Book Title: Adhyatmasar
Author(s): Kunvarvijay
Publisher: Jain Shree Sangh Paldi Ahmedabad
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022333/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatvapremI mumukSuo mATe atiuttama AdhyAtmika graMtha padana DrAThI, jJAna 51 5). ( - cAritra (mokSa VAM zrI. C | COD S ONGS saMvara Oii pAya ya tu vivecana Avaka - prakAzaka - SESS3 jana zrI saMgha zizna 20 SESSITa 'jaina sosAyaTI,amadAvAda-3. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvarddhamAnasvAmine namaH tattvarUci adhyAtmapremI javene khUba ja upayAgI zrI adhyAtmasAra graMtha navatattva vivecana gItA jJAnI saviratidhArI tyAgI gurUnA caraNAmAM esIne ja A graMtha vAMcavAvicAravA Agraha bharI bhalAmaNa che. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMthane viSaya : navatatva-padravyanuM vividha bheda-bhAMgAo sAta na ane saptabhaMgInI ghaTanA Adi sUkama vigata sAthe tAvika nirUpaNa. graMthakartA : zrI jina-uttama rUpavijayajI ma. gaNInA ziSyaratna paM. zrI. kuMaravijayajI ma. graMtharacanA samaya : vi. saM. 1882 mahA suda 5 ravi graMtharacanA sthaLa : pAlI (mAravADa) graMtha pramANa : 66 61 le. prathamavRtti : vi. saM. 1953 prathamavRta : zA. bhImazI bhANeka. muMbaI prakAzaka : - dvitIyAvRtti dadhi. sa. 202 - satya--nItiameda graMthamALA dvitIyAvRtti prakAzaka : jaina zrI. saMdha, jaina saMsAyaTI amadAvAda[arthI-jIvone gurUgamathI vAMcavAnI zarate sAdara bheTa] mudraka : pAnA 1 thI 80 pAnA 81 thI 534 saMpUrNa vasaMta pri. presa zrI zakti prinTarI, jayati dalAla popaTalAla gokaLadAsa Thakakara ghIkAMTA, ghelAbhAInI vADI, ghIkAMTA reDa, 6, surendra hAusa, amadAvAda. amadAvAda. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cheka rAke, che, zrI raivatAcala citrakUTAdi tIrthodgAraka bALabrahmacArI prAtaHsmaraNIya, cAritracUDAmaNi, sUrisArvabhauma svargastha gurUdeva 1008 zrI zrI zrI pa. pU. AcAryadeva zrImad vijayanItisUrIzvarajI mahArAja Page #5 -------------------------------------------------------------------------- Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zraddhA ..bhaka yu sa....ma.paM... | F gurava phora mama kara - zrI revatAcala-citrakUTAdi-tIrthoddhAraka, bALabrahmacArI ( cAritracUDAmaNi svargastha paramapUjaya AcArya zrI vijayanItisUrIzvarajI ma. nA parama pAvana kara kamalemAM uccakoTinA tAtvika, navatattvanA sUkSmabuddhigamya chatAM te bALajI samajI zake tevI saraLabhASAmAM nirUpaNa karanAra, ) AtmakalyANanI sAdhanA mATe jarUrI tatvajJAna ane kriyAniSThatAnuM yogya ghaDatara karavA mATe atyaMta upayogI, kalyANakAmI mumukSu jI mATe mokSamArganA marmadazaMkarUpa pavitra A A adhyAtma sAra nAmanA graMtharatnane hAdika bahumAna ane zraddhAnA suMdara puSpa sAthe sa... ma...5...NI nivedaka ApanA laghu bALake caMdrodayavijaya, dakSavijaya. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zra...hAM....ja...li tIrthoddhAraka sva. pU. A. zrI vijayanItisUrIzvarajI mA. paTTadhara, zAMtamUrtAi, guNagaNagarimAlaMkRta sva. pU. A. zrI vijayaharSasUrIzvara ma. na ca ra Naka male mAM hArdika zraddhAMjali hA...rdi....ka...vaM...da.....nA va. pU. A. zrI vijayaharSasUrIzvarajI ma.nA paTTadhara A saraLavAbhAvI saumyamUrti sva. pU A. zrI vijaya mahedrasUrIzvarajI ma. nA pavitra ( caraNemAM hArdi.ka.vaMdanA. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhAMta mahodadhi prazAMta vAridhi sva. AcArya vijaya harSasUrIzvarajI mahArAja sva. parama pUjya jainAcArya vijaya mahendrasUrIzvarajI mahArAja Page #9 -------------------------------------------------------------------------- Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ in zrI ciMtAmaNi pArzvanAthAya nama: In WHICH BINHOMEMBNOMOHDIMIMUMON maHLI IIII prakAzakIya nivedana jinazAsananA rahasyabhUta navatattanuM zAstrIya nayabhaMgInI suMdara apekSAothI vizada varNana karanAra A graMtha sujJavAcakanA karakamaLAmAM prastuta karatAM amone khUba AnaMda thAya che. amArUM lakattara saubhAgya che ke-mokSamArge cAlavAmAM tatvarUci ane kriyAniSThatA atyaMta jarUrI sAdhanene samyaka prakAre piSaNa karanAra atidurlabha A uttama graMthane vyavasthita rIte punarmudrita karavAnI taka ane sAMpaDI che. pU. bAlabrahmacArI tIrthoddhAraka sva. AcArya bhagavaMta zrI vijayanItisUrIzvarajI ma. nA samudAyanA tArivakaciMtaka marmajJa vidvAna muniratnazrI caMdrodayavijayajI ma. tathA dezanA sudakSa munizrI dakSavijayajI ma.nA cAturmAsane lAbha vi. saM. 2025 mAM maLe. teonI adhyAtmarasa bharapUra zAsanamAnya paraMparAne anukULa sApekSanayavAdavALI tAttivaka dezanAthI amArA zrIsaMgha upara cirasmaraNIya chApa paDI che. teozrInI preraNuthI amee A graMthanA punadraNano lAbha lIdho che, joke A graMtha zA. bhImazI mANeka taraphathI muMbaIthI vi. saM. 1953 mAM prakaTa thayela che, paNa Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavasthita ceAgya prakAzana na thayela hAI tattvaruci sujJavAcakAne paNa samajavAmAM muzkelI paDatI hAI temaja A graMtha hAlamAM dula bha hAi punarmudraNa avasarocita lAgyuM che. A graMtha gItA jJAnI vivekI gurUbhagavatanA caraNNAmAM esI vinaya--jijJAsA pUrvaka vAMcavA-samajavA jevA che; eTale sujJavAcako te rIte ja A graMthanA sadupayoga karI amArA prayAsane kRtArtha karaze e AzA amArI asthAne tA nathI ja! AvA graMthanA prakAzananA lAbha levAnI udAtta preraNA karanAra pU. munizrI caMdrodayavijayajI mahArAja pU. munizrI dakSavijayajI ma. nA upakAra jeTaleA mAnIe teTalA AchA che, temaja zAsana sarakSaka tapasvI pU. upAdhyAya zrI dhama sAgarajI ma. nA ziSya pU. munizrI abhayasAgarajI ma. gaNIe saMpAdananI mahattvapUrNa javAkhadArI uThAvI mALajIvAne anukULa Ave tevI viSacAnI gAThavaNI, upaceAgI TippaNI temaja bhASAnA sudhArA, lakhANanI spaSTatA Adi karavA sAthe teozrInI nAdurasta tabiyatamAM ane bIjA aneka saMpAdanAnI javAbadArImAMthI paNa samaya kADhI zuddha-svaccha saMpAdana karI ApavA badala teozrInA upakAranA ezIgaNu ame zI rIte thaIe? te amAre mana savAla che, hAla tA ame teozrInI zAsanApayegI A kArya karI ApavA baddala hArdika guNAnurAgapUrNa kRtajJatA vyakta karIe chIe. e Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A graMthanA prakAzanamAM chApela noMdha pramANe je je puNyAtmAoe prathamathI nakale neMdhAvI udAratApUrvaka phALe ne dhAbe che, teonA dharmapremanI anumodanA karIe chIe. vaLI saMpAlaka pU. mahArAjazrI te sAdhujIvananI apratibaddha vihAritA mujaba vihAra karatAM karatAM TheTha mALavAnA cheDe rAjasthAnanA nAke pratApagaDha cAturmAsa virAjamAna thayA, eTale dUra praphe jaIne Ave paNa presanI je agavaDe te badhI dUra karanAra ane A graMthanA prakAzanamAM pahelethI chelle sudhI gharanA kAmanI jema tanatoDa prayatna mUMgI niHsvArtha sevArUpe pate pitAnA dhaMdhAmAMthI vakhata kADhI pUrate sahakAra ApanAra dharmapremI zeTha zrI bAbulAla kezavalAla (cANamAvALA)nA dharmapremabharyA sahakAranI bhUri bhUri anumodanA karIe chIe. vaLI A graMtha vyavasthita presa kopI rUpe lakhI ApavAnuM tathA kupharIDiMganuM kArya cIvaTapUrvaka karI ApavA badala paM. zrI harajIvanadAsa bhAyacaMda zAhanA dharmapremanI sAdara noMdha lIdhA sivAya cAle ema nathI. suMdara-svaccha ane tAtkAlika chApakAma karI ApavA adala zrI vasaMta presa, tathA, zrI zakti prinTarInA mAlika ane kAryakarane sahakAra bhUlAya tema nathI. suMdara DijhAIna banAvanAra ArTisTa tathA bleka banAvanAra prabhAta esesa TuDIo ane kALajIpUrvaka TAITalane Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bleka chApavA mATe zrI dIpaka prinTarInA kAryakaronA sahakAranI neMdha laIe chIe. bIjA paNa dareka sahayogIonA dharmapremanI anumodanA karIe chIe. chevaTe mudraNadeSa ke daSTideSathI rahI gayelI kSatio badala kSamA mAMgavA sAthe vivekabuddhithI gItArtha gurUnI nizrAe A graMtha vAMcI vicArI puNyazALI mumukSu AtmAo pitAnuM AtmakalyANa sAdhI paramapadanA bhaktA bane, e maMgaLakAmanA, vIra ni. saM. 240 vi.saM. 2026 zrA. su. 12 zuka 14-8-70 elisabrija, amadAvAda prakAzaka zrI jaina saMgha jaina sosAyaTI, jJAnanI pariNatinI kasoTI hema parikSA jima huejI, sahata hutAzana tApI ' te jJAnadazA tima parakhIe, jihAM bahu kiriyA vyApa | -zrI sImaMdharasvAmI (125 gA. stavana DhA) 5.gA. 7 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajaNanI kUMcI ' yAne saMpAdakIya vaktavya paramepakArI zrI jinazAsananI ArAdhanA karanAra puNyAtmAonA hitArthe A graMthamAM navatatva ane tenuM rahasya, tathA aneka nayanI judI judI apekSAthI vividha rIte navatatvanI vicAraNA darzAvI che. prAsaMgika vyavahAra ane nizcaya nayanuM pAramArthika svarupa tathA saptabhaMgI ane syAdvAdanA ATha pakSa vagerenuM tArika svarupa paNa sarasa rIte samajAvyuM che. jhaverAtane pArakhavAnI daSTi na hoya te ApaNI sthUla buddhithI uparanA camakArA ane dekhAva uparathI sAcA jhaverAtanI upekSA ane bhaLatA nakalI jhaverAtane asalI rUpe mAnIne tene kharIdavA sAcA jhaverAtanI kiMmata cukavavAnI akSamya mUrkhatA kayAreka thavA pAme che. AjanA yugamAM dharma-adhyAtma ane padravyanI vicAraNAmAM saddagurunA caraNomAM besI mArmika viveka buddhi na meLavI zakyAnA pariNAme goTALo thaI rahyo che. ane comAsAnA aLasIyAnI jema "vastro verAta duvaMnI kaTAkSabharI Uktine caritArtha karanArA brahmajJAnIo, adhyAtmavAdIo ane AbhAsika rIte AtmatatvanI oLakhANa dvArA hathelImAM kevaLajJAna batAvanArAonuM pramANa vadhI raheluM dekhAya che. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 tethI mugdha-bALajIvA bhramamAM paDe che keH-- hakIkatamAM para parAgata jainazAsananI ArAdhanAne cAlyA AvatA rAjamAga ane tenI vividha kriyAnuSThAnAnI maryAdAe cAlavAmAM hita che ke A badhA hathelImAM AtmA batAve che te mAga hitakArI che? hakIkatamAM anAdi kALanA saMskArAnA vyAmAhathI ajJAnI jIvAne jinazAsananI ArAdhanA tAttvika mAga rUpa tyAga--virati, vrata-niyama ane paccakkhANu AdinA anuSThAnA arUcikara lAgatA haiAya che. tethI vicArAmAM viveka buddhinA prakAzanI khAmI hAi peAtAnI bhAgavAsanAnI gulAmIne DhAMkavA tattvajJAnanI vAtAne gurUgama vinA adharathI pakaDatA hAya che. tathA nayavAdanI gUMcanA ukela vinA ApamatithI pusta krIyA jJAnanI pa`DitAi meLavela zabda paDitA agara vyutkrAhita thayela vidvAnA pAsethI sAMbhaLela ke samajela vArtAnA pepiTIyApAThanI tattvajJAnanI vAtAne khUba cAvI cAvI peAtAnI jAtane AtmajJAnI mAnI levAnuM dussAhasa karatA hAya che. AvA jIvezane mAstha karavA carcA-vicAraNA mATe jarUrI tAttvika nayavAdanI sApekSapaddhativALA A graMtha jevA sAhityanI khAsa jarUra che. tethI varSothI nAnA-mATA aneka gAma-zaherAnA jJAnabhaDArAmAM aNuvAparelI hAlatamAM dhULa khAtA A Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 graMtharatnanA darzana sau pahelAM vi.saM. 2006mAM pU. tArakavaryazrI pAse zrI hAribhadrIya graMthanuM mananapUrvaka vAMcanathI lAdhela tAvika daSTithI acAnaka thayA, tyArathI A graMtha mArA pitAnA svAdhyAya ane ciMtana mATe jarUrI bIjI sAmagrI bhego rahevA mAMDe. khUbaja gaMbhIratAthI anekavAra A graMthanA padArtho chUTaka-chUTaka keTalAka jijJAsuo samakSa meM raju karela. je sAMbhaLI keTalAka sahadayI puNyazALIo te cakita thaI jatA, ane AnaMdagaurava anubhavatA ane belI uThatA ke - "zuM? kharekhara ApaNe tyAM paNa AvA graMtharatna che? ame te Aja sudhI ema mAnatA ke digaMbara saMpradAyamAM ja tAtvika vicAraNuM ane naya-bhaMgInI vicAraNAnA graMtha che, ApaNe tyAM vyavahAranayane lagatA kriyAkAMDa AdinA ja graMtha ghaNuM che Adi." javAbamAM te vakhate ema kahevAmAM AvatuM ke - "bhAI! ApaNe tyAM saghaLA ne sarakhI rIte poSAyA che. kheTI rIte keI nayane jarUra karatAM vadhu mahatva nathI apAyuM. digaM. sAhityamAM je ekAMgI nizcayanayanA vadhu jhokavALA graMtha che. tenuM kAraNa e che ke - - parigrahanA nAme matAbhinivezathI sAdhujIvananI sAmAcArIne rAjamArga vilupta thaye. pariNAme sAdhu Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 saMsthAnuM astitva ghaTatuM gayuM. paMDita-zAstrIo, je ke svayaMgRhastha ane cha kAyanA AraMbhamAM rahenAra teone zAsana calAvavAnI pharaja paDI. temAM zAsananA rAjamArgarUpa virati para te gRhastha bairI-chokarAnI jaMjALamAM phasAelA paMDite zAbdika bhAra paNa kayAMthI sukI zake! eTale viratinI mahattAne gheSa temane tyAM nabaLA paDI gaye. kALaprabhAve paMDite gRhastha vidvAne pitAnI Apamati kalpanAthI tArika padArthone gurUgamathI yathArtha nayavAdanI sApekSa vicAraNuM pUrvaka na samajavA sAthe pitAnA sthAnane hINapada lAge tevI keTalIka pitAnI sAMsArika pravRttione chAvaravA nayavAdathI nirapekSa banelA paMDite mAraphata keTalIka ekAMgI vicAradhArAne vikAsa paristhitivaza thavA mAMDe. temAMthI nizcayanayanA mArkavALI-hakIkatamAM te nizcayanayanI maryAdAthI khUba ja dUra-keTalIka vicAradhArA prarUpaNAmAM AvI. temAMthI nAnA-moTA aneka graMthanI racanA thaI kALakrame AgaLa cAlatAM te graMtho digaM-saMpradAyanA prANubhUta thavA mAMDyA. kemake tenA AdhAre viratinA badale samyagradarzana upara kRtrima jhoka ApI janatAne zAsananI dherI nasa samAna viratinApaMtha preraNane anAvazyaka rajU karI zakAtI hatI. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Aje spaSTa dekhAya che ke ApaNA saMghanI je avicchinA zAsanamAnya praNAlikAothI dharmanI jAhojalAlI dekhAya che. vrata-niyama-pacca. Adi anuSThAnethI AbAla gopAla je dharmanI sAMskArika asara dekhAya che, te digaM. paraMparAmAM jovA nathI maLatI. svAdhyAya-prabhupUjAmAM jANe badhu AvI gayuM manAya che, pUjAmAM paNa lokettara paddhatino khyAla na haiI daherAsAmAM, pratimAomAM ke temanI pUjA paddhatimAM bALajIne ke tattvone skUrti ane vIyaeNllAsanI jAgRtinuM vAtAvaraNa nathI anubhavAtuM. eTale digaM. paraMparAmAM tathAkathita nizcayanayanA graMthanI bahulatA paristhitijanya che, kahitArthe nathI. A vAta te te graMthanI racanAnI sAlavArI kramathI paNa vicAraNA karatAM dIvA jevI spaSTa dekhAya che. sauthI prAcIna graMthomAM vyavahAra-nizcaya banenI samatulA che. tyArapachI vyavahAranaya 70 thI 75 TakA ane nizcayanaya 25 thI 30 TakAvALA prarUpaNAnA graMtha che. pachI dhIme dhIme nizcayanayanI prarUpaNanA TakA vadhavA mAMDayA ane vyavahAranayanI prarUpaNAnA TakA ghaTavA mAMDayA. chellA 250 varSamAM to nizcayanaya paNa vikRta thaye ane vyavahAranaya gauNa thaI gaye. hamaNAM hamaNAM chellA 50 varSamAM te vyavahAranayanuM khaMDana ane nizcaya nayAbhAsanuM ekAMgI prarUpaNa thavA mAMDyuM. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 A hakIkata tattvajJa taTastha vidvAnenI anubhavasiddha che. A paristhitimAM ApaNe tyAM nizcayanayanA graMtho nathI, e vAta kUpamaMDUka jevI ApaNI ajJAnadazA sucave che. ApaNe tyAM nizcayanayane samajAvanAra DhagalA baMdha sAhitya che. paNa bALajIne adhikAra na hAI nizcayanayanI bhUmikAnI parikarmANa mATe vyavahAranayanuM vidhivat , Asevana jJAnIonI AjJA pramANe karavAnuM darzAvanAra aneka graMthe jAheramAM mukAyA che. - jyAre nizcayanayanuM sApekSa varNana karanArA graMtha adhyAtmasAra-adhyAtmapaniSa, dharma parIkSA, gadRSTi samuccaya, samyakatva saptatikA-dravya guNa paryAane rAsa-dravyAnuga tarka, sammati-tarka, upadeza rahasya, upadezapada, zrI sImaMdhara svAmI vijJapti (125 gAthAnI ane 350 gAthAnI) pAMcasamavAya nizcaya-vyavahAranuM stavana Adi Adi ghaNuM sAhitya saMskRta-prAkRta gujarAtImAM che. paNa bALapothInI kakSA pUrI karyA vinA meTrika ke B. A. ane M. A. nA pAThayapustakanuM bhaNatara zA khapanuM? Aje to amuka manamarajIthI svaccha rIte potAnI sagavaDa ke anukULatA pramANe sAmAyika-pratikamaNa, pUjA, Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 dana ke amuka pRcca, ke tIrthIyAtrA ane amuka paisAne dharmasthAnamAM vyaya karIne peAtAnI jAtane dhamI mAnI levAnu` dussAhasa karavAmAM Ave che. , 6 ANAya cciya dhammo ' ' dhammo ANAe paDibaddho 8 vahivaLatto dho Adi vAkayAnA paramAtha mujaba tIrthaMkara prabhunI AjJA-zAsrIya maryAdA pramANe je anuSThAnA karavAmAM Ave te dhama' " A vAtane visarI jaI mALapeAthInI paNa kakSA pUrI karyA vinAnI hAlatamAM sAtamA guThANAnI pAramArthika-- sadbhUta-nirUpacarita nizcayanayanI vArtAne apanAvavA mAnavA-manAvavAnI taiyArI keTalI behudI kahevAya ! eTale ApaNe tyAM AvA amUlya graMtharatnA ghaNAya che, paNa tene samajavA-pacAvavA ApaNI a adhikAritA- pAtratA vikasAvavAnI jarUra che." A uparathI je jijJAsuoe A tra'tharatnane ceAgya nayaSTi sApekSavAda AdithI parikami ta karI prakAzita karavAnI AgrahabharI vijJapti karela. tethI AjanA mudraNa yugamAM je te tattvajJAnanA bhaLatA sAhityane leAkeA vAMcI pAtAnI tattvarUci pASavAnA hisAbe tathAkathita nizcayanayanI ekAMta prarUpaNAnI pakaDamAM phasAIne sajIva hitakara trikALAbAdhita jinazAsananI sanAtana AcaraNAe rUpe viratinA rAjamAga thI bhraSTa thatA hAya che, tevAone kaIka upayAgI thavAnI. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daSTie A graMtharatnane vyavasthita rIte nayavAdanI sApekSatAnA saMskAravALA saMpAdana pUrvaka prakAzamAM lAvavAnI bhAvanA jAgelI. paNa eka pachI eka Agame, tAtvika-graMthenA saMpAdana-saMzodhana ane bIjI keTalIka pravRttiomAM A graMtha 18 varSa sudhI rAjanA svAdhyAya mATenI cuMTelI sAmagrI bhege mahattvapUrNa pustaka tarIke surakSita rahyo. paNa usmAnapurAnA (amadAvAda) gata cAturmAsamAM aneka tAtvika bAbatenI vicAraNA mATe khUba ja maMthana karanArA citrakUTa revatAcalAdi tIrthoddhAraka bALabrahmacArI sva. A. zrI vijaya nItisUrIzvarajI ma. nA samudAyanA pU. tapremI saujanyamUrti muni ratnazrI caMdrodayavijayajI ma. tathA tAtvika padArthonA niSNAta sudezanA dakSa munizrI davijayajI ma. nI artha vyavasthAnI badhI javAbadArI upADavA sAthe A graMthane prakAzana karavA mATenI AgrahabharI sUcanA thaI eTale " vaivi' nyAya mujaba zrI navakAra mahAmaMtra prabhAve ane devagurUkRpAe manane saMka5 ApoApa pUro thate nihALI zrI navakAra maMtranI adUbhUta zaktione kRtajJa bhAve anubhavavA sAthe A graMthamAM varNavAyela naya-saptabhaMgI AdithI gahana bAbatene vyavasthita rIte karI saMpAdana karavAnuM kAma zakti bahAranuM chatAM "me yathAzakti tathaM' nyAya mujaba pravRtti karI che, saphaLatA keTalI maLI ! te te tattvajJa vicAraka vAcako samajI zakaze. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 bIjI ghaNI pravRttiomAM guMthAyelI ane zArIrika asvasthatAvALI hAlatamAM A saMpAdana thayuM che. banatA. prayane zAstra paraMparA virUddha kaMI na thavA pAme tevuM saMpAdana karavA dhyAna rAkhyuM che. chatAM chadmastha sulabha AvaraNa doSathI thayelI kSatio badala sakaLa saMgha samakSa trividhe trividhe-mithyA duSkRta dauM chuM. puNyazALI tatvarUci mumukSu kalyANakAmI bhavyAtmAone A graMtha gya, pariNutajJAnI sarva virati saMyamadhArI gItArtha gurUnA caraNemAM vinaya, AtmasamarpaNa ane tIvra jijJAsA pUrvaka besI vAMcavA-bhaNavAnI vAraMvAra mArA taraphathI AgrahapUrvaka prArthanA che. te jarUra dhyAnamAM rAkhavAnI namrabhAve caturvidha zrI saMghane bhalAmaNa che. A graMthane gya jJAnI-gurUnA caraNamAM vAMcI- vicArI bhavya che pitAnA AtmAne karmabaMdhanathI mukta karavA mATe jarUrI vyavahAra ane nizcayanaya baMnenI sApekSA ArAdhanA karI paramapadanA bhAgI bane e maMgalakAmanA. vIra ni. saM. 246 vi. saM. 2026 zrA. su. 10 budha gumAnajInuM jaina maMdira mu. pratApagaDha (rAjasthAna) likhI. zramaNa saMgha sevaka paramatapasvI pU upAdhyAya gurUdevazrI dharmasAgarajIma caraNasevaka alayasAgara Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMtha chapAyA agAu lAbha lenAra dharmAnurAgI sagRhasthA zrI mAsara rADa jainasaMgha 1 zeThazrI kasturabhAI sAMkaLacaMda 2 bhAgIlAla bulAkhIdAsa 3 4 pa 7 . 10 11 12 13 14 15 "" AzArAma chaganalAla rasIkalAla cunIlAla cInubhAI lAlabhAI kAMtilAla maNIlAla ,, anubhAI cImanalAla ?? bhagubhAI mAhanalAla 99 99 99 "" 99 d 19 99 ', "" "" zAMtilAla mANekalAla parasAtamadAsa mAhanalAla ratIlAla khemacaDha mAtIlAla mAhanalAla pApaTalAla ratanaca bharatakumAra maNIlAla ratilAla bhIkhAbhAI 60 51 51 51 51 51 51 51 51 25 25 25 25 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 16 zeThazrI anubhAI caMdulAla jayaMtIlAla cImanalAla >> hasamukhalAla mulacaMda , anubhAI sArAbhAI , pAcAlAla DAhyAbhAI , maphatalAla joItArAma >> kezavalAla mulacaMda >> harIlAla ratanacaMda >> mulacaMdabhAI pacAbhAI 25 , hIMmatalAla mohanalAla >> ramaNalAla sAMkaLacaMda , azokabhAI lAlabhAI >> nAgaradAsa amathAlAla , zAradAbena sAMkaLacaMda >> kanubhAI bAbubhAI >> harIlAla manasukharAma , kaMcanabena lallubhAI , kezavalAla premacaMda >> ThAkorabhAI jezIMgabhAI 35 , kezavalAla khetazIbhAI Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 zeThazrI arUNakumAra zAMtilAla 37 , sumatIlAla mehanalAla , jazIbena prabhudAsa , maMgubena kezavalAla , jazavaMtalAla cImanalAla , rasIkalAla jagajIvanadAsa 42 , dalIcaMda bhuracaMda , lAlabhAI picAbhAI 44 ,, navInacaMdra jayaMtIlAla 45 ,, narendra harIcaMda , caMpAbena rAmajIbhAI , bacubhAI DAhyAbhAI 48 ,, semacaMda punamacaMda Adi Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya pada, vi. saM. 1964 jeTha zuda 5, bhAvanagara zAsana samrAT sUricakracakravartI dIkSA, vi. saM. 1945 jeTha zuda 7, bhAvanagara kadaMbagiritIrthoddhAraka sva. A. mahArAja zrI vijayanemisurIzvarajI mahArAja sva. vAsa. vi. sa. 2005 janma vi. saM. 1929 kA. zuda 1 zina mahuvA AsA vada 0)) dIvALI zukra mahuvA Page #27 -------------------------------------------------------------------------- Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvabharI vaM....da....nAM....jali parama pUjya prauDhapratApI zAsana prabhAvaka aneka tIrthoddhAraka bALabrahmacArI zAsanasamRddha sva. pU. zrI 1008 zrIyuta AcAryadevazrI vijyanemisUrIzvarajI mahArAja SIMITTUURINN pavitra caraNa kamalomAM bhAvabharI vaMdanAMjali. miminnano nivedaka manubhAI jesiMgabhAI 222222 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - sAhitya ane saMskAranA anurAgI ; # sva. zeThazrI jesaMgalAla kALIdAsa zeradalAla paNa | (jIvanajharamara) saMvata 200ranI vAta che, svargastha zeThazrI jesaMgabhAI pitAnA be lADakavAyA saMtAnone laI pUjya zAsana samrATa zrI vijayanemisUrijI mahArAja sAhebane vaMdana karavA mATe gayA hatA. tyAM vAtamAM ne vAtamAM teozrIe AcArya mahArAjane pitAno zubha saMkalapa jaNAvatAM kahyuM - huM mArI milkatanA amuka bhAganI rakamanA vyAjamAMthI je rakama bhegI thAya te rakama huM sAta kSetromAM vAparavA IcchuM chuM. pUjya AcArya mahArAjazrIe A zubha saMkalapane AzIrvAda ApyA ane A sakhI udAra mananA zeThazrIe tarataja pitAnI amuka milakatanuM TrasTa karI nAkhyuM- - Aje te teozrI divaMgata thayA che paraMtu temanA e puNya kAryanI divya jyota Aje paNa jhagamagI rahI che. zAsana samrATa vijayanemisUrijI mahArAja sAhebanA teo ananya bhakta ane AjJAMkita vineya gRhastha ziSya Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ \\\\\\\0I0I0L\I]\\\\\I\\\\\ kaLA sAhitya ane saMskAranA anurAgI sva. zeThazrI jezIMgabhAi kALIdAsa zeradalAla svagavAsa : sAM. 2010 AsA vada 3 amadAvAda. janmaH saM. 1929 caitra vada 8 amadAvAda. W *SG\NGE\III T0I0I0O@ Page #31 -------------------------------------------------------------------------- Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatA, teozrInI zubha preraNAthI temaNe aneka jinamaMdiramAM ghaNA jinabiMba bharAvavAmAM temaja pratiSThA vagere zubha kAryomAM lakSmInA mamatvano tyAga karIne ghaNuM puNya kAryo karyA che. A sivAya teozrIe mahA maMgalakArI pApa nivAraka ne zAMtidAyaka navakAra mahAmaMtrane vidhipUrvaka nava lAkhane jApa pUrNa karyo hato. ane tenI pUrNAhutinA saMdarbhamAM bhAre dabadabApUrvaka ane adakerA utsAhathI zrI siddhacakranuM pUjana karAvyuM hatuM. zeThazrI to Aje cAlyA gayA che. paraMtu keTalAka mAnavI phUla jevA hoya che, phUla kharI jAya che paNa pAchaLa pamarATa choDI jAya che, tenI pAMkhaDI pAMkhaDI khatma thaI jAya che. paraMtu tenI dareka pAMkhaDI tenI madhura suvAsa mukI jAya che. zeThazrI paNa eka evuM paNa puSpa hatA. Aje teozrI nathI paNa temanI suvAsa Aje paNa maheMka maheMka thAya che. ane e suvAsa kAyama rahe te mATe temanA saputra zrI manubhAI ane zrI sArAbhAI temanA pUjya pitAzrI zeThazrI jesIMgabhAI kAlIdAsa TrasTamAMthI, puNyakAryomAM pitAnA pitAzrInA jevAja utsAha ane umaMgathI uchaLatA haiye sAtha ane sahakAra Ape che. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad vijaya satyanIti pramoda graMthamALA taraphathI pragaTa thatA A "navatatva adhyAtmasAra praznottara graMtharatnanI paNa traNa nakale A graMtha pragaTa thAya te prathamaja noMdhAvI che. sAhitya mATenuM A pretsalhana kaMi jevuM tevuM nathI. zeThazrI jesIMgabhAi kAlIdAsanA netA suputra zrI manubhAI ane zrI sArAbhAI temanA pUjya pitAzrInA pagale pagale anusare che. teozrInA zAsana ane sAhityapremanI bhurI bhurI anumodana karIe teTalI ochI che. zAsanadevatA sadAya temane puNya kAryo karavAmAM sahAya kare eja abhyarthanA. =prakArAka= jinazAsananuM rahasya "jai jiNamaya pavajjae te mA vavahAra-nirava guNa -je jinazAsana mAnya rAkhavuM hoya te vyavahAra ane nizcaya baMne nayane sApekSapaNe svIkAravA jarUrI che. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , writeridian in IIIIIIIIIII -68 60-9 94-114 114-164 165-170 170 -norwarriorizarraining zrI adhyAtmasAra graMthanA viSayanI TUMka noMdha viSaya prazna 1 navatatvane tAvika vicAra 1-7ra 2 navatattvanuM tAtvika svarUpa 73-129 che AvazyakanuM tAvika svarUpa. 130-144 4 navatatvanuM mArmika svarUpa. 145-211 5 adhyAtma svarUpa bhAvanA 6 jIvasvarUpa vicAragAthA (bhAvArtha sAthe) 7 deva-guru-dharma saMbaMdhI nizcaya ane vyavahAranI caubhaMgIrUpa suMdara vyAkhyA. 212-223 8 pAMca mahAvratanuM nizcaya ane vyavahAra 224-233 9 hiMsAtI pravRtti ane phaLanI caubhaMgInuM svarUpa. 234-237 10 aMtarathI bahArathI sAdhu paNAnI caubhaMgInuM svarUpa 238-241 11 padavya ane navataravanI dravya kSetra-kALa-bhAvanI caubhaMgIo. 242-293 12 paddhavya navatatvamAM nAmAdi cAra nikSepAo. 295-313 13 sAdhunA pAMca mahAvratanA cAra nikSepa 314-325 3-1 170-173. 173-178 178-184 184-192 192-197 198-209 21-218 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21-224 224-226 227-233 233-242 243-246 246-250 250-251 251 14 zrAvakanA bAra vana , cAra nikSepo 326-333 15 kaSAyanA cAra nikSepA. 334-337. 16 chUTaka mahattvanA padArthonA - cAra nikSepA. 338-349 17 thavya navatatvanI sAdi - anaMta vagere caubhaMgI. 350-362 18 mahattvanA keTalAka padArthonI sAdi anaMta Adi ubhaMgI. 363-367 19 pAMca samavAyanuM vigatavAra svarUpa 368-37e 20 TUkArakanuM svarUpa. 380 21 mekSa prAptimAM cha kArakanI saMgati 381 22 nava niyANAnuM svarUpa 382 23 zrI siddhacakranA svarUpanuM tAttvika varNana - 383-409 24 nizcaya-vyavahAra nayanuM vigatavAra varNana. 410-414 25 sAta nayathI dravya-bhAvanuM svarU5. 425-426 26 nizcaya-vyavahArathI navatattvanuM svarUpa. 4ra7-429 27 nizcaya-vyavahArathI yahUdravyanuM - svarU5. 28 jinadAsa zeTha ane zrAvaka' putranI atigaMbhIra tAttvika praznottarI 432-490 251-253 254-ra75 275-289 289-22 292-263 431 293-94 295-347 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 aThThAvIza upanayanuM svarUpa (vistArathI) 30 sAta nayanA prakArAntare thatAM bAvana ane 700 bhedAnI bhalAmaNa. 31 naya-nayAbhAsa ane syAdvAdanI syAdvAda ratnAkara AdhAre vyAkhyA. 32 syAdAda daSTie nityAnityAdi ATha pakSanI vivakSAe jIvanuM svarUpa 501 33 samatinAnavaprakAranuM svarUpa. 502-507 34 naya nikSepa garbhita tAttvika daza prazno ane tenA khulAsA 508514 35 5dravyanuM bhinna bhinna rIte tAttvika varNana 491-499 36 samyaktvanA aMgabhUta tAttvika rucinA bheda 37 prakAzantare SaDUdravyanu tAttvika vana. 38 jIvanuM viziSTa svarUpa samajavA 73 vizeSaNAnuM suMdara mArmika vana. 39 prakArAntare SaSyanuM tAttvika varNana. 40 dravya-bhAvanI cabhaMgIe navatattva-SadravyanuM varNana 500 500 516-534 15-544 145-550 551 551-565 577-194 348-351 355 356 357-360 361-367 367-379 382-415 415-419 420-434 435-441 442-451 452-464 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 465-471 471-72 72-502 502-511 41 navatara-padravyamAM kartA kAraNa-kAryanI carthabhaMgI. 195-10 42 prAsaMgika samakitanI mahattA 43 siddha bhagavaMtanuM tAvika svarUpa. 611-646 44 nizcaya samyajJAnInuM svarUpa. 647-6para 45 jANavA-AdaravA-pALavAnI cakabhaMgI. 653 46 na jANe-na Adara-na pALenI caubhaMgI. 64 47 upahAra. 1-7 chuTA 48 prazasti . 8-11 chuTA 49 prathamavRtti prakAzakanI kSamApanA pa adhyAtma mArganI kUMcI. 511-514 514-517 517-518 518 518 51 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8-11 zrI adhyAtmasAra graMthane vi Sa yA hu krama 1 navatatvano tAtvika vicAra te viSaya prazna naM, pAnuM 1 maMgalAcaraNa 1G3 - 1 2 jinastuti vItarAga prabhunA adbhuta-guNAtavAda), 3 vANInA 35 guNa 5-7 4 navatattvane upadeza (upakrama) jijJAsu ziSyanI-tIrthaMkara prabhunI stuti abhuta 12 (vizeSaNavALI) 11-1ra ki navatatvanuM saMkSipta svarUpa 13-15 7 navataravamAM heya-ya keTalA? 1411 157 8 jIvatattvanuM svarUpa 16-17. 9 62 mAgaNAmAM pa63 jIvaledanAM kaThAnI samajutI 17 10 62 bhANAmAM pa63 chavabhedonuM yaMtra 18-19 11 pa63 jIrvabhedanI samajutI (zaMpAdakIya) 20-26 12 jIva zAzvata che ke azAzvata ? 26 13 dravya prANu bhAva prANanuM svarUpa 14 vATe vahetA jIvane keTalA prANa? 15 jIva vyavahArathI nitya--anitya kevI rIte ? 16 chatra nizcayathI nitya Aya kevI rIte ? 17 ajIva tananuM svarUpa jada majIvanA maha30 bhedo (strI ) 29-rU 26-27 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ T 32 3 3-35 * 35 35-36 36 36-3 - * . 37 19 pudgala kayA nayathI pugalane grahaNa kare che ane nathI karatA ? 20 jIva pudgalane kyA naye grahaNa kare che ane nathI karato ? "21 navatatvamAM upAdeya keTalA ? 22 dravya jIvamAM keTalA tattva ? 23 bhAva jIvamAM keTalA tattva? 24 mithyAtvI jIvamAM keTalA tatva? 25 samyaphavI jIvamAM keTalA tattva ? 26 abhavya jIvamAM keTalA tatva ?" 27 bhavya jIvamAM keTalA tattva ? ' (28kevalI-tathA siddha bhavya kahevAya? 29 rUpI ajIvamAM keTalA tatva? '30 puNyamAM 31 pApamAM 32 AzravamAM cha 33 saMvaramAM 34 nirjarAmAM 35 baMdhamAM 36 dravya mokSamAM , 37 bhAva mokSamAM , , 38 navatatvamAM mULa tatva keTalA ? navatavamAM mULa tattvanA uttarabheda keTalA? 38 40 % kula beka keTalA ? arUpI-pI keTalA? 40 -42 276mAM rUpI keTalA ? . 41 '? 3 9 0 41-42 42-5 . 45 46-47 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 . 43 45 . 47 48 (0. 51 52 51-para. para 52-53 5 : 53 53 43 nigodamAM keTalA tattva ? 44 narakamAM , 5 bharatakSetranA manuSyamAM keTalA tava ? 46 mahAvidehanA , , , 47 paMce tiryaMcamAM , 48 devagatimAM 49 pAMca anuttara devamAM, 50 siddhazilAmAM che 51 dravya samakitImAM , para bhAva samakitImAM , 53 dravyaliMga zrAvakamAM 54 dravya zrAvakamAM 55 bhAva zrAvakamAM keTalA tatva ? 56 bhAvaliMga che , 57 dravya jJAnamAM che ) 58 bhAva > > ) 59 cAra kaSAyamAM 60 bhAva liMga AcAryamAM 61 dravya >> >> >> 62 dravya AcArya mAM , , 63 bhAva , 64 dravya arihaMtamAM 65 bhAva ) . s >> 66 dravya siddhamAM . 67 bhAva 68 dravya cAritramAM . A 2pa 53 . 56 57 53-54 54 54 pa / 54-55 55-56 6 3 64 - 65 66 67 pa7 pa7-60 60 60-61 61-62 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62-64 64 pha9 bhAva cAritramAM ) 70 dravya sAdhumAM chA bhAva A che chara dravyaliMga , , cha3 bhAva e che ? 64-66 je 72 66-68 2 navatattvanuM tAttvika svarUpa 69- 75 69-71 71 chara 72 73 8 + 0 0 + Ta = 0, " - 73- 4 74 1 navatattvamAM jIvane zatrurUpa tava keTalA? 73 >> , veLAvArUpa , pra. 74 che , vAtara , , , che be mitrarU5 ra >> ghararUpa che ke , ajIvane mitrarUpa che >> zatrurUpa che , , rokanArA che 0 , ajIva keTalAne rekeTa che ane keTalA tavonuM ghara dIThuM nathI ? " purNayane mitrarUpa tava keTalA? 83 navatatvamAM puNyane zatrurUpa tava keTalA? 84 , , nA pratipakSI, ba 85, kharekanAra , 86 > > keTalA tatvane reke ? 87 , puNya keTalA taravanuM ghara- 88 dIThuM nathI ? , pApane mitrarUpa tava keTalA? 89 82 75 75 ka ra chuM A 2 2 che Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 19 6 21 9: che. 0 78-79 zatrurUpa > > ) , nA pratipakSI , , , ne rokanAra , , che, keTalA tattvane roke ? 93 pApe keTalA tattvanuM ghara 94 dIThuM nathI ? , Azravane mitrarUpa tatva keTalA ? 95 * >> zatrurUpa >> >> 9. rokanAra che , 97. keTalA tattvane roke ? Ave keTalA tattvanuM ghara 2 3 79 24 80 * 810 * 7 - 8 80-81 30 * 3 4 5 6 6 0 0 0 0 0 0 81- kara , saMvarane mitrarUpa tattva keTalA ? 100 keTalA , ne sake ? 11 ,, , ne keTalA sAthe prIti che? jabara , ne ghararUpa keTalA tattva ? 103 nirjarA keTalA tattvane vALe ? 104 nA svAmI keTalA? 105 nI prIti keTalA sAthe ? 106 " , e keTalA tattvanuM ghara- 107 | dIThuM nathI ? , baMdhane mitrarUpa tattva keTalA? 108 che , zatru , , 1.69 che ke keTalA tattvane rokI zake ? 110 che , rokanAra keTalA ? 111 40 navatatvamAM baMdhe keTalA tattvanuM ghara 112 dIThuM nathI ? 83 35 83-84 37 84 38 84-85 39 85 85 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 85-86 86-87 87-88 87-92 ra 48 , dravyasiddhane zatrurUpa tatva keTalA? 113 , , mitra che 114 ,vANotararUpa che. * 115 , , ghararUpa tatva keTalA? 116 - bhAva, ne ghararUpa , . 117 46 muktipadane pAmanArA che urdhvagati 118 kema kare ? 47 siddhanA jIvane karma kema na lAge? 119 siddhanA sukhane svAda kevo? 120 49 siddhi kayAM che ? 121 50 mukti kayo che? 51 siddhanA jIvo kAgre aTakayA kema ? 123 para mekSa kayAM che? 53 mokSamAM dharma hoya ke nahi? 125 54 lipta svabhAve keTalA tattva? 126 55 azubha >> 1 2 3 127 ) . 56 zubha : i . . . 57 alipta = = .. 129 122. (3-94 94 94-95 124. 95-96 96-97 97 128 my 130 - ' 131 99-100 3, cha AvazyakanuM tAtvika svarUpa 29114 1 dravyathI ja Avazyaka eTale? 2 dravya sAmAyikamAM keTalA tava ? 3 , caturvizatistamAM ? 100 , vaMdanamAM keTalA tatva? 133 100-101 , pratikramaNamAM , , 134 101-102. , kAtsargamAM,, ,, 135 102 132 8 * 102 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 5 103-104: 7 ,, pratyAkhyAnamAM ,, ,, 102-103 . 8 cha AvazyakamAM vividha nayanI vicAraNuM ? : 9 bhAvathI cha Avazyaka eTale ? 137 104 10 bhAvathI cha AvazyakanI karaNInA hetu- ke - onuM vigatavAra varNana (khUba suMdara) 138 105-110 ( 11 bhAvathI sAmAyikamAM keTalA tattva? 139 110-111 12 + , caturvizati stavamAM , 140 111 13 , vaMdanamAM 14 111-112. ,, pratikramaNamAM : 142 112-113 15 , kAryotsarga mAM , , 143. 113 , pratyAkhyAnamAM , , 144 114 4. navatattvanuM mArmika svarUpa 114-164 1 navatattvamAM ramaNika tattva keTalA ? 145 114-115. * 2 ,," azubha ,, ,, 146 115-116 , zubha ,, ,, * 147 >> zuddha ,, ,, 148 116-117 5 ,, nizcayathI ramaNika tattva keTalA ? 149 117-118 * 6 ,, dhyAtArU5 , 150 150 118-119 151 119 ,, zubha 119 11 ,, bahirAtmAmAM ,, 154 , 120-121 ,, aMtarAtmAmAM , ' , 155 121-123 12 ) kavya paramAtmAmAM ,, , 156 123 13 , bhAva , , , 157 123-124 14 siddhomAM jJAna-jJAtA-yanI tribhaMgI 158 124 , azubha - 15ra * 153 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 15 , kAryakartA-kAraNanI 159 124 16 ,, dhyAtA-dhyAna-dhyeyanI , 160 14-15 navatattvamAM azubha dhyAnamAM keTalA tattva? 161 15 18 ) zubha , , , 162 125-126 19 ,, zuddha ,, ,, ,, 163 126 20 ,, karmaphaLa cetanAmAM ,, ,, 164 126-127 21 ,, jJAna 165 127-128 22 ,, azubha karma ,, ,, , 166 128-29 23 , zubha karma , , , 167 129 24 , Arta-raudradhyAnanI bhAvanAmAM 168 129 25 navatatvamAM dharma-zukaladhyAnanI bhAvanAmAM 169 keTalA tatva ? 26 , jIvane azubha bAdhaka tattva keTalA ? 170 130 ,, . zubha , , , 171 131 , ,, , sAdhaka , , 172 131 , ,. kartArUpa ,, ,, 173 131-136 30 , , zuddha kriyAnayanI prabaLatA 135-136 naya sApekSa vicAraNAnI mahattA are navatatvamAM azubha kartArUpa tatva keTalA ? kaha4 136-137 >> zubha , , 1nma 137 34 ,, zuddha ,, ,, , 76 137-138 azubha kAraNarUpa ,, 1757 137 zubha , , 138 138-139 ,, zuddha ,, ,, 179 rUla ,, nizcayathI kAryarUpa, 180 139-40 39 navatavamAMthI lokika mArgamAM 181 3i3 sa Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokottara mArgamAM ,, , vATara 40-141 41 , jIvane bAdhaka dazA keTalA to sAthe ? 13 141 , , sAdhaka . >> 18e 12. 43 , , siddha , , , , 285 142 saMsAravyApI tattva keTalA ? 143, 45 ,, siddhavyApI ,, ,, 287 14 , sAta nathI jIvanuM guNapaNuM 108 14" jIvane azubha guNarUpa tatva keTalA? 189 145 zubha , , , 1905 145. , zuddha , , . 191 145-146 , ' nizcaya , , , 2 146 51 pratyakSa jJAnamAM tava keTalA? 193 147 para parokSa jJAnamAM , 194 14-148 pa3 navatattvamAM svAbhAvika rava keTalA? 195 148-149 54 ,, vaibhAvika , 196 149 55 ,, samyaphavIne sAdhana sAdhyarUpa tattva 150-154 keTA ? 56 navatatvamAM mithyAtvane sAdhya-sAdhanarUpa tatva keTalA ? 198 154 57 navatatvamAMthI dravyanadhyamAM tattva keTalA? 199 sapa...15 58 , bhAvanayamAM , , 15. 59 , aDhIkApavyAthI, , 'jayama-156 60 , aDhIdIpabahAra , 16 - , udghalekamAM ,, ,, 204 kara , tilakamAM,, ,, ra4. 63 , adholekamAM , 17, 15 156 --ra05 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 64 , vyavahAranayamAM ,, , , 206 15-160 65 , nizcaya , , , : 207 160-61 66 jIvana vyavahAra prANa-nizcaya * prANu kayA ? 208 161-62 67 muThThImAM chava keTalA ? 209 68 ,, SaDU dravyamAMthI keTalA ? 210 162-63 69 563 jIvabhedomAMthI keTalA bhare ? 211 164 tathA keTalA na bhare ? 5. adhyAtma svarUpa bhAvanA 165-70 6. jIvasvarUpa vicAra gAthA (bhAvArtha sAthe) 170 7. deva-guru-dharma saMbaMdhI nizcayavyavahAranI caubhaMgIrUpa suMdara vyAkhyA 217-rara3 17-173 1 nizcaya sudeva kyA ? ' ' 212 171-171 2 vyavahAra sudeva kayA? : 213 171 3 nizcaya kudeva kayA ? 214 171 ja vyavahAra kudeva kayA ? 215 17ra pa nizcaya sugurU kayA? 171-72 6 vyavahAra sugurU kayA ? 217 172 7 nizcaya kugurU kayA ? . 218, 172 8 vyavahAra kugurU kyA? 219 172 9 nizcaya sudharma kayo ? 220 172 1. vyavahAra sudharma kayo ? 221 - 173 11 nizcaya kudharma kayo ? 222 , 173 12 vyavahAra kudharma kayo ? 223 173 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 225 26 227 175 228 che 2 31 179 8 pAMca mahAvratanuM nizcaya ane vyavahAra nathI svarUpa. rara4-ra33 173-178 11 vyavahArathI prANAtipAta viramaNa eTale? 224 173-74 2 nizcayathI ,, 174 3 vyavahArathI mRSAvAda che , 174 4 nizcayathI 5 vyavahArathI adattAdAtta 176 6 nizcayathI , ,, ,, 229 177 7 vyavahArathI maithuna 177 8 nizcayathI , 178 9 vyavahArathI parigraha 232 178 10 nizcayathI , 233 9 hiMsAnI pravRtti ane phaLanI caubhaMgInuM svarUpa 234-237 178-184 1 hiMsAnI pravRtti ane phaLanI caubhaMgI 178 2 hiMsa, karatA nathI ane phaLa bhogave . . e prathama bhAMge kayA jIva ? : 234 179-180 tathA () temAM guNaThANA keTalA (gA) temAM naya keTalA ? (3) , tava , ? (6) , cAra nikSepa kaI rIte ? 3. hiMsA kare ane phaLa na bhogave e bIje bhAMge kayA jIva ? 23pa : 180-181 tathA (4) temAM guNaThANa keTalA ?. (i) temAM tattva - Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 181-182. () , naya che ? 8) A cAra vikSepa. kaI rIte ? 4 hiMsA kare che ane phaLa paNa bhogave che 236 e trIje bhAge kyA jIva? tathA (ja) temAM guNaThANA keTalA ? | (m) temAM tattva che () , cAra nikSepa kayI rIte? 5 hiMsA karatA nathI, phaLa paNa bhogavatA nathI e bhAMge kayA jIva ?" 37 182-14 (a) temAM guNaThANa keTalA ? (ka) ) tattva , (C) , naya (6) , cAra cAra nikSepa kaI rIte ? phaka evAthAi mahArathI sAdhuyANAnI caubhaMgInuM svama 238-241 184-192 sAdhupaNAnI caubhaMgInuM sAmAnya svarUpa 184 uparathI sAdhupaNA sahita aMtarathI sAdhupaNa rahita e bhAMge chava kayA ? (ga) temAM guNaThANA keTalA ? (i) , naya ke pha) tattva - a , cAra nikSepo kaI rIte ? 3 aMtarathI sAdhupaNA sahita uparathI sAdhupaNa rahita 39 187 38 1851.86 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e bhAge jIva kyA ? () temAM guNakANA keTalA ? (8) , naya , rU. , tava , ( cAra nikSepa kaI rIte ? 4 uparathI sAdhupaNa rahita aMtarathI sAdhupaNu rahita A bhAMge jIva kyA ? 188-189 (ba) temAM guNaThANa keTalA ? () , naya ) 240 (TTa) , cAra nikSepa kaI rIte ? . uparathI sAdhupaNa sahita aMtarathI sAdhupaNA sahita A bhAMge jIva kyA ? 241 189-192 () temAM guNaThANA keTalA ? (gA) temAM naya keTalA ? (3) temAM tattva keTalA ?' . (6) temAM cAra nikSepo kaI rIte ? * 11 padravya ane navatatvanI dravya-kSetra-kALa-bhAvanI caubhaMgIo 242-293 19thI197 1 jIva dravyamAM dravyAdinI caubhagI 24rathI ra45 , 192 2 dharmAstikAyamAM che , 247thIra49 193 3 adharmAstikAyamAM , , 250thI253 193 , - 4 AkAzAstikAyAmAM che , ' 25thI257 193-194 * 5 kAla dravyamAM , ,, 25ththara 61 - 194 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 - 197, 197 6 pudgala dravyamAM 262thI 65 194-195 7 puNya tattvamAM ra6 thI 69 . 195 8 pApatavamAM 270thIra73 195-196 9 Azrava tatvamAM 244thIra77 10 saMvara , , 278thI281 11 nirjarA , 28rathI285 197 12 baMdha , , 286thI 89 13 mokSa , 29thI493 14 dravya-kSetra-kALa-bhAvamAM sUkSma ra94 sUkamanara koNa? 12 padravya-navatattvamAM nAmAdi cAra nikSepAo ra5-313 198-209 1 nAmAdi cAra nikSepAnuM mahattva 198-199 2 jIva tatvanA cAra nikSepA 296 199 3 dharmAstikAyanA cAra nikSepa adharmAstikAyanA ma >> 5 AkAzAstikAyanA che , 298 200 6 kALadravyanA > > 201 7 pudgalAstikAyanA ) 8 puNya tatvanA che , 201-02 9 puNya tattvanA bIjI rIte cAra nikSepA 302 202 10 , , trIjI rIte ,, , 303 202-203 11 pApa tatvanA cAra nikSepA 304 203-204 12 , , bIjI rIte cAra nikSepa 35 204 '13 che , trIjI rIte ,, , 306 20 4-205 296 2 00 200 - 299 300. 201 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 20Sa 308 W 310 207 311 314 210 14 Azrava , >> >> 307 15 saMvara ) 205-206 16 " , bIjI rIte , 39 206-27 17 nirjarA, 207 18 baMdha , - 208 19 ,bIjI rIte 312 208-209 20 makSa , , 313 ' 209 13 sAdhunA pAMca mahAvratanA cAra nikSepa | "31-325 20thI 218 1 sarvathA prANAtipAta viramaNa mahAvratanA cAra nikSepA 2 sarvathA prANAtipAta bIjI rIte cAra nikSepa 3 mRSAvAda viramaNa maDhAvatanA cAra nikSepa 31 6 4 sarvathA mRSAvAda viramaNa bIjI rIte cAra nikSepa 317 211-212 5 sarvathA adattAdAna viramaNa bhAvatanA cAra nikSepA 3 8 212-213 6 sarvathA adattAdAna viramaNa bIjI rIte cAra nikSepa 319 213 7 cAra prakAranA adattanuM svarUpa 320 8 sarvathA maithuna viramaNa mahAvratanA - cAra nikSepa 320 315 21 0-211 211 214 215 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 9 sarvathA maithuna viramaNa bIjI rIte cAra nikSepA 60 vyAdi bhede maithunanA cAra prakAra 11 sarvathA parigraha miNu mahAvratanA cAra nikSepA 12 sathA parigraha viramaNu bIjI rIte cAra nikSepA ,, 32 323 324 14 zrAvakano more tratAnA cAra mikSepA 1 dizA parimANa vratanA cAra nikSepA 326 2 bhAgeApabAga parimANa vratanA cAra nikSepA anadaMDa viramaMNuM vratanA cAra nikSepA 4 sAmAyika vratanA cAra nikSepA 5 khIjI rIte cAra 325 1 kreAdhanA cAra nikSepA 226-333 327 .. nikSepA 320 6 dezAvagAzika vratanA cAra nikSepA 361 poSadheApavAsa vratanA cAra nikSepA 332 G 8 atithisa vibhAga vratanA 328 329 cAra nikSepA 333 kRpa kyAyanA cAra nikSepA 334-337 3:4 215-236 216217 217 219218 219-224 219 219-220 220-221 221 221-222 222 223 227-224 224-226 224-225 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 335 225 225-226 27-233 227 227 o 228 228 o 922 cha 2 bhAnanA , 3 mAyAnA , 336 : ja lebhanA ,, ,, 16 chUTaka mahattvanA padArthonA cAra nikSepa 38-34 1 dAnanA cAra nikSepa 338 2 ) + + 3 lAbhanA , 34) >> 341 4 , , , 5 bhAvanA ,, , 6 rUpanA . 9 , , , 8 anubhAvanA , 9 puruSanA , 10 , , , 11 strInA ,, , ; 348 12 , , , , , 349 17 pahalavya navatatvanI sAdi anaMta vigere rASacI 30-362 1 Adi anaMta Adi abhiMgInuM svarUpa rU51 2 jIdravyanIsAdi anAdi cattabhaMgI 51 * cha ba ra 30 231 da6 232 cha cha 233 223-242 233-234 234-235 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ o 353 o 354 356 3 dharmA adharmA kAyanI ,, ,, 35ra 235 4 AkAzAstikAyanI ,, , 5 pulAstikAyanI 236-237 ka kALa dravyanI 355 - 237 7 puNya tattvanI ,, ,, 238 8 pApa tatvanI , ,, 357 238-239 9 Azrava tattvanI sA ianaMta Adi caubhaMgI 358 039-240 10 saMvara , , , , 3pa9 240 11 nirjarA , , , , 360 240-241 12 baMdha , , , , 361 241242 13 mokSa , , , , 362 242 18 mahattvanA keTalAka padArthonI sAdi anaMta Adi caubhaMgI 363-367 243-246 1 nigo jIvanA dianaMta Adi ubhaMgI 363 243 2 devalokana , , , , 14 244 3 zAzvata-azAzvata vastuone , 365 244 4 SaDUdravyanA paraspara saMbaMdha AzrayI , 366 244-245 5 chavapudgalanA saMbaMdha AzrayI. , -367 246 19 pAMca samavAyanuM vigatavAra svarUpa - 368-379 246-250 20 SakArakanuM svarUpa - 380 250-251 2 mokSa prAptimAM cha kArakanI saMgata 381 251 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 22 nava niyANanuM svarUpa 382 251-253 23 zrI siddhacakranA svarUpanuM tAtvika varNana 383-409 54-275 1 zrI siddhacakrayaMtramAM naya, nikSepa, pramANa 383 254 Adi daza dvAranI mAhItI 2 zrI siddhacakra yaMtramAM sAta naya 384 255 3 zrI ,, , cAra nikSepa 385-363 256-263 (4) zrI arihaMtanA cAra nikSepa 385 256 ( zrI siddhanA , 9 386 257 (6) zrI , bIjIrIne 387 253 (3) zrI upAdhyAyanA ,, (6) zrI sAdhunA 389 (3) zrI darzananA - 390 259-260 (4) zrI jJAnanA 391 261 (4) zrI cAritranA 392 261-262 (*) zrI tapanA 393 262-263 4 zrI siddhacakra yaMtramAM pratyakSAdi pramANe 394 263-265 5 zrI siddhacakra yaMtramAM dravyAdi caubhaMgI 35-403 265-270 (4) zrI arihaMtamAM caubhaMgI 395 265-266 (4) zrI siddhamAM che 396 266 (4) zrI AcAryamAM 397 267 (1) upAdhyAyamAM , 398 268 388 258 250 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) zrI sAdhumAM (4) zrI darzInamAM zrI jJAnamAM (4) zrI cAritramAM (i) zrI tapamAM OM U . 11 tA 2 .. 403 zrI siddhacakra yaMtramAM guThANA vicAra 404 zrI guvicAra 405 zrI 9 zrI 47 navatattvavicAra 46 guNI-guNavicAra paMcavarNa vicAra (24 tI karo. pAMcapadamAM jaNAvyA che) 10 zrI 408 , 23 zrI siddhacakra yaMtramAM deva-gurU-dharma vicAra 409 7 "" "" ,, "" ,, 32 ,, ,, 24 ,, ja nizcaya-vyavahAra nanu vAtavAra varNana nayajJAnanI AvazyakatA nayanA mULabheda che .uttarabheda sAta siddha naya che ? 4 5 nayanI mArmika vigata } 28 upanayanuM svarupa nizcaya-vyavahAra nayanuM mahattva 8 vyavahAra nayanA cha bhedezanu svarupa nayanuM bhAvanayanuM svarUpa 359 200 201 402 268 268 269 269 270 t 10-423 270-271 201 22 272-201 273 274 275 410-414 05-281 410 205-276 tomo 412 413 414 277-278 415 278-280 280 281-288 276 200 277 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 zuddha nizcayanayanuM svarupa 424 288-289 25 sAtanayathI dravya bhAvanuM sApa 45-46 288-292 ra6 nizcaya vyavahArathI nava tattvanuM svarupa 427-429 ra9-293 27 nizcaya-vyavahArathI padvavyanuM | svarU5 431 29-194 28 jinadAsa zeTha ane zrAvaka putranI ati gaMbhIra tAtvika praznottarI 43ra-490 295-347 1 Sa dravyanI nayasApekSa vyAkhyA 432-458 295-306 () dharmAstikAyanI naigamAdika nayathI vyAkhyA 432-435 295-296 (3) adharmAstikAyanI , , , 36-439 296-297 (4) AkAzAstikAyanI, , 440-443 297-298 () kALa dravyanI , , , 444-47 298-299 (1) pudgalAstikAyanI , , , 448-451 299-301 (4) jIvadravyanI sAta nathI vyAkhyA 442-458 201-30 6 2 navatatvanI nayasApekSa vyAkhyA 459-463 306-310 () jIva-ajIvanI 7 nayathI vyAkhyA | (saMkSipta) 4pa9 306 (A) puNya tattvanI ) 460 307 (4) pApa , , 461 307-308 (phu) saMvara-nirjarAnI , 412 308-304 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) meAkSa tattvanI 463 309-310 3 navatattvanI prakArAntare nayasApekSa vyAkhyA 464 310-311. 4 devamAM sAta nayanI ghaTanA 465 311-312 5 nArImAM 466 313 huM rAjAmAM cha manuSyamAM 8. sAmAyikamAM 11 12 13 14 15 1} 17 18 "" w// "" y, "" "" "" "" 19 daherAsara dhaDA 21 dhara rara rAjya ,, "" 9 eka (AkAza) pradezamAM SaDUdravya ane 7 naya 475 318-319 10 tame kayAM rahe che? e praznanA baigamanayathI bhinna bhinna javAme sAta nayAthI jvanuM jJAnanuM sAdharmi kanu dhanu siddhonu navatattvanuM "" . 12 22 ,, .. 21 "" "" ,, ,, 3 27 ,, .. ,, 3) prastha ( pyAlA ) upara utsarga-apavAda nayanu svarUpa ,, 1) '' 26 ,, ,, 476 320-321 477 321-322 478 323-324 478 324-325 480 325-326 481 327-328 svarupa 482 328-329 bIjI rIte varNana 483 330-333 484 333-335 svarupa svarupa ,, "2 27 23 467, 314 468 315-316 469-474 316-317 "" 485 235-337* 456 337-339 487 329-341 488 341-343 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 * . 353. 23 jANapaNuM vadhAravA bANanA daSTAMte 489 343-386H sAta nayanuM svarUpa 24 "nA mata taddA ti' nuM sAta nayathI varNana 390 346-374 29 aThThAvIza upanayanuM svarupa (vistArathI) 4 49 348-355 () vyAstika nayanA 10 bhedanuM varNana 291 348I349(grA) paryAyAstika nayanA 6 bhedanuM varNana 492 349-750 (6) naigama nayanuM svarUpa ane tenA 3 bheda 493 35-351 (6) saMgraha , , , , 2 bheda 494 351-352 (3) vyavahArU che ,, , , 2 ) 45. 35-353 (8) RjusUtra ,, ,, , , 2 3 496 (4) zabda , , , , cAra , 497 35-354 (4) samabhirU, , , , eka ) 498 354-355 (%) evaMbhuta ,, ,, , , , , 499 30 sAta nayanA prakArAntare thatA bAvana 500 355 ane 700 bhedanI bhalAmaNa 3ii naya-nayAbhAsa ane syAdvAdanI syAdvAda - ratnAkara AdhAre vyAkhyA 500 356 3ra syAdvAdaSTie nityAnityAdi ATha pakSanI vivakSAe jIvanuM svarUpa pa01 357-360 33 samakitanA nava prakAranuM svarUpa ( 502507 36-367 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 502 50 3 a62 36 3 505 56 ja ) 508 367 500 ) 11 samakitanA nava prakAra 361 2 dravyasamaktinuM rUpa 361 3 bhAva , ,, 4 vyavahAra ,, ,, 5 nizcaya , ,, 504 363-364 6 nisarga samaktinuM svarUpa - 364 7 upadeza , , 8 recake , 507. 9 dharaka ,, ,, "10 dIpaka , 18 * 34 naya nikSepa garbhita tAtvika daza prazno ane - tenA khulAsA 508-514 rUdArU11 tAtvika daza prazno ' 508 367-368 dara jIva karma karyA. ane bhaktA che temAM cha nayanI vicAraNA 509 368-370 3 jIva svarUpano kartA che temAM keTalA naya ? 510 370-371 4 jIva svarUpo bhaktA che temAM keTalA nA pAna 31-373 jIva karmano artA kayA nAme ? pAra 373-374 , , abhA ,, ,, , svarUpane akartA ,, , , , , aw , , Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 utsarga-apavAde kayA nayamAM keTalA nikSepa ? pa13 374-78 cha nayamAM utsarga-apavAde traNa nikSepAvALA kayA? 514 378-379 samyaktvanI mahattA, samyaktva zI rIte Ave ? 515 379-382 35 paddhavyanuM bhinna bhinna rIte tAtvika varNana 16-pa34 382-415. 1 vadavyanA naya sApekSa jJAthI thatA nizcaya jJAnanI vyAkhyA 516 382 2 ghavyanA nAma 383 3 padvavyanA 24 guNa 383-384 4 ,, ,, paryAya 384 ' 5 bahUdavyatuM guNa paryAye paraspara sAmarthya 385-386 6 badravyamAM pariNamI keTalA ? apariNAmI keTalA? 517 386 389 che , jIva keTalA ? ajIva keTalA ? - - - 518 389 ,, mUrta keTalA ? amUrta keTalA ? pat9 389-390. ,, sapradezI keTalA ? apradezI keTalA ? para0 390-391 10 , eka ), aneka , - 521 391-392 1 padravya kSetra keTalA ? kSetrI keTalA ? para2 392-397 () nigodanuM svarUpa " (mA) jIva sahita skaMdhanuM svarUpa (6) vargaNa vicAraNA . . . 395-396, 1ra paDadravyamAM sakriya keTalA ? akriya keTalA ? 53, 397 - 390 . . 292-393 394-395 191 . Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 *, 14 15 16 17 "" nitya. kAraNa -- kartA akartA sarvavyApI,, dezavyApI "" "" ,, apravezInuM svap "" (3) AjJA (*) sUtra (3) zraddhA (3) abhigama,, (4) vistAra (1) kriyA ,, (a) nisaga rUci svarUpa (trA) upadeza "" 27 "" .. 18 ekAnekAdi ATha pakSanA nAma parapha 19 eka-aneka pakSanu svapa 130 407-209 ,, 20 sa jIva sarakhA teA abhavya mekSe kema na jAya? 531 409-410 21 paDUdravyamAM nitya -anitya pakSanuM svarUpa 532 410-411 22 sata-asata 533 411-413 23 vaktavya-avyaktavya 534 413-414 "" ,, 24 upahAra rUpe SaDUdravyanA tAyika jJAnanI mahattA 414-15 36 samyaktvanA aMgabhUta tAttvika rUcinA daza bheda 535-544 435-419 30 V "" "" "" "" 30 anitya "" 22 "" ,, lm akAraNa ? ? ,,? ,, ? "" pura4 399-402 525 402-403 para6 403-45 527 406 528 406-Y07 403 416 416 41 417 417 417 535 136 137 538 539 540 541, 417-418 142 418-419 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40-421 (4) saMkSepa ,, , , , , 543 : 419 () dharma , ,, ,544 419 37 prakAratare SaDUdravyanuM tAtvika varNana 545thI 576 kara0thI34 1 padravyamAM cha sAmAnya guNa svarUpa 545thI550 42 thI434 (4) paztavyamAM astitva dharma varNana 545 420 (a) ) vAstuta ) , pa46 (T) , dravyatva , , 547 421-422 (9) , prameyatva , 548 422-425 prAsaMgika nigodanuM svarUpa 425-429 (4) paddavyamAM sarva dharma varNana 549 430-433 (4) >> agurulaghu dharma varNana 550 433-434 guNanI bhAvanA , - - 434 [, nA tAttvika svarUpano upasaMhAra 434-435 38 jIvanuM viziSTa svarUpa samajavA - papa1 43pa-441 73 vizeSaNonuM suMdara mArmika varNana 39 prakArAntare pakavyanuM . . tAvika varNana 551thI pa6pa rIkSA (4) badravyamAM 11 sAmAnya . svabhAvanA nAme 442 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 442 44. bhada 445 32 paddayamAM astitva bhAva varNana upara 42 , nAsti , , 553 nitya ,, papada 44. anitya 555 eka 556 43 aneka , , 557 443-444 bheda ,, , ,, 558 444 abheda 559 bhavya ,, 560 445 abhavya , , 560 446 bhavya jIvamAM nizcaya vyavahArathI , bhavya-abhavya svabhAva varNana 561 446 bIjI rIte jIvamAM nizcaya vyavahAthI bhavya-abhavya >> > para 447 pudgala dravyamAM bhavya abhavya . svabhAva varNana 447 1- dharmAstikAyAdi mAM bhavya-abhavya . svabhAva varNana * * * 564 447 paddavyamAM parama svabhAva cUrNana 565 447-448 () padravyamAM daza vizeSa svabhAva varNana pa66thI 76 48-4pa1 daza vizeSa svabhAmanA nAme pa66 1 cetana svabhAva varNana 567 449 - 448 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 acetana OM mU 4 amU 5 eka pradeza 99 huM aneka pradeza,, 7 vibhAva 8 zuddha 9 azud 10 upacarita "" "" ,, ,, "" ,, 3 azubha 4 zubha 5 zuddha 6, nizcayathI 7 dharmAstikrAyamAM 8 adharmAstikAyamAM ,, "" "" "9 "" . "" "" "" "" 1 dravyabhAvanI cabhaMgI upakrama 2 azuddha jIvadravyanI dravya--bhAvanI caubha'gI "" 40 dravya bhAvanI thabhaMgIe navatattva-SaDUdravyanuM vana pathIpa94 45thI464 () SaDUdravyamAM caubha'gI 570thI58745thI457 9 akAzAstikAyamAM 10 pudgalAstikAyamAM 13 kALadravyamAM 3 ,, "" "" "" "" "" "" 33 ,, "" cabhaMgI "" "" ,, ,, 3.2. ,, "" 568 569 270 171 272 573 574 575 576 "" 17 578 179 180 581 582 583 .184 449 449 449 449 450 450 450 451 451 585 586 587 452 352-453 453 453-454 454 455 456 456 456 456 457 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 nirjarA, Te 263 pa - (mA) navatatvamAM vya bhAvanI - thaubhaMgI 588-19ra 7- 8 1 puNyatattvamAM dravya-bhAvanI caubhaMgI 588 458-59 2 pApatavamAM che , 589 459-461 3 AzravatavamAM ,, ,, 590 461-462 4 saMlara , 591 592 6 baMdha ,, ,, , pa93 7 mokSa ,, 594 4 navatattva pazveimAM -kAraNArthanI caubhaMgI pa9pa-610 465-471 (a) azuddha jIvamAM - kartA-kAraNa kArya zuM? 595 (1) azubha chavamAM kartA-kAraNa-kArya , pa06 ' (6) zubha jIvamAM - kartA-kAraNa , , 466 (3) zuddha jIvamAM kartA-kAraNa , , 466 (4) nizcayanaye dhamAM . . . kartA-kAraNa , , 599 -47 () dharmAstikAyamAM kartA-kAraNa che ke (6) adharmAstikAmAM kartAkAraNa ke e * 465 466 467 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 467-468 498 604 418 605 468 469 ( 607 46-470 35 (2) pudgalAstikAyamAM kirtA-kAraNa ,, ,, 602, (4) kALadravyamAM kartA-kAraNa ,, ,, 603 (6) AkAzAstikAyamAM kartA-kAraNa ,, ,, (g) puNya tatvamAM kartA-kAraNa ,, ,, (0) pApa tattvamAM kartA kAraNa ke, , (mo) Azrava tattavamAM kartA-kAraNa ,, ,, () saMvara tattvamAM . kartA-kAraNa ,, , (aM) nirjarA tattvamAM - kartA-kAraNa ,, ,, (ma.) baMdha tatvamAM kartA-kAraNa ,, ,, kara prAsaMgika samakitanI mahattA 43 siddha bhagavaMtenuM .. tAtvika svarUpa 611thI 1 siddha bhagavaMtanA 15 bheda 611 2 siddha paramAtmAnuM nAma, kSetra, kALa, bhAva, dravya, partAyathI utapAda ane vyaya tathA dhruvatAnuM varNana 1ra. 470 470-471 610 * 471 471-47ra ka7rathI 472-74 474-4uke Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 476 6i16 620 36 3 siddha paramAtmAnuM nityAdi AThama - pakSanuM varNana 613-616 476-478 , , nityAnitya pakSathI varNana 613 476 , eka aneka , , 614 sat asat , , 615 - 477 , vaktavya-avyaktavya ,, 477478 saptabhaMgIthI svarupa ,, 617 475-480 , nityAnityanI saptabhaMgI ,, 618 480-483 eka anekanI ,, , 619 48 3 ,, satya asatyatvanI ,, 483 bhavya abhavyatvanI ,, 621 , 483 ,, guNa paryAyanI , 622 484 ' , nA jJAnaguNamAM SakAraka varNana che - 623 484 , darzana guNamAM , 624 - 485 , cAritra guNamAM, 625 485-486 vIrya ,, ,, 626 . 486 mAM viziSTa paMcabhaMgI 127 481-487 , mAM cAra nikSepA 487-488 mAM viziSTa tribhaMgI 629 488-489 " mAM nitya-anitya svabhAva varNana, 630 489-490 , mAM asti nAstipaNuM. - zI rIte ? 671 490 , mAM yogI-agIpaNuM ' zI rIte ? 632 490 , ,, mAM rtA akartA , , , 633 490-91 mAM bhavyatva-abhavyatva , , 6 34 6ra/ . 40 - 491 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAM lAbha-alAbha : e che 635 41-42 : - 41-492 mAM grAhakatva-agrAhakatva,, ,, 636 - 8 - 40ra mAM sthi tva-asthiratva ,, , 637 1492 mAM rakSaka-arakSaka ,, , 638 ''' 493 ,, mAM calita-acarita svabhAva, 6 39 493 , mAM ramaNika-aramaNika ,, ,, 640 : 493 ,, mAM vyApaka-avyApaka , , 641 : 494 ,, mAM 10 anvayI guNa kara . . 494 30 siddha paramAtmAmAM ekatrIsa vyatirekI guNa 643 kalpa-496 31 siddha paramAtmAmAM anvayI vyatirekI 78 guNe . 644 496-500 -32 siddha paramAtmAmAM dAnAdi pAMca labdhionuM svarUpa che 645 50-501 33 siddhanuM sukha koNa meLavI zake ? 646 pa1-502 : 44 nizcaya samyajJAnInuM svarUpa 647 pa02-511 1 () pAMca jJAnanuM rUpI-arUpI svarUpa 648 505 () pAMca jJAnanuM nizcaya-vyavahAra svarUpa , () bhavyanuM rUpI-arUpI svarUpa che, | (u) padravyanuM nizcaya-vyavahAra svarUpa ,, 2 (ga) pAMca jJAnanuM utsarga-apavAda svarUpa 649 507 () padvavyanuM che . * * 6) jIvanuM , cha , 2 ke (ba) pAMcajJAnamAM deza-sarvavyApIpaNuM 650 () padvavyamAM , , >> 4 pAMca jJAna ane dravyamAM pratyakSa pakSapaNuM 651 5 (ga) pAMcajJAnamAM kartA-kArya-kAraNanI tribhaMgI : 65ra 509 509 510-511 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 518 510 pa29 5 jANavA- AdaravApALavAnI caubhaMgI 653 pa11-14 46 na juNe na Adareka nA pALanI cabhaMgI 6pa4 514-517 47 upasaMhAra 1thI chuTA 517-18 48 prazasti 8thI11 churA 518 - 49 prathamattiprakAzakanI kSamApanA - 50 adhyAtma mArganI kUMcI 11 cha AvazyakamAM tattvanI ghaTanA 527 12 jIvanA viziSTa prakAro pa27.thI 59 13 tIrthakaronA kalyANaka vakhate ( 7 narakamAM keTaluM ajavALuM ? : 14 upahAranA ezIMgaNa traNa rIte thavAya . para9-530 15 narakAyunA cAra kAraNe 16, tiryaMcAyunA , i 17 manuSpAyunA che , 18 devAyunA 19 cAra prakAranA puSpa jevA puruSe , uparA uparI anaMtA 2 aMtima caturvidha saMghanA nAma 22. pAtranA cAra prakAra . . . 24 aNAhArakanA cAra prakAra 532 25 manuSyanI cAra avasthA * 532 26 cAra prakAre kuMbha 532-533H 27 paccakkhANunI caubhaMgI 533-534? 28 sAdhu cha kAraNe AhAra le 29 >> cha na le. ' 531 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sudhArIne vAMce pA. paM. 11 9 no ra9 17 pa30 76 17 puNya 97 21-22 mI thI - 99 5 mIlITI sudhInuM lakhANa pA. 15 upara 18mI lITInA puNya zabda uparanuM TippaNa che. zaratacUkathI 98 mA pAne AvI gayuM che te sudhArI vAMcavA khAsa bhalAmaNa che. 189 18 sAdhupaNa sahita 19ra 10 242 thI 245 213 2 vyavahAranayane 246 19 368 have zrIsaMmati 2544 383 have zrI navapadajInI 254 23 384 temAM prathama bhAMge, 260 20 cAra nikSepAka ra99 15 naigama 343 12 489 have dharmI 347 22 491-have aThThAvIza upanayanuM svarUpa dekhADe che", mAM zIrSaka pA. 278 upara 415 mA prazna sAthe vadhu saMgata lAge che. .. . Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 375 23 pachIthI saMgrahanaya jaNAvyo che. 422 13 148 have e idravyamAM 434 22 nayasApekSa jANavA 447 1 pa63 have pudgala dravyamAM 47 11 pa64 have dharmAstikAya. 457 4 585 prazna che tene sudhArIne 587 jANavA ahIMthI TheTha. pA. 508 prazna 648 sudhI darekamAM bebene vadhAre sudhArA tarIke jANo. eTale 648 mA praznane 650 tarIke jANa. 493 pachI 284 pAnA naMbarane sudhArI 484 jANavo. 508 11 649 prazna kramAMka rada jANo. 648 me saLaMga cAlu che. A (te pAnAnI samApti sudhI) 509 2 650 nA badale 651 jANuM." 