, tatthataNapadesathovabahutteNa pojaNAbhAvAdo ti bhAvatyo / kudo paojaNAbhAvo ? uvari dUraddhANaM gaMtUNa vechAvahisAgarovamAvasANe payadasAmittavihANudde se hehimasaMcayassa jahANiseyasarUveNAsaMbhavAdo / eiMdiyahidisatakammaM puNa tatthudde se tadabhAvIkaraNeNa payadova * mithyAtvake yathAniSekasthitiprApta dravyakA jaghanya svAmI kauna hai ? 6705. yaha sUtra sugama hai| * ekendriyoMke yogya jaghanya satkarmake sAtha basoMmeM utpanna hokara jisane antarmuhUrtameM samyaktvako prApta kiyA hai| phira do chayAsaTha sAgara kAla taka samyaktvakA pAlana karake jo mithyAtvako prApta huA hai| phira vahA~ tatmAyogya mithyAtvakI jitanI utkRSTa ASAdhA ho utane kAla taka jo mithyAtvake sAtha rahA hai vaha mithyAtvake yathAniSekasthitiprApta dravyakA jaghanya svAmI hai| 6706. aba isa satrakA artha kahate haiN| jo isaprakAra hai-sUtrameM jo 'jo eidiyaTThidi saMtakammeNa jahaNNaeNa' yaha pada kahA hai so isase yaha artha lenA cAhiye ki ekendriyoMmeM sthitisatkarmako hatasamutpattika karake jo jIva ekendriyakA sabase jaghanya sthitisatkarma jo palyakA asaMkhyAtavA~ bhAga kama eka sAgara batalAyA hai usake sAtha trasoMmeM utpanna huA hai| yahaoNpara guNitakamAMzakI vidhise yA kSapitakAMzakI vidhise Anese koI prayojana nahIM hai kintu ekendriyakA sabase jaghanya sthitisatkarma hI yahA~ upayogI hai, kyoMki aise jIvake karmA paramANu thor3e haiM yA bahuta isase prakRtameM prayojana nahIM hai yaha ukta kathanakA bhAvArtha hai| zaMkA-prakRtameM karmaparamANuoMke alpabahutvase kyoM prayojana nahIM hai ? samAdhAna--kyoMki Upara bahuta dUra jAkara do chayAsaTha sAgara kAlake antameM jahA~ prakRta svAmitvakA vidhAna kiyA hai vahA~ itane nIce ke saMcayakA yathAniSekarUpase pAyA jAnA sambhava nahIM hai| kintu usa sthAnameM jAkara ekendriyake yathAniSesthitiprApta dravyakA abhAva kara denese 1 zrA. pratau eiMdiyaTThidipattayaM iti pAThaH / Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] padesavihattIe dvidiyacUliyAe sAmittaM 431 jogI, aNNahA aMtokoDAkoDImettahidisatakammassa vechAvahisAgarovamANamuvari vi saMbhaveNa jhnnnnbhaavaannuvvttiido| eiMdiyajahaNNahidisaMtakammeNeve tti NAvahAraNamettha kAyavvaM, kiMtu tatto samayuttarAdikameNa sAdireyavechAvahisAgarovamamettahidisaMtakamme tti tAva edesi pi hidivivappANametya gahaNe viroho patthi, vechAvahisAgarovamANi gAliya uvari saamittvihaannaado| tado upalakravaNamettamedaM ti ghettavvaM / 707. evaM viheNa hidisaMtakammeNa tasesu Agado / aMtomuhutteNa sammattaM paDivaNNo evaM bhaNide asaNNipaMciMdiyapajjattaesu jahaNNAuesuvavajjiya savvalahuM pajjattIo samANiya aMtomuhutteNa devAuaM baMdhiya kameNa kAlaM kAdUNa devesuvavajjiya savvalaha savvAhi pajjattIhi pajattayado hodaNa vissaMto visohimApariya sammattaM paDivaNNo tti bhaNidaM hoi / Na ca sammattuppAyaNamedaM NiratthayaM, sammattaguNapAhammeNa micchattassa baMdhavocchedaM kAdarNatomuhuttamettasamayapabaddhANaM gAlaNeNa phlovlNbhaado| edasseva atthavisesassa padasaNa vechAvahisAgarovamANi sammattamaNupAliNe tti bhaNidaM / evaM vechAvahisAgarovamANi samayAviroheNa sammattamaNupAliya tadavasANe micchattaM gado, aNNahA payadasAmittavihANovAyAbhAvAdo / evaM micchattaM umrawr ekendriyake yogya sthitisatkarma hI prakRtameM upayogI hai, anyathA antaHkor3Akor3IpramANa sthitisatkarmakA do chayAsaTha sAgarake Upara bhI sambhava honese jaghanyapanA nahIM bana sakatA hai| ekendriyake yogya jaghanya sthitisatkarmake sAtha hI jo trasoMmeM utpanna huA hai aisA yahA~ avadhAraNa nahIM karanA caahiye| kintu ekendriyake yogya jaghanya sthitisatkarmase lekara uttarottara eka eka samaya bar3hAte hue sAdhika do chayAsaTha sAgarapramANa sthitisatkarma takake ina saba sthitivikalpoMkA bhI yahA~para grahaNa karanemeM koI virodha nahIM hai, kyoMki do chayAsaTha sAgara kAlake cale jAneke bAda tadanantara svAmitvakA vidhAna kiyA gayA hai, isaliye 'eiMdiyajahaNNaTThidisaMtakammeNa' yaha pada ukta kathanakA upalakSaNamAtra hai aisA yahA~ grahaNa karanA caahiye| 6707. isake Age satrameM 'isa prakArake sthitisatkarma ke sAtha trasoMmeM utpanna hokara antamuhUrtameM samyaktvako prApta huA' jo aisA kahA hai so isakA yaha tAtparya hai ki jaghanya Ayuke sAtha asaMjJI paMcendriyoMmeM utpanna huaa| phira atizIghra paryAptiyoMko pUrA karake antarmuhUrtameM devAyukA bandha kiyA aura kramase marakara devoMmeM utpanna huaa| phira atizIghra saba paryAptiyoMko pUrA kiyaa| phira vizrAmake bAda vizuddhiko prApta karake samyaktvako prApta huaa| yadi kahA jAya ki isa prakAra samyaktvako utpanna karAnA nirarthaka hai so yaha bAta bhI nahIM hai, kyoMki samyaktva guNakI pradhAnatAse mithyAtvakI bandhavyucchitti karake mithyAtvake antarmuhUrtapramANa samayaprabaddhoMko galAne rUpa phala pAyA jAtA hai| isa prakAra isI aryavizeSako dikhalAneke liye satrameM ve chAvahisAgarovamANi sammattamaNupAliyUNa' yaha kahA hai| isa prakAra do chayAsaTha sAgara kAla taka yathAvidhi samyaktvakA pAlana karake usake antameM mithyAtvako prApta huaa| yadi isa jIbako antameM mithyAtvameM na le jAya to prakRta svAmitvake vidhAna karanekA aura koI upAya nahIM hai, isIse ise antameM mithyAtvameM le gaye haiN| isa prakAra mithyAtvako prApta hue isa jIvake Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wwwwwwwwwwww 432 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 paDivaNNassa sAmittuddesapaduppAyaNamuvarimo muttAvayavo-tappAoggukassiyamicchattassa jAvadiyA AvAhA iccAdi / 708, ettha vechAvaTThINamaMte ukassasaMkilesamAvUriya micchattaM gadassa paDhamasamayamicchAihissa sAmittamaparUviya puNo vi aMtomuhuttaM gaMtUNa tappAoggukassAbohAcarimasamayamicchAiDimmi kadamaM lAhamuddisiya jahaNNasAmittavihANaM kIrai tti NAsaMkaNijnaM, tappAoggaukassasaMkilesamAvariya micchattassa tappAoggukassahidi baMdhamANeNAbAhAnbhaMtarAvahidAhiyArahidipadesANamokaDDukkaDDaNAhiM jahaNNIkaraNeNa lAhadasaNAdo paDhamasamayaudayagadagovucchAdo tappAoggukassAbAhacarimasamayagovucchassa caDidadANamettagovucchavisesehi parihINatadaMsaNAdo ca / Na ettha NavakabaMdhasaMcayassa saMbhavo, AbAhAbAhire tassAvaDANAdo / svAmitvaviSayaka sthAnake dikhalAneke lie 'tappAoggukassiyamicchattassa jAvadiyA AbAhA' ityAdi AgekA zeSa sUtra AyA hai| 708. yahA~ para yadi koI aisI AzaMkA kare ki do chayAsaTha sAgarake antameM utkRSTa saMklezako pUrA karake mithyAtvako prApta hue prathama samayavartI mithyAdRSTike svAmitvakA kathana na karake phira bhI antarmuhUrta jAkara tatprAyogya utkRSTa abAdhAke antima samayavartI mithyAdRSTike jo jaghanya svAmitvakA vidhAna kiyA hai so isameM kyA lAbha hai so usakI aisI AzaMkA karanA ThIka nahIM hai, kyoMki aisA karanese do lAbha dikhAI dete haiN| prathama to yaha ki tatprAyogya saMklezako pUrA karake mithyAtvakI tatprAyogya utkRSTa sthitiko bA~dhanevAle jIvake AbAdhAke bhItara prApta huI adhikRta sthitike karmaparamANu apakarSaNa-utkarSaNake dvArA jaghanya kara diye jAte haiM aura dUsare prathama samayameM udayako prApta huI gopucchAse tatprAyogya utkRSTa abAdhAke antima samayameM jo gopucchA hai usameM jitane sthAna Upara jAkara vaha sthita hai utane gopucchavizeSoMkI hAni dekhI jAtI hai| isaprakAra ina do lAbhoMko dekhakara mithyAdRSTi honeke prathama samayameM jaghanya svAmitvakA vidhAna na karake utkRSTa abAdhAke antima samayameM usakA vidhAna kiyA hai| yadi kahA jAya ki yahA~ navakabandhakA saJcaya ho jAyagA so yaha bAta bhI nahIM hai, kyoMki isakA avasthAna abAdhAke bAhara pAyA jAtA hai| vizeSArtha yahA~ mithyAtvake yathAniSekasthitiprAptake jaghanya svAmitvakA nirdeza kiyA hai| isakI prathama vizeSatA yaha batalAI hai ki sarvaprathama aise jIvako ekendriyake yogya jaghanya sthitisatkarmake sAtha trasoMmeM utpanna karAnA cAhiye / TIkAmeM isa vizeSatAkA khulAsA karate hue jo kucha likhA hai usakA bhAva yaha hai ki basoMmeM utpanna honevAlA yaha jIva ekendriyake yogya jaghanya sthitisatkarmavAlA hI ho aisA koI ekAnta niyama nahIM hai kintu isa kathanako upalakSaNa mAnakara isase aisA jIva bhI liyA jA sakatA hai jisakA mithyAtva sthitisatkarma ekedriyake yogya jaghanya sthitisatkarmase eka samaya adhika ho, do samaya adhika ho| isa prakAra uttarottara sthiti bar3hAte hue jisakA sthitisatkarma sAdhika do chayAsaTha sAgarapramANa ho vaha jIva bhI yahA~ liyA jA sakatA hai| isakA kAraNa yaha batalAyA hai ki jaba prakRta jaghanya svAmitva sAdhika do chayAsaTha sAgarake bAda hI prApta hotA hai to itane sthitisatkarmavAle jIvako grahaNa karanemeM koI Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mA0 22 ] padesavihattIe dvidiyacUliyAe sAmittaM 433 706, etya saMcayANugame bhaNNamANe edamadhANiseyahidipattayajahaNNadavvaM kettiyamettakAlasaMcidamidi utte aMtomuhuttamettakAlasaMcidamidi ghettavvaM / taM jahAthAvarakAyAdoNiggaMtaga asaNNipaMciMdirasuvavanjiya aMtomuttakAlaM sAgarovamasahassameti micchattahidi baMdhamANo jahANiseyahidisaMcayaM kAUNa puNo devesuvavajjiya tattha vi apajjatakAlaM sacamatokoDAkoDimettahidivadheNa saMcayaM kariya puNo vi jAva sammattagahaNapAoggo hoi tAva saMcayaM karei ti / evamaMtomuhuttasaMcao labbhai / uvari sammattaguNamAhappeNa micchattassa badhavocchedAdo patthi sNco| edaM ca aMtomuhuttapamANasamayapabaddhapaDibaddhadavvaM sammatteNa vechAvahisAgarovamANi paribbhamamANassa saMkhejasvambhahiyaAvaliyachedaNayamettaguNahANIo uvariM caDidassa saMkhejjAvaliyamettasamayapabaddhapamANaM nnssiyuunnegsmypbddhpmaannennaavcihi| puNo evaM pi samaya Apatti nahIM hai, kyoMki ukta sthAnako prApta honeke pUrva hI yaha sthitisatkarma gala jaaygaa| isake bAda samyaktva utpanna karAkara do chayAsaTha sAgara kAlataka yathAvidhi isa jIvako samyaktvake sAtha rakhA hai so isake do phAyade batalAye haiN| prathama to yaha ki isake mithyAtvakA nyUtana bandha nahIM hotA aura dUsarA yaha ki yaha jIva ekendriya paryAyake zeSa rahe saJcayako to galAtA hI hai sAtha hI sAtha ekendriya paryAyake bAda trasa paryAyameM Anepara jo samyaktvako prApta karake pUrvataka mithyAtvakA nyUtana bandha huA hai use bhI yathAzakya nirjIrNa karatA hai| isake bAda ise mithyAtvameM le jAkara mithyAtvakA vahA~ ke yogya utkRSTa bandha karAve aura AbAdhAke antima samayameM prakRta jaghanya svAmitva de| mithyAtvako prApta karaneke prathama samayameM yaha jaghanya svAmitva na batalAkara jo AbAdhAke antima samayameM batalAyA hai so isake do kAraNa batalAye | prathama to yaha ki mithyAtvako prApta honeke prathama samayase lekara jitane sthAna Upara jAkara AbAdhAkA antima samaya prApta hotA hai utane cayoMkI usameM hAni dekhI jAtI hai aura dUsarA yaha ki apakarSaNa utkarSaNake dvArA bhI usakA dravya kama ho jAtA hai| isa prakAra ina do lAbhoMko dekhakara AbAdhAke antima samayameM hI jaghanya svAmitva diyA hai| 6706. yahA~ para saJcayAnugamakA vicAra karanepara yaha yathAniSekasthitiprApta jaghanya dravya kitane kAlameM saMcita hotA hai aisA pUchanepara antarmuhUrta kAlameM saJcita hotA hai aisA yahA~ grahaNa karanA cAhiye / khulAsA isa prakAra hai--sthAvarakAya paryAyase nikalakara asaMjJI paMcendriyoMmeM utpanna hokara antarmuhUta kAlataka eka hajAra sAgarapramANa mithyAtvakI sthitiko bA~dhattA huA yathAniSekasthitikA saMcaya karatA hai| phira devoMmeM utpanna hokara vahA~ bhI aparyApta kAlataka antaHkoDAkor3IpramANa sthitibandha karake saMcaya karatA hai| phira bhI paryApta honepara jabataka yaha jIva samyaktva grahaNake yogya hotA hai tabataka saJcaya karatA hai| isaprakAra antarmuhUrta kAlataka honevAlA saJcaya prApta ho jAtA hai / isake Age samyaktvaguNakI pradhAnatAse mithyAtvakI bandhavyucchitti ho jAtI hai, isaliye saJcaya nahIM prApta hotaa| aba yaha jo antarmuhUrtapramANa samayaprabaddhoMkA dravya hai so isameMse samyaktvake sAtha do chayAsaTha sAgara kAlataka paribhramaNa karanevAle aura saMkhyAta aGka adhika eka Avalike ardhacchedapramANa guNahAniyA~ Upara car3he hue jIvake saMkhyAta zrAvalipramANa samayaprabaddhoMkA nAza hokara eka samayaprabaddhapramANa dravya zeSa rahatA hai| phira Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434 jayadhavalA sahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 pacaddhametta se sadayyamasaMkhejjAo guNahANIo gAliya pacchA micchataM gaMtRRNAvAhAcarimasamae samayapabaddhassa asaMkhejjabhAgamettaM hotRRNa jahANiseya sarUveNa jahaNNayaM hoditi / $ 710. edassa bhAgahArapamANAnugamaM vattaissAmo / taM jahA - eyaM samayapabaddhaM vi puNo edassa saMkhejjAvaliyaguNagAre ThaviMde asaNNipaMcidiesu devesu ca uvavajjiya tomuhuttamettakAlaM kariya saMcayadavvaM hoi / puNo edassa veLAvadvisAgarovamavyaMtaraNANAguNahANiM viraliya viMgaM kariya aNNoSNavbhattharAsimmi bhAgahAre Thavide galidAva se sadavvamAgacchai / puNo edamahiyAragobucchapamANeNa kIramANaM divaDaguNahANimettaM hoi tti divaguNahANibhAgahAre uvide ahiyAragobucchamAgacchai / imaM veLA dvisAgarovamakAlaM savvamokaDaNAe NAsei si / puNo vi okaDDukaDDaNabhAgahAraveti bhAgA yA meNuSpAidaNANAguNahANi viraliya vigaM kariya aNNoNNavbhAsaNippaNNAsaM khejjalogamettarAsimmi bhAgahArasarUveNa hide prokaDidasesaM jahANiseya - sarUvamahiyA rahididavvamA gacchai / evamAgaccha ti kaTTu veLAvadvisAgarovamaNANAguNahANisalA gANamaNNoSNavbhattharAsI divaDuguNahANI asaMkhejjalogA ca aNNoSNapaduSpaNA saMkhejjAvaliyovaTTidA samayapabaddhassa bhAgahAro bhAgaladdhaM ca payadajahaNNasAmittavisakayaM davvaM hoi / yaha jo eka samayaprabaddhapramANa dravya zeSa rahA hai so usameM se bhI asaMkhyAta guNahAniyoMko galAkara anantara midhyAtva meM jAkara AbAdhA ke antima samaya meM jo eka samayaprabaddhakA asaMkhyAtavA~ bhAga zeSa rahatA hai vahI yathAniSeka jaghanya dravya hai aisA yahA~ samajhanA cAhiye / $ 710. aba isake bhAgahAra ke pramANakA vicAra karate haiN| yathA- eka samayabaddhako sthApita karake phira isake saMkhyAta AvalipramANa guNakArake sthApita karanepara saMjJI paMcendriyoM aura devoMmeM utpanna hokara antarmuhUrta kAlake bhItara jitane dravyakA saMcaya hotA hai usakA pramANa AtA hai| phira isakI do chayAsaTha sAgarake bhItara prApta huI nAnA guNahAnizalAkAoM ko viralana karake aura dUnA karake paraspara guNA karane se jo rAzi utpanna ho use ukta rAzike bhAgahArarUpa se sthApita karane para galakara zeSa bace huye dravyakA pramANa prApta hotA hai / phira isake adhikRta gopucchAke barAbara hisse karanepara ve Der3ha guNahAnipramANa prApta hote haiM, isalie Der3ha guNahAniko bhAgahAra sthApita karanepara adhikRta gopucchA prApta hotI hai / do chayAsaTha sAgara kAlataka apakarSaNake dvArA isakA bhI nAza hotA rahatA hai, isaliye phira bhI apakarSaNa- utkarSaNa bhAgahArake do baTe tIna bhAga ke bhItara jitanI nAnA guNahAniyA~ prApta hoM unakA viralana karake aura dUnA karake paraspara guNA karanese utpanna huI asaMkhyAta lokapramANa rAziko bhAgahArarUpase sthApita karanepara apakarSaNa honeke bAda zeSa bacA huA yathAniSekarUpa adhikRta sthitikA dravya AtA hai / isa prakAra adhikRta sthitikA dravya prApta hotA hai aisA mAnakara do chayAsaTha sAgarake bhItara prApta huI nAnA guhA nizalAkA anyonyAbhyasta rAzi Der3ha guNahAni aura asaMkhyAta loka inako paraspara guNA karake jo utpanna ho usameM saMkhyAta AvaliyoM kA bhAga denepara jo labdha Ave vaha eka samaya bA bhAgahAra hotA hai aura isa bhAgahArakA eka samayaprabaddha meM bhAga denepara jo lavya Ave utanA prakRta jaghanya svAmitvakA viSayabhUta dravya hotA hai / Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 435 gA0 22] padesavihattIe dvidiyacUliyAe sAmittaM ___ 711. saMpahi edeNeva gayatthaM sammattassa vi jahANiseyahidipatta yajahaNNasAmittaM parUvemANo suttamuttaraM bhaNai * jeNa micchattassa racido adhANiseo tassa ceva jIvassa sammattassa adhANiseo kaayvvo| Navari tisse ukkassiyAe sammattaddhAe carimasamae tassa carimasamayasammAihissa jahaNaNayamadhANiseyahidipattayaM / 712. jeNa jIveNa micchattassa jahaNNao jahANisezro puvvuttavihANeNa viraio tasseva jIvassa sammattassa vi jahaNNao jahANiseo kAyavyo / Navari tisse ukkassiyAe vechAvahisAgarovamapamANAe sammattaddhAe carimasamae vaTTamANassa tassa carimasamayasammAihissa payadajahaNNasAmittaM kAyavvaM, aNNahA tbihaannovaayaabhaavaado| taM jahA--puvyavihANeNAgaMtUNa paDhamalAvahiM bhamiya puNo vidiyachAvaDIe aMtomuhuttAvasese daMsaNamohakkhavaNamabhuhiya ahiyArahididavvaM guNaseDhiNijjarAe NAsemANo udayAvaliyabAhirahidamicchattacarimaphAlidavvaM savvaM samahidIe sammAmicchattassuvari saMkAmiya puNo teNena vihiNA sammAmicchattacarimaphAlidavvaM pi savvaM sammattassuvari saMkAmedi / evaM tiNhaM pi jahANiseyahidIo ekado kAdUNa puNo 6711. aba samyaktvake yathAniSeka sthitiprAptakA jaghanya svAmitva bhI isIse gatArtha hai yaha batalAneke liye AgekA sUtra kahate haiM * jisane mithyAtvakA yathAniSekapApta dravya kiyA hai usI jIvake samyaktvake yathAniSekakA kathana karanA cAhiye / kintu itanI vizeSatA hai ki samyaktvake utkRSTa kAlake antima samayameM usa samyagdRSTike rahanepara vaha apane antima samayameM yathAniSekasthitiprApta jaghanya dravyakA svAmI hai / 6712. jisa jIvane mithyAtvakA jaghanya yathAnika dravya pUrvoktavidhise prApta kiyA hai usI jIvake samyaktvake jaghanya yathAniSekadravyakA bhI kathana karanA caahiye| kintu itanI vizeSatA hai ki jo do chayAsaTha sAgarapramANa samyaktvakA utkRSTa kAla hai usake antima samayameM vidyamAna hue usa samyagdRSTi jIvake antima samayameM prakRta jaghanya svAmitvakA vidhAna karanA cAhiye, anyathA prakRta jaghanya svAmitvake vidhAna karanekA aura koI upAya nahIM hai| khulAsA isa prakAra hai-koI eka jIva hai jisane pUrvokta vidhise Akara prathama chayAsaTha sAgara kAla taka paribhramaNa kiyaa| phira dUsare chayAsaTha sAgarameM antarmuhUrta zeSa rahane para darzanamohanIyakI kSapaNAke liye udyata hokara vaha adhikRta sthitike dravyakA guNazreNinirjarAke dvArA nAza karane lagA aura aisA karate hue vaha udayAvalike bAhara sthita hue mithyAtvakI antima phAlike saba dravyako samyagmithyAtvakI samAna sthiti meM saMkramita karake phira usI vidhise samyagmithyAtvakI antima phAlike saba dravyako bhI samyaktvake Upara saMkramita karatA hai| isa prakAra tInoM hI karmokI yathAniSeka sthitiyoMko ekatrita karake phira darzanamohanIyakI kSapaNAke antima samayameM una tInoM hI Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 436 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 akkhINadasaNamohacarimasamayammi tisu vi hidIsu sammatta saruveNudayamAgadAsu jahaNNaya. madhANiseyahidipattayaM hoi, carimasamayaakkhINadasaNamohaNIyasseva carimasamayasammAiTi ti mutte vivkkhiyttaado| OM NiseyAdo ca udayAdo ca jahaNNayaM hidipattayaM kassa ? 