509 23 651 nA badale para 511 7 6para nA badale 653 114 11 6pa3 nA badale 54 518 20 paMDitazrI, Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra-vartamAna vAmane namaH | | | zrI tamAmane namaH | tasvarUci jIvone khUba ja upayogI saraLabhASAmAM navatatvanuM suMdara vivecanarUpa - zrI adhyAtmasAra , (praznottara graMtha) Page #75 -------------------------------------------------------------------------- Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che zrI jinAya nama: zrI adhyAtmasAra praznottara graMtha cetaHkairavakaumudIsahacaraH syAdvAdavidyAkaraH, kaivalyamamaMjarImadhukaraH saMpallatAMbhodharaH // muktistrIkamanIyabhAlatilakaH sarmadaH zarmakRt , zrImadvIrajinezvarastribhuvane kSemaMkaraH pAtu vaH // 1 // khimAvijaya jina uttama pada, tehane seve suranara dvNd| nija rupa pragaTe amI varasaMta, kuMvara kahe praznottara vRttaMta // 2 // che dehA hitepadeza karavA bhaNI, e praznottara graMtha che bhaNaze guNaze je bhavika, laheze te zivapaMtha che 3 che tihAM prathama zrI jinastuti lakhiye chIe. jaya bhagavAna rolekya tAraNa, azaraNa zaraNa, paramAtmA, paramezvara, jagatrayAdhAra, kRpAvatAra, mahimAnidhAna, jJApitasakalanidhAna, samagra jatunA karuNA baMdhu, bhavya jIne dharma pamADatA, bhAvasiMdhumAM anAthanAtha, zivapura sAtha, Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramayAla, vacana rasAla, jagaupakArI, vaDhe naranArI, tathA je sudhA sayI, nithapatha pAlatA, cAritra dUSaNa TAlatA, sava jIvane hita karatA, AvyAne uddharatA evA cauda hajAra munivarAthI parivaryAM ala karyAM, kroDA devatAe sevita, anaMtajJAnamaya, anaMtaddanamaya, anaMtacAritramaya, anaMtatapeAmaya, anaMtadAnamaya, anaMtavIya maya, ana talAbhamaya, anaMtabheAgamaya, anaMtaupaleAgamaya, krodharahita, mAnarahita, mAyArahita, leAbharahita, hAsyarahita, ratirahita, aratirahita, bhayarahita, zekarahita, dugArahita, rAgarahita, dveSarahita, mAhurahita, mithyAtvarahita, nidrArahita, kAmarahita, ajJAnarahita, ka Mdarpa rahita, rAgarahita, nirAlI, niAzI, nirUpAdhi, nirvikArI, anaMtacatuSTayI, akSaya, acala, makala, amala, agama, anAmI, akarmA, akhaMdhaka, anuya, abhedI, avekI, achedI, akhenrI, asakhAyI, malezI, manavagAhI, avyApI, anAzrayI, aka Mpa, askhalita, avirAdha, anAzrava, Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aakha, azeka, aleka, lekAleka-jJAyaka, zuddha, buddha, svabhAvaramaNI, sahajAnaMdI, eka, asaMkhya, anaMta guNe karI virAjamAna, evA anaMta sukhanA bhegI, aikyanA rAjA, kyanA pati, trilekyasvAmI, aikyanAtha, trileyatilaka, treiyane viSe mukuTa-mudrAsamAna, traNeyane viSe chatra samAna, zailene viSe sUryasamAna udyotanA karanAra, mithyAtvarupa aMdhakAranA TAlanAra, caMdramAnI pere zItalatAnA karanAra, viSaya kaSAyarUpa baLatarAnA TAlanAra, bhaktavatsala, jagatrayanA hitakArI, jagatrayana prItikArI, jagatraya upakArI, * - karuNA mAgara, bhava samudrathI pAra utAranAra, tathA uktaM ca azokakSaH surapuSpavRSTidivyadhvanizvAmaramAsanaM ca / bhAmaMDalaM duMdubhirAtapatraM, sabhAtihAryAji ni nezvarAna che ? e ATha pratihAryanI saMpadAye karI birAjamAna * Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA pUjAtizaya, vacanAtizaya, jJAnAtizaya ane apAyApagamAtizaya, e cAra atizaya pUrvokta ATha prAtihAya sAthe melavIye tevAre khAra thAya, te khAra guNe karI zASita. temaja cAra atizaya sahejanA janmathakI hAya, ane krama kSaya thakI agIAra, tathA devatAnA karelA AgaNIza maLIne ceAtrIsa atizaye karI birAjamAna evA zrI vIra bhagavAna cAvIsamA tItha kara bhavya prANIone hitApadeza karavA mithyAtvarUpa a MdhakArane cUravA zrI rAjagRhI nagarInA udyAnane viSe samAsaryAM. te vakhate ha----bhaktie bhAvika thayela, bhavanapati, 'tara, jyAtiSI ane vaimAnika, e cAra nikAyanA devatAe maLIne, rUpya, suvaNu tathA ratnamaya traNu gaDhanI racanA karI, tenA madhyamAM ratna jaDita siMhAsanane viSe zrI vIra bhagavAna beThA. mastake traNa chatra zAle che, cAra cAmara vIMjAya che, sura asura, manuSya, zrI, purUSa, vidyAdhara, kinnara, gaMdhava, ItyAdika sarva padA malI, te vakhate zrI zreNikarAjA paNa 'taHpura sahita catura'giNI senA laIne ati pramAda sahita zrIsamavasaraNane viSe AvI prabhune vAMdIne yatheAcita sthAnake beThA. prabhue paNa vANInA pAMtrIza guNe karI divyadhvanie dezanA prAra'bhI, te vANI kevI che? Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvazaktimaMta arSa mAgadhI bhASAmAM hoya, savAraudAttapaNe hAya, meghavaninI pare hoya, | sarva vAjiMtramAM mela, ucita pramukha guNa sahita hoya, ativistArapaNe heya, traNa kALa malatI hoya, pada sApekSapaNe hAya, prazasti vizeSa hoya, akSara padanI cAturI hoya, mAlakeza rAgamAM hoya, zrotAnA manane rAjI karanArI hoya, sUtra thoDuM ane artha ghaNe hoya, vividha prakAre zrotAne bodhadAyaka hoya, naya bhaMga pramANa sahita hoya, cittane tathA zrotraMdriyane sukhakArI hoya, yathArtha paNe subodhakArI hoya, kAraka pramukha sahita hAya, pakavyAdikathI vizuddhapaNe hAya, zravaNathI zrotAnA roga nAza pAme, paradAnusArI, paraspara virodha nahIM, vacanamAMhe saMdeha nahIM, vAdI vaSaNu ApI zake nahIM, Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrotAnA saMdeha Tale, bAla gepAla sarve samaje, koInA marma bhakhe nahI, jemAM pitAnI stuti tathA pArakI niMdA nahIM, leka prazaMsA kare, zotAne Azcarya upaje, ati vallabha, uga nahI, vacamAM aMtarAya paDe nahIM, zrotAnA duHkha TAle, jemAM grAmika (halakI bhASA) vacana na hoya, eka ejanamAM sarakhI saMbhaLAya, jene phalaviccheda nahI, sahu keI pitapetAnI bhASAmAM samajI jAya, ASADhI meghanI pare gaMbhIra, sahune sarakhe pariNAme, saMzayachedakAriNI, caturvidha saMghamane hAriNI, catuvidha dharmaprakAzinI, bhavijanakarNAmRtasavaNI, sakalakumatividrAvizuM, saMsArasamudratAriNI, sava saMzaya nivAriNI, sukhakAriNI, Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahula mithyAtva timira5Dala dinakara anukAriNI evI te- nitya, anitya, eka, aneka, satya, asatya, vaktavya, avaktavya, nAma, dravya, kSetra, kAla, bhAva, . guNa, paryAya, utpAda, vyaya, dhruva, naya, nikSepA, kAraka, pramANa, samavAya, dravyAstika naya, paryAyAstikanaya, kartA, kAraNa, kArya, nizcaya-vyavahAra, utsarga apapAda, heya, ya, upAdeya, caubhaMgI, tribhaMgI, saptabhaMgI, anekabhaMgI, jIva, ajIva, puNya, pApa, Azrava, saMvara, nijara, baMdha, mekSa, dharma, adharma, Azrava, paraAzrava, aticAra, anAcAra, atikrama, vyatikrama, ItyAdika sarva guNa upadezinI sava bhASAvadhinI, bhagavAn dezanA detA havA, te kahIe chIe. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvA 'jIvA puNNaM, pAvAsava saMvaro ya NijjaraNA / baMdho mukkho ya tahA, Naba tattA huMtti NAyavvA // 1 // zrIvItarAga deve traNa gaDhane viSe besIne bAra parSadAmAM e rIte upadeza kahyo ke - jIvAdika nava tattvane je nipuNa buddhie karI jANe tene jJAnI kahIye, aMtaraMga sahe, tene samakitI kahIye, "agao sadauM" e zrIanugadvAra sUtranuM vacana che, valI kahyuM che ke pada-akSaramAtrA sahita zuddha siddhAMta vAMcatAM pUchatAM artha kare che, gurUmukhe sahe, te paNa zuddha nizcayanayanI Atma sattA elakhyA vinA sarva dravya nikSepe che, kemake bhAva vinA mAtra ekaluM dravya che te puNyabaMdhanuM kAraNa che, paraMtu mokSanuM kAraNa nathI. eTale je karaNarUpa kaSTa tapasyA kare che, paraMtu jIva-ajIvanI sattA lakhI nathI, tene bhagavatIsUtramAM avatI--apaccakkhANa kahyA che, tathA je jJAnInI AjJAthI nirapekSa rahI svachaMdapaNe ekalI bAhya karaNI kare che ane pitAne sAdhu kahevarAve che te mRSAvAdI che "muLI rAkhavAnA iti zrI uttarAdhyayanasUtramAM kahyuM che. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA "bALa 2 kuLa Dho" e vacane je jJAnI eTale AjJAnusArI che te muni che ane ajJAnI svachaMdI te mithyAtvI che. tathA gaNitAnuga je nArakI devatA pramukhanA bela athavA yati-zrAvakane AcAra jANane keIka kahe je ame jJAnI chIe paraMtu te jJAnI kahevAya nahIM, je dravya guNa paryAyanuM svarUpa jANe te jJAnI kahevAya... ema zrIuttarAdhyananA mokSamArgAdhyayanamAM kahyuM che, tathA ca tatpAThaH evaM paMcavihaM NANaM, davANa ya guNANa ya // pajjavANa ya savvesiM, jaMNANohi daMsiyaM // 1 // e vastu sattA jAyA vinA jJAnI nahIM, paraMtu. * ahIM graMthakartA jinazAsananI maryAdA pramANe jJAna-kriyA ubhaya saMge paraspara sApekSa jJAna-kriyAnI pradhAnatAe mokSamArganA pAyA samAna navataranI sUma vigate raju karavAnA che, tethI "jJAnanI zI jarUra che? kriyAthI ApaNuM kalyANa thavAnuM che ne!' AvI bedarakArI rAkhanArAone jJAna tarapha sApekSa banAvavA A badhuM lakhANa che. vaLI jJAna padathI ahIM mAtra zabdapaMDitAI pUratuM je akSarajJAna te nathI ladhuM, paNa akSarajJAna te jJAnAvaraNIyanA pazamane AdhIna che, paNa tene pazama te mehanIyanA kSapopazama vinA samyapha na thAya, eTale jJAnInI nizrAmAM rahI AjJAkArIpaNe je yiA karavAnI. vRtti ne yathArtha rUpamAM jinazAsana mAnya mokSamArga upayogI. jJAna che, te jJAna meLavavA para ahIM sUcana che. ' Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 '' nava tattva, SaTTunyanuM svarUpa elakhe, te samakitI kahevAya. evA jJAna-dana, vinA je kahe, ke ame cAritrI chIe, te paNa kharAkhara nathI je mATe zrI uttarAdhyayanamAM no phailana nAmena vinA na kuMti caraNa mukhA ' e vacana che, tethI Aja keTalAka jJAnahIna thakA mAtra kriyAne ADaMbara dekhADe che, te ThaMga che, tehanA saMga karavA nahi kema ke e bAhyakaraNI abhavyane paNa Ave che, mATe te upara rAcavuM nahIM. x ahIM jJAnahInaneA A navatattvanuM akSarajJana nathI eTale ja mAtra aM nathI paNa pradhAnapaNe mAhanA kSayApazamathI thanAra jJAnInI nizrAye kriyA karavAnI tatparatA rUpa jJAnanI hInatA jANuvI, teA ja AgaLa upara je ADaMbarI Thaga zabdo che te sa Mgata thAya. zrI bhagavatIsUtramAM meAkSamArge cAlanArA be jAtanA jIve batAvyA che 1 jJAnI tare 2 jJAnInI nizrAye rahenArA tare, jJAnItA . jagatamAM bahu thADA hAya, duniyAmAMpaNu relve ke erAplenanA DrAivara (jANukAra) eka ja hAya, bAkI badhA tenI nizrAe rahI tenA para bharese rAkhI mesanArA ja dhaNA heAya, tema khAlavA jJAnInI nizrAye kriyA karanArA jIvA ghaNA heAya tethI akSarajJAna karatAM nizrAnI vadhu jarUra che. + abhavyate kriyA heAya che, tene aa pUrva sudhInuM jJAna pazu hAya che, mATe jo navatattvanA akSarajJAnanI mukhyatA heta te asabhyanuM kalyANu thaI jAta--paNu A rIte meAhanA kSayepazcamathI upajatI jJAnItI nizrAye kriyA karavAnI tatparatA annazyane nathI haiAtI, alabanI kriyA DhagakriyA jevI gaNAya, ahIM mADunIyanA a` mehanA kSayApazama jANuve, navatattvanI vAta heta teA jANukArI zabda graMthakartAe mukayA hata. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 tathA AtmasvarUpa eLakhyA vinA sAmAyika, paDi maNuM, paccakkhANu pramukha dravya niApAthI puNyAzrava thAya che, paraMtu savara nathI, zrIbhagavatIsUtramAM 'AyA lahu sAmAE' e AlAvAthI jANavuM. tathA jIvanuM svarUpa jANyA vinA tapa-saMyama te puNyaprakRti ane devabhavanuM kAraNa che. uktaM ca " puvvataveNaM puvvasaMjameNaM devalopa uvavajrjjati khAM ceva La AyA mAvatavathApa" e AlAve zrI bhagavatI. sUtramAM kahyo che, evuM sAMbhaLIne ziSya stuti karI pUche che. 1 he bhagavata! eTale jJAnavaMta, arthAt sa prakAre karI leAkAleAkanA svarUpanA jANu che tene bhagavAna kahIe. 23 jinarAja ! tihAM jina eTale rAga dveSa rahita evA je sAmAnya kevI tene viSe rAjA samAna tene jinarAja kahIe. 3 huM alakha! eTale jenu svarUpa kAI prakAre elakhyAmAM Ave nahI, tene alakha kahIe. 4 he cina! eTale cid kahetAM jJAna tenA ghana kahetAM samUha evuM jenuM svarUpa tene cihnana kahIye. 5 hai cidAnaMda ! tihAM cik eTale jJAna ane smAnaMda eTale cAritra, eTale jJAna ane cAritramaya jenuM svarUpa che, tene cidAnaMda kahIye. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 he nirajana! eTale jenA Atmapradezane viSe -kamarUpa aMjana nathI tene niraMjana kahIye. 7 he vItarAga! eTale vAta kahetAM vItyA che rAga ane dveSa jenA tene vItarAga kahIye. 8 he saccidAnaMda! eTale sat kahetAM darzana ane cit kahetAM jJAna tathA AnaMda kahetAM cAritra, eTale -darzana, jJAna ane cAritramaya jehanuM svarUpa che, tene saccidAnaMda kahIe. - 9 he arihaMta! eTale ari kahetAM karmarUpa varI tene dravyathakI ane bhAvathakI jeNe haMta kahetAM haNyA che tene arihaMta kahIye. 10 he tIrthakarI eTale tIrtha kahetAM sAdhu-sAdhvIzrAvaka-zrAvikArUpa caturvidha saMgha, tenI sthApanAnA kara kahetAM karanAra tene tIrthakara kahIye. 11 he paramAtmA ! eTale parama kahetAM utkRSTa traNa jagane pUjavA gya che AtmA jene tene paramAtmA kahIye. 12 he paramezvara! eTale parama kahetAM utkRSTI Izvara kahetAM ThakurAI arthAt jJAna, darzana ane cAritrarUpa je lamI, te jemaNe pragaTa karI che tene paramezvara kahIye. e rIte stavana karIne ziSya prazna pUche che. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 1 ziSyaH-nava tattvamAM jIvane tattva kahI melAnyA tenA ze. paramAtha ? gurU:-jJAnAdika guNaeN karI cetanA sahita che, nizcaya naye karI sattAe siddhasamAna ane vyavahAra nace karI zubhAzubha karmanA bhektA che e enuM tattva jANavuM. 2 ziSyaH-sajIvane tattva kahI melAnyA tenA ze paramAtha ? gurU:-jJAnAdika cetanArUpa guNaeN karI rahita jaDa svabhAvavAlA ane jene sukha-duHkhanuM jJAna nathI e enuM tattva jANavuM. paramA 3 ziSyaH-puNyane tattva kahI khelAvyuM tenA ze gurU: jema sAkaranuM tattva mIThAza che tema enA mIThA vipAka jIva bhAgave che te puNya kahevAya che, e enuM sattva jANuvuM. 4 ziSyaH-pApane tattva kahI melAvyuM tenA paramAtha ? gurU:-jema aTThInuM tattva kaDavAza che tema enA kaDavA vipAka jIva bhAgave che e enuM tattva jANavuM. 5 ziSyaH-Azravane tattva kI khelAyuM tene ze paramAya! Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurU-puNya tathA pApa e be te karyA Ave che ane Azrava to karyA paNa Ave ane aNakya paNa Ave, je kAraNe puNya-pApanAM je dalIyAM che, te AAvarUpa che te te karyA Ave che, ane avratI paNAnA je Azrava che, te te aNakaryA Ave che, ahiM pharI ziSya pUchayuM ke aNuryA Azrava kema Ave? te vAre gurUe kahyuM je ekendriyane paNa agratIpaNe aDhAre pApasthAnakanAM aNukaryA Azrava Ave che, ema zrI bhagavatI sUtramAM kahyuM che, mATe Azrava karyA paNa Ave ane aNakya paNa Ave, e AnuM tattva che. 6 ziSya saMvarane tatva kahI belA tene ze paramArtha ? gurU -AvatA karmane reke eTale zubhakarmanAM dalIyAne paNa roke ane azubhakarmanAM dalIyAne paNa reke, tethI AvatA karmane reke, e enuM tatva. - 7 ziSyaH-nirjarAne tatva kahI belAvyuM tene ze paramArtha ? gurUka-saMvara te mAtra AvanA kamane roke che, paNa nirA te agnirUpa che, eTale aMtaramAM pasIne zubhakamanA dalIyAne paNa bALI nAkhe, ane azubhakamanA dalIyAne paNa bALI nAkhe, arthAt sattAe zubhAzubhamAM dalIyAM rahyAM che tene nija rAve, e enuM tatva jANavuM. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 zikharUbaMdhane tatva kahI bolAvyuM tene je paramArtha? gurU-zubhanA dalImAM paNa bAMdhe, ane azubhanA dalIyAM paNa bAMdhe, eja enuM tattva jANavuM, je e zubhane paNa bAMdhe ane azubhane paNa bAMdhe. 9 ziSyA-mokSane tatva kahI belAvyuM tene . paramArtha ? gurU -bArame guNaThANe rAga, dveSa ane mehane kSaya karyo ane tene guNaThANe kevalajJAna, kevaladarzana ane yathAkhyAtacAritrarUpa je lakSmI te jemaNe pragaTa karI, tene dravyamokSa kahIye ane je sarva karma thakI mUkANA te bhAvamakSa kahIye. e enuM tattva jANavuM. e rIte zrI vItarAgadeve trigaDAne viSe besI bAra parSadAne upadeza karyo, te upadezamAM e navene tatra karI bolAvyAM. 10 ziSya -e nava tatvamAM heya eTale chAMDavA cogya keTalA tatva pAmIe? gurU -nizcayanaye karI puNaya, pApa, Azrava ane baMdha, e cAra tatva jIvane chAMDavA yogya che, kemake e cAramAM puNya je che te zubhaprakRtirUpa kamane udaya che ane pApa che, te azubhaprakRtirUpa karmane udaya che. mATe e be karma che ane te karma te jIvane mokSamArgane viSe viknakartA che, tethI nizcayanayane mate zubhAzubha vikArarUpa je Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 veDhanIyakama te jIvane cheADavA cAgya che ane vyavahAranayane mate tA eka puNya AdaravA ceAgya che, kemake meAkSanagare jatAM jIvane vighna karanArA evA je krodha, mAna, mAyA, lAbha, Adhi, vyAdhi, janma, jarA, maraNa, zeAka, pIDA, viSaya, kaSAya nidrA, mamatA, mUrchA, ajJAna, mithyAtva, ata, Adi aneka meharAjAnA subhaTo phare che, te sava jIvane meAkSamAge jatAM vighnakartA che, mATe tihAM puNyarUpa valAve| dvAvake bhale rUDA hAya, teA jIva nirvighnapaNe mAkSanagare pahoMce tethI vyavahAranayane mate puNya AdaravA ceAgya che kemake samakitIjIva ene veAlAvArUpa karI jANe che, eTale jinarAjanAM vacanamAM e naya pramANu che, emAM jo koI eka naya utthApe, te tenuM vacana apramANu jANavuM. 11 ziSya-e nava tattvamAM jJeya eTale jANavA ceAgya keTalA tattva pAmIe ? gurU-jIva ane ajIva e e tattvanuM svarUpa jANavA ceAgya che, phrI ziSye pUchyuM ke jIvanuM svarUpa zuM che ? te vAre gurU kahe che. ke naigama ane saMgrahanace karI savajIva sattAe ekarUpa che, kemake jJAnAdika cetanA guNu karI sahita sajIva ekarUpa che, sattAe sarakhA siddhasamAna che, mATe eka bhede sajIva kahIye. ane vyavahAranaye karI tA jIvanA Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda bheda, batrIza bheda tathA pAMcase ne tresaTha bheda thAya che, tene vicAra bAsaTha mAgaNathI dhAra, tenI gAthA lakhIe chIe. "gai iMdie kAe, joe vee kasAya NANe ya / saMjama daMsaNa lesA, bhava samme saNNI AhAre // 1 // e bAsaTha mArgaNAnuM yaMtra AgaLa che, te uparathI pAMcase tresaTha bhedanuM vivaraNa samajI levuM. siMhAM pahelA keThAmAM bAsaTha mAgaNanA nAma lakhyA che, bIjA koThAmAM nArakI jIvanA cauda bheda mahilA je mANAne viSe jeTalA bheda pAmIye te dekhADayA che. trIjA keThAmAM tiryaMcanA aDatAlIsa zera mAMhelA je mANAne viSe jeTalA bheda pAmIye te dekhADyA che. cothA kaThAmAM manuSyanA traNa traNa bhedamAMthI je mAgaNamAM jeTalA bheda pAmIye te dekhADyA che, pAMcamA koThAmAM devatAnA ekase aDhANu bhedamAMthI je mAgaNane viSe jeTalA bheda pAmIye te dekhADayA che. chaThThA koThAmAM saravALe pAMcase tresaTha bhedamAMthI je mAgaNAe jeTalA bheda pAmIye tenA saravALA dekhADayA che. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 0 0| 30 0. 0 0 0 0 14 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 % K 0 0 K 0 0 bAsaTha mAgaNAmAM pAMcase gesaTha chavabhedanuM yaMtra | bAsaTha mArgaNa nArakI tiryaMca manuSya devatA sarva saMkhyA sthAnanA nAm | 14 ] 48 303 563 devagati 198 2 manuSyagati 303 3 tiryaMcagati 48 4 narakagati 5 ekedriyajAti 6 beIDiyajAti che teI priyajAti cauripriyajAti 9 paMcaeNpriyajAti 535 10 pRthvIkAya 11 apUkAyA 12 teukAya 13 vAyukAya 14 vanaspatikAya 15 trasakAya 303 541 16 maneyoga 101 212 17 vacanaga 101 220 18 kAyama 48 303 198 563 19 strIveda 10 202 128 340 20 puruSaveda 410 21 napuMsakaveda 48 193 22 kroMdha 48 23 mAne 48 303 198 563 24 mAyA 48 198 563 25 lebha 303 563 26 matijJAna 198 423 27 zrutajJAna 202 198 423 avadhijJAna 198 | 246/251 K 0 0 0 0 che 0 0 * s 198 mm mm 3 ? ? ? ? ? . 0 2 8 8 2 0 0 0 0 0 s 0 A 0 A 198 m 131 303 198 563 s 30 3 48 sh cha 0 198 202 che 10 m cha 0 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAsaM mANA nArakI tiryaMca manuSya 15 15 303 29 mana:paryavajJAna 30 kevalajJAna 31 matiajJAna 32 zrutaajJAna 33 vibhaganAna 34 sAmAyika 35 cheApasthApanIya 36 parihAravizuddhi 37 yathAkhyAta 38 sUkSmasa parAya 39 dezavirati 40 avirati ( 41 cakSu na 42 acakSuna 43 avadhina 44 kevalana 45 kRSNalezyA 46 nIlalesyA 47 kApAtalezyA 48 tejolezyA 49 padmalezyA 50 zukalalesyA 51 bhavyajIva tsu para avyava 53 upazamasama 54 kSAyikasama0 55 kSAyeApazamasama0 56 mizrasamakita 57 sAsvAdana 58 mithyAtva 59 sI ra O 70 la 14 14 13 7 14 14 7 13 7 jya 14 14 deg d 48 48 303 14/5 30/11 d . 48 11 48 10/5 48 48 48 13 10 10 15 10 10 15 15 15 5 21 48 10 303 101 303 devatA 202 101 202 303 202 . . 170 170 17 198 99 198 198 30 15 303 303 303 72 202 | 982128 30 26 }} 30 44 84 48 303 198 563 48 303/131 170/140 135/333 p 101 90 2 90 90 10 198 85 170 170 198 7 sa saMkhyA 15 15 535 535 224/204 72 72 15 10 10 15 15 20 563 218 563 251/246 15 429 429 429 313/342 203 168 423 198 400 535 424 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1/ 349 bAsaTha mArgaNa nArakA tiryaMca manuSya devatA sarva saMkhyA 60 asaMnI [ 38 | 101 ( 139 AhArI | 14 | 48 | 303 | 198 563 pharI aNahArI 7 | 24] * 99 | 99 A pramANe 62 mArgaNamAM 563 jIvabhedanuM yaMtra jANavuM. * [uparanA kaThAmAM batAvelA 563 jIvabhedanI mAhitI jIvavicAra AdimAM Ave che, paNa bAlajInA hitArthe. - saMkSepamAM jaNAvAya che. 563 jIvabhedanI samajutI nArakInA 14 bheda- pApakarmane vipAka bhegavavA mATe jIva jyAM tIvra azAtA bhegave che, tenuM nAma naraka, tenA nAma ane getra nIce pramANe che. nAma gotra 1 gharmA ratnaprabhA 2 vaMzA zarkaraprabhA 3 zailA vAlukAprabhA 4 aMjanA paMkaprabhA 5 riSTA dhUmaprabhA 6 maghA tama:prabhA 7 mAghavatI tamastama prabhA D Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A sAta nArakamAM rahenArA nArakIo aparyAptA ane paryAptA ema be prakAranA hoya, tethI 742=14 bheda nArakInA thayA. tiryaMcanA 48 bheda - - deva, nArakI ane manuSya sivAyanA bAkI badhA tiryaMca kahevAya. ' tenA mULabheda traNa. ekendriya, vikalendriya ane paMcendriya. ekendriyanA mULa bheda 5 uttarabheda 22 1 pRthvIkAya AmAM vanaspatikAyanA be bheda, sAdhAraNa ane pratyeka, eTale kula 2 apUkAya cha bheda, temAMthI pratyeka vanaspati 3 tejaskAya kAya sivAya darekanA pAMcanA sUkSma ane bAdara bheda gaNatAM pa42=10 4 vAyukAya ane bAdara pratyeka vanaspatikAya 5 vanaspatikAya ] maLI kula 11 bheda thAya, te darekanA aparyAptA-paryAptA bheda gaNatAM 1142=22 bheda ekendriyanA thAya. vikalaeNndriyanA mULabheda 3 uttarabheda 6 vikalendriyanA beIndriya, teIndriya ane caurindriya ema traNa bheda che, Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te darekanA aparyAptA ane paryAptA bheda gaNatAM 3ra3 bheda vikalejiyanA thAya. paMcendriya tiryaMcanA mULabheda 3 uttarabheda 20 1 jalacara che AmAM sthalacaranA traNa bheda. | | 1 catupada (cAra pagavALA) , - 2 bhuja parisarSa (bhujAnA baLe cAla. 2 thalacara nArA) | 3 uraparisarpa (chAtInA baLe cAla3 khecara | nArA) A rIte paMcendriya tiryaMcanA mULabheda pAMca thAya. A pAMcanA darekanA gaja ane saMmUchima bheda gaNatAM para=10 bheda thAya, ane te daza bhedanA darekanA aparyAptA ane paryAptA bheda gaNatAM 104ra0ra0 bheda paMcendriya-tiryaMcanA thAya. ekendriyanA 22 bheda vikalendriyanA 6 bheda paMce tiryaMcanA 20 bheda kula 48 bheda tiryaMcanA jANavA. manuSyanA 303 bheda - manuSyanA mULa bheda traNa1 karmabhUmika=15 karmabhUmimAM utpanna thanArA. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 camabhUmikakeTa akarmabhUmimAM upa mArA. 3 aMtadvIpaja=56 aMtadvIpamAM urSane thanArA. kamabhUminA lepa bharatakSetra aravatakSetra mahAvidehakSetra -akarmabhUmino bheda- himavaMtakSetra harivarSa kSetra cakakSetra hiraNyavaMtakSetra devakurUkSetra uttarakurukSetra aMtadvIpanA bheda-56 bharatakSetranI uttara sImAe rahela laghuhimavaMta parvatanA pUrva ane pazcima bAjunA bhAgamAM hAthIdAMtanA AkAre be cheDA (dADhArUpe) gayA che eTale pUrva bAju be ane pazcima bAju be ema kula 4 dADhAo jevA cheDA che, te dareka upara sAta dvIpe che, te samudramAM che, mATe aMtadvIpa kahevAya che. - A rIte 744=18 aMtaDhIMpe laghuhimavaMta parvatanI 4 dADhA para che. A rIte aravata kSetranI uttara sImAe rahela zikharI parvatanA paNa pUrva ane pazcima bAjunA samudrama Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 gayelA hAthIdAMtanA AkAranA babbe cheDA (dADhA) upara 7-7 atIpA che. eTale 7X4=28 atadvIpA zikharI parvatanI 4 dADhA para che. A rIte laghuhimavaMtaparyaMtanI 4 dADhAnA tadvApA ane zikharIpa tanI 4 dADhAnA zrIpA maLI kula 56 aMtadvIpA thAya che. A rIte AvA 15 kama bhUmija manuSya 30 akama bhUmija 56 atI paja "" ,, 101 le thayA. J 101 aparyApta gabha ja manuSyA 101 paryApta "" 101 aparyApta sa'mUchima kula 303 bhedu manuSyanA jANuvA. khAsa "" "" 28 28 ata- .. manuSyamAM samUmi manuSya aparyAptA ja hAya che. tethI pacendriya tiya canA jIvabhedAnI jema. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 garbhaja-saMmUcchimanA darekanA aparyAptA-paryAptA bheda nathI thatA, tema thAya te 404 bheda manuSyanA thAya paNa saMmUrNima manuSya paryAptA hatA ja nathI tethI 303 bheda manuSyanA jANavA. A vAta khAsa dhyAnamAM rAkhavA jevI che. devanA 198 bheda - devanA mULa bheda cAra- 1 bhavanapati, 2 vyaMtara, 3 oNtiSI, 4 vaimAnika A cAra mULabhedenA uttarabheda gaNatAM- bhavanapatinA-25-(asurakumArAdi paramAdhAmI) 10 15 vyaMtara-26-(vyaMtara vANavyaMtara tiryakrabhaka) tiSI-10-(sUryAdi pa-cara ane sthira ) vaimAnika-38-(saudharmAdi-vecaka-anuttara lekAM kiliba0) kula 99 bheda denA thAya che. te bhedanA darekanA aparyApta-paryAptA bheda gaNatAM 942=198 bheda devanA thAya. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A rIte -- nArakInA 14 tiryaMcanA 48 manuSyanA 303 devanA 198 kula pa63 bheda jIvanA jANavA. .] 12 ziSya -jIva zAzvata ke azAzvata? gurU-nizcayanayane mate jIva zAzvata che ane vyavahAra nayane mate jIva azAzvata che, kema ke nizcayanayane mate jIva chedyo chedAya nahi ane bhedyo bhedAya nahi sattAe zAzvata siddhasamAna che, vyavahAranayane mate te ekeMdriya, beIdriya teIdriya, cauriMdriya, devatA, nArakI, manuSya, tiryaMca ema aneka prakAre jIva gati saMbaMdhI bhava kare che. valI tihAMthI maraNuM pAme che vaLI tihAM ja pAcho phare che-jaI upaje che. ema aneka prakAre janma-maraNanAM duHkha bhegave che, mATe jIva anekavidha paryAne anubhave che, tethI vyavahAranayane mate jIva azAzvata kahevAya. 13 ziSya-jIvanAM dravyaprANa te zuM? ane bhAvaprANa te zuM? Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurUsaMgrahanayane mate te je gati Ayu IhAM bAMdhyuM che te gatinA dravyaprANu kahevAya. - je devatAnuM Ayu bAMdhyuM hoya te te dravyadeva hevAthI te devatAnI gatinA dravyaprANu kahevAya ane je nArakanuM Ayu bAMdhyuM hoya, te te dravya nArakI devAthI narakagatinA duvyaprANa kahevAya. have bhAvaprANu kahe che - je gatinuM Ayu IhAM bAMdhyuM hatuM te gatimAM jaI upaje, eTale vyavahAranayane mate tihAM bhAvaprANa pragaTa zayA mATe tene bhAvaprANu kahIye. arthAt ApaNe AgaLa sanuSyagatinuM Ayu bAMdhyuM hatuM, te vAre tihAM manuSyagatinA vyaprANa hatA ane IhAM hamaNuM manuSyagati paNe bhegavIe e, te bhAvaprANu kahIye. e rIte dravyaprANa tathA bhAvaprANanuM svarUpa saMgrahanayA ane vyavahAranayane mate jANavuM. valI nizcaya ane vyavahAranayane mate dravyaprANa tathA bhAvaprANanuM svarUpa kahe cheH eTalehamaNAM IhAMnI gati saMbaMdhI je prANa bheLavIe chIe te dravyaprANu kahIye, ane je aMtaraMga jJAna, darzana, cAritra, tapa, vIrya ane upaga je sattAgate jIvane rahyAM che te bhAvaprANu kahIye. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 ziSya -vATe vahetAM (paraleke jatAM) jIvane keTalA prANa pAmIye? gurU-dravyathakI te je gatinuM Ayu bAdhyuM che, te gatinA jeTalA prANa hoya, teTalAM pAmIye. je ekedriyanuM Ayu bAMdhyuM hoya, te cAra prANa pAmIye, je beidriya, teIdriyanuM Ayu bAMdhyuM hoya te cha- sAta prANa pAmIye, je cauriMdriyanuM Ayu bAMdhyuM hoya, te ATha prANa pAmIye, ane je padriyanuM Ayu bAMdhyuM hoya te nava-dasa prANa pAmIye. e rIte dravyathakI te je gatinuM Ayu bAMdhyuM hoya, te gatinA teTalA prANa pAmIye ane bhAvathakI AgaLanuM AyuSya je samaye pUrNa thayuM, te samaye AgaLanI gatinuM dravya AyuSya sattAye bAMdhyuM hatuM te bhAvapaNe udayamAM AvyuM eTale vATe vahetAM (paralokamAM jatAM) eka samaya athavA be samaya lAge, te veLAe bhAva AyuSya bhegavyuM te mATe vATe vahetAM bhAvaprANu ekaja pAmIye. 15 ziSya-jIvane vyavahArathI nitya kahIye chIe temaja vyavahArathakI anitya paNa kahIye chIe tene za paramArtha ? gurU-je gatimAM jIva beThe che te gatimAM vyavahArathakI nitya kahIye ane samaye samaye Ayu ghaTe che tethI vyavahArathakI anitya paNa kahIye chIe. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 ziSya-jIvane nizcayathakI nitya kahIye chIe temaja nizcayathakI anitya paNa kahIye chIe tene ze paramArtha ? gurU dravyathakI jIva asaMkhyAta pradezI zAzvata nitya che, tethI nitya kahIye ane paryAya thakI te samaye samaye utpAda-vyayarUpa agurulaghuparyAyanI hAni vRddhi kare che, mATe anitya kahIye, e rIte nizcaya thakI nityAnityanuM svarUpa jANavuM. ema jIvanuM svarUpa sAmAnya prakAre kahyuM. 17 ziSyaH-jIvanuM svarUpa te kahyuM paNa ajIvanuM svarUpa kema jANIye? gurU -ajIvane mUla bheda te eka che ane uttarabheda cauda che, tathA bIjI vivakSAe bhedAMtaranI daSTie te pAMca ne sAITha che, temAM paNa pAMcase ne trIsa bheda te rUpI che ane trIsa bheda arUpI che, enuM vizeSa svarUpa gurUmukhathI jANavuM. [ajIvatavanA pa60 bhedoH ajIvatavanA mULa bheda pAMca1. dharmAstikAya-jIva-pudgalane gatimAM sahAyaka. 2. adharmAstikAya- , , sthitimAM , 3. AkAzAstikAya che , avakAza-jagyA denAra. 4. pudgalAstikAya-pUraNa-galana svabhAvavALuM dravya. 5. kALa vanAsvarUpa Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AmAM prathamanA traNa sedanA rikavA jai, deza, pradeza loka gaNutAM 3*3=9 kALane 1 bheda ekaja pradeza (samayarU5) gaNatAM 41=10 thAya. pudgalAstikAyanA skaMdha, deza, pradeza ane paramANu ema cAra bheda gaNatAM kula ajIvatavanA 14 bheda thAya. A cauda bhedamAM pudgalAstikAya sivAyanA bAkInA cAra arUpI che eTale kula 10 bheda arUpI ane eka pudgalAstikAyanA cAra bheda rUpI che. eTale arUpI cAra mULabhedanA darekanA dravya, kSetra, kALa, bhAva ane guNa e pAMca pAMca bheda gaNatAM 584=30 bheda arUpInA thAya. ane A 20 bhedamAM uparanA bheda 10 umeratAM kula arUpI ajIvanA 30 bheda thAya. have rUpI je pudagalAstikAya che, tenA peTA bheda varNa gaMdha rasa paDyuM ane saMsthAna ema 25 thAya. AmAM pAMca varNanA paraspara saMyogI bhAMge vicAratAM kRSNavarNanA 20 bheda thAya. te rIte bAkInA cAra varNanA paNa 20-20 bheda thAya. A rIte pAMca varNanA piTabheda 100 thAya. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cyA rIte-- 1 2 gadhanA paraspara sacAgI lAMgA 46 5 sanA 100 gAma 8 spazanA virAdhI sparza e e hAvAthI te bAda karatAM dareka sparza nA 23-23 bheda gaNatAM 23x8=184 spara saMceAgI bhAMgA thAya. "" "" 99 5 sasthAnanA paraspara saMceAgI bhAMgA 100 A rIte pudgalAstikAya rUpI ajIvanA mULa bheda varNAdi pAMcanA 530 bheda thAya, A 530mAM arUpI ajIvanA 30 le umeratAM kula 560 bheda ajIvanA thAya. 18 ziSya :-purdUgala pudgalane nathI grahaNu karatA te yA nace karIne? tathA pudgala, pudgalane grahaNa kare che te krayA naye karIne? dha gurU-nizcayanaye karI puddagala paramANuo maLI skaMdha thatA nathI. jo nizrcayanaye karI paramANue maLI thatA hoya, te te skraba koIvAre vikharAya ja nahi ane vyavahAranaye pudgala paramANuo maLI kadha thAya che te pAchA vikharAya che, te mATe vyavahAranaye karI pugalane mahe che ane nizcayanaye karI pudgalane maheNu karatA nathI, e paramAtha jANavA. 3 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 ziSya -jIva pudgalane grahaNa kare che, te kayA na karIne grahaNa kare che? ane jIva pudgalane grahaNa nathI karate te kayA naye karIne? gurU-vyavahAra nayane mate jIva rAga-dveSarUpa azubha pariNAme karI samaye samaye anaMtA karma vagaNanA pudgala rahe che ane nizcayanayane mate te jIva svasattAne dhAraNa kare che, paraMtu je nizcayanayane mate jIva karma pudgalane grahaNa karato heta te keI kAle siddhi pAmata nahi, te mATe nizcayanayane mate jIva pitAnI sattAne grahaNa kare che ane vyavahAranayane mate jIva, kamapudgalane grahaNa kare che. e rIte jIva tathA ajIva, e be tatva ya eTale jANavA gya che. tene paramArtha saMkSepamAtra kahyo. 20 ziSya-enavatatvamAMthI upAdeya eTale AdaravA cogya keTalA tatva che? gurU-navatavamAM traNa tava AdaravA che, kemake jIva potAnA svarUpamAM rame te vAre saMvara kahIye ane je vAre jIva saMsAramAM rahe te vAre samaye samaye anaMtA karmanI nirjarA kare che ane je vAre nijA thAya te vAre jIva mokSapada pAme, mATe saMvara, nirjarA ane me e traNa tava upAdeya che. - 21 ziSyA-e navatamAMthI dravyajIvamAM keTalA tava pAmIye? Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rA - gura- majurono su" e anugadvAra sUtranuM vacana che, eTale zabdanayane mate jene sava-patnI vaheMcaNarUpa upaga vartatA nathI, tene anupama dravyajIva kahIye, temAM cha tarata pAmIye. eka te jIvatatva ane sattAe puNya-pApanA daLIyA ajavarUpa anaMtA lAgI rahyA che, te AvabhUta jANavA. eTale jIva, ajIva, puNya, pA5 ane Azraya, e pAMca tatava thayAM. ane e daLIye jIva baMdhANe che che. mATe che, baMdhatattva paNa che, e rIte dravya jIvamAM navatattava mAMhelA cha tattva jANavA. 22 ziSya -navatava mAMhelA bhAvajIvanamAM keTalA tatva pAmIe? gurU-bhAvajIvamAM ATha tatva pAmI. tathA nara narava paNa pAmIye. ane traNa tatva paNa vAye. temAM prathama ATha tatva AvI rIte pAmIye -ke o mA" e anugadvAra sUtranuM vacana che. eTale je jIvane zabdanayane mate sva-paranI vahecaNarUpa svarUpaga upaga vate che, tene upayogI bhAva jIva kahIye. temAM ATha tAva pAmI. tenA nAma kahe che. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 eka te jIva ane sattAe puNya-pApanA daLIyA achavarUpa anaMtA che, te AzravabhUta jANavA, eTale jIva, ajIva, puNya, pApa ane Azrava, e pAMca tatva thayAM, ane e daLIye jIva baMdhANe che, mATe chaThThuM baMdhatatva paNa thayuM ane sva-paranI vahecaNa karI jIva svarUpamAM rahe, te vAre tene sAtamuM saMvaratatva kahIye. tathA jIva jyAM sudhI saMvaramAM rahe, tyAM sudhI samaye samaye anaMtA karmanA daLIyA nija rAve, te AThamuM nirjarAtatva pAmIe. ema ATha tatva pAmIe. - tathA samabhirUDhanayane mate kevalIne bhAvajIva kahIye, temAM nave tava pAmIye. te AvI rIte - eka te kevalIne jIva ane sattAe puNya-pApanA daLIyA ajavarUpa anaMtA rahyA che, te AzravaprAyaH jANavA eTale jIva, ajIva puNya, pApa ane Azrava e pAMca tatva thayAM. e daLIyAe kevalIne bAMdhI rAkhyA, che, tethI mokSapurImAM jatA rekANuM che, mATe e chachuM baMdhatatva jANavuM. ane svasattA tathA parasattAnI vahecaNa karI zukaladhyAnanA bIjA-trIjA pAyA vacce rahyA thakA svarUpamAM varte che, te sAtamuM saMvaratatva che, ane saMvaramAM rahetAM samaye samaye anaMtA karma nija rove che, te AThamuM nirjarAtattva che, ane nirjarI thaI te vAre bArame guNaThANe ajJAna, rAga, dveSa ene mehanIya kamane khapAvIne terame guNaThANe kevalajJAna pAmyA i : ", Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 eTale emane dravyathI mokSapada kahIye. e navamuM mokSatattva thayuM. e rIte nava tatva pAmI tathA evabhUtanayane mate siddhane bhAvajIva kahIye, temAM traNa tattva pAmIye, te AvI rIte - eka te siddhane jIva pite jIvatatva che, tathA yathAkhyAta caritrarUpa guNe karI potAnA svarUpamAM ramaNa kare che te bIjuM saMvarata kahIye. ane bhAvamakSapada pAmyA che, te trIjuM mokSatatva kahIye. ema evabhUtanayane mate siddhabhAvajIvamAM traNa tattva pAmIye, e paramArtha. 23 ziSya -navatatva mahilA mithyAtvI jIvamAM keTalA tatva pAmIye? gurU-mithyAtvIne dravyajIva kahIye. temAM AgaLa kahyAM te rIte cha tatva pAmIye. - 24 ziSyA-navatatva mAMhelA samakitI jIvamAM keTalAM tatva pAmIe? - gurU -samakitI jIvamAM ATha tatva pAmIye, nava tatva paNa pAmIye, ane traNa tatva paNa pAmIye. temAM ATha tatva AvI rIte -zabdanayane mate sva-paranI vahecaNa karI sattAgatanA upagamAM jene bhAva vate che, tene samakitI jIva kahIye. temAM AgaLa bhAvajIvamAM kahyA, te ja rIte ATha tatava pAmIye. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA samarihanayane mate kevalI bhagavAna paNa sAyika samaktivaMta che, temAM AgaLa bhAvachavamAM kahyA teja rIte nava tatva pAmIe. tathA evabhUtanayane mate siddha bhagavAn paNa sAyika samakitI che, temAM AgaLa kahyA te rIte ahiA paNa traNa tattva jANI levA. e rIte nava tatvamAMthI samakitI chavamAM ATha, nava ane traNa tatvanuM svarUpa jANavuM. 25 ziSya-nava tatva mAMhelA abhavya jIvanamAM keTalA tattva pAmIye? gurUda-abhavyajIvamAM AgaLa dravyajIvamAM kahyA te rIte cha tattva pAmIye. 26 ziSyA-e nava tatva mAMhelA bhavya jIvamAM keTalA tatva pAmIe? ' gurU-bhavya jIvamAM cha tatva, ATha tatva, nava tatva ane traNa tatva paNa pAmIe, te AvI rIte ke - je bhavyajIva mithyAtvI hoya, temAM AgaLa dravyajIvamAM kahyAM te rIte cha tattva pAmIe ane je bhayajIva samakitI hoya temAM AgaLa kahyA pramANe ATha tatva pAmIe. tathA kevalIbhavyajIvamAM AgaLa kahyA pramANe nava Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatva pAmIye ane siddhine paNa bhavyajIva kahIye, temAM AgaLa kahyA pramANe traNa tatva pAmIe. e rIte dravyajIva, bhAvajIva, mithyAtvIjIva, samakitI jIva, abhavyajIva ane bhavyajIva, e cha prakAre jIvanuM svarUpa sAmAnya karI jANavuM. 27 ziSyA-tame kevalI bhagavAnane tathA siddhabhagavAnane bhavyajIva kahyA, te hajI zuM saMsAramAM bhava karavA bAkI rahyA che? gurU -e vacana mUkhapaNAnuM bele che, je kAraNe jene palaTaNa svabhAva che tene bhavya svabhAva kahIye, ane apalaTaNa svabhAvane abhavya svabhAva kahIye, mATe kevalIne tathA siddhane samaye-samaye anaMtA paryAyane utpAda-vyayarUpa svabhAva palaTAI rahyo che, tethI ja teo anaMte sukha bhegave che, te mATe emAM bhavya svabhAva jANu. I 28 ziSya -e nava tatva mAMhelA rUpI ajIvamAM keTalAM tatva pAmIye ? gurU keI jIvane sattAe puNya ane pApanA daLIyA AzravarUpa anaMtA lAgyAM che, te sarva daLIyA ajIva che, mATe puNya, pApa, Azrava ane ajIva, e cAra tatva thayA ane e daLIyAM maLI baMdhAya che, eTale pAMcamuM baMdhatatva paNa thayuM. ema rUpI ajIvamAM pAMca tatva pAmIe. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : - 29 ziSyae nava tatva mAMhelA puNyamAM keTalA tatva pAmI ? gurUA-keI jIva puNya bAMdhe, te vAre cAra tattva pAmIye, te AvI rIte : je puNyanA daLIyA pite ajIva che, te Azraya rUpa jANavA, eTale puNya, ajIva ane Azrava, e traNa tatva thayAM. tathA e daLIyAM maLI baMdhAya che te ceAthuM aMdhatatva thayuM. e rIte puNyamAM cAra tatava pAmIye. 30 ziSyA-e nava tatva mAMhelA pApamAM keTalAM tatva pAmIye? gurU-keI jIva je vAre pApa bAMdhe, te vAre cAra tatva pAmIye, te AvI rIte - pApanA daLIyAM pite ajIva rUpa che te Azrava rUpa jANavA eTale pApa, ajIva ane Azrava e traNa tatva thayAM, ane e pApanA daLIyAM maLI baMdhAya te ceAthuM baMdhatatva thayuM. e rIte pApamAM cAra tara jANavA. 31 ziSya -nava tatva mAMhelA AzravamAM keTalAM tatva pAmIye ? gurU-je vAre jIva, AzravanuM grahaNa kare, te vAre pAMca tatva pAmIye, te AvI rIte - puNya ane pApanA daLIyAM avarUpa che te paNa Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 AzravaprAyaH jANavA. eTale puNya, pApa, ajIva ane Azrava, e cAra tatva thayAM ane e daLIyAM maLI baMdhAya che, te pAMcamuM baMdhatA jANavuM. - 32 ziSya-nava tatva mAMhelA saMvaramAM keTalAM tatva pAmIye ? gurU-je vAre jIva sva-paranI vaheMcaNarUpa svabhAvamAM Ave, te vAre saMvara kahevAya, ane saMvaramAM jeTalI vAra jIva rahe, teTalI vAra nirbhara paNa avazya kare, eTale jIva, saMvara ane nirjarA, e traNe tatva saMvaramAM pAmIye. - 33 ziSyaH-nava tatva mAMhelA nirjarAmAM keTalAM tatva pAmIye ? gurU-je vAre jIva tattvAtava vicArarUpa u5cAgamAM vate, te vAre saMvara kahIye ane saMvaramAM jIva rahe, tihAM sudhI samaye-samaye anaMtA kamanI nirbhara kare, eTale jIva, saMvara ane nirjarA e traNa tava nijerAmAM pAmIye. 34 ziSyA-nava tatvamAMthI baMdha tatvamAM keTalAM tatva pAmIe ? gurUkeI java, karma bAMdhe te vAre puNya, pApa ane Azrava tenA daLIyA hoya, tene ajIva kahIye. te daLIyA karmarUpa maLI sarva baMdhAya che, e rIte puNya, pApa, Azrava, ajIva ane baMdha, e pAMca tatva -baMdhamAM pAmIe. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 ziSya-nava tatvamAMthI dravyamekSapadamAM keTalA tatva pAmIye? gurU -dravyamokSapada te ajJAna, rAga, dveSa ane mohanIya karmano bArame guNaThANe kSaya karyo ane terame guNaThANe kevalajJAna pAmyA evA kevalI bhagavAnuM tene dravyamekSapada kahIye, temAM te e na tatva pAmIye. te AvI rIte - eka te kevalI bhagavAnano jIva te pote jIvatara. che ane tene sattAye puNya-pApanA daLIyAM ajavasvarUpa anaMtA rahyA che, te AzravarUpa jANavA. jIva, ajIva, puNya, pApa, ane Azrava, e pAMca tatva thayA, ane daLIye kevalIne bAMdhI rAkhyA che, tethI karIne mekSamAM jatAM rokANa che, mATe cha baMdhatatva thayuM ane sva-sattA-para -sattAnI vaheMcaNa karI zukaladhyAnanA trIjA pAyA vacce rahyA thakA svarUpamAM vate che, te sAtamuM saMvara tatva thayuM ane saMvaramAM rahetAM samaye samaye anaMtA kama nija rAve che, te AThamuM nirjarAtatva kahIye, tathA ajJAna, rAga, dveSa ane mehanIya karma bArame guNaThANe khapAvIne dravyamekSapada pAmyA che, te navamuM mekSitatva kahIye. e rIte dravyamekSapadamAM nava tatva pAmIye. 36 ziSya -navatatvamAMthI bhAvamokSapadamAM keTalA tatva pAmIye ? gurU -bhAvamokSapadamAM traNa tatva pAmIye. kemake Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je samasta karmakSaya karIne lekane aMte virAjamAna. vate, tene bhAvamokSapada kahIye. temAM eka te jIvatatva ane yathAkhyAta cAritrarUpa guNe karIne potAnA svarUpamAM ramaNa kare che te bIjuM saMvarata kahIe ane bhAvabhekSapada pAmyA che te trIjuM mekSatatva jANavuM. e bhAvamekSipadamAM traNa tatva jANavA. e rIte e nava tatvanuM svarUpa je jANe, tene jJAnI kahIye ane je aMtaraMga pratIte sahe tene samakitI kahIye. evA samakita sahita je jIva che, tenI sarva karaNuM lekhe che.* 37 ziSya -enavatatvamAM mUla tatva keTalAM pAmIye ? gurU -mUla tatva te eka jIva ane bIje ajIva e be tatva pAmIye. tihAM jIvamAM cAra tattva thAya, te AvI rIte : jIva je vAre svasattA ane parasattAnI vaheMcaNa karI svarUpamAM rame, te vAre saMvara kahIye, ane saMvaramAM jIva vate, te vAre samaye-samaye anaMtA karma * jJAna-nirapekSa kriyA karanArAo tathA jJAnInI nizrA cheDI svaccheda kriyA karanArAonI apekSAe A vAta jANavI. tevAonI kriyA navatatvanI AvI samajaNa vinA lekhe na lAge. bAkI jJAnAvaraNIyanA udayathI zabdajJAna na pAmI zake kadAca to paNa jJAnInI nizrAmAM rahI sApekSapaNe jeo kriyA kare che teonI kriyA to nirjarAnuM aMga che, teone bhAvasamyapha sparzeluM hoya che. vadhu A vAta gungamathI dhAravI. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirjarAve, tethI nirjarA tatva thAya. te nija rA thAya te vAre mekSa pAme, e rIte jIva, saMvara, nirjasa ane mokSa e cAra tatava jIvamAM jANavA ajIvamAM pAMca tatva A pramANe jANavA - puNya ane pAparUpa je Azravane daLIyA che, te ajIva kahIye, ane e daLIyAM maLI baMdhAya che te baMdha kahIye, eTale puNya, pApa, Azrava, ane baMdha e rIte ajIvamAM pAMca tatva thAya. eTale jIvamAM cAra ane ajIvamAM pAMca maLI nava tatva che, ane mUla tava be jANavA 38 ziSya-pUrve kahelA mUla be tatvanA uttara tatva keTalAM pAmIye ? gurU-gAthA jIvAjIvA puNNaM, pAvAsava saMvaro ya NijjaraNA // baMdho mukkho ya tahA, Nava tattA huMti NAyayA // 1 // artha eka navajIvatatva, bIjuM avAjIvatatva, trIjuM puvi puNyatatva, cothuM viSApatatva, pAMcamuM mArA bAzravatatva, chaThuM saMvanasaMvaratatva, valI sAtamuM f=ALA nija rAtatva, AThamuM dhaMdhobaMdhatatva, navamuM guNo mekSitatva, e navatarAnavatatva, Tutiya, te ghAgharaghA. nipuNa buddhie karI jANavA. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. eTale e navatattva nipuNa buddhi karI jANe, te jJAnI jANavA ane e navatatva aMtaraMga pratIti karIne sahe tene samakitI jANavA e navatatvanuM svarUpa aneka rIte bhinnabhinna prakAre gurUmukhathI dhAravuM, kemake je prANane e jIvAdika nava padArthanuM jANapaNuM che, tene samakitI kahIye ane samakita vinA ajJAna dazAe karI sarva karaNa AMka vinAnA mIMDA sarakhI vyartha jANavI, eTale ajJAnI jIva jIvasvarUpanA upaga vinA dravyajIva che "agar ti anuyogadvAravacanAt / eTale pUjA, prabhAvanA, dAna, zIla, tapa, kriyA, dhyAna, maraNa, jJAna, e sarva bhAvanikSepe samakita. sahita lAbhakArI che. * ahiM kaI kahe che je manaH pariNAma daDha karIne karIye te bhAva kahIye e vacana mRSA che. e te sukhanI viAMchAe mamatvIpaNe ghaNurya kare che, paraMtu te bhAvamAM gaNAya nahi. Ihi te je sUtra sAkhe zrI vItarAganI AjJAe heya-upAdeyanI parIkSA karI zubhAzubha : ajIva 5 je Azrava baMdha tenA upara heya tyAga ? bhAvanikSepAnuM samakti mithyAtva mehanIyanA kSayapazAdithI cAya che, temAM jJAnAvaraNIyane kSaye pazama navatattvanI vigata jANavA rU5 to jarUrI nathI, tethI navataravAnI AvI spaSTa samajaNa vinA samyakatva bhAvanikSepe na hoya ema keIe ahIM jamaNamAM ma paDavuM. * * * Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhi tathA jIvane svaguNa, saMvara, nija, ane mokSa, tene upAdeya AdaravA gya pariNAma te bhAva kahIe. eTale zubhAzubharUpI guNa te dravya che, ane arUpI guNa te bhAva che. eTale je mana, vacana ane kAyAthI lespAdike ekacitta kare che, paNa (vItarAga prabhunI AjJAnI sApekSatA nathI saM.) te sarva dravyanikSepamAM che mATe bhAva vinAnuM dravya che te sarva aMka vinAnA mIMDA sarakhuM vRthA jANavuM. e zrI devacaMdrajIkRta AgamasAdAra graMthathI paramArtha -jANo, atra sUtrapATha merussa sarisavassa ya, jittiyamittaM tu aMtaraM hoii|| davvatthaya-bhAvatthaya, aMtaramiha tattiyaM NeyaM // 1 // artha-meruparvata ane sarasavanA dANAne jeTaluM aMtara hoya, teTaluM dravya ane bhAvamAM jANa mATe (jJAnInI nizrAye sApekSakriyAjanya saM.) samakitarUpa bhAva vinA siddhapada na pAme. ka [ A vAta paNa jarA gaMbhIratAthI, sUkSma buddhithI samajavA jevI che dravyastava bhAvastava ekabIjAnA pUraka che, baMne ekabIjAne sApekSa che, te je paraspara sApekSatA bhUlI jAya tenA mATenuM A vAya che ahIM prastuta viSayamAM A uddhAraNa ekadezIya rIte saMgata karavuM che.] Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sabhya na paNa saMtAparIne baMdIkhAnA rUma zArdUlavikrIDita / dhyAnaM duHkhanidhAnameva tapasAM saMtApamAnaM phalaM, svAdhyAyopi hi baMdha eva kudhiyA te'bhigrahAH kugrahAH / azlAdhyA khalu dAnazIlatulanA tIrthAdiyAtrA vRthA, samyaktvena vihInamanyadapi yattatsarvamaMtagaDaH // 1 // artha-(jJAnIonI AjJA sApekSakiyA janya saM.) samyaktva vinA dhyAna te duHkhane ja nidhAna eTale bhaMDAra che, tathA tapa paNa saMtAparUpa mAtra che arthAt kaNarUpa che. sajhAya dhyAna paNa nizcayana karIne baMdIkhAnA rUpa che, mAThI buddhie (jJAnI maryAdA virUddha saM.) je kaMI abhigraha levA te te kuha eTale mAThA graha barAbara che, tathA niro dAna, zIla Adi pariNAmanI tulanA te sava aprazaMsanIya che, vaLI tIrtha pramukhanI yAtrA karavI te paNa vRthA che, (jJAnIonI AjJA sApekSakiyA janya) samakita karIne hIna thake je eTalA kAma kare, te te sarva zarIramAM gaDagUMbaDa tulya che, eTale duHkharUpa che ethI kAMI garaja sare nahi, kadApi navaraiveyake jAya, te paNa garaja sare nahi. samakita vinA sidvipada na pAme e paramArtha jANa. 39 ziSya-navatatvanA bhedAMtara tatva keTalAM pAmIe? gurU-nava tatvanA bhedAMtara tatva (276) pAmIe. caudasa caudasa bAyA-lIsA bAsIya huMti bAyAlA / / sattAvaNNaM bArasa, cau-Nava bheyA kameNesi // 2 // Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .: a:-jIva tatvanA cauda (14) bheda, ajIvanA cauda (14), puNyanA kheMtAlIsa (42), pApanA bhyAsI (82), AzravanA betAlIsa (42), svaranA sattAvana(57), niz2arAnA khAra (12), 'dhanA cAra (4) ane meAkSanA nava (9) evaM sava` maLI 276 bheda che.. tene bhedAMtara kahIye. tenA vistArathI paramAtha gurUmukhathI jANavA. 40 ziSyaH--navatatvamAM arUpI tatva ane rUpI tatva keTalAM pAmIe ? gurU:-eka jIvatatva, khIjuM savatatva, trIjI nija rAtatva, ceAthu mAkSatatva, e cAra arUpI jANavA ane eka puzyatatva, bIjI pApata, trIjI Azravatatva, ceAthuM baMdhatatva, e cAra rUpI jANavA ane eka ajIvatattva mizra jANyu, ukta' ca: jIvo saMvara Nijjara, mukkho cattAri huti arutrI / ruve baMdhAsava puNa, pAtrA missa huMti ajIvA // 1 // 41 ziSya:-e navatatvanA masA ne aMtera bheda che, temAM arUpIbheda keTalA pAmIye ane rUpIbheda keTalA pAmIye ? guruH-dharmAstikAyanA skaMdha, deza, ane pradeza, A traNa bheda tathA dharmAstikAyanA skaMdha, deza ane pradeza, A traNa bheda tathA AkAzAstikAyanA skaMdha, deza ane pradeza, traNa bheda.. ane kALanA eka bheda, huM e sava maLI dasa bheda ajIva tattvanA : arupI jAvA, Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane savAranA sAvana bheda, nirjarA Ara le, mokSanA nava bheda, e sarva maLI agAsI bheTa aApI have pI bheda dekhADe che. pudgalanA 2kama, deza, pradeza ane paramANu e cAra bheda, chaganA cauda le, puNyanA beMtAlIsa bheda, pAnA nyAsI bheda, AmavanA beMtAlIsa bheda, madhanA cAra bheda, e rIte sarva maLI 188 bheda rUpI jANavA enI sAthe pUkti (88) bheda arUpI melavI te vAra sarva maLI nave tavanA (276) bheda thAya. eTale AgalA praznamAM jIvane arUpI kahI lAvyo te nizcayanayane mane jANa ane A ThekANe nava tatvanA (ra76) bhedamAM jIvanA cauda bheda rUpI pANe gayA te vyavahAranayane mate jANavuM. gAthA che dhammA' dhammAmAsA, tiya tiya addhA ajIva dasagA y| sattAvaNaM saMvara, Nijjara dudasa mutti NavagA ya // 1 // ahAsI ya arukhI, saMpai bhaNAmi je ya ruvINaM / paramANu khaMdha parasA, khaMdhA bau ajIva ruvINaM // 2 // jIve isa cau dughau, bAsI bAyAlA huMti ccaari|| saba aTAsI kvI, dusaya asacarINa sate // 3 // e rIte e sUtranI aNa gAyA gaNe (276) rajamAM rUpI-arUpIne vicAra jANI levA. (ra ,tra mane ja ziva cha Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 . 42 ziSyae navatatvamAMthI nigadanA jIva AzrI keTalAM tatva pAmIye? - gurUka-eka te jIva tattva ane sattAe puNyapApanA daLIyAM te avarUpa anaMtA lAgyA che, te AzravabhUta jANavA eTale jIva, ajIva, puSya, pApa ane Azraya, e pAMca tatva thayA ane e daLIce jIva baMdhANe che, te chaThThuM baMdha tattva jANavuM. e rIte nigadIyA jIvamAM che tevuM jANavA 43 ziSyae nava tatvamAMthI narakagatinA jIvamAM keTalAM tattva pAmIye ? gurU-narakagatimAM je mithyAtvI jIva tene AzrayI te cha tatva pAmIe. eka jIva ane sattAe puNya-pAparUpa ajIvanA anaMtA daLIyA AzravadhUta thaIne lAgyA che, e pAMca tattva thayA ane e daLIye jIva baMdhANe che, te chaThuM baMdhatattva thayuM, e rIte mithyAtvI jIva AzrayI che tAva jANavA narakagati madhye je samakitI jIva che, te AzrayI ATha tatva pAmIe, emAM che te pUrvokta mithyAtvI jIvanI pare jANavA ane samakitI jIva tavA tatvavicArarupa sva-paranI vahecaNu karI svarUpamAM rahe eTale saMvara kahIe, tathA saMvaramAM jIva rahe tihAM sudhI samaye samaye anaMtI nirbhara kare, te nijA, Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e rIte samakitI jIva AzrayI ATha tatva pAmIye. e paramArtha jANu. - 44 ziSyaH--navatatvamAMthI bharatakSetre manuSyagati AzrayI keTalAM tattva pAmIye? guru -bharatakSetramAM samakitIjIva AzrayI ATha tatva AgaLa kahyA che te rIte jANavA, ane mithyAtvIjIva AzrayI cha tatva AgaLa kahyA te rIte jANavA. 45 ziSyaH navatatvamAMthI mahAvidehakSetre manuSya AzrayI keTalAM tattva pAmIye ? gusa-mahAvidehakSetre mithyAtvI jIva che, te AzrayI cha tatva ane samakitI jIva AzrayI ATha tatva AgaLa kahyA te rIte jANavA ane tihAM kevalI bhagavAna che, te AzrayI navatatva AgaLa kahyA te rIte jANavA. 46 ziSyae navatatvamAMthI (paMcendriya) tiryaMcagati AzrayI keTalA tattva pAmIye? guru-paMcendriya tiryaMcajIva eka rAjakamAM che mATe samakitI tiryaMca jIva AzrayI ATha tattva AgaLa kahyA te rIte pAmIye ane mithyAtvItiya jIva AzrayI che tatva AgaLa kahyA te rIte pAmIye. - 47 ziSyae nava tatvamAMthI devagati AzrayI vyaMtara, bhavanapati, jyotiSI, vimAnika ane navayakanA demAM keTalAM tatva pAmIye ? gurU -mithyAtvI deva AzrayI cha tatva ane sama Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 5 kitA deva AzrayI ATha tatva pAmIe. ela paramArtha AgaLa kaho te rIte jANavA. 48 zikhyA-navatatvamAMthI pAMca anuttara deva AzrayI keTalAM tattva pAmIye ? gurU-pAMca anuttara vimAnamAM te sarva samati daSTi deva jANavA mATe temAM AgaLa kahyA te rIte AThatatva pAmIe. 49 ziSya-navatatvamAMthI ISaprAgubhAra nAme puvInA che AzrayI keTalAM tattva pAmIye? gurU-ISaprAgabhAra nAme pRthivI te siddhazilA jANavI. tihAM nigadIyA mithyAtvI jIva che, te AzrayI AgaLa kahA te rIte cha tatva pAmI ane tihAM sika paramAtmA rahyA che te AzrayI traNa tatva pAmI. 50 ziSyae nava tattavamAMthI dravyasamakitI jIvamAM keTalAM tava pAmIye? gura-dravyasamakitIjIva pahele guNaThANe kahIye. mATe emAM mithyAtvI jIvanI peThe cha tAva pAmIe. kAraNake devadarzana, pUjA, utsava, bhakti, saMghayAtrA, sAdhamavAtsalya Adi aneka karaNI samakitInI kare che, tathA deva te arihaMta, gurU te susAdhu ane dharma kevalIne bhAkho Adare che, kudeva, kugurU ane kudharmane parihAryA che, (paNa jJAnIonI maryAdA pramANe cAlatA nathI, svarjhana paNe kriyA kare che.) tethI tAdaza AtmA jIva-ajIvanI oLakhA, savasattA-parasattAnI pratIti ane nava tatva ane Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAnanuM jANapaNuM gurU mukhe karyuM nathI. mATe draya-- samakitIjIva pahele guNuThANuM jANavA 51 zikhyA-navatattavamAMthI bhASAmakitImAM keTalAM tatva pAmIe ? gura-zawdanAne mate jenA pariNAma vartatA hoya, te bhAvasamakitI jIva thA guNaThANAthI mAMDIne cAvat dazamA bAramA guNaThANu paryata jANavA. eTale je jIva, ajIva, navatara ane SaDradravyanuM jANapaNuM karI svasattA-pa2sattAnI pratIti karI che ane sAga eka, sAdhana aneka, je samakitanI karaNarUpa yAtrA, dazana, prabhAvanA, pUjA, bhakti, sAdharmIvAtsalya, saMghayAtrA, tIrthayAtrA pramukha kare che, tathA nizcayadeva-vyavahAradeva, nizcayagurUvyavahAragurU, nizcayama-vyavahAradhama, e rIte jeNe sattAgate gurUmukhe pratIti karI che, evA bhAvasamakitI chavamAM ATha tatva pAmI. - eka te jIvane sattAe puNya-pApanA daLIyAM ajIvarUpa anaMtA lAgyA che, te AzravadhUta jANavA, , eTale jIva, ajIva, puNya, pA5 ane Azrava, e pAMca tAva jANavA ane e daLIye jIva baMdhANe che, te cha baMdhatatva tathA jIvALavara svaparanI vahecaNuM karI svarUpamAM mokalejA -sAratatva ane saMvaramAM rahe tyAM thI e samaye banatI kare, te AThamuM nija tatAnA Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 e rIte bhAvasamakatI chavamAM AThatatva pAmIe. tathA kevalIne samabhirUDha nayane mate bhAvasamakitI kahIye. temAM AgaLa kahyA pramANe nave tattva pAmIe. tathA siddhaparamAtmAne evabhUta nayane mate bhAvasamakitI kahI. temAM AgaLa kahyA pramANe traNa tattva pAmIye. e rIte bhAvasamakitI javAmAM ATha, nava ane traNa tattvanuM svarUpa jANavuM para ziSyA-e nava tatvamAMthI dravyaliMga zrAvakamAM keTalA tattva pAmIye? guru-dravyaliMga zrAvaka te je trAjusUtranayane mate pahele guNaThANe hoya te jANavA. je paNa tenA pariNAma saMsAra udAsI, viSayasukhathI viraktabhAve vate che, vairAgyabhAvanAe citta varte che, ane zrAvakanA bAra vrata rUpa liMga aMgIkAra karyuM che, te paNa jJAnIonI AjJA-gurU nizrA sApekSakriyA nathI, svachaMda pravRtti kare che tethI tAdaza AtmA jIva-ajIvanI oLakhANa, svasattA-parasattAnuM bhAsanarUpa jANapaNuM gurUmukhe meLavyuM nathI, mATe te jIva yathApravRttikaraNamAM vartatA pahele guNaThANe jANavA. temAM AgaLa kahyA te rIte cha tatva pAmIye. . 53 ziSyae navatavamAMthI dravya zrAvakamAM keTalA tatva pAmIye? Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru dravya zrAvaka te samakitIne kahIye eTale zrAvakanuM dravya te samakitI ceAthe guNaThANe jANu. te maNe AgaLa kahyA pramANe ATha tatva pAmIye. - 54 ziSya -e navatatvamAMthI bhAva zrAvamAM keTalA tatva pAmIye ? - guru-zabda nayane mate e samakita sahita che ane zrAvakanA bAra vrata levAne bhAva utkRSTa vate che, eTale guNaThANuM te ceDyuM che, paNa pAMcamA guNaThANanA bhAva vate che tene bhAvazrAvaka kahIye, temAM ATha tatva pAmIe. - 55 ziSyaH--e navatatvamAMthI bhAvaliMga zrAvakamAM keTalA tatva pAmIye ? gurU-bhAvaliMga zrAvaka pAMcame guNaThANe kahIye eTale AgaLa samakita sahita hatA, ane zrAvakanA bAra vata uccarI te rUpa liMga jeNe paheryuM che, tene bhAvaliMga zrAvaka pAMcame guNaThANe vartatA kahIe. temAM ATha tatva pAmIe. 56 ziSyanavatatvamAMthI dravyajJAnamAM keTalA tatva pAmI ? guru-dravyajJAnanuM jANupaNuM pahele guNaThANe kahIye, kAraNake anyamatanA sarva zAstra jANe che tathA jJAnIonI AjJAnA aMtaraMga upaga vinA jaina matane sarva sUtra vAMce che, artha kare che, pada-akSara-mAtrAzuddhasiddhAMta, bhASya, niyukti, TIkA vAMcatA. pUchatA. arthe Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22tA guramukhe sahe che, te paNa thai nizcayanane mane jJAtihiM kriyAnI sApekSa vRtirUpa Amasara oLakhyA vinA tavAtavarUpa svarUpanI pratIti karyA vinA e sarva dravyazAna pahele guNaThANe kahIye. temAM cha tatva pAmIye. paNa ziSyae navatatvamAMthI bhAvajJAnamAM keTalA tatva pAmI? guru -zabadanayane mate samakitI jIvane bAtha. jJAna kahIye temAM AgaLa kahyA te rIte ATha tatva pAmI ane samabhinayane mate kevalIne bhAvanAne kahIye temAM AgaLa kahyA te rIte nava tatva pAmIe ane evaMbhUtanayane mate siddhanA jIva bhAvajJAnI kahI. temAM traNa tatva pAmIye. 58 ziSya -navatatvamAMthI krodha, mAna, mAyA ane labhanI cekaDImAM keTalA tatva pAmIye? gurU - pahelA guNaThANe krodhAdika cArane je jIvane udaya che, temAM cha tatva pAmIye ane cothA guNaThANAthI mAMDI chaThThA guNaThANa lage krodhAdika cArane je jIvane udaya che temAM ATha tatva pAmIye. - paziSyA-enava tattavamAMthI bhAvaliMga AcAryamAM keTalA tAva pAmIye? gura - bhAvaliMka AcArya che ane sAtame caNukA kahIye Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je kAraNe (1) chatrIza guNe e virAjamAna (ra) sarva kriyAmAM jJAnInI AjJA pramANe tatpa, (3) jinamataparamatanA jANa, (4) sarva samaya sAvadhAna, (5) nizcayavyavahArarUpa tattvAtattvanA jANa, (2) gacchanAyaka, (7) gacchanA dhArI, (8) paMca prasthAne sevita, (9) sarva siddhAMtanA jANa, (10) zrata jJAnanA pAragAmI, (11) zruta upANI, (12) caraNAnaMdI, (13) paramatanA jItanAra, (14) sAraNa -vAraNArdike karI zikSAnA dAtAra, (15) kacchanI maryAdAnA rAkhanAra, (12) ATha pramAdanA tajanAra, (17) sAta vikathAnA nivAranAra, (18) svasattA ramaNI, (19) parasattAthI virata pariNAma (20) yugapradhAna sarakhA, (21) bhavyaprANIne hiteza karatA,(22) aneka jIvane tAratA, (23) paravAdInA maja gALavA gaMdhahastI sarakhA, (ra4) bhavyaprANunA hayarUpa * bhavanamAMthI mithyAtvarUpa aMdhakAra TALavAne viSe dIpaka sarakhA 'halotanAkAra,(25)AtmasattAnA rasIyA,(26) anubhavarUpa amRta kuMDamAM jhIlatA, (27) sAdhya eka, sAdhanA aneka evA upayoga sahita sAdhana karatA, (8) ane bhavya prANane paNa e rIte upadeza detA, (29) tIrthe sAta rAtri, nagara paMca rAtri, gAme eka rAtri e rIte ugravivAre vicaratA, (30) avadayA padayAne viSe tapara, (31) chaThuM ane yAtane jANe jenA pariNAmanI tulyatA vate che AvA aneka saMpana bhAvaliMga AcAmamAM AgaLa jAA te rIte ATha tatva pAmIye. 10 ziSyanavatavamAMthI kAliMga AcArya Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalA tattva pAmIye ? 56 gurU --e dravyaliga AcAya pahele guNuThANe jANIe. kAraNa ke, (1) jeNe guNa vinA AcAryanI padavInuM liMga dhAraNa karyuM. che. (ra) AcAya nAma dharAvI ati ADaMkha re karIne zobhatA, (3) maMtra, yaMtra, cUrNa', auSadhiye karI bheALA lekenAM mana rIjhavatA, (4) patrIba`dha khATA rUpiyA sarakhA, (5) leka pAse ApaNA mahimA karAvatA pUjAya che. paNa yathArtha paNe jIva-ajIvanuM zAstrIya maryAdAnusAra jANapaNuM karyuM nathI ane aMtaraMga nizcayanace jJAnIyeAnI AjJAnusAra AtmasattA jemaNe eLakhI nathI teDhune dravyaliga AcAya kahIye. temAM AgaLa mithyAtya guNuThANe kahyA te rIte cha tattva pAmIye. 61 ziSyaH--e nava tatvamAMthI dravya AcAryamAM keTalA tatva pAmIye ? guruH--sAdhupaNAmAMthI AcAya paNuM nipaje che te kAraNa mATe AcAryanuM dravya te sAdhu kahIye ane sAdhu te chaThThe-sAtame guNuThANe vatatA hoya temAM AgaLa samikatI jIvamAM kahyA, te rIte ATha tatva pAmIce. 62 ziSyaH--e nava tatvamAMthI bhAva AcAya mAM keTalA tatva pAmIye ? Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 gurU:--AcAya nuM drazya te sAdhu hAya, paraMtu te guNe karI AcAya padavIne ceAgya, vairAgI tyAgI DhAya, pi AcAya tA nathI, tathApi AcAyanA guNu karI zAbhe che, ane AcAya padavI levAnI ceAgyatA vate che tene bhAva AcAya kahIye. te chaTTha-sAtame guNaThANe vatatA hAya, temAM ATha tatva pAmIye. 63 ziSyaH--e nava tatvamAMthI dravya arihaMtamAM keTalA tatva pAmIye ? gurU:--je arihaeNtanA jIva AgaLa trIje bhave ekAgracitta karIne vIza sthAnakamAMthI game te eka pa ArAdhe, athavA vIzasthAnaka pada ArAdhe tathA evI bhAvanA bhAva-- je sarva jagatanA jIvane zAsananA rasIyA DerI dharma pamADI kama' thakI mukAvuM ane sa jIvane sukhIyA karI meAnagare paheoMcADuM ! evA prakAranI uttama bhAvanA bhAvI zreNikAdi pramukhe jinanAmakama' puNya upArjyuM, tyAM thakI mAMDIne jayAM lage kevaLajJAna na upajyuM hAya, tyAM lage chadmastha avasthAe dravya arihaMta kahIye, temAM AgaLa kahyA te rIte ATha tatva pAmIye. 64 ziSyaH--e nava tatvamAMthI bhAva arihaMtamAM keTalA tatva pAmIye ? gurU:--bhAva arihaMtamAM navatatva pAmIye, te kahe Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 che A jI potAnAmAM besADI re laI jAya je devakathI athavA narakathI evI traNa jJAna sahita mAtAnI kukhane viSe upaje, pachI janmAvasare chapana dina-kumArikA - tsava kare, te vAra pachI saune mAtA pAsethI mAMthI pAMca rupe karI ati ADaMbare meru upara laI jAya, tihAM siMhAsana upara kheALAmAM besADI cAsaka ke maLI mahetsava karI pitAne AtmA nimala kare, pachI pAchA laI AvI mAtAjIne Ape. bAlyAvasthAe kriIDA karatAM pachI yauvanAvasthAe mAtA -pitA paraNAve. tathApi udAsI bhAve saMsAranA sukha vikase. pachI samaya avasare kAMtika devatAne vacane vairAgye bhAvanAe saMsAra udAsI viSaya-pAya thakI viraktabhAve dIkSA levAne mAthe dinapratye eka che ane ATha lAkha senaiyAnuM dAna eka varSa paryata ApI ati ADaMbare dIkSA avasare svayameva pitAne hAthe lagna kare, te veLAe ceAthuM mana:paryava jJAnaupaje. pachI ekalamalala parimA ApI jagatamAM vihAra karatA, grAma, nagara, aTavImAM pharatA, ghara upasargane sahana karatA, ghora tape karI kamIne cUratA, zukaladhyAnanA pAyAne dhyAvatA, Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paka zu nizcaya na karI AtmasattAne gaveSatA, AtmasattAnA rasIyA, anubhava rUpa amRta kuMDamAM jhIlatA, zuddha zukaladhyAna rUpAtIta pariNAme karI, ghAtakamane. cUra, kevaLajJAnarUpa anaMta catuSTaya lAbhanI je vAra pragaTa thAya, che te vAre traNa bhavanane viSe uota thAya, te vakhate. nArakInA jIvane paNa eka muhUrta () zAtA thAya. pa giyAne hipa ekIne caturvidha saMghanI sthApanA karI, bAra padAne dharmadezanA detA, aneka jIvane tAratA, patriIza vANIrUpa madhunie karI bhavyaprANInA mana haratA, keDI game devatAe sevita, citrIza atizaye karI virAjamAna, ATha mahA prAtihAryo karI zobhatA, aneka jIvane saMsAra samudrathI tArIne mANanagare pahayADatA, sukhanA dAtAra, dayAnA bhaMDAra, karuNAnA sada, jamaMDalane viSe ajJAnarUpa . aMdhakAra cUravAne. sUrya rAmAna jANavA. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 evA arihaMta deva zukaladhyAnanA bIjA-trIjA pAyA vacce rahyA terame guNuThANe vatatA kahIye. temAM AgaLa kahyA te rIte nava tattva pAmIce. 65 ziSyaH--e nava tattvamAMthI dravya siddhamAM keTalA tattva pAmIce ? gurU:-siddhanuM dravya te kevalI kahIye, kemake kevalImAMthI siddhapaNuM nipaje che, mATe kevalImAM AgaLa kahyA te rIte nava tattva pAmIye. 66 ziSyaH--e nava tattvamAMthI bhAva siddhamAM keTalA tattva pAmIye ? gurU:- bhAva siddhamAM traNa tattva pAmIye. kemake zuddha zukaladhyAna rUpAtIta pariNAmarUpa kSepaka zreNIe karI Atmapradeza thakI krarmAvaraNane cUrI jeNe svasattA nirAvaraNa karI leAkAne agrabhAge virAjamAna, anaMta jJAnamaya, anaMta darzanamaya, anaMta cAritramaya, anaMta vIya maya, ana ta dAnamaya, anaMta lAbhamaya, anaMta bhAgamaya, anata upabhAgamaya, Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahajAna'dI, pUrNAnadI, ajara, amara, avinAzI, acalita, askhalita, ayeAgI, AvedI, amAhI, alezI, aNuAhArI, azarIrI, arakSaka, avyApaka, eka, asaMkhya, anaMtaguNu karI virAjamAna, paramAnada sukhanA vilAsI, evA bhAvasiddha prabhu tehamAM traNa tattva pAmIye. eka tA siddhanA jIva te jIvatattva, ane yathAkhyAta cAritrarUpa guNe karI peAtAnA svarUpamAM ramaNa kare che te bIjI saMvaratantra kahIye, ane bhAvamAkSa padavI pAmyA che, te trIjI meAkSatattva jANavuM. 67 ziSya:-e nava tattvamAMthI dravya cAritramAM keTalA tattva pAmIye ? '' Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurU - kalpacAritrI jIva pahele guNa temAM cha tatva pAmI, kemake saMsAra thakI udAsI bhAve jeNe pAMca mahAtarUpa cAritra aMgIkAra karyuM che. chakAyanI rakSA kare che, sUjhate AhAra le che, sAdhunI kriyA, pratikramaNa, paDilehaNa Adi kare che, niraMtara vairAgya bhAvanAne pariNAma vate che, paNa yathArthapaNe jJAnInI AjJA pramANe jIva-AjIvanI oLakhANa karI nathI, ane zuddha nizcaya naye jJAnInI nizrAmAM rahevA sAthe aMtaraMga siddha samAna AtmasattA oLakhI nathI, ane naraka-nigadanAM dukhathI bahIte thaka aMtaraMga puNyAdikanI vAMchAe niraticArapaNe cAritra pALe che, A paNa yathArtha sAdhya-sAdhana paNAnI oLakhANa jJAnInI nizrAmAM meLavI nathI, tene dravya cAritra pahele guNaThANe jANavuM, temAM AgaLa kahyA te rIte cha tatva pAmIye. 68 ziSyA- e nava tattavamAMthI bhAvacAritramAM keTalA tatva pAmIye? gara- zabdanayane mate bhAva cAritravata jIvamAM ATha tatva pAmIye. je kAraNe koI jIve ghara, kuTuMba, parivAra, putra, kalatra, dhana, mAla, chatI Rddhine tyAgI, cAritra aMgIkAra karyuM che, Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca samitie samiti, traNa guptie gusa, ATha pravacana mAtAne pAle che, sattara bhede saMyama ArAdhe che. sUjhata AhAra le che, mAMDalInA pAMca doSa TALI AhAra le che, (kare che) sAMja-savAra pratikramaNa, paDilehaNAdika kriyA kare che, - saMgraha nayane mate sarva jIvane potAnI AtmasattA barAbara zAstrIya maryAdAne bhAve sarakhI karI jANI tenI dayA pAle che, saMsAra udAsI, vairAgI, tyAgI bhAvanAe pariNAma varte che ane jIva, ajIva, - navatatva, , vaDu dravyanA guNa paryAya, nitya-anityAdikanuM jJAnInI nizrAe gurUgamathI jANapaNuM karyuM che, tathA naya nikSepA, pramANe, dravya, bhAva, nizcaya-vyavahAra, utsarga-apavAdanuM svarUpa jANI, jIvasattAne dhyAve che, ane ajIvasattAne tyAga kare che, Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e rIte jeNe svasattA-parasattAnI pratIti karI che, zuddha nizcayanace karI jeNe siddha-samAna pitAnA AtmAnI pratIti karI che, sAdhya eka, sAdhana aneka, e rIte pitAnA AtmAne sAdhatA chaThe-sAtame guNaThANe je jIva varte che, tene zaradanayane mate bhAvacAritrI kahIye. temAM AgaLa kahyA te rIte ATha tatva pAmIe. ane samabhirUDhanayane mate kevalIne paNa bhAva cAritra kahIe. temAM AgaLa kahyA te rIte nava tatva pAmI. tathA evabhUtanayane mate siddhanA jIvane paNa bhAvacAritra kahIye. temAM AgaLa kahyA te rIte traNa tatva pAmIe. 69 ziSyA-e nava tatvamAMthI dravya sAdhumAM keTalA tatva pAmI ? gurUA-sAdhunuM dravya te zrAvaka pAMcame guNaThANe jANa, eTale zrAvakamAMthI sAdhupaNuM nipaje che, mATe dravya sAdhu te pAMcame guNaThANe zrAvakane kahIye. temAM AgaLa mA te rIte ATha tatva pAmI. 70 ziSya --e nava tattavamAMthI bhAvasAdhumAM keTalA tava pAmIye? gura-bhAvasAdhumAM ATha tatva pAmIye, kAraNa ke je jIve samakita sahita zrAvakanA bAra gata chaggayAM che, ane saMsArathakI udAsI, vairAgyarUpe pariNAme vate che Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane niraMtara sAdhupaNuM levAnI bhAvanAmAM citta rame che. tathA evuM ciMtave che- "je saMsArarUpa baMdIkhAnAthI kevAre huM chUTIza? ane nivikArI padanuM ApanAra evuM sAdhupaNuM kevAre huM aMgIkAra karIza?" ekAkIpaNe vihAra karI DAMsa, macchara AdinA tathA deva-manuSyanA karelA ghera upasargo kevAre sahana karIza?" mahAna tapanA sAdhanathI IdriyarUpa zatrune damana karI sarva kamane cUrI mArA AtmAne kevAre nirAvaraNa karIza ?" jJAnarUpa anaMta catuSTaya lakSmI kevAre pragaTa karIza ??? "jJAnInI AjJAnusAra sAdhupaNuM mane kevAre asa thaze? A saMsArarUpa haDa mAMhethI nIkaLI vanamAM ekAkIpaNe nirbhayathake siMhanI pere kevAre huM vicarIza? AvI vizuddha bhAvanAvALo jIva gRhasthapaNe rahyo thake paNa RjusUvanayane mate bhAvasAdhu jANa, ane zabdanayane mate aMtaraMga svasattA-parasattArUpa pratIti karI che eTale gRhasthapaNe pAMcame guNaThANe che, paNa Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mane ratha chaThThA-sAtamA guNaThANAnA vate che mATe ene bhAva sAdhu kahIye. temAM ATha tava pAmIye. 71 ziSya --e nava tatvamAMthI dravyaliMga sAdhumAMhe keTalA tatva pAmIye ? gurUA-dravyaliMga sAdhu pahele guNaThANe heya, temAM AgaLa kahyA te rIte cha tatva pAmIye. kAraNa ke keI jIve naraka-nigadanA duHkha thakI bhaya pAmIne athavA devendra-narendranI Rddhi dekhIne tenI vAMchAe mehagrahIta vairAgye athavA A bhave indriyasukhanI vAMchAecAritrarUpa liMga aMgIkAra karyuM che, pAMca mahAvrata sUdhA pALe che, - iMdriya dame che, pariSaha tathA upasargane sahana kare che, paDilehaNAdi kriyA zuddha kare che, chatA bhega tajyA che, vairAgyabhAve citta varte che, paNa jIva-ajIvanuM sAcuM jANapaNuM jayaNa phalarUpe gurUmukhathI karyuM nathI, ane aMtaraMga puNyAdikanI vAMchArUpa pariNAma vate che, tathA nizcayanaye sattAgatanI oLakhANa jJAnInI nizrAe jeNe karI nathI tene dravyaliMga sAdhu vyavahAranayane mate kahIye. ne te saMsArI jANavA. - 72 ziSyae navatatvamAMthI bhAvaliMga sAdhumAM keTalA tatva pAmIye? Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurUda koI jIve . saMsAra thakI udAsIbhAve rAjaRddhi, dhana, mAla chAMDI, kuTuMba-parivArane meha mUkI, saMsArarUpa cAragati thakI udAsI pariNAme cAritrarUpa liMga aMgIkAra karyuM che, tehane nivRtti cAritra kahIye. kemake te jIva saMsAra thakI nivaryo che. ane pravRtti cAritra te je sAdhunI kriyA, pratikramaNa, paDilehaNa Adi zuddha rIte kare che tene pravRtti cAritra kahIye, pAMca mahAvrata sUdhA pAle che, A bhave tathA parabhave iMdra-narendranA sukhanI vAMchA rahita eka pitAne AtmA nirAvaraNa karavAne vAste - tathA pitAne janma-maraNanA duHkha thakI mUkAvavA nimitte eka pitAnA AtmAnuM ja sAdhana jJAnInI AjJA pramANe kare che te pravRtti cAritra kahIye, ane jIva, ajIva, * navatatva, padravya, naya, nikSepA, dravya, bhAva, nizcaya, vyavahAra, utsarga, apavAdanuM svarUpa jANe, svasattA-parasattAnI jeNe gurUmukhe pratIti karI che, zuddha nizcayana karI zAstrIya maryAdA ane naya sApekSa Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rIte pitAnA AtmAnI sattA jeNe oLakhI che, sAdhya eka te e ke-karmathakI rahita nirAvaraNa karavAnA sAdhana aneka karaNarUpa, e rIte pitAnA AtmasvarUpane zAstrIya maryAdAnusAra sAdhe, tene zabdanayane mate chaThuM-sAtame guNaThANe vartatA bhAvaliMga sAdhu kahIye. temAM ATha tattava pAmIe. te AvI rIte - eka te tene jIva pite jIvata che ane sattAe puNya-pApanA daLIyAM ajIva rUpa anaMtA lAgyA che, te Azrava bhUta jANavA. eTale jIva, ajIva, puNya, pApa ane Azrava, e pAMca tatva thayA ane e raLIye jIva baMdhANe che te chaThuM baMdha tatva thayuM ane tavAtatva svarUpa sva-paranI vaheMcaNa karI svarUpamAM rahe, eTalIvAra saMvara kahIye. te sAtamuM saMvara tava tathA saMvaramAM jIva rahe tyAM sudhI samaye samaye anaMtI nijA kare, te AThamuM nirjarA tatva jANavuM e rIte bhAvaliMga sAdhumAM ATha tatva jANavA e rIte nava tattavanuM svarUpa zAstrIya maryAdA mujaba jANe, tene jJAnI kahIye, ane gurUnizrAe pariNatinI nirmaLatAthI aMtaraMga sahe tene samakitI kahIye che . itizrI bAlabudayavabaudhArtha navatattvamaya-praznottarANi samAptAni Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have nava tattavanA svarUpamAM mahAmahe saMbadhane vicAra jANuvArUpa praznottara lakhIye chIe. 73 ziSya -e nava tattvamAMthI jIvane zatrurUpa keTalA tattva pAmIye? gurU -e nava taravamAMthI jIvane zarUpa pAMca tava jANavA. kAraNa ke jIvane ekeka pradeze puNya-pApanA daLIyA achavarUpa anaMtA lAgyA che te AvabhUta jANavA; eTale puNya, pApa, ajIva ane Azrava, e cAra tatva thayA ane e daLIye jIva baMdhANe ke cAra gatirUpa saMsAramAM anaMtA kAlathI rakhaDe che mATe pAMcamuM baMdhatatva jANavuM. e rIte e pAMca tatva chavane zatrubhUta thaIne anAdi kAlathI lAgyA che, teNe karI jIva cAragatirUpa saMsAramAM paribhramaNa kare che, mATe e navatatvamAM jIvane pAMca tattava zatrurU5 jANavA 74 ziSyA e nava tatvamAMthI jIvane velAvArUpa keTalA tatva pAmIye? gurU-puNya pramukharUpa cAra tava jIvane velAvA samAna jANavA te dekhADe che. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 eka te puNya tattva che te vyavahAranayane mate AdaravA ceAgya che, kemake e puNya che te jIvane mAkSa nagare jAtAM veAlAvA rUpa che, kAraNa ke bhavarUpa aTavImAM ceArAzIlAkha jIvayeAnirUpa jhADIne viSe janma, jarA, maraNa, bhaya, zAka, pIDA, Adhi, vyAdhi, mAyA, meAha, mUrchA, mithyAtva, atrata, kaSAya Adi aneka mAharAjAnA mUkelA subhaTa te jIvane meAkSanagare jAtAM vinna kare che, mATe tihAM puNya rUpa vAlAve jIvane ThAvakA ( hAMziyAra ) sahAyakArI hAya / jIva nivijJapaNe mAkSanagara pahoMce, tethI puNyatattva vyavahAranayane mate jIvane AdaravA ceAgya che, eTale samakitI jIva che te puNya tattvane vAlAvA rUpa karI jANe che, paNa a MtaraMga nizcaye puNyane AtmAnA guNurUpa nathI jANatA. jema keAI nagare javuM hAya ane mAga mAM bhaya ghaNuMA hAya, tevAre vATamAM veAlAvA levA joI e. kemake vAlAvA lIdhA vinA nividmapaNe paDhAMcAya nahi paNa jevAre vAMchitapura nagare paheAMce tevAre veAlAvAne zIkha Ape, A dRSTAMte ahiyA jIvane meAkSanagare javuM che ane mAgamAM mAharAjAnA sulaTAnA bhaya ghaNA che, jethI puNyarUpa Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 vilA je sAce ThAvake (hoMziyAra) hoya, te nirvighapaNe jIva, mokSanagare pahe, e paramArtha jANa.. mATe kaI jIva puNya bAMdhe, tevAre cAra tatva bheLA Ave, te AvI rIte - * je puNyanA daLIyA ajIva che, te Azrava rUpa che, ane e daLIyA baMdhAya che, eTale puNya, ajIva, Azrava ane baMdha, e cAra tatva thayA. e rIte e nava tatvamAM vyavahAranayane mate puNyatava jIvane velAvArUpa AdaravA cogya che.. 75 ziSyaH--e nava tatvamAMthI jIvane vANetara rUpa keTalA tatva pAmIye? gurU -e nava tattvamAMthI eka nirjarA tatva jIvane vANetara rUpa jANavuM. - jemake keI eka zAhukAra ghaNu karaje vIMTA hoya teNe karI duHkhI thaye hoya, paNa tene vaNetara ThAvake (bhale) maLyuM hoya to zeThane karajathakI choDAve ane navI kamANa karI Ape, tema chatAM jIva ghaNA kALathI kamarUpa karaje vaTANe mahA duHkha bhegavata thake saMsAramAM phare che, ema karatAM pharatAM bhavasthitine vege karI sakAma nijarUpa vAtara jIvane maLe, tevAre sarva karmarUpa karajathakI jIvane choDAve, ane jJAnAdika guNarUpa anaMtI lakSmI jIvane pragaTa karI Ape. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7ra 76 ziSyae nava tattavamAMthI jIvane mitrarUpa keTalA tava pAmIye? gurU-e nava tattavamAMthI eka saMvaratatva chavane mitrarUpa jANavuM, kAraNa ke ghaNA kALa thayA saMsAramAM jIva duHkha bhagave chete duHkha bhegavatAM bhegavatAM, rakhaDatAM rakhaDatAM puNyarUpa velA jIvane sahAyakArI thaye, te vAre nirvigha. paNe jIvane saMvararUpa mitrane ghare pahoMcADyo, te saMvararUpa mitrane ghare jIva pahoMce tevAre. saMvararUpa mitre puNya-pAparUpa je daLIyA navA karmanA, Azrava AvatA hatA te sarva rokyA, e rIte eka aMtarmuhUrta paryata saMvararUpa mitranA gharamAM rahetA vAtIkarma kSaya karI anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMtacAritra, anaMta vIrya Adi deI anaMta guNarUpa lakSamI jIvane saMvararUpa mitranI sahAyathI pragaTa thAya, mATe saMvaratava jIvane mitrarUpa jANavuM, 77 ziSyA-e nava tatvamAMthI jIvane ghararUpa keTalA tatva pAmIye? gurUAe nava tatvamAMthI jIvane eka mekSa tarara ghararUpa jANavuM. kAraNa ke puNya-pAparUpa ajIvanA daLIyA anaMtA sattAye AzravadhUta thaIne lAgyA che, teNe karI saMsAra baMdhANe che, tethI saMsArarUpa cAra gatimAM phare che, Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eTale paya, pApa, ajIva, Azrava ane baMdha, e pAMca tatva jIvane anAdi kALanA zatrurUpa thaI lAgyA che, teNe karI jIva aneka prakAre viTaMbanA bhegave che, ema saMsAramAM pharatAM pharatAM puNyarUpa velAvAnI sahAyathI bhAvasthitine yoge jIva saMvararUpa mitrane ghare pahe, ne vAre saMvararUpa mitra bAraNuM rekI beThe, eTale puNya-pAparUpa navA karmonA Azrava jIvane samaye samaye anaMtA daLIyA AvatA hatA, te daLIyA. sarve rekANuM ane tethI AgaLa jIvane ekeka pradeze anaMtI. karmanI vagaNanA thekaDA lAgyA hatA, tene nijArUpa vAtare aMtaramAM pesI bALavA mAMDyA. e rIte eka aMtarmuhurta AtmasvarUpanA dhyAnamAM rahetA ghAtakarma kSaya karI jJAnAdi anaMta catuSTayarUpa lakSmI. pragaTa karI, pachI aneka jIvane dharmadezanA daI saMsAra thakI nistArI ghAtakama khapAvI, jIva ane saMvararUpa mitra e be tatva ekSapurIye poMce, mATe jIvane mekSatatva ghararUpa jANavuM. 78 ziSyae nava tattavamAMthI rUpI ajIvane mitrarUpa keTalA tattva pAmIye? gurU -ajIvane mitrarUpa pAMca tatva jANavA kemake pu-pApanA daLIyA AzravarUpa te ajIva che, ane e daLIyA maLI baMdhAya che, mATe puNya, pApa, Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 Azrava, ajIva ane baMdha e pAMca tatva rUpI ajIvane mitrarUpa che. 79 ziSyA-e nava tatvamAMthI ajIvane zatrurUpa keTalA tattva pAmIye? gurU-nava tattvamAMthI ajIvane zatrurUpa eka nirjarA tatva jANavuM kAraNa ke sakAma nirjarA guNa je vAre jIvane Ave te vAre avarUpa pAMca tatvanA daLIyA sattAye anaMtA rahyA che, tene bALIne kSaya karI nAkhe mATe. 80 ziSyaH--e nava tattamAMthI ajIvane rokavA rUpa keTalA tattva pAmIye ? gurU -e nava tatvamAMthI ajIvane rokavArUpa eka saMvaratattva jANavuM, kAraNa ke zabda ane samabhirUDhanayane mate saMvaraguNa jIvane Ave, tyAre puNya-pApa, ajIvarUpa AzravanA daLIyA AvatA rekAya che, mATe. 81 ziSyae nava tatvamAMthI ajIva, keTalA tatvane rekI zake? gurU-ajIva eka ja jIvatavane rokI zake, kAraNake jIvane ekeka pradeze anaMtA karmarUpa daLIyA ajavanA lAgyA che, teNe karI jIva, melanagare jatAM rekANe che, mATe ajIva eka jIvatavane rokI zake che. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 82 ziSya -e nava tatvamAMthI ajIve keTalA tattvanuM ghara dIThuM nathI? gurUe nava tattvamAM ajIve mokSatavanuM ghara dIThuM nathI, kAraNake jIva, je vAre mokSanagare padhAre, te vAre kamarUpa ajIvanA daLIyA sattAye anaMtA lAgyA hatA, te sarva zukaladhyAna rUpa agnie karI bALI kSaya karIne mokSanagare padhAre che, mATe ajIve eka mokSatattvanuM. ghara dIThuM nathI. 83 ziSyaH-e nava tatvamAMthI puNyane mitrarUpa keTalA tatva pAmIye ? gurU -e nava tatvamAMthI puNyane mitrarUpa cAra tattva pAmIe te kahe che, puNyanA daLIyA ajIva che, te AzravarUpa jANavA ane e daLIyA maLI baMdhAya che, eTale baMdha thaye mATe puNya, ajIva, Azrava ane baMdha, e cAra tatva thayA, eTale keI jIva puNya bAMdhe te vAre e cAra tava mitrarUpa sAthe Ave mATe. 84 ziSyaH-e nava tatvamAMthI puNyane zatrurUpa keTalA tatva pAmIye? gurUe nava tattavamAMthI puNyane zatrurUpa eka nirjarA tatva jANavuM, kAraNake je vAre sakAmanirjarANuNa jIvane Ave te Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -vAre puNayanA daLIyA je sattAe bAMdhyA che, te khapAvIne jIva mokSanagare pahoMce, mATe. 85 ziSya --e nava tatvamAMthI puNyanA pratipakSIrUpa keTalA tatva pAmIye? gurU-puNyanuM pratipakSI eka pApatava jANavuM, kAraNake je samaye zubha pariNAme jIva puNyanA daLIyAnuM grahaNa kare che, te samaye pApanA daLIyAnuM grahaNa nathI, kAraNake eka samaye be kiyA na hoya e paramArtha che. 86 ziSyae nava tatvamAMthI puNyane rokavArUpa keTalA tattva pAmIye? gura-nava taravamAMthI puNyanA dIyA rerakavArU5 saMvaratatva jANavuM, kAraNake zabdanayane mate je samaye jIva svarUpa ciMtanarUpa saMvaramAM Ave, te samaye navA kamarUpa daLIyAnuM prahaNa nathI, mATe puNyane saMvara reke che. 87 ziSyae nava tatvamAMthI puSe keTalA tane rokI zake che? gurUe nava tatvamAMthI mezanagare jatA eka jIvatavane puNya rokI zake che, kemake puNAnA daLIyA sattAe nikAcita bAMdhyA hoya, te saMpUrNa bhegavyA vinA kevalI bhagavAna paNa mokSanAgare jaI zake nahi, mATe. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 88 ziSya -e nava tatvamAMthI puNya keTalA tatvanuM ghara dIThuM nathI ? gurU-nava tattavamAMthI puNya eka mokSanagaranuM ghara dIThuM nathI, kemake mokSanagare jatAM jIvane puNyanA daLIyA sAthe jatA nathI, je vAre puNyanA daLIyA sarva khapAvI rahe, te vAre ja jIva, mekSanagare pahoMce che, mATe. 89 ziSyae nava tatvamAMthI pApane mitrarUpa keTalA tattava pAmIye ? gurU --nava tattvamAMthI pApane mitrarUpa cAra tarata jANavA, kAraNake pApane daLIyA ajIva che, te AzravarUpa jANavA, ane e daLIyA maLI baMdhAya che eTale baMdha kahIye, mATe pApa, ajIva, Azrava ane baMdha, e cAra tatva thayA, eTale ke IjIva pApa bAMdhe, te vAre e cAra tava bheLA Ave. 90 ziSya --e nava tatvamAMthI pApane zatrurUpa keTalA tattva pAmIye? gurU-nava tattavamAMthI pApane zagurUpa eka nirjarA tava jANavuM, kAraNake je vAre sakAmanirjarA guNa jIvane Ave te vAre pApanA haLIyA je sattAe anaMtA lAgyA che, tene bALIne kSaya kare, mATe pApanuM zaNu nirbhara che. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ca 91 ziSyaH----nava tattvamAthI pApanA pratipakSIrUpa keTalA tattva pAmIye ? gurU:--nava tattvamAMthI pApanuM pratipakSIrUpa eka puNyatattva jANu, kAraNake jIva je samaye azubha pariNAme pApanA daLIyAnuM grahaNa kare che, te samaye puNyanA daLIyAnu grahaNa nathI, kemake eka samaye e kriyA na hAya, mATe nava tattvamAM pApanuM pratipakSIrUpa eka puNyatattva jANavuM. 92 ziSyaH--e nava tattvamAMthI pApane rokavArUpa keTalA tattva pAmIye ? gurU:--e nava tattvamAMthI pApanA daLIyA rAvArUpa eka saMvatattva jANavuM, kAraNake zabdanayane mate je samaye jIva svarUpanA ciMtanarUpa savaramAM Ave, te samaye navA ka rUpa daLIyAnuM bahuNu nathI, mATe. 93 ziSyaH----e nava tattvamAMthI keTalA tattvane pApa rAkI zake che ? gurU:--e nava tattvamAMthI eka jIvatattvane rokI zake che, meAkSanagare jatAM kAraNake pApanA daLIyA nikAcitapaNe sattAe mAMdhyA hAya, te khapAvyA vinA keAI jIva meAkSanagare pahoMce nahi. 94 ziSyaH----e nava tattvamAMthI pApe keTalA tattvanuM ghara dIThuM nathI ? Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurU --e nava tattavamAMthI pApe eka ekSatatvanuM ghara dIThuM nathI, kAraNake mokSanagara jatA jIvane pApanA dabayA sAthe AvatA nathI, kemake zubhAzubha puNya pApanA daLIyA sattAe rahyA che, te khapAvyA vinA keI jIva mokSanagare pahoMcI zake nahi. 5 ziSya --e nava tatvamAMthI Azravane mitrarUpa keTalA tatva pAmIye? gurU --e nava tattvamAMthI Azravane mitrarUpa pAMca tatva pAmIye, kAraNake puNya-pApanA daLIyAM ajIva che, te AzravarUpa jANavA. ane e daLIyA maLI baMdhAya che, te baMdha kahIye. eTale puNya, pApa, ajIva, Azrava ane baMdha e pAMca tattva Azravane mitrarUpa jANavA 99 ziSyae nava tatvamAMthI Azravane zatrurUpa keTalA tatva pAmIye? gurU --e nava tattavamAMthI Azravane zatrurUpa eka nirjarA tattva pAmIe. kAraNake je vAre sakAmani jarA guNa jIvane Ave, te vAre AzravanA daLIyA sattAe anaMtA rahyA che, tene bALIne kSaya kare, mATe te zatrurUpa jANavuM Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 97 ziSya--e nava tattavamAMthI Azravane rokavArUpa keTalA tava pAmIye? gurU --nava tatvamAMthI Azravane rekavArUpa eka saMvaratatva jANavuM. kemake zabdanayane mate je samaye jIva sattAgatanA ciMtanarUpa saMvaramAM Ave, te samaye zubhAzubha vikArarUpa AzravanA daLIyAne AvatA roke mATe. 98 ziSya --e nava tatvamAMthI keTalA tatvane , Azrava rokI zake? gurU --e nava tatvamAMthI eka jIvataravane Azrava rekI zake, - kAraNake AzravanA daLIyA zatrurUpa thaIne jIvane sattAe lAgyA che, teNe karI jIva, mokSanagare jatAM rekANe che, mATe eka jIvatavane Azrava reke che. 9 ziSya---e nava tattavamAMthI Azrave keTalA tatvanuM ghara dIThuM nathI? gurU-e nava tatvamAMthI Azrave eka mekSa tAnuM ghara dIThuM nathI, . kAraNake mokSanagare jatA jIvane zubhAzubha vikArarUpa AzravanA daLIyA sAthe AvatA nathI, mATe nava tattvamAM eka mokSa tattavanuM ghara Azrave dIThuM nathI. 100 ziSya --e nava tattavamAMthI saMvarane mitrarUpe keTalA tatva pAmIye? Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 81 gurU-saMvarane mitrarUpa eka jIvatatva jANavuM, . kAraNake jIva mekSanagare jAya, te vAre saMvaratava mitrarUpa che, tene sAthe letuM jAya. kemake mekSamAM jIvane yathAkhyAta cAritrarUpa saMvara tatva sadAkAla sAthe vAte che, mATe. " - 101 ziSya --nava tattvamAMthI keTalA tatvane saMvara rokI zake che? --nava tatvamAMthI pAMca tattvane saMvara rokI zake che, kAraNake zabda ane samabhirUDha nayane mate je vAre jIvane zukaladhyAnarUpa saMvaraguNa Ave, te vAre zubhAzubha navA karmarUpa pAMce tattvanA Azrava rekAya, eTale saMvara tavanuM e lakSaNa che je AvatA karmane reke, mATe e nava tatvamAMthI puNya, pApa, ajIva, Azrava ane baMdha e pAMca tatvane saMvara reke che. 102 ziSyA-e nava tattvamAMthI keTalA tattvanI sAthe saMvarane prIti che? gurUe nava tatvamAMthI eka nirjara tatvanI sAthe saMvarane prIti jANavI. - kAraNa ke jIva ghaNuM karmo karI viTANe thake aneka prakAranI pIDA pAmate pAmate duHkha viTaMbanA sAte, rakhaData-rakhaDate puNayarUpa velAvAnI sahAye bhavasthitine yege karI saMvararUpa mitrane ghare pahoMce. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra eTale savara ane nirjarA, e e tattva sAthe maLI jIvane kathakI cheDAvyeA, ane jJAnAdi anaMta cunnurUpa lakSmI pragaTa karI ApI. pachI jIva ane suvara, e e tattva mitrarUpa che, mATe mAkSapurImAM sAthe gayA, ane sa'varane nirAtattvanI sAthe prIti hatI, teA paNu nijAne mUkI ane jIvatattvane laI meAkSapurImAM gayA, tethI nirjarA tattvanI sAthe savarane prIti che. 103 ziSyaH----e nava tattvamAMthI saMvarane ghararUpa keTalA tattva pAmIce ? gurU--e nava tattvamAMthI savane eka meAkSa tattva ghararUpa jANavuM. kAraNake mAkSapurImAM siddhanA jIvane yathAkhyAta cAritrarUpa savaratattva sadAkAla sAthe varte che, mATe e navatattvamAM saMvarane ghararUpa eka mAkSatattva che. 104 ziSyaH--e nava tattvamAMthI keTalA tattvane nija rA khALe che ? gurU:--navatattvamAMthI AzravarUpa pAMca tattvanA daLIyA jIvane sattAye lAgyA che, tehane nirA mALIne kSaya kare che. kAraNa ke je vAre sakAma nija rArUpa guNa jIvane Ave, tevAre zubhAzubhakama rUpa pAMca tattvanA DhaLIyA jIvane sattAe anaMtA rahelA che, tene nijazave mATe pAMca tattvane maLe che. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 ziSyaH------e nava taLamAMthI keTalA tattva nirjarAnA svAmIrUpa pAmIye ? gurU:--nava tattvamAMthI eka jIvatattva nirAnA svAmIrUpa jANavuM. eTale je kAraNe jIvane eka eka pradeze anatA krama rUpa va NuAnA theAkaDA lAgyA hatA, e rIte kamarUpa karajathI jIva vIMTAA thakA du:khI hateA, pazu sakAma nija rArUpa vALuAtara malyA, te vAre jIvane sava ka rUpa karajathakI cheDAve ane jJAnAdi anaMta guNurUpa lakSmI pragaTa karI ApI, jIvane sukhIyA karI meAkSanagara pahAMcADe, mATe nirAnuM svAmI eka jIvatattva che. 106 ziSyaH--e nava tattavamAMthI keTalA tattvanI sAthe nirjarAne prIti che? gurU:--e nava tattvamAMthI eka savaratattva sAthe nirAne prIti che. kAraNa ke jIva karmarUpa karajathI vI TANeA thakA duHkha pAmatA pAmatA puNyarUpa vAlAvAnI sahAye karI saMvararUpa mitrane ghera paheAMcceA, te vAre savarUpa mitra nirAne teDI peAtAnA mitra jANI jIvane kamarUpa kara4thakI cheDALyA, pachI nirjarAne IMhAM mUkI saMvara tattva jIvane laI meAkSapurImAM gayuM. 107 ziSyaH--e nava tattvamAMthI keTalA tattvanuM ghara nirjarAe dIThuM nathI ? Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurUnava tanavamAMthI eka maukSatAvanuM ghara nirjarAe dIThuM nathI? kAraNa ke mokSanagaramAM jIvane Atmapradeze karmanI eka paramANu mAtra raja rahI nathI, te kAraNa mATe mokSapurImAM nija rA tatvane khapa nathI. 108 ziSyae nava tatvamAMthI baMdhane mitrarUpa keTalA tattva pAmIe? gurU-e nava tatvamAMthI pAMca tatva baMdhane mitrarUpa jANavA. kAra ke kaI jIva karma bAMdhe, te vAre puNya, pApa, AzravarUpa tenA daLIyA ajavarUpa che, te sarva baMdhAya che, mATe e navamAMthI puNya, pApa, Ava, ajIva ane baMdha e pAMca tatva baMdhane mitrarUpa jANavA. 109 ziSyae nava tattvamAMthI baMdhane zatrurUpa keTalA tattva pAmIye ? gurU -baMdhane zagurUpa eka nirjarA tattva jANavuM. kAraNake jevAre sakAma nirjarArUpa guNa jIvane Ave, tevAre e pAMca tattva AzravabhUta tenA daLIyA baMdhANa che, tene bALIne kSaya kare, mATe baMdhanI zatru nijara che. | 120 ziSyae nava tattvamAMthI keTalA tattvane baMdha rokI zake che? Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurUA-eka jIvatavane baMdha rekI zake che. kAraNake zubhAzubha karmarUpa daLIce karI jIva baMdhANe thake saMsAramAM aneka prakAre karI pIDA pAme che, mATe karmarUpa baMdha baMdhANe teNe karI prekSanagara jatA rekANe che. 111 ziSyaH--e nava tatvamAMthI baMdha tatvane kayuM tatva reke che? 1 gurU -e baMdha tatvane rekanAra eka saMvara tava jANavuM. ' kAraNake zabdanayane mate je vAre jIvane saMvara guNa Ave, te vAre AvatA karmarUpa je daLIyA te sarve baMdhAtA rakAya, mATe e navatavamAM baMdhane rokavArUpa eka saMvara che. 112 ziSya -e nava tatvamAMthI baMdhe keTalA tattvanuM ghara dIThuM nathI? gurUe nava tatvamAMthI badhe eka mokSatavanuM ghara dIThuM nathI. kemake jevAre mokSanagare jIva jAya, te vAre sarva karmanA baMdharUpa je daLIyA sattAmAM rahyA che, te sarva teDI, bALI kSaya karI jAya che. te kAraNe jIvane mokSa purImAM baMdha nathI, mATe e nava tattvamAM badhe eka mekSatattvanuM ghara dIThuM nathI. 113 ziSyae nava tatvamAMthI dravyasiddha paramAtmAne zatrurUpa keTalA tatva che? Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurU-kaccazikArAtmAne zagurUSa pAMca tava pAmIe. IhAM siddhanuM dravya te kevalI che, kemake kevalImAMthI siddhapaNuM nipaje che, mATe dravyasiddha paramAtmA te kevalI jANavA. te kevalI bhagavAnane puNya-pApanA daLIyA ajIvarUpa anaMtA sattAmAM rahyA che, te AzravarUpa jANavA, eTale puNya, pApa, ajIva ane Azrava e cAra tatva thayA, ane e daLIye kevalIne bAMdhI rAkhyA che, te pAMcame baMdha thaye, teNe karI kevalI mokSapurImAM jatA rokANa che, e rIte dravyasiddha paramAtmAne pAMcatatva zagurUpa jANavA 114 ziSyae nava tattavamAMthI dravyasiddha paramAtmAne mitrarUpa keTalA tatva che? gurUA-dravyasiddha paramAtmAne mitrarUpa eka saMvarata jANavuM, je kAraNe dravyasiddha paramAtmA zukala dhyAnanA bIjAtrIjA pAyA vacce rahyA, saMvararUpa mitrane ghare vate che, eTale saMvararUpa mitre pAMca tatvanA daLIyA ajIvarU5 navA karmanA Azrava AvatA rokyA, eTale samabhirUDhanayane mate zukaladhyAnarUpa saMvarane ghare vate che, teNe karI navA kamarUpa AzravanA daLIyA AvatA rokANuM che, Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 87. e paramArtha jANave. mATe drazya sine eka saMvaratava mitrarUpa kahIe. 115 ziSyA-e nava tatvamAMthI dravyasiha paramAtmAne vANetararUpa keTalA tattva pAmIye? gurU dravyasiddha paramAtmAne vANetararUpa eka nirjarA tava jANIye, kemake jIvane saMsAramAM bhamatAM bhamatAM anaMtA pudgala parAvartana kAla gaye, teNe karI ghaNI AzAtanAe karma bAMdhyA, mATe kameM vIMTANe thake duHkha pAmate pAmate sakAma nirjarArUpa vANotara maLe, te vAre jIvane karmarUpa karaja thakI cheDA, ane anaMta catuSTayarUpa lakSmI pragaTa karI ApI, ane hajI zukaladhyAnanA bIjA-trIjA pAyA vacce rahyA, samaye samaye anaMtA karmanA thekaDA khapAve che, eTale aMte nija rArUpa vAtara, sarva kamarUpa karajathakI cheDAvI ane dravyasiddha paramAtmAne bhAvamokSapade pahoMcADaze. 116 ziSyA-e nava tatvamAMthI dravyasiddha para. mAtmAne ghararUpa keTalA tatva pAmIye ? gurU -e navatatvamAMthI dravyasiddha paramAtmAne ghara rUpa eka bhAvamakSa tatva jANye, tenuM draSTAMta batAvIe chIe - Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jema koI eka prANI karajathI vIMTANe hAya, ghaNe dukhI thatuM hoya, tevAre paradeza kamAvA nIkaLe, pachI aneka dezAvara pharate pharate dhana kamAI, upArjana karI karaja utArI dhana laI sukhI thaI pitAne ghare jaI bese, tema IhAM jIva anaMtA karmarUpa karajathI vIMTANe thake duHkha bhegavate bhegavate kAla sthitine ge karI nigada thakI bahAra nikaLe, pachI corAzI lAkha jIvanirUpa grAma tathA bhavapATaNarUpa nagaramAM bhamato bhamate keI eka avasare bhavasthitine vege karI puNyarUpa lAve sAce sahAyakArI thaye, tevAre teNe saMvararUpa mitrane ghare jIvane pahoMcADe, eTale saMvare pitAne mitra jANa hita ANane nirjarArUpa vAtara jIvane rAkhI Ape, teNe sarva karma rUpa karaja thakI jIvane choDAvavA mAMDe, ane pote bAraNuM bAMdhI rekI beThe, tevAre pAMce tavanA daLIyA ajIvarUpa navA karmanA Azrava AvatA rUMdhyA, e rIte aneka prakAre mahenata karI jIvane karmarUpa karaja thakI cheDA tethI anaMtajJAna, anaMtadarzana anaMtacAritra, anaMtavIrya, avyAbAdha, amUrtAi, sahajAnaMdI, pUrNa naMdI, ajara, amara, avinAzI Adi anaMta guNarUpa lakSmIne pragaTa karI, paramAnaMdasukhane vilAsI thaI bhAvamokSapada pratye jIva pAme, mATe e nava tattavamAM dravyasiddha paramAtmAne ghararUpa eka bhAvamokSa tatva jANavuM.. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 ziSyaH--e nava tattvamAMthI bhAvasiddha paramAtmAne ghararUpa keTalA tattva che ? gurU:--bhAvasiddha paramAtmAne ghara rUpa eka bhAvamAkSapurIrUpa tattva jANavuM. kAraNake bhAva mekSapurI lAkane aMte kahIce. tihAM janma nahi, jarA nahi, maraNa nahi, bhaya nahi, zeAka nahi, rAga nahi, pIDA nahi, nidrA nahi, AhAra nahi, nihAra nahi, zatru nahi, mitra nahi, rAjA nahi, cAkara nahi, zeTha nahi, senApati nahi, vAgheAtara nahi, khAvuM nahi, Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pIvuM nahi, evuM nahi, rahevuM nahi, levuM nahi, devuM nahi, hasavuM nahi, khelavuM nahi, ramavuM nahi, bhamavuM nahi, balavuM nahi, cAlavuM nahi, nADI nahi, nyAya nahi, rAta nahi, divasa nahi, mAyA nahi, mamatA nahi, rAga nahi, dveSa nahi, kaleza nahi, kajIye nahi, vAda nahi, vivAda nahi, bhaNavuM nahi, gaNavuM nahi, artha nahi, vicAra nahi, vrata nahi, paccakakhANa nahi, - gurU nahi, cele, nahi Adhi nahi, vyAdhi nahi, evA ajarAmara sthAnake anaMta paramAnaMda sukhane Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je vilAsa bhegavatA anaMta bhAvasiddha paramAtmA tiH svarUpe Apa Apane svabhAve anaMta sukha bhogave che. evuM sAMbhaLIne ziSya che ke je te sukha te zuM kahIye ? gurU -sukhanuM varNana karatA kevaLInA AukhA anaMta purA thaI jAya te paNa varNavyuM jAya nahi eTaluM che te paNa draSTAMte karI lezamAtra batAvuM chuM. gAthA suragaNuM sukha trihuM kAlanA, anaMtagaNuM te kIdhA anaMtava vazita karyA, te paNa sukha samIdhA 15 atha-sura=devatA te bhavanapati, jatiSI, vyaMtara, vaimAnika, navaraiveyaka, anuttaravimAna, sarvArthasiddha, e rIte je sarva devatAnA sukha tenA gaNu samUha te vihuMkAlanA= AgaLa Adirahita anaMte kALa game te kALamAM thaI gayelA sarva cAra nikAyanA anaMtA devatAnA mukha- tathA vartamAnakAle asaMkhyAtA devatA varte che, tenA sukha. tathA anAgatakALa te Avate cheDA rahita kAla, temAM thanArA anaMtA devatAnA sukha, e rIte traNe kALanA devatAnA sukha laIne bheLA. parIce, tene vaLI anaMta thavuM karIe, Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenA pAchA anaMtA varga karIye, vaLI anaMta vagita karIye, e rIte atItAdi kALa cheDA rahita che tenA sarve devatAnA sukha vargavagita karIne bheLI karIye te paNa siddhazilAe ajarAmara sthAnake bhAvasiddha paramAtmA je sukha bhegave che, tenA eka samayamAtranA sukhane tele te devatAnA sukha na Ave, e paramArtha jANa. 118 ziSyaH-siddhanA jIva caudame guNaThANe kathakI mUkANu, te vAre kiyA rahita eTale akriya thayA, tema chatAM sAtarAja leka uMcA lekane agrabhAge jaI rahyA, te kriyA kema karI ? gurUjema tuMbaDAne kacarAnA paTa lAgyA, eTale tuMbaDuM kacare karI lepaNuM thakuM bhAre thaIne pANImAM heThuM jaI bese, ane jyAre pANIe karI kacare dhovAI jAya, tevAre tarata uMcu caDI Ave, eTale kacaro jovA tevAre ADuM avaLuM-hevuM jaI zake nahi, ene UMce AvavAno svabhAva che, mATe uMcu Ave, tema jIvane paNa ATha karmarUpa kacarAnA paTa lAgyA che, eTale karmarUpa kacare karI lepaNe, te vAre bhAre thaIne saMsArarUpa samudramAM heThe beThe, te je vAre karmarUpa kacarA anubhava jJAnanA AdhAre kriyArUpa amRta kuMDamAM devAya, te vAre tuMbaDAnI pare tarata jIva uMce jaI lakane agrabhAge bese, paNa ADA-avaLe nIce jaI na zake, tuMbaDAnI pare tarata uce Ave. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ziSya -siddhanA jIvane kama kema lAgatA nathI? gurU -"ce calati te bakti eTale je jIvana calita svabhAva che, te ja jIva kameM karI baMdhAya che, temAM je jIvane zubhaciMtavanarUpa calita svabhAva che, te jIva, puNyane daLIye karI baMdhAya che, ane je jIvane azubhaciMtavanarUpa calita svabhAva che, te jIva, pApane daLIye karI baMdhAya che, eTale zubhAzubha pariNAmanI cIkAze jIvane kamanI dhULa cATe, paNa siddhabhagavAne zukaladhyAnarUpa agnie karI zubhAzubha pariNumanI cIkAza bALI nAkhI, tethI tene cIkAza vinA karmarUpa dhala ceTI na zake. - 120 ziSya -siddhanA sukhane svAda ke haze ? gurU-jemAM vratane svAda mATe nahi, khAre nahi, meLe nahi, tIkhe nahi, tamatame nahi, ko nahi, kaSAyele nahi, gaLe nahi, madhuro nahi, e rIte vratane svAda te je khAya te jANe, paNa meDha kahyo na jAya, ane e vrata vinA sarve vastu aTake, eTale vRta vinA sarve kheTuM jANavuM, tema siddhanA sukhane paNa je bhogave te ja jANe, paraMtu kevalI bhagavAnathI paNa. sukhe kahevAya nahi, ane e sukha vinA sarve sukha beTA, eTale vyartha jANavA. ( 121 ziSya -leke siddhi-siddhi kare che, te kayAM che? Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurU-je vAre AtmAnuM svarUpa sAdhavA uThayA, te vAre sAdhu kahevANu, ane kriyArUpa sAdhane karI je vAre Atmika svarUpa sAdhI rahyA eTale saMpUrNa kArya nipajyuM te vAre siddha kahevAyA, | mATe kAryanI siddhi te IhAM thaI tethI siddhi IhAM kahIye ane siddha te uMcA lekane agrabhAge che. 122 ziSya -leke mukti-mukti kare che te mukti kayAM che? gurUgati thakI je mukANe tene mukti kahIye, eTale cAra gatirUpa saMsArathI jIva mUkANe, tene mukti kahIye, te cAra gatine upajAvanAra karma thakI te jIva IhAM mUkAya che, tethI muktipada IhAM jANavuM, ane ahIMthI sAta rajaju dUra uMce siddhazilA upara te jIvane rahevAnuM ThekANuM che, kAraNake je vAre jIva, karma thakI haLavo thAya, te vAre uMce jAya, temaja karmo karIne bhAre thAya tevAre nIce jAya, e jIvane svabhAva ja che, paNa muktipada te hAM jANavuM. 123 ziSya --IhAthI uce jatA jIva, siddhazilA * ahIM graMthakAre sAdhudazAmAMthI siddhadazAe pahoMcavA mATe kiyArUpa sAdhananI madada khUba ja samajI vicArIne jaNAvI che. ekAMta jJAnavAdIo, zuSka adhyAtmavAdIo ke jJAnInI nizrA vinA nizcayanayanI vAto karanArAo mATe graMthakAranuM A vidhAna khUba ja madhyasthapaNe samajavA-vicAravAnI jarUra che. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara ja rokAI rahyo paNa tethI AgaLa uce kema gaye nahi? gurU -AgaLa alekamAM dharmAstikAyanuM sahAya nathI, tethI siddhazilAe ja rekANe, paNa uce gaye nahiM, e paramArtha jANa. 124 ziSya --le ke makSa-mekSa kare che te mekSapada kayAM che? gurU - rAga-dveSa ane mehane kSaya karyo tenuM nAma dravyomekSa kahIye, kemake rAga, dveSa ane mahine kSaya te bArame guNaThANe karyo ane terame guNaThANe dravya mekSapada pAmI cU, mATe bArame guNaThANe mehanIya karmarUpa rAga-dveSa-ajJAna apAvI, terame guNaThANe deze uNa pUrvakeTi sudhI vicare te dravyamakSa jANave, ane sakala karma thakI mukANuM te bhAvamekSa jANu, ane te sakala karmathakI jIva IhAM mukAya che, mATe bhAvamokSapada te IhAM che ane bhAvabhekSapadane pAmelA AtmAone rahevAnuM sthala mokSapurI te lekane aMte che e paramArtha jANo. 125 ziSya --siddhano mokSapurImAM dharma che ke dhama nathI ? garUka-siddha bhagavAna vyavahAra dharmakaraNIrUpa je dharma che te te IhAM mUkI gayA, eTale vyavahAra dharmakaraNarUpa dhathakI te siddha rahita che, ane sattAgata jJAna-darzana Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAritra-vIya-avyAbAdha-amUrti-agurulaghu Adi anaMte dhama siddhane pragaTa thayo che, teNe karI siddha paramAtmA anaMtuM sukha bhogave che, mATe nizcayathakI siddha dharma sahita che, ane vyavahAra karaNathI rahita che, e paramArtha che. e rIte nava tattava saMbaMdhI svarUpa sAmAnya prakAre jANavuM. 126 ziSyae nava tattavamAMthI lipta svabhAvamAM keTalA tattva pAmIye? gura-lipta svabhAva pahele guNaThANe mithyAtavI jIvane jANu. temAM cha tatva pAmIe. kAraNake RjusUvanayane mate zubhAzubha vikArarUpa ciMtanamAM je vAre kaI jIvanuM mana pravate, te vAre zubhAzubha eTale puNya-pApa upAje eTale puNya-pApamAM jIva lapANe, tene pahele guNaThANe lipta savabhAva jANe. temAM cha tatva pAmIye, eka te svabhAva te jIvane pitAne jANe, mATe eka te jIvatatva ane zubhAzubha puNya-pApa e traNa tattava thayA, te puNya-pApanA daLIyA te cothuM ajIvatatva, e AzravarUpa jANavA, te pAMcamuM Azravatava tathA e daLIye jIva baMdhAya che te chaThuM baMdha tatva jANavuM. 127 ziSya -e nava tatvamAMthI azubha prakAre lipta svabhAvamAM keTalA tatva pAmIye? Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurU -gajuya nayane mate azubha prakAre lipta svabhAva pahele guNaThANe mithyAtvI jIvane jANu, temAM pAMca tatva pAmIye. eka te svabhAva jIvane te jIva tattva, bIjuM azubha pApa tatva, e pApanA daLIyA te trIjuM ajIva tattva, ane e daLIyA AzravarUpa jANavA te ceNuM Azrava tattva, ane A daLIye jIva baMdhANe, eTale pAMcamuM baMdha tatva, jANavuM. 128 ziSya--e nava tattavamAMthI zubha prakAre lipta svabhAvamAM keTalA tattva pAmIye? gurU-jusUvayanane mate zubha prakAre lisa svabhAva pahele guNaThANe mithyAtvI jIvane jANu, temAM pAMca tatva pAmIye, eka te jIvane svabhAva te jIvatatva, bIjuM zubhaprakAra te puNyatatva, trIjuM puNyanA daLIyA te avarUpa che mATe trIjuM ajIva tatva, e AzravarUpa jANavA, mATe zuM Azrava tatva ane e daLIye jIva baMdhANe che, te pAMcamuM baMdhatatva jANavuM. 129 ziSya -e nava tatvamAMthI alipta svabhAvamAM keTalA tatva pAmIye? puNya bAMdhavAnI IcchAthI ahIM puNyane heya koTimAM gaNAvyuM che, te pApAnubaMdhI puNya jANavuM, paNa nija rA Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhie karAtI kriyAthI baMdhAtA (puNyAnubaMdhI puNya te vAMchanIya bane che, sahajabhAve jJAnInI nizrAe niSThApUrvaka karAtI kriyAthI nija rAgya bhUmikA na jANuM hAtha tyAM sudhI puNya baMdhAI jAya te te anicchApaNAthI. vizeSa A vAta gurugamathI samajavI. gurU-je prANa puNya-pAparUpa karmanI aMtaraMga vAMchA thakI rahita eka mehamadanI vAMchAye aneka prakAranI kriyA kare che, te jIvane alipta svabhAva jANo. te zabda nayane mate te the guNaThANe samakitIthI mAMDI pAMcame guNaThANe dezavirati jIva, tathA cha-sAtame guNaThANe sAdhu munirAja athavA samabhirUdana yAvata chatmastha avasthA jyAM sudhI kevaLajJAna nathI upanyuM tihAM sudhI alipta svabhAva jANe, temAM ATha tatva pAmI. eka te jIva tathA sattAe puNya-pApanA daLIyA ajIva rUpa anaMtA rahyA che, te Azrava rUpa jANavA, eTale pAMca tatva thayA, ane e daLIye jIva baMdhANe che, te chaThuM baMdha tatva, tathA jIva-avarUpa svasattAparasattAnI vaheMcaNa karI jIva svabhAvamAM rahe, eTalIvAra saMvara kahIye, ane saMvaramAM jIva rahe, eTalIvAra samaye samaye anaMtA karmonI nirbhara kare, e rIte zabda ane samabhirUDha nayane mate alipta savabhAvamAM ATha tatva jANavA, Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 ekalA samabhirUDhanayane mate tA kevalI bhagavAnane alipta svabhAva kahIye, temAM AgaLa kahyA te rIte nave tattva pAmIe, tathA eva bhUta nayane mate siddha bhagavAnlAkane ate virAjamAna che, tene alipta svabhAva kahIe, temAM AgaLa kahyA te rIte traNa tattva pAmIe. 130 ziSyaH--dravyathakI SaDAvazyakanuM svarUpa zuM ? gurU:--AtmajAgRtinA upayAga ke jJAnInI nizrA vinA kulAcAre puNyarUpa phaLanI vAMchArUpa pariNAme,1 sAmAyika 2 catuvizatistava, 3 vaMdanaka, 4 pratikramaNa, 5 kAryAtmaga, 6 pratyAkhyAna, e SaDAvazyakarUpa je karaNI karavI te dravyathakI SaDU Avazyaka rUpa karaNI jANavI. 131 ziSyaH--nava tattvamAMthI dravya sAmAyikamAM keTalA tattva pAmIe ? gurU--RjIsUtra nayane mate dravya sAmAyika pahele guNuThANe jIvane kahIye, temAM pAMca tattva pAmIye. je kAraNe mana, vacana, kAyAe karI ekacitta vairAgya bhAvanA sahita sAmAyika kare che, pazu aMtaraMga AtmajAgRti rUpa jJAnInI AjJA sApekSa rIte ke jJAnInI nizrAmAM rahevArUpe vatA nathI ane puNyarUpa phaLanI vAMchAe tenA pariNAma varte che, mATe e jIvane dravya sAmAyika, puNyarUpa zukama'nu' hetu jANavuM, temAM pAMca tattva, pAmIye, eka Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 te tene jIva, che jIva tatva, bIjuM zubhakarma te puNya tattva, trIjuM puNyanA daLIyA te ajIva tatva, e AzravarUpa che te Azravatatva, pAMcamuM e daLIye jIva baMdhANe te baMdha tatva, e rIte nava tattvamAMthI dravya sAmAyikamAM pAMca tattva pAmIye. 132 ziSyae nava titvamAMthI dravyacaturviza- stavamAM keTalA tava pAmIye? gurUA-dravya caturvizatistavamAM ATha tattva pAmIye. je kAraNe Avate kALe vIza jina thaze, te vItarAga deve kahyA che, tenA bhava zarIra AzrayI dravya cauvisa kahIe, eTale keI jIva samakti bhAve vartatA haze, paraMtu hamaNAM temanI sevA, stuti, bhakti, pUjA pramukha je karIe te naigamanayane mate vartamAne pitAnA bhAvathI AvatA kALanI dravyanI gaSaNa jANavI, mATe temAM samakitI jIvanI peThe ATha tatva kahIye. 133 ziSyae nava tattavamAMthI dravyavaMdanamAM keTalA tattva pAmIye ? - gurU-vyavahAranayane mate je vIrA zAlavInI pare vaMdanA kare te eka tattva pAmIye, ane jusUtra nayane mate dravyavaMdana kare te pAMca tatva pAmIye. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 kAraNa ke vaMdana eTale kRtikarmAdi gurUvaMdana jANavuM, tihAM je vI zAlavIe vaMdanA karI, tene taramAM puNya-pAparUpa phUlanI vAMchA na hatI, eka phaikta kRSNa vAsudevanu mana rIjhavavA sArU vaMdanA karI hatI, mATe teNe puNyarUpa mULa upAjyuM nathI tethI temAM te eka jIvatattva pAmIye. tathA vyavahAranayane mate aMtaraMga rAga sahita, bhakti sahita vidhipUrvaka vaMdanA kare che, paNa aMtaraga upayAganI jAgRti ke jJAnInI nizrA vinA svaccha Mda rIte tathA kamani rAnA dhyeya vinA mhAM joI TIluM karavAnI jema athavA kulAcAre aMtaraMga puNyarUpa IMdriya sukhanI vAMchAe vAMde che, temAM pAMca tattva pAmIce. eka tA tenA jIva ane RjIsUtranayane mate dravyavaMdana karatAM zubha phaLa upAyu te khIjuM zubha puNya, trIjI puNyanAM daLIyA te ajIva, e AzravarUpa jANavA. te ceAthu Azrava tathA e DhaLIye jIva khaMdhANuA; te pAMcamA adha. e rIte dravyavadanamAM pAMca tattva che. 134 ziSyaH--e nava tattvamAMthI dravya prati kramaNamAM keTalA tattva pAmIye? gurU --e dravya pratikramaNa nAme Avazyaka che, te RnusUtra nayane mate pahele guNuThANe kahIye, temAM pAMca tattva pAmIye. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 eTale je pApa thakI nivartavuM tenuM nAma pratikramaNa che, tihAM mana, vacana ane kAyAe ekAgracitta pratikramaNa kare che, paNa jJAnInI AjJAsApekSapaNe Atma jAgRtinA upaga vinA ke karmakSayanA lakSya vinA koI jIva pApa thakI nivate mATe dravya pratikramaNa te zubha phalAdi puNya hetu jANavuM, temAM AgaLa kahyA te rIte pAMca tatva jANavA. 135 ziSya -enavatatvamAMthI dravyathakI kAryotsarga rUpa AvazyakamAM keTalA tatva pAmIye? gurU -RjusUtranayane mate dravya kAryotsarga pahele guNaThANe mithyAtvadazAe heya, kAraNa ke tatva-ataravanI jJAnInI AjJAsApekSa pratIti karyA vinA kaThinapaNuM AdarI aneka vaMza, mazaka, vAgha, siMha, rIMcha, ziyAla, sapa Adika tiryaMca jIvana tathA manuSyanA ane devatAnA karelA upasarga sahana kare che, AtmajJAna vinA eka citta dharyapaNuM AdarIne kAryotsarga kare che, tathApi te kaSTa puNyabaMdha rUpa zubhaphaLanuM hetu jANavuM, paNa jJAnInI AjJAnA lakSya vine Atmapradeza thakI kama AvaraNa TaLe nahi, mAtra zubha eTale puNyaphaLa upAje, mATe temAM jIva, puNya, ajIva, Azrava ane baMdha e pAMca tatva pAmI. 136 ziSyae nava tattavamAMthI dravya pratyAkhyAnarUpa AvazyakamAM keTalA tatva pAmIe? gurU-dravya pratyAkhyAna pahele guNaThANe mithyAtva dazA jANIye, kAraNake jJAnInI maryAdA pramANe IcchAne rAdha karyA Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinA je jIva, vrata pazcakakhANa kare che, te niyamathI annatI jANavA. eTale e sarve pUrvabhavanA aMtasaya karmane udaya jANave. mATe e kaSTarUpa puNya phalahetu jANavuM, paNa jJAnInI AjJA pramANe nija rAnuM hetu nahi, mATe emAM paNa AgaLa kahayA te rIte pAMca tatva jANavA. ' have dravya thakI e cha Avazyaka rUpa karaNI karavI, tenuM phala vizeSa rIte nayanI yuktiye karI cheDAmAM samajAve che. - tihAM vyavahAranayane mate uparathI paDAvazyakarUpa karaNa vidhi sahita bhalI rIte kare che, ane AjusUtranayane mate aMtaraMga pariNAma leka dekhADavArUpa yazaH kItinI vAMchIye athavA keInuM mana rIjhavavA rU5 bhaluM manAvavAnI vAMchAye kare, te jIvanI mahenata vIrA zAlavInI pare nirjarArthe jANavI, eTale RjusUtra nayane mate jenA aMtaraMga pariNAma vIrA zAlavInI pare keInuM mana manAvavAdika phaLanI vachArUpa che, te ja phala pratye te te vakhate pAme, paraMtu e pariNAma parabhave puNyarupa phala hetu paNa nahi jANa. vaLI kaI jIva vyavahAranayane mate uparathakI paDAvazyaka ru5 karaNI vidhi sahita bhalI kare che, ane RjusUtranayane mate lekene ThagavArUpa, dhana haravArUpa athavA ghAta, dago karavA 5 udAI rAjAne mAranAranI pare aMtaraMga pariNAma vate che, athavA strI Adikane pitAnI caturAI rekhADI viSaya sukhA pariNAma varte che. eTale vayavahAra Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 nayane mate kriyA te ghaNI ruDI kare che, paNa RjusUtranayane mate aMtaraMga pariNAma mAThA vate che te mATe te jIva, pApakarma rUpa phala pratye upAje che e paramArtha jANa. vaLI koI jIva vyavahAranayane mate uparathI paDAvazyaka rUpa karaNa vidhi sahita bhalI rIte kare che, ane RjusUtra nayane mate aMtaraMga vairAgya sahita udAsI pariNAme naraka nidanA duHkhathakI bIte sukhanI lAlace parabhave puNya rUpa phaLanI vAMchAru pariNAma vate che, te jIva RjusUtranayane mate zubha phaLarUpa puNyanA daLIyA upAje che, ane kamarUpa nirjarA te je vAre zabdanayane mate karazuM kare te vAre thAya, tenuM svarupa AgaLa dekhADazuM, mATe vivekI puruSe sarva ThekANe nayanuM svarUpa vicArI cittamAM samajaNa utArI pachI kAma karavuM. 137 ziSyA- bhAvathakI paDAvazyakanuM svarUpa zuM kahIye? gurU - zabdanayane mate jJAnInI AjJA pramANe AtmajAgRtinA upayogarUpa pariNAme karma nijArAnA lakSya sahita A bhavanI tathA parabhavanI vAMchA rahita tathA yazakIti, mAna, zobhA ane pUjAnI vAMchA tajIne eka pitAnA AtmAne nirAvaraNa karavArUpa pariNAme sAmAyika, cauvisalya, vaMdana, pratikramaNa, kAussagya ane paccakakhANarUpa karaNI kare, tene bhAvathakI SaDAvazyakarUpa karaNI jANavI. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 138 ziSyaH--bhAvathakI SaDAvazyakarUpa karaNI karavI, tenA hetu zuM kahIye ? gurU:--prathama sAmAyika levu pachI SaDAvazyakarUpa karaNI karavI, jema milana kapaDA upara ra'ga caDhAvavAthI te kapaDAnI kiMmata ghaTe, mATe mela TALI, kapaDu' ujaLuM karI pachI raMga caDAve, te tenI kiMmata ghaNI vadhe, tema IMhAM jIva paNa saMsAramAM Atta-raudrarUpa pariNAme karI tathA gamanAgamana karatAM aneka prakAre jIvanI virAdhanArUpa pApe karI malina thayA, mATe te pApa AleAyA vinA malinapaNe vratarUpa raMga lagAve, teA te na zeAle, te kAraNe prathama iriyAvahi paDise. eTale eke driya, eiMdriya, taiiMdriya, cauridriya, ane paMcadriya pramukha jIvanA (563) bheda thAya. te AvI rIte HekendriyanA khAvIza, eiMdriyanA e, teidriyanA e, cauridriyanA e, maLI aThThAvIza thayA, tathA paMce driyamAM nArakInA sAta paryAptA ane sAta aparyAptA maLI cauda bheda, tathA devatAnA navANuM paryAptA ane navANu aparyAptA maLI ekasA ne aThThANu le, tathA tiya canA vIza bheda, -: tathA manuSyanA ekasAeka gabha ja paryAptA, ekase eka gala`ja aparyAptA, ane ekasoeka sa'mUrcchima aparyAptA maLI traNase ne traNa le, Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e sarva maLI ekaThA karIye tevAre (pa63) yAya. tene abhihayA variyA pramukha daza guNA karIye, tevAre (563410=5630) thAya, temAM keTalAeka rAge karI haNyA, keTalAeka ke karI haNyA eTale rAga-dveSe bamaNA karatA (563042=1120) thAya, te vaLI mana, vacana ane kAyAye karI triguNA karatAM (1126047=33780) thAya, vaLI karatAM, karAvatAM ane anumodatAM pApa lAgyuM hoya tethI traNa guNa karatAM (3378043=101340) bheda thAya, vaLI atIta, anAgata ane vartamAna kALe je pApa lAgyuM hoya, mATe traNa guNa karatAM (18134043=30420) thAya, te arihaMtanI sAkhe, siddhanI sAkhe, sAdhunI sAkhe, devanI sAkhe, gurUnI sAkhe ane pitAnA AtmAnI sAbe, e rIte chanI sAkhe micchA mi dukkaDa detAM thatAM cha guNa karIye te vAre (3042046=1824120) thAya, e rIte micchA mi dukkaDa detAM aImuttA munine kevaLajJAna upanyuM. te mATe manazuddha prathama iriyAvahI paDikamavI, tene artha vicArI aDhAra lAkha vIza hajAra ekasavIza -bhedanA lakSya pUrvaka micchA mi dukkaDaM devA. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 pachI tenI AleyaNAne eka logassa. (ca dezuM nimalayarA) sudhIne kAussagna kare upara ekalogasa (saMpUrNa pragaTa kahe. e rIte pApathakI rahita zuddha, nirmaLa thaI pachI sAmAyika muhapattI paDilehI be Adeza mAMgI nava0 gaNI IcchakArI bhagavana belI "karemi bhaMte" uccaravuM te vatarupa raMga lagADe. A rIte pAparupa mala TAnyA vinA vratarUpa raMga zeze nahi, te kAraNe prathama IriyAvahi paDikamavI, pachI cAra thAyathI deva vAMdavA, pachI gurune Adeza mAgI kimaNuM kAvavuM, te vAra pachI SaDAvazyakarUpa karaNI karavI te AvI rIte - tihAM prathama sAmAyika Avazyaka karavuM, tene artha kahe che. sama=samatA, tene Aya=lAbha tene sAmAyika kahIye. te avazya karavuM. mATe te Avazyaka kahIye. e pachI te samatA je paramasukhanA nidhAna tene lAbha zrI RSabhAdika vIza tIrthakarane thaye, tethI samatAnA nidhAna, paropakArI, jagadguru, jagatrayanA jIvane upakAra karanAra, parama sukhanA dAtAra, evA covIza tIrthakaranuM dhyAna karIye, je thakI saMsArane pAra pAmIye, e bIjuM cauvisalya nAme Avazyaka. te vAra pachI e covIza tIrthakaranA oLakhAvanAra dika zrI AcArya bhagavAna chatrI-puNe karI virAjamAna, Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 paramapakArI tene upakAra saMbhArIne vidhipUrvaka harSa sahita tene vaMdanA karavI, te trIjuM vaMdana Avazyaka jANavuM, e vaMdana zA mATe karavuM? te kahe che-AgaLa pApa AlecIne pApa thakI nivartavuM che mATe vinItapaNe naramAza guNa vinA kaI jIva pApa thakI nivatI zake nahi, te mATe vaMdanA karavI. pachI gurvAdika pAsethI pratikramaNa nAmaka Avazyaka karavA Adeza mAgave, eTale pApathI nivartavuM, tenuM nAma pratikramaNa che. te pApa thakI nivartavAne arthe sAdhu te Adeza mAgI pagAma sijajAe. (zramaNusUtra) kahI pApa Ave, ane zrAvaka vratarUpa aticArane vadita sUtra belI Ave. e rIte pApa AlecI pApa thakI rahita zuddha, nirmaLa bhAjananI pare thaye thake vaLI kAMI thoDuMeka paNa pApa rahyuM hoya te mATe "Ayaria uvajhAe" pramukha traNa gAthA kahI sarva jIvane khamAve. e cothuM pratikramaNa Avazyaka. e rIte pApa thakI rahita je vAre AtmarUpa bhAjana khAlI thAya, te vAre tene jJAna, darzana ane AritrarUpa guNe karI pUravuM (bharavuM) joIe, tene mATe pAMcamuM Avazyaka karavuM. te AvI rIte - prathama cAritranuM ArAdhana karavA sAruM "karemi bhaMte" kahI pachI be legasane (kuLiH maDhA) kAusagya Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 109 karo, pachI upara eka pragaTa legasasa kahe, eTale e cAritranuM ArAdhana jANavuM. pachI dazananuM ArAdhana karavA nimitte " savaloe arihaMta ceIthANuM eTale sarvalokane viSe jeTalA zrI arihaMtanA caitya che, tene vAMdavA-pUjavAnA lakSyathI eka legassane kAussagna kare, eTale e darzananuM ArAdhana jANavuM. pachI jJAnanuM ArAdhana karavA nimitte "pukharavaradIvaDe" kahI eka logassane kAusagga kare eTale jJAnanuM ArAdhana jANavuM. e rIte jJAna, darzana ane cAritranA ArAdhanarUpa kAusagga karI jJAna, darzana ane cAritrarUpa guNe karI AtmarUpa bhAjanane pUravuM. - kAraNa ke AgaLa pApanI AlocanA karI pApa thakI rahita AtmarUpa bhAjana khAlI thayuM che, mATe IhAM pAMcamA AvazyakamAM jJAna, darzana ane cAritrarUpa guNe karI pUravuM, tathA uttama kAryamAM sadA vidanane saMbhava rahe che, tethI nirvidhanapaNe ArAdhanA thAya, te mATe samyagadaSTi denA smaraNarUpe mRtadevatAne kAusagga kare. pachI je kSetra devatAnA AzrayataLe dharmArAdhana thaI rahyuM che, AsaryA che te kSetradevanA maraNarUpa kAussagna. - A rIte jJAna, darzana cAritranuM sAdhana ane te nirvitapaNe thAya e mATe samyadevenuM smaraNa e rIte e pAMcamu kAusagga nAme Avazyaka jANavuM. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 e rIte AtmarUpa "bhAjana te jJAna, darzana ane cAritrarUpa guNe karI saMpUrNa bharANuM eTale have pharI pAchuM pApa na karavAnA niyama sArU chaThThA Avazyakane viSe cAra prakAranA AhAranA paccakakhANa karavA mATe nakArasI, pirisi, ekAsaNuM, AyaMbila, upavAsa, chaThTha, aThThama, aThThAI, mAsakhamaNa, pAsakhamaNa, chamAsI, varasI athavA yAjajIva, ItyAdika pitAnI zakti mAphaka cAra AhAra rUpa pApa na karavAnA paccaphakhANa karavA, e chaThTha pacakhANa Avazyaka jANavuM. e rIte e cha AvazyakanuM svarUpa jANI vivekI purUSa, hRdayamAM dhArI, nitya pratye ubhaya TaMka karatAM thakA jIva alpakALamAM karma rahita thaI siddhipada vare pAme. ema zabdanayane mate e sAmAnya prakAre bhAvathakI SaDAvazyakanuM svarUpa jANavuM. 139 ziSya -e nava tattvamAMthI bhAvasAmAyikamAM keTalA tatva pAmIye? gurU:--zrIbhagavatIsUtramAM "AyA khaluM sAmAIyaM ? e AlAve sAmAyikane artha svarUpa ramaNatAne karyo che, eTale jeTalIvAra je svarUpamAM rahevuM, teTalIvAra sAmAyikane lAbha jANa. tethI zabdanayane mate cethA guNaThANavALA samakitI ane pAMcamA guNaThANAvALA dezaviratizrAvaka, tathA chaThThAsAtamA guNaThANAvALA munirAjane sAmAyika jANavuM. temAM ATha tatva pAmIye. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 samabhirUDha nayane mate kevalI bhagavAnane sAmAyika jANavuM, temAM nava tattva pAmIye. tathA eva bhUtanayane mate siddha bhagavAnane sAmAcika jANavu temAM traNa tattva pAmIce. e rIte bhAva sAmAyikanA svarUpanA paramA jANavA. 140 ziSyaH--e nava tattvamAMthI bhAva catuvi zatistavamAM keTalA tattva pAmIye? gurU:--eva'bhutanayane mate hamaNAM RSabhAdi cAvIza tIthakara bhAvanikSepe siddhakSetramAM virAjamAna varte che, tene bhAva catuvi zatistava kahIye. eTale hamaNAM emanI sevA, bhakti, stuti, pUjAdi karIye chIe. te naigamanayane mate vata mAne peAtAnA bhAvathI gayA kALanA bhAvanI, gaveSaNA jANavI, e siddhamAM varte che, mATe temAM AgaLa kahyA te rIte traNa tattva pAmIye. 141 ziSyaH- e navatattvamAMthI bhAvavaMdyana AvazyakamAM keTalA tattva pAmIye ? gurU:- zrIvItarAganI AjJA pALanAra, zuddhamA nA prarUpaka, AtmatattvanA rasIyA, maiAkSAbhilASIpaNe peAtAnA AtmAnu sAdhana kare che, evA gurU Adika AcAya bhagavAne kRtikarmAdika eTale dvAdazAvatA vaMdana, vidhipUrvaka karavu, paraMtu A bhava tathA parabhavanI vAMchArahita; mAna . Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 ahaMkAra gALI, yazakIrtinI vAMchA rahita, eka pitAnA AtmAne karmathakI mUkAvavA nimitta kare, te mATe lAbha upArjana kare ukata ca tisthayarattasammatta, khAI samI tathA vaMdaNueNu vihiNA, baddha ca dasArasIheNuM nA athazrI kRSNa vAsudeve vidhipUrvaka eka sAthe aMtaraMga rAga sahita vaMdanA karatAM tIrthakara netra upAryuM ane kSAyika samyaktva pAmyA, tathA sAtamI narakane cegya azAtAnA daLIyA ekaThA meLavyA hatA, temAMthI cAra narakanI azAtAnA daLIyA dUra karyA mATe bhAvavaMdana AvazyakamAM AgaLa kahyA te rIte ATha tatva jANavA. 