6713. ettha sammattasse tti ahiyArasaMbaMdho / sugamamaNNaM / 8 uvasamasammattapacchAyadassa paDhamasamayavedayasammAihissa tappAoggaukassasaMkilihassa tassa jaharaNayaM / 6 714. edassa muttassa micchattasAmittasuttasseva giravayavA atthaparUvaNA kAyavvA, visesaabhaavaado| ettio puNo viseso-tattha paDhamasamayamicchAihissa sAmittaM jAdaM, ettha paDhamasamayavedayasammAihisse tti / sthitiyoM ke samyaktvarUpa se udaya meM Anepara jaghanya yathAniSekasthitiprApta dravya hotA hai| yahA~ sUtra meM jo 'carimasamayasammAiTispsa' pada diyA hai so isase darzanamohanIyakI kSapaNA karanevAlA antima samayavartI jIva hI vivakSita hai| vizeSArtha-yahA~ samyaktvake yathAniSekasthitiprApta dravyakA jaghanya svAmI batalAyA hai| so ise prApta karaneke liye aura saba vidhi to mithyAtvake samAna hai kintu itanI vizeSatA hai ki jaba ukta jIvako samyaktva ke sAtha dUsare chayAsaTha sAgarameM paribhramaNa karate hue antarmuhUrta zeSa raha jAya taba usase kSAyikasamyagdarzanakI prApti karAve aura aisA karate hue jaba samyaktva prakRtike udayakA antima samaya prApta hotA hai taba yathAniSekasthitiprAptakA jayanya dravya hotA hai| * samyaktvake niSekasthitiprApta aura udayasthitiprApta dravyakA jaghanya svAmI kauna hai ? 6716. isa sUtrameM 'sammattassa' isa padakA adhikAravaza sanbandha hotA hai| zeSa kathana sugama hai| * jo upazamasamyaktvase pIche Akara tatprAyogya utkRSTa saMklezase yukta prathama samayavartI vedakasamyagdRSTi jIva hai vaha ukta donoM sthitimApta dravyoMkA jaghanya svAmI hai| 6714. jisa prakAra mithyAtvaviSayaka svAmitva sUtrakA sarvAMgINa kathana kiyA hai usI prakAra isa satrakA bhI kathana karanA cAhie, kyoMki ina donoMke kathanameM koI vizeSatA nahIM hai| kintu itanI vizeSatA hai ki mithyAtvaviSayaka svAmitvakA kathana karate samaya prathama samayavatI mithyAdRSTike svAmitva prApta karAyA gayA thA kintu yahA~ para vaha prathama samayavartI vedakasamyagdRSTike prApta karAnA caahiye| vizeSArtha-Azaya yaha hai ki mithyAtyakI apekSA niSekasthitiprApta aura udayasthitiprApta dravyakA jaghanya svAmitva lAne ke liye jIvako upazamasamyaktvase chaha AvalikAlake zeSa Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 437 gA0 22 ] padesavihattIe dvidiyacUliyAe sAmittaM $ 715. saMpahi sammattassa jahANise yahidipattayabhaMgeNa sammAmicchattajahANiseyahidipatta yasta sAyitta parUvaNaM kuNamAko sutta muttaraM bhagai * sammattassa jahANo jahANiseo jahA parUvipro tIe ceva parUvaNAe sammAmicchatta gyo| tado ukassiyAe sammAmicchattaddhAe carimasamae jahaggayaM sammAmicchattassa adhAtiseyahidipattayaM / / F 716. sammattassa jahaNNao jahANise o jahAparUvido, tIe ceva parUvaNAe aNUmAhiyAe sammAmicchattaspta vi payadanahaSNasAmiyo parUveyavyo / Navari savvukassasammattaddhAe carimasamae sammattassa Niruddha jahaNNasAmittaM jAdaM / evamettha puga vidiyachAvAhikAlabhaMtare aMtomuhuttAvasese sammAmicchattaM paDivaNNassa tappAoggukassaMtomuhuttamettasammAmiccha naddhAe carimasamayammi payadajahaNNasAmitaM hoi tti etio ceva viseso| rahane para sAsAdanameM le jAkara phira mithyAtvameM le jAyA gayA thA aura taba mithyAtvake prathama samayameM ukta jaghanya svAmitva prApta karAyA gayA thaa| kintu samayaktvakA udaya mithyAtva guNasthAnameM sambhava nahIM hai, isaliye jisa jIvako samyaktvakI apekSA niSekasthitiprApta aura udayasthitiprAta dravyakA jaghanya svAmitva prApta karAnA ho use upazamasamyaktvakA kAla pUrA honepara tatprAyogya utkRSTa saMklezanake sAtha veskasamyaktvameM le jAya / isa prakAra jaba yaha jIva vedakasamyaktvako prApta karatA hai taba isake ukta vedakasamyaktvake prathama samaya meM javanya svAmitva hotA hai| yahA~ samyaktvakI kama se kama udIraNA prApta karane ke liye tatprAyogya utkRSTa saMklezake sAtha vedakasamyaktva prApta karAyA gayA hai / $ 715. aba samyaktvake yathAniSekasthitiprApta dravyake jaghanya svAmitvake samAna hI samyagmithyAtvake yathAniSekasthitiprApta dravyakA javanya svAmitva hai yaha batalAneke liye AgekA sUtra kahate haiM- * samyaktvake jaghanya yathAniSekasthitiprApta dravyakI jisa prakAra prarUpaNA kI hai usI prarUpaNAke anusAra koI eka jIva sampagmithyAtvako prApta huaa| phira jaba vaha samyammithyAtvake utkRSTa kAlake antima samayameM vidyamAna rahatA hai taba vaha samyagmithyAtvake yathAniSekasthitiprApta dravyakA jaghanya svAmI hai| $716. jisa prakAra samyaktvake jaghanya yathAniSeka dravyakA prarUpaNa kiyA, nyUnAdhikatAse rahita usI prarUpaNAke anusAra samyagmithyAtvake prakRta jaghanya svAmitvakA bhI kathana karanA cAhiye / kintu itano vizeSatA hai ki samyaktvake sarvotkRSTa kAlake antima samayameM samyaktvakA prakRta jaghanya svAmitva prApta huA thaa| kintu yahA~ para dUsare chayAsaTha sAgarake bhItara antarmuhUrta kAlake zeSa rahane para samyagmithyAtvako prApta hue jIva ke samyagmithyAtvake tatprAyogya utkRSTa antarmuhUrta kAlake antima samayameM prakRta jaghanya svAmitva hotA hai, itanI hI vizeSatA hai| vizeSArtha-samyagmithyAtvake yathAniSekasthitiprApta dravyake jaghanya svAmitvako prApta karane ke liye aura saba vidhi samyaktva prakRtike samAna jAnanA cAhiye / kintu yahA~ itanI vizeSatA Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 438 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 * sammAmicchattassa jahaNNayaM NiseyAdo udayAdo ca hidipattayaM kassa ? 6717. sugamamedaM pucchAsutaM / * uvasamasammattapacchAyadassa paDhamasamayasammAmicchAihissa tappAtro gguksssNkilihss| 718. sugamamedaM sutaM / * aNaMtANubaMdhINaM NiseyAdo adhANiseyAdo ca jahaeNayaM hidipattayaM kassa ? 6 716. sugamamedaM pucchAvakkaM / OM jo eiMdiyaDhidisaMtakammeNa jahaeNaeNa paMciMdie go| aMtomuhutteNa sammattaM paDivaeNo / aNaMtANubaMdhiM visaMjoittA puNo paDivadido / rahassa hai ki dUsare chayAsaTha sAgarameM jaba antarmuhUrta kAla zeSa raha jAya taba isa jIvako samyagmithyAtva guNasthAnameM le jAya / aura vahA~ jaba usakA antima samaya prApta ho taba prakRta jaghanya svAmitva kahanA cAhiye / samyagmithyAtvakA udaya samyagmithyAtva guNasthAna meM hI hotA hai, isaliye to ise ukta guNasthAnameM le gaye haiN| tathA samyagmithyAtva guNasthAnameM jitanA sthAna Upara jAkara prakRta jaghanya svAmitva prApta hotA hai utane gopucchavizeSoMko kama karaneke liye yaha svAmitva samyagmithyAtva guNasthAna ke prathama samayameM na batalAkara usake antima samayameM batalAyA hai / * samyagmithyAtvake niSekasthitiprApta aura udayasthitidravyaprApta dravyoMkA jaghanya svAmI kauna hai| 6 717. yaha pRcchAsUtra sugama hai| * jo upazamasamyaktvase pIche Akara tatmAyogya utkRSTa saMklezase yukta prathama samayavartI samyagmithyAdRSTi jIva hai vaha ukta sthitiprApta dravyoMkA jaghanya svAmI hai| 6718. yaha sUtra sugama hai| vizeSArtha-isa AzayakA sUtra aneka bAra A cukA hai, isaliye vahA~ jisa prakAra varNana kiyA hai usI prakAra prakRtameM bhI karanA caahiye| kintu samyagmithyAtvakA udaya mizra guNasthAnameM hI hotA hai, isaliye upazamasamyaktvase cyuta hone para isa jIvako samyagmithyAtva guNasthAnameM hI le jAnA cAhiye, yahA~ itanI vizeSatA hai| zeSa kathana sugama hai / ___* anantAnubandhiyoMke jaghanya niSekasthitiprApta aura yathAnikasthitiprApta dravyoMkA svAmI kauna hai ? 6716. yaha pRcchAsUtra sugama hai| * jisane ekendriyake yogya jaghanya sthitisatkarmake sAtha paMcendriyoM meM utpanna hokara aura antarmuhUrtameM samyaktvako prApta karake anantAnuvandhIkI visaMyojanA kii| Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] padesavihattIe dvidiyacUliyAe sAmittaM 439 kAleNa saMjoeUNa sammattaM pddivenno| vechAvahisAgarovamANi aNupAliyUNa micchattaM go tassa AvaliyamicchAihissa jahaeNayaM NiseyAdo adhANiseyAyo ca hivipattayaM / 720. eidiyadvidisaMtakammassa jahaNNayassetthAlaMbaNamaNuvajogI, aNatANuvaMdhi visaMjoyaNAe NissaMtIkariya puNo paDivAdeNa airahassakAlapaDibaddheNa saMjoiya paDivaNNavedayasammattammi aMtomuttamettaNavakabaMdhaM ghetaNa paribhamidavechAvahisAgarovamajIvammi sAmittavihANAdo ? Na esa doso, sesakasAyaNaM juttAvatthAe adhApavatteNa samadvidisaMkamabahuttaNivAraNa tdbhuvgmaado| Na ca samahidisaMkamassa jahANiseyahidipattayattAbhAvamavalaMbiya paJcavaha yaM, jahANisittasarUveNa samahidIe saMketassa padesagassa thaabhaavaavirohaado| tamhA guNidakammaMsio vA khavidakammaMsio vA eIdiyajahaNNahidisaMtakammeNa saha gado asaNNipaMcidiesu tappAaoggajahaNNaMtomuhuttamettanIviemuvavajjiya samayAviroheNa devesuvavaNNo / tado aMtomuhutteNa sammattaM ghettUNa aNaMtANubaMdhiM visaMjoitA puNo aMtomuhutteNa saMjutto hodUNa sabarahasseNa phira jo samyaktvase cyuta hokara aura anantAnubandhIkA saMyojana karake ati zIghra samyaktvako prApta huaa| phira jo do chayAsaTha sAgara kAla taka samyaktvakA pAlana karake mithyAtvameM gyaa| use vahA~ gae jaba eka Avali kAla hotA hai taba vaha jIva jaghanya niSekasthitiprApta aura yathAniSekasthitiprApta dravyoMkA svAmI hai| 6720. zaMkA-prakRtameM ekendriyake yogya jaghanya sthitisatkarmakA Alambana karanA anupayogI hai, kyoMki visaMyojanA dvArA anantAnubandhIko niHsattva karake phira samyaktvase cyuta hokara aura svalpa kAladvArA anantAnubandhIse punaH saMyukta hokara jo vedakasamyaktvako prApta huA hai aura jisane antarmuhUrtapramANa navaka samayaprabaddhoMko grahaNa karake do chayAsaTha sAgara kAla taka paribhramaNa kiyA hai usake prakRta jaghanya svAmitvakA vidhAna kiyA hai| isa zaMkAkA Azaya yaha hai ki jaba ki visaMyojanAke bAda punaH saMyukta hone para do chayAsaTha sAgarake bAda prakRta jaghanya svAmitva kahA hai taba isa jIvako prArambhameM ekendriyake yogya jaghanya satkarmavAlA batalAnekI koI AvazyakatA nahIM hai ? samAdhAna--yaha koI doSa nahIM hai, kyoMki jaba yaha jIva anantAnubandhIse punaH saMyukta hotA hai taba adhaHpravRttasaMkramaNake dvArA isameM zeSa kaSAyoMkA bahuta samasthitisaMkrama na prApta ho etadartha ukta bAta svIkAra kI hai| yadi kahA jAya ki jo zeSa kaSAyoMkA samasthitisaMkrama huA hai usameM yathAniSekasthitipanA nahIM pAyA jAtA hai so aisA nizcaya karanA bhI ThIka nahIM hai, kyoMki yathAniSekarUpase samasthitimeM jo dravya saMkrAnta hotA hai use yathAniSekasthitirUpa mAnanemeM koI bAdhA nahIM AtI / isaliye guNitakamAMza yA kSapitakAMza jo jIva ekendriyake yogya jaghanya sthitisatkarma ke sAtha tatprAyogya jaghanya antarmuhUrtapramANa AyuvAle asaMjJiyoMmeM utpanna hokara yathAvidhi devoMmeM utpanna huaa| tadanantara antarmuhUrtameM samyaktvako prApta karake aura anantAnubandhIkI Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihasI 5 kAleNa sammattaM pddivnnnno| vechAvahisAgarovamANi samayAviroheNa samattamaNupAliya tadavasANe miccha gado tassAvaliyamicchAihissa payadajahaNNasAmittaM hoi / tato paraM sesakasAyANaM samahidisaMkameNa paDicchidabahudabAvaDANeNa jhnnnnbhaavaannuvvttiido| OM udayaDidipattayaM jahaeNayaM kassa ? 6 721. aNatANubaMdhigrahaNamihANuvaTTade / sesaM sugamaM / 8 eiMdiyakammeNa jahaNNaeNa tasesu bhaagdo| tamhi saMjamAsaMjamaM saMjamaM ca bahuso lakSNa cattAri vAre kasAe uvasAmittA eiMdie gayo / asaMkhejANi vassANi acchiyUNa uvasAmayasamayapabaddha su galidesu visaMyojanA karake phira antarmuhUrtameM anantAnubandhIse saMyukta hokara ati svalpa kAladvArA samyaktvako prApta huaa| phira do chayAsaTha sAgara kAla taka yathAvidhi samyaktvakA pAlana karake antameM mithyAtva meM gayA usake mithyAtvameM gaye eka zrAvali kAlake antameM prakRta jaghanya svAmitva hotA hai| eka Avali kAla ke bAda jaghanya svAmitva kyoM nahIM hotA isakA kAraNa yaha hai ki eka Avali ke bAda zeSa kaSAyoMkA samasthitisaMkramaNa hokara anantAnubandhImeM bahuta dravya prApta ho jAtA hai, ataH jaghanyapanA nahIM bana sktaa| vizeSArtha-yahA~ anantAnubandhIke niSekasthitiprApta aura yathAniSekasthitiprApta dravyakA jaghanya svAmI batalAyA hai| jise yaha svAmitva prApta karAnA hai usakA prArambhameM ekendriyake yogya jaghanya sthitisatkarmavAlA honA atyanta Avazyaka hai, kyoMki isase visaMyojanAke bAda jaba yaha jIva anantAnubandhIse punaH saMyukta hotA hai taba isake samasthitisaMkramaNa adhika nahIM pAyA jAtA hai| yadi aisA na mAnakara isake sthitisatkarmako saMjJIke yogya mAna liyA jAtA to isase niSekasthitiprApta aura yathAniSekasthitiprApta dravya bahuta ho jAtA aura taba ukta dravya ko jaghanya prApta karanA sambhava na hotaa| yahI kAraNa hai ki prakRtameM ekendriyake yogya jayanya sthiti satkarmavAle jIvako grahaNa karake prakRta jaghanya svAmitva grahaNa kiyA gayA hai| phira bhI yaha vacana upalakSaNarUpa hai jisase yahA~ aisA jIva bhI liyA jA sakatA hai jisakA sthitisatkarma adhikase adhika sAdhika do chayAsaTha sAgarapramANa ho, kyoMki jisa sthala para jAkara jaghanya svAmitva prApta karanA hai usase eka samaya kama sthitike rahate hue saMyukta avasthAmeM samasthitisaMkramaNake dvArA niSekasthitiprApta aura yathAniSekasthitiprApta dravyake adhika honekA Dara nahIM hai / zeSa kathana sugama hai| * udayasthitiprApta dravyakA jaghanya svAmI kauna hai ? 6721. isa sUtrameM 'aNaMtANubaMdhi' isa padakA grahaNa karanA cAhiye, kyoMki yahA~ usakI anuvRtti pAI jAtI hai| zeSa kathana sugama hai| * jo koI eka jIva ekendriyake yogya jaghanya satkarma ke sAtha basoM meM AyA / vahA~ saMyamAsaMyama aura saMyamako bahutabAra prApta karake aura cAra bAra kaSAyoMkA upazama karake ekendriyoM meM gyaa| vahA~ asaMkhyAta varSoM taka rahakara upazAmakasambandhI samayaprabaddhoMke gala jAne para paMcendriyoM meM gayA / vahA~ antarmuhUrtameM anantAnu Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 441 gA0 22 } padesavihattIe dvidiyacUliyAe sAmittaM paMciMdiesu gdo| aMtomuhutteNa aNaMtANubaMdhi visaMjojittA tado saMjoeUNa jahaeNaeNa aMtomuhuttaNa puNo sammattaM laddhaNa vechAvahisAgarovamANi aNaMtANubaMdhiNo gAlidA / tado micchatta gado tassa AvaliyamicchAihissa jahaNNayamudayahidipattayaM / / 6 722. Na ettha puNo vi visaMjoijamANANamaNatANubaMdhINaM khavidakammaMsiyattaM Niratthayamidi AsaMkaNijjaM, saMjutAvatthAe sesakasAehito paDichinjamANadavvassa jahaNNIkaraNeNa phlovlNbhaado| tamhA jo jIvo eidiyajahaNNapadesasaMtakammega saha tasesu Agado / tattha ya saMnamAsaMjamAdINamasaI labheNa cadukkhutto kasAyANamuvasAmagAe ca guNase visarUveNa bahudavvagAlaNaM kAUNa puNo eidiema palidovamAsaMkhejabhAgamenakAlamacchiya giggAlidovasAmayasamayapabaddho samayAvirohaNa paMciMdirasuvavajjiya aMtomuhutteNa sammattaggahaNapurassaramaNaMtANubaMdhi visaMjoiya saMjutto sabalahaM sammatapaDilaMbheNa vechAvahisAgarovamANi adhahidIe gAliya paDivadido tassa AvaliyamicchAihissa payadajahaNNasAmina hoi ti siddhaM / vandhIkI visaMyojanA karake tadanantara usase saMyukta ho jaghanya antarmuhUrtakAla dvArA phirase samyaktvako prApta karake do chayAsaTha sAgara kAla taka anantAnubandhiyoMko galAtA rahA / tadanantara mithyAtvameM gyaa| use vahA~ gaye jaba eka Avali kAla hotA hai taba vaha udayasthitiprApta dravyakA jaghanya svAmI hai| 722. yadi yahA~ aisI AzaMkA kI jAya ki jaba anantAnubandhiyoMkI visaMyojanA honevAlI hai taba unheM pUrva meM hI kSapitakAMza batalAnA nirarthaka hai to aisI AzaMkA karanA ThIka nahIM hai, kyoMki saMyukta avasthAmeM anantAnubandhImeM zeSa kaSAyoMkA dravya jaghanya hokara prApta hotA hai, isaliye isakI saphalatA hai| ataH jo jIva ekendriyake yogya jaghanya satkarmake sAtha trasoMmeM AyA aura vahA~ saMyamAsaMyamAdikakI anekabAra honevAlI prApti dvArA aura cAra bAra huI kaSAyoMkI upazAmanA dvArA guNazreNirUpase bahuta dravyako galAkara phira ekendriyoMmeM palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAla taka rahakara aura vahA~ upazAmakasambandhI samayaprabaddhoMko galAkara yathAvidhi paMcendriyoM meM utpanna huaa| phira antarmuhUrtameM samyaktvako grahaNa karake anantAnubandhiyoMkI visaMyojanA kii| phira usase saMyukta hokara aura atizIghra samyaktvako prApta karake adhaHsthiti dvArA do chayAsaTha sAgarapramANa sthitiyoMko galAkara mithyAtvako prApta huA usake mithyAtvako prApta hue eka Avali kAlake hone para prakRta jaghanya svAmitva hotA hai yaha bAta siddha hotI hai| vizeSArtha--yahA~ pUrvameM kSapitakAzakI vidhi batalAkara phira anantAnubandhIkI visaMyojanA karAI gaI hai| isa para zaMkAkArakA yaha kahanA hai ki jaba Age calakara anantAnubandhIkI visaMyojanA honevAlI hI hai taba pUrva meM kSapitakamAMzapaneke vidhAna karanekI kyA saphalatA hai / isakA jo samAdhAna kiyA hai usakA Azaya yaha hai ki kSapitakAzakI vidhi anya kaSAyoM Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 442 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [padesavihattI 5 OM bArasakasAyANaM NiseyahidipattayamudayahidipattayaM ca jahaeNayaM rrrrrrra 6 723. sugama / (r) jo upasaMtakasAo so mado devo jAdo tassa paDhamasamayadevassa jahaNaNayaM NiseyahidipattayamudayahidipattayaM ca / 6 724. edassa muttassattho udayAdo jahaNNajhINahidiyasAmittasuttasseva vkkhaanneyvyo| gavari ettha paDhamasamayasAmittavihANaM sAhippAo micchattasseva vttvo| * adhANiseyahidipattayaM jahaeNayaM kassa / 6 725. sugamaM / * abhavasiddhiyapAoggeNa jahaNNaeNa kammeNa tasesu uvavaraNo / tattha tappAoggukkassahidi baMdhamANassa jaddehI AvAhA tAvadimasamae tassa jahaeNayamadhANiseyahidipattayaM / aikkate kAle kammahidiaMto saI pi taso Na aasii| para bhI lAgU hotI hai| isase yaha lAbha hotA hai ki jaba yaha jIva anantAnubandhIse saMyukta hotA hai taba anya kaSAyoMkA kama dravya anantAnubandhIrUpase saMkramita hotA hai / zeSa kathana sugama hai / * bAraha kaSAyoMke niSekasthitimApta aura udayasthitiprApta dravyakA jaghanya svAmI kauna hai| 6723. yaha sUtra sugama hai ? * jo upazAntakaSAya jIva marakara deva huA hai vaha prathama samayavartI deva niSekasthitiprApta aura udayasthitiprApta dravyakA jaghanya svAmI hai| 724. jisa prakAra udayase jhInasthitiviSayaka svAmitva sUtrake arthakA vyAkhyAna kiyA hai usI prakAra isa sUtrake artha kA vyAkhyAna karanA caahiye| kintu yahA~ jo prathama samayameM svAmitvakA vidhAna kiyA hai so mithyAtvake samAna isakA abhiprAya sahita vyAkhyAna karanA caahiye| * yathAniSekasthitiprApta dravyakA jaghanya svAmI kauna hai ? 6725. yaha sUtra sugama hai| * abhavyoMke yogya jaghanya satkarmake sAtha jo trasoMmeM utpanna huA hai| kintu isake pUrva karmasthitipramANa kAlake bhItara jo eka bAra bhI trasa nahIM huA hai| phira vahA~ tatyAyogya utkRSTa sthitiko vA~dhate hue jitanI AbAdhA hotI hai usake antima samayameM vaha yathAniSekasthitiprApta dravyakA jaghanya svAmI hai| Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] padesavihattIe TThidiyacUliyAe sAmittaM 9 726. edassa suttassattho buccade / taM jahA - jo jIvo savvAvAsayavisuddhIe maNigodesu kammahidimaNupAliya abhavasiddhiyapAoggajahaNapadesasaMtakammaM kAUNa teNa saha saNipaMcidie uvaNNo / eso ca jIvo akate kAle kammahidIe anyaMtare saI pitaso Na AsI kammadvidivyaMtare tasapajjAya pariNAme ko doso ce 1 eiMdiya jogAdo asaMkhejjaguNatasakAiyajogeNa tasthuSpajjiya bahudavvasaMcayaM kuNamANassa NiruddhadvidIe jahaNNajahANiseyANupattido sadaMsaNAdo / tasakAiesa AgaMtUna sammattappatti saMjamAsaM jamAdiguNa seDhiNijjarAhiM payadaNiseyassa jahaNNIkaraNavAvAreNacyamANassa lAho dIsai ti NAsaMkaNijjaM, okaDDukkaDaNabhAgahArAdo jogaguNAgArassa asaMkhejjaguNateNa aghANiseyadavvassa tattha NijjarAdo Ayassa bahutadaMsaNAdo | tamhA akkate kAle kammadvidianyaMtare tasapajjAyapaDiseho saphalo ci siddhaM / .9 9 727, ettha kamma hidi tti bhaNide palidovamassa asaMkhejjadibhAgeNa bhahiyaei diyakamma hidIe gahaNaM kAyavvaM, sesakampaDidiavalaMbaNe payadovajo giphala visesAvalaMbhAdo / jai evaM pacchA vi tasabhAvapatthaNA NiratthiyA ti Na paJcavaTa e, 443 6726. aba isa sUtrakA artha kahate haiM / jo isa prakAra hai- jo jIva samasta AvazyakoM kI vizuddhike sAtha sUkSmanigodiyoM meM karmasthitipramANa kAla taka rahA aura abhavyoM ke yogya jaghanya satkarma ko prApta karake usake sAtha saMjJI paMcendriyoMmeM utpanna huA / kintu yaha jIva isake pUrva karmasthitipramANa kAlake bhItara eka bAra bhI trasa nahIM huA / zaMkA - karmasthiti kAlake bhItara trasa paryAyake yogya pariNAmoMke honemeM kyA doSa hai ? samAdhAna ekendriyake yogase asaMkhyAtaguNe trasakAyikoM ke yoga ke sAtha soMmeM utpanna hokara bahuta dravyakA saMcaya karanevAle jIvake vivakSita sthitimeM jaghanya yathAniSekakI prApti nahIM ho sakatI hai / yahI bar3A doSa hai jisase isa jIvako karmasthiti kAlake bhItara trasoMmeM nahIM utpanna karAyA hai / yadi aisI AzaMkA kI jAya ki trasakAyikoM meM Akara samyaktvakI utpatti aura saMyama saMyama Adike nimittase honevAlo guNazreNinirjarAtroMke dvArA prakRta niSekako jaghanya karane meM lage hue jIvake lAbha dikhAI detA hai so aisI AzaMkA karanA bhI ThIka nahIM hai, kyoMki apakarSaNa- utkarSaNarUpa bhAgahArase yogakA guNakAra asaMkhyAtaguNA honeke kAraNa yathAniSeka dravyakI vahA~ nirjarAkI apekSA Aya bahuta dekhI jAtI hai, isaliye pichale bIte hue samaya meM karmasthiti bhItara paryAyakA niSedha karanA saphala hai yaha siddha hotA hai / 1727. yahA~ sUtrameM jo 'karmasthiti' kA nirdeza kiyA hai so usase palya ke asaMkhyAtaveM bhAgase adhika ekendriyake yogya karmasthitikA grahaNa karanA cAhiye, kyoMki zeSa karmasthitikA avalambana karane para prakRta meM upayogIrUpase usakA koI vizeSa lAbha nahIM dikhAI detA hai| yadi aisA hai to ekendriya paryAyase nikalaneke bAda bhI pIchese trasaparyAyameM utpanna karAnA nirarthaka hai Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe / [ padesavihattI 5 ukaDaNANibaMdhaNalAssa tomuhuttapaDibaddhassa tattha daMsaNAdoti jANAvaNahamedamoiNaM 'tattha tappA oggamukassahidiM baMdhamANassa' iccAdi / tatthuppaNNapaDhamasamae ceva tappA oggukassasaMkileseNa tappA oggukassadvidimaMtomuhuttamAcAhaM kAUNa baMdha | evaM baMdhamANasa jadehI esA tappA oggukkassiyA AvAhA tettiyamettakAlamukkaDDaNAe vAvadasya tassa tAvadimasamayatasassa payadajahaNNasAmittaM hoi tti eso edassa bhAvattho, uvari samitAtrihANaM pi tattha tasakAiyaNavagabaMdhassAvadvANAdo | ettha saMcayAdiparUvaNA jANiya kAyavvA / * evaM purisaveda-hassa radda-bhaya dugaMchANaM / 444 so aisA nizcaya karanA bhI ThIka nahIM hai, kyoMki eka antarmuhUrta kAla taka honevAlA utkarSaNanimittaka lAbha vahA~ dekhA jAtA hai / aura isI bAta ke batalAneke liye sUtra meM 'tattha tappA oggamukkassaTThidiM baMdhamANassa' ityAdi vAkya kahA hai / soMmeM utpanna honeke prathama samaya meM hI taprAyogya utkRSTa saMklezake dvArA tadyogya utkRSTa sthitiko bA~dhatA hai jisakA AbAdhA kAla antarmuhUrta pramANa hotA hai / isa prakAra bandha karanevAle isa jIvake tadyogya jitanI utkRSTa bAdhA hotI hai utane kAla taka utkarSaMNa meM lage hue isa sajIvake antima samayameM prakRta jaghanya svAmitva hotA hai yaha isa sUtra kA bhAvArtha hai / isake Age svAmitvakA vidhAna isaliye nahIM kiyA hai, kyoMki vahA~ kAyikake navakabandhakA sadbhAva pAyA jAtA hai / yahA~ para saMcaya AdikI prarUpaNA jAnakara kara lenI cAhie / / vizeSArtha- Azaya yaha hai ki abhavyoM ke yogya jaghanya satkarma karaneke liye pahale isa jIvako palpake asaMkhyAtaveM bhAgase adhika karmasthitipramANa kAla taka sUkSma ekendriyoM meM rahane de / tathA isakA ekendriyoMmeM rahanekA jo kAla hai usa kAlake bhItara ise trasoMmeM utpanna karAnA yukta nahIM hai, kyoMki isase lAbhake sthAna meM hAni adhika hai| lAbha to yaha hai ki parSaNa- utkarSaNake dvArA prakRta niSekakA dravya uttarottara kama hotA jAtA hai para jitanA yaha dravya kama hotA hai usase bahuta adhika nyUtana dravya usameM prApta hotA rahatA hai, kyoMki apakarSaNa- utkarSaNa guNakAra se yogaguNakAra asaMkhyAtaguNA bar3A hai isaliye jaba taka abhavyake yogya jaghanya dravya nahIM hotA taba taka ise ekendriyoM meM hI rahane de| phira vahA~se nasoMmeM utpanna karAve, yahA~ utpanna hone para tadyogya utkRSTa saMklezase tadyogya utkRSTa bAdhA prApta karaneke liye utkRSTa sthitibandha karAve | phira bAdhA ke antima samayameM prakRta jaghanya svAmitva prApta kare / abAdhA ke antima samaya meM prakRta jaghanya svAmitva prApta karAne meM do lAbha haiN| eka to paryAya meM Ane para jitane sthAna Upara jAkara jaghanya svAmitva prApta huA hai utane gopucchavizeSoMkI hAni dekhI jAtI hai| aura dUsare udayAvatike sivA utane kAla taka utkarSaNa hotA rahatA hai, jisase prakRta niSekakA dravya uttarottara sUkSma hotA jAtA hai / isa prakAra bAraha kaSAyoMke yathAniSekasthitiprApta dravyakA jaghanya svAmI kauna hai isakA vicAra kiyA / * isI prakAra puruSaveda, hAsya, rati, bhaya aura jugupsA ke viSaya meM bhI jAnanA cAhiye | Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] padesavihattIe dvidiyacUliyAe sAmittaM 6 728. jahA bArasakasAyANaM tiNha pi hidipattayANaM jahaNNasAmittaM parUvidaM tahA edesi pi kammANaM parUveyavvaM, visesAbhAvAdo / 8 itthi-Navu sayaveda-aradi-sogANamadhANiseyAdo jahaeNayaM hidipattayaM jahA saMjalaNANaM tahA kAyavvaM / 726. abhavasiddhiyapAoggajahaNNapadesasaMtakammeNa saha tasakAiesuppAiya AbAhAcarimasamae sAmittavihANeNa visesAbhAvAdo / * jamhi adhANiseyAdo jahaeNayaM dvidipattayaM tamhi ceva NiseyAdo jahaeNayaM hidipattayaM / $ 730. sugamamedamappaNAsutaM, puvillAdo avisiparUvaNattAdo / 8 udayahidipattayaM jahA udayAdo jhINahidiyaM jahaeNayaM tahA Ni ravayavaM kAyavvaM / $ 731. sugamamedamappaNAsuttaM / evaM jahaNNasAmittaM samattaM / 6728. jisa prakAra bAraha kaSAyoMke tInoM hI sthitiprApta dravyoMke jaghanya svAmitvakA kathana kiyA hai usI prakAra pUrvokta karmoM ke viSayameM bhI jAnanA cAhiye, kyoMki inake kathanameM koI vizeSatA nahIM hai| * strIveda, napusakaveda, arati aura zokake jaghanya yathAniSekasthitiprApta dravyakA kathana saMjvalanoMke samAna karanA caahie| 726. kyoMki donoM sthaloMmeM abhavyoMke yogya jaghanya satkarma ke sAtha trasakAyikoMmeM utpanna hokara AbAdhAke antima samayameM svAmitvakA vidhAna kiyA hai, isalie unake kathanameM koI vizeSatA nahIM hai| * ukta karmoMkA jisa sthalapara jaghanya yathAniSekasthitiprApta dravya hotA hai usI sthalapara jaghanya nipekasthitiprApta dravyakA bhI kathana karanA caahiye| 6730. yaha arpaNAsUtra sugama hai, kyoMki isakA vyAkhyAna pUrvokta sUtrake vyAkhyAnake samAna hai| * tathA ukta karmoM ke jaghanya udayasthitiprApta dravyakA sampUrNa kathana udayase jhInasthitivAle jaghanya dravyake samAna karanA cAhiye / 6 731. yaha arpaNAsatra sugama hai| ima prakAra jaghanya svAmitvakA kathana samApta huaa| Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 446 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 * appaabhuaN| 5 732. sugamamedamahiyArasaMbhAlaNasuttaM / taM ca duvihaM jahaNNukkassabheeNa / tatthukassappAbahuaparUvaNamuttarasuttAraMbho * savvapayaDINaM savvatthovamukassayamaggahidipattayaM / 6733. kudo ? ukkassajogeNa baddheyasamayapabaddhe aMgulassAsaMkhe0bhAgeNa khaMDide tattheyakhaMDapamANatAdo / * ukkassayamadhANiseyahidipattayamasaMkhejaguNaM / 6 734, ettha guNagArapamANamokaDDukkaDDaNabhAgahArapaduppaNNakammaDidiNANAguNahANisalAgaNNoNNabhattharAsimetaM / Navari tiNNivedacadusaMjalaNANaM tappAoggasaMkhejarUbovaTTidaaMgulassAsaMkhe0bhAgameto gunngaaro| etthovaTTaNaM Thaviya sissANaM guNagArabisao paDiboho kAyavyo / 8 Niseyahidipattayamukkassaya visesAhiyaM / / 735. kettiyametteNa ? okaDDukkaDDaNAhiM gaMtUNa puNo vi tattheva padidadavya * aba alpavahutvakA adhikAra hai| 732. adhikArakA nirdeza karanevAlA yaha satra sugama hai / vaha alpabahutva do prakArakA hai-jaghanya aura utkRsstt| aba inameMse utkRSTa alpabahutvakA kathana karaneke lie AgekA sUtra kahate haiM * saba prakRtiyoMkA utkRSTa agrasthitiprApta dravya sabase thor3A hai| 6733. kyoMki utkRSTa yogase bA~dhe gae eka samayaprabaddhameM aGgulake asaMkhyAtaveM bhAgakA bhAga denepara jo eka bhAga labdha aAve utanA isakA pramANa hai, isaliye yaha sabase thor3A hai| * usase utkRSTa yathAniSekasthitiprApta dravya asaMkhyAtaguNA hai| 6734. yahA~para apakarSaNa-utkarSaNa bhAgahArase karmasthitike bhItara prApta huI nAnAguNahAnizalAkAoMkI anyonyAbhyastarAziko guNA karanepara jo labdha Ave utanA guNakArakA pramANa hai / arthAt isa guNakAra se utkRSTa agrasthitiprApta dravyake guNita karanepara utkRSTa yathAniSekasthitiprApta dravya prApta hotA hai yaha isakA bhAva hai| kintu itanI vizeSatA hai ki aGgulake asaMkhyAtaveM bhAgameM tatprAyogya saMkhyAta aGkoMkA bhAga denepara jo labdha Ave utanA tIna veda aura cAra saMjvalanoMkI apekSA guNakAra hotA hai| yahA~para bhAgahArako sthApita karake ziSyoMko guNakAraviSayaka jJAna karAnA caahiye| * usase utkRSTa niSekasthitiprApta dravya vizeSa adhika hai / 6 735. zAMkA-kitanA adhika hai ? samAdhAna-apakarSaNa-utkarSaNake dvArA jo dravya vyayako prApta hotA hai usa . Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] meNa / taM bhAgahAro / puNa ho / padesa vittIya dvidiyacUliyAe appAbahuaM adhANiseyadavvassa asaMkhe 0 bhAgamettaM / tassa paDibhAgo okaDDukaDDuNa * udayahidipattayamukkassayamasaMkhejja guNaM / $ 736. kudo ? savvesiM kammANaM guNaseDigovucchodaeNa pattakarasabhAvattAdo / ettha guNagAro sammattassa aMgulassa asaMkhedibhAgo / lohasaMjalajassa saMkhejjaruvaguNidadivaDUguNahANimetto / tiNNisaM jalaNa-tivedANaM tappA oggapa lidovamA saMkhejjadibhAgametto / sesakammANamasaMkhejjapalidovamapaDhamavaggamUlametto / etthovaTTaNaM Thaviya sissANaM paDivoho kAvvo / evamukassappAbahuyaM samattaM / * jahaNNayANi kAyavvANi 1737. eto uvari jahaNNadvidipattagANamappAbahuaM kAyavvamidi bhaNidaM * savatthavaM micchattassa jahaNaNayamaggahidipattayaM / 3 738. kiM kAraNaM ? egaparamANupamANattAdo | 447 phirase vahA~ prApta honepara jitanA isakA pramANa hai utanA adhika hai kintu yaha yathAniSekasthitiprApta dravyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / usakA pratibhAga apakarSaNa- utkarSaNa bhAgahAra hai I * usase utkRSTa udayasthitiprApta dravya asaMkhyAtaguNA hai / 6736. kyoMki sabhI karmoM ke guNazreNigopucchA ke udayase isa utkRSTa dravyakI prApti hotI hai, isalie yaha utkRSTa niSekasthitiprApta se bhI asaMkhyAtaguNA hai / yahA~ samyaktvakA guNakAra aGgulake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| lobhasaMjvalanakA guNakAra saMkhyAta aGkoM se guNita Der3ha pramANa hai| tIna saMjvalana aura tIna vedoM kA guNakAra tadyogya palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / tathA zeSa karmoM kA guNakAra palyake asaMkhyAta prathama vargamUlapramANa hai / yahA~ para bhAgahArako sthApita karake ziSyoM ko pratibodha karAnA cAhiye / isa prakAra utkRSTa alpabahutva samApta huA / * aba jaghanya alpabahutvakA kathana karanA cAhiye / 9 737. aba isase Age jaghanya sthitiprApta dravyoM ke alpabahutvakA kathana karanA cAhiye, yaha isa sUtra kA tAtparya hai / * mithyAtvakA jaghanya agrasthitiprApta dravya sabase thor3A hai / 6738. kyoMki isa pramANa eka paramANu hai / Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 8 jahaNaNayaM NiseyahidipattayaM aNaMtaguNaM / 6 736. kudo ? aNaMtaparamANupamANattAdo / OM jahaeNayamudayahidipattayamasaMkhejaguNaM / 6 740. kathamedesimuvasamasammAidvipacchAyadapaDhamasamayamicchAihiNodIridAsaMkhejalogapaDibhAgiyadavvapaDibaddhatteNa samANasAmiyANamaNNoNNamavekkhiya asaMkhejaguNahINAhiyabhAvo tti NAsaMkaNijjaM, samANasAmiyatte vi davavisesAvalaMbaNeNa tahAbhAvAvirohAdo / taM jahA-Niseyahidipattayassa ahiyArahidIe aMtaraM karemANeNa uvarimukaDDidapadesA puNo saMkilesavaseNAsaMkhejalogapaDibhAeNodIridA sAmittavisaIkayA udayAdo jahaNNahidipatayassa puNa aMtokoDAkoDImettovarimAsesahidIhito okaDDiya udIridasavvaparamANu sAmittapaDiggahiyA * tado jai vi ekammi ce uddese doNhaM sAmittaM saMjAdaM to vi NANeyaNiseyapaDibaddhatteNa asaMkhejaguNahINAhiyabhAvo Na virujjhade / ettha guNayArokaDDukkaDDaNabhAgahArovaTTidadivaDaguNahANivaggametto / ~~~~~~~~~~ * usase jaghanya niSekasthitiprApta dravya anantaguNA hai / $ 739. kyoMki isakA pramANa ananta parAmANu hai| * usase jaghanya udayasthitiprApta dravya asaMkhyAtaguNA hai| 6740. zaMkA-jaba ki upazamasamyaktvase pIche Akara prathama samayavartI mithyAdRSTi jIva asaMkhyAta lokakA bhAga dekara jitane dravyakI udIraNA karatA hai usakI apekSA ina donoMkA svAmI samAna hai taba phira inameMse ekako asaMkhyAtaguNA hIna aura dUsareko asaMkhyAtaguNA adhika kyoM batalAyA hai ? samAdhAna-aisI AzaMkA karanA ThIka nahIM hai, kyoMki yadyapi inakA svAmI samAna hai tathApi dravyavizeSakI apekSA aisA honemeM koI virodha nahIM aataa| khulAsA isa prakAra hai-niSekasthitiprAptakI apekSAse antarako karanevAle jIvake dvArA vivakSita sthitike jina karmaparamANuoMkA utkarSaNa karake Upara nikSepa kiyA hai unameMse saMklezake kAraNa asaMkhyAta lokakA bhAga denepara jo labdha Ave utane ve hI karmaparamANu udIrNa hokara svAmitvake biSayabhUta hote haiM / kintu jaghanya udayasthitiprAptakI apekSA to antaHkor3Akor3IpramANa UparakI saba sthitiyoMmeMse apakarSaNa hokara udIraNAko prApta hue saba paramANu svAmitvarUpase svIkAra kiye gaye haiM, isaliye yadyapi eka hI sthalapara donoM sthitiprApta dravyoMkA svAmitva hotA hai to bhI eka sthitiprAptameM nAnA niSekoMke karmaparamANu haiM aura dUsaremeM eka niSekake karmaparamANu haiM, isalie inake parasparameM asaMkhyAtaguNe adhika aura asaMkhyAtaguNe hIna honemeM koI virodha nahIM AtA hai| yahA~ para apakarSaNa-utkarSaNa bhAgahArakA Der3ha guNahAnike vargameM bhAga denepara jo labdha Ave utanA guNakArakA pramANa hai| Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padesa vittIe TThidiyacUliyAe appA bahu * jaharaNayamadhANiseyadvidipattayamasaMkhejjaguNaM / 9 741. ettha guNagArapamANamasaMkhejjA logA tappA oggA saMkhejjaruvANi vA / kathamasaMkhejja logamettaguNayArupapattI ? uccade -- udaya hidipattayassa jahaNNadavve icchijjamANe diguNahANimettasamayapabaddhe Thatriya tersi okaDDukaDuNabhAgahAreNa paduppaNNA asaMkhejjA logA bhAgahArasarUveNa ThaveyanvA / evaM vide icchidadavtramAgacchai / jahANiseya dvidipattayassa puNa jahaNNadavvaM saMkhejjAvaliyamettasamayapabaddhe aMgulassa saMkhejjadibhAgeNakhaMDiya tattheyakhaMDamettaM hoi / edassovaNe ThavijjamANe saMkhejjAvaliyametasamayapavaddhANaM vedyAvadvisAgarotramanyaMtaraNANAguNahANiM viraliya viguNiya aNNoSNavbhattharAsimmi bhAgahArateNa uvide galida se sadavvamAgacchai / evaM ca savvadantramuvarimatokoDAkoDImettadvadivisesesu vihajjiya dvidamadhANiseya jahaNNasAmittavisaIkayagovacchapamANeNa kIramANaM divaguNahANipamANaM hoi ti divaDaguNahANI vi edassa bhAgahAro Thaaroat | evaM vide icchidadavyamAgacchai / puNo edammi puvvilladavvesaMkhejjA logA guNagAro Agacchai / 1742. ahavA jahANiseyadvidipattayassa vi asaMkhejjA logA bhAgahAro | gA0 22 ] * usase jaghanya yathAniSeka sthitiprApta dravya asaMkhyAtaguNA hai / 9741. yahA~ para guNakArakA pramANa asaMkhyAta loka hai yA tatprAyogya asaMkhyAta 446 zaMkA - asaMkhyAta lokapramANa guNakArakI utpatti kaise hotI hai ? samAdhAna - udayasthitiprApta jaghanya dravyako lAnekI icchAse Der3ha guNahAnipramANa samayaprabaddhoMko sthApita karake unake bhAgahArarUpase apakarSaNa- utkarSaMNa bhAgahArake dvArA utpanna kiye gaye asaMkhyAta lokoMko sthApita karanA cAhiye / isa prakAra sthApita karanepara icchita dravyakA pramANa jAtA hai / kintu yathAniSekasthitiprAptakA jaghanya dravya to saMkhyAta zrAvalipramANa samayaprabaddhoM meM aGgulake asaMkhyAtaveM bhAga kA bhAga denepara jo eka bhAga Ave utanA hotA hai / isakA bhAgahAra sthApita karanepara saMkhyAta AvalipramANa samayaprabaddhoM ke bhAgahArarUpase do chayAsaTha sAgara ke bhItara prApta huIM nAnA guNahAnizalAkAoMko viralana karake aura dUnA karake paraspara guNA karanese jo anyonyAbhyasta rAzi utpanna hotI hai use sthApita karanepara galakara jo dravya zeSa rahatA hai usakA pramANa A jAtA hai| isa prakAra Upara ke antaHkor3Akor3I pramANa sthitivizeSoM meM jo saba dravya vibhakta hokara sthita hai usake yathAniSekake jaghanya svAmitva ke viSayabhUta gopucchake barAbara hisse karanepara ve Der3ha guNahAnipramANa prApta hote haiM, isalie Der3ha guNahAniko bhI isake bhAgahArarUpase sthApita karanA caahie| isa prakAra sthApita karanepara icchita dravyakA pramANa A jAtA hai / phira isameM pUrvokta dravyakA bhAga denepara asaMkhyAta lokapramANa guNakAra prApta hotA hai / 6 742. athavA yathA niSekasthitiprApta dravyakA bhI asaMkhyAta lokapramANa bhAgahAra hotA hai, 57 Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 450 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ padesavihattI 5 kudo ? puvvaparUvidabhAgahAre saMte puNo vi okaDDaNamassiyUNuppaNNavechAvahisAgarovamabhaMtaraNANAguNahANisalAgANamasaMkhejjapalidovamapaDhamavaggamUlamettANaM aNNoNNabbhattharAsIe asaMkhejjalogapamANAe bhAgahArateNa pvesdsnnaado| tado edammi hehimarAsiNA ovaTTide tappAoggAsaMkhejjarUvametto guNagAro Agacchadi tti ghettavvaM / (r) evaM sammatta-sammAmicchatta-bArasakasAya-purisaveda hss-ri-bhyduguNchaannN| 743. jahA micchattassa jahaNNao appAbahugaAlAvo ko tahA sammattAdipayaDINaM pi aNaNAhimo kAyavyo, visesaabhaavaado| gavari sAmittANusAreNa guNayAraviseso jANiyavyo / * aNaMtANubaMdhINaM savvatthovaM jahaeNayamaggahidipattayaM / 6 744. sugamaM / * jahaNNayamadhANiseyahidipattayamaNaMtaguNaM / $ 745. ettha vi kAraNaM sugamaM / 8 jahaeNayaM NiseyahidipattayaM visesAhiyaM / kyoMki pUrvokta bhAgahArake rahate hue phira bhI apakarSaNakI apekSA do chayAsaTha sAgarake bhItara utpanna huI palyake asaMkhyAta prathama vargamUlapramANa nAnA guNahAnizalAkAoMkI asaMkhyAta lokapramANa anyonyAbhyasta rAzikA bhAgahArarUpase praveza dekhA jAtA hai| phira ise nIcekI rAzise bhAjita karanepara tatprAyogya asaMkhyAta aGkapramANa guNakAra AtA hai aisA yahA~ grahaNa karanA caahie| ___* isI prakAra samyaktva, samyagmithyAtva, bAraha kASAya, puruSaveda, hAsya, rati, bhaya aura jugupsA inakA bhI jaghanya alpabahutva kahanA cAhie / 743. jisa prakAra mithyAtvake jaghanya alpabahutvakA kathana kiyA hai nyUnAdhikatAke binA usI prakAra samyaktva Adi prakRtiyoMke alpabahutvakA bhI kathana karanA cAhie, kyoMki mithyAtvake kathanase inake kathama meM koI vizeSatA nahIM hai| kintu itanI vizeSatA hai ki sabakI apekSA guNakAra ekasA nahIM hai isalie apane apane svAmIke anusAra guNakAra jAnanA caahiye| * anantAnubandhiyoMkA jaghanya agrasthitiprApta dravya sabase thor3A hai| 6744. isa sUtrakA artha sugama hai| * usase jaghanya yathAniSekasthitiprApta dravya anantaguNA hai / 6 745. yahAM jo jaghanya agrasthitiprApta dravyase jaghanya yathAniSekasthitiprApta dravyako anantaguNA batalAyA hai so isakA kAraNa sugama hai| * usase jaghanya niSekasthitiprApta dravya vizeSa adhika hai / Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] padesa vittIya dvidiyacUliyAe appAbahuaM 451 $ 746. edaM pi sugamaM, samANasAmiyatte vi davvagayavisesamastiyUNa visesAhiyabhAvassa punnameva samatthiyattAdo / * jahaNNayamudayahidipattayamasaMkhejja guNaM / 5 747. kudo ? sAmitabhedAbhAve vi sesakasA ehiMto paDicchiyUNukaDidadavvamAhappeNa pubillAdo edassA sNkhejjgunnttdNsnnaado| ettha guNagAro asaMkhejjA logA / * evamitthaveda sayaveda-aradi-sogANaM | 9 748. jahA anaMtANubaMdhicakkassa jahaNNadvidipattayANamappA bahu parUviyaM evaM payadakammANaM piparUtreyavtraM; davtrayiNayAvalaMbaNe visesANuvalaMbhAdo / pajjavaTThiyaNae puNa avalaMbijjamANe sAmittAnusAreNa guNayAraviseso jANiyavvo / evamappA bahu samattaM / tado dvidiyaM ti padassa vihAsA samattA / ettheva 'paDI ya mohaNijjA' edisse mULagAhAe attho samatto / tado padesavihattI sacUliyA samattA / 10:1 9 746. yaha sUtra bhI sugama hai / yadyapi yathAniSeka aura niSekasthitiprApta dravyakA svAmI eka hai tathApi dravyagata vizeSatAkI apekSAse vizeSAdhikatA hotI hai isakA samarthana pahale hI ye haiM / * usase jaghanya udayasthitiprApta dravya asaMkhyAtaguNA hai / $ 747. kyoMki yadyapi niSekasthitiprApta aura udayasthitiprApta dravyakA svAmI eka hai| tathApi zeSa kaSAyoMse saMkramita hokara utkarSaNako prApta hue dravya ke mAhAtmyase pUrva kI apekSA yaha asaMkhyAtaguNA dekhA jAtA hai / yahA~ para guNakArakA pramANa asaMkhyAta loka hai 1 * isIprakAra strIveda, napuMsakaveda, arati aura zokakA alpabahutva jAnanA cAhiye / 648. jisaprakAra anantAnubandhiyoMke cAroM jaghanya sthitiprApta dravyoMkA alpabahutva kahA hai isIprakAra prakRta karmoM ke jaghanya sthitiprApta dravyoMkA alpabahutva bhI kahanA cAhiye, kyoMki dravyArthika nayakI apekSA inake kathanameM koI vizeSatA nahIM pAyI jAtI / paryAyArthika nayakA avalambana karane para to svAmitva ke anusAra guNakAravizeSa jAnanA cAhiye / isaprakAra alpabahutva ke samApta honepara 'dvidiyaM' padakA vizeSa vyAkhyAna samApta huA / tathA yahIM para 'payaDI ya mohaNijjA' isa mUla gAthAkA arthaM samApta huA / isaprakAra cUlikA sahita pradezavibhakti samApta huI / 11:1 Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 padesa vihatticuriNa suttANi pustaka 6 'padesavihattI duvihA - mUlapaya DipadesavihattI uttarapayaDipadesa vihattI ca / tattha mUlapayaDipadesavihattIe gadAe uttarapayaDipadesavihattIe egajIveNa sAmittaM / 'micchatassa ukkassapadesavihattI kassa ? bAdarapuDha vijIvesu kammaDidimacchi dAudo udo tasakAe vesAgarovamasahassANi sAdireyANi zracchidAu pacchimANi tettIsa sAgarovamANi dobhavaggahaNANi tattha apacchime tettIsaM sAgaromie raiyabhavagaNe carimasamayaNeraiyassa tassa micchattassa ukkassayaM padesa saMtakammaM / evaM bArasakasAya chaNNokasAyANaM / sammAmicchattassa ukkastapadesa vihattio ko hodi ? guNidakaMmpassio daMsaNamohaNIyakkhavao jammi micchattaM sammAmicchatte pakkhittaM tammi sammAmicchattassa ukkassapadesa vihattio / sammatassa vi teNeva jammi sammAmicchataM samatte pakkhittaM tassa sammattassa ukkassapadesa saMtakammaM / NavuMsaya vedassa ukkasyaM padesa saMtakamaM kassa ? guNidakammaMsio IsANaM gado tassa carimasamaya devassa ukassayaM padesa saMtakammaM / 'itthavedassa ukkasyaM padesa saMtakammaM kassa ? guNidakammaMsio asaMkhejjavassAe gado tammi palidovamassa asaMkhejjadibhAgeNa jahi pUrido tassa itthavedassa ukkasyaM padesa saMtakammaM / purisavedassa ukkasyaM padesasaMtakammaM kassa ? guNidakammaMsio IsANesu NabuMsayavedaM pUreNa tado kameNa asaMkhejjavassAe uaaNNo / tattha palidovamassa asaMkhejjadibhAgeNa itthivedo pUrido / tado sammattaM labbhidUNa mado palidovamahidIo devo jAdo / tattha teNeva purisavedo pUrido / tado cudI maNuso jAdo savbalahuM kasAe khavedi / tado NakuMsaya vedaM pakkhiviNa jamhi itthavedo pakkhitto tassamae purisavedassa ukassayaM padesa saMtakammaM / " teNeva jAdhe purisaveda - chaNNokasAyANaM padesaggaM kodhasaMjalaNe "pakkhittaM tAdhe kodhasaMjalaNassa ukkasyaM padesa saMtakammaM / eseva kodho jAdhe mANe pakkhitto tAdhe mANassa ukkasyaM padesa saMtakammaM / eseva mANo jAdhe mAyAe pakkhitto tAdhe mAyAsaMjalaNassa ukkasyaM padesasaMtakammaM / eseva mAyA jAdhe lobhasaMjalaNe pakkhittA tAdhe lobhasaMjaNassa ukkasyaM padesa saMtakammaM / (1) pR0 2 / (2) pR0 60 / (7) pR0 61 / (8) pR0 66 / (6) pR0 (13) pR0 114 / (3) pR0 72 / (4) pR0 76 / (5) pR0 81 / (6) pR0 88 / 104 / (10) pR0 110 / (11) pR0 111 / ( 12 ) pR0 113 / Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe _'micchattassa jahaNNapadesasaMtakammio ko hodi ? suhumaNigodesu kammatidimacchidAuo tattha sababahuANi apajjattabhavaggahaNANi dIhAo apajjattaddhAo tappAoggajahaNNayANi jogahANANi abhikkhaM gdo| tado tappAoggajahaNiyAe vaDIe vaDido / jadA jadA AuaM baMdhadi tadA tadA tappAoggaukkassaesu jogahANesu vaTTadi heDillINaM hidINaM Niseyassa ukkassapadesatappAoggaM ukkassavisohimabhikvaM gado / jAdhe abhavasiddhiyapAoggaM jahaNNagaM kammaM kadaM tado tasesu Agado / saMjamAsaMjamaM saMjamaM sammattaM ca bahuso ldo| cattAri vAre kasAe utsAmittA tado vechAvahisAgarovamANi sammattamaNupAledRNa tado daMsaNamohaNIyaM khavedi / apacchimahidikhaMDayamaviNijamANayamavaNidamudayAvaliyAe jaM taM galamANaM taM glidN| jAdhe ekkisse hidIe dusamayakAlahidigaM sesaM tAdhe micchattassa jahaNNayaM padesasaMtakammaM / tado padehattaraM dupadesuttaramevamaNaMtANi hANANi tammi hidivisese / keNa kAraNeNa ? jaM taM jahAkkhayAgadaM tado ukkassayaM pi samayapabaddhamattaM / jo puNa tammi ekkammi hidivisesa ukkassagassa viseso asaMkhejjA smypvddhaa| 'tassa puNa jahaNNayassa saMtakammassa asaMkhejadibhAgo / edeNa kAraNeNa evaM phaDDayaM / dosu hidivisesesu vidiyaM phahayaM / evamAvaliyasamayUNamettANi phhyaanni| apacchimassa hidikhaMDayassa carimasamayajahaNNaphaddayamAdi kAdUNa jAva micchattassa ukkassaM ti edamegaM phaddayaM / "sammAmicchattassa jahaNNaya padesasaMtakamma kassa 1 tathA ceva suhumaNigodesu kammahidimacchidUNa tado tasesu saMjamAsaMjamaM saMjamaM sammataM ca bahuso labhrUNa cattAri vAre kamAe uvasAmeNa vechAvahisAgarovamANi sammattamaNupAledUNa micchattaM gado / dIhAe ujvelaNaddhAe uvvelidaM tassa jAdhe savvaM uvvellidaM udayAvaliyA galidA jAdhe dusamayakAlahidiya ekkammi hidivisese sesaM tAdhe sammAmicchattassa jahaNNaM padesasaMtakammaM / "tado padesuttaraM / "dupadesuttaraM / giraMtarANi hANANi ukkassapadesasaMtakammaM ti / "evaM ceva sammattassa vi / "doNhaM pi edesi saMtakammANamegaM phaddayauM / ''ahaNhaM kasAyANaM jahaNNaya padesasaMtakamma kassa ? abhavasiddhiyapAoggajahaNNayaM kAUNa tasesu Agado saMjamAsaMjamaM saMjamaM sammattaM ca bahuso laddhRNa cattArivAre kasAe uvasAmidUNa eiMdie gdo| tattha palidovamassa asaMkhejadibhAgamacchidUNa kammaM hadasamuppattiyaM kAdUNa kAlaM gado tasesu Agado kasAe khavedi (1) pR0 124-125 / (2) pR0 156 / (3) pR0 157 / (4) pR0 156 / (5) pR0 162 / (6) pR0 163 / (7) pR0 164 / (8) pR0 166 / (6) pR0 167 / (10) pR. 202-203 / (11) pR0 ,217 / (12) pR0 218 / (13) pR0 244 / (14) pR0 245 / (15) pR0 246 / Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parisiTThANi 455 apacchime hidikhaMDae avagade aghahidigalaNAe udayAvaliyAe galatIe ekisse hidIe sesAe tammi jahaNNayaM padaM / 'tado padesuttaraM / NiraMtarANi hANANi jAva egahidivisesassa ukkassapadaM / edamegaphaddayaM / edeNa kameNa ahaNhaM pi kasAyANaM samayayUNAvaliyamettANi phaddayANi udayAvaliyAdo / 'apacchimaTidikhaMDayassa caramasamayajahaNNapadamAdi kAdaNa jAvukkassapadesasaMtakammaM ti edamegaM phaddayaM / 'aNaMtANubaMdhINaM micchattabhaMgo / Naqsayavedassa jahaNNaya padesasaMtakamma kassa ? tathA ceva abhavasiddhiyapAoggeNa jahaNNeNa saMtakammeNa tasesu Agado saMjamAsaMjamaM saMjamaM sammattaM ca bahuso laghRNa cattAri bAre kasAe uvasAmiNa tado tipalidovamiesu uvavaNNo / tattha aMtomuhuttAvasese jIvidavvae ti sammattaM ghetUNa vechAvahisAgarovamANi sammattaddhamaNupAlidUNa micchattaM gaMtUNa NaqsayavedamaNussesu uvavaNNo / savvaciraM saMjamamaNupAlidUNa khavedumADhato / tado teNa apacchimahidikhaMDayaM saMchuhamANaM saMchuddhaM / udao Navari Niravaseso tassa carimasamayaNaqsayavedassa jahaNNayaM padesasaMtakammaM / tado padesuttaraM / NiraMtarANi hANANi jAva tappAoggo ukkasso udao tti / 'edamegaM pha6yaM / "apacchimassa hidikhaMDayassa carimasamayajahaNNapadamAdiM kAdaNa jAva ukkassapadesasaMtakammaM NiraMtarANi hANANi / evaM Nava'sayavedassa do phaddayANi / evamitthivedassa / Navari tipalidovamiesu No uvavaNNo / purisavedassa jahaNNayaM padesasaMtakammaM kassa ? carimasamayapurisavedodayakkhavageNa gholamANajahaNNajogahANe vaTTamANeNa jaM kamma baddhaM taM kammamAvaliyasamayaavedo saMkAmedi / jatto pAe saMkAmedi tatto pAe so samayapabaddho AvaliyAe akammaM hodi / tado egasamayamosakkidRNa jahaNNayaM pdessNtkmmhaannN| tassa kAraNamimA parUvaNA kAyavvA / paDhamasamayaavedagassa ketti yA smypbddhaa| do AvaliyAo dusmuunnaao| keNa kAraNeNa ? "jaM carimasamayasavedeNa baddhaM tamavedassa vidiyAe AvaliyAe ticarimasamayAdo tti dissadi ducarimasamae akammaM hodi / jaM ducarimasamayasavedeNa baddhaM tamavedassa vidiyAe AvaliyAe caducarimasamayAdo ti dissdi| ticarimasamae akammaM hodi / "edeNa kameNa carimAvaliyAe paDhamasamayasavedeNa jaM baddhaM tamavedassa padamAvaliyAe carimasamae akammaM hodi / jaM savedassa ducarimAe AvaliyAe paDhamasayae pabaddhaM taM carima samayasavedasta akama hodi / jaM tisse ceva ducarimasamayasavedAvaligae vidiyasamae baddhaM taM paDhamasamayaavedassa akammaM hodi| edeNa (1) pR0 253 / (2) pR0 255 / (3) pR0 256 / (4) pR0 267-268 / (5) pR0 274 / (6) pR0 282 / (7) pR0 283 / (8) pR0 261 / (6) pR0 263 / (10) pR0 264 / (11) pR0 265 / (12) pR0 266 / Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 456 ___ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe kAraNeNa vesamayapabaddhaNa lahadi avagadavedo / savedassa ducarimAvaliyAe dusamayUNAe carimAvaliyAe savve ca ede samayapabaddhe avedo lahadi / esA tAva ekkA parUvaNA / 'imA aNNA pruuvnnaa| dohi carimasamayasavedehi tulla nogehi baddhaM kammaM tesiM taM saMtakamma carimasamayaaNillevidaM pi tullaM / ducarimasamayaaNinlevidaM pi tullaM / evaM savvattha / edAhi dohi parUvaNAhi padesasaMtakammahANANi parUbedavvANi / jahAjo carimasamayasavedeNa bado samayapabaddho tamhi carimasamayaaNillevide gholamANajahaNNajogahANamAdi kAdRNa jattiyANi jogahANANi tattiyametANi saMtakammahANANi / 'carimasamayasavedeNa ukkassajogeNe ti ducarimasamayasavedeNa jahaNNajogahANeNe tti ettha jogahANamettANi [saMtakammahANAgi] lambhaMti / 'carimasamayasavedo ukkassajogo ducarimasamayasavedo ukkassajogo ticarimasamayasavedo aNNadarajogahANe ti ettha puNa jogahANamettANi padesasaMtakammaTThANANi [labbhaMti / evaM jogahANANi dohi AvaliyAhi dusamayUNAhi paduppaNNANi / ettiyANi avedassa saMtakammahANANi sAMtarANi savvANi / 'carimasamayasavedassa egaM phaddayaM / ducarimasamayasavedassa caramahidikhaMDagaM carimasamayaviNaTuM / tassa ducarimasamayasavedassa jahaNNagaM saMtakammamAdi kAdUNa jAva purisavedassa oghukkassapadesasaMtakamma ti edamegaM phaddayaM / "kodhasaMjalaNassa jahaNNaya padesasaMtakamma kassa ? carimasamayakodhavedageNa khavageNa jahaNNajogahANe jaM bada' taM jaM velaM carimasamayaaNillevidaM tassa jahaNNaya . saMtakammaM / "jahA purisavedassa doAvaliyAhi dusamaUNAhi jogahANANi paduppaNNANi evadiyANi saMtakammaTThANANi sAMtarANi / evamAvaliyAe samaUNAe jogahANANi paduppaNNANi ettiyANi koSasaMjalaNassa sAMtarANi saMtakammahANANi / "koSasaMjalaNassa udae vocchiNNe jA paDhamAvaliyA tattha guNaseDhI pvilliyaa| tisse AvaliyAe carimasamae egaM phaddayaM / "ducarimasamae aNNaM phaddaya' / "evamAvaliyaMsamayUNamettANi phadayANi / carimasamayakodhavedayassa khavayassa carimasamayaaNillevidaM khaMDaya hodi / tassa jahaNNasaMtakammamAdi kAdUNa jAva oghukkassaM kodhasaMjalaNassa saMtakammaM ti edamegaM phaddaya / jahA kodhasaMjalaNassa tahA mANa-mAyAsaMjalaNANaM / "lobhasaMjalaNassa jahaNNagaM padesasaMtakammaM kassa ? abhavasiddhiyapAoggeNa jahaNNageNa kammeNa tasakAya gdo| (1) pR0 267 / (2) pR0 268 / (3) pR0 266 / (4) pR0 301 / (5) pR0 315 / (6) pR0 317 / (7) pR0 316 / (8) pR0 373 / (6) pR0 375 / (10) pR0 376 / (11) pR0 377 / (12) pR0 378 / (13) pR0 376 / (14) pR0 380 / (15) pR. 381 / (16) pR0 382 / (17) pR0 383 / Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 457 parisihANi tammi saMjamAsaMjamaM saMjamaM ca bahuvAraM ladAuo kasAe ca utsaamidaauo| tado kameNa mnnussesuvvnnnno| dIhaM saMjamaddhamaNupAledUNa kasAyakhavaNAe abbhuTTido tassa carimasamayaadhApavattakaraNe jahaNNagaM lobhasaMjalaNassa padesasaMtakammaM / 'edamAdiM kAdaNa jAvukkassaya saMtakammaM NiraMtarANi hANANi / 'chaNNokasAyANaM jahaNNaya padesasaMtakamma kassa ? abhavasiddhiyapAoggeNa jahaNNaeNa kammeNa tasesu Agado / tattha saMjamAsaMjamaM saMjamaM ca bahuso ldo| catvAri vAraM kasAe uvasAmedUNa tado kameNa maNuso jaado| tattha dIhaM saMjamaddhaM kAdaNa khavaNAe abbhuhido tassa carimasamayahidikhaMDae carimasamayaaNillevide chaNNaM kammaMsANaM jahaNNaya padesasaMtakamma / 'tadAdiya jAva ukkassiyAdo egameva phaddayaM / pustaka 7 'kaalo| 'micchattassa ukassapadesavihattio kevaciraM kAlAdo hodi ? jahaeNukasseNa egasamao / aNukassapadesavihattio kevaciraM kAlAdo hodi ? jahaNNukasseNa aNaMtakAlamasaMkhejA poggalapariyaTTA / 'aNNovadeso jahaNNeNa asaMkhejA logA ti / adhavA khavagaM paDucca vAsapudhattaM / "evaM sesANaM kammANaM NAdaNa NedavvaM / 'Navari sammatta-sammAmicchattANamaNukkassadavdhakAlo jahaNNeNa aMtomuhuttaM / ukasseNa vechAvahisAgarovamANi sArideyANi / "jahaNNakAlo jANidaNa nnedvyo|| "aMtaraM / micchattassa ukkassapadesasaMtakammiyaMtaraM jahaNNukkasseNa aNaMtakAlamasaMkhejA poggalapariyaTTA / evaM sesANaM kammANaM NedavvaM / Navari sammatta-sammAmicchattANaM purisaveda-cadusaMjalalaNANaM ca ukkassapadesavihattiaMtaraM patthi / "aMtaraM jahaNNayaM jANidUNa NedavvaM / "gANAjIvehi bhaMgavicao duviho jahaNNukkassabhedehi / ahapadaM kAdUNa savvakammANaM nnedvvo| "savvakamANaM NANAjIvehi kAlo kaayvyo| "aMtaraM NANAjIvahi savvakamANaM jahaNNeNa egasamao / ukkasseNa aNaMtakAlamasaMkhejjA poggalapariyaTTA / "appaabhuaN| savvatthovamapaJcakkhANamANe ukkassapadesasaMtakammaM |"kodhe ukkassapadesasaMtakama vise sAhiyaM / mAyAe ukkassapadesasaMtakamma visesAhiyaM / lobhe ukkassapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / paJcakravANamANe ukkassapadesasaMtakamma visesAhiyaM / "kodhe ukkassapadesaMtakammaM visesAhiyaM / mAyAe ukassapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / (1) pR0 384 / (2) pR0 385-386 / (3) pR0 386 / (4) pR0 1 / (5) pR0 2 / (6) pR0 3 / (7) pR0 4 / (8) pR0 5 / (6)pR06 / (10) pR0 7 / (11) pR0 25 / (12) pR0 26 / (13) pR0 27 / (14) 37 / (15) pR0 50 / (16) pR0 53 / (17) pR0 74 / (18) pR0 75 / (16) pR0 76 / Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 458 jayadhabalAsahide kasAyapAhuDe lobhassa ukssapadesasaMtakamma visesAhiyaM / aNaMtANubaMdhimANe ukkassapadesasaMtakamma visesAhiyaM / kodhe ukkassapadesasaMtakamma visesAhiyaM / mAyAe ukkassapadesasaMtakamma visesAhiyaM / lobhe ukkassapadesasaMtakamma visesAhiyaM / sammAmicchatte ukssapadesasaMtakama visesAhiyaM / 'sammatte ukkassapadesasaMtakamma visesaahiy| micchatte rakkassapadesasaMtakammaM visesaahiy| hasse uksspdessNtkmmmnntgunnN| radIe ukkassapadesasaMtakamma visesaahiy| itthivede / ukkassapadesasaMtakamma saMkhejjaguNaM / soge ukssapadesasaMtakamma visesAhiya' / aradIe ukkassapadesasaMtakamma visesAhiya / Nasayavede ukkassapadesasaMtakamma visesaahiy| duguMchAe ukassapadesasaMtakamma visesAhiya / bhae ukassapadesasaMtakama visesaahiy| purisavede ukassapadesasaMtakamma visesaahiy| kodhasaMjalaNe ukkassapadesasaMtakammaM saMkhejaguNaM / 'mANasaMjalaNe ukkassapadesasaMtakamma visesaahiy| mAyAsaMjalaNe ukkassapadesasaMtakamma visesaahiy| lobhasaMjalaNe ukkassapadesasaMtakamma visesAhiya / NirayagadIe savvatthovaM sammAmicchattassa ukksspdessNtkmm| apaJcakkhANamANe uksspdessNtkmmmsNkhejgunnN| kodhe ukkassapadesasaMtakamma visesAhiyauM / mAyAe ukassapadesasaMtakamma visesAhiya / lobhe ukkassapadesasaMtakamma visesaahiy| paccakkhANamANo ukkassapadesasaMtakammaM visesaahiy| kohe ukkassapadesasaMtakamma visesAhiya / mAyAe ukkassapadesasaMtakamma visesaahiy| lobhe ukkassapadesasaMtakamma visesaahiy| aNaMtANubaMdhimANe ukkassapadesasaMtakamma visesAhiya / kodhe ukkassapadesasaMtakamma visesAhiya / mAyAe ukkassapadesasaMtakamma visesaahiy| lobhe ukkassapadesasaMtakamma visesaahiy| sammatte ukassapadesasaMtakamma visesaahiy| 'micchatte ukkassapadesasaMtakamma visesAhiya / hasse ukksspdessNtkmmmnnNtgunnN| radIe ukassapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / itthivede ukkassapadesasaMtakamma saMkhejaguNaM / "soge ukkassapadesasaMtakammaM visesAhiya / aradIe ukkassapadesasatakamma visesAhiyaM / Na,sayavede ukkassapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / duguMchAe ukkassapadesasaMtakammaM visesAhiya / bhae ukkassapadesasaMtakammaM visesAhiya / "purisavede ukkassapadesasaMtakammaM visesaahiy| mANasaMjalaNe ukkassapadesasaMtakammaM visesAhiya / "koSasaMjalaNe ukkassapadesasaMtakamma visesaahiy| mAyAsaMjalaNe ukkassapadesasaMtakamma visesaahiy| lobhasaMjalaNe ukkassapadesasaMtakama visesaahiy| evaM sesANaM gadINaM NAdUNa NedavvaM / (1) pR0 78 / (2) pR0 76 / (3) pR080| (4) pR081 / (5) pR0 82 / (6) pR0 83 / (7) pR084 / (8) pR0 85 / () pR086 / (10) pR087 / (11) pR0 88 / (12) pR0 60 / Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parisiTThANi 459 'eiMdiemu savvatthovaM sammatte ukkassapadesasaMtakamma / 'sammAmicchatte ukassapadesasaMtakammamasaMkhejaguNaM / apacakkhANamANe ukkassapadesasaMtakammamasaMkhejaguNaM / koI ukkassapadesasaMtakamma visesaahiy| mAyAe ukassapadesasaMtakamma' bisesaahiy| lobhe ukkassapadesasaMtakama visesaahiy| paJcakkhANamANe ukkassapadesasaMtakamma visesAhiyauM / kohe ukkassapadesasaMtakamma visesAhiya / 'mAyAe ukkassapadesasaMtakamma visesaahiy| lobhe ukkassapadesasaMtakamma visesAhiya' / aNaMtANubaMdhimANe ukkassapadesasaMtakamma visesaahiy| kohe ukkassapadesasaMtakamma visesaahiy| mAyAe ukassapadesasaMtakamma visesaahiy| lobhe ukkassapadesasaMtakamma visesaahiy| micchatte ukkassapadesasaMtakamma visesaahiy| hasse ukkassapadesasaMtakammamaNaMtaguNaM / radIe ukkassapadesasaMtakamma visesaahiy| "itthivede ukkassapadesasa takamma saMkhejaguNaM / soge ukkassapadesasaMtakamma visesAhiyaM / aradIe ukkassapadesasaMtakama visesAhiyaM / NaQsayavede ukkassapadesasaMtakammaM vise sAhiyaM / "duguMchAe ukkassapadesasaMtakamma visesaahiy| bhae ukassapadesasaMtakammaM visesAhiya / purisavede ukkassapadesasaMtakamma visesAhiyaM / mANasaMcalaNe ukkassapadesasaMtakamma visesaahiy| kohe ukkassapadesasaMtakamma visesaahiy| mAyAe ukkassapadesasaMtakamma visesaahiy| lohe ukkassapadesasaMtakamma visesAhiya / ___ jahaNNadaMDao ogheNa sakAraNo bhaNihidi / "savvatthovaM samatte jhnnnnpdessNtkmm| "sammAmicchite jahaNNapadesasaMtakammamasaMkhejaguNaM / "keNa kAraNeNa ? "sampatte uvvellide sammAmicchattaM jeNa kAleNa uvvelloda edammi kAle ekkaM pi padesaguNahANihANaMtaraM Natthi edeNa kAraNeNa / "aNaMtANubaMdhimANe jahaNNapadesasaMtakammamasaMkhejjaguNaM / "kohe jahaNNapadesasaMtakammaM visesAhiya' / mAyAe jahaNNapadesasaMtakamma visesAhiya / lohe jahaNNapadesasaMtakamma visesaahiy| micchatte jahaNNapadesasaMtakammamasaMkhejaguNaM / "apaccakkhANamANe jahaNNapadesasaMtakammamasaMkhejaguNaM / "kohe jahaNNapadesasaMtakamma visesAhiya / mAyAe jahaNNapadesasaMtakamma visNsaahiy| lohe jahaNNapadesasaMtakammaM visesAhiya / paJcakkhANamANe jahaNNapadesasaMtakamma visesaahiy| "kohe jahaNNapadesasaMtakamma visesAhiya / mAyAe jahaNNapadesasaMtakamma visesAhiyauM / lobhe jahaNNapadesasaMtakamma visesaahiy| kohasaMjalaNe jahaNNapadesa (1) pR0 61 / (2) pR0 62 / (3) pR0 63 / (4) pR0 64 / (5) pR0 65 / (6) pR0 66 / (7) pR0 67 / (8) pR068 / (6) pR0 66 / (10) pR0 100 / (11) pR0 102 / (12) pR0 103 / (13) pR0 104 / (14) pR0 105 / (15) pR0 107 / (16) pR0 106 / (17) pR0 110 / (18) pR0 111 / . Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 460 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe saMtakammamaNaMtaguNaM / 'mANasaMjalaNe jahaNNapadesasaMtakammaM visesaahiy| purisavede jahaNNapadesasaMtakamma visesaahiy| mAyAsaMjalaNe jahaNNapadesasaMtakamma visesAhiyaM / NavUsayavede jahaNNapadesasaMtakammamasaMkhejaguNaM / itthivedassa jahaNNapadesasaMtakamma visesaahiy| 'hasse jahaNNapadesasaMtakammamasaMkhejaguNaM / 'radIe jahaNNapadesasaMtakamma visesAhiyaM / soge jahaNNapadesasaMtakamma saMkhejaguNaM / aradIe jahaeNapadesasaMtakamma bisesAhiyaM / dguMchAe jahaNNapadesasaMtakammaM visesAhiyauM / "bhae jahaNNapadesasaMtakamma visesAhiyaM / lobhasaMjalaNe jahaNNapadesasaMtakammaM visesAhiya / Nirayagaie savvatthorva samatte jahaNNapadesasaMtakammaM / 'sammAmicchatte jahaNNapadesasaMtakammamasaMkhejaguNaM / aNaMtANubaMdhimANe jahaNNapadesasaMtakammamasaMkhejaguNaM / kohe jahaeNapadesasaMtakammaM visesAhiyauM / mAyAe jahaNNapadesasaMtakammaM visesAhiya / lobhe jahaNNapadesasaMtakamma visesAhiya / micchatte jahaNNapadesasaMtakammamasaMkhejaguNaM / *apaJcakkhANamANe jahaNNapadesasaMtakammamasaMkhejjaguNaM / kohe jahaNNapadesasaMtakamma visesaahiy| mAyAe jahaeNapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / lobhe jahaNNapadesasaMtakamma visesAhiya / paJcakkhANamANe jahaeNApadesasaMtakama visesAhiya / kohe jahaNNapadesasaMtakammaM kseisAhiyauM / mAyAe jahaNNapadesasaMtakamma' visesaahiy| lobhe jahaNNapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / ithivede jahaNNapadesasaMtakammamagaMtaguNaM / Nasayavede jahaNjapadesasaMtakamma saMkhejaguNaM / purisavede jahaNNapadesasaMtakammamasaMkhejaguNaM / "hasse jahaNNapadesasaMtakamma saMkhejaguNaM / radIe jahaNNapadesasaMtakamma visesAhiya / soge jahaNNapadesaMtakamma saMkhejaguNaM / aradIe jahaNNapadesasaMtakamma visesAhiyauM / duguMchAe jahaNNapadesasaMtakamma visesaahiy| "bhae jahaNNapadesasaMtakamma visesAhiyaM / mANasaMjalaNe jahaNNapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / kohasaMjalaNe jahaNNapadesasaMtakamma visesAhiya / mAyAsaMjalaNe jahaNNapadesasaMtakamma visesAhiya / lohasaMjalaNe jahaNNapadesasaMtakama visesaahiy| "jahA NirayagaIe tahA savvAsu gaIsu / Navari maNusagadIe oghaM / ___ "eiMdiemu savvatthovaM sammatte jahaNNapadesasaMtakammaM / sammAmicchatte jahaNNapadesasaMtakammamasaMkhejaguNaM / aNaMtANubaMdhimANe jahaNNapadesasaMtakammamasaMkhejaguNaM / "kohe jahaNNapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / mAyAe jahaNNapadesasaMtakamma visesAhiyaM / (1) pR0 112 / (2) pR0 113 / (3) pR0 114 / (4) pR0 115 / (5) pR0 116 / (6) pR0 117 / (7) pR0 118 / (8) pR0 116 / (6) pR0120 / (10) pR0 121 / (11) pR0 122 / (12) pR0 123 / (13) pR0 124 / (14) pR0 126 / Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parisiTThANi 461 lobhe jahaNNapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / micchatte jahaNNapadesasaMtakammamasaMkhejaguNaM / 'apaccakvANamANe jahaNNapadesasaMtakammamasaMkhejaguNaM / kodhe jahaNNapadesasaMtakamma visesAhiyaM / mAyAe jahaNNapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / lobhe jahaNNapadesasaMtakamma visesAhiyaM / 'paJcakkhANamANe jahaNNapadesasaMtakamma visesAhiyaM / kohe jahaNNapadesasaMtakamma visesAhiyaM / mAyAe jahaNNapadesasaMtakama visesAhiyaM / lohe jahaNNapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / purisavede jahaNNapadesasaMtakammamaNaMtaguNaM / itthivede jahaNNapadesasaMtakammaM saMkhejaguNaM / hasse jahaNNapadesasaMtakammaM saMkhejaguNaM / radIe jahaNNapadesasaMtakamma visesAhiyaM / soge jahaNNapadesasaMtakammaM saMkhejaguNaM / aradIe jahaNNapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / Naqsayavede jahaNNapadesasaMtakamma visesAhiyaM / duguMchAe jahaNNapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / bhae jahaNNapadesasaMtakamma visesAhiyaM / mANasaMjalaNe jahaNNapadesasaMtakammaM visesAhiyaM / kohasaMjalaNe jahaNNapadesasaMtakamma visesAhiyaM / mAyAsaMjalaNe jahaNNapadesasaMtakamma visesAhiyaM / lobhasaMjalaNe jahaNNapadesasaMtakamma vise sAhiyaM / ___eto bhujagAraM 'padaNikkheva-vaDIo ca kaayvaao| jahA ukkassayaM padesasaMtakammaM tahA saMtakammANAgi / evaM padesavihattI samattA / jhINAjhINacUliyA "etto jhINamajhINaM ti padassa vihAsA kAyavvA / taM jahA / asthi okaDDaNAdo jhINahidiyaM ukkaDDaNAdo jhINahidiyaM saMkamaNAdo jhINahidiyaM udayAdo jhINahidiyaM / 'aokaDDaNAdo jhINahidiyaM NAma kiM ? jaM kammamudayAvaliyabhaMtare hiyaM tamokaDDaNAdo jhINahidiyaM / jamudayAvaliyavAhire hidaM tamokaDDaNAdo ajjhINahidiya / ukkaNAdo jhINahidiyauM NAma kiM ? jaM tAva udayAvaliyapaviTTha taM tAva ukkaDDaNAdo jhINahidiya "udayAvalibAhire vi atthi padesaggamukkaDDaNAdo jhiinnhidiy| tassa NidarisaNaM / taM jahA--jA samayAhiyAe udayAvaliyAe hidI edisse hidIe jaM padesaggaM tmaadi| "tassa padesaggassa jai samayAhiyAe AvaliyAe UNiyA kammahidI vidikkatA baddhassa taM kammaM Na sakkA ukkddddihuN| "tasseva padesaggassa jai vi dusamayAhiyAe AvaliyAe UNiyA kammahidI vidikkaMtA taM pi ukaDDaNAdo jhINahidiyaM / "evaM gaMtUNa jadi vi jahaNiyAe AbAhAe UNiyA kammahidI vidikkaMtA taM pi (1) pR0 126 / (2) pR0130| (3) pR0 131 / (4) pR0 132 / (5) pR0 133 / (6) pR0 171 / (7) pR0 235 / (8) pR0 237 / (6) pR0 236 / (10) pR0 242 / (11) pR0 243 / (12) pR0 244 / (13) pR0 245 / (14) pR0 246 / Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 462 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe ukkaDDaNAdo jhiinnhidiy| 'samayuttarAe udayAvaliyAe tisse hidIe jaM padesaggaM tassa padesaggaspta jai jahaNiyAe AbAhAe samayuttarAe UNiyA kammahidI vidikkatA taM padesaggaM sakkA AvAdhAmettamukkaTiumekisse hidIe NisiMcid / 'jai dusamayAhiyAe AbAhAe UNiyA kammahidI vidikkaMtA tisamayAhiyAe vA AvAhAe UNiyA kammahidI vidikktaa| evaM gaMtUNa vAseNa vA vAsapudhatteNa vA sAgarovameNa vA sAgarovamapudhatteNa vA UNiyA kammahidI vidikkatA taM savvaM padesaggaM ukkaDDaNAdo ajjhiinnhidiy| samayAhiyAe udayAvaliyAe tisse ceva hidIe padesaggassa ego samao pabaddhassa aicchido tti avatthu / do samayA pabaddhassa aicchidA tti avatthu / tiNNi samayA pabaddhassa aicchidA ti avatthu / evaM giraMtaraM gaMtUNa AvaliyA pabaddhassa aicchidA ti avatthu / 'tisse ceva hidIe padesaggassa samayuttarAvaliyA baddhassa aicchidA ti eso Adeso hoja / taM puNa padesaggaM kammahidi No sakkA ukkaDDidu / samayAhiyAe AvaliyAe UNiya kammahidi sakkA ukkddddidu| ede viyappA jA samayAhiyaudayAvaliyA tisse hidIe padesaggarasa / ede ceya viyappA aparisesA jA dusamayAhiyA udayAvaliyA tisse hidIe padesaggassa / evaM tisamayAhiyAe cadusamayAhiyAe jAva AvAdhAe AvaliyUgAe evadimAdo ti / AvaliyAe samayUgAe UNiyAe AbAhAe evadimAe hidIe jaM padesaggaM tassa ke viyappA ? "jassa padesaggassa samayAhiyAe AvaliyAe UNiyA kammahidI vidikkatA taM pi padesaggamedisse hidIe gatyi / jassa padesaggassa dusamayAhiyAe AvaliyAe UNiyA kammahidI vidikkatA taM pi Natthi / "evaM gaMtUNa jaddehI esA hidI ettieNa UNA kammahidI vidikkatA jassa padesaggassa tamedisse hidIe padesaggaM hoja / taM puNa ukkaDDaNAdo jhINahidiya / edaM hidimAdi kAdUNa jAva jahaNiyAe AbAhAe ettieNa UNiyA kammahidI vidikkatA jassa padesaggassa taM pi padesaggamedisse hidIe hojja / taM puNa savvamukkaDDaNAdo jhiinnhidiy| "AvAdhAe samayuttarAe UNiyA kammahidI vidikkatA jassa padesaggassa taM pi edisse hidIe padesaggaM hojja / taM puNa ukkaDDaNAdo jhiinnhidiy| "teNa paramajjhINahidiya' / "samayUgAe AvaliyAe UNiyA AvAhA edisse hidIe viyappA samattA / (1) pR0 247 / (2) pR0 248 / ( 3 ) pR0 251 / (4 ) pR0 252 / (5) pR0 253 / (6) pR0 257 / (7) pR0 258 / (8) pR0 260 / (6) pR0 261 / (10) pR0 262 / (11) pR0 263 / (12) pR0 264 / (13) pR0 265 / (14) pR0 266 / Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parisiTThANi edAdo hidIdo samayuttAe hidIe viyappe bhnnissaamo|' sA puNa kA hidii| dusamayaNAe AvaliyAe UNiyA jA AvAhA esA sA hidI / idANimedisse hidIe avatthuviyappA kettiyA 1 jAvadiyA heDilliyAe hidIe avatthuviyappA tado khvuttarA / 'jaddehI esA hidI tattiya hidisaMtakamma kammahidIe se sayauM jassa padesaggassa taM padesaggadisse hidIe hojja / taM puNa ukkaDaNAdo jhINahidiyauM / edAdo hidIdo samayuttarahidisaMtakamma kammahidIe sesayaM jassa padesaggassa tamukkaDDaNAdo jhINahidiya / evaM gaMtaNa AbAhAmettahidisaMtakammaM kammahiMdIe sesaM jassa padesaggassa edIe hidIe dIsai taM pi ukkaDDaNAdo jhiinnhidiy| 'AvAhAsamayuttarametaM hidisaMtakammaM kammahidIe sesaM jassa padesaggassa taM pi ukkaDDaNAdo jhINahidiya / AvAdhA dusamayuttaramettahidisaMtakamma kammahidIe sesaM jassa padesaggassa edisse hidIe dissai taM pi padesaggamukkaDDaNAdo jhIgahidiya / teNa paramukkaDDuNAdo ajjhINahidiya / dusamayUgAe AvaliyAe UNiyA AbAhA evaDimAe hidIe viyappA smttaa| eto samayuttarAe hidIe viyappe bhnnissaamo| etto puNa hidIdo samayuttarA hidI kadamA ? jahaNiyA AbAhA tisamayUNAe AvaliyAe aNiyA evaDimA hidI / edisse hidIe ettiyA ceva viyappA / Navari avatthuviyappA rUvuttarA / esa kamo jAva jahaNiyA AvAhA samayuttarA tti / jahaNiyAe AbAhAe dusamayuttarAe pahuDi patthi ukkaDDaNAdo jhiinnhidiy| evamukkaDDaNAdo jhINahidiyassa apadaM samattaM / ___ etto saMkamaNAdo jhINahidiyauM / jaM udayAvaliyapavitaM, patthi aNNo viyppo| 'udayAdo jhINahidiya / jamudiNNaM taM, Nasthi aNNaM / 'etto egegajhINaDidiyamukkassayamaNukkassaya jahaNNayamajahaNNaya c|| sAmittaM / "micchattassa ukkassayamokaDDaNAdo jhINahidiya kassa ? guNidakammaMsiyassa savvalahu~ daMsaNamohaNIya khatassa apacchimaDidikhaMDaya saMchubbhamANaya saMchuddhamAvaliyA samayUgA sesA tassa ukkassayamokaDDaNAdo jhINahidiyaM / "tasseva ukassayamukkaDDaNAdo saMkamaNAdo ca jhiinnhidiy| ukassayamudayAdo jhINahidiya' kassa ? "guNidakammaMsio saMjamAsaMjamaguNaseDhI saMjamaguNasehI ca edAo guNaseDhIo (1) pR0 267 / ( 2 ) pR0 268 / (3) pR0 266 / (4) pR0 270 / (5) pR0 271 / (6) pR0 272 / (7) pR0 273 / (8) pR0 274 / (6) pR0 275 / (10) pR0 276 / (11) pR0 278 / (12) pR0 276 / . Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe kAUNa micchattaM gado / jAdhe guNaseDhisIsayANi paDhamasamayamicchAdihissa udayamAgayANi tAdhe tassa ukkassayamudayAdo jhINahidiya / 'sammattassa ukkassayamokaDDaNAdo ukkaDDaNAdo saMkamaNAdo udayAdo ca jhINahidiyaM kassa ? guNidakammaMsio sabalahuM daMsaNamohaNIya kammaM khavedumADhatto 'aghahidiya galaMtaM jAdhe udayAvaliya pavissamANaM pavitAdhe ukassayamokaDDuNAdo vi ukkaDDaNAdo vi saMkamaNAdo vi jhiinnhidiy| tasseva carimasamayaakkhINadaMsaNamohaNIyassa savvamudayaM tamukkassayamudayAdo jhINahidiyaM / sammAmicchattassa ukkassayamokaDDaNAdo ukkaDDaNAdo saMkamaNAdo ca jhINahidiya kassa ? guNidakammaMsiyassa savvala huM daMsaNamohaNIya khavemANassa sammAmicchattassa apacchimahidikhaMDaya saMchubbhamANaya saMchuddhaM udayAvaliyA udayavajjA bharidalliyA tassa ukkassayamokaDDaNAdo ukkaDDaNAdo saMkamaNAdo ca jhINahidiya / ukkassayamudayAdo jhINahidiyauM kassa ? guNidakammaMsio saMjamAsaMjama-saMjamaguNaseDhIo kAUNa tAdhe gado sammAmicchattaM jAdhe guNaseDhisIsayANi paDhamasamayasammAmicchAihissa 'udayamAgadANi tAdhe tassa paDhamasamayasammAmicchAihissa ukkassamudayAdo jhiinnhidiy| "aNaMtANubaMdhINamukkassayamokaDDaNAditiNhaM pi jhINahidiya' kassa ? guNidakammaMsio saMjamAsaMnama-saMnamaguNaseDhIhi aviNahAhi aNaMtANubaMdhI visaMjoedumADhatto tesimapacchimahidikhaMDaya saMchubbhamANaya saMchuddhaM tassa ukassayamokaDDaNAditiNhaM pi jhINahidiya / 'ukkassayamudayAdo jhINahidiyauM kassa ? saMjamAsaMjama-saMjamaguNaseDhIo kAUNa tattha micchattaM gado jAdhe guNaseDhisIsayANi paDhamasamayamicchAihissa udayamAgayANi tAdhe tassa paDhamasamayamicchAiTissa ukssayamudayAdo jhiinnhidiy| 'aDhaNhaM kasAyANamukkassayamokaDDaNAditiNhaM pi jhINahidiyauM kassa ? guNidakammaMsio kasAyakvavaNAe abbhuhido jAdhe ahaNhaM "kasAyANamapacchimahidikhaMDaya saMchubbhamANayaM saMchuddhaM tAdhe ukkassaya tiehaM pi jhiinnhidiy| ukkassayamudayAdo jhINahidiyauM kassa ? "guNidakammaMsiyassa saMjamAsanama-saMjama-daMsaNamohaNIyakkhavaNaguNaseDhIo edAo tiNi guNaseDhIyo kAUNa asaMjamaM gado tassa paDhamasamayaasaMjadassa guNaseDhisIsayANi udayamAgadANi tassa ahakasAyANamukkassayamudayAdojhINahidiyaM / 12kohasaMjalaNassa ukkassayamokaDDaNAditiehaM pi jhINahidiyaM kassa 1 guNida : (1) pR0 284 / (2) 285 / (3) pR0 286 / (4) pR0 287 / (5) 288 / (6) pR0 286 / (7) pR0 262 / (8) pR0 263 / (6) pR0 264 / (10) pR0 265 / (11) pR0 266 / (12) pR0 300 / Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parisiTThANi 465 kammaMsiyassa kodhaM khavetassa carimadvidikhaMDayacarimasamayaasaMchuhamANayassa ukassayaM tiNhaM pi jhINahidiyaM / 'ukkassayamudayAdo jhINahidiyapi tssev| evaM ceva mANasaMjalaNassa / Navari mANahidikaMDaya carimasamaya asaMchuhamANayassa tassa cattAri vi ukkassayANi jhINahidiyANi / evaM ceva mAyAsaMjalaNassa / Navari mAyADidikaMDaya carimasamayaasaMchuhamANayassa hassa cattAri vi ukkassayANi jhINahidiyANi / lohasaMjalaNassa ukkassayamokaDaDaNAditiNhaM pi jhINahidiya kassa ? guNidakammaMsiyassa savvasaMtakammamAvaliya pavissamANayaM paviTuM tAdhe ukkassaya tirAhaM pi jhINahidiya / 'ukkassayamudayAdo jhINahidiyauM kassa ? carimasamayasakasAyakkhavagassa / itthivedassa ukkassayamokaDDaNAdicauNhaM pi jhINahidiyaM kassa ? ithivedapUridakammaMsiyassa AvaliyacarimasamayaasaMchohayassa tiNNi vi jhINahidiyANi ukkassayANi / 'ukkassayamudayAdo jhINahidiyaM carimasamayaitthivedakkhavayassa / ___purisavedassa ukssayamokaDDaNAdicaduNhaM pi jhINahidiyaM kassa ? 'guNidakammasiyassa purisavedaM khavemANayassa AvaliyacarimasamayaasaMchohayassa tassa ukkassayaM tihaM pi jhoNahidiyaM / ukkassayamudayAdo jhINahidiyaM carimasamayapurisavedassa / Naqsayavedassa ukkassayaM tiNhaM pi jhINahidiyauM kassa ? guNidakammaMsiyassa NasayavedeNa avahidassa khavayassa NaqsayavedaAvaliyacarimasamayaasaMchohayassa tiNNi vi jhINahidiyANi ukkassayANi / ukkassayamudayAdo jhINahidiyaM tasseva carimasamayaNakuMsayavedakkhavayassa / chaNNokasAyANamukkassayANi tiNNi vi jhINahidiyANi kassa 1 guNidakammaMsieNa khavaeNa jAdhe aMtaraM kIramANaM kadaM tesiM ceva kammaMsANamudayAvaliyAo puNNAo tAdhe ukkassayANi tiNNi vijhINahidiyANi / tesiM ceva ukkassayamudayAdo jhINahidiyaM kassa ? guNidakammaMsiyassa khavayassa carimasamayaapuvvakaraNe vaTTamANayassa / Navari hassa-rai-arai-sogANaM jai kIrai bhaya-duguMchANamavedago "kAyavyo / jai bhayassa tado duguMchAe avedago kAyavyo / aha duguMchAe tado bhayassa avedago kaaynyo| ukkassayaM sAmittaM samattamogheNa / "etto jahaNNayaM sAmittaM vttissaamo| micchattassa jahaNNayamokaDDaNAdo ukkaDDaNAdo saMkamaNAdo ca jhINahidiyaM kassa ? uvasAmao chasu AvaliyAsu sesAsu (1) pR0 302 / (2) pR0 303 / (3) pR0 304 / (4) pR0 305 / (5) pR0 306 / (6) pR0 307 / (7) pR0 308 / (8) pR0 306 / (6) pR0 310 / (10) pR0 311 / (11) pR0 312 / 59 Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 466 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe AsANaM gao tassa paDhamasamayamicchAiTissa jahaNNayamokaDDaNAdo ukkaDDaNAdo saMkamaNAdo ca jhINahidiyaM / 'udayAdo jahaNNayaM jhINahidithaM tasseva aavliymicchaadihiss| sammattassa okaDDaNAditiNhaM pi jhINahidiyaM kassa 1 ucasamasamattapacchAyadassa paDhamasamayavedayasammAihissa okaDDaNAdo ukkaDDaNAdo saMkamaNAdo ca jhINahidiyaM / 'tasseva AvaliyavedayasammAihissa jahaNNayamudayAdo jhINahidiyaM / 'evaM sammAmicchattassa / Navari paDhamasamayasammAmicchAiDissa AvaliyasammAmicchAihissa cedi / aTakasAya-causaMjalaNa-purisaveda-hassa-radi-bhaya-duguMchANaM jahaNNayamokaDDaNAdo ukkaDDaNAdo ca jhINahidiya kassa ? uvasaMtakasAo mado devo jAdo tassa paDhamasamayadevassa jahaNNayamokaDDaNAdo ukkaDDaNAdo saMkamaNAdo ca jhINahidiya / 'tasseva AvaliyauvavaNNassa jahaNNayamudayAdo jhINahidiyauM / aNaMtANubaMdhINaM jahaNNayamokaDDaNAdo ukkaDDaNAdo saMkamaNAdo ca jhINahidiyaM kassa ? suhumaNioesu kammaDhidimaNupAliyUNa saMjamAsaMjamaM saMjamaM ca bahuso labhidAuo cattAri vAre kasAe uvasAmayaNa tado aNatANubaMdhI visaMjoeUNa sNjoido| tado velAvahisAgarovamANi sammattamaNupAleyUNa tado micchattaM gado tassa paDhamasamayamicchAiTissa jahaNNayaM tiNhaM pi jhINaTThidiyaM / tasseva zrAvaliyasamayamicchAihissa jahaNNayamudayAdo jhINaTThidiyaM / 'gavaMsayavedassa jahaNNayamokaDDaNAditiNhaM pi jhINaTThidiyaM kassa ? abhavasiddhiyapAoggeNa jahaNNaeNa kammeNa tipalidovamiesu uvavaNNo / tado aMtomuhuttasese sammattaM laddhaM / velAvahisAgarovamANi sammattamaNupAlidaM / saMjamAsaMjamaM saMjamaM ca bahuso gado / cattAri vAre kasAe uvasAmittA apacchime bhave punakoDAuo maNusso jaado| tado desUNapuvakoDisaM jamamaNupAliyUNa aMtomuhuttasese pariNAmapaccaeNa asaMjamaM gado / tAva asaMjado jAba guNaseDhI NiggalidA ti tado saMjamaM paDivajjiyUNa aMtomuhuttaNa kammakkhayaM kAhidi ti tassa paDhamasamayasaMjamaM paDivaNNassa jahaNNayaM tiNhaM pi jhINaTThidiya / itthivedassa vi jahaNNayANi tiNNi vi jhINahidiyANi edassa ceva / tipalidovamiesu No ubavaNNayassa kAyavvANi / "Nasayavedassa jahaNNayamudayAdo jhINahidiyauM kassa ? suhumaNigodesu kammaTThidimaNupAliyUNa tasesu aagdo| saMjamAsaMjamaM saMjamaM sammattaM ca bahuso go| cattAri vAre kasAe uvasAmittA (1) pR0 316 / (2) pR0 320 / (3) pR0 322 / ( 4 ) pR0 322 / (5) pR0 327 / (6) pR0 328 / (7) pR0 333 / (8) pR0 334 / (E) pR0 336 / (10) pR0 340 / Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parisiTThANi 467 tado eIdie gdo| palidovamassAsaMkhejadibhAgamacchido tAva jAva uvasAmayasamayapabaddhA NiggalidA ti / tado puNo maNussesu aagdo| puvakoDI desUNaM saMjamamaNupAliyUga aMtomuhutta sese micchattaM gdo| dasavassasahassiema devesu ubvnnnno| aMtomuhuttamucavaNNeNa sammattaM laddhaM / aMtomuhuttAvasese jIvidavvae ti micchattaM gado / tado vi vikaDidAo dvidIo tappAaoggasambarahassAe micchattaddhAe eidiesubavaNNo / tattha vi 'tappAoggaukkassaya saMkilesaM gado tassa paDhamasamayaei diyassa jahaNNaya* mudayAdo jhiinnhidiy| 'itthivedassa jahaNNayamudayAdo jhINaTidiya ? eso ceva gaMvusayavedassa puvvaM parUvido jAdhe apacchimamaNussabhavaggahaNaM puvyakoDI desRNaM saMjamamaNupAliyUNa aMtomuhuttasese micchattaM go| tado vemANiyadevIsu ubavaNNo aMtomuhuttaddhamuvavaNNo ukkassasaMkilesaM gdo| tado vikaDDidAo dvidIo ukkaDDidA kammaMsA jAdhe tadA aMtomuhuttaddhamukkassaithivedassa hidi baMdhiyUNa paDibhaggo jaado| AvaliyapaDibhaggAe tisse devIe itthivedassa udayAdo jahaNNaya jhINahidiya / 'aradi-sogANamokaDaNAdittigajhINahidiyauM jahaNNaya kassa ? eiMdiyakammeNa jahaNNaeNa tasesu aagdo| saMjamAsaMjamaM saMjamaM ca bahusI laghRNa tiNi vAre kasAe uvasAmeyUNa eiMdie gdo| tattha palidovamassa asaMkhejadibhAgamacchiyUNa jAva uvasAmayasamayapabaddhA galaMti tado maNusse mu aagdo| tattha puvvakoDI desUNaM saMjayamaNupAliyuga kasAe uvasAmayaNa uvasaMtakasAo kAlagado devo tettIsasAgarovamio jaado| jAdhe ceya hassa-raIo okaDDidAno udayAdiNikvittAo aradi-sogA aokaDDitA 'udayAvaliyabAhire NikkhittA / se kAle dusamayadevassa eyA hidI arai-sogANamudayAvaliya pavihA tAdhe aradi-sogANaM jahaNNaya tiNhaM pi jhIgahidiya / arai-sogANaM jahaNNayaMmudayAdo jhINahidiya kassa ? eiMdiyakammeNa jahaNNaeNa tasesu aagdo| tattha saMjamAsaMjamaM saMjamaM ca bahuso gado / cattAri vAre kasAyamuvasAmidA / tado eiMdie gdo| tattha palidovamassa asaMkhejadibhAgamacchido jAva uvasAmayasamayapabaddhA NiggalidA tti / tado maNussesu Agado / tattha puvvakoDI desUNaM saMjamamaNupAliyUNa apaDibadideNa sammatteNa vemANiesu devesu uvavaNNo / aMtomuhuttamuvavaNNo ukkassasaMkilesaM gado / aMtomuhuttamukkassahidi baMdhiyaNa paDibhaggo jaado| tassa AvaliyapaDibhaggassa bhaya-dugukANaM vedayamANassa (1) pR0 341 / (2) pR0 346 / (3) pR0 350 / (4) pR0 351 / (5) pR0 354 / Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 468 jayadhabalAsahide kasAyapAhuDe 'aradi-sogANaM jahaNNayamudayAdo jhiinnhiNdiy| evamogheNa savvamohaNIyapayaDINaM jahaNNamokaDDaNAdijhINahidiyasAmittaM parUvidaM / / appAbahuaM / savvatthovaM micchattassa ukkassayamudayAdo jhINahidiyauM / ukkassayANi okaDDaNAdo ukANAdo saMkamaNAdo ca jhINahidiyANi tiNi vi tullANi asaMkhejjaguNANi / evaM sammAmicchatta-paNNArasakasAya-chaNNokasAyANaM / sammattassa savvatthovamukkassayamudayAdo jhiinnhidiyauN| sesANi tiNNi vi jhINadvidiyANi ukkassayANi tullANi visesAhiyANi / evaM lobhasaMjalaNa-tiNNivedANaM / etto jahaNNaya jhINahidiya / micchattassa savvatthovaM jahaNNayamadayAdo jhiinnhidiy| sesANi tiNi vi jhINahidiyANi tullANi asaMkhejaguNANi / 'jahA micchattassa jahaNNayamappAbahulaM tahA jesi karmasANamudIraNodo asthi tasi pi jahaeNayamappAbahuaM / . aNaMtANubaMdhi-itthiveda-Naqsayaveda-arai-sogA tti ede aha kammaMse mottUNa sesANamudIraNodayo / jesiM Na udIraNodayo tesi pi so ceva AlAvo appAbahuassa jahaNNayassa / Navari arai-sogANaM jahaNNayamudayAdo jhINahidiya thovaM / sesANi tiNNi vi jhINahidiyANi tullANi vise sAhiyANi / "ahavA itthi-NaqsayavedANaM jahaNNayANi okaDDagAdINi tiriNa vi jhINahidiyANi tullANi thovANi / udayAdo jahaeNaya' jhINahidiyamasaMkhejaguNaM / arai-sogANaM jahaeNayANi tigiNa vi jhINahidiyANi tullANi thovaanni| jahaNNayamu dayAdo jhINahidiyaM visesAhiyauM / evamappAbahue samatte jhINahidiyauM ti padaM samattaM hodi| jhINAjhINAhiyAro smtto| hidiyaM ti cUliyA hidiyati jaM padaM tassa vihAsA / tattha tiNNi aNiyogadArANi / taM jahA-- samukkitaNA sAmittamappAbahuaM ca / samukttiNAe atthi ukkassahidipataya Niseya. hidipattayaM adhANiseyahidipattayaM udayahidipattaya ca / "ukkassayahidipattayaM NAma ki ? jaM kammaM baMdhasamayAdo udae dIsai tamukkassahidipattaya / "NiseyahidipattayaM NAma kiM ? jaM kammaM jisse hidIra NisittaM prokaDDidaM vA ukkaDDidaM vA tissa ceva hidIe udae (1) pR0 355 / (2) pR0 356 / (3) pR0 357 / (4) pR0 358 / (5) pR0 356 / (6) pR0 361 / (7) pR. 362. / (8) pR0 366 / (6) pR0.367 / (10) pR0 368 / (11) pR0 370 / Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parisiTThANi 466 dissai taM Niseyadvidipattaya / 'adhANiseyahidipattaya NAma kiM ? jaM kammaM jisse hidIe NisittaM aNokaDidaM aNukkaDDidaM tisse ceva hidIe udae dissai tamadhANiseyahidipattaya / 'udayahidipattaya NAma ki ? 'jaM kamma udae jattha vA tattha vA dissai tamudayadvidipattaya / edamapadaM / etto ekkekkahidipattaya cauvihamukkassamaNukkassaM jahaNNamajahaNNaM c| 'sAmittaM / micchattassa ukkassayamaggadvidipattaya kassa ? aggahidipattayamekko vA do vA padesA evamegAdi-eguttariyAe vaDDIe jAva tAva uvakassaya samayapabaddhassa aggahidIe jattiya NisittaM tattiyamukkasseNa aggahidipattayaM / 'taM puNa aNNadarassa hojj| adhANiseyahidipattayamukkassaya kassa ? tassa tAva saMdarisaNAudayAdo jahaNNayamAbAhAmettamosakkiyUNa jo samayapabaddho tassa patthi adhANiseyahidipattaya / "samayuttarAe vAhAe evadimacarimasamayapabaddhassa adhANiseo asthi / tatto pAe jAva asaMkhejjANi palidovamavaggamUlANi tAvadimasamayapabaddhassa adhANiseo giyamA asthi / ekkassa samayapabaddhassa ekkisse hidIe jo ukkassao adhANiseo tatto kevaDiguNaM ukkassayamadhANiseyahidipattaya 1 tassa NidarisaNaM / jahA-'okaDDa kkaDDaNAe kammarasa avahArakAlo thovo / adhApavattasaMkameNa kammassa avahArakAlo asaM vejgunno| okaDDakkaDDaNAe kammassa jo avahArakAlo so palidovamassa asNkhejjdibhaago| "evadiguNamekkassa samayapabaddhassa ekkisse hidIe ukassayAdo jahANiseyAdo ukkassayamadhANiseyahidipattayaM / - "idANimukkassayamadhANiseyahidipattaya kassa ? sattamAe puDhavIe gairaiyassa jattiyamadhANiseyahidipattayamukkastaya tatto vise tuttarakAlamuvavaNNo jo raio tassa jahaNNeNa ukkassayamadhANiseyahidipattaya / edamhi puNa kAle so Neraio tappAoggukkassayANi jogahANANi abhikkhaM gado / "tappAoggaukkassayAhi vaDDIhi vaDido / tisse hidIe Niseyassa ukkassapadaM / "jA jahaNiyA AvAhA aMtomuhuttuttarA evadisamayaaNudiNNA sA hidI / tado jogahANANamuvarillamaddhaM gado / 'dusamayAhiyaAbAhAcarimasamayaaNudiNNAe eyasamayAhiyaAvAhAcarimasamayaaNudiNNAe ca ukkassayaM jogamuvavaNNo / tassa ukkassayamadhANiseyahidipattayaM / "NiseyahidipattayaM pi ukkassayaM tasseva / (1) pR0 371 / (2) pR0 372 / (3) pR0 373 / (4) pR0 374 / (5) pR0 376 / (6) pR0 377 / (7) pR0 378 / (8) pR0 380 / (6) pR0 381 / (10) pR0 382 : (11) pR0 386 / (12) pR0 362 / (13) pR0 363 / (14) pR0 364 / (15) pR0 365 / (16 pR0 366 / Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 470 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe udayahidipattayamukkassayaM kassa ? guNidakammaMsio saMjamAsaMjamaguNaseDhiM saMjamaguNaseTiM ca kAUNa 'micchattaM gado jAdhe guNaseDhisIsayANi udiNNANi tAdhe micchattassa ukkassayamudayahidipattayaM / evaM samatta-sammAmicchattANaM pi / 'Navari ukkassayamudayahidipattayamukkassayamudayAdo jhiinnhidiybhNgo| 'aNaMtANubaMdhicaukka-ahakasAya-chaNNokasAyANaM micchttbhNgo| Navari ahakasAyANamukkassayamudayahidipattaya kassa ? saMjamAsaMjama-saMjama-dasaNamohaNIyakravavayaguNaseDhIo ti edAo tiNNi vi guNaseDhIo guNidakammaMsieNa kadAo / edAo kAUNa aviNa? su asaMjamaM gao / pattesu udayaguNaseDisIsaemu ukkassayamudayahidipattayaM / "chaNNokasAyANamukkassayamudayahidipattaya kassa ? carimasamayaapuvakaraNe vaTTamANayassa / hassa-rai-arai-sogANaM jai kIrai bhaya-duguMchANamavedao kaayvyo| 'jai bhayassa tado duguMchAe avedao kaayyo| adha duguMchAe tado bhayassa avedao kaayvvo| kohasaMjalaNassa ukkassayamaggahidipattayaM kassa ? ukssayamAMgahidipattayaM jahA purimANaM kAyavvaM / ukkassayamadhANiseyahidipattayaM kassa ? kasAe uvasAmittA paDivadidUNa puNo aMtomuhutteNa kasAyA 'uvasAmidA vidiyAe uvasAmaNAe AbAhA jamhi puNNA sA hidI AdihA / tamhi ukkassayamadhANiseyahidipattayaM / "Niseyahidipattaya ca tamhi ceva / ukkassayamudayahidipattaya ssa ? carimasamayakohavedayassa / evaM mANa-mAyA-lohANaM / 'purisavedassa cattAri vi DidipattayANi kohasaMjalaNabhaMgo / Navari udayahidipattaya carimasamayapurisavedakhavayassa guNidakammaMsiyassa / itthivedassa ukkassayamaggahidipattaya micchttbhNgo| ukssayaadhANiseyahidipattaya Niseyahidipattaya ca kassa ? ''isthivedasaMjadeNa itthiveda-purisavedapUridakammaMsieNa aMtomuhuttassaMto do vAre kasAe uvasAmidA / jAdhe vidiyAe uvasAmaNAe jahaNNayassa hidibaMdhassa paDhamaNiyesahidI udaya pattA tAdhe adhANiseyAdo NiseyAdo ca ukkassaya dvidipattaya / "udayahidipattayamukkassayaM kassa ? guNidakammaMsiyassa khavayassa carimasamayaitthivedayassa tassa ukkssymudyhidiptty| "evaM "sayavedassa / Navari Naqsayavedodayasse tti bhANidavyANi / (1) pR0 400 / (2) pR0 402 / (3) pR0 403 / ( 4 ) pR0 404 / (5) pR0 405 / (6) pR0 406 / (7) pR0 418 / (8) pR0 416 / (6) pR0 420 / (10) pR0 421 / (11) pR0 422 / (12) pR0 423 / Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parisiTThANi 471 jahaNNayANi hidipattayANi kAyavvANi / 'savvakammANaM pi aggahidipattaya jahaNNayameo pdeso| taM puNa aNNadarassa hoja / micchattassa NiseyahidiyattayamuyahidipattayaM ca jahaNNayaM kassa ? "uvasamasammattapacchAyadassa paDhamasamayamicchAihissa tappAoggukkassasaMkilihassa tassa jahaNNayaM Niseyahidipatta yamudayahidipattayaM ca / micchattassa jahaNNayamadhANiseyahidipattayaM kassa ? jo eiMdiyahidisaMtakammeNa jahaNNaeNa tasemu Agado aMtomuhutteNa sammataM paDivaNNo / vechAvahisAgarovamANi sammatamaNupAliyUga micchattaM gado / tapAoggaukkassiyamicchatassa jAvadiyA AbAhA tAvadimasamayamicchAihissa tassa jahaNNayamadhANiseyahidipattayaM / 'jeNa micchattassa racido adhANiseo tassa ceva jIvassa sammattassa adhANiseo kAyayo / Navari tisse ukkassiyAe sammattaddhAe carimasamae tassa carimasamayasammAiDissa jahaNNayamadhANiseyaDidipattayaM / "NiseyAdo ca udayAdo ca jahaNNayaM hidipattayaM kassa ? uvasamasammatta pacchAyadasta paDhamasamayavedayasammAihissa tappAoggaukkassasaMkiliTaThassa tassa jahaNNayaM / sammattassa jahaNNao ahANiseo jahA parUvio tIe ceva parUvaNAe sammAmicchattaM go| tado ukkassiyAe sammAmicchattaddhAe cariMmasamae jahaNNaya sammAmicchattassa akSANiMseyahidipattayaM / 'sammAmicchattassa jahaNNayaM NiseyAdo udayAdo ca dvidipattayaM kassa ? uvasamasammattapacchAyadassa paDhamasamayasammAmicchAiTThissa tappAoggukkassasaMkiliTThassa / __aNaMtANubaMdhINaM NiseyAdo adhANiseyAdo ca jahaNNayaM dvidipattaya kassa ? jo eiMdiyaTThidisaMtakammeNa jahaNNaeNa paMciMdie go| aMtomuhuseNa sammattaM paDivaNNo / aMtomuhutteNa puNo pddivdido| rahassaMkAleNa saMjoeUNa sammattaM paDivaNNo / vechAvahisAgarovamANi aNupAliyUNa micchattaM gao tassa AvaliyamicchAihissa jahaNNaya giseyAdo adhANiseyAdo ca hidiptty| udayahidipattaya jahaNNaya . kassa ? eidiyakammeNa jahaNNaeNa tasesu aagdo| tamhi saMjamAsaMjamaM saMjamaM ca bahuso laddhaNa cattAri vAre kasAe uvasAmittA eIdie go| asaMkhejjANi vassANi acchidUNa uvasAmayasamayapabaddhesu galidesu "paMcidiemu gdo| aMtomuhutteNa aNaMtANubaMdhI visaMjoitA tado saMjoeUNa jahaNNaeNa aMtomuhutteNa puNo sammattaM laddhaNa vechAvahisAgarovamANi aNaMtANubaMdhiNo gaalidaa| tado micchattaM gado / tassa AvaliyamicchAiTThissa jahaNNayamudayaTThidipattayaM / (1) pR0 424 / ( 2 ) pR0 425 / 3) pR0 430 / ( 4 ) pR0 435 / ( 5 ) pR0 436 / (6) pR0 437 / (7) pR0 438 / (8) pR0 436 / (6) pR0 440 / (10) pR0 441 / Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe 'bArasakasAyANaM Niseyahidipattayamudayahidipattaya ca jahaNNaya' kassa ? jo uvasaMtakasAo so gado devo jAdo tassa paDhamasamayadevassa jahaNNayaM jiseyahidipattayamudayahidipattayaM ca / adhANiseyahidipattayaM jahaNNayaM kassa ? abhavasiddhiyapAoggeNa jahaNNaeNa kammeNa tasesu uvavaNNo / tappAoggukkassahidi baMdhamANassa jaddehI AbAhA tAvadimasamae tassa jahaNNayamadhANiseyahidipattayaM / aikkaMte kAle kammahidiaMto saI pi taso Na aasii| evaM purisaveda-hassa-rai-bhaya-duguMchANaM / itthiNavaMsayaveda-aradi-sogANamadhANiseyAdo jahaNNayaM hiMdipattayaM jahA saMjalaNANaM tahA kAyavvaM / jamhi adhANiseyAdo jahaNNayaM dvidipattayaM tamhi ceva NiseyAdo jahaNNaya hidipattaya / udayahidipattaya jahA udayAdo jhINahidaya jahaNNaya tahA NiravayavaM kAyavvaM / "appAbahuaM / savvapayaDINaM savvatthovamukkassayamaggahidipattaya / ukkassayamadhANiseyahidipattayamasaMkhejjaguNaM / Niseyahidipattayamukkassaya visesAhiya / "udayadvidipattayamukkassayamasaMkhejaguNaM / ___jahaNNayANi kAyavvANi / savvatthovaM micchattassa jahaNNayamaggahidipattaya / 'jahaNNaya NiseMyahidipattaya aNaMtaguNaM / jahaNNayamudayavidipattaya' asaMkheja puNaM / 'jahaNNayamadhANiseyahidipattayamasaMkhejaguNaM / evaM sammatta-sammAmicchatta-bArasa sAyapurisaveda-hassa-rai-bhaya-duguMchANaM / aNaMtANubaMdhINaM savvatthovaM jhnnnnymgghidiptty| jahaNNayamadhANiseyahidipattayamaNaMtaguNaM / jahaNNaya Niseyahidipattaya visesaahiy| 'jahaNNayamudayahidipattayamasaMkhejjaguNaM / evamitthiveda-NavaMsayaveda-aradi-sogANaM / (tado dvidiyauM ti padasma vihAsA samattA / ettheva payaDIya mohaNijjA edisse mUlagAhAe attho smtto| hidiya' ti ahiyAro samato tado padesavihattI sacUliyA smttaa|) (1) pR0 442 / (2) pR0 444 / (3) pR0 445 / (4) pR0 446 / (5) pR0 447 / (6) pR0 448 / (7) pR0 446 / (8) pR0 450 / (6) pR0 451 / Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha 2 avataraNasUcI pustaka 6 kramAGka pR0 kramAGka kramAGka a 4 apratibuddhe zrotari 146 | ba 2 baMdheNa hodi udanI 80 ! 2 sammattuppattI vi ya 128 kha 3 khavage ya khINamohe 126 / sa 5 sadA saMpratIkSyAtithI-287 / sUcanA-TIkAkArane pRSTha 62 meM 'prakSepakasaMkSepena' tathA pRSTha 65 meM baMdhe ukkaDDadi' ye do aMza uddhRta kiye haiM / pustaka 7 ke pR0 245 meM bhI baMdhe ukaDDadi' itanA padAMza uddhRta hai / (3 aitihAsika nAmasUcI pustaka 6 pR0 a ananta jina 1 / ya yativRSabhagaNIdra 107 / va vyAkhyAnAcArya bhaTTAraka / u uccAraNAcArya 107,387 yativRSabhAcArya 135, 301, 340 / pustaka 7 245 zrA zrAcArya ( sAmAnya ) | u uccAraNAcArya 7, 8, 63 ya yativRSabhabhagavaMta 3 352 ca cUrgi, sUtrakAra 255,266,325 yativRSabhAcArya AcAryabhaTTAraka 102 ja jinendracandra 235 vIra / jina ) 4 granthanAmollekha pustaka 6 pR0 u uccAraNA 114 / ca cUrNisUtra 114, 386 / va vedanA 6, 13, 75, 385 upadeza (apavAijamANa)26 ma mahAbandhasUtra 61 vedanAdi sUtra 250 sa sUtra (vacana) 62, 65 pustaka 7 363 56, 63, 67 ) u uccAraNA 27, 50,64, 133 / ca cUrNisUtra 7, 27, 63, 67 / va vedaga kadivedaNAdi cauvIsa Ta TridiaMtiya 363 | vedanA aNiyogaddAra 260 ka kSullakabandha 5 nyAyokti pustaka 6 16 samudAe pauttA saddA tadavayavesu vi vati / pR0 204 60 Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 cUrNisUtragatazabdasUcI pustaka 6 156 ___ 386 a akamma 261, 264, | 265, 266 acchidAuna 72, 124 aTTha 246, 253 zraNaMta aNaMtANubaMdhI 256 aNNa 288,380 aNNadarajIga 317 aghaTidigalaNA 246 apacchima 72, 73, 167, 266 apacchimaTThidikhaMDaya 125, 255, 268 apajattaddhA . 124 apajattabhavamgaha 124 abbhuTida 383. 385 abhavasiddhiyapAzrogga 125, 267, 383, 385 abhavasiddhiyapAzroggajahaeNaya 246 abhikkhaM 125 avagada 246 avagadaveda 266 avaNida 125 aviNijamAyaNa 125 aveda 264, 265, 267, 316 asaMkheja asaMkhejadibhAga 66, 104, 162 asaMkhejadibhAgabhetta 246 | asaMkhejavarasAuna 66, 104 aMtomuhuttAvasesa 268 zrA pAuna 125 Agada 125, 246, 267, 384, 385 aADhatta 268 Adi 167, 255, 376, 381,384 Adiya zrAvaliyasamayaaveda 261 zrAvaliyasamayUNametta 166, 381 zrAvaliyA 261, 264, 265, 317, . 378, 376 i itti 315, 317 itthiveda 66, 104, 261 I IsANa 61, 104 ukkassaga 156, 167 ukkassajoga 315, 317 ukkassapada 253 ukkassapadesatappAzrogA 125 ukkassapadesavihattiya 81 ukkassapadesasaMtakamma 88, 218, 255 ukkarasaya 73, 61,66, 104,110,113, 157, 274, 384 ukkassavisohi 125 ukkassiya uttarapayaDipadesavihatti 2, 72 udaya 268, 274, 276 udayAvaliya 125 udayAvaliyA 203, 246, 253 uvahida 72 uvavaraNa 268, 261,383 uvasamidAuna 383 ujvelaNaddhA 203 ujvellida 203 eiMdina 249 ekka 125,156, 203, 267 ega 163, 167, 245, 255, 376, 376, 381, 386 egajIva 72 egadvidivisesa 253 egaphaddaya 253 egasamaya ettiya 316, 378 ettha 315 317 eva 244, 267, 276 373, 386 evadiya u 261 isa zabdAnukramaNikAmeM sarvanAma zabda aura kriyApada chUTe haiM / zeSa pUre zabdoMkA saMgraha hai| Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ H parisiThThANi 475 376 evaM 76, 156, 166, / gha gholamANajahaeNajogaTThANa jahaeNaga 125, 373, 243, 244, 261, 261,301 383 268, 317, 378, | ca ca jahaeNajogadANa 244, 267, 266 315 381, 384 cadu 125, 202, 246, jahaNNapadesasaMtakammizna o oMdhukkassa 124 246, 267 385 zroghukkassapadesasaMtakamma caducarimasamaya 264 jahaeNaya 125, 162, carimaTThidikhaMDaga 375 202, 246, 267, ka kada 125, 243 carimasamaya 265, 375 . 268, 261, 377, kama 253, 265, 383, 384,386 carimasamayaaNillevida jahaNNasaMtakamma 381 385 301,377, 381,386 kamma 125, 246, 261, jahA 301, 378, 382 carimasamayaadhApavattakaraNa 268, 383 jAda 104, 384, 385 383 kammaTThidi 72,124.202 carimasamayakodhavedaga jAdhe 110, 113, 114, 125, 203 kammaMsa 386 . 377, 381 jAva 167, 253, 255, kasAya 104, 202,246, carimasamayajahaeNapada 255 274, 376, 381, 253, 268, 283, carimasamayajahaeNayaphaddaya 384, 386 385 jIvidanvaya 268 kasAyakkhavaNA 383 carimasamayaTThidikhaMDaya jogaTThANa 124, 125, 386 kAraNa 157, 163, carimasamayaNavusayabeda 301, 316 263, 266 jogaTThANametta 315, 317 kAla 246 268 kettiya | Ta TThANa 156, 218, 253 263 carimasamayaNeraiya 73 kodha 274, 384 carimasamayadeva 113 61 TThANaparUvaNA 243 kodhasaMjalaNa 110, 111, carimasamayapurisavedodaya chidi 377, 378, 376, 261 125, 246 kkhavaga chidikhaMDaya 167, 246 381, 382 carimasamayasaveda 264, dvidivisesa 156 156, 265,301,315, kha khavaga 377 164, 203 317, 373 khavaNA 385 266,383 carimAvaliyA 265,266 khavaya 381 Navari 268, 261 khaMDaya cuda 104 Nabusayaveda 61 104 ga gada 124, 125, 202, | cha cha 386 267, 261 246, 383 | chaeNokasAya 76, 110, NavusayavedamaNussa 268 galamANa 125 385 NiraMtara 218, 253, galida 125, 203 | ja jadA 125, 378 274, 384 galaMta 246 jattiya 301 Niseya . 125 guNasedi jatto 261 NeraDyabhavagAhaNa 73 guNidakammaMsika 81,61, jahakkhayAgada 157 No 66,104 jahaeNa 203,246,267 | ta tattiyametta Na 376 Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe 246 tahA .. tatto / 261 tattha 2, 73, 104, 125, 246,268, 376, 385 tathA 202 tado 104, 125, 156, 157, 202, 217, .. 253, 268, 274, .. 161, 383, 385 tadhA, 267 tappAzrogga 274 tappAzroggaukkassa 125 tappAzroggajahaNaNaya 125 tasa 125, 202, 246, 267, 385 tasakAya 72, 383 382 tAdhe 113, 114, 203 tAva ti 218, 255, 381 ticarimasamaya 264 ticarimasamayasaveda 317 tti 268, 274, 264 tipalidovamitra .. 368, 261 tulla 268 tullajoga 268 tettIsa 72, 73 da dIha 125, 202, 383, 385 ducarima 265 ducarimasamaya 264, 380 : ducarimasamayaaNillevida 266 ': ducarimasamayasaveda 264, - 315, 317. 375, 376 ducarimasamayasavedAvaliyA 266 ducarimAvaliyA 266 / dupadesuttara 156, 218 / palidovama 66, 104, duviha dusamayakAlaTThidiga 125 palidovamaTThidina 104 dusamayakAlaTThidiya 203 paviTThalliya 376 dusamayUNa 263, 266, pAe 261 316, 378 pi 157, 245, 253, deva 268 do 164, 245, 268, puNa 156, 162 266, 317 purisaveda 104, 110, dozrAvaliyA 263, 378 261, 376 378 dophaddaya 261 pUriMda 66, 104 dobhavaggahaNa 73 pha phaDaga 163 __pakkhitta 81, 88, 104, phaddaya 164, 166, 167, - 110, 113, 114 245, 253, 255, paDhamasamaya 265 373, 376, 376, paDhamasamayaaveda 266 380, 381, 386 paDhamasamayaavedaga 263 ba baddha 261, 264, 265, paDhamasamayasaveda 265 266, 268, 301 paDhamAvaliyA 265, 376 bahuvAra 383 pada 246 bahuso 125, 202, 246, paduppaNNa 316, 378 267, 385 padesasamma 110 bAdarapuDhavijIva 72 padesasaMtakamma 73,61,66, bArasakasAya 76 104, 110, 113, maNusa 104, 285 114, 125, 202, maNussa 383 203, 246, 267, mada 104 268, 261, 377, mANa / 383, 385. 386 mANa mAyAsaMjalaNa 382 padesasaMtakammaTThANa 261, mAyA 266, 317 micchatta 72, 73, 81, padesavihatti 1.4, 125, 167, padesuttara 156, 217, 202, 268 micchattabhaMga 255 253, 274 pabaddha 265 mUlapayaDipadesavihatti 2 payAra 243 la laddha 125, 385 parUvaNA 263, 267, | laddhAuna 383 268, 266 lobhasaMjalaNa 114, 383 parUvedavva 266 va vaTamANa 291 Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parisihANi vaDDi vi 124 vaDDida 124 vAra 125, 202, 246, 267, 385 244 viTTha 375 vidiya 164, 264 vidiyasamaya 266 visesa 156, 268 vechAvaTTisAgarovama 125, ,268 vela vesamayapabaddha 266 vesAgarovamasahassa 72 vocchieNa 376 sa samayapabaddha 156, 261, 263 samayapabaddhameta 157 / samayUNa samayUNAvaliyametta 253 sammatta 88, 104. 125, 202, 244, 246, 267, 268 sammattaddha 268, 267, 301 sammAmicchatta 81,88, 202, 203, 243 saveda 265, 266 savva 202, 266, 316 samvaciraM / 268 savvattha savvabahubha 124 savvala 104 saMchuddha saMchuhamANa 268 saMjama 125, 202, 246, 267, 268, 383, 385 saMjamaddha 385 saMjamAsaMjama 125, 202, 246, 267, 383, 385 saMtakamma 162, 245, 267, 268, 376, 377, 384 satakammaTThANa 301, 378 sAgarovamizra 72,73 sAdireya sAmitta sAMtara 316, 378 suhamaNigoda 124, 202 sesa 125, 202, 246 ha hadasamuppattiya 246 heDhilla 72 50 268 268 125 pustaka 7 aNokaDDida 371 aNNa 273, 274 aNNadara 375, 424 aNNovadesa 3 aMtara 25, 27, 53, a aikkaMta 442 / ____ aicchida 251, 252 amgaThidi 374 aggaTThidipattaya 374, 405, 420, 424, 446, 447, 450 acchida 340, 354 ajaharaNa 373 ajahaeNaya 275 ajjhINaTidiya 236, 248, 265, 270 aTTha 264, 356 aTakasAya 266, 322, 308 421 aMto aNaMtaguNa 78,85, 111, 120, 130, 448, 450 aNaMtAgubaMdhi 262, 328, 356, 403, 438, 441, 450 aNaMtANubaMdhimANa 76, 84,65, 105,117, 124 aNiyogaddAra aNukkaDDida 371 aNukkassa aNukkassadabakAla 5 aNukkassapadesavihattibhara aNukkassaya 275 aNupAlida 367 aMtomuhutta 5, 334, 340, 354, 405, 421, 430, 438, 441 aMtomuhuttaddha 346 aMtomuhuttasesa 334, 340, 346 aMtomuhuttAvasesa 340 aMtomuhuttuttara 3:4 adha 405 aTThapada 273, 373 * ANaMtakAla 2, 25, 53 Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 478 adhaTidiya 285 adhavA adhANise 377, 378, 435 adhANiseya 421, 438, jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe avatthu 251 zravatthuviyappa 267, 271 avahArakAla 381 avedana 404, 4.5 avedaga 310, 311, asaMkheja 2, 3, 5, 53, 377, 440 asaMkhejaguNa 83, 62, 63, 103, 105 107, 16, 113, adhANiseyaTidipattaya 367, 371, 377. 378, 382, 386, 365, 405, 406, 420, 430, 435, 437, 442, 446, 446, 450 adhApavattasaMkama 381 addha 364 apaccakkhANamANa 74, 83,63 106, 118 apacchima 334 apacchimaTThidikhaMDaya 276, 287, 262, 26 apacchimamaNussabhavaggahaNa zrAbAhAmeta 377 zrAbAhAmettahidisaMtakamma 268 zrAbAhAsamayuttarametta 266 pAlAva 356 zrAvaliya 303 zrAvaliya uvavaraNa 327 zrAvaliyacarimasamaya asaMchohaya 307 zrAvaliyapaDibhamga 346, 354 zrAvaliyapaDhamasamaya asaMchohaya 305 zrAvaliyamicchAiTi 316 436, 441 zrAvaliyavedayasammAiTTi 321 zrAvaliyasamayamicchAiTThi 334 aha apaDivadida 354 aparisesa 258 appAbahua 74, 356, 356, 367, 446 abbhuTida 264 abhavasiddhiyapAzrogga 334, 442 abhikkhaM arai 310, 351, 354, 356, 361, 362, 404 aradi 80, 87, 67, 115, 121, 132 350, 351, 355, 445, 451 120, 124. 126, 126, 357, 358, 362, 381, 446, 447, 448, 446, 451 asaMkhejadibhAga 340, 350, 354, 381 asaMchuhamANaya 300 asaMjada asaMjama 334 403 311 ahavA 362 A pAgada 289, 266, 340, 350, 354, 430,440 prAgaya 276, 263 zrAdatta 284, 262 Adi 263 zrAdiTTha 253, 406 Adesa 252 bAbAdhA 260, 264 zrAbAdhAdusamayuttarametta dvidisaMtakamma 266 zrAbAhA 246, 247, 248, 061 263, 266, 267, 270, 271, 272, 378, 364, 406, 430, zrAvaliyasammAmicchAiTThi 322 zrAvaliyA 244, 245, 251, 253, 261, 262, 266, 267, 270, 312 zrAvaliyUNa zrAsANa 312 i ithi 356, 445 itthiveda 86,67, 113 120, 130, 305, 336, 346, 362, 420, 451 itthivedapurisavedakammaMsizra 421 ithivedapUridakammaMsiya 305 itthivedasaMjada 421 idANaM 267, 386 322 Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u ukkaDuNa 237, 242, 243, 245, 246, 248, 263, 264, 268, 266, 270, 272. 273, 278, 284, 285, 287, 288, 312, 320, 322, 328, 356 346, 370 uDida ukkarasa 6, 53, 373 ukkassA 378 uksaitthaveda 346 uksaTThidi 354 ukkaTThapitta 367, 368, 372, 373, 366, 400, 403, 404, 418, 420, 422, 424, 425, 440, 441, 442, 445, 447, 448, 451 363 ukkarasapada ukkassapa desavihati 2 ukkasapa desavihantinaMtara 26 ukkarasapadesa saMtakamma 74, 75, 76, 78, 76, 80, 81, 82, 83, 84, 85, 86, 87, 8, 60, 61, 12, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 66 ukkastapade sasaMtakammiyaM tara 25 ukkarasya 234, 275, 276, 278, 276, 284, 285, 286, 287, 288 286, 262, 263, 264, parisiTThAi 265, 266, 300, 302, 303, 304, 305, 306, 307, 308, 306, 311, 356, 357, 374, 377, 378, 382, 386, 365, 366, 400, 403, 404, 401, 406. 418, 420, 421, 422, 446, 447 udaya ukasyaTThidipattaya 368 ukkassasaMkilesa 346, 354 ukkassiya 435, 437, 362 udaya 237, 274, 278, 276, 284, 286, 288, 286, 263, 265, 266, 300, 302, 304, 306, 307, 308, 306, 316, 321, 327, 333, 340, 341, 346, 355, 356, 358, 361, 368, 370 371, 373, 377, 421, 436, 438, 445 udayaguNa - disIsa 403 udayavaja 287, 308 udayAdiNikkhitta 350 udayAvaliya 265, 351 udayAvaliyapaviTTha 242, 246, 273 udayAvaliyabAhira 236, 243, 351 udayAvaliyAMMtara 236 udayAvaliyA 243, 247 251, 258, 287, 308 udi udIraNodaya udi uvarilla uvavaraNa uvavaraNya 274, 400 356 307 364 334, 340, 346, 354, 386, 365, 442 336 uvasamasammattapacchAyada uvasaMtakasA 320, 425. 436, 438 479 322, uvasAmA 350, 442 312 uvasAmaNA 406, 421 uvasAmayasamayapabaddha 640, e ea uvasAmida 350, 354, 440 354, 406, 421 vellida U UNiya 104 244, 245, 246, 247, 248, 253 261, 262, 263, 264, 266, 267, 270 424, 440 ei di 1, 124, 340, 350, 354 ei diyakamma 350, 354, 440 ei diyaTThidisaMtakamma 430 ei diyasaMtakamma 438 eka 104, 247, 374, 378, 382 ekke kaTThidipattaya 373 251 ega egasamaya 2, 53 Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 480 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe egAdieguttariya 374 | zrokaDDaNAdi 362 / egegamITThidiya 275 zrokaDuNAdicau 305, entiA 263 ettiya zrokaDaNAdijhINaetto 133, 235 , 270, chidiyasAmitta 356 273. 275, 312, zrokaDDaNAditi 262, 358, 373 264 300, 303, 320, 334 eyasamayAhiyAbAhA zrokaDaNAditigajhINacarimasamayaaNu chidiya 350 diNNa 365 prokaDDitta 350 eva 251, 252, 258, zrokaDuida 350, 370 271 286, 302, zrokaDDukkaDDaNA 361 303, 308, 306, zrodha 66, 123, 311, 316, 321 327, 333, 336, 646, ka kada 308, 403 350, 356 370, kadama 270 371, 366, 418, kama 271 435, 437, 445 kamma 4, 26, 236, eDima 261, 270 244, 284, 334, evadiguNa . 382 368,370, 371, evadimAda 373, 376, 442 260 edimacarimasamayapabaddha kammakkhaya 377 * kammahidi . 244, 245, evadisamayaaNudieNa 246, 247, 248, 364 253, 262, 263, 264, 268, 266, evaM 4,26,60, 246, 340, 368 248, 251, 260, kammaTThidiaMto 442 263, 268, 273, kammaMsa 308, 346, 356 302 303, 322, 356, 357, 358, kasA 328, 334, 340, 350,405, 374, 400, 418, 422, 440 423, 444, 450, kasAya 264, 265, 451 354, 405 o zrokaDDaNa 237, 236, kasAyakkhavaNA 264 276, 284, 285, kAyavva 50, 235, 311, 287, 288, 312, 336,404,405, 320, 322, 328, 423, 435, 445, 308 kAraNa 103, 104 kAla 2,50, 104, ___351, 262, 442 kAlagada 350 kiM 236, 242, 246, 368, 370, 371, 372 kIramANa kevaciraM kevaDiguNa 378 kodha 75.76, 3,84, 126, 300 kodhasaMjalaNa 60, 405 koha 84, 63, 64, 65, 68 507, 110, 111, 117, 116, 126, 130 kohasaMjalaNa 420 kha khavA khavaga khavaya 307, 306,442 khavemANa 287 khavemANaya khaveta 276, 300 ga gana 312, 340,346 403, 437,438. 436, 440 gai 123 gada 276, 288, 263, 266, 334, 340, .346, 350, 354, 362, 364, 400, 430, 441, gadi 60 galaMta 285 galida 440 gAlida 441 guNidakammaMsia 276, 284, 288, 262, 264, 308, 366, 403. Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parisiTThANi 481 carimasamayaasaMchuhamANaya / 302, 303 carimasamayaisthivedakkhavayaH 306 carimasamayaitthivedaya422 carimasamayaudayaTThidipattaya carimasamayakohavedaya 416 carimasamayaNavusayavedakkhavaya 308 carimasamayapurisavedaya 420 ca carimasamayasakasAyakhavaga 304 carimasamayasammAiTThi 435 guNidakammaMsiya 276, / 287, 266, 303, 307, 306, 420, 422 guNaseDhi 276, 266, 334, 403 guNaseDhisIsaya 276, 288, 293, 266, __300, 400 ca 26, 251, 252, 258, 271, 276, 284, 287, 288, 302, 303, 308, 306, 312, 320, 322, 328, 334, 340, 346, 350, 354, 356, 356, 367, 370, 371, 373, 365, 366, 418, 420, 421, 424, 425, 435, 436, 437, 438, 436, 440, 442, 445 cau 302, 303, 328, 334, 340, 354, 440 caumviha 373 causaMjalaNa 322 cadusamayAhiya 260 cadusaMjalaNa 26 carimachidikhaMDayacarima samaya carimasamazra 435 417 carimasamayaakkhINadasaNamohaNIya 286 carimasamayaaputvakaraNa 306, 404 / jahaeNaya 27, 275, 312, 316, 320, 321, 322, 327, 333, 334, 336, 340, 361, 362, 377, 421, 424, 425, 430, 435, 336, 437, 438, 446, 440, 441, 442, 445, 447, 448, 446, 450 jahariNaya 246, 247, 263, 270, 271, 272, 364 jahaeNukkassa 2, 25 jahA 123, 234, 237, 356, 367, 405, __437, 445 jahANise 437 jahANiseya 382 jAda 322, 334, 346, 350, 354, 442 jAdhe 276, 285, 288, 263, 264, 308 346, 350, 400, 421 jAva 260, 263, 271, 334, 340, 350, 354, 374, 377 jAvadiya 267, 430 312 373 chaNNokasAya 308, 357, 403, 404 ja jai 244, 245, 247, 248, 310, 311, 404, 405 jadi 246 jattiya 374, 386 jattha jaddehI 263, 268, 442 jahaNNa 3, 5,53, 356, 373,386,423 jahaNNaa 334, 350, 430, 437, 438, 440, 442 jahaeNakAla 7 jahaeNapadesasaMtakamma 100, 103, 105, 107, 106, 110, 112, 113, 114, 115, 116,117, 118, 116, 120, 121, 122, 124, 126, 126, 130, 131, 132, 133 jIva jogaTThANa 362, 364 jha jhINaTThidiya 237, 236, 242, 243, 245, 246, 246, 263, 264, 268, 266, 272, 273, 274, 276, 278, 276, - Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 482 284, 285, 286, 287, 288,286, Tadi 262, 263, 264, 265, 266, 300, 302, 303, 304, 305, 306, 307, 308, 306, 312, 316, 320, 321, 322, 327, 328, 333, 334, 336, 340, 341, 346, 351, 354, 355, 356, 357, 358, 361, 362, 445 135 bhIma bhI 236 dvidi 243, 247, 251, 252, 257, 258, 261, 263, 264, 266, 267, 268, 269, 270, 340, 346, 351, 370, 371, 378, 382, 363, 364, 406 TThidikaMDaya 302 pittaya 420, 421, 423, 436, 438, 436, 445 TThidibaMdha 421 dviditakamma 268, 266 TThiya Tha Thidiya paNa 26, 104, 244, 262, 272, 273, 236 366 274, 356, 442 5, 26, 123, 271, 302, 303, 310, 322, 361, 377, 403, 420, 423, 435 Navari jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe sayaveda 80, 87,67, 113, 120, 132, 307, 334, 340, 346, 356, 362, 423, 445, 451 sayavedazrAvaliya carama samaya saMchohaya 307 423 50, 53 NAma 236, 242, 246, 368, 370, 371, 372 Navu sayavedodaya gANAjIva 351 rikkhitta Niggalida 334, 340, 354 girisa yimA girayagai riyadi 82 rivayava 445 riMtara 251 Nisitta 370, 371, 374 seya 363, 438, 421, 436, 436, 445 seiyaTThidipattaya 378 377 123 367, 370, 366, 418, 420, 424, 425, 442, 446, 448, 450 davva 4, 7, 26, 27 386, 362 razra raiya 386 253, 336 268, 374 tatto 377, 378, 386 tastha 340, 350, 354, 367, 373, 442 ta tattiya tado 267, 311, 328, 334, 340, 346, 350, 354, 364, 405, 437, 441 tappAzroggaukkarasaya 341, 362 tappAogA ukkarasasaMki liTTha 436 pokkassiya 363, 430 tappA mAsavvarahassa 340 tapAgukkarasaTThidi 442 tappAzroggukkassasaMki liTTha 425, 438 tasa 340, 350, 354, 430, 440, 442 tahA 123, 234, 356, 445, 276,085 tAdhe 288, 286, 263, 265, 303, 308, 351, 400, 421 tAva 242, 246, 334, 442 340, 374, 377 tAvadimasama tAvadimasamayapabaddha 377 tAvadimasamayamicchAiTThi 430 ti 235, 251, 265, 266, 300, 303, 305, 307, 308, 328, 336, 350, 351, 357, 358, 361, 362, 363, 367 403 358 334, 336 tisamayAhiya 248, 260 tisamayU 270 tiNiveda tipalidovamizra Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parisijhaNi 483 3 tti 251, 252, 334, 340, 345, 356, 403, 423 tulla 357, 358, 361, 362 tettIsasAgarovamitra 350 tha yova 361, 362, 376 da dasavassasahassitra 340 daMsaNamohaNIya 276, 284, 287 daMsaNamohaNIyakkhavayaguNa seDhisIsaya 403 duguchA 80,87,68, 115, 121, 132, 310, 311, 322, 354, 404, 405, 444, 450 351 dusamayAhiya 245, 248, 258, 262 dusamayAhiyAbAhAcarimasamayaaNudieNa puDhavi dusamayadeva paDucca patta 403, 421 paDhamaNiseyaTThidi 421 paDhamasamayaasaMjada 266 paDhamasamayaeidiya 341 paDhamasamayadeva 622, 442 paDhamasamayamicchAiTThi 276, 263, 312, 328, 425 | paDhamasamayavedayasammAiTThi ___320, 446 paDhamasamayasammAmicchA iTThi 286, 322, 438 paDhamasamayasaMjama 334 paNNArasakasAya 357 pada 235, 236 padaNikkheva padesa 374, 424 padesamA 243, 244, 245, 247, 248, 251, 252, 253, 257, 258, 261, 262, 263, 264, 268, 266 padesaguNahANiTThANaMtara 104 padesasaMtakamma 234 pabaddha 265, 270 parUvaNA 437 parUvitra parUvida 346,356 palidovama 340, 350, 354,381 palidovamavamgamUla 377 paviTTha 285, 303, 351 pavissamANa 285 pavissamANaya pahuDi 272 / pAe 377 pi 104, 245, 246, 262, 263, 264, 268, 266, 262, 264, 265, 300, 302, 303, 305, 306, 307, 320, 328, 334, 351, 356, 366, 400, 424, 442 388 puNa 253, 263, 264, 267, 268, 270, 375, 362, 424 438, 441 puNNa 308,406 purimANa 405 purisaveda 26, 81, 88, 68, 112, 120, 130, 306, 307, 322, 420, 444, 450 puvva 346 puvakoDAuna 334 puvakoDi 340, 346, 350,354 poggalapariyaTTa 2,25,53 244, 252 baMdhamANa baMdhasamaya 338 bahuso 328, 334, 340, 350, 356, 440 bArasakasAya 442, 450 bhaya 81,87,68, 116, 122, 132, 210, 311, 322, 354, 404, 405, 444, 450 bharidalliya 288 365 251 baddha 442 dusamayuttara 272 dusamayUNa 267, 270 deva 322, 340, 350, 354, 442 devI 346 desUNa 340, 346, 350, 354 desUNapuvakoDisaMjama 334 do 251, 374, 421 pa paccakkhANamANa 75,83, 64,110,116,130 paMciMdiza 438, 441 paDibhagga 346, 354 paDivaeNa 334, 430, 436 paDivadida. 438 / bha Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 484 bhava bhANidavva bhujagAra ma maraNusargAdi magussa mada mAsa mANasaMjalaga micchatta 82, 8, 68, 112 122, 132, 302 mAyA 75, 76, 82, 83, 84, 64, 65, 68, 110, 111, 117, 116 126, 126, 130, 416 303 mAyAsaMjala 60 113, mAyAdikaMDa 122. 133, 303 334 423 133 123 334, 340, 350, 354 322, 442 416 2, 25, 78, 85, 16, 107, 117, 126, 276, 276, 312, 328, 340, 346, 356, 358, 374, 400, 424, 430, 435, 436, 441, 447 micchattaddhA 340 micchattabhaMga 403, 420 racida radi ra rai 310, 350, 404. 444, 450 rahassakAla rUyuttara la laddha labhidAu 435 76, 66, 115, 121, 131, 322 438 267, 271 334 340 328 jayadhavalAsaddide kasAyapAhuDe loga 3 lobha 75, 76, 83, 84, 64, 65, 66, 107 110 111, 116, 120, 126, 126 lobhasaMjala 83, 60, 133, 358 130, 416 122, 303 306, 404 374, 363 440 vA 248, 370, 373, 374 vassa loha lohasaMjala va vaTTamANaya DDa 116 vAra 328, 334, 340, 350, 354, 421, 440 vAsa vAsapudhatta 248 3, 248 vi 243, 244, 245, 246, 285, 302, 303, 305, 307, 308, 336, 340, 340, 357, 358, 361, 362, 403, 420 vikaDDida 340, 346 vidikkata 244, 245, vidiya viyappa 246 247, 248, 262, 263, 264 406, 421 257, 258, 261, 266, 270, 271, 273 visesAhiya 75, 76, 78, 76, 80, 81, 82, 83, 84, 85, 86, 87,88, 60, 61, 63, 64, 65, 66, 67, 107, 110, 111, 112. 113, 115, 116, 117, 116, 120, 121, 122, 126, 126, 130, 131, 132, 133, 357, 361, 362, 446, 450 visesuttarakAla 386 vihAsA 235, 366 sa sai vedayamANa mANi mAyadevI sAgava 6, 328, 334, 430, 436, 441 354 354 346 442 sakAraNa ee saka 244, 247, 253 saMkamaNa 237, 273, 278 280, 284, 285, 287, 288, 312, 320, 322, 328, 356 saMkilesa 341 saMkhejjaguNa 76, 81, 86, 7, 115, 121, 131 saMchuddha 276, 287, 262, 265 saMbhamA 276,287, 262, 265 saMjama 328, 334, 340, 346, 350, 354, 440 saMjamaguNaseDhi 276, 366 saMjamaguNase disIsaya 403 Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parisiThThANi 485 266 saMjamAsaMjama 328, 334, 340, 350, 354, 440 saMjamAsaMjamaguNaseDhi 276, 366 saMjamAsaMjama-saMjamaguNa sedi 288, 262 saMjamAsaMjamasaMjamadaMsaNa mohaNIyakkhavaNaguNasedi saMjoida 328 saMdarisaNA 377 saMjalaNa saMtakammaTThANa 234 sattama samata 266, 270, 273, 311 samaya 251 samayapabaddha 374, 377, 378, 382 samayAhiya 243, 244, 251, 253, 262 samayAhiyaudayAvaliyA 257 samayuttara 247, 264, 266, 270, 271, 378 / samayuttaraTidisaMtakamma savapayaDi ... 446 268 / savvamohaNIyapayaDi 356 samayuttarAvaliyA 252 savvalahu~ 276, 284, samayUNa 261, 266, 287 276, sabasaMtakamma 303 samukkittaNA 367 sAgarovama 248 sammatta 5, 26, 78,84, sAgarovamapudhatta 248 61, 100, 104, sAdhireya 116, 124, 284, sAmitta 275, 311 320, 328, 334, __312, 367, 374 354, 357, 400, suhumaNiozra 328 430, 435, 437, suhumaNigoda 340 438, 436, 351 441, 450 sesa 4, 26, 60, sammattaddhA 435 268, 266, 276, sammAmicchatta 5, 26, 312, 357, 358, 76, 82,62, 356, 361 103, 104, 116, soga 80,87,67,121 124, 287, 288, 131, 310, 350, 322, 350, 400, 437, 438, 450 351, 355, 356, sammAmicchattaddhA 437 361, 362, 404, savva 248, 263, 286 445, 451 savakamma 50, 53, 424 / ha hassa 78,85,66, 114, savvatthova 74, 82,61, 121, 131, 322, 100, 116, 124, 310, 350, 404, 356, 357, 358, 444, 450 446, 447, 450 heTThilliya 267 389 7 jayadhavalAntargatavizeSazabdasUcI pustaka 6 a aNukkassapadesavihatti 2 / u ukkaDDaNANimitta aMtarAiyabhAga ukkassapadesavihatti A grAuprabhAga uttarapayaDipadesai ithiveda bhAgAbhAga 106 / ka kammaTThidi 73, 74, 77, 2 kasAyabhAga kohasaMjalaNadava 56 101 Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 486 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe W 171 kohasaMjalaNabhAga ga guNasaMkama godabhAga cha chedabhAgahAra ja jahAkkhayAgada jIvabhAgAbhAga Ta TANa TThANaparUvaNA Na gANAvaraNIyabhAga NAmabhAga NokasAyabhAga ta tasabaMdhagaddhA tha thAvarabaMdhagaddhA | da daMsaNAvaraNIyabhAga 5 / mohaNIyabhAga 5 83 duguchAbhAga 52 | ra radi-aradizrabvogADhabhAga padesabhAgAbhAga 50 51 pa payaDigovucchA 136,138 la lobhasaMjalaNabhAga 55. purisaveda 101 lohasaMjalaNadavva 56 pha phavya 163 va vigidigovucchA 141 ba bAdara vedaNIyabhAga 5 157 ___ bAdarapuDhavijIvazrAua74 vedabhAga 51, 52 166 bha bhayabhAga 52 sa sattiTidi 77 ma mANasaMjalaNadavva 56 sammattabhAga 58 mANasaMjalaNabhAga 55 sambhAmicchattabhAga 56 25 mAyAsaMjalaNavva 56 saMjamakAMDaga 250 mAyAsaMjalaNabhAga hassa-sogabhAga 61 // micchattabhAga 57,65 hadasamuppattiya 251 pustaka 7 a adhANiseyaTidipattaya 372 / udayaTThidipattaya appAbahuzra 367 | o prokaDDaNA A Adi 243 ca cadugadiNigoda zrAdeza 252 cUliyA zrAsANa 313 Tha Thidiya ukaDaDaNA 238 Na NiccaNigoda ukassadvidipattaya 368 / 273 / NiseyaTThidipattaya 370 237 | va vihAsA sa samukttiNA 237, 367 336 sahAva 242 366 saMkama 238 sAmitta 367 Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhA0 di0 jainasaMgha ke svAdhyAyopayogI prakAzana zAkhAkAra 13) pustakAkAra 1 kasAyapAhuDa (bhAga 1) 2 kamAyapAhuDa (bhAga 2) 6 kasAyapAhuDa ( bhAga 3 4 kasAyapAhuDa (bhAga 4) 5 kamAyapAhuDa (bhAga 5) 6 kasAyapAhuDa ( bhAga 6) 7 kasAyapAhuDa bhAga 7) gokSamArga prakAza havarAMgacarita 10 rAmacarita 11 bahana kathAkoza do bhAga aAdhunika hidImeM prAdina carita grantha kA prathamavAra hindI meM anuvAda padmapurANakA kathAsAra prAcIna kathAkozakA hindI meM prathamavAra anuvAdake pratyeka bhAgakA mUlya - 1) jainadharmake sambandhameM likhI gaI prasiddha sarala pustaka 4) paM0 kailAzacandrajI kRta sarala hindI TIkA 2 // ) // 2 // svargIya svAmI karmAnandajI likhita 6) svAdhyAyopayogI TIkA 12 jainadharma 1. tattvArthasUtra 14 namaskAramaMtra 15 IzvaramImAMsA 16 chahaDhAlA 17. dravyasaMgraha prAptisthAna mainejara bhA0 di0 jana saMgha caurAsI, mathurA For Private & Personal use only