142 ziSyae navatatvamAMthI bhAvapratikamaNamAM keTalA tatva pAmI che? gurU -zabdanayane mate pApathakI nivartavuM tene pratikamaNa kahIe. - tihAM divasanuM pApa lAgyuM hoya te sAMjanA pratikamaNathI niva, ane rAtrinuM pApa lAgyuM hoya, te prabhAtanA pratikramaNathI nivate tathA paMdara divasanuM pApa lAgyuM hoya, te pAkSika pratikramaNathI niva, ane cAra mAsanuM pApa lAgyuM hoya, te caumAsI pratikramaNathI nivate, tathA bAra mAsanuM pApa lAgyuM hoya, te saMvacharInA pratikamaNathI nivate. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 e rIte pratikramaNa karavA thakI pAma nite kharU, . paraMtu te kAne nivate ? ke je aMtaraMga sattAgate rahela vastudhama ne nirAvaraNapaNe pragaTa karavAne arthe pratikramaNa kare che, te prANI pApathakI nivarte che, paraMtu jJAnInI nizrA vinA pApa TaLe nahi, mATe evI AleyaNA sahita je pratikramaNa karavuM, te te dezivarita pAMcamA guNuThANAvALA zrAvaka tathA chaThThuM -sAtame guNuThANe vanArA sAdhu munirAja tene uce Avyu che, mATe temAM pUrve kahyA te rIte ATha tattva pAmIye. 143 ziSyaH--e nava tattvamAMthI bhAva kAceAtsaga mAM keTalA tattva pAmIye ? gurU:--je zakhsa nayane mate jAte jANapaNA sahita bAhya thakI tA merUnI para nizcalapaNe thaI ne duSTa jIva je vAgha, siMhaiM, ziyALa, rIMcha ane sarpAdika tiya canA karelA upasarga tathA devatA ane manuSyanA karelA upasarga jevA ke chaMdana, bhedana, tADana, tanAdika tathA krUravacana, kaDavA vacanarUpa aneka prakAranA upasaga thAya, paNa samatA rase bhInA evA je munirAja, te nizcalitapaNe varte, paraMtu kApa kare nahiM, ane a MtaraMga thakI tAjJAnInI vacanAnI jAgRti varte sva-paranI vaheMcaNu sAthe aDAlapaNe lakSyanI jAgRtimAM maLe te prANImATI nija rA kare. tene bhAva kAryaMtsaga kahIye, temAM ATha tattva pAmIye. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 144 ziSyaH--e nava tattvamAMthI bhAva pratyAkhyAna AvazyakamAM keTalA tattva pAmIye. gurU:--zabdanayane mate prANI IcchA nirAdhapaNe je je vastunA bhAva pratyAkhyAna kare che, te prANI meAkSanagara najIka jAya che. eTale A bhavane vize yazaHkIti, mAna, zAlA, tathA iMdriyasukhanI lAlacathakI rahita nirIhapaNe temaja parabhavanI IcchA je devatA, cakravatI, vAsudeva tathA iMdrAdikanI RddhinI vAMchA thakI rahita thakA jJAnInI AjJA pramANe gurUnizrAe peAtAnA AtmAne nirAvaraNa karavAnA eka lakSyathI je je paccakkhANa kare che te bhAvapacca kSANu Avazyaka kahIye. temAM AgaLa kahyA te rIte ATha tattva pAmIye. e rIte bhAva thakI SaDAvazyakanuM svarUpa sakSepamAtra kahyuM. 145 ziSyaH--e nava tattvamAMthI ramaNika tattva keTalA pAmIye ?, gurU:--e nava tattvamAM aneka nayanI apekSAe karI eka jIvatattva ramaNika jANavu. kemake negama ane sagraha e e nayane mate pANiAmika bhAve karI sava` jIva pAtanA svarUpamAM ramaNika jANavA. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 vyavahAra karI te jIvane avarUpa pudgalamAM ramaNikapaNuM jANavuM, tathA trIju satra nayane mate jIvane zubhAzubharUpa pariNAme karI puNya ane pAparUpa AzravamAM ramaNikapaNuM jANavuM. tathA zabda ane sAmabhirUDha e be nayane mate te jIvane saMvara ane nirjarA e be tattvamAM ramaNikapaNuM jANavuM. tathA ekalA samabhirUdanayane mate je vAre jIve ghAtIkama khapAvI, jJAnAdi anaMta catuSTaya lakSmI pragaTa karI, te vAre ene dravyamokSapadamAM ramaNikapaNuM jANavuM e rIte e nava tatvamAM ramaNikapaNuM eka jIvatatvane jANavuM, paNa je prANIne ISTadeva tathA gurukRpA thakI jJAnIenI AjJAnusAra sApekSapaNe naya-nikSepAnI kaLA prApta thaI haze, te prANIne e praznone artha vicAratAM ghaNI rIjha upajaze, mATe naya, nikSepA, dravya, bhAva, nizcaya - vyavahAranuM jANapaNuM gurUgamathI naya sApekSapaNe vizeSa rIte karavuM, eTale samakitarUpa ratnanI pratIti thAya.' 146 ziSya -e nava tatvamAMthI azubha prakAre ramaNika svabhAvamAM keTalA tatva pAmIye? gurU - ga sUtranayane mate azubha prakAra ramaNika svabhAvamAM pAMca tatva pAmIye, te kahe che - Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 11 eka te ramaNika te jIva ane azubha te pApa. tathA e pApanA daLIyA ajIva te AzravadhUta jANavA ane e daLIye jIva baMdhAya che. | mATe jIva, pApa, ajIva, Azrava ane baMdha e pAMca azubha ramaNika tatva pAmIye. 147 ziSyae nava tatvamAMthI zubha prakAre ramaNika svabhAvamAM keTalA tatva pAmIye. gurU-bAjusUtranayane mane pahele guNaThANe zubha ramaNika svabhAva hoya, temAM pAMca tatva pAmIye. eka te ramaNika jIva pite, bIjuM zubhapuNya, te puNyanA daLIyAM ajIva che, te AzravarUpa jANavA; ane e daLIye jIva baMdhAya che, te baMdhatattava thayuM. eTale jIva, puNya, ajIva, Azrava ane baMdha e pAMca zubha ramaNika tatva thayA. 148 ziSyae nava tatvamAMthI zuddha prakAre ramaNika svabhAvamAM keTalA tattva pAmIye ? gurUA-zabda ane samabhirUDhanayane mate cethA guNaThANAthI thAvat teramA ane caudamAM guNaThANA paryata jIvane zuddha prakAre ramaNika dazA jANavI. temAM ATha tatva ane nava tatva pAmIye. eTale zubha puNyanA daLIyA ane azubha pApanA daLIyA te mAMhe jIva lepANe che, arthAt e zubhAzubha Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krama rUpa kacarAmAM jIva lepANeA che, paNa tihAM thakI zuddhinA karanArA eka savara ane niza e e tattva jANavA. eTale zabda ane samabhirUDha nayane mate samakitabhAve cAthA guNuThANA thakI mAMDIne yAvat agyAramA ane bAramA guNuThANA lage je jIva varte che. temAM pUrve' kahyA te rIte ATha tattva pAmIye. eka tA jIva ane sattAe puNya-pApanA daLIyA ajIvarUpa anaMtA rahyA che, te AzravarUpa jANavA, tathA e daLIye jIva badhANA che. eTale jIva, puNya, pApa, ajIva, Azrava, ane madha e cha tattva thayA tathA jIva--ajIvarUpa sva-paranI vaheMcaNu karI jihAM sudhI jIva svarUpamAM rahe, tihAM sudhI saMvara kahIe ane jihAM sudhI saMvaramAM jIva rahe, tihAM sudhI samaye samaye anatI nija rA kare, e rIte pUrvokta cha tattvamAM saMvara tathA nirjarA bheLavIe, te vAre AThe AThe tattva pAmIye. samabhirUddha nayane mate terame guNuThANe zuddha prakAre ramaNikapaNu kevalI bhagavAnane jANavuM, temAM pUrvokta ATha ATha tattvanI sAthe kevaLajJAna pAmyA, eTale dravya mAkSapada pAmyA te navamuM kahevu. 149 ziSyaH--e nava tavamAMthI nizcayathakI ramaNika svabhAvamAM keTalA tattva pAmIye ? Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 gurU evaMbhUta nayane mate nizcaya thakI ramaNika svabhAvamAM traNa tatva pAmIe, kemake nizcaya thakI ramaNikapaNuM te mokSapurImAM siddhanA jIvane che, temAM te eka siddhane jIva te jIvatatva ane yathAkhyAta cAritrarUpa guNe karI pitAnA svabhAvamAM ramaNa kare che, te bIjuM saMvaratattva jANavuM. tathA trIjuM bhAva mokSapada pAmyA che, te trIjuM mokSatA jANavuM. 150 ziSyae nava tatvamAMthI dhyAtArUpa keTalA tatva pAmIye? gurUe nava tatvamAMthI dhyAtArUpa eka jIvatatva jI' ke koI jIva , vikathI, pariNAma kAraNake kaI jIva jusUtranayane mate krodha, mAna, mAyA, lobha, viSaya, kaSAya, nidrA, vikathA, hAsya, vineda, niMdA ane IrSyA, e Adi aneka prakAre azubha pariNAme karI naraka ane tiryaMca gatinA duHkhane dhyAve che, vaLI keI eka jIva te RjusUtranayane mate dAna, zIla, tapa, bhAvanA, pUjA, prabhAvanA, saMghabhakti, gurUbhakti, upakArabuddhi, e Adi aneka prakAre zubha pariNAme karI manuSyagati tathA devagatinA sukhane dhyAve che. tathA koI jIva te vaLI samabhirUDhanayane mate zuddha pariNAme karI prekSagatine dhyAve che. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 e rIte nava tattavamAMthI dhyAtArUpa eka jIvatava jANavuM. ' 151 ziSyae nava tattavamAMthI azubha prakAre dhyAtArUpamAM keTalA tatva pAmIye? gurU -azubha prakAre dhyAtArUpamAM pAMca tattava jANavA. temAM eka te dhyAtA-jIva, bIjuM azubha-pA5, trIjuM pApanA daLIyA te ajIva che, ceAthuM e Azrava rUpa jANavuM, ane pAMcamuM baMdha tattva jANavuM. 15ra ziSyae nava tattavamAMthI zubha prakAra dhyAtArUpamAM keTalA tattva pAmIye? gurU-e nava tatvamAMthI zubha prakAre dhyAtArUpamAM pAMca tatva pAmI. eka te dhyAtArUpa jIva tattva, ane bIjuM zubhapuNya, te puNyanA daLIyA ajIva che, te Azraya rU5 jANavA, ane e daLIye jIva baMdhANe che, eTale jIva, puNaya, ajIva ane baMdha e pAMca tava zubha dhyAtA rUpamAM pAmIe. 153 ziSyae nava tatvamAMthI zuddha prakAre dhyAtArUpamAM keTalA tatva pAmIye ? nava tatvamAMthI zuddha prakAre dhyAtArUpamAM ATha tathA nava tatva pAmIye, Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 kAraNake zubhAzubha vikArarUpa je kama, tihAM thakI jIvane zuddha karanAra, eka saMvara ane bIjuM nirA, e be tatva che, kema ke zabda ane samabhirUDha nayane mate cothA guNaThANAthI mAMDIne yAvat chadmastha avasthA lage jIvane zuddha prakAre dhyAtArUpamAM pUrve kahyA, te rIte ATha tatva pAmIye. samabhirUDhanayane mate terame guNaThANe zuddha prakAre dhyAtA kevalI bhagavAna kahIye, temAM AgaLa kahyA, te rIte nava tattva pAmIye. 154 ziSya -e nava tavamAMthI bahirAtmAmAM keTalA tatva pAmIye? gurU- bahirAtmA jIva, pahele mithyAtva guNaThANe hAya, je mATe paugalika bhAvamAM rakta hoya, tene bahirAtmA kahIye. gAthA pudgalase rAte rahe, jANe eha nidhAna; tasa lAbhelobhyo rahe, bahirAtama abhidhAnA1 atha-zubhAzubha karmavipAka phaLane udaye karI rAjya Rddhi, bhaMDAra, hukama, dAsa-dAsI, subhaTa-sipAI, AbarUIjajata, zobhA, putra-kalatra, kuTuMba-parivAra, rAga-raMga, Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 kaLA-vikaLA, DahApaNu-caturAI, hAva-bhAva, nATaka-kautuka, potAnA zarIranI kAMti, baLa-juvAnI, mada-aMhakAra, e mAdi deha aneka prakAre pitAnI zobhA dekhI tenA upara ekAgracitta rIjha mAne manamAM ema jANe je saMsAramAM sukha eka huM ja bhegavuM chuM, e rIte pitAnA svarUpathakI je bAhyabhAve che, tene AdarI tenA sukha vilase tene bahirAtmA kahIye, temAM AgaLa mithyAtva guNaThANe kahA te rIte cha tatva pAmIye. 155 ziSya -e nava tatvomAMthI aMtarAtmAmAM keTalA tatva pAmIye? gurU - dehA pudagalabhAva rAce nahi, tArthe rahe udAsa sehI aMtara AtamA, paramAnaMda prakAza / 1 / pudagala khala saMgIpare, seve avasara dekhA tanu zakita kyuM lAkaDI, jJAna bheda pada lekha rA bahirAtama taja AtamA, aMtara AtamarUpA paramAtamane dhyAvatA, pragaTe siddhasvarUpa 3o eTale ke bAho saMpadA thakI jene viraktabhAva vate che ane pitAnA Atma-svavamAM raktabhAva vate che, tathA pitAnA sahaja samAdhipadane virahe duHkhe karI asamartha thake jhUre che. e jIva cethA guNaThANAthI mAMDIne bAramA guNaThANa lage aMtarAtmA kahIye. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 e aMtarAtmA jIva te sabhyaSTi jAgyA thakA vivekarUpa leAcane karI sahita kAI parabhAva thakI udAsI hAya, te vAre naya sApekSapaNe dekhatAM enuM A jagatamAM zatru-mitra keAI nathI, ene kAI jIvathI vaira-virodha paNa nathI, e sava jIvane peAtA sarakhA jANI, tenI yA pALe, rakSA kare, upakAra kare, te parayA jANavI. ane peAtAnA AtmA karmane vaze karI du:khI che, aneka prakAre pIDA pAme che, janma, jarA, maraNanA duHkha bhAgave che, tene kama rUpa duHkha thakI mUkAvavAnA pariNAma te svadayA jANavI. : eTale je kAraNe AtmAne jJAnabhAve karI samajAve. ke "re jIva! tuM anAdikALanA kSamatA thako, je te bhAga bhAgavIne cheDayA, te mahA vikArarUpa anaMta duHkhanA dAtAra, tehanI pharIthI tuM vAMchA kare che. tethI tujane lAja kema nathI upajatI ? je AhAra laIne choDayA, te vaLI pAchA AhArapaNe kare che? AvuM AcaraNa uttama vivekI Adare nahi, kemake vasyA AhAranI IcchA tA zvAna hoya, te kare!" e rIte mana:pazcAttApe karI peAtAnA mAdhimIja sukha sahaja rasane cAkhe, eTale samitarUpa jJAnadRSTie karI svasvarupa prakAza, cidAnaMda, vibhu, vinAzarahita, eka, Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 zAzvatA, sarva jagatanA bhAva prapaMca jANavAne zaktimata, evuM tAruM svarUpa asaMkhyAta pradeze karI sahita che, pazu eka eka pradeze anata kama' paramANu rAgadveSanI cikAze ati snigdhapaNe nikhiDabhUta lAgyA che, teNe karI jJAnasvarUpa dakhAI gayuM che, te pragaTa karavAne arthe saMsAra udAsI tyAgarUpa vairAgyabhAvanA bhAvatA jJAnInI nizrAye sva-paranI vaheMcaNumAM lakSyapUrvaka vividha anuSThAneAnA AsevanathI sva- svarUpanuM grahaNa kare, ane parasvarUpane vibhAvarUpa jANI tyAga kare. e rIte anubhavarasamAM jhIlatA dhyAnarUpa agnie karI kamA~ AvaraNane bhasma karatA thakA, gheADA kALamAM paramAnada pratye pAme, tene aMtarAtmA kahIye. temAM AgaLa kahyA te rIte ATha tattva pAmIye. 156 ziSyaH--e nava tattvamAMthI dravya paramAtmAmAM keTalA tattva pAmIye ? gurU:--samabhirUDhanayane mate terame guThANe kevaLIne dravya paramAtmA kahIye, temAM AgaLa kahyA te rIte nava tattva pAmIye. 157 ziSya: keTalA tattva pAmIye ? -e nava tattvamAMthI bhAva paramAtmAmAM gurU:--eva bhUtanayane mate je lekane aMte virAja mAna sAdi anaMtame bhAMge vate che, evA siddha bhagavAnane Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva5ramAtmA kahIye, temAM AgaLa kahyA te rIte traNa tattva pAmIye. 158 ziSya -siddha paramAtmAnA svarUpamAM jJAna, jJAtA ane zeya, e tribhaMgI upaje che, tene ze paramAtha? gurU-jJAna-jANapaNuM te jIvane guNa che, te jJAna guNe karIne traNa kALanuM svarUpa pratyakSapaNe eka samayamAM siddha paramAtmA jANe che, tethI siddhane jIva jJAtA che, ane jene jJAnaguNe karI jANe che, evA sarva dravya te ya che, e siddha paramAtmAne vize tribhaMgInuM svarUpa jANavuM. 159 ziSyA-siddha bhagavAnanA svarUpamAM kartA, kAraNa ane kArya e tribhaMgI upaje che, tene paramArtha ? gurU-kartA siddhane pitAne jIva jANu, ane jJAna, darzana, cAritra tathA vIryarUpa anaMtA guNa je che te kAraNa jANavA. tathA kArya paryAyanuM utpAda vyayarUpa navA reyanI samaye samaye anaMtI avaMtI vartanArUpa je sukha, te sukhanuM AsvAdana te kArya jANavuM. 160 ziSya -siddha bhagavAnanA svarUpamAM dhyAna, dhyAtA ane dhyeya e tribhaMgI upaje che. tene ye paramArtha ? gurUda-dhyAna te siddhanA jIne pitAnA svarUpanuM che, te cAra dhyAnathakI uttara jANavuM, ane tene dhyAtA te siddhane pitAne jIva tathA dhyeya te Atmika svarUpa jANavuM. e rIte je jIva, siddha paramAtmAnuM svarUpa jANe, Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te vAre tene sihanA sukha pragaTa karavAne bhAva upaje, ane siddhanA sukha pragaTa karavAnI vAMchAe je vividha anuSThAne jJAnInI nizrAe seve che, tene samakitanI prAti jANavI. 161 ziSya -e nava tattavamAMthI azubha dhyAnamAM keTalA tattva pAmIye? gurUda-RjusUtranayane mane pahele guNaThANe azubha dhyAna heya, temAM pAMca tatva jANavA. kAraNa ke eka te azubha dhyAna kartA jIvatatva ane azuma krodha, mAna, mAyA, lebha, viSaya, kaSAya, nidrA, vikathA, niMdA, IrSA, kaleza, kajIye, vAda, vivAda, e Adi aneka prakAranuM azubha dhyAna che, te sarve bIjuM pApatatva jANavuM, ane te pApanA daLIyA ajIva che, te AzravarUpa jANavA, mATe trIjuM ajIva ane cothuM Azrayatatva tathA tathA te daLIye jIva baMdhANe che, te pAMcamuM baMdhatatva jANavuM. - 162 ziSya -e nava tatvamAMthI zubha prakAre dhyAnamAM keTalA tava pAmIye? gurU -trIju tranayane mane pahele guNaThANe zubha dhyAna mAM pAMca tatva jANavA, temAM eka te dhyAna kartA jIvatatva pate jANavuM. ane zubhadAna, zIla, tapa, bhAvanA, popakAra, karUNA, Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 krayA, caityabhakti, pUjA, prabhAvanA, e Adika aneka prakAranuM zubha dhyAna jAvuM, evA aneka prakAranA zubha dhyAnamAM jIva varte che, tathApi aMtaramAM iMdriyarUpa sukhanI lAlacanA pariNAma che, teNe karI zubhapuNya upArjana kare che, te bIjI puNyatattva thayuM, ane te puNyanA daLIyA ajIva che, te AzravarUpa jANavA, eTale trIjI' ajIvatattva ane ceAthu' Azravatattva thayuM ane e DhaLIce jIva kha'dhAya che, te pAMcamuM baMdhatattva thayu. 163 ziSyaH--e nava tattvamAMthI zuddha dhyAnarUpamAM keTalA tattva pAmIye ? gurUH--zabda, samabhirUddha nayane mate samikata bhAve ceAthA guNuThANAthI mAMDIne yAvat teramA-caudamA zuThANA lage zuddha dhyAna jANuvuM. te madhye zabdanayane mate samakita bhAve chaH-sAtame guNuThANuM je jIva zuddha dhyAnamAM varte che, temAM AgaLa kahyA, te rIte ATha tattva pAmIce, samabhirUddha nayane mate terame-caukrame guNuThAthe kevalI bhagavAn zukala dhyAnanA khIjA-trIjA pAyA vacce zuddha dhyAne vate che, temAM AgaLa kahyA, te rIte nava tattva pAmIce. 164 ziSyaH--e nava tattvamAMthI kala cetanAmAM keTalA tattva pAmIye ? Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 gurU-je java, karmanA phaLa bhegave che, tene karmaphala cetanA kahIye. te pahelAM guNaThANathI mAMDIne caudamA guNaThANuM lage jANavI. tihAM je pahele guNaThANe mithyAtvI jIva karmanA phaLa bhegave che, temAM AgaLa kahyA, te rIte cha tatva pAmIye. samakitabhAve cothA guNaThANAthI mAMDIne yAvat agIyAramA-bAramA guNaThANuM paryata je jIva, karmanA phaLa bhegave che, temAM AgaLa kahyA te rIte ATha tatva pAmIe. tathA samabhirUnayane mate terame caudame guNaThANe vartatA kevalI bhagavAna paNa karmanA phaLa bhegave che, temAM AgaLa kahyA te rIte nava tattva pAmIye. 165 ziSya e nava tattavamAMthI jJAna cetanAmAM keTalA tatva pAmIye ? gurU -zabdanayane mate cothe guNaThANe samakitI jIvane jJAna cetanA jANavI, ane pAMcame guNaThANe dezavirati zrAvakane paNa jJAnacetanA jANavI, tathA chake, sAtame yAvata agyArame, bArame guNaThANe vartatA sAdhu munirAjane paNa jJAnacetanA jANavI, kAraNake eka rUpiyAnI pUMchavALa paNa rUpiyAne paNI kahevAya, ane dasa rUpiyAvALa paNa rUpiyAne dhaNI Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 kahevAya, ane rUpiyAvALe paNa rUpiyAne paNa kahevAya tathA hajAra rUpiyAvALe paNa rUpiyAne ghaNuM kahevAya, ema yAvat lAkha rUpiyA ane kroDa rUpiyAvALe paNa rUpiyAne paNa kahevAya, tema chatAM cethA guNaThANAthI yAvat caudamA guNaThANuM paryata tathA mekSa parvatanA sarva jIva jJAnI kahIye, - tihAM zabda-samabhirUDha nayane mane samakita bhAvathI mAMDI yAvaagIyAramA-bAramA guNaThANa lage je sAdhu, munirAja paNe vicare che, temAM ATha tatva pAmI samabhirUdanayane mate terame - caudame guNaThANe kevaLI bhagavAna vicAre che, temAM AgaLa kahyA, te rIte nava tatva pAmIye, tathA evaMbhUtanayane mate sakala karma kSaya karI lokane aMte virAjamAna anaMta sukhane vilAse karI sAdi anaMtame bhAge siddha paramAtmA vate che, temAM AgaLa kahyA te rIte traNa tatva pAmIye. 166 ziSyaH--e nava tatvamAMthI azubha prakAre karmacetanAmAM keTalA tava pAmIye? gurU --kAju tranayane mane pahele guNaThANe azubha prakAre karma cetanAmAM pAMca tatva pAmIye. te AvI rIte -- kaI jIvanI cetanA pAparUpa pariNAme vate che, tene azubha prakAre karmacetanA kahI. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 temAM eka te jIvanI cetanA te jIvatarava, bIjuM azubha eTale pApatava, trIjuM pApanA daLIyA te ajIvatatva, zuM e AzravarUpa che, mATe Azravatarara ane pAMcamuM e daLIye jIva baMdhAya che. mATe baMdhatattva jANavuM. 127 ziSyae nava tatvamAM zubha prakAre karma cetanAmAM keTalA tatva pAmIye? gurU--trajIsUtranayane mate pahele guNaThANe zubha prakAre karmacetanAmAM pAMca tatva pAmIye. tihAM kaI jIvanI cetanA puNyarUpa pariNAme varte che, tene zubha prakAre karmacetanA kahiye, temAM eka jIvanI cetanA ane bIjuM zubhapuNya, trIjuM puNyanA daLIyA te ajIvatAva, zuM e AzravarUpa che, mATe Azravatarava, pAMcamuM e daLIye jIva baMdhAya che, mATe baMdhatatva jANavuM. 168 ziSyA-enava tattamAMthI Ata-raudradhyAnanI bhAvanAmAM keTalA tatva pAmIye? gurU -Ata-raudradhyAna pahele guNaThANe mithyAtvI jIvane hoya, temAM AgaLa kahyA te rIte cha tatva pAmIye. ane the guNaThANe samakitI jIva tathA pAMcame guNaThANe dezavirati jIvane paNa Ata-raudradhyAna heya. e paramArtha zrIdevacaMdrajIkRta AgamasAra thI jANa temAM ATha tAva pAmIe. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 109 ziSyA-e nava tatvamAMthI dharmadhyAna zukala dhyAnanI bhAvanAmAM keTalA tattva pAmIye? guru -zabda-samalirUDhanayane mate dharmadhyAna tathA zukaladhyAnananI bhAvanAmAM ATha tathA nava tattva pAmIye. | tihAM zabdanayane mate dharmadhyAnanI bhAvanAe ethe guNaThANe samakitI jIva ane pAMcame guNaThANe dezavirati jIva, tathA cha-sAtame guNaThANe munirAja hoya temAM AgaLa kahyA, te rIte ATha tatva pAmIye. tathA zukaladhyAnanI bhAvanAvALA jIva, navamA guNa ThANAthI yAvat agyAramA-bAramA guNaThANa lage chadmastha munirAja hoya, temAM paNa ATha tava pAmIye, ane terame caudame guNaThANe kevalI bhagavAna zukaladhyAna dhyAve che, temAM nava tatva pAmIe. 170 ziSya e nava tattavamAMthI azubha prakAre jIvane bAdhaka keTalA tatva pAmIye? gurU-tra jusUtra nayane mane pahele guNaThANe azubha prakAre jIvane bAdhakarUpa pAMca tatva pAmIye, temAM eka te jIva tatva, bIjuM azubha prakAre bAdhaka te pApa, tathA e pApanA daLIyA ajIva che, te AzravarUpa jANavA, eTale trIjuM ajIva, cothuM Azraya ane pAMcamuM e daLIye jIva baMdhAya che, te baMdha, Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131. 171 ziSyae nava tatvamAMthI zubha prakAre jIvane bAdhakarUpa keTalA tattva pAmIye? gurU-trajIsUtra nayane mane pahele guNaThANe jIvane zubha prakAre bAdhakarUpa pAMca tatva jANavA, temAM eka to jIva, bIjuM zubha prakAre bAdhaka te puNya, trIjuM e daLIyA ajIva che. zuM e AzravarUpa che. ane pAMcamuM baMdhatatva, 172 ziSya-e nava tatvamAMthI jIvane zubha prakAre sAdhakarUpa keTalA tatva pAmIye ? gurU -ce the guNakANe samakitI jIva, pAMcame guNaThANe dezavirati, ane cha-sAtame guNaThANe sAdhu munirAja ane thAvat agIyAramA-bAramA guNaThANuM paryata zabda-samabhirUDha nayane mate zuddha prakAre sAdhakadazA jANavI, temAM AgaLa kahyA, te rIte ATha tatva pAmIye. ane samabhirUnayane mate terame-caudame guNaThANe kevalI bhagavAnane zuddha prakAre sAdhakadazA jANavI, temAM AgaLa kahyA, te rIte nava tatva pAmIe. 173 ziSya -e nava tatvamAM karNArUpa keTalA tattva pAmIye ? gurUda-e nava tatvamAM aneka nayanI apekSAe karI kartArUpa eka jIvatatva jANavuM, te AvI rIte- , nigama ane saMgraha nayane mate sarva jIva, pitAnA svarUpamAM pAriNAmika bhAve vate che, Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 vyavahAranace karI jIva zubhAzubharUpa karaNane kartA kahIye, eTale keI jIva vyavahArathakI zubhAzubharUpa karaNuM kare che, trAjusUtranayane mate aMtaraMga bhAvanI cikAzarUpa pariNAma vartatA nathI, te mATe jIva-puNaya pAparUpa phaLa pratye na pAme, kemake rajusUvanayane mate aMtaraMgabhAvanI cikAza rUpa pariNAma vinA uparathakI vyavahAranayane mate zubhakaraNIrUpa vIrA zAlavIye aDhAra hajAra sAdhu pratye vAMdyA, tathApi puNyarUpa phaLane na upAryuM, te mATe aMtaraMga bhAvanI cikAza vinA puNyarUpa daLIyA ceTe nahi, gAthA Atama sAkheM dharma che, tyAM jananuM zuM kAma janamanaraMjana dharmanuM, mUlya na eka badAma artha--aMtaraMga AtmAnI sAme je dharma kare te dharma pramANa che, eTale AtmAne nirAvaraNa karavA sArU jJAnInI nizrAe dhama kare te pramANa che. ane janaka temAM mana rIjhavavArUpa athavA yazakIti zebhAnI vAMchArUpa pariNAme je dharma kare te dharmanuM mUlya eka badAma mAtra paNa nathI, eTale vIrA zAlavInI pere kRSNa vAsudevanuM mana rIjhavavArUpa vyavahArathakI te zubhakaraNa jJAnInI AjJAnA lakSyavinA svachaMda rIte ghaNIe karI, paNa. badAma mAtra phaLane na pAme, e paramArtha jANa. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jusUtranayane mate aMtaraMgabhAvanI cikAza vinA upara thakI vyavahAranayane mane samakitIjIva, kamane vaze karI bhegAdika azubha karaNa aneka prakAre kare che, paraMtu aMtaraMga bhAvanI cikAza vinA tene pAparUpa daLIyA tIvrapaNe cuMTatA nathI. | mATe samakitI jIva, kamane vaza karI cAritra mehanA udayathI saMsAramAM vyavahAranaye karI upara thakI viSayAdika azubhakaraNa kare che, paNa hajusUtranayane mate aMtaraMga pariNAmarUpa bhAvanI cikAza vinA karmarUpa daLIyA lAgatA nathI. e paramArtha jANa. - ema vyavahAranayane mate jIva azubha prakAre karaNIne kartA che, tenuM svarUpa sAmAnya prakAre kahyuM. vaLI trasUtranayane mate bhAvanA cikAzarUpa pariNAme karI jIva puNya phaLane pAme. kAraNa ke zaraNu zeThe vyavahAranayane mate upara thakI te dAna ApyuM nathI, paraMtu haju sUtranayane mate aMtaraMga dAna devAnA cikAzarUpa pariNAma hatA. teNe karI bhAvacikAze bAramA devalokanA daLIyA lAgyA. temaja zrItIrthakara bhagavAne paNa AgaLa trIje bhave gajusUtranayane mate aMtaraMga bhAvanI cikAzarUpa pariNAme karI sarva jIvane dhama pamADI dukha thakI mUkAvI sukhiyA karUM? evI bhAvanA bhAvI, te bhAvanA cikAzarUpa pariNAme tIrthakara nAma getranA daLIyA bAMdhyA. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 paNa vyavahAranayane mate te eka jIvane paNa dhama pamADI dukha thakI mUkAvIne sukhiye karyo nathI, tathApi para dayArUpa bhAvathakI jinanAma kama upAryuM, e paramArtha che. eTale jIvanayane mate jIva zubha prakAre karmane kartA tene e paramArtha jANo. vaLI rajusuvanayane mate aMtaraMga azubha bhAvanA cikAzarUpa pariNAma te thakI jIva je che, te pAparUpa phaLane upArje, jema kAlaka sUriyo khATakI te rAjagRhI nagarI madhye dina pratye pAMcaso pADA mAte hato, te sAru tene zreNika rAjAe kUvAmAM TAMge ane pADA mUkAvyA. eTale vyavahAranayane mate te khATakI hiMsA nathI karate, paNa trAsavanayane mate aMtaraMga pADA mAravAnA bhAvarUpa pariNAmanI cikAza varte che. tethI zrI viraprabhue kahyuM ke hajI pADA mAre che ane pAparUpa daLIyA upaje che, eTale vyavahAranayane te pADA nathI mArate, paraMtu raju tranayane mate aMtaraMga hiMsArUpa bhAvanI cikAza vate che, mATe hajI pADA mAre che, ema kahyuM. matalaba ke cikAze pApanA daLIyA lAge che, ema tra jIvanayane mate jIva azubha prakAre kartA tenuM svarUpa kahyuM. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 e pramANe vyavahAranayane ane jusUtranayane e paramArtha jANa. sabhyadaSTi jIvane e be naya pramANe che. eTale vayavahAranaye karaNI karavI ane trIjusUvanaya manamAM dhAro te thakI jIvane kAryanI siddhi nipaje. have zabda-samadhirUDhanayane mate jIva jJAnadaSTie karI dharmadhyAna-zukaladhyAnarUpa zuddha pariNAme karI svarUpanA citanarUpa saMvaramAM rahetA samaye samaye anaMtA karmanI nija kare. atra gAthA : chaThTha, aThThama, dulAlaseliM-mAsaddha mAsakhamaNehiM. enou aNaguNe, hiMjimiyalsaNuNisAlA ja aNuNuM karma, khaI bahuAI vAsaMkeDihiM taM purNa tihiMgutto, khaI ussAsamisaNa artha -jJAnInI nizrA vinA svachaMda rIte cAlanAra ajJAnI mithyAdaSTi jIva, te chaDuM, aThThama, dazama, duvAlasa, pAsakhamaNa, mA khamaNa, pramukha aneka prakAre tapazcaryA karate, tathA e tapazcaryA AdithI aneka guNe karI ghaNA varSanI keDIgame tapazcaryA vaDe jeTalA karma apAve teTalA karma jJAnInI AjJA pramANe saMvara nija rAnI kriyAmAM Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 tatpara jJAnI ene tenI nizrAe AjJAsApekSapaNe vata nAre jIva, mana, vacana, kAyAe karI ekacitte jJAnInI karmanija rAnI AjJAmAM tallIna rahete thako e zvAsocchuvAsamAM khapAve, eTale svacchedabhAve manamarajIthI cAlanAre ajJAnI jIva, ghaNA varSanI keDIgame tapazcaryA karI je kAma kADhe, te kAma jJAnInI AjJA ke nizrAmAM rahenAra samakita daSTi jIva, eka zvAsocchavAsamAM kADhe. e rIte zabda-samabhirUdanayane mate jIva, saMvara, nirarUpa kAryane kartA tene paramArtha jANu. have evabhUtanayane mate jIva sarva karma khapAvI, mokSapada pAmI, lekane aMte virAjamAna sAdi anaMtame bhAge paramAnaMda sukhane vilAse, bAdhArahita anaMtA siddha paramAtmA vate che. e rIte e nayanI apekSAe karI navatatvamAM jIvanuM kartApaNuM dekhAyuM. te mATe e paMDitajIva cittamAM utArI, nayanI apekSA vicArI gurUgamathI sarvanaya pramANa kare, te prANI samyagRSTi jIva jANu, ane je emAM gurUgama choDI. manamarajIthI eka naya pakaDe te jIva mithyAdaSTi jANo. 174 ziSya-e nava tatvamAMthI azubha prakAre kartArUpa keTalA tatva pAmIye? gurU-trajIvanayane mane pahele guNaThANe azubha prakAre kartArUpamAM pAMca tatva jANavA. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 eka te kartA jIva pote, bIjuM azubha pApa, trIju pApanA daLIyA te ajIva, caithuM e AzravarUpa jANavA te Azraya, pAMcamuM e daLIce jIva baMdhAya che, te baMdhatatva jANavuM. 175 ziSya -e nava tattvamAMthI zubha prakAre kartArUpamAM keTalA tatva pAmIye? gurU- jusavanayane mane pahele guNaThANe zubha prakAre kartArUpamAM pAMca tatva jANavA. jema ke IjIva zubha karaNa kare che, ane tenA aMtaraMgathI puNayanA phaLarUpa iMdriya sukhanI vAMchAe pariNAma vate che, tene zubha prakAre kartA kahIye. tihAM kartA jIva tatva, ane bIjuM zubha puNya, trIjuM puNyanA daLIyA te ajIva, cothuM e Azrava rUpa che ane pAMcamuM tenAthI jIva aMdhAya che, te baMdha tatva jANavuM. 176 ziSya -e nava tattvamAMthI zuddha prakAre kartA rUpamAM keTalA tattva pAmIye? nava tattvamAMthI zuddha prakAre kartA rUpamAM ATha tathA nava tattva pAmIye. je kAraNe zabda-samabhirUDha nayane mane samakita bhAve cethA guNaThANAthI mAMDIne yAvat agIyAramA-bAramA guNaThANa lage chadmastha avasthAe zuddha prakAre kartArUpa kahIye, temAM AgaLa kahyA te rIte ATha tatva pAmIe. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 tathA samabhirUDha nayane mate terame-caudame guNaThANe kevalI bhagavAnane zubha prakAre kartA kahIye, temAM AgaLa kahyA te rIte nava tatva pAmIye. 177 ziSya -e nava tatvamAMthI azubha kAraNarUpa keTalA tatva pAmIye? gura-e nava tattvamAMthI azubha kAraNarUpa eka pApa tava jANavuM, kAraNa ke azubha eTale pApa, te pApanA kAma te hiMsAdi pariNAma te AzravarUpa jANavA, eTale kAraNa te jIvane azubha maLyA, paNa jIva te mAMhe bhaLe te baMdhAya je jIva temAM bhaLIne baMdhAya te jIva, pApa, Azrava, ajIva ane baMdha, e pAMca tattava pAmIye, ane jo jIva na bhaLe, te nava tattvamAMthI eka pApa tava pAmIye. tethI azubha kAraNurUpa jIvane eka tatva che. 178 ziSyA-e nava tatvamAMthI jIvane zubha kAraNarUpa keTalA tattva pAmIye? gurU-jIvane zubha kAraNarUpa eka puNyatattva jANavuM, eTale zubha kAraNa te dAna, dayA, parepakAra, karUNA, sevA, bhakti, uttama guNavAna jIvanA bahumAna karavA e Adi aneka prakAre zubha kAraNa jANavA, Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 eTale zubhapuNyarUpa phaLanI vAMchAe pariNAma varte che, mATe te AzravarUpa jANavA, eTale jIvane kANu tA zubha maLyA, paNa te mAMhe jIvanA upacAga bhaLe te puNyarUpa daLIyA bAMdhe, tevAre jIva, puNya, ajIva, Azrava ane adha, e pAMca tattva pAmIce, nahi te zubhakAraNarUpa jIvane eka puNya tattva jANavuM. 179 ziSyaH----e navatattvamAMthI jIvane zuddha kAraNarUpa keTalA tattva pAmIye ? gurU:-- jIva, zubhAzubha kama rUpa kacare lepANo, teNe karI cAra gatirUpa saMsAramAM aneka prakAranI viTaMkhanA bhAgave che, paraMtu jo sa`vara ane nija rArUpa e zuddha kAraNa jIvane maLe, teA krama thakI cheDAvI meAkSanagare pahAMcADe. e rIte zuddha prakAre kANurUpa jIvane savar ane nirjarA e be tattva jANavA. 180 ziSyaH--e nava tattvamAMthI nizcayathakI kAyarUpa keTalA tattva pAmIce ? . gurU:--eva'bhUtanayane mate nizcayathakI kA*rUpa eka mAkSatattva jANavuM. te meAkSapurImAM tA AgaLa kahyA te rIte traNa tattva pAmIye. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 181 ziSyae nava tatvamAMthI laukika mArgamAMhe keTalA tatva pAmIye? gurU -laukikamArga saMsAra hetumArga eTale zubhAzubha vikArarUpa jJAnInI AjJAnirapekSapaNe saMsAra vRddhinA kAraNa sevavA, tene laukikamArga kahIye, temAM cha tatva pAmIye, je kAraNe rAga, dveSa, ajJAna, mithyAtva, viSaya-kaSAya, nidrA, vikathA, hAMsI, kutUhala, ahaMkAra, mamakArarUpa aneka prakAranI ceSTAo karavI, te sarve saMsAra vRddhinA kAraNa jANavA. tene laukikamArga kahIye. athavA tapa, saMyama, pUjA, prabhAvanA, bhakti, Idriyadamana, vairAgya bhAvanA, e Adi aneka prakAranI kaSTakriyA jJAnInI AjJAnirapekSapaNe kare che, tethI A bhavamAM yazaH kIti, lakSmI, putra, kalatra, parivAra, RddhinI vAMchAye athavA parabhave zeTha, senApati, zAhukAra, devatA, iMdra, vAsudeva, cakravatInI padavI pAmavArUpa vAMchA pariNAma vate che, eTale che te lekara mArga, paNa ajJAna dazAe karI saMsAra vRddhi hetumAM gaye, mATe laukikamAM bhaje, temAM cha tatva pAmIe. eka te jIva ane zubhAzubha vikArarUpa puNyapApanA daLIyA ajIva5 anaMtA sattAye lAgyA, te AzravadhUta che, e daLIye jIva baMdhANe che, te chaThThuM baMdhatatva che. 182 ziSya --e nava tatvamAMthI lekottara bhAgamAM keTalA tatva pAmIye? Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 gurU -e lekottara eTale lakathakI uttara cAragati -rUpa saMsAranI vAMchA thakI rahita eka mokSamArgane sAdhe, tene lekottara mArga kahIe. eTale samakitI, dezavirati tathA cha-sAtame guNaThANe vartatA je sAdhu munirAja, ema yAvat chagha stha avasthA lage sarve jIva lekara mArgamAM jANavA. temAM AgaLa kahyA te rIte ATha tatva pAmIye. - tathA tera-caudame guNaThANe zukaladhyAnamAM vatatA kevalI bhagavAna paNa lakattara mArgamAM jANavA. temAM AgaLa kahyA te rIte nava tatava pAmIye. 183 ziSya --e nava tatvamAMthI jIvane bAdhaka dazA keTalA tatvanI sAthe che? gurU--e nava tattvamAMthI jIvane bAdhakadazA che tatvanI sAthe che, kemake jIvane anAdi kALanA sattAe bhAvakamarUpa rAga ane dveSa, zatru thaI lAgyA che, tenI cikAze jJAnInI AjJA anusAra na cAlavAthI zubhAzubha vikArarUpa ATha karmanA daLIyA lAge che, te daLIyAne dvavyakama kahIye, te ATha karma thakI uttara kamarUpa eka ne aThThAvana prakRti jANavI, te prakRtirUpa kameM jIva baMdhANo, teNe karI cAra gatirUpa saMsAramAM phare che, e rIte jIvane AdhakAdazA kahIye, temAM AgaLa mithyAtva guNaThANe kahyA te rIte cha tava pAmIe. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 184 ziSya--e nava tattvamAMthI jIvane sAdhakadazA keTalA tattvanI sAthe che? gurU:----nava tattvamAMthI jIvane sAdhakadazA e tattvanI sAthe jANavI. kAraNa ke nigeAdamAM kame karI jIvanI cetanA dukhANI paNa akSaranA anaMtamA bhAga ughADA hatA. teNe karI jIvitapaNuM hatu, tihAM thakI akAma nija rAe kAlasthitine ceAge karI jIva UMcA AnyA, trasapaNuM pAmyA, ane puNyanA udaye zrAvakakula, deva-gurUnI jogavAI maLI. paraMtu zabda-samabhirUDhanayane mate samakita bhAvarUpa saMvara, nija rA e e tattva jo jIvane sahAyakArI thAya, tA sakala kama thakI cheADAvI jIvane mAkSanagara pahoMcADe. mATe sAdhaka dazArUpa jIvane savar ane nirA e e tattva jANavA. 185 ziSyaH--e nava tattvamAMthI jIvane siddhadazA keTalA tattvanI sAthe che? gurU:--e nava tavamAMthI jIvane siddhazA eka mAkSatattvanI sAthe jANavI. kAraNa ke eva bhUtanayane mate sakala kama kSaya karI zuddha sattA, nirmaLa, parama jyAti, leAkAlAka prakAzaka, anaMta guNu soMpanna hAya tene siddhadazA kahIye, te te mAkSamAM hAya, mATe meAkSatattvanI sAthe siddhadazA che. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 189 zikhyA-e tava tatvamAMthI saMcAravyApI keTalA tatva pAmIye? gurUvyavahAranayane mate "saMsaratIti saMsAra" eTale cAra gatirUpa saMsAramAM saMsaravuM tene saMsAra kahIye. tihAM pahele guNaThANe mithyAdaSTi jIva cAragatirUpa saMsAramAM saMsara che, temAM AgaLa kahyA, te rIte cha tarava pAmIye vaLI samaktibhAve cethA guNaThANAthI mAMDI yAvata agyArame-bArame guNaThANe chamastha avasthAe sAdhu yuni. Aja paNa vate che, te paNa sAragati saMsAramAM vyavahAratyane mate saMsare che, ke tene saMsArI hIye. temAM AgaLa kaza, te rIte ATha tAva pAmIe. tathA samalirUnayane mate terame, caudame guNakAraNe mahI bhagavAna vate che, tene vyAvahAnAyane mATe saMsArI karI rahI che temae AgaLa ja, te rIte nava varu 187 ziSya -e nava tatvamAM sivyApI keTalA ja pArIe. gurU -zukaladhyAnarUpa agnie karI, aSTakama bALI, aSTaguNa saMpanna, lekane aMte virAjamAna, atisukha lAgI, sAvi ane ze te che, tene ziva bhagavAna karIne temAM AgaLa kALA, te rIte paNa tAtva pAmIe. 10 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 188 ziSyae nava tatvane sAta naye karI jIvanuM guNIpaNuM kema jANuM? gura--e nava tatvamAMthI eka jIvatatvane guNI kahIye. kAraNa ke naigama ane saMgrahanayane mate pariNAmika bhAve karI sarvajIva pitAnA svabhAve karI sarva jIva, pitAnA svabhAvarUpa guNamAM rahyA vate che, mATe e bane nayane mate sarva jIva sattAmAM eka samAna che, tethI eka bhede kahIye. - tema vyavahAranayane mate jIvanA cauda bheda, batrIza bheda, tathA pAMcase ne tresaTha bhedapaNe sarve karmarUpa jaDanI sAthe anaMta kALa bheLA rahyA, mATe jaDarUpapaNe karI jaDa kahevANu. ' vaLI jusUtranayane mate aMtaraMga pariNAmanI cIkAze zubhAzubha kAmanA hetue jIva, puNya-pApa, ajIvarU5 AzravamAM baMdhANe, teNe karI cAra gatirUpa saMsAramAM paDe, mATe saMsArI kahevAze. - temaja zabda ane samadhirUDhanayane mate saMvaranija rArUpapaNe karI ghAtakarma kSaya karyA, te vAre terame guNaThANe kevalI kahevANe. tathA evabhUtanayane mate karma kSaya karI ekSapaNuM pAmI lekane aMte virAjamAna varyo. te vAre siddha kahevAze. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15" ema anekanayanI apekSAe paMDitalekane enavatatvamAM jIvanuM guNIpaNuM. jANavuM. 18 ziSyae nava tatvamAM chavane azubha guNarUpa keTalA tatva pAmIye? gurU -azubha guNa te pApa kahIye, ane te pApanA daLIyA ajIva, te AzravarUpa jANavA, ane e daLIye jIva baMdhANe che. e rIte pApa, ajIva, Ava, ane baMdha e cAra tatva chavane azubha guNarUpa jANavA. 190 ziSya -e nava tatvamAM jIvane zubha guNarUpa keTalA tatva pAmIye ? gurazubhaguNa te puNyane kahIye, te puNyanA daLIyA ajIva che, te AzravarUpa jANavA, ane e daLIye jIva baMdhANe che. - e rIte puNya, ajIva, Azrava, ane baMdha e cAra tatva jIvane zubhaguNarUpa jANavA. 191ziSya --e nava tatvamAMthI jIvane zuddha guNarUpa keTalA tatva pAmIye? gurU-jIva, zubhAzubha vikArarUpa karma karI le pANe, tethI cAra gatirUpa saMsAramAM aneka prakAre pIDA bhogave che, paNa je zabda-samabhirUdanayane mate saMvara nijerArUpa Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 e guNa sayakArI thAya tA, jIvane sava kama thakI aDAvI, zuddha kare, ane anaMta catuSTayarUpa lakSmI pragaTa karI Ape. mATe savara ane nija g2arUpa e tattva jIvane zuddha guNarUpa jANavA. 192 ziSyaH----e nava tatvamAMthI jIvane nizcaya guNurUpa keTalA tattva che? gurU--eva'bhUtanayane mate nizcaya guNurUpa eka mAkSatatva jANavuM. je kAraNe jihAM janma nahi, jarA nahiM, maraNu nahiM, rAga nahi, zAka nahi, pIDA nahi, saMtApa nahiM, krama' nahi, Si nahi. vyAdhi nahi, he nahi, heta nahi, prIti nahi, kroSa nahi, vAda nahi, vivAda nahi, zatru nahi, mitra nahi, evuM ziva=nirupadrava, acalita, akSayapadanI sthiti anaMta sukhanA vAsakSa te mekSaka kahIye. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te jIvane caNarUpa jAvuM. 193 ziSya - e nava tatvamAMthI pratyakSa jJAnamAM keTalA tatva pAmIye? gurU-pratyakSa jJAnanA be bheda che, eka sarvapratyakSa ane bIju dezapratyakSa temAM sarva pratyakSa te kevaLajJAna che. tihAM kevalI bhagavAna kAlakanuM svarUpa kevaLajJAne karI pratyakSapaNe jANe che, temAM nava tatva pAmIye, ane siddhanA jIva paNa kevaLajJAne karI sarvabhAva pratyakSapaNe jANe che. temAM traNa tatva pAmIe. e rIte sarva pratyakSanuM svarUpa kahyuM, ' have deza pratyakSa jJAnanA vaLI be bheda che. eka te mana:paryavajJAna, te mane vargane pratyakSapaNe jANe, ane bIju avadhijJAna, te pudgala vargaNAne pratyakSapaNe jANe, e dezapratyakSanA be bheda jANavA. temAM ATha tatva pAmIye. e rIte pratyakSa jJAnanA savarUpamAM ATha, nava tathA traNa tAva jANavA 194 ziSyae nava tattavamAMthI parAkSajJAnamAM keTalA tarava pAmIye? gura-pakSajJAnanA traNa bheda che, eka Agama pasANa, bIjuM anumAna pramANu, trIjuM, upamA pramANu. tihAM je devatAnA sama, nArakanigAhanA uva. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 lAkanA bhAva, alakanA bhAva, tiththalekanA bhAva e sarve zrI jinaAgama thakI pramANa kare, te prathama AgAma pramANa jANavuM tathA keI jIva-ajIvarUpa vastune aneka prakAranI upamA ApI bolAvIye, jema tIrthakarane gaMdha hastInI upamA, ciMtAmaNi ratnanI upamA, e rIte te vastunA guNa pramANe jIva-ajIva vastune upamA devI, te trIjuM upamApramANa jANavuM tathA kenA gharamAM dhUmADe dekhI. agninuM pramANa (jJAna) thAya, temaja keIkanuM mukha dekhI, harSa, zoka athavA roga, ciMtAnuM pramANa (jJAna) thAya, evuM aneka prakAranuM je jANapaNuM tene anumAna pramANu kahIye. e rIte samyagajJAnanA dhaNane e traNa prakAre parokSa jJAnanuM jANapaNuM hoya, temAM AgaLa kahyA, te rIte ATha tatva pAmIye, ane je mithyAtvIjIvane e traNa prakAre parokSajJAnanuM jANapaNuM hoya, temAM cha tattva pAmIye. 15 ziSyae nava tatvamAMthI svAbhAvika tatva keTalA pAmIye? gurU-jIva, je vAre pitAnA svabhAvamAM rahe, tevAre saMvara kahIye, ane jyAMsudhI saMvaramAM jIva rahe, tyAM sudhI samaye samaye anaMtA karma nija rAve, ane saMpUrNa nija rA thAya, tevAre jIva mokSapada pAme, kAraNake Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 kSaNa addha je agha TaLe, na TaLe bhavanI koDA ajJAnata5 karatAM thakAM, paNa nA jJAna kiyAnI joDa che 1. artha-eka ghaDImAM cha kSaNa thAya, tevuM addha kSaNa eTale eka ghaDIne bArame bhAga thaye, eTalIvAra jJAnI nirdiSTakriyAnA sevanapUrvaka nayasApekSa AtmasvarUpanuM gurUgamathI ciMtanarUpa saMvaramAM jIva raheto thake jeTalA kama khapAve, teTalA karma keDibhava sudhI AjJAnirapekSa banI svacchaMdapaNe chaThTha, aThThama, mA khamaNa, Adi tapasyA karatAM paNa na khape. e paramArtha jANa. e rIte eka aMtamuhUrta jJAnInI AjJAnusAra nayasApekSa AtmasvarUpaciMtanasahita kriyAnA sevanamAM rahete thake jIva, ghAtakarma kSaya karI kevaLajJAna pAme, ane pachI aghAtIkama khapAvI mokSapada pAme, ema e nava tattavamAMthI jIva, saMvara, nirjarA ane mokSa e cAra tatva svAbhAvika jANavA 16 ziSya --e nava tattvamAMthI vibhAvika tatva keTalA pAmIye? gurU--keI jIva zubhAzubha vibhAva dazArUpa pariNAme karI puNya-pApanA daLIyA avarUpa bAMdhe, te AzravabhUta jANavA. '. mATe jIva, puNya, pApa, ajIva, baMdha ane Azrava A cha tatva vibhAvika jANavA. . Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 ziSya-e nava tattavamAMthI zaktiIne sAdhya-sAdhanarUpa keTalA tattva che? gurU--navatatvamAMthI samakitIne sArU eka tatva ane sAdhanarUpa be tatva pAmIe, te AvI rIte - zabdanayane mane samakitabhAve je jIva vate che, te evuM ciMtavana kare che, je mArA jIve karmavaze karI saMsAramAM pharatAM anaMtA pudgalaparAvartana karyA; teNe karI ajJAnapaNe ghaNI virAdhanA karI, eTale kevalI, chamastha munirAja, tIrthayAtrA, kevalI prarUpita dharma, samakitI, dezavirati, brahmacArI, e Adi deIne aneka prakAranA guNI cho tenA avarNavAda bolIne virAdhanAo karI. ema saMsAramAM pharatAM ajJAnane vaza karI meM evA uttama guNIjInI niMdA karI, IrSA karI, te kameM vIMTANe thako aneka prakAre viTaMbanA bhogavI. saMthA meM duSTa pApI jIve ajJAnapaNe eka Idriya sukhanA ja svAda mATe aneka prakAra chavane chedanA, bhedanA, tADanA, taja nA pramukha, duHkha pIDA upajavI, eTale eka samakita guNa vinA mAre jIve mithyAtvabhAve karI mahA bA vibiDa karmanA baMdha bAMdhyA. teNe karI bhAre thaIne mAre jIve naraka-nigodamAM anaMtA duHkha sevavyA. ema dukha bhogavatAM bhogavatAM bhavasthitine eNe karI jevAre puNyarUpa veLAvAnI sahAye trAsapaNuM, paceMdriya saMpUrNatA manuSyane avatAra, deva-gurUnI jogavAI maLI, zake tathA e eka prakAranI Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dI te vAre mATe pulye karI tattvamasI; tattva rAzinI, tattvasvarUpa bhAzinI dezanA, gurumukhe sAMbhaLI, tethI mArI mithyAtvanI buddhi zizcaya thaI, ane huM ceSibIjanA lAbhane pAmyA. AvI bhAvanAvALA samakitavruSTi jIva, tattvasvarUpanI nimA~La pratIti karavA sArU jIvAdika nava padArthanuM jANu. pazu zukrukhe kare, te AvI rIte H-- = naigamAdi sAtanaya, dravyAstika, daza naya, paryAyAstika cha naya, kANu pAMca, kAraka cha, haiya, roya, upAdeya, nizcaya, vyavahAra, dravya, bhAva, utsa, apavAda, utpAda, vyaya, dhruva, nikSepa, pramANu, tathA dravya, kSetra, kALa, bhAva, e dravyAdi cAra bhAMge karI tathA nitya, anitya, sava, asava, eka, aneka, vaktavya, avakatanya, e nityAdi A pakSe karI, 'barDAvyanuM tathA nava tattvanuM svarUpa, gurUmukhe jANe, athavA zigI, saptabhaMgI, anekazagI, e rIte aneka prakAre navatattva, SaDvavyanuM jANapaNu karI svasattA -parasattAnI bhAsanarUpa jeNe prattIti jJAnInI nizrAe gurUsukhe vividha kriyAonA maLe mAhanIyanA ghaTADA thayethI zrI che. vihAM svasattA te eka nizcayanaye karI zu, niyaLa, paramanyeAMti, ekala kathakI rahita, zuddha, cittAna, vastute, sattAe siddhamAna, abaDa, alipta, zAzvata, evuM peAtAnA AtmAnuM rUpa tenI jeNe attaraza zAsanarUpa jANapaNAnI pratIti karI che, te jItra svasattAze rakta kahIye, Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 ane parasattA te zubhAzubha vikArarUpa karmanuM grahaNa karavuM ane pachI te thakI upanA je phaLarUpa vikAra, IMdriyanA svAda, tene viSe magnapaNe, ekAgracitte vartavuM, evA pariNAma je jIvanA vate che, te jIva parasattAe rakta kahIe. e svasattA ane parasattAne artha jANave. have samakitI jIva, ajJAnadazAthI rahita thake udAsI pariNAmarUpa viraktabhAve IndriyarUpa vikArathakI rahita, eka pitAnA AtmAnI siddhasamAna jeNe pratIti karI che. yaH paramAtmA paraMjyotiH, paramaH parameSTinAm / AdityavarNa tamasaH, parastAdAmanaMti yaM // 1 // sarve yenomUlyanta, samUlAH kleshpaadpaaH| mUrnA yasmai namasyaMti, surAsuranarezvarAH // 2 // - A be glaeNka zrI hemAcAryakRta vItarAgastotranA che, paNa tene nayasApekSa ahiM artha e samaje ke - jIva che te paramAtmA che, paramati che, paMca parameSTithI paNa adhika pUjya che, kemake paMca parameSThI te mokSamArganA dekhADanAra che, paNa mokSamAM javAvALe te ApaNe jIva che, ajJAnane maTADanAra, jJAnadaSTie karI pitAnA svarUpane jANanAra, sarva karmakalezane khapAvanAra, e pitAne AtmA dhyAve, te ja parama zreyanuM kAraNa che, zuddha che, paramanirmaLa che. evA Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAya navA upAyamAM 5 153 AtmA upAdeya jANuM sahe. ane tadanurUpa hayatyAga upAdeya svIkArarUpa vividha upAyo jJAnInI nizrA kare ane jevuM pitAthI nivaDe, tevo tyAga vairAgyamAM pravarte. eTale dhanane paravastu jANI, supAtrane dAna Ape, IndriyanA vikArane karmabaMdhanA kAraNa jANuM, tene pariharI ziyala pALe, AhAra pudgala paravastune che, te zarIrapuSTinuM kAraNa che, ane zarIra puSTa kIdhe IndriyanA viSayanI puSTi thAya, te sarva parasvabhAva jANa. mATe tiha thakI samakitI chava, virakta bhAve, saMsAra udAsI, tyAgarUpa vairAgya bhAvanAe vartatA, eka pitAnI sattAe vastudharmanI jJAnInA caraNomAM besI guNasthA nAnurUpa pravRtti karavA sAthe jeNe pratIti karI che, ane pitAnI AtmasattA sAdhavAne viSe jenuM citta ujamALapaNe jJAnI nirdiSTakriyAonuM vidhipUrvaka Asevana karavArUpa udyamamAM pravarte che, evI rIte sAdhya jenuM eka cokkhuM che, ane sAdhana je saMvara-nija rArUpa vrata, paccakrakhkhANa, pisaha, sAmAyika, pratikramaNa, tIrthayAtrA, pUjA, prabhAvanA, mahatsava, dhyAna, maraNa, ityAdi aneka prakAre sAdhanA che, te badhuM karatI vakhate sAdhya pitAnA AtmAne karmathakI rahita nirAvaraNa karavArUpa lakSyarUpe rAkhe. ema svasattA-parasattAnI vaheMcaNa karI pitAnA svarUpamAM rahe, teTalI vAra jIvane saMvara kahIye, ane e saMvaramAM jIva rahe, tihAM sudhI samaye samaye anaMtA karmanA thokaDA nijerAve, eTale nirjarAtatva kahIe. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe e nava tattvamAM samakitIjIvane sAdhyama ski ekSatava jANavuM. ane sAdhanarUpa saMvara ane nija za e e tava jANavA. 198 ziSyae navatatvamAMthI mithyAtvIne sAdhya sAdhanarUpa keTalA tattva pAmIe ? gurU-mithyAdaSTi jIva pahele guNaThANe IndriyasukhanI lAlace aneka prakAre kaSTakiyA, vrata, paccakhANa, tapa japa kare che, paNa aMtaraMga pariNAma saMsArI sukha meLavavA mATe jarUrI puNyarUpa phaLanI vAMchAe vate che. eTale eka kartA jIvatava, ane puNyanI vAMchA te bIjuM puNyatava tathA puNyanA ThaLIyA ajIva che te AzravarUpa jANavA, eTale trIjuM ajIvatava, cothuM Azravatattva ane e daLIye jIva baMdhANe te pAMcamuM -baMdhatatva thayuM. e rIte nava tattamAMthI mithyAdaSTi jIvane sAdhyasAdhanarUpa pAMca tatva jANavA. 199 ziSyA-e nava tattavamAMthI dravyanayamAM keTalA tava pAmIye? gurU-nagama, saMgraha, vyavahAra ane Rjusatra, e cAra dravyanaya kahIye. e cAra nayanuM jANapaNuM prathama guNaThaNe jANavuM. mATe e dravyanacane mate je jIvanA pariNAma vate che, te jIva zubhAzubha karmarUpa puNya-pApanA phaLane upAje che. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe kartA jIva, ane puNya-pApanA kaLI ajIra te AzravarUpa jANavA. ane e daLIye maLI jIva badhA e rIte jIva, puSya, pApa, ajIva, Azrava ane baMdha, e cha tattva dravyanace je jIvanA pariNAma vartatA heya, temAM jANavA. 2... ziSya - e nava tatvamAMthI bhAvanayamAM keTalA tava pAmIe ? gurU -zabda, samadhirUDha ane evabhUta e traNa bhAvanaya jAvA, eTale je jIvanA zabda ane samabhirUDha nayane mate chadmastha avasthA paryata pariNAma vate' che, temAM ATha. tava pAmI, vaLI abhirUDha nayane ane terame guNaThANe kevalI. bhagavAna vate che, temAM nava tattva pAmIe. tathA bata nayane mate siddha mana vate che, temAM traNa tALa pAmIe. e rIte pAna che ane vAta che, temAM Aha, nAnA ane rANI vAva jAguvA. 201 ziSyA-e nava tatvamAMthI ahIdvIpa vyApI DhalA tarata pAmIye? gura:-aDhIdvIpamAM mithyAtvI jIva rahyA che, te AzrayI cha tatva pAmIe, ane samakitabhAve chaThThamastha AvA parvata je cha vate che te nirjarAne kare che, Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 temAM ATha tatva pAmIye. ane terame guNaThANe kevalI bhagavAna vate che, temAM nava tatva pAmIe. 202 ziSya - e navatatvamAMthI aDhIdviIpathI bahAranA lokamAM keTalA tava pAmIye ? gura-aDhIdvIpathI bahAra tiryaMca chava rahyA che, ane devatA, vidyAdhara tathA munirAjanuM aDhIdvIpa bahAra AvAgamana che, mATe tihAM mithyAtvI jIvamAM cha tatva pAmI, ane samakitabhAve je jIva varte che, temAM ATha tattva pAmIye. 203 ziSyae nava tatvamAMthI udghalekamAM keTalA tattva pAmI? guraurvakamAM vaimAnika deva rahyA che, siddhanA jIva rahyA che, pAMca sthAvaranA jIva rahyA che, ane nigadIyA jIva rahyA che, - temAM siddhanA jIva AzrayI traNa tatva pAmIye, ane mithyAtvI jIva AzrayI cha tatva pAmIye, tathA saMmakitI jIva AzrayI ATha tatva pAmIye. 204 ziSyae nava tatvamAMthI tirjIkamAM keTalA tatva pAmIye? - gurU-tirjIkamAM je mithyAtvI jIva che, te AzrayI cha tatva ane samakti bhAve chamastha avasthA paryata je jIva vate che, temAM ATha tatva, tathA terame guNaThANe kevalI bhagavAna vate che, temAM nava tatva pAmIye. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 205 ziSyaH--e nava tattvamAMthI adheAlAkamAM keTalA tattva pAmIye ? gurU:--mAlAkamAM bhavanapati, deva tathA nArakInA jIva ane pAMca sthAvaranA jIva, tathA nigeADhIyA jIva rahyA che, temAM samakitI jIva AzrayI ATha tattva pAmIye, ane mithyAtvI jIva AzrayI cha tattva pAmIce, 206 ziSyaH--e nava tattvamAMthI vyavahAranayamAM keTalA tattva pAmIye ? gurU:--vyavahAra nayanA mULabheda tA eka che, ane (vastArathI cha senra jANavA, te AvI rIte eka tA azuddha vyavahAranaya che, : te azuddha vyavahAranace karI jIvamAM ajJAna, rAga, dveSa e anAdikALanA zatrubhUta thaI lAgyA che, teNe karI jIvamAM azuddhapaNuM jANavuM, mATe e azuddhatAnI cIkAze karI jIvane samaye samaye anaMtA kareMrUpa daLIyA sattAye lAge che, e aNutA jIvane anAdinI jANavI, e rIte e azuddha vyavahAranaye jIva kartA jANavA, tenuM svarUpa saMkSepamAtra kahyuM. have khInne jIbha vyavahAranaya che, teNe karI jIva dAna, zIyala, tapa, bhAvanA, pUjA, prabhAvanA, sevA, bhakti, sAhammivAtsalya, ane vinaya, Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaiyAvacca, upakAra, karaNa, dayA, yatnAmanahara vacana. bolavuM, sarva jIvanuM rUDuM ciMtavavuM, e Adi deI, aneka prakAre jIva zubha vyavahAranA kartA jANave. - have trIje azubha vyavahAranaya, teNe karI chava, kodha, mAna, mAyA, lebha, viSaya, kaSAya, nidrA, vikathA, hAMsI, vineda, nidA, IrSA, cADI, mUcha, mamatA, hiMsA, mRSA, adatta, mithuna, e Adi ine aneka prakAre chava, azubha vyavahAranA kartA jANa. have the upacarita vyavahAranaya. teNe karI chava, dhana, kuTuMba, parivAra, hATa, ghara, vakhAra, gAma, garAsa, deza, cAkararUpa dAsa, dAsI, vAtAra, rAjaddhi, kSetra, khAM, vADI, vana, ArAma, kUvA, vAva, sarovara, navANa, e Adi aneka prakAranI je vastu pitAthI pratyakSa juhI che, tene jIva ajJAnapaNe potAnI karI jANe che, tene "mArUM, mArUM' kate phare che, tethI tenA pApane adhikArI thAya che, e upacarita vyavahAranA kara, kartA baNa. have pAMcame anupacarita vyavahAranaya. teNe karI chava, zarIrAdika para vastu je potAnA AtmasvarUpathakI pratyakSa judI che, paratuM pariNAmika bhAve lalIbhUtapaNe ekaThI chavanI sAthe maLI rahI che, tene chava, pitAnI karI jANe che, e paNa chave evA Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 159 zarIra te saMsAramAM anaMtIvAra karyo, ane anaMtIvAra mUkyA, te paNa ajJAnapaNe jIva pitAnI karI jANe che, tethI tene vAste aneka prakAranA hiMsAdika pApe karI jIvane puSTa kare che, e anupacarita vyavahAranaye jIvane kartA jANave. e pAMca prakAre vyavahAranayamAM je jIvanA pariNAma vate che, te jIva zubhAzubhArUpa phaLane pAme. e pAMca vyavahAra te jusUtranayane mate pahele guNaThANe jANavA, emAM vartanA jIva mithyAdiSTa hoya, temAM cha tattva pAmIye. have chaThTho zuddha vyavahAranaya, eTale zubhAzubha karmarUpa kacarAmAM jIva lepANe che, tihAM thakI zubhanirmaLatAne karanAra te chaThTho zuddha vyavahAranaya kahIe. eTale jJAnIonI AjJAnusAra te te zubha kriyAo mekSanA lakSyathI karIne nIcenA guNaThANAnuM choDavuM ane uparalA guNaThANAnuM levuM, tene zuddha vyavahAranaya jANa. mATe pahele guNaThANe mehanIya karmanI sAta prakRti khapAvI, cothe guNaThANe AvyA, te vAre AtmAnA anaMtA guNamAMhethI eka samakita guNa pragaTaye, eTalI jIvane zuddhatA thaI emaja thethI pAMcame, pAMcamethI che, chaDethI sAtame, ema yAvat agIyArame-bArame guNaThANe chadmastha avasthA paryata je jIva vate che, temAM ATha tattva pAmI. 11 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 tathA samabhirUddha nayane mate terame caukrame cuDAthe kevalI bhagavAn zuddhe vyavahAramAM varte che, temAM nava tA pAtrIce, eTale caudame guNuThANe kevalI bhagavAnane paNa pAMca laghu akSararUpa kArya karavuM bAkI che, tethI eTalI jIvane azuddhatA jANavI. te azuddhatAne TALe ane zuddhatA nipajAve, tene zuddha vyavahAranaya kahIe. eTale jema jema jJAnI nirdiSTa vividha kriyAonI meAkSanA lakSyathI AcaraNAnA maLe AgaLanA guNuThANAnu aeDavuM, ane uparalA guNuThANAnuM levuM, tene zuddha vyavahAranaya jANavA. e rIte cha prakAre vyavahAra nayanA svarUpamAM che, AThe tathA nava tattva jANavA, 207 ziSyaH-- e navatatvamAMthI nizcayanayamAM keTalA tattva pAmIce ? gurU--eva'bhUta nayane mate-- 1 jJAnAvaraNIyakanI pAMca prakRti kSaya karI anaMtajJAna pragaTa karyuM, 2 danAvaraNIya karmInI nava prakRti kSaya karI anaMta darzana pragaTa karyu, rU vedanIya karmInI e prakRti kSaya karI avyAbAdha sukha pragaTa karyuM. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 mehanIya karmanI aThThAvIza prakRti apAvI kSAyika samakita ane yathAkhyAta cAritra pragaTa karyuM, 5 AyuSkarmanI cAra prakRti khapAvI akSayasthiti guNa pragaTa karyo, 6 nAmakamanI ese traNe prakRti khapAvI arUpI guNa pragaTa karyo, 7 vakarmanI be prakRti khapAvI, agurulaghuguNa pragaTa karyo, 8 aMtarAyakarmanI pAMca prakRti khapAvIne anaMta vIryazakitarUpa guNa pragaTa karyo. e rIte A ATha karma anAdikALanA AtmaguNane ghAtaka hatA, AtmaguNane rAdhaka hatA, AtmaguNane Ava hatA, tene zukaladhyAnarUpa agnie karI Atmapradeza. thakI aSTa kama bALI aSTaguNa saMpanna lekane aMte virAjamAna sAdi anaMtarma bhAMge anaMtA siddha paramAtmA evaMbhUtanayane mate thayA che. temAM AgaLa kahyA, te rIte traNa tatva pAmIe. e rIte nava tatavamAMthI nizcayanayamAM traNa tatva jANavA. 208 ziSya-e nava tattavamAMthI jIvanA vyavahAra prANa te kayA? ane nizcayaprANu te kayA? Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 gurU-vyavahAranayanA matavALe te bAhyathakI jenuM jevuM svarUpa dekhe, tene tevuM kahI belAve. eTale cAra gatirUpa saMsAramAM jIva nava-navA bhAve karI ekedriyathI mAMDI paMceMdriya paryata devatA, nArakI, tiryaMca ane manuSya nAma dharAvI, cavavuM-upajavuM kare che, mATe je gatimAM upaje, te gatinA je prANa jIva dhare che, te vyavahArane prANa jANavA.. tathA nizcaya prANu te jIvane sattAgane jJAna, darzana, cAritra, tapa, vIrya ane upagarUpa che. e jIvana nizcayaprANa te sadAkALa zAzvatA che, ene kaI kALe vinAza thatuM nathI. eTale vyavahAra prANanI te ghaTa-vadha thAya. gatie gatie vinAza thAya, paraMtu nizcayaprANa te zAzvatA jANavA. 209 ziSyA-eka muThThImAM jIva keTalA pAmIye? gurU -nigadIyAnA gaLA kAkAza pramANe asaMkhyAtA che, eTale caudarAja loka jIve karI, kAjaLanI karI pramANe bharyo che, tethI eka muThImAM paNa nigodanA geLA asaMkhyAtA saMbhave che, tethI temAM anaMtA jIva pAmIe. - 210 ziSya-padravya mahelA eka muThImAM keTalA dravya pAmIye? Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 163 gura-eka muThImAM chae dravya pAmIye, kemaka lakamAM dharmAstikAyanA asaMkhyAtA pradeza che, adharmAstikAyanA paNa asaMkhyAtA pradeza che, ane AkAzAstikAyanA paNa asaMkhyAtA pradeza che, tema nigadIyA geLA paNa te pramANe asaMkhyAtA che, ane te asaMkhyAtAnA asaMkhyAtA bheda che, tethI eka muThImAM paNa dharma, adharma ane AkAzanA asaMkhyAtA asaMkhyAtA pradeza jANavA. tema jIva paNa anaMtA jANavA. jema koIeka vaidhe paisAbhAra-paisAbhAra lAkha auSadhi khAMDIne bheLI karI temAMthI eka capaTI bharIne Ape, tene lakSa auSadhi kahIye, ane meTe Dhagale paDe che, tene paNa lakSa auSadhi kahIye. e daSTAMte cauda rAjalekamAM paNa ekeka dravyanA asaMkhyAtA asaMkhyAtA pradeza jANavA, ane eka muThImAM paNa asaMkhyAtA asaMkhyAtA pradeza jANavA. eTale eka muThImAM dharma, adhama, AkAza ane nigadIyA jIvanA geLA paNa asaMkhyAtA AvyA. mATe eka dharmAstikAya, bIjuM adharmAstikAya, trIjuM AkAzAstikAya ane cothuM jIvAstikAya, e cAra dravya thayA. have te nigadamAMhela eka geLo lahIye, temAM asaMkhyAtI nigeTa che, te asaMkhyAtAmAMthI eka nigoda lahIye, temAM anaMtA jIva che, te mAMhele eka jIva lahIye, tenA asaMkhyAtA pradeza che ane jIvanA ekekA Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradeze karmanI anaMtI vargaNuo lAgI che, ane ekeka vagaNamAM anaMtA pudgala paramANuo rahelA che, e cAMcamuM pudgaladravya thayuM, ane e paramANuo sadAkAla zAzvatA che, mATe ekekA paramANuomAM anaMte utpAdavyayarUpa kALa vahI gaye, mATe chaThTha kALadravya paNa anaMtuM kahIye, ane paramANuo te enA e zAzvatA che, e rIte eka muThThImAM cha dravya jANavA. 211 ziSya-jIvanA pAMcaso tresaTha bheda che, temAMthI keTalA bhedanA jIva maraNa pAme ane keTalA bhedanA jIva maraNa na pAme? gurU-jIvanA pAMcase tresaTha bhedamAMthI devatAnA apaptAvasthAnA navANuM bheda na mare, tathA nArakIne aparyA. ptAvasthAnA sAta bheda na mare, tathA cugalIyA manuSyanA aparyAptAvasthAnA chayAsI bheda na mare, e rIte sarva maLI (12) bheda na mare, bAkInA (371) bhadavALA mare. e rIte navatatvanuM svarUpa samaktidaSTi jIvanA hitane athe samaktirUparatna nirmaLa karavAne vAste parasattAnI pratIti karavAne dIpaka samAna AtmAthI jIvane AbharaNusamAna navatatva vicAra kahyo. I(Vigy) Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 che have adhyAtmasvarUpabAvanI kahIye chIe. | | dehA ne , mAyA jala mUkI karI, zrata cAritra vicAro bhavajala tAraNa pota sama, dharma hiyAmAM dhAra che 1e dhamathakI dhana saMpaje, ame sukhIyA hAyA dhameM dhana vadhe ghaNuM, dharma kare jaga keya | 2 dharma kare je prANayA, te sukhIyA bhavamAMyA jagamAM sahu jIjI kare, AvI lAge pAya che 3 dhama dhama sahu ke kare, dharma na jANe keyA dharma zabda jagamAM vaDe, viralA bUjhe seya che 4 Atama sAkhe dharma che, tyAM jananuM zuM kAmA jana mana raMjana dharmanuM, mUlya na eka badAma pI pacegA taba kahegA, taba laga kahyo na jAya manameM rASa nahi kare, bhaDake bhAgI jAya 6 mANasa henA muzakila hai, te sAdhya kahAMse hatA sAdhya huvA taba siddha bhayA, kenI na rahI jota 75 sAdhu bhayA to kayA huvA, na gayA manakA zreSA samatAsuM citta lAya kara, aMtaradaSTi dekha che 8. cetana te parakhe nahi, kyA huvA vrata dhAra? zAli vihUNA khetameM, vRthA banAI vADa 9 Atama anubhava vAsakI, kaIka navalI rItA nAka na pakare vAsanA, kAna grahe paratIta 11 * ahIM jJAnInI AjJA pramANe yathAyogya saMvara nijAnA prayatnathI AtmAnA prayatnanI vAta mukhya jANavI. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jinavANI syuM namI, kIje Atama zuddha cidAnaMda sukha pAmIye, miTe anAdi azuddha 11 zuddhAtama darzana vinA, kama na tUTe keyA te kAraNa zuddhAtamA, darzana karo thira hoya 12aaaa Atama anubhava ramaNathaM, maTe moha aMdhAra ! Apa svarUpameM jhalahale, nahi tasa aMta apAra 13 tihAM Atama trividhA kahyo, bAhira aMtara nAma paramAtama tihAM tIsare, se anaMta guNadhAma 14 prathama bahirAtma lakSaNa ! pudgalase rAte rahe, jAne eha nidhAnA tasa lArbho lejo rahe, bahirAtama abhidhAna 15 dvitIya aMtarAtmalakSaNa pugala khala saMgIpa, seve avasara dekhA tanu zakti japuM lakkaDI, gyAnabheda pada lekha 1dA bahirAtama taja AtamA, aMtara Atama rUpA paramAtamane dhyAvatAM, pragaTe siddha svarUpa 17 puddagalabhAva rUce nahi, tArthe rahe udAsa se aMtara Atama lahe, paramAtama parakAza 18 siddha arUpI je kahuM, paNa kazuM dekhuM na rUpA aMtaradaSTi vicAratAM, ese ne siddha anupa 1lA anubhava gocara vastukA, jANe ehi alAdA kahana sunanameM kisuM nahi, pAme parama AlhAda mArA Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167 Atama paramAtama huI, anubhava rasa sagate / dvaitabhAva mala nisare, bhagavaMtanI bhagate Ara15 Atama saMge vilasatAM, pragaTe vacanAtIta / mahAnaMda rasa mAkalA, sakala upAdhi rahita ArA siddha svarUpI AtmA, samatA rasa bharapUra aMtaradRSTi vicAratAM, pragaTe Atama nUra ArA Ape. Apa vicAratAM, mana pAme vizarAma / rasa svAdita sukha upaje, anubhava tAke nAma ArakA anubhava ciMtAmaNi ratana, anubhava hai rasakUpa ! anubhava mAraga mekSakA, anubhava zuddha svarUpa pA cidAnaMda cinmaya sadA, avicala bhAva anaMta / nimala jyeAti nirajanA, nirAlakha bhagavaMta ||rA kamala para pathakI, niHsagI nile pa jihAM vibhAva durbhAvanA, nahi lavaleze. khepa ArA jyuM navanItA jala khale, tama pragaTe dhRta khAsa / tima aMtara Atama thakI, paramAtama parakAza 5radvA zuddhAtama bhAve rahe, pragaTe nimala jyaMti te tribhuvanazira mukuTa maNi, gaI pApa siva cheti ArA nijasvarUpa rahetAM rahetAM thakAM, parasvarUpA nAza / sahajabhAvathI sapaje, era te vacana vilAsa 530nA aMtaradeSTi dekhIye, pudgala cetana 25. parapariNati DhAya vegalI, na paDe te bhavarUpa // 31 // *: Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnInI nizrA vinA, je pahere munizA zuddha kriyA tasa navi have, Ima jANe dhare neharA aMtargatanI vAtaDI, navi jANe svaccheda kevala liMgadhArI taNe, na kare te prasaMga 33. aMtara Atama svabhAva che, te jANe munirAyA karmamala kare kare, ema jANe manamAMya 34 Atama vastu svabhAva che, te jANe RSirAyA adhyAtama vedI kahe, Ima jANe cittamAMya 35 Atama dhyAne pUrNatA, ramatA AtmasvabhAva aSTakama dvare kare, pragaTe zuddha svabhAva 36 lAkha karoDa varase lage, kiriyAe karI karma jJAnI zvAsehavAsamAM, Ima jANe te marma pAchA aMtara mela savi upazame, pragaTe zuddha svabhAva avyAbAdha sukha bhegave, karI karma abhAva 38 akSayaRddhi levA bhaNI, aSTa karma kare dUra aSTa karmanA nAzathI, sukha pAme bharapUra mArA saMteSI te sadA sukhI, sadA sudhArasa lInA iMdrAdika jasa Agale, dIse duHkhIyA dIna 40 *ahIM jJAnInI nizrA vinAnI karma nirjarAnA lakSya vinAnI kriyA jANavI, tathA jJAnI eTale nayasApekSa rIte AtmAnA zuddhasvarUpane gurUgamathI oLakhI guNasthAnakAnusAra yogya AcaraNamAM rahela pariNati jJAnI jANa. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaTa je sukha nahi surarAyane, nahi rANuM nahi rAyA Atama sukhane anubhave, te saMteSa pasAya 41 suragaNa sukha trihuM lekanA, anaMtaguNa te kIdhA anaMtavage vagita karyA, te paNa sukha samIdha jarA. te sukhanI icachA kare, muko pudgala saMgA a5 sukhane kAraNe, duHkha bhogave parasaMga 43 atha tRtIya paramAtma lakSaNa | dohApyA Apa svarUpamAM, jyAre pudgala khelA se paramAtama jANaye, nahi jasa bhavake mela 44. nAmAtama bahirAtamA, thA5nA kAraNe jehA se aMtara dravyAtamA, paramAtama guNageha 4pA. bhAvAtama se dekhIye, kama marma ke nAza se karUNu bhagavaMtakI, bhAve bhAva udAsa jA. parama adhyAtamane lakhe, saddagurU kere saMgA tinake bhava saphale have, avihaDa pragaTe raMga 4chA. dharAdhyAnaka hetu hai, ziva sAdhanake khelA aisa avasara kaba mile? ceta sake te ceta 48 vaktA zrotA saba mile, pragaTe nija guNa rUpA akhaya khajAne jJAnako, tIna bhavana bhUpa jalA aSTakama vana dAhake, tapa siddha jinacaMdA tA sama je azvA gaNe, tA vaMde Ida pA5nA. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 karmaga auSadha samI, jJAna sudhAkara vRSTi ! ' zivasukha amRta sarevare, jaya sabhyadaSTi palA jJAnavRkSa seve bhavika, cAritra samakita mUla ajara agama phala pada laha, jinavara padavI phUla parA e rIte bahirAtmAdika traNa AtmAnuM svarUpa adhyAtma bAvanIce karI jANavuM. have jIvasvarUpanuM dhyAna karavAne gAthA kahe che - ahamiko khalu suddho, Nimmamao NANa-dasaNasamaggo / Nimama Niuttacitto, sanve. ee khayaM Nemi // 1 // artha-jJAnI jIva evI rIte dhyAna kare je huM eka chuM, parapudgalathI jyAre chuM, nizcayana karI zuddha chuM. mArUM jJAna kamalathI nyAruM che, nimama eTale mamatAthI rahita chuM, jJAna-darzanathI bharyo chuM, huM mArA jJAnabhAva sahita chuM huM mArA guNamAM rahyo chuM, te cetanA guNa mArI sattA che, evuM pitAnuM AtmasvarUpa tene gurUgamathI jJAnInI nizrAe dhyAvate sarvakarmane kSaya kare che. have samakitanI zuddhi karavA sArU nizcayavyavahArarUpa caubhaMgIe karI deva, gurU ane dharmanuM varUpa dekhADe che. 212 nizcayathakI zuddha deva te ApaNe jIva, niSpana svarUpI, tavaramaNa, ApaNA, AtmAnuM taraNa -tAraNa jahAja te ApaNe AtmA che, sarva karma kalezane Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 171 khapAvanAra ane anaMta guNarUpa lakSmIne pragaTa karavAvALA ApaNe jIva che, mATe pitAnA AtmAnuM dhyAna ekAgracitte karate ArAdhanA karate thake jIva, saMsAra samudranA tIra = kAMThAne pAme. - 213 tathA vyavahArathakI sudeva te zrI arihaMta bhagavAna bAra guNe karI sahita, cetrIza atizaye karI virAjamAna, pAMtrIza vANIrUpa guNe karI bhavya ane hitepadeza karatA ArisAnI pere nimitta kAraNarUpa jANavA. 214 tathA nizcayathakI kudeva te pitAnA AtmAnuM svarUpa na oLakhyuM ane jJAnadazAe karI jaDarUpa vibhAvadazAmAM jenuM citta sadAkALa lAgI rahyuM che, e rIte pitAnA AtmAnI virAdhanA karate thakI prANI saMsArarUpa samudramAM DUbe. 215 vyavahArathakI kudeva te kRSNa, mahAdeva, kSetrapAla, brahmA, pitR pramukha jANavA. - e rIte nizcaya-vyavahArarUpa devanuM svarUpa jANa samakita zuddha karavuM, have nizcaya-vyavahArathI gurU eLakhavArUpa cobhaMgI kahe che. 218 prathama nizcayathakI sugurU te ApaNA jIvane ekAMte besADI rUDI zikhAmaNa ApI, mithyAtvarUpa kumArgathI nivArI, ane samakitarUpa zuddha mArge caDhAve, Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evI rIte AtmAne mArge ANe, te turata Ave, mATe nizcaya sugurU te ApaNe AtmA jANa. 217 vyavahArathakI sugurU te je sAdhumunirAja sattAvIza guNe karI sahita AcAra-vyavahAra sahita, kRpApAtra, zuddhamAganA prarUpaka, bhavya prANIne pratibaMdhivA udyamavaMta, te vyavahAra sugurU kAraNarUpa jANavA. 218 nizcayathakI kugurU te je jina vacananA beTA artha kare ane ajJAnane vaze beTI prarUpaNa karI saMsAra vRddhinA kAraNa sevI pite DUbe ane parane DUbAve. 219 vyavahArathakI kugurU te cegI, saMnyAsI, brAhmaNa, kuliMga pramukha temaja svaliMgI je AcAra rahita bhekhadhArI evA yatipramukha jANavA. have dharmanuM svarUpa nizcaya-vyavahArarUpa cAbhagIe karI dekhADe che. 220 nizcayathakI sudharma te jIvane aMtaraMga sattA te anaMta-catuSTayarUpa jJAna, darzana, cAritra vIya rUpa anaMte dharma rahyo che, te karmo karI AvarANe che, jema ADA vAdaLA AvyAthI sUryanI kAMti dabAI jAya, paNa aMtaramAM dedIpyamAna kAMti che, tema AtmAne karmakSa vAdaLAM ADAM AvyAM, teNe karI AtmAnI kAMti dabANI paNa aMtaraMga AtmAnI kAMti sUryanI pare dedIpyamAna che, te niyama kahIye. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 173 221 te pUrvokta dharma nirAvaraNa pragaTa karavAne vAste sAdhya eka cepyuM nirmaLa rAkhIne je bAhya vyavahAra makriyArUpa vrata-paccakhANa Adi je karaNa jJAnInI nizrAe karavI te vyavahArathakI sudhama jANAge. 222 nizcayathakI dharma, te je ekAMta mArga AhAkaraNa te upara rAcyo, paraMtu aMtaraMga jJAna hIna karmanija rAnA lakSyavinA svachaMdapaNe AtmadharmanI oLakhANa vinAnI pravRtti te nizcayadharma jANu. 223 vyavahArathakI dharma, te pArakA para dazanInA matane anuyAyI je dhamakaraNI karavI, te vyavahArathI kudharma jANave. e rIte nizcaya-vyavahArarUpa bhagIe karI deva, gurU ane dharmanuM svarUpa jANe, ane gurUgamathI aMtaraMga pratIte nirmaLapaNe sahe, te nizcayasamakitanA dhaNI jANavA have nizcaya-vyavahArarUpa pAMca mahAvratanuM savarUpa je nayasApekSa gurUnizrAe jANe tene jJAnI kahIye, ane jANIne pALe, tene sAdhumunirAja kahIye. 224 ziSya -e pAMca mahAvratanuM svarUpa kevI rIte jANIye? gurU-ekeMdriyathI mAMDIne paMceMdriya paryata trasa ane sthAvara jIva te sahune pitAnA jIva carakhA jANI, Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 te jIvenI yatanA kare, rakSA kare, dayA pALe, kaI jIvane manathakI, vacanathakI ane kAyAthakI pite have nahi, ane bIjAne paNa e ja rIte upadeza Ape, te jIvane vyavahAra prANAtipAta thakI virame kahIye. e vyavahAra prANAtipAta viramaNunuM svarUpa kahyuM. 225 have nizcaya prANAtipAta viramaNanuM svarUpa kahe che. ApaNe jIva ajJAnane vaza karI duHkhI che, janma, jarA, maraNa, bhaya, zeka, Adhi, vyAdhi, rUpa pIDAe karI saMsAramAM anaMtA kAla thayA duHkha bhegave che, tethI AtmajJAnarUpa lacane karI ajJAnarUpa mithyAtvane khapAvI, jJAna, darzanarUpa guNa pragaTa karI, ApaNuM jIvane karmathakI cheDAva te vAre janma, jarArUpa sarva duHkha mATe, ane AtmajJAnane baLe karI Atmapradeze navA karmanI raja lAgavA na Ape, evA jenA zabdanayane mate pariNAma vate che, te chava, nizcayaprANutipAta thakI viramyA kahIye. 226 have vyavahArathakI mRSAvAnuM svarUpa - kaDavuM vacana bolavuM, parajIvane vizvAsa pratIti upajAvI asatya vacana bolavuM, tethI je viramyA che ane sukhathakI satyavacana bele che, te vyavahAra mRSAvAdathakI viramyA kahIye. . . . Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 175 227 have nizcayathakI mRSAvAda viramaNa vratanuM svarUpa kahe che. paugalika para vastune ApaNuM kahevI, te nizcaya mRSAvAda jANave, kAraNa ke pudagala paramANuo che te zAzvatA che, te ekeka jIve anaMtIvAra AhArapaNe laIne nihArapaNe karI anaMtA jIva siddhi varyA ane hajI paNa seve jIva AhArapaNe laI nihArapaNe kare che, tema ApaNu jIve paNa anaMtIvAra AhArapaNe laI nihArapaNe karyA, te kAraNe e sAdhAraNa vastu kahIye. | mATe te paugalika vastune jIva ApaNuM karI mAne te nizcayamRSAvAda kahIye. temaja jIvane ajIva karI jANe, ItyAdika ajJAnapaNuM tene nizcayamRSAvAda jANa. athavA siddhAntanA artha khoTA kahe, te paNa mRSAvAdamAM che, e mRSAvAda jeNe tyA te nizcayamRSAvAda thakI virape kahI. - eTale bIjA sa vrata bhAge tethI paNa cAritrabhaMga thAya, paraMtu jJAna, darzanane bhaMga na thAya, ane jeNe nizcayamRSAvAda bhAMge, teNe darzana, jJAna ane cAritra e traNe bhAMgyA. je kAraNe AgamamAM ema kahyuM che ke eka sAdhue cothuM vrata bhAMgyuM ane eka sAdhue bIjuM mRSAvAdatrata bhAMgyuM, temAM jeNe cothuM vrata bhAMgyuM te AlecanA lIdhe zuddha thAya, paraMtu jeNe siddhAMtanA beTA artha kahI mRSAvAda upadeza dIdhe, te AlecanA lIdhe paNa zuddha na 12 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na thAya. e nizcayathakI bIjA mRSAvAda viramaNavratanuM svarUpa kahyuM. 228 have vyavahArathakI adattAdAna viramaNa vratanuM svarUpa kahe che. je pArakuM dhana, vastu pramukha chupAve, cerAve, ThagI le, tene cAra kahIye, eTale aNadIdhI pArakI vastu levI tene adattAdAna kahIye. tethI je virame che, te vyavahAra adattAdAnathI virape kahIye. rara9 have nizcaya adattAdAna viramaNa vratanuM svarUpa kahe che. jIva pAMca IMdriyanA vIza viSayarUpa sukha, tenI vAMchAe ATha karmanI vargaNone grahaNa kare che, ItyAdika para vastune levA vache, te nizcaya adattAdAna jANavuM. hAM ziSya pUche che ke viSayanI ane karmanI vAMchA keNa kare che? te vAre gurU kahe che. puNyaprakRtinA je tAlIza bheda che, te cAra karmanI zubha prakRti che, tene cage jIva, AgaLa jatAM IMdriya sukha pAme che, te mATe je jIva puNyane AgaLa bheLuM levAyegya kahe che, te jIva, karmanI ane viSayanI vAMchA kare che, eTale keIka jIva vyavahArathakI te adattAdAna eka tRNamAtra paNa letA nathI te paNa tene je aMtaraMga puNyAdikanI vAMchA che, te teNe karI tene nizcaya adattAdAna lAge che. 230 have vyavahArathakI mithuna vatanuM svarUpa kahe che. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 177 je purUSa parasAne carihAra kare, tene vyavahAra thakI mithunaviramaNa vrata kahIye, eTale sAdhune sarvathA strIne tyAga che, tathA gRhasthane hAthe paraNelI strI maLI che, ane parastrInA paccakkhANa che, te sarve vyavahAra maithuna viramaNavrata jANavuM. 231 have nizcaya mithuna-viramaNavrata kahe che. je jIva, aMtaraMga viSaya abhilASane tyAga ane mananI tRSNA tyAga karI pitAnI Atma pariNatine viSe ramaNa kare che, paNa parapariNatimAMhe site nathI, pitAnA guNanuM ciMtana kare che, paNa paranuM ciMtana karate nathI, eTale potAnA svabhAvarUpa ghara mUkI vibhAvarUpa paragharamAM pasI kuzIlIye thatuM nathI, te jIva nizcaya maithuna thakI virame che. - 232 have vyavahAra thakI parigraha vratanuM svarUpa je dhana, dhAnya, dAsa, dAsI, catuSpada, ghara, dharatI, vastra, AbharaNAdikane tyAga, te vyavahArathakI parigraha tyAgavata jANavuM. eTale sAdhune sarvathA parigrahane tyAga che, ane huM gRhasthane IcchA parimANa parigraha che, te khAsa jarUra hAya, eTale parigraha eka sakhe, ane uparAMta pari. grahanI nivRtti kare, te vyavahArathakI pAMcamuM vrata kahIye. 233 have nizcayathakI parigraha viramaNa vratanuM varUpa kahe che - Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 je bhAvakarmarUpa rAga-dveSa-ajJAna tenI cIkAze dravya kamarUpa jJAnAvaraNAdi ATha karma nipajyA tene mUke, zarIra iMdriyane parivAra eTale zarIra ane Idriya uparathI mUcha mUkI ane zubhAzubha vikArarUpa je karma, tene para jANIne cho, te nizcaya parigrahane tyAga kahIye, eTale A bhavasaMbaMdhI ane parabhavasaMbaMdhI zarIrAdi paravastunI mUccha cheDI te ja nizcaya parigraha che, ema jANavuM. e rIte nizcaya-vyavahArathakI pAMca mahAvratanuM svarUpa saMkSepamAtra jANavuM. e rIte pAMca mahAvrata pALe paNa jJAnInI nizrAe gurUgamathI jJAnadaSTithI pAMca mahAvrata pALe, mATe jJAnanuM jANapaNuM karavA sArU jIvanuM svarUpa caubhaMgIye karI oLakhAve che, eTale eka jIva hiMsA karatA nathI. paNa hiMsAnA phaLa bhegave che, ane bIjo jIva hiMsA kare che paNa hiMsAnA phaLa. bhegavatA nathI, tathA trIje jIva hiMsA kare che ane hiMsAnAM phaLa paNa bhegave che, e jIva hiMsA karatA nathI, ane hiMsAnA phaLa paNa bhegavatA nathI, evI rIte e cAra prakAranA jIva oLakhavA joIe. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 179 234 ziSyaH-pahelA jIva je hiMsA karatA nathI ane hiMsAnA phaLa bhegave che, te kayA jIva jANavA? ane temAM guNaThANA keTalA pAmIye? tathA temAM sAta naya mAMhelA keTalA naya pAmIye? tathA temAM nava tattavamAMthI keTalA tattva pAmIye ? tathA tenA cAra nikSepA kema jANa? e cAra praznonI pRcchA che. - gurU -samudrane viSe hajAra-hajArajananA zarIravALA meTA matsya che, tenI AMkhanI pAMpaNamAM taMdulIye masya garbhaja paryApta upaje che, tenuM AyuSya eka aMtarmuhUrtanuM hoya che, tathApi eTalA AyuSyamAM te evuM ciMtavana kare che, je A matsyanA mukhamAMhe kroDagame jIva Ave che ane jAya che, paNa huM je eTaluM moTuM zarIra pAme heta te eka paNa jIvane jIvate javA detA nahi! e rIte yadyapi e matsya vyavahAranayane mate eka jIvane paNa haNa nathI, tathApi trAjusUtranayane mate jIvahiMsArUpa azubha pariNAme karI pApa bAMdhI marIne sAtamI narake jAya che, e jIva mithyAtvI jANavA. enuM guNaThANuM paheluM jANavuM. tathA e jIvamAM navatatva mAMhelA cha tatva pAmIye. have e mithyAtvI jIvamAM cAra nikSepa AvI rIte lagADavA. prathama te jenuM mithyAtva evuM nAma hoya te nAmamithyAtvI kahe. ane bIje sthApanAmithyAtvI te mithyAtva evA akSara lakhI sthApavA athavA mUrti sthApavI. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180: tathA trIje dravya mithyAtvI te jIvane sattAe dravya mithyAtvarUpa daLIyA rahyA che, udayarUpa bhAve bhagave che. cethe bhAvamithyAtvI, te mithyAtvanA daLIyA - vaLI prakArAMtare cAra nikSepA kahe che prathama nAma mithyAtvI, eTale je keInuM mithyAtvI evuM nAma hoya te, tathA sthApanAmithyAtvI te tenI mUti sthApavI, tathA trIje dravya mithyAtvI, te brAhmaNa, atIta, vairAgI pramukha kRSNa mahAdevane mAne tene dravya mithyAtvI kahIye, ane cothA bhAva mithyAtvI te DhuMDhIyA. pramukha jinazAsananA DhaSI-zatrurUpa jANavA. ra35 ziSya-bIje jIva je hiMsA kare che, ane hiMsAnA phaLa bhegavatA nathI te jIva kayA? ane temAM cauda guNaThANuM mAMhelA keTalA guNaThANuM pAmIye ? ane nava tatva mAMhelA keTalA tattva pAmIye? tathA sAta naya mAMhelA keTalA naya pAmIye ? ane tenA cAra nikSepA kema jANIye ? gurU--e jIva samakitI jANavA. enuM guNaThANuM zuM jANavuM. zabdanayane mate aMtaraMga sattAgatanA bhAsanarUpa sAdhya eka, sAdhana aneka, e rIte zrIvItarAganI AjJA pramANe jeNe pratIti karI che, paNa pUrvakRta kamane yoge karI saMsAramAM vyavahAranayane mate arUcipaNe viSayAdika AzravarUpa hiMsAnA kAma kare che, ane AraMbhanA kAmanA Adeza-upadeza Ape che, eTale zabda nayanemate zaMkita Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 181 bhAve vartatA je pitAnA pUrvakRta karma che, tene nija rAve che, paNa tene azubharUpa svA kamane baMdha paDatuM nathI, e jIvamAM nava tatva mAMhelA ATha tatva pAmIe. have enA upara cAra nikSepa lagAve che. prathama koInuM samakita evuM nAma te nAmasamakita, bIjuM samakitanI mUtti pramukha sthApIye, te sthApanAsamakita, trIjuM yAtrA, darzana, sevA, bhakti, saMgha, svAmIvAtsalya ItyAdi samakitanI karaNa kare paNa aMtaraMga jIvaajIvanI vaheMcaNa rUpa pratIti gurUgamathI jJAnInI nizrAe karI nathI, tene dravya samakita kahIye, jethuM AgaLa kahyA pramANe sava kare, ane avarUpa nava tatva, dravyanuM jANapaNuM karI ataraMga svasattA-parasattAnI pratIti paNa jJAnI nizrAe gurugamathI yathArthapaNe karI che, tene bhAvasamakita kahIe. 236 ziSyA-trIjA jIva je hiMsA kare che ane hiMsAnA phaLa paNa bhegave che te jIva kyA ? temAM guNaThANa keTalA pAmIye? ane nava tattva mAMhelA tatva keTalA pAmIye? tathA sAta naya mAMhelA naya keTalA pAmIye? ane emAM cAra nikSepa zI rIte jANavA ? gurUe jIva, miccAdaSTi paTele guNaThANe jANajA. jusUtAnane mane tenA pariNAma mahA AraMbha parigraharUpa hiMsAbhAve varte che, tathA vyavahAranajyane mata Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uparathI paNa hiMsArUpa AzravanA kAma kare che, emAM cha tatva pAmIye. enA cAra nikSepa AgaLa praznane lagAvyA che, te rIte jANavA. 237 ziSya -cAthI jIva je hiMsA karatA nathI, ane hiMsAnA phaLa paNa bhegavatA nathI te kayA? temAM guNaThANuM keTalA pAmIye? ane nava tava mAMhelA tattva keTalA pAmIye? tathA sAta naya mAMhelA keTalA naya pAmIye? ane enA cAra nikSepA kema jANIye? gurU -e jIva sAdhu munirAja jANavA. te saMgrahanayane mate sarva jIvane pitAnA jIva samAna jANa raju nayane mate tevA ja manaH pariNAma vate che, vyavahAranayane mate uparathakI chakAyanI dayA pALe che, ane zabda-samabhirUDha nayane mane cha-sAtamAM guNaThANa paryata chadmastha munirAja AtmasvarUpamAM ramaNa karatA kamarUpa lepane lAgavA detA nathI, e rIte bhAvadayAmAM vartatA pitAnA AtmAnI rakSA kare che, temAM ATha tatva pAmIe. enA cAra nikSepo AvI rIte kahevA. te keInuM sAdhu evuM nAma te nAmasAdhu, sAdhunI mUrti sthApIye, te sthApanA sAdhu, sAdhunI kriyA pALe, sattara leke saMyama ArAdhe, sUjhata AhAra le, paDilehaNa, pratikramaNa kare, Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 pAMe mahAvrata pALe, paNa aMtaraMga upaganI jAgRti sanInI AjJAmAM na hoya tethI jJAna-dhyAnane jAgRta upayoga vartate nathI, te mATe te dravyasAdhu kahIye, tathA AgaLa je rIte sAdhunI kriyA kahI, te pramANe sarva kriyA paNa kare che, ane aMtaraMga jIva-ajIvarUpa svasattA-parasattAnI vaheMcaNa jJAnI gurUnI nizrAe karI sAdhya eka, sAdhana aneka, e rIte sattAgatanA dharmane sAdhe, te bhAvasAdhu che. - vaLI hiMsA karatA nathI ane hiMsAnA phaLa bhegavatA nathI, e bhAMgAmAM arihaMta kevalI paNa jANavA, e arihaMta vyavahAranaye karI dravyadayArUpa cha kAyanA pratipAlaka che, samabhirUdanayane mate terame-caudame guNaThANe zukaladhyAnanA bIjA, trIjA pAyA vacce rahelA che, temAM AgaLa kahyA, te rIte nave tava pAmIe. enA cAra nikSepA kahe che. arihaMta evuM nAma, te nAma arihaMta, enI mUti pramukha karI sthApavI te sthApanA arihaMta, ane jyAM sudhI kevaLajJAna nathI 'upanyuM tihAM sudhI chadmasthAvasthA paryata arihaMtane jIva, te dravya arihaMta jANa tathA anaMta catuSTayarUpa lakSmI pragaTa karI, kAlekanuM svarUpa eka samayamAM jANe, ane trigaDAne viSe besI bhavya prANIne hitepadeza Ape tene bhAva arihaMta kahIye. vaLI hiMsA karatA nathI ane hiMsAnA phaLa bhegavatA Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI e bhAMgamAM siddha paramAtmAnA jIva paNa jANavAe jIva guNaThANa varjita che, evabhUtanayane mate sakala kama kSaya karI, lekane aMte virAjamAna varte che, emAM AgaLa kahyA, te rIte traNa tattva pAmIye. have enA cAra nikSepA kahe che-prathama siddha evuM nAma te nAmasiddha, bIje jinapratimA sthApIye, te sthApanA siddha, trIje kevalI bhagavAnane dravya siddha kahIye, cothA sakala kamane kSaya karI anaMta guNarUpa lakSmI pragaTa karI lekane aMte virAjamAna vate, te bhAvasiddha kahIye. e rIte bhaMgInuM svarUpa jANavuM e rIte ratnatrayInuM svarUpa jANa, je cAritra pALe, tene sAdhu munirAja kahIye. * e sAdhu munirAjanuM svarUpa jANavArUpa, cabhaMgI. lakhIye chIe - eka jIva uparathI te sAdhupaNa sahita che, ane aMtaraMga thakI sAdhupaNA rahita che, tathA bIje jIva, aMtarathakI sAdhupaNA sahita che, ane uparathI sAdhupaNa rahita che. tathA trIje jIva, aMtarathakI sAdhupaNA rahita che ane uparathakI paNa sAdhupaNa rahita che, jIva, aMtarathakI paNa sAdhupaNA sahita che ane uparathakI paNa sAdhupaNu sahita che.. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 195 238 ziSya :--pahelA jIva je uparathakI sAdhupaNA. sahita ane aMtarathakI sAdhupaNA rahita te kayA jIva ?temAM zuzuThANA keTalA pAmIdhe? tathA sAta naya mAMhelA naya keTalA pAmIye ? tathya temAM nava tattva mAMhelA tattva keTalA pAmIce ? ane enA cAra nikSepA kema jANIye ? gurU :--te jIva sAdhuliMgadhAraka pahele guNuThANuM hAya, temAM nayanuM svarUpa batAve che H-- te jIvane narakanigeAdanA du:khathakI khvIne sukhanI lAlace puNyarUpa vAMchAe sAdhupaNu levAnA manamAM za upanyA eTale naigamanayanA matavALA tene sAdhu kahI khelAve, kAraNa ke e nayanA matavALA eka a'za grahIne sa vastunuM pramANa kare che te mATe. . tathA sagrahanayanA matavALe sattAne grahaNa kare che.. mATe sAdhupaNAnA upakaraNa je AghA, muhupattI, kapaDAM, pAtrA pramukha e sarva sAdhupaNAnI sattA che tene grahe, te vAre saMgrahanayanA matavALA tene sAdhu kahI melAve. tathA vyavahAranayane mate je uparathI AcAra- vyavahAra kriyA pramukha pAMca mahAvrata pALe che, sUjhatA AhAra le che, e TakanA Avazyaka sAcave che, e rIte. uparathakI pravatA rRkhIne vyavahAranayanA matavALA tene sAdhu kahI khelAve, tathA RjusUtranayane mate je aMtaraMga vairAgyabhAvarUpa Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 -sa'sAranA duHkha dekhI udAsIbhAve varte, te zubhala upArjana kare, ane kAI jIvanA mananA pariNAma lekame ThagavArUpa athavA uttarapUrti mATe kapaTarUpe vatatA hAya, te jIva azubhala upArjana kare, e RjutranayanA mate sAdhu kahevAya. e rIte dravyaliMgI jIvamAM cAra naya jANuvA. have cAra nikSepA batAve che. prathama koInuM sAdhu evuM nAma hAya, te nAmasAyuM, bIjo sAdhunI mUrti pramukha sthApIye te sthApanAsAdhu, trIjo je sAdhunI kriyA, AcAra, vyavahAra pramukha kare che, pAMca mahAvrata pALe che, sUjhatA AhAra le che, paNa aMtaraMga sattAgatanA jANapaNA vinA jJAna-dhyAnanA tevA upayAga vatatA nathI, ane puNyAdikanI vAMchAe aneka rIte sAdhana tA kare che, tA paNa te vyavahAranayane mate dravyasAdhu jANavA. e traNa nikSepA dravyaliMgI sAdhumAM kahIe. have emAM nava tattvanuM svarUpa batAve che. e liMgI jIvanI sattAe puNya-pAparUpa ajIvanA daLIyA ana'tA lAgyA che, te AzravarUpa jANavA ane e DhaLIye e jIva khaMdhANA thakA cAragatirUpa sa'sAramAM kre che, mATe jIva, puNya, pApa, ajIva Azrava ane madha e cha tattva jANavA. Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 187 239 ziSya -bIjA jIva je aMtarathakI sAdhupaNa sahita che ane uparathakI sAdhupaNA rahita che te jIva kayA? temAM guNaThANuM keTalA pAmIe? tathA temAM sAta naya mahelA naya keTalA pAmIe? ane enA cAra nikSepa kema jANIe? - gurU -te jIva cethA guNaThANavALA samakitI tathA pAMcamA guNaThANuvALA dezavirati zrAvaka jANavA. eTale te jIva vyavahAranayane mate uparathakI te sAdhupaNa rahita che, paNa aMtaraMga vairAgya sahita udAsI. bhAve viSaya-kaSAyathakI virakta tyAga-vairAgyarUpa sAdhu samAna evA trAjusUtranayane mate aMtaramAM pariNAma vate che, ane zabdanayane mate svasattA-parasattArUpa jIva- ajIvanI vaheMcaNa karatA svarUpanA ciMtanamAM vate che, teNe karI mahAnijArAne kare che. emAM nava tatva mAMhelA ATha tattva AgaLa kahyA, te rIte jANavA. have emAM cAra nikSepA kahe che. te jIva, vyavahAra nayane mate te saMsArI gRhastha kahIe, paNa aMtaraMga bhAvasAdhu samAna pariNAma vate che, mATe temAM eka bhAva nikSepe ja pAmIe. 240 ziSya -trIjA jIva je uparathakI sAdhupaNa rahita che, ane aMtarathakI paNa sAdhupaNa rahita che, te jIva kayA ? tathA temAM guNaThANuM keTalA? ane sAta naya Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 mAMDelA naya keTalA? tathA nava tattva mAMhelA tattva keTalA? tathA tenA cAra nikSepA kema jANIe ? gurU :--te jIva mithyASTi pahele guNaThANe jANavA, temAM nayanuM svarUpa AvI rIte cheH-- naigamanayane mate AgaLa gayA kALamAM mithyAtvI hatA, ane AvatA kALamAM mithyAtvarUpa guNe karI mithyAtvabhAve vartaze, tathA vatamAnakALe paNa mithyAtvabhAve varte che, e rIte tene nagamanayanA matavALA mithyAtvI karI khelAve, saMgrahanayanA matavALA tA sattAnu grahaNa kare che, mATe je jIvane mithyAtvarUpa daLIyA sattAe anatA rahyA che, tethI te jIvane sa MgrahanayanA matavALA pazu mithyAtvI kahI khelAve, vyavahAranayanA matavALA mAhyathakI uparathI mithyArUpa AcaraNa karatA dekhe che. mATe e paNa mithyAtvI kahI khelAve, tathA jIsUtranayanA matavALA paNa ene aMtaraga pariNAme mithyAtvarUpa kAyanuM ciMtana karatA dekhI mithyAtvI kahI khelAve, e rIte e mithyAtvI jIvamAM cAra naya jANuzA. tathA emAM AgaLa kahelI rIte nava tattva mahilA cha tattva pAmIe. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 9 have emAM cAra nikSepa kahe che - je keInuM nAma mithyAtvI hoya te nAmamithyAtva jANavo. ane akSara lakhavA athavA tenI mUrti sthApavI te sthApanAmithyAtva. tathA te jIvane sattAe mithyAtvarUpa daLIyA rahyA che, te dravya mithyAtva jANavuM, tathA te daLIyA udayarUpa bhAvapaNe bhagave che te bhAvamithyAtva jANavuM. vaLI bIjI rIte cAra nikSepa kahe che - je koInuM mithyAtva evuM nAma,te nAmamithyAtva, tathA mithyAtvInI mUrti pramukha sthApavI te sthApanAmithyAtva, tathA anyadarzanI je atIta, vairAgI, brAhmaNa pramukha te paNa vyamityAtvI jANavA. tathA je jinazAsananA hevI, avaLA, viparIta mArganA dekhADanArA, DhuMDhIyA pramukha te bhAvamithyAtvI jANavA. e mithyAtvInA cAra nikSepa che. temAM nava tatva mAMhelA cha tAva AgaLa kahA, te pramANe jANavA. - 241 ziSyathA jIva uparathakI sAdhupaNA sahita che, ane aMtarathakI sAdhupaNA rahita che, te jIva kayA? tathA temAM guNaThANA keTalA? ane sAta naya mahelA naya keTalA? tathA nava tatva mAMhelA tatva keTalA? tathA temAM cAra nikSepa kevI rIte jANavA? gurU--te jIva sAdhusunirAja chaThTha--sAtamA jINaThANAthI mAMDIne vat agIyAramA--mAramA juThANu carthata chamastha munirAja nANunA. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 100 have temAM nayanuM svarUpa batAve che - kaI jIva saMsArathakI ubho sAgrA dharmanI parIkSA karate mokSasukhanI lAlace sAdhupaNuM levAne tenA manamAM aMza utpanna thaye, eTale naigamanayatA matavALo eka aMza rahIne te jIvane sAdhu kahI bolAve, tathA te jIva jevAre sAdhupaNuM levAne arthe upakaraNAdi -Aghe, muhapattI, kapaDA, kAMbaLI, pAtrA pramukha sAdhupaNAnI sattAne grahe, te vAre saMgrahAyane matavALe tene sAdhu kahI bolAve, tathA je pAMca mahAvrata sUdhA pALe ane sAdhunI kriyA AcAra-vyavahAra pramukha sudhI rIte kare, ubhayaTekanA Avazyaka sAcave, sAMja-savAra paDilehaNa, parisI bhaNAve, e rIte uparathI AcaraNArUpa kriyA dekhe, tene vyavahAra nayanA matavALe sAdhu kahI bolAve, tathA rajusUtranayanA matavALe pAriNAmika bhAva grahaNa kare che, mATe saMsAra udAsI, viSaya-kaSAyathakI virakatabhAva tyAga-vairAgyarUpa pariNAma jenA vate che. tene jusUtra nayanA matavALe sAdhu kahe, - tathA zabdanayane mate te je jIva-achavarUpa nava tava varUdravyanI oLakhANa karI jIva sattAne dhyAve, ajIvasattAne tyAga kare, tevA zuddha nizcaya nayarUpa pariNAma hoya ane sAdhunI kriyA paNa je AgaLa kahI, te rIte Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva kare, tathA sAdhya eka, sAdhana aneka, e rIte sattAgatanA dhamane jJAnInI AjJA pramANe nayasApekSa rIte samajIne sAdhe, tene zabanamanA matavALe sAdhu kahI bolAve, tathA samarihanayanA matavALe zreNibhAvane rahe che, mATe kaI jIva navamA-dazamA guNaThANAthI mAMDI yAvat agIyAramA-bAramA guNaThANuM paryata zuddha zukaladhyAna rUpAtIta pariNAma kSapakazreNirUpa dhyAne varte che, tene samabharUdanayanA matavALe sAdhu kahI bolAve, e rIte sAdhunuM svarUpa cha na karI kahyuM. have cAra nikSepe karI sAdhunuM svarUpa eLakhAve che. tihAM je keInuM sAdhu evuM nAma che, te nAma sAdhu, tathA je sAdhu evA akSara lakhavA te asadbhAvasthApanA jANavI. ane je sAdhunI mUrti pramukha sthApavI te sadbhAvasthApanA jANavI, tathA je sAdhunI kriyA, pratikramaNa, paDilehaNa zuddha rIte kare, sUjhata AhAra le, paNa teha jJAna-dhyAna-mekSarUpa sAdhanano upayoga vartate nathI svachaMdapaNe pALe che mATe tene dravyasAdhu kahIye. tathA bhAvasAdhu kahetA je AgaLanA traNa nikSepAmahe sAdhunI kriyA kahI, te rIte sarva kriyA kare, ane sAdhya eka, sAdhana aneka, e rIte sattAgatanA dharmane gurUgamathI jJAnInI nizrAe sAdhe, tene bhAvasAdhu kahIe. sAthe, sajAgatanA ane sAthI kahyu 13 Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 A cAra nikSepA sAdhumAM kahyA, emAM AgaLa eTale A pachInA praznamAM kaheze te pramANe nava tatva mAMhelA ATha tatva pAmIye. e rIte cebhegI karI sAdhupaNAnuM svarUpa jANIne je pALe, te prANI gaNyA divasamAM paramAnaMda padane pAme. have samakitanI zuddhi karavA vAste padravya, nava tattvanuM svarUpa, dravya, kSetra, kALa, bhAvanI cabhaMgIye karI dekhADe che, emAM darekamAM cAra-cAra prakana che. 242 thI 249 ziSya -tihAM prathama jIvadravyanuM svarUpa kahe che - dravyathakI jIvadravya, nizcayanayane mate jJAnAdi guNe karI sarva eka sarakhA che, ane vyavahAra karI devatA, nArakI, manuSya, tiryaMcarUpa jIvanI aneka jAti jANavI. tathA kSetrathakI sarva jIva, asaMkhyAta pradezI lekavyApI jANavA. tathA kALathakI nizcayana karI sarva jIva, anAdi anaMta bhAMge vate che, ane vyavahAranaye karI saMsAramAM utpAda-vyayarUpa palaTAtA svabhAve karI sAdi sAMta bhAMge varte che, tathA bhAvathakI jatAM te sarvajIva pAriNAmikabhAve pitAnA svabhAvamAM vate che, ane vyavahAranaye karI saMsArI jIva zubhAzubhabhAvamAM vate che. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19. 246 thI 249 have dharmAstikAya dravyanuM svarUpa kahe che - dravyathakI dharmAstikAya dravyane calanasahAyaka guNa jANa, tathA kSetrathakI enA asaMkhyAtA pradeza lekavyApI jANavA, tathA kALathakI dharmAstikAya dravya, anAdi anaMta bhAMge vate che, ane enA deza, pradeza tathA agurulaghu sAdi sAMta bhAMge jANavA, tathA bhAvathakI dharmAstikAya dravya, ava, arase, agaMdha, aspaze, jANavuM. 250 thI 253 have adharmAstikAya dravyanuM svarUpa kahe che dravyane sthira sahAyakaguNa dravyathakI adharmAstikAya - tathA kSetrathakI enA asaMkhyAtA pradeza lekavyApI jANavA, - tathA kALathakI anAdi anaMta bhAge vate che, ane deza, pradeza tathA agurulaghu, sAdi sAMta bhAMge jANavA. tathA bhAva thakI adharmAstikAya, ava, agadhe, arase ane aspaze jANavuM. 254 thI 257 have AkAzAstikAya dravyanuM svarUpa kahe che - dravya thakI AkAzAstikAya dravyane avagAhanA guNa jANavo. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA kSetrathI anaMta pradezI lokAlokavyApI jANavo. tathA kALathakI anAdi anaMta bhAge vate che, ane deza, pradeza tathA agurulaghu, sAdi sAMta bhAMge jANavA. tathA bhAvathakI AkAzAstikAya avaNe, agadhe, arase, aspaze jANavo. 258 thI 261 have kAladravyanuM svarUpa kahe che - dravya thakI kAla dravyane navA purANA vattAlakSaNa guNa jANa. tathA kSetrathakI kAladravya, aDhI dvIpa vyApI jANavuM. tathA kAlathakI anAdi anaMta bhAge varte che, ane utpAda-vyayarUpa palaTAtA kALa sAdi sAMta bhAMge jANavuM. tathA bhAvathakI kAla dravya avarNa, agadha, arasa, asparza jANavuM. 262thI 265 have pudgala dravyanuM svarUpa kahe che - dravya thakI pudgaladravyane milana-vikharaNa pUrNa galana guNa jANu. tathA kSetrathakI pudgala paramANuo lekavyApI jANavA. tathA kAlathakI pudgala dravyanA anaMtA paramANuo nizcayanaye karI anAdi anaMta bhAMge vate che, ane Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 195 vyavahAranace karI puTTugalanA skaMdha sarva sAdi sAMta bhAMge jANavA, tathA bhAvathakI vaNa, gaMdha, rasa, sparzI sahita che, e rIte jIva-ajIvarUpa SaD-dravyanA svarUpamAM cAla'gI jANavI. tattva mAMhelA eTale e SaDUdravyanA svarUpamAM nava jIva ane ajIva, e e tattvanuM svarUpa kahevANuM. have zeSa puNyAdika sAta tattvanuM svarUpa kahe che. 266 thI 269 puNyatattva-- dravyathakI khetAlIza bhede kahIe. tathA kSetrathakI puNyatattva leAkavyApI jANavuM. tathA kALathakI puNyatattva alabhya jIva AzrI saMtatibhAve anAdi anata bhAMge jANavuM, ane bhavyajIva AzrayI anAdi sAMta bhAMge jANavuM. tathA bhAvathakI puNyatattvane upArjana karavAnA nava prakAra jANavA. 270 thI 203 pApatatra dravyathakI khyAzI leke kahIe, tathA kSetrathakI pApatattva tAkavyApI jANavuM. CEGE Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 * * * - tathA kAlathakI abhavyajIva AzrayI saMtatibhAve anAdi anaMta bhAge jANavuM, ane bhavyajIva AzrayI anAdi sAMta bhAMge jANavuM - tathA bhAvathakI pApa upArjana karavAnA aDhAra bheda jANavA. 274 thI 277 AzravatattvanA- dravyathakI puNyapAparUpa daLIyAM te dravyAzrava kahIe, tathA kSetrathakI Azravatatva lekavyApI jANavuM. tathA kAlathakI Azravatatva abhavyajIva AzrayI saMtatibhAve anAdi anaMta bhAge vate che, ane bhavyajIva AzrayI anAdi sAta bhAge vate che, tathA bhAvathakI Azravatatva te puNya pAparUpa daLIyA upArjana karavA beMtAlIza bheda jANavA ra78 thI 281 dravyathakI saMvaratatvanA bheda kahIye. tathA kSetrathakI saMvaratatva cauda rAja lekanI trasanADI pramANe jANavuM, tathA kAlathakI saMvaratatva kSAyikabhAva AzrayI te sAdi anaMta bhAMge vate che, ane kSapazamabhAva AzrayI sAdi sAta bhAge vate che, tathA bhAvathakI pitAnA svarUpamAM ramaNa karavuM te saMvaratatva kahIe.. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 197 282 thI 285 dravyathakI nijarAtatva bAra bhede kahIe. tathA kSetrathakI cauda rAjalaka trasanADI pramANe jANavuM. tathA kAlathakI sAdi sAMta bhAMge vate che, tathA bhAvathakI sarva prakAre IcchAne repa karI samatAbhAve vartavuM, te nirjarA. 286 thI 28baMdha tavanA dravyathakI cAra bheda kahIe. tathA kSetrathakI lekavyApI jANavuM, kAlathakI baMdhatatva sAdi sAMta bhAMge varte che; tathA bhAvathakI je ajJAnarUpa rAga-dveSanI cikAza te bhAvabaMdha jANa. 20 thI 23 mokSatatva, dravyathakI terame-caudame guNaThANe kevaLIne kahIe. tathA kSetrathakI aDhIdvIpa vyApI jANavuM, tathA kALathakI sarve siddha AzrayI anAdi anaMta bhAge varte che, ane eka siddha AzrayI sAdi anaMta bhAMge jANavuM. tathA bhAvathakI mokSatatva te sakala karma kSaya karI lokane aMte virAjamAna evA siddha paramAtmAne kahIe. e rIte navatatvanA svarUpamAM dravya, kSetra, kAla, bhAvarUpa cabhaMgInuM svarUpa jANavuM. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vaLI ' tema apaharata ca, mATe 24. ziSya - dravya, kSetra, kAla, ane bhAva, e cAramAMthI keNa keNathI sUkSma ane kaNa kaNathI bAdara che? A cAra prazna che. gurU -eka AMkhanA mIMcakArAmahe asaMkhyAtA samaya thAya. mATe e samayarUpa kAla sUkSama che, ane te thakI vaLI kSetra ghaNuM ja sUkSama che, kemake eka aMgula zreNi pramANa je kSetra temAMthI AkAzarUpa dravyanA je pradeza, tene samaye samaye ekeke apaharatA asaMkhyAtI utsarpiNI ane avasarpiNI kALa vyatIta thaI jAya, mATe kAlathakI kSetra ghaNuM sUkSama che, tathA kSetrathakI dravya sUkSama che je mATe ekeka AkAza pradezarUpa kSetramAM anaMtAnaMta pudgala dravyanA paramANuo avagAhI rahyA che, mATe kSetrathakI dravya sUma jANavuM. tathA dravyathI bhAva sUkSma che, kemake ekakA pudgala paramANuomAM vaLI anaMtA guNa paryAya rahyAM che, mATe dravyathakI bhAva sUkSma jANa. e vicAra AcArAMga niyuktinI TakAmAM tathA AvazyakamAM jANa. have nikSepanuM svarUpa zrI anuyoga dvAre sUtranA pAThathI kahe che - che gAyA che nitya = gAgA, nile biyika vikSe | gAya ca La nALigA, rIliyaM vive taya 1 Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 199 artha - he ziSya! je jANapaNuM hoya te ekeka -vastumAM aneka prakAre nikSepa utAraje ane tenuM jANapaNuM je na hoya, te paNa je vastunuM nAma paDayuM, temAM cAra nikSepa te jarUra utAravA. 2*ziSya - pUrvokta jIva-ajIvarUpa nava -tarava-SadvavyanuM svarUpa cAra cAra nikSepa karI kema jANIe? gurU-prathama nAmajIva jIva evuM nAma te gaye kAle jIvatuM hatuM ane AvatA kAle paNa jIvate haze, tathA vartamAna kAle paNa Ave che, e rIte nigamanayane mate traNe kAla ekarUpapaNe vate tene nAmajIva kahIe, tathA jemAM nivANamAM (1) jIva e sadubhAva sthApanA ane jIva evA akSara lakhavA, te asadbhAvasthApanA eTale e saMgrahanayane mate sthApanArUpa jIva jANa. tathA putra ane vyavahAranayane mate ekeMdriyathI mAMDIne paMceMdriya paryata je jIva pahele guNaThANe anuSa aidhyAtvabhAve vate, tene "agvonI ra0 >> e vacana thakI dravyajIva kahIe. tathA zabdanayane mane samaktibhAve cethA guNaThANAthI mAMDIne yAvat chaThThA-sAtamA guNaThANu paryata jIva, ajIvarUpa zAnI vaheMcaNa karI jIva svarUpanA upagamAM vate, tene "vono mAve" e vacanathI bhAvejIva kahIe. ' e te jIvanuM kavara pAMca na karI cAre nikSepa Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 ra6 nAmathakI dharmAstikAya evuM nAma te nAma dharmAstikAya jANavuM. tathA sthApanA thakI dharmAstikAya evA akSara lakhavA te sthApanA dharmAstikAya. tathA dravyathakI dharmAstikAya dravya asaMkhyAta pradezI jANavuM. bhAvathakI dharmAstikAya dravya calanasahAyarUpa jANavuM. 297 nAmathaka adharmAstikAya evuM nAma, te nAma adharmAstikAya. tathA adharmAstikAya evA akSara lakhavA te sthApanA adharmAstikAya. tathA dravyathakI adharmAstikAya dravya asaMkhyAta pradezI jANavuM. bhAvathakI adhamastikAya dravya sthirasahAyarUpa jANavuM. 298 nAmathakI AkAzAstikAya evuM nAma, te nAma AkAzAstikAya jANavuM. tathA AkAzAstikAya evA akSara lakhavA te sthApanA AkAzAstikAya jANavuM. . . tathA dravyathakI AkAzAstikAya anaMta pradezI jANavuM bhAvathakI AkAzAstikAyadravya avagAhanArUpa jANavuM Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 29 nAmathakI kAladravya evuM nAma te nAmakAladravya tathA kAladravya evA akSara lakhavA te sthApanAkAla dravya jANavuM. tathA dravyathakI te kAlane eka samaya lokamAM sadAkAla zAzvate vate che, te kAladravya jANavuM. bhAvathakI kAladravya navI purANI vartanArUpa jANavuM. 300 nAmathakI pudgalAstikAya evuM nAma, te nAma pudgalAstikAya jANavuM - tathA pudagalAstikAya evA akSara lakhavA te sthApanArupa pudgalAstikAya jANavuM. tathA dravyathakI pudgaladravyanA anaMtA paramANuo. lakamAM sadAkAla zAzvatA varte che. tathA bhAvathakI yugaladravya galana-pUraNa-milana-vikharaNa rUpa jANavuM. - e rIte jIva-ajIvarUpa SaDUdravyamAM cAra nikSepa jANavA. 301 puNyatatvamAM nikSepo kahe che - eTale prathama nAmathI puNya kahetAM je puNya evuM nAma te naigamanayane mate traNe kAla ekarUpapaNe vate che, sthApanApuNya je puNya evA akSara lakhIne sthApavA Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 dravya puNya = je koI jIvanI sattAe puNyanA daLIyA prakRtirUpa sattApaNe bAMdhyA che, te saMgrahanayane mate karma sattArUpa dravyapuNya jANavuM, bhAvapuNya kahetA je te daLIyAno udaya thaye, te vyavahAranayane mate udayabhAvarUpa bhAvapuNya jANavuM e rIte udayabhAvarUpapuNyane viSe traNa nayamAM cAra nikSepaNa jANavA. 302-puNya evuM nAma te gamanayane mate traNe kAla ekarUpapaNe jANavuM tathA je kaI jIvanI sattAe puNyanA daLIyA prakRtirUpa sattApaNe bAMdhyA che, te saMgrahanayane mane jANavA - te daLIyAne udaya thaye te vyavahAranayane mate nyArA rahI uparathakI lakhe pariNAme bhegave che mATe ene dravyapuNya kahIye. tathA je koI jIva, juvanayane mate mana, vacana, kAyAe karI eka citta puNyanA daLIyA vyavahAranayane mate udayarUpa bhAve bhagave che, tene bhAvapuNya kahIye. e rIte cAra nayamAM cAra mikSepa puNya bhogavavA upara jANavA 303-nAmapuNya kahetA puNya evuM nAma nigamanayane mate jaNe kAla ekarUpa jANavuM, Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNya evA akSara lakhIne sthApavA te saMgrahAyane mate sthApanArUpa puNya jANavuM. tathA dravyapuNya eTale je kaI jIva, dAna, zIyalatapa, bhAva, dayA, jayaNA ItyAdika kaSTakriyArUpa karaNI lekane dekhADavArUpa vIrAzAlavInI parekRSNavAsudevanuM mana rIjhavavArUpa athavA pUrNazeThanI pare kare, athavA jJAnInI AjJAvinA svacchedapaNe dharmakaraNa kare te vyavahAranayane mate karaNarUpa dravyapuNya jANavuM. tathA bhAvapuNya te AgaLa dravyanikSepAmAM je vyavahAranayane mate puNyanI karaNI kahI, te karaNI sarva kare, paNa aMtaraMga hajusUtranayane mate mana, vacana, kAyAye karI ekacitta jJAnInI AjJA pramANe jIrNazeThanI para kare, te bhAvapuya jANavuM. e rIte cAra nayamAM cAra nikSepa puNya karavA upara jANavA. 304-have pApa upara nikSepa utAre che - prathama nAmathakI pApa evuM nAma, te naigamanane mate traNe kAla ekarUpa paNe vate che, te nAmapApa jANavuM, tathA pApa evA akSara lakhavA te sthApanArUpa pA5 jANavuM. tathA keI jIvanI sattAe pApanA daLIyA prakRtirUpa sattApaNe bAMdhyA che, te saMhanayane mate karma sattArUpa divyapA5 jANavuM. Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 tathA te daLIyAne udaya thaye, te vyavahAranayane mate udayabhAvarUpa bhAvapApa jANavuM. e rIte e udayabhAvarUpa pApamAMhe traNa nayamAM cAra nikSepA jANavA. 305 pApa evuM nAma te naigamanayane mate traNe kAla ekarU55Ne vate che, te nAmapApa jANavuM. - tathA pApa evA akSara lakhavA te sthApanA rUpa pApa jANavuM. tathA je kaI jIvanI sattAe pApanA daLIyA prakRtirUpa sattApaNe saMgraha nayane mate bAMdhyA che, tene udaya thaye, te vAre vyavahAranayane mate paNa judA rahI uparathakI lakhe pariNAme bhagave che, tene dravya pApa kahIye. tathA je koI jIva jusUtranayane mate mana, vacana, kAyAye karI duHkharUpa vipAke pApanA daLIyA vyavahAranayane mate udayarUpa bhAve bhagave che, tene bhAvapApa kahIye. e rIte cAra nayamAM cAra nikSepA pA5 jogavavA upara jANavA. 306 pApa evuM nAma te nigamanayane mate traNe kAla ekarUpa paNe vate che, tathA pApa evA akSara lakhavA te saMgrahanayane mate sthApanArUpa pApa jANavuM. tathA kaI jIva, hiMsA, mRSA Adika kajIyA -jhagaDArUpa aneka prakAre udayarUpa bhAvane ge karI ceDA rAjAnI pare kare, te vyavahAranayane mate dravya pApa karaNarUpa jANavuM. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 205 tathA je AgaLa trIjA nikSepAmAM vyavahAranayane mate karaNI kahI, te sava kare, paNa aMtaraMga RnusUtranayane mate mana, vacana, kAyAye karI ekacitta kAlakasUriyA khATakInI pare kare te bhAvapApa jANavuM. e rIte cAra nikSepA pApakaravArUpe jANavA. 307 AzravamAM cAra nikSepA utAre che:~ prathama Azrava evuM nAma te naigamanayane mate traNe kAla ekarUpapaNe jANavuM te nAma Azrava. tathA Azrava evA akSara lakhavA te sthApanA rUpa Azrava jANavuM. tathA khetAlIza prakAranA Azratrane garanAle karI vyavahAranayane mate zubhAzubha AzravarUpa DhaLIyAnuM grahaNu karavuM te dravya Azrava jANavuM. tathA jIsUtra ane vyavahAranayane mate mana, vacana, kAyAye karI uddayabhAvane cAge te daLIyAnuM bhAgavavuM te utkraya bhAvarUpa bhAva Azrava jANavuM. 308 saMvaramAM cAra nikSepA utAre cheH prathama savara evuM nAma te naigamanayane mate traNe kAla eka rUpapaNe jANavuM te nAmasaMvara, tathA savara evA akSara lakhIne sthApavA, athavA savarUpa mUrti sthApavI, te saMgrahanayane mate sthApanA rUpa savara jANavuM. Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 tathA vyavahAranayane mane jJAnInI nizrA vinA manamarajI pramANe sagavaDiyA dharmarUpe svachaMda bhAvathI agara arucibhAve, lekane dekhADavArUpa pasaha, pratikramaNa, sAmAyika Adi aneka prakAre saMvaranI karaNa jANavI, te dravyasaMvara jANavuM. tathA jIvanayane mate mana, vacana, kAyAe karI yathApravRttirUpa karaNanA pariNAme pisaha, pratikramaNa, vrata, paccakhANa Adi vyavahAranayane mate upara thakI saMvara rUpa karaNanuM karavuM, te bhAvasaMvara jANavuM. eTale cAra nayamAM cAra nikSepe yathApravRttikaraNarUpa saMvara jANavuM. 309 nAmathakI saMvara evuM nAma te nAmasaMvara nagamanayane mate jANa. tathA saMvara evA akSara lakhIne sthApavA, te sthApanA saMvara athavA saMvararUpe mUrti sthApavI te saMgrahanayane mate sthApanArUrUpa saMvara jANa. tathA jusUtranayane mate mana, vacana, kAyAe karI vrata, paccakhANarUpa jJAnInI AjJA nirapekSa svachaMdapaNe vahAranayane mate saMvararUpa karaNInuM karavuM te dravyasaMvara jANavuM. tathA zabdanayane mate jIva, achavarUpa svasattAparasattAnI vaheMcaNa karI sthiratArUpa pariNAme jJAnInI Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 207 AjJA pramANe guNasthAnakanI maryAdAnurUpa AgaLa drivya nikSepa maLe je trIjusUtra ane vyavahAranayane mate saMvararUpa karaNa kahI te karaNa karatA thakA mahAnirjarAne kare te bhAvasaMvara jANe, e rIte saMvara viSe pAMca nayamAM cAra nikSepa jANavA. 310-nirjarAmAM nikSepa utAre che - nija rA evuM nAma te nigamanayane mate nAmanirjarA, jANavI, tathA nijara evA akSara lakhavA, te saMgrahanayane mate sthApanArUpa nirjarA jANavI, tathA je vyavahAranayane mate jusUtranA upayoga sahita mithyAtvabhAve akAma nirjarA karavI te sarva dravyanirjarA jANavI. tathA zabdanayane mate jIva-ajIvarUpa, vidravya, nava tattvanuM jANapaNuM pratIta karI rajusUtranayanA upaga sahita jJAnInI nizrAe AjJAsApekSa vyavahAranayane mate bArabhede tapazcaryArUpa karaNInuM karavuM, te bhAvanijerA jANavI. e rIte pAMca nayamAM cAra nikSepa nija rAne viSe jANavA. 311-baMdhamAM cAra nikSepa utAre che - 14 Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 prathama baMdha evuM nAma te naigamanayane mate nAmabaMdha jANa. tathA baMdha evA akSara lakhIne sthApavA te sthApanArUpa baMdha jANa, tathA vaLI je prakRtibaMdha, sthitibaMdha, rasabaMdha ane pradeza baMdha, e cAra prakAre baMdharUpa daLIyA jIvanI sattA bAMdhyA che te saMgrahanayane mate karmasattArUpa dravyabaMdha jANa. tathA je vyavahAranayane mate te daLIyAne udaya thayo te udayabhAvarUpa bhAvabaMdha jANa. e rIte udayabhAvarUpa baMdhane traNa nayamAM cAra nikSepA jANavA, 312-tathA vaLI nAmathakI baMdha evuM nAma te naigama nayane mate nAmabaMdha jANa. - tathA baMdha evA akSara lakhavA athavA baMdharUpa mUrti sthApavI te sthApanArUpa baMdha jANa. tathA AgaLa kahyA je cAra prakAra te cAra prakAre baMdharUpa daLIyA te saMgrahAyane mate jIvanI sattAmAM rahyA che, tene sthiti paripAke vyavahAranayane mate udaya thaye, te dravyabaMdha jANa. tathA kaDA tranayane mate mithyAtva, avata, kaSAya ane garUya sattAvana baMdhahetu pramukha jIvanA pariNAma Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 209 eTale tenI cikAze vaLI pAche. kamarUpa DhaLIyAnA adha pArDa mATe jIsUtranayane mate tene bhAvabaMdha kahIye. e rIte madha madhavAne viSe cAra nayamAM cAra nikSepA jANavA. 313--mAkSatattva niHkarmAvasthAmAM cAra nikSepA utAre cheH prathama nAmathakI meAkSa evuM nAma te nAmanikSepeA, tathA je meAkSarUpe mUrti sthApavI, athavA meAkSa evA akSara lakhavA te sthApanAmAkSa jANavA. tathA samabhinayane mate zuddha zukaladhyAna rUpAtIta pariNAmarUpa eTale kSapakazreNie ajJAnarUpa rAga, dveSa ane mAhanIyakramanA bArame guThANu kSaya karyAM ane terame guNuThANe kevaLajJAna pAmyA, evA kevalI bhagavAnane bhavya - zarIra AzrayI dravyamakSapada kahIye, te trIjo dravyanikSepA jANavA, tathA eva bhutanayane mate aSTa kramane kSaye aSTaguNasaMpanna leAkane aMte virAjamAna evA siddha paramAtmAne bhAvamAkSapada jANavuM. e rIte jIva, ajIvarUpa SaDUdravya, nava tattvamAM nayasa yukta cAra nikSepA jANavA. 314--vratamAM nikSepA utAratAM prathama prANAtipAta viramaNavrate nikSepA kahe cheH Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 tihAM prathama dayA evuM nAma, te nAmadayA jANavI, tathA dayA evA akSara lakhavA, te asaddabhAvasthApanA ane dayALumUrti sthApavI, te sadbhAvasthApanA tathA vyavahAranayane mate svaccha dapaNe jJAnInI nizrA vinA ke lekane dekhADavArUpa dayA pALavI, te dravyadayA jANavI, tathA jusUtranayane mate mana, vacana, kAyAe karI ekacitte parajIvanA prANa haNe nahi, haNAve nahi, tathA hatane anume de nahi te bhAvadayA jANavI. e cAra nikSepa jusUtranayane mate yathApravRttikaraNarUpa pahele guNaThANe jANavA. 315-tathA vaLI dayA evuM nAma, te nAmadayA, tathA dayA evA akSara lakhavA athavA dayALubhUti thApavI, te sthApanA dayA, tathA tra tranayane mate eka citte karI vyavahAra nayane mate AjJAnAbaMdhAraNavinA mana, vacana ane kAyAe karI parajIvanA prANa haze nahi, haNAve nahi, haNatAne anude nahi, te dravyadayA jANavI. tathA zabdanayane mate jIva, ajIvarUpa svasattAparasattAnI vaheMcaNa karI, jJAna, darzana ane cAritra pramukha bhAvaprANa pitAnA ane paranA tene kamarUpa AvaraNapaNe Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 haze nahi, haNAve nahi, haNatAne anumode nahi, te savadayA, tathA pitAne AtmA kamarUpa AvaraNathI viTANe thako janma-maraNanA duHkha bhegave che, tene svahiMsA kahIye, te mATe te pitAnA jIvane karma rUpa AvaraNathakI mUkAvavA nimitta sAdhya rokakhuM rAkhI trasUtra tathA vyavahAranayanA mate je rIte AgaLa dravyadayArUpa AcaraNa kahyuM, te rIte karatAM thakA sarve lekhe jANavI. e ceAthI bhAvadayA. 316-bIjA vrata upara nikSepa utAre che - prathama amRSAvAda evuM nAma, te nAmaamRSAvAda jANa. bIje je amRSA evA akSara lakhIne sthApavA, te sthApanAamRSAvAda jANu. trIje vyavahAranayane mate zAbdika maryAdA nirapekSa svadazanI-anyadarzanI miAdaSTi jIvane saheje satyavacana balavArUpa DhAla paDI gayela che, te vyavahAranayane mate dravya amRSAvAda jANe. je mate mana, vacana ane kAyAe karI ekacitte vyavahAranayane mate AjJAnirapekSa satyavacana bele che, te jIva yathApravRttikaraNarUpa pahele guNaThANe jANavA, te bhAvathakI amRSAvAda jANa. 317- amRSAvAda evuM nAma te nAma amRSAvAda, tathA amRSAvAda evA akSara lakhIne sthApavA, te sthApanA Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 amRSAvAda, tathA Rnutranayane mate krodhe karI, mAne karI, bhaye karI, leAle karI, sUkSma tathA mAdara laukika tathA leAkeAttara mana, vacana, kAyAe karI juThu pAte mele nahi, bIjAne melAve nahi, khelatAMne anumADhe nahi, te dravyathI amRSAvAda jANavA. tathA bhAva amRSAvAda te sava dravya-guNa-paryAya nayanikSepa, nizcaya-vyavahArarUpa, dravya-bhAvarUpanuM gurUgamathI yathA jANapaNu satyabhAsanarUpajJAyakatA zakti sAthe, jJAnasatyapaNuM pALe, tathA zrIvItarAganA Agama pramANe je atha bhAva che, tenI sajjhAya kare, je thakI peAtAnA jJAna, darzana, cAritrarUpa guNa nirdeLa thAya, tevI jJAnIenA vacanane anurUpa bhASA mele, te bhAva amRSAvAda jANavA. 318--trIjA vrata upara nikSepA utAre che:anutta rahita evuM nAma, te nAma adatta, tathA adatta rahita evA akSara lakhIne sthApavA te sthApanA anutta, tathA vyavahAranayane mate zAstrIya paddhatinA lakSya vinA kAInI aNudIdhI vastu levAnA sahajathakI DhAla nathI, te dravyathakI adattarahita jANavA, tathA RtusUtranayane mate mana, vacana ane kAyAe karI adatta tyAga kare, eTale naraka-nigeAdanA Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 213. duHkha thakI hIte thake sukhanI lAlace vyavahAranayane mate AjJA sApekSapaNe keInI aNadIdhI vastu kAMI paNa lete nathI, te jIva, yathApravRttikaraNarUpa pahele guNaThANe bhAvathakI adattarahita jANa. 31-vaLI nikSepa kahe che - adatta rahita evuM nAma, te nAma adattarahita. bIjuM adattarahita evA akSara lakhIne sthApavA, te sthApanA adattarahita. tathA trIjuM jusUtranayane mate mana, vacana kAyAe karI tRNa-tuSamAtra paNa koInI aNudIdhI vastu le nahi, je le, te kahIne le, eTale saMsArI jIvanI vastu cerI levI, tene laukika cerI kahIye, te na kare. tathA zrI tIrthakaranI AjJAmAM je na levAnuM kahyuM che te na le, tene lokottara cerIthI rahita kahIye, e dravyaAdattarahita kahIye. tathA vaLI zuM zabdanayane mate AtmAnI grAhakatArUpa je zakti, te svarUpa grahaNarUpa kAryanI kartA che, te anAdinI parabhAvagrAhakatA karI rahI che, tene jJAnInI AjJA pramANe guNasthAnakAnurUpa kriyAo mahine ghaTADavAnA lakSya thakI karIne parabhAvagrAhakapaNAthakI nivArIne svabhAvagrAhakapaNe pariNamave, te bhAvaadattarahita kahIye. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24. 320-have adattanA cAra bheda che te kahe che - je zrI tIrthaMkaranI AjJAmAM na levAnuM kahyuM, te sava parasvabhAva levAnI vAMchA, tene prathama tIthakara adatta lAge. tathA je gurU ANu paraMparA vinA manamarajIthI svachaMdapaNe sUtranA artha kahevA tene bIjuM gurUadatta lAge. tathA je vastune dhaNI heya, tenI aNadIdhI vastu le, tene trIjuM svAmI adatta lAge, eTale saMgrahanayane mate sarva jIva sattAe svAmIrUpa jANavA, ane vyavahAranayane mate kriyA-AcAra pravRttirUpa eka sAmAcArI sarakhe heya, te ApaNA svAmI, tenI aNadIdhI vastu le, tene trIjuM svAmI adatta lAge. tathA je kaI jIve ema kahyuM nathI je mArA prANa tame haNe, tema chatAM pitAnA IMdriyanA svAda mATe je parajIvanAM prANa haze, tene cothuM jIva adatta lAge. ahIM khAsa e vAta gurUgamathI dhAravI ke AjJA mujaba prazasta kAma karatAM jIvavirAdhanA thAya, tene bhagavate hiMsA kahI nathI, zrI bhagavatIsUtre "kuLa vpura anAma' e pATha che, eTale zubha kAryamAM mana, vacana ane kAyAnA roganI pravRtti AjJAsApekSa karatAM thakA hiMsA lAge nahi, ene anAraMbha kahyo che. Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 e rIte cAra prakAranA adyattanA paramAtha jANavA. 321--ceAthA mahAvrata upara cAra nikSepA utAre che :prathama suzIla evuM nAma, te nAmasuzIla. khIjuM suzIla evA akSara lakhIne sthApavA athavA suzIlarUpa mUti sthApavI te sthApanA suzIla. trIjuM vyavahAranayane mate uparathakI vratanA uccAra kare, athavA leAkalAjathI kulamaryAdAe yazaHkIrti rUpa zeAbhAne artha athavA paravazapaNe rAjAdikanA bhayathakI zIyala pALe, pazu aMtaraMga pariNAmanI AturatArUpa capalatA maTI nathI. te vyavahAranayane mate dravya thakI suzIla jANavuM. tathA jIsUtranayane mate mana, vacana ane kAyAe karI navavADe aDhAra bheda sahita jJAnInI AjJA pramANe -zIyala pALe, te bhAva suzIla che. 322--vaLI prakArAMtare suzIla upara cAra nikSepA kahe cheH-- eka suzIla evuM nAma, te nAmasuzIla. tathA suzIla evA akSara lakhIne sthApavA, athavA mUrti sthApavI, te sthApanA suzIla, tathA RnusUtranayane mate mana, vacana ane kAyAe karI pAMca IMdriyAnA trevIza viSaya seve nahi, sevarAve nahi, Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * ra16 sevatAne anumode nahi. tathA manuSya, tiryaMca ane devatA saMbaMdhI viSayanI vAMchA kare nahi, karAve nahi, amade nahi, te Rjusava tathA vyavahAranayane mate karI dravya suzIla jANavuM tathA zabdanayane mate jatAM te pitAne AtmA pitAnA jJAnAdi anaMta guNane bhegI che, te parabhAvane bhegave, mATe tene bhAvamaithuna kahIye, te sarva parabhAvabhegIpaNe bhogavavuM nahi. ane pitAne AtmA nikama karavA mATe jJAnInI AjJAne AdhIna rahI, parabhAvane kadAca sAdhanapaNe prahe, agara kama paravazatAthI pIgalika padArtho grahe paNa agrAhApaNe-aramaNikapaNe mAne ane evuM citave je AtmAnI bhUla che. e rIte AtmAne nidate e parabhAvane anaMta jIve anaMtIvAra laI bhogavIne vasyuM te mujane grahavuM, bhegavavuM ghaTe nahi, ema sarva padabhAva bhegIpaNuM jJAnInI AjJAnusArI ne te kiyAo vidhipUrvaka karavAnA mate tajIne svabhAva bhaktA paNe rahe, te jIva, zabdanayane mate bhAvasuzIla jANe. 323-dravya, kSetra, kAla ane bhAve karI maithunanuM svarUpa dekhADe che - prathama dravyathakI mithuna te karaNarUpa sevavuM, tathA kSetrathakI mithuna te traNa lekane viSe IyinA sAvadhanI IcchA, Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 217 thakI e mana te cAre tathA kAlathakI mathuna te divasa tathA rAtri, bhAvathakI maithuna te rAgathI tathA zreSathI e cAre sarvathA sevavA nahi. ' 324-pAMcamAM vrata upara cAra nikSepa utAre che - prathama aparigrahI evuM nAma, te nAmaaparigrahI, bIjuM aparigrahI evA akSara lakhIne sthApavA, athavA aparigrahIrUpa mUrti sthApavI, te sthApanA aparigrahI, trIje dravyathakI aparigrahI te vyavahAra nayane mate atIta, vairAgI, saMnyAsI, mithyAdaSTi liMgI pramukha bAlajIva jANavA, cethe bhAvaaparigrahI te vyavahAranayane mate senuM cAMdi Adi sAta dhAtu mAMhelI eke dhAtu mAtra rajusUtranayane mate mana, vacana ane kAyAe karI pAse rAkhatA nathI, rakhAvatA nathI, te jIva, yathApravRtti karaze karI pahele guNaThANe bhAva aparigrahI jANavA. 325-nikSepa kahe che - eka aparigrahI evuM nAma, te nAma aparigrahI, bIje aparigrahI evA akSara lakhIne sthApavA athavA aparigraharUpa mUrti sthApavI, te sthApanA aparigrahI jANa. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 trIje vyavahAra tathA sUtranayane mate parigraharUpa je dhana, dhAnya, dAsa, dAsI, catuSpada, ghara, dharatI, vastra, AbharaNarUpa, navaprakAranA parigrahane mana, vacana, kAyAe karI tyAga kare, sUkSma-bAdara parigraha rAkhe nahi, rakhAve nahi, rAkhe tene anude nahi, te jIva, dravyathakI aparigrahI jANavA. tathA bhAva aparigrahI te nizcaya bhAvakarma je rAgadveSarUpa ajJAnadazA te jIvane anAdinI che, tene zAstrIya maryAdA mujaba chAMDavI, ane tenI cIkAze dravyakama jJAnAvaraNIya pramukha AThakarma ane tenAthI AvatA zarIra Idriyane jJAnInI AjJA mujaba parihAra, eTale karmane parabhAva jANIne tene gurUgamathI vividha kriyAonA baLe chAMDavArUpa pariNAma, te nizcaya parigrahane tyAga jANa, eTale je paravastu jJAnInI AjJAnusAra AtmazuddhimAM upagI nathI mAtra paugalika bhAva vadhAre che, tene pitAnA svarUpathakI judI mAnI tenI mUccha choDavI, te jIvane bhAvathakI parigrahane tyAga jANa. e rIte e pAMca mahAvratanuM svarUpa cAra nikSepe karI dekhADayuM, te sAdhu munirAjane jANavuM. ane emAMthI zrAvakane te dezarUpa dhAravuM, e pAMca mahAvratamAM sarve vrata AvyA. have zrAvakanA bAra vrata kahe che - temAM pAMca vratanA nikSepa te lakhAI gayA, have zeSa vratanA nikSepA kahe che. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 219 326--prathama chaThThA vrata upara nikSepA lagAve che: prathama dizitrata evuM nAma, te nAmathI dizita jANavuM. bIjuM dizita evA akSara lakhI sthApavA, te sthApanA dizita. trIjI cAra dizi, cAra vidizi, adhAdizi, ane udhvadizi, e rIte daza krizirUpa kSetranuM mAna karI vyavahAranayane mate paccakhkhANa kare, ane RnusUtra nayane mate mana, vacana, kAyAe karI peAtAnI zakti anusAre pALavuM, te dravyathakI dizitrata jANavuM. bhAvathakI dizita, te je cAra gatine duHkharUpa jANIne tihAMthakI udAsIpaNu gurUgamathI meLavI jJAnInI nizrAmAM rahI tenA tyAgarUpa je pariNAma ane siddha avasthA sAthe upAdeyapaNuM te bhAvathI dizita jANavuM. 327--sAtamA vrata upara nikSepA lagAve che: prathama bhAga-upabhAga evuM nAma, te nAma bhAgaupabhAga jANavuM, * bIjuM bhAga-upabhAga evA akSara lakhIne sthApanA te sthApanA bhAga upabheAga jANavuM. trIjI je ekavAra bheAgavIye te bhAga, ane vAravAra bhAganIce te upabhAga, tenuM jeNe paccakhkhANa karI Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 vyavahAranayane mate AjJAnirapekSa pariNAma karI, RjIsUtra nayane mate mana, vacana, kAyAe karI ekacitta pALe che, te dravyathakI bhAga upabhAgavata jANavuM. tathA bhAvathakI te anAdi kALathI jIve parasvabhAva vibhAvarUpa pudgalanA bhAga-upabhAgane viSe sukha karI mAnyu che, tihAMthakI mana palaTAvIne zabdanayane mate jIva, ajIvarUpe svasattA-parasattAnI gurUgamathI nayasApekSa vaheMcaNu karI paulika parasattA upara tyAgabuddhi ane svasattArUpa jJAna, darzana, cAritra, vIya Adika anatA guNu che, tene pragaTa karavArUpa buddhi, eTale e guNanu upabhAgapaNa' je vAravAra tenA teja bhAgavavAmAM Ave, mATe upabhAga kahIye. ane tenA paryAya zmana'tA che, te samaye samaye palaTAI rahyA che, tenu lAgIpaNu kahIye, evI vAMchArUpa je jJAnInI kriyAonI AcaraNAthI upajatA pariNAma varte, te bhAvathakI bhAga upabhAga trata che. 328--AThamA vratamAM nikSepA lagAve cheH-- prathama anatha daDaviramaNavrata, evuM nAma, te nAma ana da viramaNu vrata jANavuM, khIjI anaMda DaviramaNuvrata evA akSara lakhIne sthApavA, te sthApanA ana+daDa viramaNu vrata jANavuM, trIjI je anaMne kAme jIvane pAparUpa AraMbha lagADavA, tathA pAreka kAme AjJA pramukha ApavI, tenAthI je viramyA che, te dravyaana daMDathI rahita jANavA. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 cothuM je jIvane anAdi kALanI mithyAtvadazAe karI paugalika padArthanI vAMchAnA pariNAma vate tene nivArI Atmadharma nirAvaraNarUpa pragaTa karavAnI rUci, te bhAvathI anarthadaMDarahita jANavA. * 329 navamA vrata upara nikSepa utAre che - prathama sAmAyika evuM nAma, te nAmasAmAyika jANavuM. bIjuM sAmAyika evA akSara lakhIne sthApavA, te sthApanA sAmAyika jANavuM. trIjuM vyavahAranayane mate AjJAnirapekSapaNe vatarUpa uccAra karI be ghaDI paryata saMyamamAM rahevuM, te vyasAmAyika vyavahAranayane mate jANavuM. zuM bhAvathakI sAmAyika te je vyavahAranayane mate dravyathI nimaNe 0 ne uccAra karI satranayane mate mana, vacana, kAyAe karI eka citte sAvavane cheDI be ghaDI paryata jJAnInI AjJAnusAra yaMgya maryAdAonuM pAlana karavA pUrvaka zubha dhyAnamAM vartavuM te jIva, yathApravRttikaraNarUpa pahele guNaThANe bhAvasAmAyikI jANo. 330 - vaLI cAra nikSepA kahe che - eka sAmAyika evuM nAma, te nAma sAmAyika jANavuM, Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjuM sAmAyika evA akSara lakhIne sthApavA te asadubhAvasthApanA, ane sAmAyikarUpe mUtti sthApavI, te saddabhAva sthApanA, e sthApanAthakI sAmAyika jANavuM.. trIjuM je trAjusavanayane mate ni mare" rUpa vatane uccAra karI mana, vacana, kAyAe karI sAvaghane choDI ekacitte batrIza dUSaNa TALI svAdhyAyadhyAnarUpa zubhapariNAme vartavuM, te dravyathakI sAmAyika vrata jANavuM. tathA cethe bhAvathakI: sAmAyika te zabdanayane mate samaje samatA, tene Aya lAbha tenuM nAma sAmAyika che, eTale jeTalIvAra jIva jJAnInI AjJA pramANe karma nijerAnA dhyeyanI prabaLatA sAthe dhyAnarUpa saMvarabhAvamAM vate teTalIvAra sAmAyikane lAbha jANave. mATe eka aMtarmuhUrta paryata jIva, pitAnA svarUpanA dhyAnarUpa ciMtavanamAM vartate, ghAtikarma khapAvIne kevaLajJAna pAme, e bhAvasAmAyika jANavuM. 331-dazamA vrata upara cAra nikSepa lagADe che? dezAvakAzika evuM nAma, te nAmadezAvakAzika jANavuM, tathA AjusUtranayane mate je mana, vacana, kAyAnA meMgane ekatra karI, eka sthAnake cAra paheAra besI dharma dhyAna karavuM, te dravyathI dezAvakAzika jANavuM. tathA zabdanayane mate zrutajJAne karI ja dravyanuM svarUpa gurugamathI oLakhIne pAMca dravyanA vipAkamAMthI nayasApekSa paNe eka jJAnavaMta jIva dravyanuM lakSya rAkhavuM, te bhAvadazAvakAzika vrata jANavuM. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 332-agIyAramA vrata upara cAra nikSepa lagADe cheH prathama pisaha evuM nAma te nAma posaha jANavuM, bIjuM pisaha evA akSara lakhIne sthApavA, te sthApanA pisaha jANavuM. trIjuM gajusUtra ane vyavahAra nayane mate cAra para athavA ATha para paryata eka citto gurU nizrAe vrata uccarI zAstrIya maryAdAmAM rahevAnA prayatnathI upajatA samatAnA pariNAme nirAraMbha sAvadha cheDI jJAnInI AjJA ne vaphAdAra rahI svAdhyAya-dhyAnamAM pravartavuM, te dravya siha jANavuM, ceAthuM zabdanayane mate ApaNuM jIvane jJAna-dhyAnathI poSIne puSTa karavuM, eTale piSe dharmane zeSe kamI, agyAramuM vrata te poSa marma e rIte ApaNA jIvamAM jJAnInI kriyAonuM yathAvat sevana karavAthI svaguNanuM poSaNa karavuM te bhAvaposaha jANavuM. 333-bAramA vrata upara cAra nikSepa lagADe che - prathama atithi saMvibhAga evuM nAma, te nAma atithi saMvibhAga jANavuM, . bIjuM atithi saMvibhAga evA akSara lakhIne sthApavA, te sthApanA atithi saMvibhAga vrata jANavuM. 15 Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 trIjI pauSadhane pAraNe athavA sadAkAla sAdhune tathA jinaSamI zrAvakane peAtAnI zakti pramANe dAna devuM, te dravya thakI atithisa'vibhAga vrata jANavuM, cAkSu' zabdanayane mate jJAnInI AjJA pramANe yathA oLakhANa sahita jJAna bhaNavuM, bhaNAvavuM sAMbhaLavu' sa'bhaLAvavuM. je rIte peAtAnA tathA paranA jJAnAdika guNu vRddhi pAme, te rIte karavuM, te bhAvathakI atithi savibhAga vrata jANavuM e rIte pAMca mahAvrata rUpa mAra vratamAM nikSepAnuM svarUpa jANI pratIti karIne bhalI rIte gurU nizrAe AjJA sApekSapaNe pALavA. 334-have krodha, mAna, mAyA ane lAbha upara cAra nikSepA lagADe cheH- tihAM prathama krodha evuM nAma, te nAmathakI krodha jANavA, tathA krodha evA akSara lakhIne sthApavA, athavA krodha rUpa mUtti sthApavI, te sthApanA krodha jANavA, tathA saMgrahanayane mate jIvane sattAe krodharUpa daLIyA, te prakRtirUpa sattApaNe khAMdhyA che, te dravyathakI krodha jANavA, tathA vyavahAranayane mate te DhaLIyAnA udaya thayA, ane gANusUtranayane mate kodharUpa pariNAme karI nidhi Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa kriyAomAM pravatavuM, je thakI jIva mahA pApa rUpa kane AMdhe, te bhAvathakI krodha jANavA, 335-mAna upara cAra nizceSA lagADe che:prathama mAna evuM nAma, te nAmathakI mAna jANavuM, InuM mAna evA akSara lakhIne sthApavA athavA Ana rUpa mUtti sthApavI, te sthApanA mAna jANuchyuM. trIjI sagrahanayane mate jIvane sattAe mAnarUpa RRLIyAM prakRtirUpa sattApaNuM khAMdhyA che, te dravyathakI mAna jANavuM, ceAthuM vyavahAranayane mate te DhaLIyAMne udaya thayA, ane jIsUtranayane mate ekacitta mAnarUpa pariNAme vividha kriyAmAM pravartavuM, je thakI jIva mahApApa rUpa kramane bAMdhe che, te bhAvathakI mAna che. 336-mAyA upara cAra nikSepA lagAve cheH prathama mAyA evuM nAma, te nAma thakI mAyA jANavI, khIne gAyA evA akSara lakhIne sthApavA, athavA mAyArUpa mUtti sthApavI,te sthApanAthakI mAyA jANavI, trIjo sagrahanayane mate jIvanI sattAe mAyA eTale *paTarUpa daLIyAM prakRtirUpa sattAmaNe mAMdhyA che, te dravyathakI mAyA jANavI, Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tho je jusatra ane vyavahAranayane mate mAyAnA udayarUpa bhAve karI laukika mAga eTale saMsArI kAryamAM mAyArUpa kapaTanuM karavuM, tathA lakattara mArga je sAmAyika, pratikamaNa, pisaha, vrata, paccakhANarUpa dharma karaNamAM mAyA kapaTa karIne ThagavA tathA kamanijarAnA layane cUke A bhava ane parabhavanI vAMchArUpa mAyA kapaTanA pariNAma varte, te thakI jIva mahApApa bAMdhe, te bhAvathakI mAyA ka5Ta jANavuM. 337-lebha upara cAra nikSepa lagADe che - prathama le evuM nAma, te nAmalobha, bIje lebha evA akSara lakhIne sthApavA, athavA bharU5 mUrti sthApavI, te sthApanAlobha, trIje saMgrahanayane mate jIvanI sattAe lebharUpa daLIyAM prakRtirUpa sattApaNe bAMdhyA che, te dravyathakI lAbha jANa. * cotha trAjusUtra tathA vyavahAranayane mate udayarUpa bhAve karI laukikamArgamAM dhana-mAla-rAja-Rddhi, strIkuTuMba, putra-parivAranI lAlacarUpa tIvra lebhanA pariNAma ane lekottaramArgamAM je dharmarUpa karaNI che, temAM jJAnInI AjJAne vaphAdAra rahI A bhavane viSe yazakItti, zebhA, vastra, pAtra, AhArapANanI vAMchArUpa tIvra lebhanA pariNAma, te bhAvathakI lobha jANu. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - rara7 e rIte krodhAdikanI cekaDImAM nikSepa che. 338-dAna upara cAra nikSepa lagAve che - prathama dAna evuM nAma, te nAmathakI dAna jANavuM, bIjuM dAna evA akSara lakhIne sthApavA, te sthApanA dAna jANavuM, trIjuM vyavahAranayane mate AjJA nirapekSapaNe arUcipaNe lAja thakI, zarama thakI, bhaya pramukhathakI dAna devuM, te sarva dravyathakI dAna jANavuM. cethuM jusava tathA vyavahAranayane mate mana, vacana, kAyAe karI ecitta sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA pramukhane pitAnI zaktine anusAre dAna ApavuM te sarve bhAvathakI dAna jANavuM. 339-vaLI nikSepA kahe che - dAna evuM nAma te nAmadAna, tathA dAna evA akSara lakhIne sthApavA, te sthApanAdAna tathA, jIsUtra ane vyavahAranayane mate mana, vacana, kAyAe karI ekacitte abhayadAna, supAtradAna, anukaMpAdAna, ucitadAna, kIttidAnarUpa pAMca prakAre dAna devuM, te saddavyadAna jANavuM. tathA zabadanayane mate jIva, avarUpa SaDudravya, navatatvanuM jANapaNuM tathA potAnA jIvana ane ziSyane pratIti karAvIne samakitarUpa ratnanuM dAna devuM, te sarva bhAvadAna jANavuM. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rA 340-lAbha upara cAra nikSepa lagADe che - prathama lAbha evuM nAma, te nAmalAla, bIje lAbha evA akSara lakhIne sthApavA, te sthApanA lAbha, trIje saMgrahanayane mate jIvane sattAe lArUpa daLIyAM prakRtirUpa sattApaNe bAMdhyA che, te dravyalAbha jANave. cothe RjusUtra ane vyavahAranayane mate tedaLIyAM udayarUpa bhAve pragaTayA, tevAre dhana-dhAnya, rAja-Rddhi, putra-kalatra-parivAra, dvipada-catuSpadarUpa ema aneka prakAre vastune lAbha thAya, te sarva bhAvathI lAbha jANu. - 341-vaLI prakAratare lAbha upara cAra nikSepa prathama lAbha evuM nAma, te nAmalAbha, bIje lAbha evA akSara lakhIne sthApavA, te sthApanAlAbha, trIje je sAMsArika vastune lAbha te udayabhAvane ge karI iMdriyarUpa sukhanA kAraNa maLe, te sarva dravyalAbha jANe, tho je saMsAramAM bhamatA jIvane anaMta pudgalaparAvartana thayA, temAM sarva vastune lAbha pAmyA. paraMtu jyAM sudhI eka samakitarUpa ratna na meLavyuM te sarva maLyuM zA Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 khapanuM ? tethI samakitarUpa ratnanA lAbha pAmavA, te bhAvalAbha jANavA. 342--bhAvamAM cAra nikSepA utAre cheH-- prathama sAva evuM nAma, te nAmabhAva, khIjo bhAva evA akSara lakhIne sthApavA, te sthApanAbhAva trIje je jIsUtranayane mate dAna, zIla, tapa, vinaya, vaiyAvaccarUpa je jIvanA pariNAmanuM tallInapaNuM te zubhabhAva jANavA. ane krodha, mAna, mAyA, leAbha, viSaya-kaSAya, nidrAvikathArUpa jIvanA pariNAmanuM tallInapaNuM te azubhabhAva jANavA, e rIte zubhAzubhabhAva te dravyathakI bhAva jANavA. tathA vaLI cAthe zabda ane samabhirtanayane mate svasattA-parasattArUpa svabhAva-parabhAvanI vaheMcaNurUpa pratIti ceAgya rIte gurUgamathI karI, ajIvarUpa parabhAvane tyAge, ane jIva svarUpanA dhyAnamAM jJAnInI AjJAnusAra rahevuM, te zubhabhAva jANavA, e ceAtheA bhAvathakI bhAva che. 343-rUpamAM nikSepA batAve che : Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 prathama rUpa evuM nAma, te nAmarUpa, bIju rUpa evA akSara lakhIne sthApavA, athavA rUpavaMta mUtti sthApavI, te sthApanArUpa, trIjuM saMgrahanayane mate jIve sattAe rUpanA daLIyAM prakRtirUpa sattApaNe lIdhA che, te dravyarUpa jANavuM. cethuM te daLIyAM vyavahAranayane mate udayarUpa bhAve pragaTayA, eTale cAra gatimAM jIva, kALA dhoLA, rAtA, lIlA, pILA rUpe karI aneka prakAre zabhA pAme, te bhAva thakI rUpa jANavuM. 344-tathA vaLI prakArAMtare rUpanA cAra nikSepa kahe che : prathama rUpa evuM nAma, te nAmarUpa, bIjuM rUpa evA akSara lakhavA athavA 5vaMta mUrti sthApavI te sthApanArUpa, trIjuM rUpavaMta purUSa je maMDalika rAjA, baladeva, vAsudeva, cakravata, devatA, iMdra, gaNadhara tathA tIrthakaranA rUpa te sarve dravyathI rUpa jANavA. ceAthe zabdanayane mate jIva, zubhAzubha vibhAva rUpa azuddhatA thakI rahita zuddha nizcayanayane mate aMtardaSTie karI eka pitAnA AtmAnuM rUpa zAstravacanenA AdhAre jevuM, pratIti karavI, te bhAvarUpa jANavuM. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 231 345-anubhava upara cAra nikSepA batAve che :prathama anubhava evuM nAma te nAmathakI anubhava jANavA, bIjo anubhava evA akSara lakhIne sthApavA te sthApanA anubhava jANuve. jIsUtranayane mate jIvane zubhAzubha rUpa trIjo pariNAma, temAM zubha anubhavarUpa pariNAma te sevA, stuti, bhakti, pUjA, pratikramaNa, sAmAyika, pAsadgurupa vrata uccarI zubha pariNAme tallIna mananuM ekAgrapaNuM' te zubhaanubhava jANavA, ane azubha anubhava te viSaya-kaSAya, nidrA--vikacArUpa pramAdane viSe jIvanA azubha pariNAme tallInapaNuM mananu ekAgrapaNuM te azubha anubhava jANavA. e rIte zubhAzubha pariNAmane viSe jIvane tallIna paNuM te trIjo dravya anubhava jANavA. tathA ceAthe je zabda ane samabhirUDhanayane mate zuddhanizcayanaye Atma svarUpanI pratIti karI, ekAgracitte tallInapaNe mana, vacana, kAyAnA ceAga 3'dhI ayAgI avasthAe peAtAnA svarUpamAM ramavu, te bhAva anubhava jANavA. Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 346-manuSyagati AzrayI thAra nikSepA batAve che :eka te purUSa evu nAma te nAmathakI purUSa jANavA. khIjo purUSa evA akSara lakhIne sthApavA, athavA puruSarupe manuSyanI mUrtti citrIne sthApavI te sthApanA purUSa. trIjo sagrahanayane mate jIve sattAe puruSavedanA daLIyAM prakRtirupa sattApaNuM bAMdhyA che te dravyapurUSa jANava ceAthA te DhaLIyAMnA udaya thayA, eTale udayabhAvarUpa vyavahAranayane mate karI bhAvathakI purUSa jAve. 347-vaLI prakArAMtare purUSa upara cAra nikSepA kahe cheHprathama purUSa evuM nAma te nAmapurUSa. khIjo puruSa evA akSara lakhIne sthApavA athavA puruSa evI mUrtti sthApavI, te sthApanA purUSa. trIe udayabhAvarUpa vyavahAranayane mate purUSapaNAnA naLIyAM bhAgave che, te dravyapurUSa jANavA. cAthA jIsUtranayane mate bhadrikapaNu' saraLa svabhAve daiyA, catanA, karUNA, vinItapaNuM, sevA--bhakti rUpa karaNI kare che, te jIva bhAvapurUSa kahIye. 348--manuSyarUpa strImAM cAra nikSepA batAve che : Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 273 prathama strI evuM nAma te nAmastrI jANavI. bIje strI evA akSara lakhIne sthApavA, athavA strIrUpe mUtti citrIne sthApavI, te sthApanAstrI jANavI, trIne saMgraha nayane mate jIve sattAe strIvedanA daLIyAM prakRtirUpa sattApaNe bAMdhyA che, tene dravyastrI kahIye. cethe te daLIyAne udaya thayo, eTale udayabhAvarUpa vyavahAranayane mate karI bhAstrI jANavI. 34--vaLI prakArAMtare strI upara nikSepa kahe che :prathama strI evuM nAma te nAmastrI jANavI. bIjuM strI evA akSara lakhavA athavA mUtti citrIne sthApavI te sthApanAstrI jANavI. trIje udayabhAvane vege strIpaNAne bhava pAmI vyavahAranayane mate strIpaNAnA daLIyAM bhegave tene dravyastrI kahIye. cothe mAyArUpa phUDa, kapaTa, chala, bheda, guNe nidA, dRDha sudA" e rIte ThagavidyArUpa je jIvanA pariNAma varte, te jIva bhAvastrIrUpa jANo. e rIte cAra gatimAM nikSepAnuM svarUpa jANavuM. 350-- have jIva-achavarUpa pakavya, nava tattvanuM svarUpe cAra bhAge karI oLakhAve che - Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 tihAM prathama jenI Adi nathI ane aMta eTale cheDe paNa nathI, te nizcayanayane mate anAdi anaMta nAme prathama bhAMge jANu, tathA trIje jenI Adi che ane aMta paNa che, te vyavahAranayane mate sAdisAMta nAme bIje bhAMge jANa. tathA trIje jenI Adi nathI, paNa aMta che, te vyavahAranayane mate anAdi sAMta nAme trIjo bhAMge jANa. tathA cothe jenI Adi che. paNa aMta nathI, te nizcayanayane mate sAdi anaMta nAme cothe bhAMge jANa. A cAra bhAge karI prathama dravyanuM svarUpa oLakhAve che. 351-tihAM chavadravyamAM cAra bhAMgA batAve che - tihAM jIvamAM je jJAnAdika guNa che, tenI Adi nathI, ane aMta paNa nathI, mATe nizcayanayane mate anAdi anaMta nAme prathama bhAga jANa. tathA bhavyajIvane karma sAthe tathA zarIranI sAthe anAdine saMbaMdha che, te saMbaMdhane je vAre siddhi varaze te vAre aMta Avaze mATe vyavahAranayane mane e anAdisAMta nAme bIje bhAge jANa. tathA je jIva devatA, nArakI, tiryaMca ane manuSya rUpa nAnA (ghaNA) bhava karI cavavuM-upajavuM kare che, eTale te te bhavanI Adi paNa thAya che, ane aMta paNa thAya che, mATe vyavahAra nayane mate e sAdi sAMta nAme trIjo bhAMge jANa. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 275 tathA je jIva karma khapAvI mokSe gayA, tihAM mokSamAM siddhapaNe karI tenI Adi che, paNa te jIvane vaLI pAchuM pharIne saMsAramAM AvavuM nathI, mATenizcayanayane mate e sAdi anaMta nAme ce bhAMge che. 35ra-achavanuM svarUpa cAra bhAge karI oLakhAve che - tihAM prathama dharmAstikAyamAM guNa cAra, ane tenA paryAyamAM skaMdha paNuM te nizcayanayane mate anAdi anaMta nAme pahele bhAMge che, eTale tenI Adi nathI ane aMta paNa nathI. tathA anAdisAMta nAme bIjo bhAMge dharmAstikAyamAM lAgatuM nathI. - tathA dharmAstikAyanA deza, pradeza ane agurulaghu te vyavahAranayane mate sAdisAMta nAme trIje bhAMge jANavA. tathA siddhanA jIve je dharmAstikAyanA pradeza sparyA che, te pradeza mukIne bIje pradeze siddhanA jIvane javuM nathI mATe te nizcayanayane mate sAdi anaMta nAme ce. bhAMge jANa. kemake je siddhane jIva mekSe pahoMce che, te vakhate dharmAstikAyanA pradezane spaze, mATe tenI Adi che, paraMtu pachI te pradezathakI bIje pradeze jAya nahi, mATe aMta nathI, e dharmAstikAyamAM bhaMgI kahIM, te ja rIte adhamastikAmAM paNa bhaMgI che. Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 353-AkAzAstikAyamAM cAla'gI kahe che :AkAzAstikAyamAM guNa cAra, ane paryAyamAM ska"dhapaNa... te nizcayanayane mate anAdi anaMta pahele bhAMge jANavuM, eTale tenI Adi nathI ane aMta paNa nathI. tathA anAdi sAMta nAme mIjo bhAMgA AkAzAsti kAyamAM hAtA nathI. tathA AkAzAstikAyanA deza, pradeza ane anulaghu te vyavahAranayane mate sAdi sAMta nAme trIje bhAMge jANavA. eTale tenI Adi che, ane IMDA paNu che. tathA je siddhanA jIva meAkSe gayA che, te AkAzAstikAyanA je pradeza sparzIne leAkane aMte rahyA che, te pradeza mUkIne bIje pradeza jatA nathI, mATe nizcayanayane mate sAdi anaMta nAme cAthA bhAMge jANavA. 354-pudgalAstikAyamAM cAra bhAMgA batAve che H-- pudgalamAM guNa cAra che, te teA nizcayanace mate anAdi anaMta nAme pahele bhAMge jANavA, eTale tenI aAti nathI ane aMta paNa nathI. tathA jIva-pudgalanA sabaMdha bhavya jIvane tA vyavahAranayane mate anAdisAMta nAme bIje bhAMge jANavA, kemake bhavya jIva kayAreka karUpa pudgalane chAMDIne mAse jaze. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 tathA abhavya jIvane pudgala sAthe saMbaMdha anAdi anaMta nAme pahele bhAMge che, e saMtatipaNe jANa. kayAre paNa TaLaze nahi mATe abhavya jIvane kamarUpa pudgala sAthe te nizcayanayane mate saMtatipaNe jANa. tathA pudgala skaMdha sAdi sAMta che, kemake je baMdhAya che te sthiti pramANe rahI vaLI pAchA vikhare che, vaLI navA skaMdha thAya che, mATe pudgalanA dha te vyavahAranayane mate sAdi sAMta nAme trIje bhAge jANavA. sAdi anaMta nAme bhAMga pudgalamAM lAbha hoto nathI. 355-kAladravyamAM cAra bhAMgA batAve che - tihAM kAlavyanA guNa cAra te nizcayanayanA mate anAdianaMta pahele bhAMge jANavA, ane paryAyamAM atItakAla te anAdi sAMta nAme bIje bhAMge che, tathA vartamAnakAla sAdi sAMta nAme trIje bhAMge che, tathA anAgatakAla te sAdi anaMta nAme ethe bhAMge che. e kAnuM svarUpa te sarva upacAra mAtra che. e rIte e cha dravyanuM svarUpa cAra bhAge karI eALakhavuM. hAM padravyamAM navatatva mAMhelA jIva ane ajIva, e be tatva upara cAra bhAMgA batAvyA. 356-have puNya tatvamAM cAra bhAMgA thatAve che - Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 tihAM abhavya jIva AzrayI puNyamAM anAdi anaMta nAme pahele bhAMgo jANa, kemake abhavya jIvane puNyanI sAthe saMbaMdha anAdi anaMta bhAMge che, kAraNake abhavya jIva puNyanA daLIyAM kSaya karIne kayAre paNa siddhi varaze nahi mATe anAdi anaMta saMbaMdha jANo. tathA bhavya jIvane puNyanI sAthe saMbaMdha anAdi sAMta nAme bIje bhAge che, kemake vyavahAra rAzimAM bhavyajIva, sthiti pALe eka divasa puNyanA daLIyAM cheDI siddhi varaze, tyAre aMta Avaze. mATe anAdi sAMta bIje bhAMge jANu. tathA jIva puNyanA daLIyAM samane samaye anaMtA le che, ane samaye samaye anaMtA apAve che, te sAdi sAMta trIje bhAMge jANavA. tathA sAdi anaMta nAme ce bhAMga puNyamAM lAgatuM nathI. 357-pApa tatvanA cAra bhAgA batAve che - prathama pApamAM anAdi anaMta nAme pahelo bhAga abhavya jIva AzrayI jANa, kemake abhavya jIva pApanA daLIyAM cheDI kayAre paNa siddhi varaze nahi, mATe abhavya jIvane pApanI sAthe saMbaMdha te anAdi anaMta pahele bhAge jANa. Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra39 tathA bhavya jIvane pApanI sAthe saMbaMdha anAdi sAMta nAme bIje bhAMge jANave. kemake vyavahAra zazigata bhavya jIva sthiti pAke eka divasa pApanAM daLIyAM cheDI siddhi varaze, te vAre pApane cheDe Avaze mATe anAdisAMta bIje bhAMge jANa. tathA je jIva samaye samaye pApanA anaMtA daLIyAM le che, ane samaye samaye anaMtA apAve che, te AzrayI sAdi sAMta nAme trIjo bhAgo jANa. tathA sAdi anaMta ce bhAMgo pApamAM lAgato nathI. 358-AzravamAM cAra bhAMgA batAve che - Azravane abhavya jIva sAthe saMbaMdha te anAdi anaMta pahele bhAge jANu. kemake abhavya jIvane zubhAzubha AzravanuM AvavuM kayAre paNa maTaze nahi, tathA Azravane bhavya jIvanI sAthe saMbadha te anAdi sAMta nAme bIje bhAge jANe. eTale vyavahAra rAzi bhavya jIvane AzravanA anaMtA daLIyAM samaye samaye Ave che, te eka divase yathAkhyAtarUpa saMvarabhAve karI AzravanuM AvavuM rUMdhaze, mATe anAdi sAta bIje bhAMge jANavA. tathA je jIva AzravanA daLIyAM samaye samaye anaMtA le che, ane samaye samaye anaMtA kherave che, te sAdi sAMta trIjo bhAga jANa. 16 Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA sAdi anaMta ce bhAMge AzravamAM lAgata nathI. 359-saMvaranuM svarUpa cAra bhAge karI oLakhAve che - prathama sarva siddhanA jIva AzrayI saMvarabhAva jotAM te anAdi anaMta pahele bhAge jANave. eTale siddhanA jIva sadA saMvarabhAvamAM vate che, tenI Adi paNa nathI ane aMta paNa nathI. tathA anAdi sAMta nAme bIjo bhAga saMvaramAM lAgatuM nathI. tathA kSapazama bhAva AzrayI je jIva saMvarabhAve vase che, te sAdi sAMta trIjo bhAMge jANa, kSAyika bhAva AzrayI je jIvane saMvaraNa pragaTa che, te sAdi anaMta ce bhAge jANa. 360-nijerAnuM svarUpa cAra bhAge karI dekhADe che :. prathama abhavya jIva AzrayI akAma nija te anAdi anaMta pahele bhAMge jANavI. kemake abhavya jIva sadAkAla akAma nijA karatA ja pharaze, paNa sakAma nijArA abhavyane kaI paNa vakhate thaze nahi, mATe anAdi anaMta pahele bhAMge jANa. tathA anAdi sAMta bIje bhAge vyavahArarAziyA bhavyajIva AzrayI jANa. kemake bhavyajIva akAma nija rA Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anAdi kAlanI kare che, paraMtu je vAre samakita guNarUpa dharmadhyAnamAM Avaze, te vAre akAma nirjarAne choDaze, mATe anAdi sAMta bIjo bhAMge jANa e be bhAMgA akAsa nija rAmAM batAvyA, paNa te sarva Atmazuddhi arthe anupAgI jANavA. tathA sAdi sAMta trIjo bhAMge te samakitI jIva AzrayI cethA guNaThANAthI mAMDIne yAvata terame-caudame guNaThANe kevalI parvata sarva jIvane sakAma nirjarA jANavI. te sakAma nijara sAdi sAMta bhAMge che, tathA sAdi anaMta ce bhAMgo nija rAmAM lAgate nathI. 361-baMdhatatvanuM svarUpa cAra bhAge karI eLaAve che - prathama anAdi anaMta pahele bhAMgo baMdhamAM abhavya jIva AzrayI jANave. kemake abhavya jIvane jJAnAvaraNIya pramukha kamanA daLIyAM sattAmAM rahayA che, te koI divase chUTaze nahi, te AzrayI anAdi anaMta paTele bhAgo jANa. tathA bhavya jIvane kamarUpa daLIyAM sattAe bAMdhyA che, te je vAre siddhi varaze te vAre sUrNa thaze, te AzrayI anAdi sAMta bIjo bhAMge jANa. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 tathA je jIva kamarUpa daLIyAM bAMdhe che, ane vaLI pAchAM sthiti pAme cheDe che, te jIva AzrayI sAdi sAMta, trIjo bhAMge jANa. tathA anAdi anaMta cothe bhAMgo baMdha tatvamAM lAgatuM nathI. - 362-makSa nikarmAvasthAnuM svarUpa cAre bhAge karI oLakhAve che - prathama sarva siddha AzrayI anAdi anaMta pahele bhAMge jANa, kemake siddhi varyA tenI Adi paNa nathI ane amuka divase siddhi varaze, have koI siddhi varaze ja nahi evo aMta paNa nathI mATe. tathA anAdi sAMta nAme bIje bhage siddhimAM lAgatuM nathI. tathA siddhanA anaMtA guNane viSe paryAyanI hAni -vRddhirUpa upajavuM-viNasavuM samaye samaye thaI rahayuM che, te sAdi sAMta trIje bhAge jANave. - tathA zrI kaSabhAdi evuM nAma letAM eka siddha AzrayI sAdi anaMta cothe bhAMge jANavo. e rIte padravya-navatatvanuM svarUpa cAra bhAge karI jANavuM. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 243 363--nigeADhIyA jIva azrayI cAra bhAMga kahe che H-- prathama anAdi anaMta pahele bhAMge nigeAdamAM anatA jIva rahayA che, kemake te jIva koI kALe nigeADhamAMthI nikaLavA pAmaze ja nahi, mATe te AzrayI anAdi anaMta pahelA bhAMge jANavA. tathA je jIva nigeAdamAMthI nIkaLI nIkaLIne siddhi vare che, paNa pharI pAchA nigeAdamAM jatA nathI, te jIva AzrayI anA isAMta bIjo bhAMge jANavA. tathAje jIva nigeAdamAMthI nIkaLI pharI pAchA nigeADhamAM jaI paDe che, vaLI pAchA nIkaLe che, jIva AzrayI sAdi sAMta trIne bhAMge jANavA. - tathA sAdi anaMta cAthA bhAMgA nigeAdamAM lAgatA nathI. 364-devalAkanA jIva upara cAra bhAMgA batAve cheH-- prathama devagati AzrayI jotAM te anAdi anata pahelA bhAMgA jANavA, kemake devagatinI ADhi paNa nathI ane aMta paNu nathI, tathA anAdi sAMta nAme bIjo bhAMgeA devagatimAM lAgatA nathI. devagatimAM jIva samaye samaye asa`khyAtA cyave che ane asaMkhyAtA upaje che, mATe te sAdi sAMta trIjo bhAMgA jANavA. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA sAdi amarsa nAme ce bhAge devagatimAM lAge nahi. evI rIte manuSyAdi cAre gatimAM bhAMgI jANavA 365-zAzvatI-azAzvatI vastumAM cAra bhAMgA batAve che - zAzvatI vastu sarve anAdi anaMta pahele bhAge jANavI, anAdi sAMta bIje bhAge zAzvatI vastumAM lAgatuM nathI. tathA trIje zAzvatI vastumAM pudgala paramANuo samaye samaye anaMtA pese che ane nikaLe che, mATe sAdi sAMta trIje bhAge jANa. ane azAzvatI vastu paNa sarve sAdi sAMta trIje bhAge jANavI. kemake azAzvatI vastu nipajI tenI Adi che ane vaLI kSaya thaze te vAre aMta paNa Avaze. tathA sAdi anaMta cothe bhAgo emAM lAgatuM nathI. e rIte sarva vastunuM cAra bhAge karI pramANu karavuM. 366-have cha dravyanA paraspara saMbaMdhanI cobhaMgI kahe che - temAM prathama AkAza dravya che, te kAleka vyApI che, ane zeSa pAMca dravya te leka vyApI jANavA. Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temAM vaLI kekamAM eka AkAza dravya, bIjuM dharmAstikAya dravya, trIjuM adharmAstikAya dravya, e traNe dravyone eka eka pradeza bheLe rahyo che, te paNa kaI kALe vichaDaze nahi mATe e nizcayanayane mate anAdi anaMta pahele bhAMge saMbaMdharUpa jANa. tathA lekamAM AkAzarUpa kSetranI sAthe sarva jIva dravyane saMbaMdha te nizcayanayane mate anAdi anaMta che, tathA saMsArI jIva kama sahitane AkAza pradezanI sAthe saMbaMdha te sAdisAMta che, kAraNa ke saMsArI jIve jeTalA AkAza dravyanA pradeza che, te ekeka jIve sarve sparyA che ane vaLI spazaze mATe vyavahAranayane mate sAdi sAMta saMbaMdha jANa. tathA kAkAza ane pudgalane mahAmahe saMbaMdha te nizcayanayane mate anAdi anaMta pahele bhAMge jANave. tathA AkAza pradezanI sAthe pudagalaparamANuone saMbaMdha te vyavahAranayane mate sAdi sAMta trIje bhAMge che, kAraNa ke eka pudgalaparamANu te sarve AkAza pradezane sparyo che, mATe sAdi sAMta saMbaMdha kahIye. e rIte AkAza dravyanI pere dhamastikAya tathA adhamastikAyane paNa mAMhomAMhe saMbaMdha jANa. 367-have jIva-pudgalane saMbaMdha kahe che - Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 abhavyajIvane pudgalanI sAthe sabadhate nizcayanayane mate anAdi anaMta pahele bhAMge che, kemake abhavyajIvanA kama kayAre paNa khapaze nahi, zaSyajIvane karmarUpa pudgalanI sAthe saMbadha te anAdinA che, paNa kAraNa sAmagrI maLe, tyAre kayAreka chUTaze, mATe vyavahAranayane mate anAdi sAMta jANuve. nizcayanayane mate karI chae dravya svabhAvarUpa pariNAme karIne piraNAmI che, mATe pariNAmIpaNu sadA zAzvatu che, tethI anAdi anaMta jANavA. tathA jIva ane pudgala, e e dravpa maLI ka`dhabhAva pAme che, teNe karI pArriNAmika jANavA. te pANiAmikapaNu abhavyajIvane nizcayanayane mate anAdi anaMta che ane sabhyajIvane vyavahAranayane mate anAdi sAMta che. vaLI pudgaladravyanuM pAriNAmikapaNuM teA nizcayanace karI anAdi anaMta che, ane pugala paramANuonu maLavu, vikharavuM, te vyavahAranayane mate sAda sAMta che, eTale jIva, pudgala sAthe malyA sakriya che. have zrI sammatisUtramAM kahyu che je pAMca samavAya maLavAthI sava kAya nipaje che,tenI vyAkhyA karIe chIe:-- // gAthA / Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 kAlA sahAva Niyai. puvakayaM purisa kAraNe pNc| samavAo sammattaM, egate hoi micchattaM // 1 // artha - kAla, svabhAva, niyati kahetAM bhAvI, kama ane udyama, e pAMcanA samavAyane mAne, te samakitI jANavA. ane e mAMhele eka paNa samavAya uthApe te mithyAtvI jANa. e sammAtisUtranuM vacana che. evuM sAMbhaLI e pAMca samavAya AzrayI ziSya pUche che - 369-ziSyajIva samakita kevAre pAmaze? gurUka-je vAre kALalabdhi pAkaze, te vAre jIva samakita pAmaze, paNa kALa pAyA vinA keI jIva, samakita pAme nahi, kemake kALa sarvanuM kAraNa che je kALe je kArya thanAra hoya, te veLAye te kArya thAya. - 39-ziSya --abhavyajIvane te kALa ghaNe gaye, paNa te samati kema nathI pAmatA? gura-abhavyamAM bhavya svabhAva nathI, jene bhavya svabhAva hoya, te chava samakti pAme. 370-ziSya -bhavyajIva sarve samati pAmaze? gurU -sarvajIva samakita nahi pAmaze. jene bhAvi kAraNarUpa deva, gurU, dharmanI jogavAI maLaze, te jIva samati pAmaze. bIjA nahi pAme. Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra44 37-ziSyadeva gurU, dharmarUpa bhAvi kAraNanI jogavAI te ghaNuM jIvane maLI che te kema samakita nathI pAmatA? . gurU-deva, gurU, dharmarUpa kAraNanI jogavAI te maLI, paNa te jIva udyama nathI karatA, paraMtu je udyama kare, te samati pAme 372 ziSya -vakhANa sAMbhaLe che, paccakhANa kare che, yAtrA, darzana, pUjA, bhakti Adi udyama te ghaNA jIva kare che, te paNa kema samakita pAmatA nathI? gurU -te jIvane pUrvakRta karma ghaNA che, eTale sAta kamanI baseM ne trIsa kaDAkaDI sAgaropama sthiti che, te vivara Ape, te jIva samakti pAme. 373-ziSya -yathApravRttikaraNarUpa pariNAme karI jIve baseM ne trIsa kaDAkoDI sAgaropamarUpa karmanI sthiti khapAvI, eTale meM te vivara dIdhuM te paNa hajI kema samakti nathI pAmatA? gurU -hajI teone udyama kAce che, paraMtu apUrva karaNanA pariNAmarUpa udyama karaze, te vAre jIva samakti pAmaze, eTale e pUrvokta pAMca samavAya bhaLe, te vAre samakitarUpa kArya nipaje. - 374-ziSya -mokSarUpa kArya jIvane kema siddha thAya ? Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra49 gurU-je vAre kALalabdhi pAkaze, te vAre jIvane mokSarUpa kArya nipajaze, paNa kALa pAyA vinA keIjIva mekSe jAya nahi. eTale kALa sarvanuM kAraNa che, je kALe je kArya thanAra hoya te kALe te kArya te veLAe nipaje. 375-ziSya -abhavya jIvane te kAla ghaNe gaye. te paNa kema mekSa rUpa kArya siddha na thayuM ? gurU -abhavyamAM dravya svabhAva nahi, bhavya svabhAva hoya te, siddharUpa kArya nipaje. - 376-ziSya -te bhavyajIva sarve mekSe kema jAya nahi? gurU -nizcaya samakita guNarUpa kAraNa maLyA vinA keI jIva, mokSa pAme nahi. 377-ziSya nizcaya samakitarUpa kAraNa te zreNikAdika pAmyA hatA, te paNa teone mokSarUpa kArya kema na thayuM ? gurU - tene pUrvakRta kama ghaNA hatA athavA purU kAkAra udyama na karyo. 378-ziSya -udhama te zAlibhadra pramukhe ghaNe karyo, paNa mekSarUpa kArya te na nipajyu ? gurU -ene pUrvakRta karma ghaNA hatA, teNe rokI rAkhyA. Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 379-ziSya :-karma te prasannacaMdra rAjarSie sAtamI narakanA daLIyAM meLavyA hatA, te tene mokSarUpa kAya kema nipajyuM? gurU -eNe zukala dhyAnarUpa eNine udyama ghaNe kIdho, tethI pAMca kAraNa male, sarva kArya nipaje che, emAM je kaI eka kAraNa utthApe, te mithyAdraSTi jANavA ane pAMca samavAya maLavAthI kArya mAne, te samakita draSTi jIva jANavA 380-samakitanuM svarUpa SaTu kArake karI dekhADe che - tihAM prathama Sa kArakanA nAma kahe che - 1 kartA, 2 karaNa, 3 kArya, 4 saMpradAna, 5 apAdAna, 6 AdhAra, e SakArakanA nAma jANavA. tihAM prathama kartA te jIva, bIjuM kAraNa te deva, gurU dharma. trIjuM kArya te jIvane samakitarUpa kArya karavuM che, je Atmapradeze jIvane nirmaLatA saMpajatI jAya te saMpradAna, pAMcamuM karma rUpa AvaraNa halatuM jAya te apAdAna, chaThTha e chae samakitarUpa kAryamAM bhaLyA AdhArabhUta jANavA mATe chaThuM, AdhAra nAmA kAraka jANavuM. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 251 381--meAkSa ni:karmAM avasthAnuM svarUpa, e SaTUkAraka maLe nipaje, te kahe che H-- tihAM prathama kartA te jIva jANavA ane khIjuM kAraNa te jIvane samakitarUpa maLe, te vAre trIjI' meAkSarUpa kAya nIpaje, tathA cAthuM saMpradAna te guNazreNirUpa nimaLatA jIvane soMpajatI jAya ane pAMcamu apAdAna te karmarUpa AvaraNuM TaLatA jAya ane chaThThuM AdhAra, te e chae meAkSarUpa kArya mAM maLyA AdhArabhUta jANuvA. e rIte SaTkArakarUpa cakra karI mekSa niHkarmAM avasthAnuM svarUpa je prANI jANe, te prANI gaNyA divasamAM paramAna pada pAme. 382--zrI jinamArga madhye nava prakAranA niyANA karavA te niSedhyA che, tenA vicAra lakhAye chAe H-- prathama kAI jIva evuM ciMtave je bIje bhave mane rAjyanI prApti haiAjo evI je IcchA te pahelu niyANuM jANavu. vaLI keI evuM ciMtave ke rAjyamAM te mahenata ghaNI mATe tethI sayu'! paNa mujane Rddhimata gRhastha paNAnI prApti heAjo ! evI je IcchA te bIjI niyANuM jAvuM. Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 vaLI koI ema ciMtave te purUSane te dhana kamAvavAdhamAvavArUpa ghaNuM kaSTa paDe che, mATe mane strIpaNAnI prApti heje ! evI vAMchA, te trIjuM niyANuM jANavuM. vaLI kaI ema ciMtave je strIne te paravazapaNA pramukha mahA kaSTa che, mATe huM puruSa heje ! evI ja IrachA te cothuM niyANuM jANavuM. vaLI keIema ciMtave je manuSya saMbaMdhI viSayabhaMga te ghaNA azuci che mATe mane devatApaNuM prApta ho! evI IcchA, te pAMcamu niyANuM jANavuM. vaLI koI devatA ane anya bIjo koI devatA te mahemAMhe deva-devInA rUpa vikRvane bhega bhegavyAnI tathA keI devatA teija deva-devIrUpa vikUvIne bhega jogavavAnI vAMchA, te bahurattA deva kahIe, evI vAMchArUpa pariNAma eTale evuM sAmarthya huM pAmuM ! evI IcchA, te chaThuM niyANuM jANavuM. e cha niyANanA karavAvALA jIva parabhave durlabhadhi thAya, eTale tene bedhibIjarUpa samakitanI prApti na thAya. vaLI kaI jIva evuM ciMtave ke je devatAone saMjoga nathI, te devane aranA deva kahIye, te arastAdeva thavAnI vAMchA, te sAtamuM niyANuM jANavuM. Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 vaLI koI eka jIva, ema ciMtave je mujane sAdhune paDilAbhaNavALuM rUDuM zrAvakapaNuM prApta thaze, eTale huM ghaNA sAdhu-sAvIne AhAra-pANI pramukha vaherAvuM! evI IcchA karavI, te AThamuM niyANuM jANavuM. vaLI kaI evuM ciMtave je mujane darikI zrAvakakuLanI prApti heje, ke je thakI mujane cAritranI prApti tarata thaI zake evI prArthanA karavI, te navamu niyANuM jANavuM. e pAchalA traNa niyANAnuM phaLa anukrame pUrvanA bhave samakita, dezavirati ane sarvaviratine kadAca meLavI zake paNa ekSanI prApti na thAya. e sarva artha pAkisUtranI TIkAmadhe che. tathA baha995vRttimAM ema kahayuM che je tIrtha karapaNuM tathA curama zarIrapaNuM pramukha paNa sAdhune prArthavuM yukta nathI, apavAde paNa e niyANuM sAdhue nahi karavuM. tathA AvazyakavRttimAM dhyAnazatakane adhikAra kahyuM che, je sarva karmanA kSaya thakI mujane mekSa hejo! " e paNa niyANuM ja che, ene paNa nizcayanayathI niSedhyuM che, paraMtu bhAvanAmAM je jIva kAcA che, tene AzrayI vyavahAranaye nirdoSa che. ema zAstravRttimAM paNa kahyuM che, ane "jayavIyarAya" ItyAdika praNidhAna che, te chaThThA guNaThANAthI upara nathI hetuM ItyAdi. Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 vaLI ene vistAra adhikAra, pUjApa'cAzaka vRttimAM che. have zrI navapadajInI pUjA kharataragacchamAM thayelA zrI devacaMdrajI kRta che, temAM kahyu che // gAthA // Isa nava pada guNu ma`DalI, canikSepa pramANeA chA sAta nace je Adare, samyag jJAnI jANeAjI 51 // artha :--zrI siddhacakrajInA yaMtranuM svarUpa te te naigamAdika sAta naye karI jANavuM. (1) tathA nAmAkrika cAra nikSepe karI jANavuM. (ra) tathA pratyakSa ane parAkSa, e e pramANe karI jANavuM. (3) tathA dravya, kSetra, kAla ane bhAvanI cAbha'gIce karI jANavuM. (4) tathA cauda guNaThANe karI jANavuM. (5) tathA guNe karI jANavuM. (6) tathA nava tattva karI jAdavuM. (7) tathA guNe karI jANavuM. (8) paMcava' karI jANavuM (9) tathA deva, gurU, dharmanI eLakhANe karI jANuvuM (10) e daza bhAMge karI zrI sikaMjInA yatranuM svarUpa je jANe, sahe, tene samyagajJAnI jANavA. temAM prathama bhAMge sAta nace karI yaMtranuM svarUpa dekhADe cheH -- Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paya tihAM prathama nAgamanayane mate atItakAle zrI siddhacakrajInu' yaMtra evuM nAma vartatuM hatuM, ane anAgatakAle paNa te nAma varaze, tathA hamaNAM vartamAna kAle paNa te nAma varte che, e rIte traNekAla ekarUpapaNe varte, te naigamanaya jANavA. have sagrahanayanA matavALA sanA saMgraha karIne Albe, je A zrIsiddhacakrajInA yaMtra che, pachI vyavahAranayanA matavAle vaheMcaNu karIne judA judA bheda dekhADayA, te AvI rIte ke prathama pade arihaMta, khIje pade siddha, trIje pade AcAya, cAthe pade upAdhyAya, pAMcame pade sAdhu, chaThThuM pade dana, sAtame pahe jJAna, AThame pade cAritra, ane navame paDhe tapa e rIte jevA dIThA, tevA bheda vaheMcyA, te sarve vyavahAranaya jANavA. pachI vyavahAranayanA matavALA sUtranayanA upayoga laine melyA, je e zrIsiddhacakrajInA yaMtranI sthApanAmAM madhyabhAge arihaMtadeva, te chaThThuM samabhirUDha nace varte che, ane upara siddha paramAtmA te sAtame eva'bhUtanace vate che, tathA darzana, jJAna, cAritra ane tapa te pAMcame zabdanace aza-aMza mAtra pragaTayA, ane chaThThuM samabhirUDhanaye sa pUrNa pragaTyA, tathA sAtame eva bhUtanace sakala kama khapAvI paramAtmApaNu jIva bhAgave che. 17 Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 e sAta naye yaMtranuM svarUpa jANavuM. 385-bIje bhAge cAra nikSepa karI zrI siddhacakrajInA yaMtranuM svarUpa dekhADe che - - tihAM prathama zrI arihaMtajI upara cAra nikSepa utAre che. prathama je arihaMta evuM nAma laI maraNa karavuM, te nAma arihaMta. tathA zrI arihaMtajInI mUtti pramukha pratimA sthApIe, te sadbhAva sthApanA. tathA zrI arihaMta evA akSara lakhavA, te asadubhAva sthApanA. e bIje sthApanA nikSepa jANu. tathA trI zrI arihaMtane jIva zreNikAdi pramukha te bhavya zarIranuM dravya jANavuM ane jihAM lage tIrthakara bhagavAnane kevaLajJAna na upajyuM hoya, tyAM lage chadmastha avasthA vyatirikta zarIranuM dravya jANavuM. tathA zrI arihaMtajI mukti pAmyA pachI tenA zarIranI bhakti iMdrAdika devatA tathA manuSya kare che, te jJazarIranuM dravya jANavuM. evI rIte bhavya zarIra, tadvayotirikA zarIra ane jJazarIra, e traNa prakAre trIje dravyanikSe jANave have the bhAvanikSepe te zrIarihaMtane kevaLajJAna prApta thayA pachI vigaDAne viSe besIne bAra parSadAne dezanA Ape, tene bhAvaarihaMta kahIye, Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 257 386-e cAra nikSepe zrIsiddhanuM svarUpa kahe che - - prathama zrIsiddha evuM nAma traNe kALa ekarUpe zAzvatuM vate che, tenAmathakI siddha jANavA. tathA zrIsiddhajInI pratimA pramukha sthApavI, te sadbhAvasthApanA ane siddha evA akSara lakhavA, te asaddabhAva sthApanA. e rIte sthApanAnikSepa be bhede jANave. tathA trIje dravyanikSepa te terame ane caudame guNaThANe vartatA kevalI bhagavAnane bhavya zarIra AzrayI dravya kahIye ane je siddhi varyA tenA zarIranI bhakita karIye, te zarIranuM dravya jANavuM. e trIje dravyanikSepa jANo. tathA bhAvasiddha je sakalaka kSaya karI lekane aMte virAjamAna avyAbAdha sukhanA bhogave tene bhAvasiddha kahIye. 387--have siddha bhagavAnamAM taddavyatirikatazarIra AzrayI cAra nikSepa kahe che - prathama siddha evuM nAma, te traNekAla ekarUpe zAzvatuM vate che, te nAmasiddha jANavA tathA je dehamAna madhyethI trIjo bhAga ghaTADI be bhAganA zarIra pramANe Atma-pradezane ghana karI sthApanArUpa kSetra avagAhI rahyo che, te bIje sthApanAsiddha jANa. tathA dravyasiddha te zuddha, nirmaLa, asaMkhyAta pradezane viSe jJAnAdika anaMtaguNarU5 chatI paryAya pratye vasturUpa pragaTyA che, te siddhane tadavyatirikatazarIra AzrayI dravyanikSepe jANa. tathA bhAvathakI siddhanuM svarUpa te sAmarthya paryAyAvartanArUpa anaMte dharma pragaTya Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, tene viSe sadAkAla navA navA yanI vartanArUpa paryAyane utpAda, vyaya, samaye samaye anate thaI rahyo che, teNe karI siddha paramAtmA anaMtuM sukha bhogave che, te ce bhAvanikSepe jANa. 388-AcAryanuM svarUpa cAra nikSepa karI kahe che - prathama AcArya evuM nAma, te nAma AcArya, bIjuM AcAryajInI mUrti pramukha sthApavI, athavA AcArya evA akSara lakhI sthApavA, te sthApanAAcArya, trIje je AcAryapadavIne egya che, paNa hajI AcAryapadavI pAmyA nathI, paraMtu AgaLa pAmaze, te taddagatirikatazarIranuM dravya jANavuM, tathA je kaI gatimAM jIva che, paraMtu tyAM thakI AvI AcArya padavIne pAmaze, tene bhavya zarIranuM dravya kahIye. tathA je kaI AcArya kAlagata thayA pachI tenA zarIranI bhakti, mahatsava karIye, te jJazarIranuM dravya jANavuM, e trIje dravyanakSe kahyuM. have the. bhAvanikSepe te je bhAvAcArya chatrIza guNe karI virAjamAna pAMca prasthAne karI sevita, bhavyaprANune hipadeza kartA gacchanA nAyaka thakA vicare, tene bhAvathakI AcArya kahIye. eja rIte cAra nikSepa upAdhyAyane viSe paNa jANa levA. - 389-sAdhujInuM svarUpa cAra nikSepa karI kahe che - Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 prathama sAdhu evuM nAma, te nAmasAdhu, tathA bIje sAdhujInI mUrti pramukha sthApIye, athavA akSara lakhIye, te sthApanA sAdhu, tathA je zrAvakamAMthI AgaLa sAdhupaNuM nIpajaze, tene dravyasAdhu kahIye. e bhavya zarIranuM dravya jANavuM. tathA je sAdhu pAMca mahAvrata sUdhA pAle, sAdhunI kriyA kare, sUjhate AhAra le, paNa te jJAna-dhyAnane upaga vartatuM nathI te vyatirikata zarIra AzrayI dravya jANavuM. tathA je kaI sAdhune devagati thayA pachI tenA zarIranI mahatsava bhakti karavI, te zarIranuM dravya jANavuM, e traNa prakAre sAdhune dravyanikSepo kahyo. have bhAvanikSepo kahe che. je sAdhunA guNe karI sahita ane AgaLa je sAdhune AcAra, vyavahAra kahyo te pramANe sarva kare ane jJAna-dhyAnamAM vartate sAdhya eka prabhunI mAtAnuM pAlana, sAdhana aneka, e rIte AjJApAlanarUpa dharmathI mekSane sAdhe, te bhAvanikSepe sAdhu jANu. 390-darzana upara cAra nikSepa batAve che - tihAM prathama darzana evuM nAma, te nAmadarzana kahIye, bIjuM mUtti pramukha sthApavI, te saddabhAvasthApanA, ane darzana evA akSara lakhI sthApavA, te asaddabhAva sthApanA. e sthApanA nikSepe jANa.trIje je aMtaraMga karmanijarAnA upayoga vinA jJAnInI nizrA vinA kulAcAre ati ADaMbare svaccha de vidhi sahita darzananI karaNI kare che, te sarva dravya darzana jANavuM Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 // gAthA | darzana darzana bhaTakriyA, zira payu se| vAra paNa je danadarzana vinA, te phariyA anaMta saMsAra lik e paramArtha jANavA. have ceAthe bhAvanikSepe na kahe che. tihAM je kArya - kAraNanI gurUnizrAe yathArtha naya sApekSa oLakhANa sahita dana karavu' eTale u56thI zrI vItarAganA darzananI AcaraNArUpa karaNI sevA stuti, bhakti, pUjAvidhi sahita mana, vacana, ane kAyAe karI ekacitte kare che, te sa dravyadarzana kAraNarUpa jANavuM ane bhAvadarzana eTale je aMtaraMga AtmadarzanarUpa lakSya dhArIne AtmAne nirAvaraNa karavArUpa sAdhya cokkhuM rAkhIne dravyadarzananI vidhisahita karaNI jJAnI gurUnI nizrAe karavI, te sava nirjarArUpa jANavI. / / gAthA // : je darzIna dana vinA, te darzana pratipakSo je dana dana huve, te darzana sApekSa // 1 // e paramAtha jANavA. e bhAvanikSepe dazana kahyuM. 391--jJAna upara cA nikSepA batAve che - : vItarAgaprabhunI AjJA pramANe ka`nirAnA lakSyathI thatI dananI pravRtti te ahI jANavI. Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 prathama jJAna evuM nAma, te nAmajJAna jANavuM, khIjuM pustakamAM lakhyuM te sthApanAjJAna jANavu, trIjuM anyamatanA sarva zAstra, tenA tathA jinamatanA sUtra, siddhAnta, TIkA, cUrNi pramukhanA jJAnInI maryAdAe nirapekSa paNe ane aMtaraga Atma upaceAga vinA tathA nizcayavyavahArarUpa kArya -kAraNanA ceAgya gurUgamathI jANapaNuM meLavyA vinA je artha karavA, te sarve dravyajJAna jANavuM. tathA bhAvajJAna te Sadbhavya nava tattvanuM' nayasApekSa jANupaNuM dravya, kSetra, kAla, bhAva, naya, nikSepA ane pramANe karI gurUnizrAe jANupaNa ane aMtaraMga nizcayanaye AtmasattAnuM zAstImaryAdAene vaphAdAra rahI saddadavuM te bhAvajJAna jANavuM. // gAthA gA kSaNa adhe je atha le, te na le bhavanI kADA tapasyA karatAM ati ghaNI, paNa nAve jJAna taNI kAI hADe / / 1 / / (ahIM jJAna eTale bhAvajJAna samajavuM) 392--cAritra upara cAra nikSepA batAve che:-- prathama cAritra evuM nAma te nAmacAritra jANavuM, tathA je pustakamAM cAritranA vidhi prathama lakhIne sthApavuM, te sthApanAcAritra jANavuM, tathA je pAMca mahAvrata sudhI rIte mana, vacana, kAyAe karI nivRtti--pravRttirUpa AcAravyavahAra pramukha sahita sUdhI rIte karaNI kare paNa jJAnInI AjJAne vaphAdAra na rahe te sava dravyacAritra jANavuM. Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che gAthA che virayA sAvajjAo, kasAyahINA mahAvayadharAvi / sammahihivihUNA, kayAvi mukatra Na pApaMti // 1 // e paramArtha jANa. have bhAvacAritra kahe che. je karmane cUre, tene cAritra kahIye. eTale jIva-avarUpa sva-paranI vaheMcaNa gurUnizrAe gyarIte karI svarUpanuM ciMtavavuM, ekAgratA tanmayarUpa pariNAma jJAnInI AjJAnusAra heya eTalIvAra navA karmarUpa AzravanuM rekavuM tene bhAvacAritra kahIye. che gAthA che caya te ATha karmane saMcaya, rikata kare che tevA cAritra nAmanirUkate bhAkhyuM, te vaMde guNageha /1 e paramArtha jANave. ane e bhAvacAritra jANavuM. 33-tapa upara cAra nikSepa batAve che - prathama tapa evuM nAma, te nAmatapa nikSepe jANa, bIjuM pustakamAM tapanI vidhi pramukhanuM lakhavuM, te sthApanAtapa jANavuM, trIjuM chaThuM-advaimAdi pramukha pAsakhamaNa, mAsakhamaNa Adi aneka prakAranuM tapa je A bhava parama puNyarUpa iMdriya sukhanI vAMchArUpa pariNAme karavuM, agara mana marajIthI jJAnInI AjJAnirapekSapaNe je tapa karavuM. te sarve dravyata5 jANavuM. cothuM bhAvata5, Ihabhava-parabhave iMdriya sukhanI Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAMchA rahita sarva prakAre IcchAne rAdha karavAnA layathI ane eka pitAne AtmA karmarUpa AvaraNathakI rahita karavAne arthe je AgaLa dravyatapa kahayuM, te sarva karatAM thaka nija rArUpa jANavuM. | | gAthA che IcchA relve saMvarI, pariNati samatA joge re tapatehI ja AtamA, vate nijaguNa bhegerelA e bhAvatapane paramArtha jANavo. e rIte cAra nikSepe karI zrI siddhacakranA yaMtranuM svarUpa jANavuM. 394-trIje bhAMge e yaMtranuM svarUpa, pratyakSAdi pramANe karI oLakhAve che : tihAM prathama pramANanA be bheda che, eka pratyakSapramANa ane bIju parokSa pramANe, temAM pratyakSa pramANunA vaLI be bheda che. tihAM arihaMta tathA siddha bhagavAna kevalajJAne karI kAlakanuM svarUpa jANe che, te sarve pratyakSa pramANe karI jANe che. mATe ene sarvapratyakSa kahIye. tathA je mana:paryavajJAna ane avadhijJAna te bIjuM dezapratyakSa kahIye. tihAM keIka AcArya, upAdhyAya ane sAdhu, mana:paryavajJAnavALA che, te manevagaNane pratyakSapaNe Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jANe che ane keIka AcArya, upAdhyAya ane sAdhu ava vijJAnavALA che, te pudgalavagaNane pratyakSapaNe jANe che, te deza pratyakSa jANavuM. eTale arihaMta ane siddha, e be sarvapratyakSa pramANuvALA tathA AcArya, upAdhyAya ane sAdhu, e traNa dezapratyakSavALA che, e rIte navapada mahelA pAMca padamAM pratyakSa pramANanuM varUpa kahayuM. have zeSa jJAna, darzana, cAritra ane tapa, e cAra padamAM pratyakSa pramANunuM svarUpa kahe che - tihAM prathama darzana-samakita jANavuM ane e samakita vinAnuM je jJAna te navapUrva sudhI bhaNyA che, te paNa te ajJAnarUpa che. mATe samakita sahita te bIjuM jJAna jANavuM. ane te jJAnanI tIkSNatA eTale upaganuM ekAgrapaNuM, te trIjuM cAritra jANavuM ane cAritra eTale pitAne svarUpamAM ramaNa karavuM, te potAnA svarUpamAM ramaNa karatAM sarva prakAre IcchAnuM repaNuM tehIja tapa jANavuM eTale pAMcame zabdanayane mane je jIvane darzana, jJAna, cAritra ane tapa pragaTayAM che temAM keI jIvane avadhijJAna, mana 5ryavajJAna hoya, temAM deza pratyakSapaNuM jANavuM. ane cha samabhirUDhaye tathA sAtame evabhUtanaye je jIvane darzana, jJAna, cAritra ane tapa pragaTayA che, temAM sarva pratyakSapaNuM jANavuM. Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 265 have pakSa pramANunuM svarUpa kahe che - te pakSa pramANanA traNa bheda che. eka AgamapramANa, bIjuM anumAna pramANa, trIjuM upamA pramANa tihAM koIka AcArya, upAdhyAya ane sAdhu te Agame karI sarva vastunuM pramANa kare che, tathA kaIka upAdhyAya ane sAdhu, upamAe karI vastunuM pramANa kare che. tathA kaIka AcArya, upAdhyAya ane sAdhu anumAne karI vastunuM pramANa kare che. ' have darzana, jJAna, cAritra ane tapa, e pAMcame zabdanaye je jIvane pragaTayAM che, temAM paNa Agama, anumAna ane upamA pramANe jANapaNuM jANavuM. e parAkSa pramANunuM svarUpa kahayuM. e rIte pratyakSa ane pakSa, e be pramANe karI siddhacakranA yaMtranuM svarUpa jANavuM. 395-Athe bhAMge dravya, kSetra, kAla ane bhAva teNe karI siddhacakayaMtranuM svarUpa dekhADe che. tihAM prathamapade zrI arihaMtanuM svarUpa dekhADe che - temAM dravyathakI arihaMta, te trIza atizaye karI virAjamAna pAMtrIza vacana-vANIne guNe karI saMpUrNa ATha. mahApratihAryarUpa bAra guNe karI sahita heya, Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rA tathA kSetra thakI zrI arihaMta deva te aDhIdvIpa pramANa kSetramAM jANavA. tathA kAlathakI arihaMta deva saMtatibhAve anAdi anaMta bhAge varte che, ane eka arihaMta AzrayI sAdi sAMta bhAMgo jANa. tathA bhAvathakI arihaMta deva te je jJAnAvaraNAdi ghAtI karmanA kSaye anaMta catuSTayarUpa lakSmI pragaTa karI, zukala dhyAnanA bIjA-trIjA pAyA vacce vatI rahyA che. 396-siddha paramAtmA upara kavyAdi cAra bhAMgA kahe che - dravyathakI sarve siddha paramAtmA asaMkhyAta pradezI jANavA, tathA kSetrathakI siddha paramAtmA, lekane aMte pIstAlIsa lAkha jana siddhazilA pramANa virAjamAna jANavA. - kAlathakI siddha paramAtmA sarva siddha AzramI anAdi anaMta bhAge vate che, ane eka siddha AzrayI sAdi sAMta bhAMge jANa. tathA bhAvathakI siddha paramAtmA te sakala karmane kSaye anaMta guNarUpa lakSamI pragaTa karI lekane aMte virAjamAna vate che, te jANavA. 397-AcArya bhagavAnanuM svarUpa kahe che - Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathathakI AcArya bhagavAna chatrIsa karI virAjamAna jANavA. tathA kSetrathakI AcArya bhagavAna aDhI dvIpa pramANe, jANavA. tathA kAlathakI AcArya bhagavAna saMtatibhAve anAdi anaMta bhAge vate che, ane eka AcArya AzrayI sAda. sAMta bhAMge jANa. tathA bhAvathakI AcArya bhagavAna sadAkAla sattAgatanA bhAsanarUpa jJAna svarUpanA upayogamAM jenuM citta. vate che te jANavA. 398-upAdhyAyajInuM svarUpa kahe che - dravyathakI upAdhyAyajI paccIza guNe karI virAjamAna kahIye. tathA kSetrathakI upAdhyAyajI aDhI dviIpa vyApI jANavA. tathA kAlathakI upAdhyAyajI saMtatibhAve anAdi anaMta bhAge vate che, ane eka upAdhyAyajI AzrayI sAdisAta bhAgo jANa. tathA bhAvathakI upAdhyAyajI jIva-achavarUpa navatattva, padravyanuM zAstrIyamaryAdAnusAre jANapaNuM karI jJAnInI Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 AjJA pramANe AtmasvarUpanA ciMtanarUpa svabhAvamAM jenuM citta vate che. te jANavA. 39-sAdhunuM svarUpa kahe che - dravyathakI sAdhu sattAvIza guNe karI virAjamAna kahIye. tathA kSetrathakI sAdhu aDhI dvIpa vyApI jANavA. tathA kAlathakI sAdhu saMtatibhAve anAdi anaMta bhAge vate che, ane eka sAdhu AzrayI sAdi sAta bhAgo jANa. tathA bhAvathakI sAdhu je AtmazuddhinuM sAdhya eka, ane jJAnInI AjJAnusAra sAdhana aneka, e rIte AjJAmaya dharmane sAdhe, te bhAvasAdhu jANavA. 400-darzananuM svarUpa kahe che - dravyathakI darzana te indriyanA balathI vastunuM dekhavuM tathA bhAsanapaNuM te sarva dravyadarzana kahIye. tathA kSetrathakI darzana caudarAja leka vasanADI pramANe jANavuM. tathA kAlathakI darzana kSAyikabhAva AzrayI je jIvane pragaTayuM che, te sAdi anaMta bhAge jANavuM, ane kSapazamabhAva AzrayI sAdi sAMta bhAge vate che. Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra69 tathA bhAvathakI dezane, te kAlakanuM svarUpa eka samayamAM dekhavuM tene kahIye. 401-jJAnanuM svarUpa kahe che - dravyathakI jJAna je matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna ItyAdi iMdriyane anuyAyI je jANapaNuM te sarva dravyajJAna kahIye. tathA kSetrathakI jJAna te caudarAja leka trasanADI pramANe jANavuM, tathA kAlathakI jJAna te kSAyikabhAva AzrayI je jIvane jJAna pragaTayuM che, te sAdi anaMta bhAMge jANavuM ane kSaye pazamabhAva AzrayI sAdi sAMta bhAMge jANa. tathA bhAvathakI jJAna te je kAlekanuM svarUpa eka samayamAM jANavuM. 402-cAritranuM svarUpa kahe che - dravyathakI cAritra te caraNasittarI-karaNasittarIne guNe karI virAjamAna. tathA kSetrathakI cAritra te caudarAja loka trasanADI pramANe jANavuM. tathA kAlathakI cAritra te kSAyikabhAva AzrayI sAdi anaMta bhAge vate che, ane kSaye pazamabhAva AzrayI sAdi sAMta bhAMgo jANa. Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sava tathA bhAvathI cAritra te yathAkhyAta cAritrarUpa guNe. peAtAnA svabhAvamAM ramaNa karavuM te jANavuM. 403--tapanuM svarUpa kahe cheH-- dravyathakI tapanA mAra bheda kahIye, tathA kSetrathI tapa te caukrarAja leAka trasanADI. pramANu jANavuM, tathA kAlathakI tapa te kSAyikabhAva AzrayI sAdi anaMta bhAMge varte che ane kSApazamabhAva AzrayI sAtti sAMta bhAMge jANavuM, tathA bhAvathakI tapa te sarva prakAre IcchAnA rAdha karI samatA bhAvamAM vartAvu. e rIte dravya, kSetra, kAla ane bhAvanI cAla'gIce karI siyatranuM svarUpa jANuvu, 404-pAMcame bhAMge cauda guNuhANe karI yaMtranuM svarUpa ALakhAve cheH-- tihAM prathamapade zrI arihaMtadeva terame guNuThANuM jANavA. bIje pade siddha paramAtmA te guNuThANA vijeta jANavA. trIje pade AcAya prabhu, Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA ceAthe paDhe upAdhyAya ane pAMcame pade sAdhu munirAja, te chaThThuM-sAtame guNuThANuM ane zreNI pratipanna chaThThumastha muni te agIyArame-bArame guNuThANuM jANuvA. have chaThThuM darzanapada, sAtamu jJAnapada, AThamu cAritrapada ane navasu' tapa pada, e cAre pada cAthA guNuThANAthI mAMDI yAvat teramA-caukramA zuThANA lage jANavA. e rIte cauda guNahANe karI siddhacakrayatranu svarUpa jANavuM. 405--chaThTha bhAMge guNe karI siddhacakrayaMtranuM svarUpa dekhADe cheH-~~ tihAM prathama pade zrI arihaMtadeva te khAra guN sahita jANavA. bIje padma siddha paramAtmA te AThe guNe tathA ekatrIza guNe karI sahita jANavA. trIje paDe AcArya bhagavAna te pAMca guNe tathA chatrIza guNe karI jANavA. ceAthe pade upAdhyAyajI te paccIza guNe karI jANavA. pAMcame pade sAdhujI te sattAvIza guNe karI jANavA. chUTuM paDe darzana te saDasaTha guNe karI jANavuM. 18 Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 sAtame paDhe jJAna te pAMca chuM tathA ekAvana guNe karI jANavuM. AThame paDhe cAritra te sattara karI jANuvuM. tathA sittara guNe navame paDhe tapa te khAra guNe tathA paccAsa guNe karI jANavuM e rIte siddhacakrayaMtranuM svarUpa guNe karI jANavuM. 406--sAtame bhAMge sAyaMtranuM svarUpa nava tattva karI ALakhAve che -- prathamapade zrI arihaMtadeva teme jINuThANe vatA temAM nave tattva pAmIye. tathA khIje pade zrI siddhaparamAtmA temAM AgaLa kahyA te rIte traNa tattva pAmIce. tathA trIje pade zrI AcAya jI, ceAthe pade zrI upAdhyAyajI ane pAMcame pade zrI sAdhu, e traNa padmamAM pUrve samakitamAM kahyA, te rIte ATha ATha tattva pAmIye. tathA darzana, jJAna, cAritra ane tapa e cAra guNamAM zabdanayane mate ceAthA guNuThANAthI mAMDIne cAvat chaThThA--sAtamA guNuThANAM je jIvane pragaTayA che, temAM AgaLa kahyA te rIte ATha tattva pAmIce. Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra73 samabhirUdanayane mate AThamA guNaThANAthI mAMDI cAvat agIyAramA-bAramA guNaThANu parvata zreNibhAve je jIva vate che, tene e darzanAdika cAra guNa pragaTyA che, temAM ATha tatva pAmIye. terame guNaThANe kevalI bhagavAnane cAra guNa pragaTyA che, temAM nave tava pAmIe. guNaThANa varjita lekane aMte siddha paramAtmA vite che, tene e cAra guNa pragaTyA che, temAM traNa tatva pAmIye. e rIte siddhathayaMtranuM svarUpa nava tara karI jANavuM. 407-AThame bhAMge gu guNe karI siddhacakrayaMtranuM svarUpa oLakhAve che - tihAM prathama arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu, e pAMce guNI jANavA. ane darzana, jJAna, cAritra ane ta5, e cAra guNa jANavA. eTale e pUrvokta pAMca guNamAM e darzanAdika cAra guNa rahyA che, mATe e guNa jANavA. ane e arihaMtAdika pAMca je che, te darzanAdika cAra guNe karI sahita che, mATe guNI jANavA. e rIte siddhacayaMtranuM svarUpa guNI-guNe karI oLakhAvyuM. Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raja 408-navame bhAMge siddhacakatranuM svarUpa pAMca vANuM karI dekhADe che - prathama caMdraprabha ane suvidhinAtha, e be tIrthaMkara dhULe vaNe che, mATe prathamapade arihaMtanuM dhyAna dhaLe vaNe karavuM. tathA zrI padmaprabha ane vAsupUjya e be rAte vaNe che, mATe bIje pade zrI siddhanuM dhyAna raktavaNe karavuM tathA soLa tIrthakara tivaNe che, mATe trIje pade zrI AcAryajInuM dhyAna pILe vaNe karavuM. - tathA zrI mallinAtha ane zrI pArzvanAtha, e. be prabhu lIle vaNe che, mATe cothe pade zrI upAdhyAyajInuM dhyAna lIle vaNe karavuM, - tathA zrI munisuvrata ane nemanAtha, e be tIrthakara zyAma vaNe che, mATe pAMcame pade sAdhujInuM dhyAna zyAmavarNa karavuM, - tathA e zrI zrI arihaMtAdika pAMcane darzana, jJAna, cAritra ane tapa, e cAra guNa, karmarUpa melane abhAve karI nirmaLa pragaTyA che, mATe vetavaNe e cArenuM dhyAna karavuM. e pAMce vaNe zrI siddhacakramaMtranuM svarUpa jANavuM. Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra75 409-dazame bhAMge deva, gurU ane dharma karI, zrI siddhacayaMtranuM svarUpa oLakhAve che - tihAM e navapadamAM zrI arihaMta ane siddha, e e deva jANavA. tathA AcArya, upAdhyAya ane sAdhu, e traNe gurU jANavA. tathA darzana jJAna, cAritra ane tapa, e cAre dharma jANavA. e rIte deva, gurU, dha karIne zrI siddhacakayaMtranuM svarUpa eLakhAvyuM. e daza mAMga karI je chava zrI siddhacakranA yaMtranuM svarUpa aMtaraMga pratIti sahita oLakhANe dhyAve, te paramAnaMda pada pAme. 410-zrI anugadvAra sUtra maLe nayanuM svarUpa kahyuM che, te IhAM ziSyane oLakhANa karavA sArU vistArapaNe vizeSa vyAkhyAe lakhIye chIe -- || gAthA che NayabhaMga-pamANehiM, jo appA sAyavAya bhAveNa / jANe Imo saruvaM, sammadiDIo so Neo // 1 // artha - nayabhaMga-mUlanaya che ane uttaranaya sAta, tathA upanaya avIza ane tenA bhAMgA sAtaze Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 thAya. tathA pamANe hiM-mUla pramANa che ane uttarapramANa pAMca, tenA paNa vaLI aneka bheda thAya, ane apAAtmA tene sAyavAya-syAdvAdAdi ATha pakSe oLakhIne bhalI rItithI potAnA svarUpane-bhAveNu-bhAvavuM. jANe Ime sarvaM e rIte jeNe Atma svarUpane oLakhIne pratIti karI che, samma diThThIo soNee te jIvanice samakitane dhaNI jANavo. 411-vizeSArtha kahe che - tihAM eka nizcaya ane bIje vyavahAra, e mUla be naya jANavA. eka naigama, bIjo saMgraha, trIje vyavahAra, cerI RjusUtra, pAMcama zabda, chaThTho samabhirUDha, sAtame eva. bhUta e sAta uttarabheda jANavA. sAtamAMthI pahelAM cha naya vyavahAramAM jANavA ane sAtame eka evaMbhUta, naya te nizcayamAM jANavo. tene paramAthe AvI rIte che?-- cha naye je kArya te apavAde kAraNarUpa jANavuM ane sAtame evabhUta naye je kArya te utkRSTa utsarga nizcaya kAryarUpa che, mATe cha naya te vyavahAramAM gayA, ane sAtame eka evaMbhUta naya te kAryarUpa che, te mATe nizcayamAM gaNyo che. Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 277 412--ziSya :--siddhamAM naya che, kivA nathI? gurU :~ je kAraNarUpa sAta naya che, te tAgvahArarUpa che, te mATe te siddhamAM nathI. kemake siddhane tA kArya saMpUrNa nIpajyuM che, mATe tihAM kAraNanA khapa nathI, te nAte kAraNarUpa sAta naya te siddhamAM na pAmIye. ane je je naye kAya nipanyuM te kAya sarve siddhamAM varte che, mATe kAryarUpe jotAM te siddhamAM sAta naya pAmIye. ene vistArathI khulAsA AgaLa khatAvazuM. 413--ziSya e sAta nayamAM dravyanaya keTalA ane bhAvanaya keTalA ? gurU :--zrI jinabhadragaNikSamAzramaNujI tA eka nagama, bIjo saMgraha, trIne vyavahAra, ane cAcA RjIsUtra, e cAra nayamAM nAma, sthApanA ane dravya, e traNa nikSepA te dravyAstikapaNe mAne che tathA zabdArdika traNa naya te bhAvanikSepe paryAyAstikapaNe mAne che, ane zrI siDsena divAkarajI te prathamanA traNa nayamAM traNa nikSepA te dravyAstikapaNe mAne che ane RjusUtrAdika cAra naya te ekaja bhAvanikSepe paryAyAstikapaNe mAne che, IMDAM sApekSapaNe jotAM banne AcAya nuM vacana pramANu che, te dekhADe che, 414--vastunI traNa avasthA che. eka pravRtti, mIjI sa'kalpa ane trIjI padguiti, Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * temAM pravRtti te yAgavyApArarUpa kriyA, ane saMkalpa te cetanAnA yoga sahita manane vikalpa, mATe zrI jinabhadragaNikSamAzramaNye pravRttidhama tathA saMkalpadhama e ene auyika mizritapaNA mATe dranikSepA kahelA che ane eka piitadhama tene bhAvanikSepA kahe che. zrI siddhasena divAkarjI tAvikalpa te jIvanI cetanA, mATe tene bhAvanayamAM gaveSe che, ane pravRtti te vyavahAranaya che, tathA saMkalpa te RjusUtra che, ane pariNati eka vacanaparyAyarUpa te zabdanaya ane saMkalpa vacanaparyAyarUpa te samabhirUDhanaya tathA vacanaparyAya, aparyAyarUpa saMpUrNa, te eva'bhUtanaya. e traNa naya zuddha che ane bhAvadhama madhye mukhyabhAvane uttarAttara sUkSmatAnA grAhaka che. e rIte sakSepa adhikAre nayanuM svarUpa kahyuM. 415--have aThThAvIza upanayanuM svarUpa batAve che - tihAM prathama naigamanayanA traNa bheda kahe che. eka vata mAne atItArApaNu negama, khIje vata mAne anAgatAre paNa naigama, trIjo vartamAna nagama. have sagrahanayanA be bheda kahe che:~ saMgraha ane khIne vizeSasa'graha. eka sAmAnya tathA vyavahAranayanA e le, eka zuddhvyavahAra, khIjA azuddhavyavahAra. Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 379 tathA RjIsUtranayanA be bheda, eka sUkSmaRRjIsUtra, bIjA khAdara RnusUtra tathA zabda, samabhirUDha ane evabhUta, e traNe nayanA ekeka bheda che. e rIte e sAta nayanA mAra bheda thayA. have vyAstika ane paryAyAstika e e nayanA bheda kahe cheH-- tihAM eka nityadravyAstika, khInne ekadravyAstika, trIne sat drabhyAstika, ceAtheA vaktavya dravyAstika, pAMcame azuddha-dravyAstika, chaThThI anvaya dravyAstika, sAtamA parama dravyAstika, AThame zuddhadravyAstika, navamA sattA dravyA stika, ane dazamA paramalAvagrAhaka dravyAstika, e rIte dravyAstikanayanA daza le che, te pUrvokta bhAra bheda sAthe meLavatAM bAvIza bheda thayA. have je paryAyane grahe, te pA~yAstikanaya, nA cha bheda kahe che. eka dravyaparyAya, khIjo dravyanya janaparyAya, trIjo guNuparyAya, ceAthe zuSukhya janaparyAya, pAMcamA svabhAvaparyAya, chaThTho vizAlapoMca, e cha lene pUrvokta bAvIza sAthe meLavatAM aThThAvIza upanaya aNuvA. Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 e sAta naya mAMhelA ekeka nayanA sA-se bhAMgA che, tethI sAtame lAMgA pazu jANavA. e sAmAnya kathana kahayu. 416--have ziSyane samajAvavA vizeSa atha dA jUdA bhede karI dekhADe che H-- tihAM prathama mUlanayathI prAraMbha kare che. te mUla tA eka nizcaya ane khInne vyavahAra, e e naya che. teNe karI sa vastu paTTA'nu.jANapaNu karavuM. kemake H-- zrI uttarAdhyayanamAM kSAyika samakitI jIvane daza jAtinI rUcinu' jJAna pragaTe, tihAM prathama nisaga rUcimAM kahayA che, je nizcaya ane vyavahAranaye karI tathA naigamAddhi sAta nace karI tathA cAra nikSepe karI jIva-ajIvarUpa nava tattva SadbhavyanuM svarUpa jJAnInI AjJA sApekSapaNe jANe, tene nizcaya samakitI jANavA. mATe prathama nizcaya ane vyavahAra e e mUla nayanuM svarUpa kahe che H-- tihAM prathama vyavahAranayanA be bheda che. eka azuddhavyavahAra, ane khIne zuddhavyavahAra, temAM azuddha vyavahAranA vaLI pAMca bheda che, eka azuddhavyavahAra, khInne upacaritanyavahAra trIne azubhabyava hAra, ceAthe| zubhabyavahAra, pAMcamA anupata vyavahAra Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane chaThTho zuddhavyavahAra e cha bhede che, te vistAre karI pratyeke oLakhAve che - 417 - prathama akravyavahAra, te je jIvane sattAe rAgadveSa ajJAnarUpa azuddhatA khANanA suvarNanI jema anAdikAlanI lAgI che, te azuddhavyavahAranaya jANo. ane e azuddhatAnI cIkAze karmarUpa daLIyAM jIvane prakRtirUpa sattApaNe rahayA che, te saMgrahanayane mate che, tathApi vyavahArarUpa jANavA. ane naigamanane mate jIve atIta kAle daLIyAM rahayA hatA, ane anAgata kAle bhegavaze, tathA vartamAnakAle sattAe rahayA varte che, tathA te daLIyAM sthiti pAke vyavahArane udayarUpabhAve ajJAnapaNe anupage ekedriya, vikalaeNkriyAdi pramukha saMmUrNima jIva bhagave che, te udayabhAvarUpa vyavahAranaya jANa, eTale e azuddhavyavahAranayamAM eka naigama, bIje saMgraha ane trIje vyavahAra, e traNa naya jANavA. 418-bIje upacArita vyavahAranaya kahe che? kaI jIva ghara-hATa-vakhAra-bhAI-pitA-strI-kuTuMbaparivAragrAma-garAsa-nagara, dAsa-dAsI, vAtara, sipAI subhaTa Adi aneka prakAranI vastu te pitA thakI pratyakSapaNe judI che, tene jIva svAmIrUpa kartA thaI jusUtranA upayoga sahita vate te upacarita vyavahAranaya, kartA jANa. 1 Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 tenI cikAze karI azubha karmarupa daLIyAM jIva grahaNa kare che, te daLIyAM grahavArUpa vyavahAranaya jANavo. 2 keI jIva derAsara, upAzraya jJAnepakaraNa, pATI, pithI, navakAravAlI, pramukha tathA deva, gurU, sAdhama pramukha cAritranA upakaraNa te sarva patAthI pratyakSapaNe jUdA che, tehane jIva kartArUpa thaI RjusUtranA upaga sahita vate che, te paNa upacarita vyavahAranaya jANavo. 3 " tenI cikAze zubhakarmarUpa daLIyAM grahaNa kare che, te grahavArUpa vyavahAranaya jANavo. 4 eTale upacaritavyavahAra karI zubhAzubharUpa be prakAre daLIyAnuM grahaNa karI te daLIyAM jIve prakRtirUpa sattA paNe bAMdhyA, te saMgrahanayane mate che, paNa vyavahArarUpa jANavA. 5 tathA nigamanayane mate atItakAle daLIyAM thayA hatA, ane AvatI kAle bhegavaze, tathA vartamAna kAle prakRti sattApaNe rahayA che, te naigamanaye jANavA. 6. te daLIya vyavahAranayane mate udayarUpabhAve samakitI jIva udAsapaNe nyArA rahI bhegave che, te bhegavavArUpa [kAro] vyavahAranaya jANavo. 7 mithyAtvI jIva jusUtranA upayoga sahita mATe maLIne bhagave che, te bAdhakarUpa vyavahAranaya jANu. 8 Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 283 eTale upacarita vyavahAranayamAM nigama, saMgraha vyavahAra ane jusUtra, e cAra naya jANavA. 419-trIjo azubha vyavahAranaya kahe che - kaI jIva, krodha, mAna, mAyA, lAbha, hAsya, vinoda niMdA, IrSA cADI, hiMsA, mRSA, adatta, mithuna ItyAdika aneka prakAre vivAha-vyApAra-vANijya karaNI, jusUtranA upaga sahita kare che, azubhavyavahAranaya jANu. 1 tenI cikAze azubhakarmarUpa daLIyAMnuM grahaNa karavuM, grahavArUpa vyavahAranaya jANa. 2 e azubhAvyavahArane karI jIva kamarUpa daLIyAne grahaNa karIne prakRttirUpa sattApaNe bAMdhe, te saMgrahanayane mate vyavahArarUpa jANavA. 3 nagamanayane mate je atItakAle daLIyA grahayA hatA, ane anAgatakAle bhegavaze, tathA vartamAnakAle sattAe rahyA che, te naigamana jANavA. 4 tathA daLIyAM sthiti pAke vyavahAranayane mate udayarUpabhAve samakitI jIva udAsapaNe nyArA rahI bhegave che, te bhegavAvArUpa [karo] vyavahAranaya jANavA. 5 tathA mithyAtvI jIva te te daLIyAne RjusUganA u5yoga sahita, mAMhe maLIne bhagave che, te bAdhakarUpa vyavahAranatha jANa. 6 Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eTale azubha vyavahAranayamAM nigama, saMgraha, vyavahAra ane jusUtra, e cAra naya jANavA. 420-ceAthe zubhavyavahAranaya kahe che - kaI jIva, dAna, zIyala, tapa, bhAva, karUNA, dayA, yatanA, sevA, bhakti, pUjA, prabhAvanA, ItyAdi aneka prakAre anusUtranA upaga sahita karaNa kare che, te zubha vyavahAranaya jANa. 1 tathA tenI cikAze zubhakarmarUpa daLIyAMnuM grahaNa karavuM, te grahavArUpa vyavahAranaya jANu. 2 e bhavyavahAranaye karI jIve karmarUpa daLIyAne grahaNa karI prakRtirUpa sattApaNe bAMdhyA, te saMgrahanayane mate che, paNa vyavahArarUpa jANavA. 3 tathA naiminayane mate atItakAle daLIyAnuM grahaNa karyuM hatuM ane AvatI kAle bhegavaze tathA vartamAnakAle sattAe rahayA che, te nigamanayane mate vyavahArarUpa jANavA. 4 tathA te daLIyAM sthiti pAke udayarUpabhAve samakitIjIva, udAsapaNe nyArA rahI bhegave che, te bhogavavArUpa [ka] -vyavahAranaya jANave. 5 ane mithyAtvIjIva, jusUtranA upayoga sahita, mAMhe maLIne bhagave che, te bAdhakarUpa vyavahAranaya jANavo. 6 Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 285 eTale zubha vyavahAranayamAM naigama, saMgraha, vyavahAra, ane jusUtra, e cAra naya jANavA. 421-pAMcamA anupatharita vyavahAranayanuM - svarUpa kahe che - kaI jIva jusUtranA upayoga ajANapaNe zarIrAdi vyakamarUpa para vastu te pitAthI pratyakSapaNe judI che, tene jIva ajJAnane vaza karI pitAnI karI jANe che, tene pitAnA zarIrane viSe jIvabuddhi che, te anupacarita vyavahAra na kartA jANavo. 1 tathA te azubhayoge karI vyavahAranayane mate karmarUpa daLIyAnuM grahaNa karI bAMdhavuM, te grahavArUpa vyavahAranaya jANo 2 te daLIyAM prakRtirUpa sattApaNe bAMdhyA, te saMgrahanayane mate karmasattArUpa che, paNa vyavahAranaye jANavA 3 tathA nigamanayane mate atItakAle daLIyAM grahayAM hatA ane anAgatakAle bhegavaze tathA vartamAnakAle sattAe baMdha. rU5 rahayA che, te nigamanayane mate vyavahArarUpa jANavA. 4 tathA te daLIyAM sthiti pAke vyavahAranayane mane samakitI jIva, udayarupabhAve udAsapaNe nyArA rahI gave che, te bhegavavArupa [ka] vyavahAranaya jANave. 5 Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 vaLI mithyAtvI jIva, RjusUtranA upayoga sahita mAhe maLIne bhagave che, te bAdhakarUpa vyavahAranaya jANavo. 6 A rIte anupacarita vyavahAranayamAM nagama, saMgraha, vyavahAra ane jusUtra, e cAra naya jANavA. e rIte azuddhavyavahAranayane mUlabheda eka, tenA uttarabheda pAMca kahyA, e azuddha vyavahAranayane vicAra sarva prathamanA nigamAdika cAra nayamAM jANavo. 422-have zuddha vyavahAranayanuM svarUpa kahe zabdanayane mane samakitabhAvathI mAMDIne yAvat chaThThA sAtamA guNaThANA paryata sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA, e sarva zuddha vyavahAranaye varte che, temAM pAMca naya pAmIe te AvI rIte - prathatha saMgrahanayane mate siddha samAna pitAnA AtmAnI sattA asaMkhyAta pradezarupa che. bIje naigamanayane mate ATha rUcaka pradeza sadA kAlasiddha samAna nimalA che. trIje vyavahAranayane mate uparathakI guNaThANA mAphaka pitAnI karaNI kare che. cothe jusUvanayane mate saMsAra udAsI vairAgyarUpa pariNAma varte che, pAMcame zabdanayane mate jIva-avarUpa svaparanI vaheMcaNa karI jevI hatI tevIja zuddhi nirmala pitAnA AtmAnI pratIti karI che. Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 287 e rIte samakita bhAvathI mAMDIne yAvat chaThThI--sAtamA guNuThANA paryaMta uparathakI vyavahAradraSTie jotAM eka zabda naya kahIye ane a Mtara`ga nizcaya draSTice pAMca naya jANavA. e zabdanayane mate zuddhavyavahAranuM svarUpa kahyuM. 423--samabhirUdranayane mate zuddhavyavahAranayanu svarUpa ALakhAve che: e samabhirUDhanayane mate AThamA-navamA guNuThANuAthI mAMDIne yAvatu temA caudamA guNuThANA pa ta kevalI bhagavAn te zuddha vyavahAranaye varte che, temAM cha naya pAmIdhe, te AvI rIteH : sagrahanayane mate siddha samAna peAtAnA AtmAnI sattA AgaLa oLakhI hatI, tevI zuddha nirmalapaNuM pragaTa che. 1 naigamanayane mate rUcaka pradeza Agala nirAvaraNu hatA, te tevAne tevAja vate che. ra tathA vyavahAranayane mate aMtarakaraNIrUpa svarUpamAM ramavArUpa kriyA kare che. ane bAhyakaraNIrUpa kriyA paNa sAcave che. 3 tathA RsUtranayane mate zuddha upayAgamAM varte che. 4 zabdanayane mate kSAyika samyaktvarUpa guNa pragaTacA che, te paNa peAtAnI pAse che. pa 19 Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 tathA samarinane mate zukala dhyAnarUpa zreNi bhAvanA bIjA-trIjA pAyA aMtarAle rahyA vate che. 6 e rIte evi paryata kevalI bhagavAnanA svarUpamAM uparazakI vyavahAradraSTie jotAM te eka samabhirUDha naya kahIye ane aMtaraMga nizcayadraSTie jotAM te cha naya jANavA. e rIte zabda-samabhirUDhanayane mate zuddha vyavahAra nayanuM svarUpa jANavuM. . 424-zuddha nizcaya-vyavahAranuM svarUpa kahe che - zuddha nizcayanaya kArya te je evabhUtanayane mane aSTa karmane kSaye aNaguNasaMpanna lekane aMte virAjamAna sAdi anaMtame bhAge vartatA evA siddha paramAtmA te zuddha nizcayanaya jANavA. temAM sAte naya pAmIe. tihAM nigamanayane mate siddha paramAtmAne ATha rUcaka pradeza, atIkAle nirAvaraNa hatA, tathA AvakAle nirAvaraNa vartaze ane vartamAnakAle paNa nirAvaraNa varte che. bIje saMgrahanayane mate pitAnA AtmArnI sattA aMtaraMga zuddha nirmalapaNe jevI hatI, tevI ja nirAvaraNapaNe pragaTa karI che. je vyavahAranayane mane palaTAtA svabhAve samaye samaye navanavA reyanI vartAnArUpa paryAyane utpAda-vyaya thaI rahyo che. Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceAthe rAsalanArane mate siddha paramAtmA pitAnA pANimikabhAve rahA sAmA-vizeSarUpa upagamAM sadAkAla varte che. pAMcame zabdanayane mate Agala jIva-jIvanI vaheMcaNa karI kSAyika samaktirUpa guNa pragaTe che, te paNa pitA pAse che. chaThe samabhirUnayane mate anaMta catuSTayarUpa lakSamI pragaTa karI che, te paNa pitAnI pAse che. sAme evathatanayane mate siddha paramAtmA aSTa karmane kSaye aNaguNa pragaTa karI lekane aMte virAjamAna varte che. e rIte siddhanA svarUpamAM aMtaraMgadraSTie jotAM kAryarupa sAme naya pAmIye. ane uparathakI vyavahAradraSTie jatAM te eka evabhUtanaya jANa - e rIte nikacaya-vyavahAranuM svarUpa sAmAnya prakAre karI jANavuM. karapa-have dravya-bhAvanuM svarupa sAte naye ebakhavA lakhIye chIe - | tihAM prathama dravyanuM svarupa oLakhavArUpa che. nigama ane saMsahana karI sarva chavadravya sattAe ekarUpa che, tene prathama sattArUpa dravya kahIe. Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 have bIjuM karmarupadravya oLakhAve che - je jIvane prakRtirupa sattAe zubhAzubha karmanA daLIyA bAMdhyA che, tene paNa naigama ane saMgrahanayane mate karI karma sattArupa dravya kahIe. - trIjuM vyavahAranayane mate te daLIyAne udaya thaye, te udayabhAvarUpadravya kahIe, te bhegavavArupadravya jANavuM. cothuM vyavahAranayane mate anupage samUcchima prAyaH zubhAzubharupa karaNI karavI, te cothuM karaNarUpa dravya jANavuM. pAMcamuM gajusUvanayane mate upaga sahita zubhAzubha pariNAme karI karmanA daLIyAnuM grahaNa karavuM, te pAMcamuM karma grahavArUpa dravya jANavuM. - chaThuM vaLI paNa RjusUtranayane mate zubhAzubha pariNAme karI uparathakI je karaNI karavI,te karaNIrUpa dravya jANavuM. te paNa bAdhakarUpa dravya jANavuM. - sAtamuM zabdanayane mate jusUtranA upayoga sahita cethA guNaThANAthI mAMDI yAvat cha-sAtamA guNaThANuM paryata uparathakI karaNI karavI, te sAdhakarUpa dravya jANavuM. - AThamuM te jIvane aMtara karaNarUpa upaga vate che, uparanA nayanI apekSAe tene sAdhakarUpa dravya kahIe. . navamuM vaLI samabhirUDhanayane mate jusUtranA upaga sahita je jIva, zreNIbhAve kevalI pramukha vate che, te uparathakI karaNa kare che, te paNa sAdhakarUpa dravya jANavuM. Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 . dazamuM aMtaraMga zreNirUpa karaNa kare che, te paNa uparanA nayanI apekSAe jotAM sAdhakarUpadravya kahIye. . agIyAramuM je jIva, evaMbhUtanayane mate lekane aMte varte che evA siddha paramAtmAne paryAyane utpAda, vyaya samaye samaye thaI rahayo che, te aMtarakaraNarUpa dravya jANavuM. e sAta na karI dravyanuM svarUpa kahayuM. kara6-have sAta na karI bhAvanuM svarUpa kahe che - prathama nigama ane saMgrahanayane mate je jIvane sattAe karmanA daLIyA bAMdhyA che, tene udaya thayo te karmaudayarUpa bhAva jANa. bIje rajusUvanayane mate zubhAzubha pariNAme karI je karmarUpa daLIyAnuM grahaNa karavuM, te karma grahavArUpa bhAva jANu. trIjo zabdanayane mate RjusUtranA upayoga sahita sva-paranI vaheMcaNa karI jIva-ajIvane judA judA vaheMcavA te sAdhakarUpa bhAva jANavo. the samabhirUdanayane mate zreNibhAve je jIva vate che, te paNa heThalA nayanI apekSAe sAdhakarUpa bhAva jANavo. pAMcama evaMta nayane mate je jIvane avyAAdha sukha pragaTayuM, te svarupabhegIrupa bhAva jANavo. Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hara ho nizcaya ane vyAvahAra e mUla naya che, teNe karI jANuvArU nava tatva, ghaDakavyanuM svarUpa khI chIe - kara7-prathama jIvAdi cha tatvanuM svarUpa kahe - nizcayanaye karI sarva jIva sattAe ekarUpa sarakhA siddha samAna zAzvatA che, ane vyavahAranaye karI jIvanI aneka zAMtI devatA, nArakI, tiryaMca, manuSyarUpa jANavI. tathA keI jIva, zubha pariNAme karI puNyarUpa AzravanA daLIyA bAMdhe, tene ajIva kahIe. te nizcayana karI chAMDavA yogya che ane vyavahAranaye karI AdaravA gya che. vaLI kaI jIva azubha pariNAme karI pAparUpa AzravanA daLIyA bAMdhe, tene ajIva kahIe, te nizcaya naye karI chAMDavA gya che, ane vyavahAra karI paNa chAMDavA yogya che. eTale jIva, ajIva, puNya, pApa, Azrava ane baMdha e cha tatvamAM nizcaya-vyavahAra kahevAyA. 428-have sAtamA saMvara tattvanuM svarUpa vyavahAra na karI saMvaranuM svarUpa te nivRtti -pravRttirU cAritra jANavuM ane nizcayana karI to pitAnA svarUpamAM ramaNa karavuM, te saMvara jANavo. Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4ra9- have AThamA nija tatananuM svarUpa vyavahAra na karI nirjarAnA bAra bheda jANavA, ane nizcayana karI nijerAnuM svarUpa te, sarva prakAre IcchAne repa karI samatA bhAve pravartavuM te jANavuM. 43 - have mokSa nikamavasthAnuM svarUpa kahe vyavahAra karI mikSa te terame, caudame guNaThANe kevalIne kahIye ane nizcayana ekSapada te sakala karma kSaya karI lekane aMte virAjamAna evA siddha paramAtmAne jANavo. e rIte nava tatvanuM svarUpa nizcaya ane vyavahAranI karI dhAravuM. 431-SadravyanuM svarUpa nizcaya-vyavahArarUpanaye karI oLakhAve che - - temAM prathama jIva dravyanuM svarUpa te AgaLa kahayuM, te rIte jANavuM. - tathA dharmAstikAya ane adharmAstikAya, e be dravyanuM svarupa sAthe kahe che - | tihAM nizcayanaya thakI e be dravya lekavyApI skaMdha asaMkhyAta pradezarUpa zAzvata che ane vyavahAranaye karI e be dravyanA deza, pradeza ane agurulaghu jANavA. Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 have AkAzAstiSaya dravyanuM svarUpa kahe che. tihAM nizcayathakI te AkAzAstikAyane skaMdha kalekavyApI anaMta pradezI zAzvata che, tathA vyavahAranaye karI deza, pradeza ane agurulaghu jANavA. have kAladravyanuM svarUpa kahe che - nizcayathakI kAladravyane eka samaya te sadAkAla lekamAM zAzvate varte che ane vyavahArana karI kAla te utpAda vyayarUpa palaTAtA svabhAvavALe jANa. have pudagaladravyanuM svarUpa kahe che. nizcayanaye karI pudgala dravyanA anaMtA paramANuo lekamAM sadAkAla zAzvatA vate che ane vyavahAranaye karI pudagalanA skaMdha sarve azAzvatA jANavA. e rIte nizcaya ane vyavahArathakI SaDadravya, navatatvanuM svarUpa jANavuM. UF Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ya have nagamAdi sAta na karI sarva vastunuM jANapaNuM karavAnA lakSyathI jinadAsa nAmA zeTha zrAvaputra pratye prazna pUche ane zrAvakaputra jinadAsa zeThane uttara Ape che; evI rItanA vyAkhyAnarUpe kahe che - 432-jinadAsa zeTha -sAta nayamAM naigamana karI SaDadravyanuM svarUpa jANavAmAM prathama naigamana karI. dharmAstikAyanuM svarUma kema jANIye? zrAvaka putra-nigamanane mate dharmAstikAya evuM nAma kahIye. kemake naigamanayanA matavALe traNe kAla vastune ekarUpapaNe mAne che, eTale atItakAle dharmAstikAya evuM nAma hatuM, ane anAgatakAle dharmAstikAya evuM nAma raheze, tathA vartamAnakAle paNa dharmAstikAya evuM nAma vate che. 433-jinadAsa-saMgrahAye karI dharmAstikAyanuM svarUpa kema jANIye? | zrAvakaputra-e nayanA matavALo sattAnuM grahaNa kare che, mATe saMgrahanayane mate asaMkhyAta pradezarUpa sattA sahita te dharmAstikAya kahIye. 434-jinadAsa-vyavahArane karI dharmAstikAyanuM svarUpa kema jANIye? zrAvaputra --e nayana matavALe jevo uparathI dekhe, te bheda vaheMce, mATe vyavahAranayane mate sakaMdha, deza, pradezarUpa dharmAstikAya jANavo. Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 435 jinadAsaH--RnusuSa nayane mate dharmAstikAcanuM svarUpa kema jANIye ? zrAvaka putra:--e nayanA matavALA pAriNAmika bhAva grahe che, mATe bhAvathakI dharmAstikAya aneka jIva pudgalane calana sahAyarUpa bhAtrapaNe pariName che, e rIte dharitakAyamAM cAra naya jANavA. 436-jinadAsaH--naigamanayane mate adharmAstikAyanuM svarUpa kema jANIye ? zrAvakaeNputraH-- naigamanayane mate dharmAstikAya evuM nAma kahIye. kemake naigamanayanA matavALA traNe kAla vastune eka rUpapaNe mAne che, eTale atItakAle paNa adharmAstikAya evuM nAma hatu, ane anAgata kAle paNa adharmAstikAya evuM nAma vaze, tathA vatamAnakAle paNa e nAma varte che. 437-jinadAsaH--sa'grahanayane mate adharmAstikAyanuM svarUpa kema jANIye ? zrAvakaputra:--e nayanA matavALA sattAnuM grahaNa kare che, mATe sagrahanayane mate adharmAstikAya asa khyAta pradezarUpa sattA sahita lAkamAM sattAkAla zAzvatA vate che. 438-jinadAsaH-vyavahAranayane mate dharmAstikAyanu' svarUpa kema jANIye ? Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 vakatra:--e nacanA manavALA jevo uparathakI dekhe, tevo bheda vaheMce, mATe vyavahAranayane mate ", deza, pradezarUpa dharmAstikAya jANavo. 439-jinadAsaH--RjusUtranayane mate adharmAstikA yanuM svarUpa kema jANIye? zrAvaputra:--e nayanA matavALA pAraNAmika bhAva grahe che, mATe bhAvathakI adharmAstikAya aneka jIva pudgalane sthirasahAyarUpa bhAvapaNe pariName che. e rIte adharmAstikAyamAM cAre naya jANavA. 440-jinadAsaH- AkAzAstikAyamAM naigamanayanu svarUpa kema jANIye ? zrAvakaputra:--naigamanayane mate AkAzAstikAya evuM nAma kahIye. kemake naigamanayanA matavALA traNe kAla vastune eka rUpaNe mAne che, eTale atItakAle AkAzAstikAya evuM nAma hatu, ane anAgatakAle AkAzAstikAya evuM nAma raheze, tathA vamAnakAle AkAzAstikAya evuM nAma varte che. 441-jinadAsaH- sagrahanayane mate AkAzAsti kAyanuM svarUpa kema jANIye ? zrAvaputra:--e nayanA matavALA sattAnuM grahaNa kare che, mATe saMgrahanayane mate anata pradezarUpa sattA sahita te AkAzAstikAya dravya kahIye. Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 44ra-jinadAsaH--vyavahAranayane mate AkAzAstikAyanuM svarUpa kema jANIye ? zrAvaka putra:--e nayanA matavALA jevo uparathI dekhe, tevo bheda vaheMce, mATe vyavahAranayane mate skaMdha, deza, pradezarUpa AkAzAstikAya jANavo. 443-jinadAsa--RjIsUtranayane mate AkAzAstikAyanuM svarUpa kema jANIye ? zrAvakaputra:--e nayanA matavALA pAriNAmika bhAva he che, mATe bhAvathakI AkAzAstikAya aneka jIva pudUgalane avagAhanArUpa bhAvapaNe pariName che. e rIte AkAzAstikAyamAM cAra naya jANavA. 244-jinadAsaH naigamanayane mate kAlUdravyanuM svarUpa kema jANIye ? zrAvakapunnaH---naigamanayane mate kAla evuM nAma kahIye. kemake naigamanayanA matavALA traNe kAla vastune eka rUpapaNe mAne che, eTale atItakAle kAla evuM nAma hatuM, tathA anAgatakAle paNu kAla evuM nAma raheze ane vartamAna kAle kAla evuM nAma varte che. 445-jinadAsa:--saMgrahanayane mate kAla dravyanuM svarUpa kema jANIye ? zrAvakaeNputra:--e nayanA matavALA sattAne grahe che, te mATe saMgrahanayane mate kAlanA eka samaya, sattArUpa sadAkAla leAkamAM zAzvatA vate che. Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 299 446-jinadAsaH--vyavahAranayane mate kAkSadravyanuM svarUpa kema jANIye ? zrAvakaeNputraH---vyavahAranayane mate kAlanA traNa bheda hIye. tihAM atItakAla te anaMtA samaya gayA ane anAgata kAla te anatA samaya Avaze, tathA vata mAna kAla te eka samaya varte che, ema aneka bheda jANavA. 447 nidAsaH--RnusUtranayane mate kAlanuM svarUpa krama jANIce ? zrAvakaputra:--e nayanA matavALA pAriNAmika bhAva gruhe che, mATe e nayane mate kAladravya jIva, ajIvarUpa sa vastumAM navI navI purANI vanArUpa bhAvapaNe sattAkAla pariNamI rahyo che. e rIte kAladravyamAM cAra naya jANavA. 448-jinadAsaH--nagamanayane mate puddagalAstikAyadravyanuM svarUpa kema jANIye ? zrAvakaputra :--naigamanayane thate puddagalAstikAya evuM nAma kahIye, kAraNa maigamanayanA matavALA traNe kAla vastune ekarUpapaNe mAne che, eTale atItakAle pudgala dravya evuM nAma hatuM tathA anAgatakAle paNa pudgala dravya evu nAma raheze ane vartamAna kAle te nAma varte che. 449-jinadAsaH--saMgrahanayane mate pudgala dravyanu svarupa kema jANIye ? Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iN zrAvakaputra - nayanA matavALe sattAnuM grahaNa kare che, mATe saMgrahanayane mate pudgala dravyane sattA rupa eka paramANuM, evA anaMta paramANuo lekamAM sadA kAla zAzvatA varte che. 450-jinadAsa - vyavahAra nayane mate pudgala dravya nuM svarUpa kema jANuM? zrAvaputra -e nayanA matavA bAhyathakI jevuM svarupa dekhe, tevA bheda vahece, mATe vyavahAra nayane mate pudgalanA be bheda kahIye. eka kaMdha, bIjA paramANuo, vaLI te kaMdhanA be bheda, eka te jIvane lAgyA te jIva sahita skaMdha jANavA, bIjA jIva rahita ajIva kahe te ghaDA pramukhanA jANavA. vaLI jIva sahita skaMdhanA be bheda, eka sUkSma ane bIja bAdara, temAM sUkSmanA cAra bheda te bhASA, uchAsa, mana ane kAryaNa e cAra, vargaNArUpa jANavA. tathA bAdaranA cAra bheda te dArika kriya, AhAraka, tejasa e cAra vaNArUpa jANavA. tihAM prathama je cAra vargaNa sUkSma kahI temAM cAra sparza, pAMca varNa, be gaMdha, pAMca rasa, e saLa guNa jANavA. tathA bAdara cAra vargaNAmAM pAMca varNa, pAMca rasa, ATha sparza ane be gaMdha, e vIza guNa jANavA Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3mAM ane eka paramANumAM be sparza, eka varNa, eka rasa, eka gadha, e pAMcaguNa jANavA. e rIte vyavahAranaya uparathakI dekhe, tevA bheda vaheca. 451-jinadAsa - jusUtranayane mate pudgala dravyanuM svarupa kema jANIe? zrAvaputra - nayanA matavALe pariNAmika bhAva rahe che, mATe ene mate pudgala paramANuone mAhomAhe anAdikALanuM malavA-vikharavArupa, pUraNa-calana bhAvarUpa pariNAmIpaNuM vI rahayuM che. e pudgala dravyamAM cAra naya jANavA. 452-jinadAsa -nagamanayane mate jIvadravyanuM . svarupa kema jANIye? zrAvakaputra-nigamanayanA matavALo eka aMza grahIne sarva varatu saMpUrNapaNe mAne, eTale sarva chavanI cetanA akSarane anaMtame bhAge ughADI che, tihAM karma AvaraNa lAgatA nathI. mATe nigamanayane mate sarva jIva ekarupa kahI. 453-jinadAsa -saMgrahanayane mate jIvanuM svarupa kema jANIye? Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 zrAvakaputra -e nayanA matavALo sattAnuM grahaNa kare che, eTale sarva jIvanI sattA asaMkhyAta pradeza05 eka samAna (sarakhI) che, mATe saMgrahanayane mate karI sarva jIva sattAye ekarupa jANavA. A jinadAsa-vyavahAra nayane mate jIvanuM svarupa kema jANuM? zrAvaputra -e nayanA matavALe bAhyathakI jevuM svarupa dekhe, tevA bheda vaheMce, mATe vyavahAranayane mate karI jIvanA be bheda. temAM eka te sakala karmane kSaya karI lekane aMte virAjamAna thayelA siddha jIva jANavA, ane bIjA saMsArI jIva jANavA. te saMsArI jIvana vaLI be bheda. eka te caudamA guNaThANunA jIva ayogI ane bAkI bIjA sarva sayogI jANavA. te sayogInA be bheda. eka teramA guNaThANanA jIva te kevalI bhagavAna ane bAkI bIjA sarva chadmastha. - te chadamasthanA vaLI be bheda. eka bAramA guNaThANuvALA kSINumeha ane bAkI bIjA upazAMtahI. te upazAMtamahInA be bheda, eka agIyAramA guNa'ThANAnA jIva te akaSAyI ane bAkI bIjA sarve sakaSAyI. Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 303 te sakaSAyInA be bheda, eka dazamA guNaThANAnA jIva te sUmakaSAyI ane bIjA sarve bAdarakaSAyI. te bhAdarakaSAyInA kSe bheda, eka AThamA-navamA guNaThANanA chagha te zreNipratipanna ane bAkI bIjA mithyAtvI. te zreNirahitanA vaLI be bheda, eka sAtamA guThANAnA jIva te apramAdI ane bAkI bIjA sa pramAdI. te pramAdInA be bheda eka sarvavirati, bIjA dezavirati. te dezaviratinA be bheda eka virati pariNAmavALA, bIjA avirati pariNAmavALA jIva. te avirati nA be bheda, eka avirati samakitI, bIjA mithyAtvI. te mithyAtvInA be bheda, eka bhavya, bIjA abhavya. bhavyanA be bheda, eka graMthibhedI, bIjA graMthi. abhedI. e rIte vyavahAranayanA matavALA jevA dekhe, tevA bheda vaheMce. Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vI prakAra tare chavanA be bheda, eka rasa ane bIja sthAvara. temAM pRthvI, apa, tela, vAyu ane vanaspati, e pAMca prakAranA sthAvara jIva te pAMca sUma ane pAMca Adara maLI daza bheda thAya. te vaLI paryAptA ane aparyAptA maLI vIza bheda thAya. tathA tenI sAthe pratyeka vanaspatine eka bheda paryApta ane bIjo bheda aparyApta meLavatA bAvIza bheda sthAvaranA thAya. have trasa jIvanA bheda kahe che. devatA, nArakI, tiryaMca ane manuSya, e sarva jIvanA mULa cAra bheda che. temAM devatAnA navANu bheda paryAptA ane navANu aparyAptA maLI 198 bheda che, tathA sAte nArakInA sAta paryAptA ane sAta apaptA maLI cauda bheda thAya. tathA manuSyanA ekase eka kSetranA 101 gaja paryAptA, 101 gaja aparyAptA ane 101 samUcchima, aparyAptA e rIte sarva maLI 303 bheda thAya. tathA be Indriya te IIndriya ane ca uridriya, e traNa vikalaiMdriya tiryaMcanA paryAptA tathA aparyAptA karatA che bheda thAya. tathA paMceMdriya tiryaMcanA eka jalacara, bIjA catuSpada trIjA ura parisarpa. cethA bhuja parisarpa ane pAMcamAM Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3Spa khecara, e pAMca samRSThima ane pAMca garbhaja maLI daza bheda thAya. te vaLI daza paryAptA ane daza aparyAptA maLI (20) vIza bheda thAya. e rIte rara bheda sthAvaranA, 198devatAnA, 14 nArakInA, 303 manuSyanA, 6 vileMdriyanA, 20 paDhiya tiyacanA, malI 563 bheda vyavahAranayane mate jANavA. 455-jinadAsa-RjusUtranayane mate jIvanuM svarUpa kema jANIe? zrAvakaputra - e nayanA matavALo pariNAmika bhAva rahe che, mATe je samaye je upagarUpa pariNAma varte te samaye te jIvane te kahI belAve, eTale teNe IndriyAdika bheda save TALyA, paNa jJAna-ajJAnane bheda na TALe. 456-jinadAsa-zabdanayane mate jIvanuM svarUpa kema jANIe ? zrAvaputra- e nayanA matavALe jIvane samakitabhAva grahaNa kare che, mATe jIva-ajIvarUpa svarUpanuM jANapaNuM karI zaddha nimalapaNe pitAnA AtmAnI je. pratIti karI che, tene zabdanayanA matavALe jIva kahI belAve. 45-jinadAsa-samadhirUDhanayane mate jIva kene kahIye?' Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 zrAvaputra-e nayanA matavALe zreNibhAva grahaNa kare che, mATe jeNe zukaladhyAna rUpAtIta pariNAma kSepaka zreNiye ghAtakarmane cUrI anaMta catuSTayarUpa lakSamI pragaTa karI, tene samabhirUDhanayane mate jIva kahIye. eTale e nayavALo tera-caudame guNaThANe kevalI bhagavAnane jIva kahI belAve. 458-jinadAsa -evaMbhUtanayane mate jIvanuM svarUpa kema jANIye? zrAvakaputra-e nayanA matavALe saMpUrNa bhAva rUpa vastu mAne che, mATe je sakala kamane kSaye anaMta guNarUpa lakSmI pragaTa karI lekane aMte virAjamAna avyAbAdha sukhanA bhegI thayA, tene jIva kahI belAve, eTale e nayanA matavALe siddhi avasthAmAM je guNa hatA, te IhAM grahaNa karyA. e rIte pakavyanuM svarUpa sAta na karI batAvyuM. 459-jinadAsa-sAte naye karI navatatvanuM svarUpa kema jANIye? zrAvakaputra-AgaLa padvavyarUpa jIvatatva ane ajIva tattvanuM svarUpa te batAvyuM, zeSa sAta tatvanuM svarUpa sAta na karI jANavuM rahyuM. * Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 307 460-jinadAsa-puNyAdika sAta tatvanuM svarUpa sAta naye karI kema jANIe? zrAvaputra-ke jIve jusUtranayane mate zubha pariNAme karI vyavahAranayane mate puNyarUpa AzravanA daLIyA grahaNa karI saMgrahanayane mate prakRtirUpa sattApaNe bAMdhyA, tene ajIva kahIye. ane te daLIyA nigamanayane mate karI traNe kAla eka rUpapaNe jANavA. e rIte jusUtra, vyavahAra, saMgraha ane nagama, e cAra na karI je jIve dravyapuNya upADyuM.' temAM puNya, ajIva, Azrava ane baMdha, e cAra tattva jANavA, ane bhAvapuNya te te puNyanA daLIyA zabda nayane mate sthiti pAke udayarUpa bhAve pragaTayA, tathA samazirUDhanayane mate sarva paryAya pravatanA rUpa vastune pAmyA ane evabhUtanayane mate te puNyaparyAyarUpa sarva vastu jIve bhegavavA mAMDI, ema sAte naye karI puNyanuM svarUpa jANavuM. 461-have pApanuM svarUpa sAte naye karI kahe che - kaI jIve jusUtranayane mate azubha pariNAme karI vyavahAranayane mate pAparUpa AzravanA daLIyAne grahaNa karI saMgrahanayane mate prakRtirUpa sattApaNe bAMdhyAM tene ajIva kahIye. ane te daLIyA naigamanayane mate traNe kAla eka rUpapaNe jANavA. eNa cAra na karI je jIve dvavyApa Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 upA", temAM pApa, Azrava, ajIva ane azva, e cAra tattva jANavA. bhAvathakI pApa tA te DhaLIyA zabdanayane mate sthitipAke uyarUpabhAve pragaTayA ane samabhirUDhanayane mate sa paryAya pravanArUpa vastune pAmyA, tathA evabhUta nayane mate karI pApa paryAyarUpa sava vastu jIve lAgavavA mAMDI, ema sAte nace karI pApanuM svarUpa jANavuM. 462-have sAta naye karI saMvara ane nirjarAnu svarUpa dekhADe che. kAI jIvane saMvararUpa vrata levAnA manamAM aza upanyA, tene naigamanayanA matavALA savara karI mAne ane saMgrahanayanA matavALA savarUpa zrAvakanA khAra vrata athavA sAdhunA pAMca mahAvratarUpa savara aMgIkAra kare, te vAre tene savara karI mAne ane vyavahAranayanA matavALe savarUpa AcAra, vyavahAra, kriyAmAM pravatatA dekhe, tene savara karI mAne tathA RjIsUtranayanA matavALA mana, vacana, kAyAe karI ekacitte tyAga-vairAgyarUpa pariNAme varte, tene savara kahI mAne, eTale e nace karI dravyasavara jANavA. bhAvasavara teA zabdenayane mate svasattA-parasattArUpa jIva, ajIva, navatattva, SaddhavyanuM svarUpa jANe, te jIva samaNihanayane mate zreNibhAve caDhatA jIvasattAne dhyAve, Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 309 achavasattAnA tyAga kare, zuddha, zukaladhyAna, rUpAtIta pariNAme karI svarUpamAM rame, te vAre tene savara kahIye. evI rIte sa'varamAM rahe tyAM sudhI samaye samaye anaMtI nirjarA kare, e rIte nirjarA thaI, te vAre evabhUta nayane mate sakalakane kSaye mAkSapada pAmyA, ema sAta naye karI saMvara-nirjarAnuM svarUpa jANavuM. 463-have mAkSaniHkarmI avasthA te siddhirUpa kAya, temAM sAta naya kArUpe dekhADe che prathama naigamanayane mate siddha paramAtmAnA AThe rucakra pradeza atItakAle nirAvaraNu hatA, ane anAgata kAle paNa nirAvaraNa vaze, tathA vartamAnakAle paNa nirAvaraNa varte che, e rIte traNe kAla ekarUpapaNe jANavA. tathA saMgrahanayane mate peAtAnA AtmAnI sattA aMtaraMga zuddha nirmAMLapaNe jevI hatI, tevI ja nirAvaraNu paNe pragaTa karI che, tathA vyavahAranayane mate siddhane palaTAtA svabhAve samaye samaye navanavA jJeyanI vartanArUpa paryAyanA utpAda vyaya thaI rahyo che, tathA sUtranayane te siddha paramAtmA peAtAnA pAriNAmika bhAvamAM rahyA, sAmAnya vizeSarUpa upayAgamAM sadAkAla varte che, Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 tathA zabdanayane mate AgaLa java, avarUpa svasattA-parasattAnI vaheMcaNI karI kSAyika samakitarU5 guNa pragaTaye, te paNa pitAnI pAse che, tathA sama(bharUDhanayane mate zukaladhyAnarUpa zreNie caDhI anaMtacatuSTayarUpa lakSamI pragaTa karI te paNa pitAnI pAse che, tathA evabhUtanayane mate siddhaparamAtmA aSTa kamane kSaye aSTa guNa pragaTa karI, lekane aMte virAjamAna vate che, e rIte siddhanA svarUpamAM aMtaradaSTie jotAM kAryarUpa sAte naya pAmIye. e pramANe padravya-navatattvanuM svarUpa sAte na karI bAlajIvane samajaNurUpa jANavuM. have e navatatva upara prakArAntare sAta naya utAre che. 424-jinadAsa -sAta na karI nava tatvanuM svarUpa kema jANIe ? zrAvaputra -nagama ane saMgrahanayanA matavALe aMza tathA sattAne grahaNa kare che, mATe e nayanA matavALa sarvane saMgraha karIne bolya-je eka tatva che, te vAre vyavahAranayavALe vaheMcaNa karIne beje eka jIva tatva, bIjuM ajIvatattava e rIte be prakA 2nA tattava jANavA, Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 te vAre sUtranayanA matavALe upaga daIne -je kaI jIva zubhAzubha pariNAme karI puNya -pAparUpa AzravanA daLIyA bAMdhe, tene ajIva kahIye, eTale jIva, puNya, pApa, Azrava, baMdha ane ajIva e cha tarava thayA. have zabda-samabhirUcanayanA matavALe be-je cothA guNaThANAthI mAMDI yAvata teramA-caudamA guThANuM paryata jIva saMvarabhAvamAM vartate mahAnija rAne kare che. ema saMvara tathA nirjarA e be tatva kahyA, eTale ATha tava thayA. vaLI evabhUtanayane mate je jIva sakala karmakSaya karI lokane aMte virAjamAna yathAkhyAta cAritrarUpa guNe karI pitAnA svarUpamAM ramaNa kare che, tene bhAvabhekSapada kahIye. e rIte nava taravanuM svarUpa sAta na karI jANavuM. 45-ziSyA-devatAmAM sAta naya kema jANIye? gurU-kaI jIva jusUtranayane mate zubha pariNAme karI vyavahAranayane mate puNyarUpa daLIyAnuM grahaNa kare, te saMgrahanayane mate prakRtirUpa sattApaNe bAMdhyAM. tathA nagamanayane mate atItakAle te daLIyA rahyA hatA, ane anAgatakAle bhegavaze tathA vartamAnakAle Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31ra sattAye rahA vate che, e rIte nagamanayane mate traNa kAla ekarUpapaNe jANavA. eTale je jIve devatAnuM Ayu bAMdhyuM, te prANI e cAra na karI dravyadeva jANavA. ane te jIva, zabdanayane mate devatApaNe upanyA, tene bhAvadeva kahIye. IhAM ziSya pUche che ke zabdanayanA matavALe te cAre nikSepe vastunuM pramANa kare che, mATe devatAmAM cAra nikSepa kema jANIye? gurUdeva evuM nAma te nAmadeva jANave. tathA deva evA akSara lakhavA, te asadbhAvasthApanA ane devarUpe mUtti sthApavI, te sadbhAvasthApanA. tathA AgaLa anAgatakAle cAra naye karI devatAnuM AyuM bAMdhyuM, tene dravyadeva kahIye. tathA je zabdanayane mate devatApaNe upaje. te udayabhAvarUpa bhAdeva jANe. e rIte devamAM cAra nikSepa kahyA. have samasirUdanayanA matavALo kahe ke je devatAnA bhAvanA sarvaparyAya pravartanArUpa vastune pAme tene deva kahIye. te vAre evabhUtanayanA matavA kahe ke te sarva paryAyarUpa vastune takhate beThA bhegave te deva jANavA. ' e rIte sAta naye karI devatApaNuM jANavuM 466-ziSya -nArakI jIvamAM sAta naya kema jANIye? Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 313 nArI tathA pAye gurU-koI jIva jusUtranayane mate azubha pariNAme karI vyavahAranayane mate pAparUpa daLIyAnuM grahaNa kare, te daLIyA saMgrahanayane mate prakRtirUpa sattApaNe bAMdhyA, nagamanayane mate te daLIyA traNe kAla ekarUpapaNe jANavA. e rIte je jIve nArakInuM AyuSa bAMdhyuM. te prANI e cAra na karI dravyanArakI jANavA. pachI te jIva zabdanayane mate nArakIpaNe upanya tene bhAvanArakI kahIye. IhAM ziSya pUche che ke zabda nayanA matavALe te cAre nikSepe vastunuM pramANa kare che, mATe nArakImAM cAra nikSepa kema jANIye? te vAre gurU kahe che ke je prathama nArakI evuM nAma, te nAmanArakI, bIje nArakI evA akSara lakhavA, te asadbhAvasthApanA, ane nArIrUpe mUtti sthApavI, te sadbhAvasthApanA, e be prakAre sthApanAnArakI jANavA. tathA trIje jeNe AgaLa kahyA pramANe cAra na karI nArakInuM AyuSa bAMdhyuM che, tene dravyanArakI kahIye, tathA cethA. zabdanayane mate te jIva nArakIpaNe jaI upaje, te udayabhAvarUpa bhAvanArakI jANo. e cAra nikSepA nArakIne viSe kahyA. have samarihanayanA matavALe kahe che, ke naraka bhavanA sarva paryAya pravartanArUpa vastune pAme te nArakI. jANa. Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 te vAre evabhutanayanA matavALA kahe ke pApa paryAyarUpa sarve vastu duHkharUpa vipAke karI jIve bhAgavavA mAMDI te vAre te nArakI jANavA. e rIte sAtenace karI nArakIpaNu' jAvuM. 467-ziSyaH--rAjAmAM sAta naya kema jANIye ? gurU:--naigamanayanA matavALA hAtha pagamAM zubhalakSaNa rekhA pramukha joI ne melyAje AgaLa jatAM A purUSa, rAjA thaze, te vAre saMgrahanayanA matavALA sanA saMgraha karI melyA-je e rAjA na kahevAya, paraMtu je rAjAnA kuLamAM upanyA, te rAjA kahevAya. te vAre vyavahAranayanA matavALA khelyA rAjAnA kuLamAM tA ghaNA upanyA, paNu je yuvarAja padmavI bhAgave che, te rAjA jANavo. te vAre RjusUtranayanA matavALA upayAga daI ne AlyA-ke ema rAjA nahi kahevAya, paraMtu rAjyakAya nA ciMtanarUpa upayAgamAM jenA pariNAma varte te rAjA kahevAya, te vAre zabdanayanA matavALA AlyA je rAjakAjanA ciMtanarUpa upayegamAM pariNAma varte tethI kAMI garaja sare nahi, paraMtu rAjArUpa takhate beThA ciMtana kare, te rAjA jANavA. 1 tevAre samabhirUDhanayanA matavALo khelyA-ke rAjArUpa takhate kheThe, paNa rAjya avasthAnA sa` pAya pravanArUpa karaNInI samagrI sa ekaThI karI rAjyarUpa Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 315 takhate beThe, rAja bhogave, hAla-hukama calAve, je mukhathI vacana nIkaLe, te pramANe kAma thAya, sarva leka AjJA mAne, te rAjA jANa. ema sAte narya karI rAjyavasthAnuM svarUpa jANavuM. 468-ziSya -manuSyamAM sAta naya kema jANIye? gurUkAI jIva RjusUtranayane mate bhadraka pariNAma rUpa saraLa svabhAve karI vyavahAranayane mate puNyarUpa daLIyAnuM grahaNa kare, te saMgrahAyane mate prakRtirUpa sattApaNe bAMdhyA, ane naigamanayane mate te daLIyA traNe kAla ekarUpapaNe jANavA. e rIte je jIve manuSyanuM AyuSa bAMdhyuM, te prANI e cAra na karI dravyamanuSya jANavA. ane je vAre te jIva zabdanayane mate manuSyapaNe upanyA, te vAre tene bhAvamanuSya kahIye. evuM sAMbhaLI ziSya pUche che ke zabdanayanA matavALo to cAra nikSepe vastunuM pramANa kare che, mATe manuSyamAM cAra nikSepa kema jANIye ?te vAre gurU kahe che - prathama je manuSya evuM nAma, te nAma nikSepa manuSya jANa. bIje manuSya evA akSara lakhavA, athavA manuSyarUpe mUrti sthApavI, te sthApanA manuSya, trIje jeNe AgaLa kahyA pramANe cAra na karI manuSyanuM AyuSa bAMdhyuM che, tene dravyamanuSya kahIye, ane e je zabdanayane mate manuSyapaNe upanyA, te bhAvamanuSya jANa. eTale udayabhAvarUpa manuSyapaNuM te bhAvamanuSya jANa. e cAra nikSepA kahyA. Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 have samarihanayana matavALe be-je manuSya bhavanA sarva paryAyapravartanArUpa vastune pAme, te manuSya -jANavA. te vAre evaMbhUtanayanA matavALo bole-je manuSya bhavanA sarva paryAyarUpa vastune bhegavavA mAMDI, te manuSya jANavA. 469-jinadAsa --sAta nayamAMthI nigamanaye karI sAmAyikanuM svarUpa kema jANa? zrAvakaputra --nagamanayane mate karI sarvajIva aMza thakI saMvara bhAvarUpa sAmAyikamAM rahyA vate che, kAraNake sarva jIvanA ATha rUcakapradeza traNe kAla nirAvaraNapaNe varte che, tihAM karma AvaraNa lAgatuM nathI, mATe naigamanaye karI sarve jIva sadAkAla aMzathakI saMvarabhAvarUpa sAmAyikamAM jANavA. 470-jinadAsa zeTha --saMgrahAye karI sAmAyikanuM svarUpa kema jANIye? zrAvaputrA --e nayanA matavALo sattAnuM grahaNa kare che. mATe sarva jIva sattAe pitAnA pariNAmikabhAve karI saMvarabhAvarUpa sAmAyikamAM rahyA varte che, je kAraNe aMtaraMga sarve jIvane sattAe nizcayana karI karmacapa lepa lAgatuM nathI. karmano je lepa lAge che. te mAtra Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 37 - vyavahAranayathI che, mATe saMgrahanayane mate karI sattAe sarva jIva saMvarabhAvarupa sAmAyikamAM jANavA. 471-jinadAsa zeTha -vyavahAranayane mate karI sAmAyikanuM svarupa kema jANIe? zrAvakaputra -e nayanA matavALo bAhAthakI jenuM jevuM svarupa dekhe, tene tevuM kahe, mATe je jIva, ekAMta niravagha jagAye jaI "rAzi aMte' ema pATha ucarI be ghaDIthI mAMDI yAjajIva lage nisagapaNe varte che, tene vyavahAranayanA matavALo sAmAyikavaMta kahe, eTale e nayane mate bAhAthakI karaNa AcaraNarUpa dekhAtI kriyA te sAmAyika jANavuM. 472-jinadAsa -gAjIvanayane mate sAmA- yikanuM svarUpa kema jANIye? zrAvakaputra e nayanA matavALe pariNAmika bhAva rahe che, mATe kaI jIva naraka-nigadanA duHkhathakI bhaya pAmate sukhanI lAlace udAsabhAve tyAga-vairAgyarUpa pariNAme karI pitAnA cittane vartAve, te samaye te jIva rAjusUtroe mate karI sAmAyikamAM jANa. eTale te te yathApravRttikaraNarupa pariNAma pramukha pahele guNaThANe mithyAtvI jIvane paNa haya. - 473-jinadAsa -zabdanayane mate sAmAyikanuM svarupa kema jANIe? Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 zrAvaputra --A nayane mate karI sAmAyikanA cAra prakAra jANavA. eka zrutasAmAyika, bIjuM samakita sAmAyika trIjuM dezaviratisAmAyika ane cothuM sarvavirati sAmAyika, e rIte zabdanayane mate karI sAmayikanA cAra bheda che. 474-jinadAsa - evabhUtanayane mate sAmAyikanuM svarupa kema jANIye? - zrAvakaputra - nayanA matavALe saMpUrNa bhAva rahe che, mATe aSTa kama kSaye aSTaguNa saMpanna lekane aMte virAjamAna sAdi anaMtame bhAge vartatA evA siddha bhagavAnane yathAkhyAta cAritrarUpa saMvarabhAva jANe. e rIte sAta na karI sAmAyikanuM svarUpa dhAravuM. 475-jinadAsa -have eka AkAzapradezamAM paDu dravyanuM tathA sAta nayanuM svarUpa kahe cheH eTale jinadAsa zeTha eka AkAzapradeza mAtra kSetra aMgIkAra karIne zrAvakaputra pratye prazna pUche ke A vivakSita eka AkAzapradeza kone kahIye? zrAvaputra -nigamanayane mate e pradeza chae dravyane che, kAraNake eka AkAzapradezamAM chae dravya bheLA che, Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 319 tathA saMgrahanayane mate eka kAladravya apradezI che, kemake sarva lokamAM ene eka samaya vyApI rahyo che, mATe AkAzapradezamAM kAla juduM nathI. tethI saMgrahanayane mate eka kAladravya vinA zeSa pAMca dravyane e pradeza kahIye. tathA vyavahAranayane mate je dravya emAM mukhya dekhAya che, te dravyane pradeza kahIye. - tathA rajusUtranayane mate je samaye je dravyane upaga daI pUchIe, te samaye te pradeza, tehIja dravyane kahIye. eTale je dharmAstikAyane upaga daI pUchIye te dharmAstikAyane pradeza kahIye, ane je adharma dravyane upaga daI pUchIye te adharmAstikAyane pradeza kahIye. ItyAdi je samaye je dravyane upaga daI pUchIye te samaye te pradeza te dravyane kahIye. - tathA samarihanayane mate eka AkAzapradezamAM dhamastikAyane eka pradeza rahaye che, tathA adharmAstikAyane eka pradeza rahaye che, tathA jIva anaMtAnA anaMta pradeza rahayA che, ema pugala paramANuo paNa anaMtA jANavA. tathA evabhUtanayane mate je samaye je pradeza je dravyanA kriyA-guNane aMgIkAra karate dekhIye te samaye te pradeza, te dravyane gaNaje. 21 Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 e rIte AkAza pradezamAM padravyanuM svarUpa sAta naye karI jANavuM. 476-vaLI jinadAsa zeTha zrAvakaputra pratye prazna pUche che ke tame kayAM vase che? tyAre azuddha naigamanayane vacane zrAvakaputra bebhe. je kyAM vasuM chuM. te vAre jinadAsa zeThe pUchyuM, je lekanA te adhileka, udghaleka ane tiTjhaleka, evA traNa bheda che, temAM tame kayA lekamAM vase che ? te vAre zuddha nigamanayane vacane zrAvakaputra belyo ke huM ticchI lokamAM vanuM chuM, te vAre zeTha bolyA ke ticchI lekamAM te asaMkhyAtA drIya ane asaMkhyAtA samudra che. temAM tame kayA dvIpa samudramAM vase che? tyAre zuddhattara maigamanane laIne zrAvakaputra bolyo ke huM je badvIpamAM vasuM chuM. zeTha bolyA jabUdvIpamAM te ghaNuM kSetra che, temAM tame kayA kSetramAM vase che? te vAre atizuddha naigamanayane vacane zrAvakaputra che, je huM bharata kSetramAM vasuM chuM. zeTha bolyA, bharatakSetramAM batrIsa hajAra deza che, temAM tame kyA dezamAM vase che ? te samaye zrAvaNa elyo je huM amuka dezamAM vasuM chuM. Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra # 321 zeka belyA, te dezamAM te ghaNA nagara che, te tame kayA nagaramAM vase che ? zrAvakaputra bolyo, ke amuka nagaramAM varu chuM. zeTha bolyA, te nagaramAM ghaNA pADA che, temAM tame kayA pADAmAM vase che ? zrAvakaputra belyo, amuka pADAmAM * * emaja pADAmAM gharAdika sahu batAvyA. e naigama nayane mata jANa. 477-jinadAza zeTha-sAta na karI jIvanuM svarUpa kema jANIye? zrAvaputra-maigamanane mate guNa-paryAyavata zarIra sahita te jIva jANu. eTale e nayane matavALe zarIramAMhe jIvapaNuM mAnyuM, tethI bIjA pudgala tathA dharmAstikAyAdika dravya te sarve jIvamAM gaNAyA, tathA saMgrahanayane mate asaMkhyAta pradezI te jIva. eTale e nayane matavALe eka AkAza pradeza TALyo, paNa bIjA sa dravya jIvamAM gaNyA. yuvahAranayane mate bhekha laI kAma citArI je te jIva, ' ' aa o * * * * Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3rara eTale eNe dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkazAstikAya, tathA bIjA pudgala sarve TALyA, paNa paMcaMdriya, mana, lesyAnA pudgala che, tene jIvamAM gaNyA, eTale viSayAdika te iMdriya le che, te jIvathI nyArA che, paNa e nayane matavALe IhAM jIvanI sAthe lIdhA. tathA jusUtranayane mate te je upagavaMta te jIva. eTale e nayane matavALe IkiyAdika te sarva TALyA, paNa jJAna-ajJAnane bheda TALe nahi. tathA zabdanayane mate te nAmajIva, sthApanAjIva tyajIva, ane bhAvajIva. eTale e nayane matavALe cAra nikSepe jIvapaNuM kahayuM, paNa guNa-nirguNane bheda pADe nahi. tathA samabhirUnayane mate jJAnAdika guNavaMta te jIva. eTale e nayane matavALe matijJAna, zrutajJAna, ItyA dika sAdhaka-siddharUpa pariNAma te jIva svarUpamAM gaNyA. tathA evabhUtanayane mate anaMtajJAna, anaMta darzana, anaMtacAritra, zuddhasattA mAtra te jIva jANu. eTale e nayane matavALe siddhi avasthAnA je guNa hatA, te IhAM grahaNa karyA. Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 323 e rIte jIvanamAM sAta naya kahyA. 478-jinadAsa zeTha -nayanI apekSAe karI jJAnanuM svarUpa kema jANIye? zrAvakaputra-nagamanayanA matavALo eka aMza grahIne sarva vastunuM pramANa kare che, mATe gamanayane mate sarve jIva jJAnI kahIye. kAraNake sarvajIvanI cetanA akSarane anaMtame bhAge ughADI che, tihAM jJAnAvaraNAdi karmanuM AvaraNa lAgatuM nathI. mATe nagamanayane mate sarva jIva aMzathakI jJAnI jANavA. tathA saMgrahanayanA matavALe sattAnuM grahaNa kare che, mATe sarvajIvanI sattA jJAnarUpa che, tethI saMgrahanayane mate sarva jIva sattAe jJAnI jANavA. tathA vyavahAranayanA matavALe te bAhA thakI jenuM jevuM svarUpa dekhe, tene tevuM kahI bolAve, paNa aMtaraMga upaga na mAne, mATe je anyamatanA sarvazAstrane vAMce. tathA janamatanA sarva sUtra, siddhAnta, bhASya, niryukti, TIkA, cuNine vAMce, gurumukhe sadudahe, artha kare, tene vyavahAranayanA matavALe jJAnI kahIne bolAve. tathA raju tranayane mate te aMtaraMga pratIti sahita vastugatanA bhAvanarUpa jJAna svarUpanA upagamAM jenuM citta je samaye varte che, te samaye te jIva jJAnI jANavA, eTale e nayane matavALe samakitI jIvane jJAnI kahI bolAvyA. Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA zabdanayane mate te je tijJAna, kRrtajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna ItyAdika zuddha zukaladhyAnarUpa sAdhaka-siddha pariNAma te jJAnI jANavA. tathA samabhirUDha ane evabhUtanayane mate karI te je jJAnAvaraNAdi ghAtI-aghAtI karmane kSaye karI anaMta catuSTayarUpa lakSmI pragaTa karI kAlekanuM svarUpa eka samayamAM jANe tene jJAnI jANavA. 409-jinadAsa zeTha -sAta na karI sAdharmika paNAnuM svarUpa kema jANIye? zrAvakSatra-zaigama ane saMgrahanayaMne mate karI sarva jIva sattAe ekarUpa che, eTale saMrva jIvane dhama sare kahIye, mATe e be nayane mate jIva sattAe sAdhamI jANavA. tathA vyavahAranayanA matavALe te bAhyo thakI jenI jevI AcaraNa dekhe, tene te kahe, paNa aMtaraMga sattA upaga na mAne, eTale je chevanI kriyA pravRttirUpa eka sAmAcArI sarakhI hoya, tene vyavahAranayane matavALa sAdhama kahI belAve. - tathA sUtranayanA mate te je samaye upayoga sahita tyAga-verAgyarUpa udAsabhAve jenuM citta varte che, te samaye te jIva sAdhamI jANavA. kaka ja La ''', : . .' : ka Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3papa eTale e nayane mALe yathAvatyAdikaraNanA pariNAma hatA, te IhAM grahaNa karyA. e pariNAma te pahele guNaThANe mithyAvIne paNa thAya. tathA zabdanayane mate te aMtaraMga upagarUpa samakita bhAve sAdhya eka sAdhana aneka, e rIte je jIva sattAgatanA dharmane sAdhe, te sAdhama jANaza. eTale e nayane matavALe samakitI jIvane sAdhamI kahI lAvyA. tathA samabhirUnayanA matavALo zreNibhAvanuM grahaNa kare che, eTale navamA-dazamA guNaThANAthI mAMDI yAvat teramA-caudamAM guNaThANuM paryata je jIva ghAtakamane kSaye anaMta catuSTayarUpa lakSmI pragaTa karI zukaladhyAnanA bIjA -trIjA pAyA vacce rahyA thakA saMvarabhAve varte, evA kevalI bhagavAna te sAdhama jANavA. tathA evaMta nayane mate te je aSTa karma kSaya karI aSTaguNa saMpanna, lekane aMte virAjamAna, avyAbAdha sukhanA bhegI sAdi anaMtame bhAge varte che, evA siMddha paramAtmAne sAdhama jANavA. e rIte sAdhamI upara sAta naya kahyA. 480-jinadAsa zeDa:-sAta na karI dharmanuM araya kema jANIye? zrAvakatra--nAmanane mate te sarve dharma che, kemake sarva dharmane cAhe che. eTale e nayane maravA sarvadharmane dharmanAma kahIM bolAvyA. Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra6 tathA saMgrahanayane mate je vaDilee Acaryo te dharma. eTale e nayane matavALe anAcAra te choDayo ane kulAcArane dharma karI mAnyo, eTale ke jenA kulamAM karmAgata Avyo te dharma jANa. che gAthA bhekhadhArIku guru kahe puNyavaMtakuM kahe devA kulAcArakuM dharma kahe, e kukarmakI Teva che tathA vyavahAranayanA mate je sukhanuM kAraNa te dharma kahIe, eTale e nayane matavALe puNyarUpa karaNIne dharma karI mAnyo. tathA sUtranayane mate upayoga sahita udAsa bhAve vairAgyarUpa pariNAma te dharma jANa, eTale e nayane matavALe yathApravRttikaraNarUpa pariNAma pramukhane dharma karI mAnya, te te pahele guNaThANe mithyAtvIne paNa thAya. tathA zabadanayane mate je aMtaraMga sattAgatanA bhAsanarUpa samakita te dharma jANave. kemake samakita je che, te dharmanuM mUla che. tathA samabhirUDhanayane mate jIva-avarUpa navatatva, padravya, naya-nikSepa, pramANe, utsarga-apavAda, nizcayavyavahAra, dravya-bhAvanuM svarUpa jJAnI gurUnI nizrAe jANI, jIvasattAne gurUgamathI naya sApekSa rIte dhyAve, ajIva Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 327 sattAne tyAga kare, jJAna, darzana, cAritrarUpa zuddha nizcaya naya pariNAma, te dharma kahIye, eTale e nayane matavALe sAdhaka-siddharUpa pariNAma te dharmapaNe karI mAnyA. - tathA evaMbhUtanayane mate je zuddha zukala dhyAna rUpAtIta pariNAma kSapakazreNi karma kSayanA kAraNa, te sAdhanadharma jANa. ane jIvana mUla svabhAva mokSarUpa kArya niSpatti siddhimAM rahe te dharma jANa. 481-jinadAsa zeTha -siddha bhagavAnanuM svarUpa sAte narya karI kema jANIye? zrAvaka putra-nagama nayavALo eka aMza rahIne vastunuM pramANa kare che, mATe nigamanayane mate sarva jIva. siddha che, kAraNake sarva jIvanA ATha caka pradeza sadAkAla siddhasamAna nirmala che. tihAM karmAvaraNa lAgatA nathI, mATe naigamanayane mate sarvajIva siddhasamAna jANavA. tathA saMgrahanayanA matavALo sattAnuM grahaNa kare che, eTale sarva jIvanI sattA eka samAna sarakhI che, mATe saMgrahanayane mate karI sarva jIva sattAe siddha samAna jANavA. eTale eNe paryAyAstikanaye karI kama sahita avasthA TALI; paNa dravyAstikanayanI avasthA aMgIkAra karAvI. tathA vyavahAranayane mate je vidyAlabdhi pramukha guNe karIne siddha thayA, tene siddhapaNuM jANavuM. eTale e nayavALe je bAhyatapa pramukha guNa hatA, te aMgIkAra karyA. Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 tathI sUtranayane mate te je samaye je jIve siddhasamAna ApaNA AtmAnI sattA oLakhI che, ane dhyAnane upaga paNa tehIja vate che, te samaye te jIva siddhasamAna che. eTale e nayane matavALe samakitI jIvane siddhasamAna kahIne bolAvyA. tathA zabdanayane mate te je zuddha zukaladhyAna pariNAma nAmAdika cAra nikSepe te siddha kahIye. tathA samabhirUnayane mate je kevalajJAna, kevaladarzana, yathAkhyAtacAritrarUpa guNavaMta hoya te siddha eTale e nayane matavALe tera-caudame guNaThANe vartatA kevalI bhagavAnane siddhasamAna kahI belAvyA, tathA evabhUtanayane mate je jJAnAvaraNAdi sakala kamane kSaya karI anaMtaguNarUpa lakSmI pragaTa karI lekane aMte virAjamAna sAdi anaMtame bhAge varta evA je siddha bhagavAna te siddha kahIye. 482-jinadAsa zeTha -vaLI nayanI apekSAe karI tatvanuM svarUpa kema jANIye? zrAvakaputra- prathama jIvanuM svarUpa - satranayane mane pahele guNaThANe ekedriyathI pacaMdriya parvatanA jIva anupage mithyAtvabhAve te tene dravyajIva kahIye. Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 rIndranayane mate cAtha guNe AtmarUpamAM samakitIbhAve varte tene bhAvajIva kahIce: have ajIvanuM svarUpa kahIe chIe H-- DhAIka jIva RjIsUtranayane mate zubhAzubha pariNAme karI puNya-pAparUpa AzravanA daLIyA mAMdhe, tene jIva kahIye. - vyavahAranayane mate annatIpaNe akaryAM Azrava Ave, evuM zrI bhagavatIsUtramAM kahyu che. have saMvaranuM svarUpa kahe cheHzabdanayane mate ceAthe guNuThANu samakitI jIva ane pAMcame guNuThANuM dezivarati jIva tathA chaa, sAtame guNuThANuM sarvaviratijIva, e savarabhAvamAM rahyA varte che, tathA samabhirUdranayaneM mate zreNibhAve navamA--dazamA zuThANAthI mAMDI cAvat teramA-caudamA guNuThANA pata kevalI bhagavAn paNa savarabhAve rahyA vate che; evAtanayane mate sakala krama kSaya karI lekane ate virAjamAna sAdi anatama bhAMge siddha paramAtmA vadhu savabhAvamAM rahyA vaMte che, have nirAnuM svarUpa kahe cheHzabda-samabhirtanayane mate zreNibhAve navamA--dazamA gujuThANAthI mAMDI teramA caudamA guMguThANA paMca tanA jIva AtmasvarUpamAM vatatI mahanija rAne kare che. Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 have mokSa nikamevasthAnuM svarUpa kahe che - - samabhirUDhanayane mate zreNibhAve tera-caudame guNaThANe kevalI bhagavAna vate che, tene dravyamekSapada kahIye. evaMbhUtanayane mate sakala karma kSaya karI lekane aMte virAjamAna sAdi anaMtame bhAge varte che, evA siddha paramAtmAne bhAvamokSapada kahIye. e nava tatvamAM sAta nayanuM svarUpa jANavuM. 483-jinadAsa zeDa-sAte naye karI nava tatvanuM svarUpa kema jANIye? zrAvaputra-ne manayane mate sarve tatva che, je kAraNe sarva keI tatvane cAhe che. tathA saMgrahanayanA matavALo sarvane saMgraha karIne che je ekaja tatva che, eTale je jehane mana mAnyuM, te tattva bIjA sarve atattva jANavA. tathA vyavahAranayanA matavALo bAhyasvarUpa dekhIne bheda vahece, eTale je dIsatA guNa dekhe, te mAne, mATe eka jIvatava ane bIjuM avatarava, e be tattva mAne, temAM vaLI prathama jIvatattvanA be bheda, ItyAdi AgaLa kahyA, te rIte yAvata graMthibhedI tathA agraMthibhedI sudhI kahIne vaLI prakAranAMtare 563 bheda kahe. Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 331 tathA ajIvatatvanA bhedanI vahecaNa AvI rIte kare, prathama ajIvanA be bheda, eka rUpI ajIva ane bIje arUpI ajIva, - temAM dharmAstikAyane kaMdha, deza ane pradeza, tathA adharmAstikAyane skaMdha, deza ane pradeza, tathA AkAzAstikAyane skaMdha, deza ane pradeza, tathA eka bheda kAla dravyane maLI arUpI ajIvanA dasa bheda thayA. vaLI dharmAstikAya dravyathakI, kSetrathakI, kAlathakI, bhAvathakI ane guNathakI, e pAMca bhede che. e rIte adharmastikAya, AkAzAstikAya, tathA kAla, sarvanA pAMca pAMca bheda karatA viza bheda thAya. te pUrvokta dasa sAthe meLavatAM trIza bheda arUpI ajIvanA thayA. - have rUpI ajIvanA pAMcase ne trIza bhedanuM svarUpa kahe che sparzanA ATha, gaMdhanA be, rasanA pAMca, varNanA pAMca ane saMsthAnanA pAMca, e rIte mUla bheda pacIsa che, tenA uttara bheda pAMcase ne triIza, te AvI rIte thAyaH sparza mahilA pratyeka sparzane pAMca varNa, be gaMdha, pAMca rasa, pAMca saMsthAna ane cha sparza e rIte trevIza sAthe guNatA 184 bheda thAya. sparza te - ATha che. temAMthI cha sparza sAthe gaNavAnuM kAraNa e che ke je bhAre sparzanA bheda sAthe gaNave hAya, te te bhAre Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 432 sparza, tathA tenA pratipakSI bIjo haLavA sparza e e sparza mUkI devA. khAkI cha sparzI levA. temaja jo hukhA sAthe gaNavA hAya, tA tenA pratipakSI cApaDayA spa paNa paNa mUkI devA. e rIte satra samajI levuM. e ATha spanA 184 bheda thayA. temaja paccIza bhedamAMthI e gaMdha kADhIne trevIza lene e gaMdha sAthe guNIye, te vAre e gaMdhanA che tAlIza bheda thAya, tathA paccIza bhedyamAMthI pAMca rasa bAda karatA khAkI vIza lene pAMca rasa sAthe guNutA pAMca rasanA 100 bheda thAya. tathA tevIja rIte pAMca vaSNunA paNa 100 bheda thAya ane temaja pAMca saMsthAnanA paNa 100 bheda thAya e saravALe 530 bheda pudgaladravyarUpI ajIva che tenA thayA. tenI sAthe pUrvokta arUpI ajIvanA trIza bheda meLavatAM 560 bheda thAya. e sava* vyavahAranayane mate bhedonI vaheMcaNu che. 484-tathA jIsUtra nayane mate je jIva zubhAzubha pariNAme karI puNya-pAparUpa AzravanA daLIyA mAMdhe, tene ajIva kahIye. e cha tattva thayA, tathA zabdanayane mate tA cAthe cuDAthe samakitI jIva, pAMcame guNaThANe dezivarati jIva, chaThThuM sAtame guNaThANe Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 333 sa`virati jIva, A traNe sattAgatanA bhAsanarUpa savarabhAvamAM jJAnInI AjJA pramANe va tA DAI samaye samaye anaMtA krama nija rAve che. tathA samabhirUdranayanA matavALo zraNibhAvane zahe che, mATe navamA--dazamA guNaThANAthI mAMDIne yAvat teramA-- caudamA zuThANA payaMta kevalI bhagavAna paNa saMvarabhAvamAM vatA mahAnija rAne kare che, tene dravyamAkSapada kahIye. e nave tattva mAnyA. tathA eva bhutanayane mate sakala kama kSaye karI lekane aMte virAjamAna sAdi ana tame bhAMge vatatA evA siddha paramAtmA, tene bhAvamakSapada kahIye. e rIte sAta naye karI nava tattvanuM svarUpa che. 484--have prastha pAthA (pyAlA) upara utsaga - apavAda mAge naya utAre cheH- koI jIva pAthAne arthe vanamAM kASTa levAne cAlyA, tiyAM bIjo kaI sanmukha maLyA, teNe pUchyu ke tu kAM jAya che? te vAre te azuddha nAgamanayane mate vacane ANyA, je huM pAthA levA jAuM chu. C have vanamAM jaIne kASTa cheDhavA mAMDayu. te vAre vaLI kAI e pUchyuM ke zu cheke che? tevAre zuddha gamanayane vacane melyA, ke huM pADyA chedu chuM Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 have kASTa laIne pAcho vaLe, te vAre vaLI koIe pUchyuM ke tuM zuM lAvyo? te vAre zuddhatara naigamanayane vacane balya, ke huM pAthe lAvyA. have pAthe sarANe caDAvI utAravA mAMDe, te vAre vaLI keIe pUchyuM, je tuM zuM utAre che? tyAre te atizuddha nagamanane vacane belya, ke huM pAthe utArUM chuM. e rIte jogamAya jANe, have vyavahAranayanA matavALo be, ke evI rIte pAthe huM mAnuM nahi, paraMtu huM te saMpUrNa dekhAtI vastumAM vastupaNuM mAnuM. eTale pAthe utArI taiyAra karI me, te vAre vyavahAranayanA matavALo kahe, je have ene pAthe kahIye. have saMgrahanayanA matavALo balya, ke ema pAthe nahi, pAthAnI sattArUpamAMhe dhAnya bharyuM, te vAre saMgrahanayanA matavALo kahe, ke have pAthe kahIye. have jusUtranayanA matavALo che. evI rIte pAthe nahi, huM te vastunA bhAvane grahaNa karUM, eTale pAMca-sAta pAthA dhAnya bharIne eka bAju Dhagale karyo, ane pathArUpa bekhuM dUra kADhI nAkhyuM, te vAre trAjusUtranayanA matavALa kahe, ke have ene pAthe kahIye. vaLI keIe pUchyuM, je e pAMca-sAta pAthAnuM jJAna kayAM rahyuM che? te vAre zabdanayanA matavALo vaheMcaNa Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 375 karIne e, je A zarIrarupa pALe che, temAM jJAnAdi anata guNarupa cAnya bharyuM che, te vAre samabhirUdanayanA matavALo , ke ema pAtho nahi, e zarIrarupa pAthA mahethI upaga kADhI ane jJAnAdika anaMtaguNarupa dhAnya mAhe bharyuM che, temAM upaga lagAvIne zreNibhAve caDe, eTale ene pAcho kahIye. te vAre evabhUtanayavALe che, ke ema pAtho nahi, paraMtu jJAnAdi anaMtaguNarupa dhAnya mAhe bharyuM che, te saMpUrNa pragaTa karI pAthA5 zarIranuM khANuM mUkI je lekane aMte zivapurImAM virAjamAna thayA, tihAM pAtho kahIye. emAM AgaLanA cAra naya apavAda mAge ane pAchaLanA traNa naya utsarga mArge jANavA. 485-have jinamaMdirarupa derAsara upara sAta naya utsarga ane apavAda mArga batAve che - koI puruSa derAsara karAvavA sAru sAmAna levA cAlya, te vAre bIje kaI sAme maLe, teNe pUchyuM tuM kayAM jAya che? te samaye te azuddhanaigamanane vacane bolyo, ke huM deharuM levA jAuM chuM. A pachI deharAne sAmAna levA mAMDe, te vakhate vaLI keIe pUchyuM, tuM zuM le che? tyAre zuddha nigamanayane vacane bolyo ke huM deharuM lauM chuM. 22 Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 have deharAne sAmAna laIne pAchA AvatAM vaLI keIe pUchyuM ke zuM lAge? tyAre zuddhatara gamanayane vacane bolyA ke huM deharuM lA. ' have ghera AvIne deharuM caNAvavA mAMDayuM, te vAre vaLI keIe pUchayuM ke tuM zuM caNave che. tyAre atizuddha naigamanane vacane bolyA ke huM deruM caNavuM chuM . Iti nigamanAya che have vyavahAra nayanA matavALo bolyo ke huM te deharuM caNAIne taiyAra thAya tyAre ene deharuM kahIye. have saMgraha nayanA matavALo bolyA ke ema deharU nahi, paNa deharAnI sattArUpa mAMhe deva virAjamAna thAya, tevAre deharuM kahIye. eTale pratiSThA mahotsava vidhi pramukha karI mAhe deva besADe, tevAre saMgrahanayanA matavALe kahe ke ene deharuM kahIye. have hajusUtranayana matavALo bolyA ke ema deharu nahi, huM te bhAvane grahaNa karuM chuM; ApaNe deharAnuM zuM kAma che? paNa emAM deva keNa che? RSabhadeva che? kiMvA ajitanAtha che? kivA saMbhavanAtha che? ItyAdi je deva mAMhe beThA hoya tenuM prajana che. eTale e jIvanayane matavALe deharA uparathI upaga utArIne deva birAjyA che, tenA dhyAnamAMhe upaga lagAvyuM, Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 337 te vAre kaI be ke derAsaramAM deva birAjyA che, tenI oLakhANarupa jJAna kayAM rahyuM che? te vAre zabdanayanA matavALa aMtaraMga upaga daIne bolyo ke A zarIra35 deharuM temAM nizcaye deva, AtmA pite ja che, tene viSe e jJAna rahyuM che. have samabhinayanA manavALe che ke, ema deharu nahi, e zarIrarupa deharAmAMthI upaga kADhI te mAMhe nizcaya deva AtmA birAje che, tenA svarupanA ciMtanarupa dhyAnamAM upaga lagADI zreNibhAve caDe, te vAre deharuM kahIye. tyAre evadhUtanayanA matavALo kahevA lAgyuM ke, ema deharUM nahi, paraMtu mAMhe nizcayadeva AtmA birAje che, tenuM svarUpa saMpUrNa pragaTa karI ane deharArUpa zarIranuM bekhuM IhAM mUkI lekane aMte siddhapuramAM virAjamAna thayA, tyAM deharUM kahIye. 486-have utsarga-apavAda mAge ghaTa upara sAta naya utAre che - kaIka ghaTa levA cAle, te vAre mArgamAM tene bIje keI sanmukha maLe, teNe pUchyuM tuM zuM levA jAya che ? te vakhate te azuddha nigamanane vacane be, ke huM ghaTa levA jAuM chuM. te pachI tihAM jaIne mATI khANavA mAMDI, te vAre koIe pUchayuM, tuM zuM kare che? tyAre zuddha naigamanane vacane elya, ke ghaTa lauM chuM. Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13. have mATI laIne pAchA vaLye te vAre vaLI koie pUchyuM, tuM zuM lAkhyA te vakhate muddatasmaigamanayane vacane mAlyA, huM ghaTa lAnce; have mATI cAkaDe caDAvI ghaTa utAravA mAMDace, te vAre vaLI kAI e pUchyuM, tuM zuMutAre che ? tyAre atizuddha naigamanayane mate ALye ke huM ghaTa utArU chu. itinagama "nayaH have vyavahAranayanA matavALA elyuM, ke ema ghaTa na thAya, huM te sa pUrNa vastu najare dekhuM, temAM vastupaNuM mAnu, eTale ghaDA taiyAra sapUN nipaje, te vAre ene ghaTa kahIye. have saMgrahanayanA matavALA khelye, ke ema ghaTa nahi, paraMtu ghaTanI sattArUpa jaLa mAMhe bhayu" hAya, te vAre ghaTa kahevAya, eTale ghaTanI sattArUpa jaLe karI sapUrNa bhare, te vAre ene ghaTA kahIce. have RnusUtranayanA matavALA meLye, ke ema ghaTa huM mAnuM nahi, huM te bhAvane grahaNa karU chu eTale pAMca-sAta ghaTa bharIne eka ThAmaDAmAM reDayA, ane ghaDArUpa khAkhuM eka bhAjI kADhI nAkhyuM, tyAre tene ghaTa kahIye, te vAre kAIka khelyuM, je e pAMca-sAta ghaTa rUpa jaLanuM jJAna kayAM rahyuM che? te vakhate zabda nayanA matavALo vaheMcaNu karIne khelyuM, ke A zarIrarupa ghaTa ane jJAnAdi anaMtaguNurUpa mAMDe jaLa bharyu che. Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te vAre samabhirUDhanayanA matavALo balya, ke ema ghaTa nahi. A zarIrarUpa ghaTamAMthI upaga kADhI, ane mAhe jJAnAdi anaMtaguNarUpa je jaLa bharyuM che, temAM upaga lagAvI chezubhAve caDhe, tevAre ghaTa kahIye. eTale eNe zarIrarUpa ghaTamAMthI upayoga kADhI ane jJAnAdi anaMtaguNarupa mAMhe jaLa bharyuM che, temAM upayoga lagAvIne zreNIbhAve caDha, te vAre samabhirUDhanayanA matavALo ghaTa kahe che. have evabhUtanayanA matavALo che, je ema ghaTa nahi, paraMtu emAM je jJAnAdi anaMtaguNarUpa jaLa bharyuM che, te pragaTa karI ghaTarUpa zarIranuM bekhu IhAM mUkI lekane aMte siddhapuramAM virAjamAna thayA. tihAM ghaTa kahIye. 487-have ghara upara utsarga-apavAda mArge sAta naya utAre che - keI puruSa gharane sAmAna levA cAlyuM, tene koI bIje puruSa mArgamAM sAme maLe, teNe pUchyuM ke tuM kihAM jAya che? te vAre te azuddhagamanayane mate belya, ke huM ghara levA jAuM chuM pachI jyAre gharane sAmAna levA mAMDaye, te vAre vaLI keIe pUchyuM, ke tuM zuM le che ? te samaye zuddha nagamanayane mate be , ke ghara lauM chuM. Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 have gharane sAmAna laIne pAchA vaLe, te vAre vaLI keIe pUchayuM, tuM zuM lAge? tyAre zuddhataranaigamanayane vacane be , ke huM ghara lA. - have ghara karAvavA mAMDyuM, te vAre keIe pUchayuM, tuM zuM karAve che? atizuddha nigamanane vacane bolya ke huM ghara caNAvuM chuM. Itinagamanaya : have vyavahAranayanA matavALe be, ke ema ghara na thAya, huM te saMpUrNa taiyAra ghara najare dekhuM, te vAre ghara mAnuM, eTale saMpUrNa taiyAra ghara nipajayuM, tyAre vyavahAranayanA matavALo kahe-je e ghara thayuM. have vyavahAranayanA matavALo che, je ema ghara nahi, paraMtu gharanI sattAne grahaNa kare te vAre ghara kahevAya. eTale jema jema khaTapaTa karI paraNIne gharanI sattArUpa strI lAvI gharamAM besADI, te vAre saMgrahanayanA matavALo kahe, have ene ghara kahIye. te vAre jusUtranayanA matavALe be, ke ema ghara na thAya, huM to bhAvane grahaNa karuM chuM. gharanuM zuM prayeAjana che? mAhAre mATe gharanI dhaNIyANI strI beThI che, tenI sAthe kAma zuM che, gharanuM kAma che? eTale e raju tranayanA matavALo ghararUpa dekhA uparathI upaga kADhI ane mAMhe gharanI dhaNIyANI strI beThI che, temAM upayoga lagA. Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 vaLI te vAre kaI balya, ke e gharamAM strI beThI che, tenuM jJAna kihAM rahyuM che? te vAre zabdanayana matavALo vaheMcaNa karIne bolyo, ke A zarIrarupa ghara ane mAMhe cetanamahArAjarUpa puruSa ane samatArupa strI beThI che, te maLe e jJAna rahyuM che, te vAre samabhirUdanayanA matavALo cho, ke ema ghara nahi, paraMtu zarIrarUpa gharamAMthI upayoga kADhI ane samatArUpa strImAM upayoga lagAvI, zreNibhAve caDhe, te vAre ghara kahIye. have evabhUtanayavALe che , ema ghara nahi, paNa e zarIrarUpa gharanuM bekhuM IhAM mUkI samatArUpa strIne laI lekane aMte ekSapurImAM jaI vasyA, tene ghara kahIye. 488-have rAjaya upara utsarga-apavAda mArge sAta naya utAre che - - koI puruSa rAjya levA cAlyo, tene mArgamAM koI sAme maLyo, teNe pUchayuM, tuM kihAM jAya che? te vAre te azuddha nigamanane vacane bolyo, huM rAjya levA jAuM chuM. have rAjya levAnI sAmagrI mAMDI, te vAre vaLI keIe pUchayuM, tuM zuM le che? eTale zuddha naigamanayane vacane bolyo ke huM rAjya lauM chuM. have rAjya laIne pAcho vaLyo, te vAre vaLI keIe pUchyuM, ke tuM zuM lAvyo? te vAre zuddha nigamanayane vacane bolyo-ke huM rAjya lAvyo. Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - have rAjya pALavA mAMDayuM, te vAre keIe pUchayuM, tuM zuM pALe che? eTale atizuddha nigamanane vacane bolyo-ke huM rAjya pAchuM chuM . Iti niyamanAya che have vyavahAranayanA matavALo bolyo, ke ema rAjya kahevAya nahi, huM te saMpUrNa rAjya bhegavatAM najare dekhuM, te vAre rAjya mAnuM, te vakhate saMgrahanayanA matavALo belyo-ema rAjya kahevAya nahi, je rAjyanI sattAne rahe, te rAjya kahevAya. eTale rAjyanI sattArUpa pradhAna, kAmadAra, ziradAra, subhaTa, sIpAI, jamAdAra, phejadAra, koTavAla, hAlI, muhalI, hAthI, ghoDA, ratha, pAyaka Adi rAjAnI sattArupa sAmagrI maLe, tyAre rAjA kahIe. have trAjusUtranayanA matavALo bolyo-ema rAjya kahevAya nahi, huM te bhAvane grahaNa karuM chuM eTale rAjyarupI sAmagrI te sarve maLI, paNa rAjya kAryanI ciMtArupa hAla hukama, nyAya, InsApha, vAta, vicArarupa rAjayakAryanA ciMtanamAM upayoganA pariNAma varte, te samaye rAjya kahevAya, nahi te rAtanA rAjAnI pare adhuM rAjaya jANavuM. vaLI kei bolyo, e rAjyakAjanA upayogarUpaciMtananuM jJAna kayAM rahyuM che? te vAre zabdanayanA matavALo bolyo, ke A zarIrarupanagara nava dvAre karI zobhatuM ane mAM cetanamahArAjArUpa rAjA rAjya kare che, temAhe e jJAna rahyuM che. Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te vAre samAbhirudanayanA matavALA bello-ke ema rAjya kahevAya nahi, paNa e zarIrarupa nagaramAMthI upayoga kADhI ane je e mAM cetana mahArAjArupa rAjA rAjya kare che, tenA svarupamAM upayoga lagAvI, zreNibhAve caDhe, te vAre rAja kahIye.. - have evabhUtanayanA matavALo bolyo ke ema rAjA kahevAya nahi, paNa mAM he cetanamahArAjArupa rAjA rAjya kare che, tenuM svarupa saMpUrNa pragaTa karI, e zarIrarupa nagaranuM khANuM IhAM mUkI lekane aMte siddhapurImAM mokSanagaranuM rAjya kare, tene rAjA kahIye. 488-have dhamIjIvane samakitanI sthiratA karavA vAte jANapaNArUpa sAta nayanuM svarupa lakhIye, chIe. kaI jIvane mAge jAtAM bANa lAgyuM, eTale taigama nayane mate bANa hAthamAM laIne lekane kahevA lAgyo, je A bANa mujane lAgyuM, A bANathakI huM duHkha bhogavuM chuM. eTale vaLI saMgrahanayanA matavALo bolyo, ke e bANane kAMI vAMka nathI, bANu te kaIkane nAkhyo Avyo, paNa bANane mAranAra koNa che? tene zedhI kADhe, eTale, ApaNuM vaira laIe! ema saMgrahanayane mate tene saMgraha karI. cittamAM dhArI rAkhe, te have vyavahAranavA matavALA belyo, ke bhAI! e ANa, mAranArane kAMI vAMka nathI, paNa koI prakAre tArA grahane vAMka che, eTale tArA graha vAMkA AvyA dekhAya che. - bANune mAthA, bANa te kALo bolyo Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 te vAre e dhaNIne tane mAravAnA pariNAma thayA, te e bicAre zuM kare? mATe kaI rIte grahanI pUjA karI, grahanI zAMti kare. eTale sukha thAya. mATe jayotiSa, vaidyaka joIne cAlavuM, kAma karavuM, e pramANe vyavahAranaye laukika vacana che. have raju tranayanA matavALo upayoga daIne bolyAke he bhAI! grahane kAMI vAMka nathI, prahate sarve samyagadraSTi che, mATe te te keIne duHkha detA nathI, paNa tArA karmane vAMka che, jevA kamarupa daLIyA tArI sattAe hatA, tevA graha paNa AvyA, mAre zubhAzubharupa karma sarvane sukhadukha de che. e vipAka sarve karmanA karyA udaya Ave che, emAM grahane kAMI vAMka nathI. gAthA:karma kare te na kare koya, kameM kIDI kuMjara hayA kame sukha duHkha pAme sahu, kameM jIva bhame te bahu / 1 / mATe sarva jIva karmane vaza che. e tra tranuM vacana che. e rIte cAra naye jANapaNuM karI saMsAramAM jIva paribhramaNapaNuM kare che. have zabdanayanA matavALe belya-ke e karma bicArA zuM kare ? e te jaDa che, keIne sukha-duHkha detA nathI, paNa sukha-duHkha pedA karavAvALe tathA bhegavavAvALe ApaNe jIva che, jenA pariNAme karIne jIve karma bAMdhyA hoya, tevA vipAka udaya Ave, mATe emAM karmane kAMI vAMka Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 345 nathI. jIve pite udyame karI kama bAMdhyA, tevA vipAka bhagave che. mATe vAMka tArA jIvane che, paNa karmane vAMka nathI. karma te jIvanA karyA thAya che, ane vaLI jIvaja udyama karIne TALate jAya. e rIte zabdanayane matavALe jIva ane ajIvarUpa je karma, tenI judI judI vaheMcaNa karIne dekhADI. have samarihanayanA matavALe benke emAM jIvane kAMI vAMka nathI, je veLAe, je kALe, jevA kevaLI bhagavAne bhAva dIThA hoya, te veLAe, te kALe, tevAja jIvanA pariNAma thAya, paNa te bhAva keIna TALyA TaLe. nahi, eTale kevalI bhagavAne jevI rIte AgaLa ApaNA bhava dIThA hoya, ke je devatA, nArakI, tiyaca, manuSyanA eTalA bhava karIne siddhi varaze, te divasa, te ghaDI, te veLA Ave, te vAre jIva tene pariNAme karI tevA karmanuM grahaNa kare, emAM jIvane kAMI vAMka nathI. kevalI bhagavAne dIThelA bhAva keinA TALyA TaLe nahi, je pramANe kevalIye dIThuM hoya, te pramANe ja bane. have evabhUtanayanA matavALo bolya-ke e te sarve bAhya vyavahArarUpa vAta che, paraMtu nizcayana karI aMtara draSTiye jotAM te jIvane - janma nathI, maraNa nathI, kama nathI, bhama nathI, Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ roga nathI, zoka nathI, rAga nathI, raSa nathI, zuddha cidAnaMda, nirmala, parama ti, jJAna-darzana-cAritramaya, akSata, akhaMDa, alipta, zAzvata, paramAnaMda sukhamaya, sattAe siddhasamAna, e tAro jIva che, je siddhakSetre vase, te A zarIramAMhe, aMtaradraSTie vicAratAM bheda nathI, e rIte, bhAMge, lAge, IMTa lAge, thAMbhe lAge, zastra lAge, keI niMdA kare, cADI kare, nukazAna kare, rega upaje, e Adi sarva ThekANe, e rIte sAte naye karI artha vicAratA jIva saMvarabhAvamAM Ave, ane je vAre saMvarabhAvamAM Ave, te vAre jIva, nirjarA kare, paNa navA kama na bAMdhe. 490-koI jIva ema kahe che ke, "jahAgati tahAni" e vacana anyathA ekAMtavAdInuM che. ane jahAmAta, tahAgati" e vacana, te Agama pramANe Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jinayana anusAra che. mATe jahAmati tAhAgati e vacanane anusAre sAta naya utAre che - kaI jIvanA najIvanayane mate zubhAzubharUpa pariNAma thayA, te zubhAzubha pariNAme karI jIve vyavahAra nayane mate puNya-pAparUpa karmanA daLIyAnuM grahaNa karyuM, te karmanA daLIyAnuM grahaNa karIne saMgrahAyane mate jIve AyuSarUpa sattApaNe bAMdhyA, ane naigamanayane mate te daLIyA atItakAle grahayA hatA, ane anAgatakAle bhogavaze tathA vartamAnakAle sattAe rahayA vate che. A cAra na karI dravya kamarupa AyuSane baMdha jANa. ' zabdanayane mate bhAvapaNe cAre gatine viSe jIva upaje. samabhirUdanayane mate je gatimAM jIva upaje, te gatinA sarva paryAyarUpa vastune pAme, tene te kahIye, tathA evaMbhUtanayane mate te paryAyarUpa vastu jIve bhogavavA mAMDI, tene te kahIye. e rIte jahAmati, tahAgati" temAM sAta naya hayA. 491-have aAvIza upanayanuM svarUpa dekhADe che - Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34. tihAM prathama dravyAstika daza nayanuM svarUpa kahe che. -: sarva dravyamAM aneka svabhAva che, te eka vacanathI kahayA na jAya, tethI mAMheAmAMDe saMkSepapaNe kahe che. tihAM je utpAda, vyaya, paryAMya guNapaNe dravyanI guNasattAne grahe, te dravyAstikanaya kahIye, te dravyAstikanayanA dRza bheda che, te kahe che. (1) tihAM prathama sarve dravya nitya, mATe nityadravyAstika kahIye. (2) khIje je anurUlaghu ane kSetranI apekSA na kare, ane mUlaguNune pi'DIpaNe grahe, jema jJAnAdika guNe karI sarve jIva eka sarikhA che, mATe sarve jIva eka kahIye. te eka dravyAstika jANavA. (3) trIjo je svadravyAkrikane mahe, te satyadravyAstikanaya cAra prakAre che. temAM prathama sarve dravya pAtapeAtAnA guNu karI satya che, te svadravya satyadravyAstika kahIye, tathA je sarve dravya pAtapAtAnA pradezarUpa kSetrane mAne karI sahita che, te svakSetradravyAstika tathA svakAla dravyAstika te sarvAM dravyamAM pAta peAtAne anurUlaghu jANavA tathA svabhAva dravyAstika te save dravya peAta peAtAnA guNu-paryAyarUpa bhAve karI sahita varte che. Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 349 e rIte sadravya, Apa ApaNe svadravya, svakSetra, svakAla ane svabhAve karI satya che, e trIjo satyalakSa dravyAstika kahIye. ceAtheA te sarve dravyanA kahevA ceAgya guNu a'gIkAra kare, te vaktavyadravyAstika jANavA. (5) pAMcamA je AtmAne viSe ajJAna rahyuM che, ta azuddha drazyAstikanayane mate che, mATe ene azud dravyAstika kahIye. (6) chaThTho save dravya, guNuparyAyarUpa avayave karIne sahita che, te avayava dravyAstika kahIye. (7) tathA sAtamA save dravya mUlasattAye eka che, te parama dravyAstika kahIye. (8)AThamA save jIvanA ATha rUcaka pradeza niLa che, te yudda dravyAstika kahIye. (9) navamA save` jIva sattAe asaMkhyAta pradezarUpa eka sAmAnya paNe sarakhA che, te sattA dravyAstika kahIye. ane dravya, te eka (10) tathA dazamA guNI, guNu che, te paramabhAvagrAhaka dravyAstika kahIye. e rIte dravyAstika daza nayanuM svarUpe kahyuM. 492--have paryAyAstikanayanu svarUpa kahe cheH-- je paryAyane grahe, te paryAyAstikanaya kahIye, tenA cha bheda che, te kahe cheH-- Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' (1) prathama apAya te bhavyapaNuM athavA (2) bIje dravyavyaMjanaparyAya, te piAtapitAmA pradezanuM mALa, (3) trIjo guNaparyAya, te eka guNa, anekatApaNe pariName, jema dhamadidravya pitAnA calana sahAya rU5 eka guNathI paNa aneka jIva pudgalane sahAya kare che, te rIte sarvatra jANI levuM. (4) ethe guNavyaMjana paryAya, te eka guNanA ghaNA bheda che. (5) pAMcame svabhAvi paryAya, te aguruladhuparyAya dravyamAM jANavo. e pAMca paryAsa sarva sarva dravyamAM che. (6) ane chaThThA vibhAva paryAya,te eka pudagala dravyamAM che, eTale pudgalanA skadha, te sarve vibhAga paryAya rUpa jANavA. e cha paryAyAstikanaya kahyA, ane AgaLa daza dravyAstika kahyA, sarva maLI seLa bheda thayA. have naigamAdi sAta nayanA bheda sahita svarUpa kahe che - 43-tihAM prathama nigamanayanuM svarUpa kahe che - nahi che eka gama jene viSe te nigama eTale eka aMze jemAM guNapaNuM nipajyu heya, temAM vastupaNuM mAne Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 tene naigAmanaya kahIye. tenA traNa bheda che, te AvI rIte - zrI mahAvIra svAmIne AgaLa janma thaye hato, tene ghaNe kALa vyatIta thaI gaye, paNa hamaNuM paryuSaNamAM janmakalyANakane mahatsava karIye, athavA divALIne divase nirvANa kalyANadine mahatsava karIye, te sarve vartamAne atItAropaNanAme nigamanayane prathama bheda jANu. tathA anAgatakAle zrIpadmanAbhajI tIrthakara thaze, tene Aja janmakalyANakAdika bhakti mahatsava karIye, te sarve vartamAna anAgatAre paNa nAme nagamanayane bIje bheda jANa. tathA hamaNAM vartamAne je kAmane Adara karI aMgIkAra karIye, te vartamAnanagamanayane trIje bheda jANa. e nagamanayanA traNa bheda kahyA. 94-have saMgrahAyanuM svarUpa kahe che - je sattAne rahe, te saMgrahanaya jANo. je kAraNe eka nAma lIdhAthI sarva guNa paryAya parivAra sahita Ave, te saMgrahanaya jANa. tenA be bheda che. eka sAmAnya saMgraha ane bIjo azeSa saMgraha, tihAM dravya evuM nAma letAM thakAM jIva-ajIvapaNAne kAMI bheda paDe nahi, te sAmAnya saMgraha ane bIje je vizeSatA aMgIkAra karIye, jemake jIvadravya eTaluM kahyuM, te vAre ajIva sarve TaLI gayA, tene vizeSa saMgraha kahIye. che ? Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 352 vaLI paNa enuM svarUpa kahe che. jemake mAtra ghaTa evuM nAma letAM sAmAnya saMgraha kahIye, ane vizeSatA guNa aMgIkAra karIne belIye, jemake mATIne ghaTa evuM nAma lIdhA thakI trAMbA, pittaLa, DhA, rUpA, senA pramukhanA ghaTa sarva TaLI gayA, te vizeSa saMgraha kahIye. e saMgrahanayanA be bheda kahyA. 45-have vyavahAranayanuM svarUpa kahe che - je bAhya svarUpa dekhIne bheda vaheMce, eTale bAhya dIsatA guNa dekhe tevA mAne, paNa aMtaraMga pariNAma tathA sattAne na mAne, kemake e nayamAM AcArakiyA pramukha che, paNa aMtaraMga pariNAmane upaga nathI, eTale jema taigama ane saMgraha e be naya jJAnarUpa de pAnanA pariNAma vinA aMza tathA sattAgrAhI che, tema e nayamAM karaNa mukhya che, e vyavahAranayanA be bheda cheH-eka zukravyavahAra, bIje azuddha vyavahAra. te azuddhavyavahAra pahele guNaThANe che. tenA pAMca bheda chete ziSyane samajAvavA sArU jUdA jUdA dekhADe che. eka azuddhavyavahAra, bIje zubhavyavahAra, trIje azubhavyavahAra, ceAthe upacArita vyavahAra, pAMcame anupacarita vyavahAra, e pAMca bheda azuddhavyavahAranA jANavA. ane bIje zukravyavahAranaya je che, te cethA Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 353 guNaThANAthI mAMDIne yAvatuM teramA, caudamA guNaThANa paryata jANu. 496-have rajusUtra nayanuM savarUpa kahe che - jI=sarala eTale atItakAva ane anAgatakAlanI apekSA na kare, paNa vartamAnakAle je vastu je guNa pariNAme varte, te vastune te guNa-pariNAme mAne, tethI e naya pariNAmagrAhI che. eTale koI jIva gRhastha che, paNa tenA aMtaraMga pariNAma sAdhu samAna vate che, te jIvane sAdhu kahe ane kaI jIva sAdhune veze che, tathApi tenA mananA pariNAma viSayAbhilASa sahita che, te te jIva avatIja che, ema mAne, e AjusUtranayanA be bheda che. eka sUma jusUtra ane bIje sthUla eTale bAdara jusUtra. tihAM je sadAkAla save vastumAM eka vartamAna samaya vate che, eTale ke je jIva atIkAle ajJAnI ho, ane anAgatakAle jJAnIbhAve jJAnI thaze, te bahu kALanI apekSA na kare, paraMtu eka vartamAna samaye je jeha hoya, tene teha kahe, e sUmarajusUtra kahIye. ane Ahya moTA pariNAmane grahaNa kare, te bhUlavajusUva kahIye. 497-have zabdanayanuM svarUpa kahe che - Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 vastu saguNu athavA nirguNu hAya, te vastune nAma kahI melAvIye eTale bhASA vaNAthI zabdapaNe vacana gocara thAya, te zabdanaya, je kAraNe arUpIdravyane vacanathI kahevA te zabdanaya kahIye. IhAM je zabdanA artha kahe che, te vastumAM vastupaNuM pAme, te vAre te vastu zabdanaye kahIye. eTale ceSTA karatA te ghaTa jANavo. e zabdanayamAM vyAkaraNa niSanyA ane khIjA paNa sarva zabda lIdhA, * te zabdanayanA nAma, sthApanA, dravya ane bhAva, e cAra nikSepAne nAme cAra bheda che. zrI anuyAgadvAramAM alpa thAna' jJAniA' e pUrvAMkata gAthAye cAra nikSepA jANavA. IhAM pahelA bhAvinakSepA te kuralA cAra nayamadhye te drazya che ane bhAva nikSepAnA te zabdArdika rUpa che, paNa te nikSepAnI pariNatirupa vastu te traNa nikSepe vastu Adi cAra nayamAM che ane bhAvanikSepe vastu te zabdAdi naya che, ema sahejo. e rIte e zabdanayanA eka bheda kahIye, e zabdanaya kahyo. 498--have chaThThA samabhivRdghanayanu svarUpa kahe cheH je vastunA keTalAeka guNa pragaTayA che, ane keTalAeka guNu nathI pragaTayA, paraMtu je nathI pragaTayA te paNa avazya pragaTaze eTale eka aze echI vastune Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 355 paNa pUrNa kahe, jema tema guNaThANe kevalI bhagavAnane siddha kahe, te samabhirUnaya eka bhede jANavo. 49-have sAtamA evabhUtanayanuM svarUpa je vastu pitAne guNa saMpUrNa che ane pitAnI kriyA kare che, tene vastu kahIye, te vastunA naya guNaparyAya tathA vastudharma sarve pragaTa pravartatA hoya, tene vastu kahIye. jema mokSa sthAnake je pahoto hoya, te jIvane siddha kahe, tathA jema pANIye bharyo strInA mAthA upara Avate jaladhAraNa kriyA karatuM hoya tene ghaDe kahe, te evabhUta naya jANavo. tene eka bheTa che. e sarva maLInagamanA traNa, saMgrahanA be, vyavahAranA be, trAjusUtranA be, tathA, zabdAdika traNenA traNa, maLI bArabheda thayA te pUrvokta seLabheda sAthe meLavIye, te vAre aThThAvIza upanaya thAya. - 500-have e sAta nayanA zrIvizeSAvazyakane anusAre bheda kahe che - nagamanA daza, saMgrahanA bAra, vyavahAranA cauda, trAju sUtranA che, zabdanA sAta, samabhirUnA be ane evabhUtane eka, ema sarva maLI bAvana bheda jANavA. vaLI nayasAramaye e sAta nayanA sAta bheda kahyA che, te paNa jANavA. Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 have syAdvAdaritnAkarathI nayanuM svarUpa lakhIye chIe. - nayapamADIye eTale jeNe zratajJAne viSayapramANakIdhe, je padArthane aMza, tehathI Itara je bIje aMza, te aMzathI udAsIpaNuM tene je paDivajavAvAlAno abhiprAyavizeSa te naya kahIye, eTale vastunA aMzane udAsIpaNe grahe, te naya kahIye. ane eka aMzane mukhya karI bIjA aMzane usthApe, te nayAbhAsa kahIye. te nayanA be bheda che. eka dravyArthika, bIje paryAyArthika, e rIte nayanuM svarUpa kahyuM, ane pamANe hiM =pratyakSa ane parokSa, e be pramANanuM svarUpa, AgaLa zrI siddhacakrajInA yaMtramadhye kahyuM che, te pramANe jANavuM. ane je "appA sAyavAyabhAveNuM" eTale apA=AtmA, tene sAyavAya=syAdvAdarUpa nityAnityAdi. ATha pakSe karI bhAveNuM oLakhIne jeNe pitAnA AtmAnI pratIti karI che. IhAM ziSya pUche che ke syAdvAdarUpa nityanityAdi ATha pakSe karI pitAnA AtmAnI pratIti kevI rIte thAya? te vAre gurU kahe che, je syAdvAdamaMjarImAM kahyuM che ke " nityAnityAdyanekadharma zabalaikavastvabhyupagamatva syaadvaadtvN||1|| 501-ziSya -e nitya anityAdi ATha pakSe karI jIvanuM svarUpa kema jANIye? Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 357 gurU:--vyavahAranayane mate udayabhAvane yoge karI je gatimAM jIva vate che, te gatimAM nitya che, ane samaye samaye AyuSa ghaTe che, mATe anitya kahIye, paNa te anityapaNAmAM peAte nityapaNe varte che, e rIte nityamAM anitya ane anityamAM nityapakSanA vicAra vyavahAranayane mate jANavA. have nizcayanayane mate nitya-anitya pakSe karI jIvanuM svarUpa dekhADe che :-- nizcayanayane mate jIvanA jJAna, darzana, cAritra ane vI, e cAra guNu tathA avyAbAdha, amUtta ane anavagADha, e traNa paryAya nitya che ane eka anurUlaghuparyAya, jIvane sarve guNamAM hAnivRddhirUpa upajavuM-viSNusavuM kare che, te anitya che. temAM e jJAnAdi cAra guNa te nityapaNe varte che, eTale e nityamAM anitya ane anityamAM nityapakSanA vicAra nizcayanayane mate jANavA. have vyavahAranayane mate eka-aneka pakSe karI jIvanuM svarUpa dekhADe che :-- vyavahAranayane mate udayabhAvane yoge karI je gatimAM jIva varte che, te gatimAM eka che, paNa kAI nA beTA, kAI nA khApa, koInA kAkA, kAInA mAmeA, kAI nA bhAI, koInA bhatrIo, ema aneka prakAre jIvamAM meTA Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 bApAdikapaNuM rahyuM che, tethI aneka paNa kahIye paraMtu e beTA, bApa, bhAI, bhatrIjApaNumAM pitApaNuM te eka vate che, eTale e ekamAM aneka ane anekamAM eka pakSane AcAra vyavahAranayane mate jANa. have nizcayanayane mate jIvamAM eka-aneka pakSa dekhADe che - nizcaye karI sarva jIvane dharma sattAe ekarUpasarakhe che, mATe sarva jIva eka kahIye ane guNa, paryAya, tathA pradeza aneka che, eTale guNa anaMtA che, paryAya anaMtA che ane pradeza asaMkhyAtA che, mATe aneka paNa - te mATe e ekamAM aneka che ane e guNaparyAya tathA pradeza aneka che, paNa temAM jIvapaNuM ekasarakhuM che, mATe anekamAM eka paNa kahIye. " e rIte nizcayanayane mate karI ekamAM aneka ane anekamAM eka pakSane vicAra jANave. - have vyavahAranayane mate jIvamAM sat-asat pakSa dekhADe che - vyavahAranayane mate jIva pite pitAnA dravya, kSetra, kAla, bhAvapaNe karIne sat che ane paradravya, parakSetra, parakAla, ane parabhAvapaNe karIne asat che. Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 359 eTale vyavahAranayane mate dravyathakI jIdravya, je gatimAM pite virAjamAna thake vate che, ane kSetrathakI jeTaluM kSetra pite avagAhI eTale maryAdArUpa pitAnuM karIne rekayuM che, te jANavuM, tathA kAlathakI samayarUpa pitAnA AyuSa pramANe kAla vatye jAya che, tathA bhAvathakI sarve jIva pitatAnA zubhAzubharUpa bhAvamAM rahyA vate che, evI rIte vyavahAranayane mate sarve jIva potapitAnA svadravya, kSetra, svakAla ane svabhAve karIne sat che, ane paradravya, parakSetra, parakAla ane parabhAvapaNe karI asat che, paNa e asatpaNamAM pitAnuM sat varte che, eTale e samAM asat ane asatamAM sat pakSane vicAra vyavahAranayane mate karI jANa. have nizcaya karI jIvamAM sat asat pakSa dekhADe che - nizcayanayane mate jIva potAnA svadravya, svakSetra, svakAla ane svabhAvapaNe karIne sat che ane paradravya, parakSetra, parakAla ane parabhAvapaNe karIne asat che eTale e nizcayanayane mate jIvamAM svadravya te jJAnAdika guNa jANavA ane svakSetra te jIva pote pitAnA asaMkhyAta pradezarUpa kSetra avagAhI rahyo che ane svakAlate pitAne agurulaghu paryAya sadAkAla hAni-vRddhirUpa upajavuM-viNasavuM Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 kare che, tathA svabhAva te pitAnA guNaparyAya teNe karIne jIva sat che, ane paradravya, pakSetra, parakAla ane para bhAvapaNe karI jIva asat che, paNa e asadupaNAmAM pitAnuM sapaNuM vate che, eTale satamAM asat ane asatamAM sat pakSane vicAra nizcayanayane mate karI jANa. have nizcaya ane vyavahAranayane mate karI vaktavya avaktavyarUpa pakSe karI jIvanuM svarUpa dekhADe che - udayabhAvane ge karI vyavahAranayane mate je jIva pahelA guNaThANAthI mAMDI yAvat teramA, caudamA guNaThANuM paryata vate che, te jIvanA jeTalA guNa kevalI bhagavAnanA prakhyAmAM Ave che, te vaktavya jANavA ane je kevalI bhagavAnanA prakhyAmAM na Ave te avaktavya jANavA. tathA nizcayanayane mate siddhaparamAtmA guNaThANa vajita lokane aMte virAjamAna vate che, tenA jeTalA guNa kevalI bhagavAnanA prakhyAmAM Ave te vaktavya ane je kevalI bhagavAnanA prakhyAmAM na Ave, te avaktavya jANavA. e rIte nizcayanayane mate vaktavya-avaktavyarUpa pakSe karI jIvanuM svarUpa jANavuM. - 52-ziSya -samakitanA keTalA prakAra che? Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 361 gurU -samakitanA nava prakAra jANavA. tihAM prathama dravyamati, bIjuM bhAvasamakita, trIjuM vyavahArasamakti, cothuM nizcayasamakita, pAMcamuM nisargasamati, chaThuM upadezasamakti, sAtamuM recaka samakita, AThamuM kArakasamakita, ane navamuM dIpaka samakita. e nava prakAre karI samakitanuM svarUpa jANavuM. 503-ziSya - dravyasamakita ane bhAva samakita kone kahIye? gurU - tIrthaMkaranA vacana upara AsthA-pratIti hoya, je zrI tIrthakare vacana kahyA, te tahatti karI mAne, paNa paramArtha na jANe ane jIvAdika nava padArthanA bhedAbheda na jANe, tathA kulAcAre devayAtrA, saMdha, sahammavatsala, pUjA, prabhAvanAdi karaNI kare ane kevalIe kahyuM, te vacana tahatti karI mane, tathA deva te arihaMta, guru te susAdhu, dharma te kevalIne prape, evI sahaNa jene heya, te jIva, dravyasamakatI jANavA * *ahIM dravya padathI jemAMthI jJAnInI nizrAmAM rahevAnA pariNAme bhAvanI utpattinI zakyatA che te kAraNe vAcI dravyapada jANavuM, pradhAnadravya nahIM. paraMtu Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 bhAvasamakitI te AgaLa dravyasamakitamAM je guNa kahyA, te guNe karI sahita havA uparAMta jIvAdika nava tattavanA paramArtharUpa bhedabheda jJAnInI nizrAe jANe, eTale-- nava tatvanuM svarUpa, sAdhaka, bAdhaka ane siddharUpa, e traNa dazA karI nayasApekSa rIte jANe, tathA vaLI e nava tattvanuM svarUpa, kartA, kAraNa ane kAryarUpa tribhaMgIe karI jANe, vaLI e nava tatvanuM svarUpa svAbhAvika-vibhAvikapaNe, jANe, tathA vaLI e nava tatvanuM svarUpa guNI-guNapaNe karI jANe, vaLI e nava tattvanuM svarUpa, rupI- apIpaNe jANe. jIvasattAne dravya-guNa-paryAyarUpa jANe. avasattAne bhAvakama, dravyakarma ane karma rUpa paramArtha jANe . e rIte aneka prakAre jIva-avarUpa nava tatvanA bhedabhedarUpa vicAra che, tene yogyagurUgamathI jANe. tathA SadravyanA anaMtA guNa ane paryAya tenuM samaye samaye utpAda vyayarUpa palaTaNapaNuM thaI rahyuM che, tenI aMtaraMga jANapaNuM bhAsanarUpa pratIti kare, ane Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 363 kAryadharma kAraNadharmarUpa aMtaraMga pratIti karI sAthe eka sAdhana aneka, e rIte sAdhana kare, te jIva bhAvasama.. kitI jANavA. 504-ziSya -vyavahAra samakita ane nizcaya samakita kene kahIye ? gurU -vyavahAra samakita te zubhalakSaNarUpa AcaraNae karI sahita ane upAdAnapaNuM jANe, upAdAna bAhA kAraNa paNe jANe, upAdAna aMtara kAraNa paNe jANe, upAdAna kAryapaNe jANe, tathA karmasattAne chatA achatApaNe jANe, jIvasattAne chatA achatApaNe jANe, ane saMvegAdika samakitanA saDasaTha bola mAMhelAM ekasaTha belane guNe karI kSapazamasamati tathA upazama samakitavaMta je jIva hAya, tene vyavahArasamakita jANavuM. eTale uparathI zubha AcaraNArUpa lakSaNa dekhIye, te jIvane vyavahAra samakita jANavuM, e samakita AvyuM thayuM jAya, te mATe e vyavahAra samakita jANavuM, je AvyuM thayuM na jAya, te te nizcayanaya saMbaMdhI nizcayasamyaktva kahevAya. ane nizcayasamakita te samakitanA ekasaTha tathA SaDuM belanA jANapaNA bhAsanarUpa guNe karI sahita sAta prakRtine kSaye kSAyika samakitavaMta jIvane aMtaraMga bhAsanarUpa Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 jJAna, darzana, cAritrane viSe zuddhapariNAma vate, te jIvane nizcayasamakita jANavuM. eTale e samakita AvyuM thayuM jAya nahi. mATe ene nikacayasamakita kahIye. ane kSAyopazama tathA upazama e be samakita AvIne pAchA jatA rahe che, tethI te vyavahAra samakitamAM gayA ane kSAyikasamakita je jIvane AvyuM te pharI pAchuM jAya ja nahi, tethI e samakita nizcayamAM gaNAya che. 4 505-ziSya -nisargasamakita ane upadezasamakita kene kahIye? . gurU-nisarga samati te je pitAne upazame gurunA upadeza vinA nizcaya-vyavahAranaye karI naramAdi sAta na karI tathA nAmAdicAra nikSepa karI jIva-avarUpa nava tattva, pakavyanuM svarupa jANe ane nizcaya-vyavahAranaye karI jIva syAdvAdarUpa nitya-anityAdi AThapakSe karI jIva svarUpanI pratIta kare, evI rIte jANapaNArUpa nizcaye karI nava tatvamAM AzravarUpa pAMca tatva che, te upara tyAga buddhi ane saMvara-nirjarArUpa zuddhaguNa, tenuM Adara kare, tathA zrI vItarAganA kahyA je bhAva navatattva, padravya tenA svarUpane dravya, kSetra, kAla, bhAvathI jANe. tathA nAmAdi cAra nikSepa karI potAnI buddhithI sarve vastunuM pramANa kare, sAcuM karI sadahe, te nisarga samakita jANavuM, Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (365 eTale jema A sthA kevalIne gurUnA upadeza vinA samaktinI prApti thAya che, te nisarga samakita jANavuM. 5 have upadeza samakita kahe che. tihAM AgaLa nizcaya samakitamAM je bhAva kahyA, te sarva bhAva gurUnA upadezathI jANIne tene sAcA karI sahe, aMtaraMga pratIti sahita mAne, te jIvane upadeza samakitI jANavo. 6 pa06--ziSyarecaka samakita tathA kAraka samakita kone kahIye? gurU recaka samakita te zrIvItarAgadevanI AjJAne rUci sahita tAtti karI sAcI sahe, eTale je bhagavaMte padravyanuM svarUpa naya-nikSepa pratyakSAdi pramANe kahyuM che, tene tahatti karI mAne tathA sAta nayamAM cAra nikSepa utsarga-apavAde karI jANe, laukika dharma jANe, lekettara bAhya kAraNarUpa dharma jANe, lekettara aMtara kAraNarUpa dharma jANe, kettara aMtara kAryarUpa dharma jANe, tathA siddhanuM svarUpa, nigadanuM svarUpa jema kahyuM che tema sahe, eTale zrIvItarAganI AjJA pramANe yathArtha upayoga bhAsana thAya, tene harSe karI te upaga madhye nirAdhAra bhAsana ramaNa anubhavanI ekatA yathArtha upagathI jANuM Atmadharma pragaTa karavAnI rUci ghaNI upaje, paNa udaya bhAvane vege karI saMsAra avasthAmAM khUto thake nIkaLI Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zake nahi, mATe aneka prakAre jUraNA kare, viSaya-kaSAyanA phaLa viSa samAna jANuM dharma sAdhavAne rUci ghaNuM kare, paNa e upAya thakI chuTI zake nahi, te jIvane the guNaThANe rocakasamati jANavuM. 7 ane kAraka samakti te je AgaLa recaka samakitamAM bhAva kahyA, teNe karI sahita tathA saMsArathakI nivRtti karI che, ane pravRttirUpa je sAdhunI zukriyA che, te sAcave che, Acare che, tene viSe prema sahita upaga varte che, siddhAMtane mate zrIvItarAgadevanI AjJA pramANe cAle che. te jIva-cha-sAtame guNaThANe vartatA kAraka samakitanA dhaNa jANavA. eTale jevuM jANe, tevuM ja aMgIkAra kare, tene kAraka samakita kahIye. 507--ziSya-dIpaka samakita kone kahIye ? gurUda-dIpaka=dIvo, eTale jema dI AgaLa udyota kare ane pAchaLa jotAM dIvAne pitAne aMdhAruM rahe, e daSTAMte ahiMyA paNa abhavya jIva, lekane upadeza rUpa pratibaMdha ApIne samakita udyata kare, bIjAne dharma pamADI saMsAra thakI tAre, paNa pitAne mithyAtvarUpa aMdhArUM TaLe nahi. jema trabuM, letuM hoya te rasapikAdika auSadhine yege karI senApaNuM pAme, paNa pittaLane aneka auSadhienA cega maLe, te paNa pIttaLapaNuM pAlaTIne senApaNuM Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 367 nipaje nahi, eTale pittaLane jema jema agnimAM nAMkhe tema tema kALuM thAya, tema abhavyajIva te pittaLa sarakhA jANavA. kemake bhavya jIva tA kAraNu sAmagrI maLye kaIka divase siddhapaNuM pAme, paNa abhavya na pAme. e dIpaka samakita jANavuM, e rIte nava prakAre samakitanuM svarUpa vicAravuM // iti samakitAdhikAranA 508 ziSyaH--have naigamAdi sAta naya: madhye jIva kamanA kartA kayA nace karI kahIe ? tathA jIva kanA bhAkatA kayA nace karI kahIe ? tathA jIva svarUpanA kartA kayA naye karI kahIe ? tathA jIva svarUpanA leAktA kayA naye karI kahIe? e cAra praznArtha sAte nace karI kahevA. vaLI jIva karmone! akarto kayA nace karI ? tathA jIva kanA aleAkatA kayA nace karI ? tathA jIva svarUpane akartA kayA nace karI ? tathA jIva svarUpane aleAkatA kayA nace karI jANavA ? e cAra praznArtha paNa sAta nace karI jANavA. eTale e e caulagImAM AThe prazna kahyA, tenA paramAtha nagamAdi sAta naye karI jANavA. tathA navamA utsarga-apavAdarUpa mAge karI naya saMyukta nikSepA kahevA. tenA prazna, eTale naigamAdi sAta 24 Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 naya madhye nAmAdi cAra nikSepa te utsarga ane apavAde karI kema jANue? tathA dazamA nigamAdi sAta naya mathe cethA bhAva nikSepa vinA zeSa nAmAdi traNa nikSepa te paNa utsarga ane apavAde karI kema jANe e ? e daza praznane artha sAta naye vicArIne pAcho uttara vALe, te jainamatI paMDita ziromaNi sarva zAstravettA, syAdvAdarUpa anekatA naye karI sarva padArthane jANa; sarvajJaputra jANu, ane e praznane artha vicAratA je kaI jIva muMjhAze, te jJAnahIna alpabuddhine dhaNI jJAnarUpa lamIe karI rahita pAmara jana tene sarvajJaputra na kahe. 509 ziSya-jIvane kamanA kartApaNAmAM ane bhekatApaNAmAM naigamAdi sAta naya mAMhelA keTalA naya pAmIe? gurU -jinabhadragaNikSamAzramaNajI kahe che ke je cAra dravyanaya che ane traNa bhAvanaya che, mATe jIvane dravya karmarUpa kAryanA kartApaNAmAM cAra naya jANavA ane te dravyakarma je vAre sthiti pAke udayarUpa bhAve jIva bhegave, temAM uparanA traNa nayanI gaSaNa jANavI. e rIte jIvane karmane kartA-bhokatApaNumAM sAte naya pAmIe. tenuM svarUpa kahe che. Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 369 keI jIva jusUtranayane mate zubha pariNAme karI vyavahAranayane mate puNyarUpa daLIyAne grahaNa kare, e rIte puNyarUpa daLIyAne grahaNa karI te jIve saMgrahanayane mate devabhavanA AukhArUpa prakRtipaNe daLIyAM sattAe bAMdhyA, ane te nigamanayane mate atItakAle paNa hatA, tathA anAgata kALe sthiti pAke udayarUpa bhAve bhegavaze ane vartamAnakAle sattAe kahyA vate che, te nigamanayane mate traNekAla ekarUpapaNe kahIe. e rIte jIve e cAra na karI dravyakarmarUpa devatAnuM Aukhu bAMdhyuM, te prANa pravyadeva jANavA. ane bhAvadeva te je vAre te jIva zabdanayane mate devatApaNe upaje, te vAre bhAvadeva kahIe. evuM sAMbhaLI ziSya bolyo ke zabdanayanA matavALe te cAra nikSepe karI vastune pramANa kare che, mATe devatAmAM cAra nikSepA kema jANIe ? te vAre gurU kahe cheH-prathama deva evuM nAma te nAmathakI deva, bIje deva evA akSara lakhavA, te asaddabhAvasthApanA ane deva rUpe mUtti sthApavI, te sadbhAvasthApanA ane cAra naye karI devatAnuM Aukhu bAMdhe, tene bhavya zarIra AzrayI dravyadeva kahIe, tathA je zabdanayane mate devatApaNe upanyA, tene udayabhAvarUpa bhAgadeva jANavA. e devatAmAM cAra nikSepA kahyA. have samabhirUdanayane mate devabhavanA sarvaparyAya pravartanArUpa vastune pAye, tene deva kahIe. tathA evabhUta * vyat, Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nayane mate te devabhavanA paryAyarUpa vastu sarve takhate beThA bhogave, te deva kahIe. e rIte sAta na karI jIvane karmanuM kartA-bhoktA paNuM jANavuM 510 ziSya-jIvane svarUpanA kartApaNAmAM keTalA naya pAmIe? gurU-je kArya karavuM te sAte naye maLI nIpaje che, te vAre te vastu barAbara pAkI pramANa jANavI. e jinamata anusAre vacana che, paNa emAM eke naye adhUrI vastumAM vastupaNuM mAne, te jinamata virodhavAdInuM vacana jANavuM. mATe IhAM jIvane svarUpane kartA te siddhirUpa kAryane kartA jANa, te siddhirUpa kArya te, sAte naye maLIne nipaje che, mATe sAte na karI siddhirUpa kArya dekhADe che. tihAM keI samyagRSTi jIva jAgye thake vivekarUpa netre karIne aMtaradaSTie jote pitAnuM svarUpa nipajAve, eTale saMgrahanayane mate siddhasamAna pitAnA AtmAnI sattA asaMkhyAta pradezarUpa che, te oLakhIne jeNe pratIti karI che, ane nigamanayane mate ATha rUcakapradeza jIvane sadAkAla siddhasamAna nirmalA varte che, teNe karI aMzathakI pitAnA AtmAne siddhasamAna karI jANe che, tenI AcA rAMganI TIkAmAM sAkha che, Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 301 ane vyavahAranayane mate uparathakI guNaThANa mAphaka sAdhya cokakhuM rAkhIne pitAnI karaNa karate jAya che, tathA trIju sUtranayane mate saMsAra udAsI tyAga -vairAgyarUpa udAsabhAve pariNAma varte che, tathA zabdanayane mate jIva-avarUpa svasattA-parasattAnI vaheMcaNa karI jevI hatI, tevI ja zuddha nirmalapaNe jeNe pitAnA AtmAnI aMtaraMga bhAsanarUpa pratIti karI che. tathA samabhinayane mate zuddha zukaladhyAna rUpAtIta pariNAmarUpa kSapakazreNIe caDhe, te vAre ghAtIkarmane kSaye jJAnAdi anaMta catuSTayarUpa lakSmI pragaTa kare, ane evabhUtanayane mate te jIva jJAnAvaraNAdi kamane kSaye aNaguNa saMpanna utkRSTa AnaMdamaya evuM pitAnA AtmAnuM siddhirUpa kArya karavuM, tene kartA jANo. e rIte sAta na karI jIvane svarUpanuM kartApaNuM kahyuM, paNa emAM eke naye adhUre je jIvamAM svarUpanuM kartApaNuM mAne, tenuM vacana anyathA apramANa che. 511 ziSya -jIvane svarUpanA bhaktA paNAmAM keTalA naya pAmIe ? gurU - kartA tehIja jokatA e nyAyamAga che, eTale je kare, tehIja bhegave, mATe potAnA svarUpane kartA che, to joktApaNuM paNa ene ja joIe. te mATe Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 AgaLa jIvane svarUpanA kartApaNAmAM sAte naya dekhADayA tA svarUpanA bhAktApaNAmAM paNa sAte naya joIe. " eTale IhAM je kartApaNAmAM sAta naya lagAvyA, te teA kAraNarUpa jANavA, ane kahyu che ke * kArya sid kAraNatAya:' e bhAvAtha jotAM tA kAryanI siddhi nipaje, te vAre kAraNapaNAnA vyayanAza jANavA. ane siddha paramAtmAe teA kAraNarUpa sAta naye karI peAtAnu saMpUrNa kArya karyuM che, mATe kAraNarupa sAta nayanA paNa siddhajIvamAM nAza jANavA e paramArtha che. . have kA rupa sAta naye karI siddhanA jIva abhyAmAMdha rupa pAtAnA svarUpane bhAgave che, te bhaktApaNAmAM sAta naya dekhADe che. tihAM prathama nAgamanayane mate siddhaparamAtmAne ATha Tucaka pradeza atItakAle nirAvaraNu hatA, ane anAgata kAle paNa nirAvaraNa vartaze tathA vartamAnakAle paNa nirAvaraNa varte che, e rIte traNe kAla ekarUpa jANavA. tathA saMgrahanayane mate peAtAnA AtmAnI sattA 'taraMga zuddha nimalapaNe jevI hatI, tevI ja nirAvaraNapaNe pragaTa karI che. tathA vyavahAranayane mate palaTaNa svabhAve navanavA jJeyanI vanArUpa paryAyanA utpAda, vyaya, anata ana thaI rahyo che. Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 373 tathA bAju tranayane mate siddhaparamAtmA potAnA pariNAmikabhAve sAmAnya-vizeSarUpe upayogamAM sadAkAla varte che, tathA zabdanayane mate AgaLa jIva-avarupa navatava-SadravyanA jANapaNuM bhAsanarUpa aMtaraMga pratIti karI, kSAyika samakitaru5 guNa pragaTa che, te paNa siddhanA jIvane pitAnI pAse che, tathA samabhirUdanayane mate zuddha zukaladhyAna rupAtIta pariNAmarUpa kSapakazreNie ghAtakarmane kSaye anaMta catuSTayarupa lakSmI pragaTa karI, te pitAnI pAse che, tathA evabhUtanayane mate siddha paramAtmAe aSTa karmane kSaye aSTa guNarUpa lakSamI pragaTa karI, te laIne lekane aMte jaI virAjamAna thakA varte che, - e rIte jIvane svarUpanA bhaktApaNAmAM aMtaradaSTie jemAM kAryarUpa sAte naya jANavA. 512 ziSya -naigamAdi sAta nayamAM jIva, karmane akartA kayA nAme karI jANa? tathA karmane aktA kayA naye karI jANa? tathA svarUpane akartA kyA naye karI jANavo? tathA svarUpane abhekatA kayA nAme karI jANavo? gurU- zrI adhyAtmagItA maLe munizrI devacaMdrajIe AvI rIte kahyuM che. Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 1 gAthA | Atama sarva samAna, nidhAna mahAsukhakaMda siddha taNA sAdhama, sattAe guNa chaMda nA artha -nagama tathA saMgrahanayane mate sarva jIva ekarUpa sarakhA sattAe sisamAna, jJAna, darzana, cAritrarUpa nidhAne karI sahita che, ane mahAsukhakaMda-mUlasvabhAve karI jotAM te sarva jIva, pitapitanA pariNAmikabhAve karI svabhAvarUpa sukhamAM rahyA sphaTikaratnanI pare sadAkAla ekarUpapaNe vate che, mATe temAM karmanuM kartApaNuM nathI, ane karmanuM katA. paNuM paNa nathI, tathA svarUpanuM kartApaNuM paNa nathI, ane svarUpanuM bhaktApaNuM paNa nathI. eTale nigama ane saMgraha, e be nayane mate sarve jIva sarakhA pite pitAnA pariNAmika bhAvamAM rahyA traNe kAla ekarUpapaNe varte che. 513 ziSya -AgaLa navamAM prazna madhye kahyuM che, te pramANe naigamAdi sAta nayamaNe nAmAdi cAra nikSepa utsarga ane apavAdamAge karI kema jANIe? . gurU-maMjUSA upara sAta nayamAM cAra nikSepa utsarga ane apavAde karI dekhADu -kaI jIva maMjUSAne arthe vanamAM kaSTa levA cAlyA, tene rastAmAM kaI bIjo purUSa sanmukha maLe, teNe pUchayuM tuM zuM levA jAya che? te vAre te azuddhanagamanayane mate bolyo ke huM maMjUSA levA jAu chuM, Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 375 have vanamAM jaIne lAkaDuM kApavA mAMDayuM, tevAre vaLI keIe pUchyuM ke tuM zuM le che? te vAre te yuddhanagamanayane mate bolyo ke huM maMjUSA lau chuM. - have maMjUSAne sArU lAkaDuM laIne pAchuM vaLe, te vAre vaLI keIe pUchayuM tuM zuM lA? te vAre zuddhatara nigama nayane mate belyo ke huM maMjUSA lAvyA, have suthArane teDI maMjUSA karAvavA mAMDI, te vAre vaLI keIe pUchayuM tuM zuM karAve che eTale atizuddha nagamanayane mate belyo ke huM maMjUSA karAvuM chuM. iti nigamanAya che have vyavahAranayanA matavALe bolyo ke ema maMjUSA nahi mAnuM, to taiyAra najare dekhuM, te maMjUSApaNuM mAnuM mATe jevAre maMjUSA taiyAra saMpUrNa nipanI, te vAre vyavahAranayanA matavALe kahe ke ene maMjUSA kahIe. have saMgrahanayanA matavALA belyo, ema maMjUSA na heya, je maMjUSAnI sattA pUrNa grahaNa kare, te maMjUSA kahevAya, paNa ThAlI maMjUSA kAMI kAmanI nahi, paraMtu maMjUSAnI sattArUpa mANeka, motI, hIrA, javAhira, ratna, paravALA pramukha vastu mAMhe bhare, che te vAre saMgrahanayanA matavALo kahe ke have ene maMjUSA kahIe. ahIM prathama vyavahAranaya pachIthI gurUnaya jaNAvyo che, ane ghaTanA paNa barAbara saMgata nathI lAgatI, gItArtha gurU pAse yogya samajavAnI jarUra che. 40 Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 have jusUtranayanA matavALe che ke ema maMjUSA kahevAya nahi, huM te bhAvane grahaNa karuM, eTale mAMhe je vastu bharI che, tenI sAthe kAma, paraMtu maMjUSArUpa khokhAnuM kAMI prayajana nathI, eTale e nayane matavALe maMjUSArUpa bakhA mAMhethI pitAne upaga kADhIne mANeka, metI, hIrA, javAhira pramukha je emAM vastu bharI che, te mAM he upaga lagAvyuM, e rIte cAra na karI maMjUSA paNa kahyuM, te apavAdamAge karI jANavuM. paNa temAM nikSepA traNa heya, te lagAvI dekhADe che. prathama maMjUSA evuM nAma, te nAmamaMjUSA, bIjuM sthApanA maMjUSAnA be bheda che. eka maMjUSA evA akSara lakhavA, te asaddabhAvasthApanA, ane maMjUSArUpe citrAmaNa karI sthApavuM, te bIjI sadbhAvasthApanA, tathA dravyathI maMjUSAnA traNa bheda che, te AvI rIte - keIe maMjUSA karAvI gharamAM rAkhI te bhavya zarIranuM dravya jANavuM, tathA keInA gharamAM maMjUSA che, paNa mAMhethI mAla lUTANe, ane bhAMge tu paDe che, te jJazarIranuM dravya jANavuM ane keInA gharamAM maMjUSA che, te mANeka, metI, javAhIra, ane ratna pramukhe karI bharelI che, tene taduvyatirikata zarIranuM dravya kahIe. e traNa prakAre dravya nikSepe kahyo, e rIte e cAra nayamAM traNa nikSepa te apavAdamAga karI jANavA. Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 377 have cothA bhAva nipAmAM zabdAdika traNa naya te utsargamAge karI dekhADe che - pUrve RjusUvanayane matavALe maMjUSArUpa okhA madhyethI upayoga kADhI ane mAMhe mANeka, motI pramukha je vastu bharI hatI, temAM upayoga lagAvyo hato, eTale vaLI kaI belyo ke mAMhe mANeka, hIrA, motI, javAhara pramukha je vastu bharI che, tenA jANapaNArUpa je jJAna te kihAM rahyuM che? te vAre zabdanayanA matavALo aMtaraMga upagarUpa vaheMcaNa karI bolyo ke A zarIrarUpa maMjUSA ane temAM jJAna, darzana, cAritra, avyAbAdha, amUtti Adika anaMta guNarUpa bhAvalakSmI bharI che, temAM e jJAna rahyuM che. te vAre samabhirUdanayanA matavALe che ke ema maMjUSA kahevAya nahi, paNa e zarIrarUpa maMjUSA uparathI upaga utArI ane mAM heje jJAna, darzanacAritra, avyAbAdha, amUrti pramukha anaMta guNarUpa lakSmI bharI che, temAM upayoga lagAvI zreNibhAve caDhe, te vAre ene maMjUSA kahIe. have evabhUtanayanA matavALe be ke ema maMjUSA kahevAya nahi, paraMtu e zarIrarUpa maMjUSAnuM bekhuM IhAM mUkI ane mATe jJAnAdi anaMta guNarUpa je lakSmI bharI che, tene laI lekane aMte siddhapuramAM virAjamAna thayA, tihAM ene maMjUSA kahIe. Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 che eTale pUrve traNa nikSepAmAM cAra naya apavAda mAge dekhADayA, ane IhAM eka bhAvanikSepAmAM zabdAdika traNa naya utsargamArga dekhADayA. e rIte sAta nayamAM cAra nikSepa utsarga apavAdamAge karI jANavA. e maMjUSAnI rIte sarva vastumAM pitAnI buddhithI utsarga-apavAdamAge naya sahita nikSepa jANI levA. 514 ziSya -dazamA praznane viSe sAta nayamAM traNa nikSepa utsarga ane apavAda mAge kahyA, te kevI rIte jANIe ? gurU-kaI mithyAdaSTi jIva, trIjusUtra nayane mate zubha pariNAme karI, vyavahAranayane te puNyarUpa daLIyAne grahaNa kare, te puNyarupa daLIyAne grahaNa karI, tene saMgrahanayane mate manuSyabhavanA AukhArUpa prakRtipaNe sattAe bAMdhyA, te daLIyAM naigamanayane mate atItakAle grahaNa karyA hatA, ane anAgatakA sthiti pAke udayarUpabhAve bhogavaze, tathA vartamAnakAle sattAe rahayA che, evI rIte nigamanayane mate traNe kAla eka rUpapaNe jANavA. e prakAre je jIve cAra na karI apavAdamAge manuSyapaM upAryuM te prANI dravyamanuSya jANavA. ane je vAre te jIva zabdanayane mate manuSyapaNe upaje te vAre tene bhAvamanuSya kahIye. Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 379 tathA samabhirUDhanayanA mate te manuSyabhavanA sa paryAya pravata nArUpa vastune prAyaH pAme, tene manuSya kahIe. tathA eva'bhUtanayane mate te manuSyabhavanA sa` paryAyarUpa vastune bhAgavavA mAMDI, te manuSya jANavA. IhAM prathama cAra nace apavAdamAge karI manuSya paNu dekhADayuM, te dravyamanuSya jANavA. " e rIte utsaga tathA apavAde karI sAta nayanuM svarUpa kayuM, paNa e jIva mithyAdaSTi che, kemake anulono rUM' e zrI anuyAgadvAranuM vacana che, mATe je anupayeAge mithyAtvabhAve varte, tene dravyajIva kahIye, eTale mithyAtvI manuSyamAM sAta naya lagADayA, te mithyAtvIne te sUtramAM dravyajIva kahI melAvyA che, mATe temAM eka bhAva vinA zeSa AdyanA traNa nikSepA jANavA. // iti praznAtha : // e praznAnI racanA zrI jinavacanane anusAre nayanI apekSAe karI meM mArI buddhi mAphaka karI che, vaLI ethI vizeSAtha zrI jinavacanane anusAre paMDitajana maLIne je kare, te pramANa che. e rIte bhavarUpa aTavImAM pharatA je jIvane e prakAre samakitarUpa ratnane lAbha thayA, te jIva sa pAmyA. gAthA samarazmi de, vimAnayana na baddhae Au / jaivi Na sambhattaM jar3ha aha vA Na baddhAuo purvi // 1 // Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 artha -keI bhavyajIva saMsAramAM pharatAM samakitarUpa ratnane lAbha pAme, te jIva vaimAnikadeva vinA bIjI gatinuM Ayu na bAMdhe, eTale samakitathI paDe, te bIjI gatie jAya, paNa samakita sahita hoya te te vaimAnikanuM ja Ayu bAMdhe, e paramArtha. gAthA labhai surasAmittaM labhaI pahuttaNaM Na saMdeho // egaNavaraNa labbhaha, dullaharayaNa va sammattaM // 2 // artha -ApaNe jIva anAdikALane zAzvato che, mATe saMsAramAM pharatAM sura=devatAnI padavI ghaNIvAra pAmya, athavA dura=prabhutArUpa rAja addhi lakSamI ghaNIvAra pAme, emAM saMdeha na jANa; paNa ghai vrat r46 =eka samakita rUpa ratnane lAbha nathI pAme, teNe karI duHkharUpa dAridrayathI jIva pIDAya che, pa15 ziSya :-samakitarUpa ratna je mokSasukhanuM dAtAra che, tene lAbha kema pAmIye ? gurU -samakitanA lakSaNa zrI pannavaNuM sUtrathI kahIe chIe. | gAthA che. parama-sthasaMthavo vA, sudihiparamatthasevaNA vAvi / vAvaNNa-kudaMsaNavajjaNA ya tasammatta saddahaNA // 1 // artha-paramArtha je cha dravya nava tatva, guNa paryAya sahita mekSa niraka avasthAnuM svarUpa jANe eTale Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 381 paramArtha je sUkSma artha che, te jANavA mATe jJAnIne ghaNe paricaya kare, athavA gurUgamathI jANavAnI ghaNuM cAha rAkhe, tathA buddhi = bhalI rIte dIThA che, jANyA che cha dravyane paramArtha tathA mekSa niHkarmo avasthAne jeNe evA gurU tenI sevA kare, eTale jJAnI gurUne dhAraNa kare ane vAghavor=jainamatI yatinAma dharAvI kSetrapAla pramukhane mAne, evA je samakita vinAnA hoya tene saMga vaje tathA kudarzana-anyamatIne saMga na kare, evA je pariNAma te samakitanI saddataNuM jANavI. gAthA virayA sAvajjAo, kasAyahINA mhvvydhraavi| sammahihivihUNA, kayAvi mokkha Na pAvaMti // 1 // artha -je sAvadya AraMbhathI viramyA che, jeNe krodhAdika cAra kaSAya jItyA che, ane je zuddha paMca mahAvrata pALe che, ItyAdika kriyA svacchedabhAve gurUnizrAvinA pALe, paNa AjJArUcirUpa samakti vinA te jIva kevAre mekSa pAme nahi, mATe samakitanuM svarUpa jANavAne vaLI gAthA kahe che. Naya-bhaMga-pamANehiM, jo appA sAyavAyabhAveNa / jANai mokkhasaruva, sammahiDio so nneo|||| artha -nAgadravyAstika daza na karI ane paryAyAstika cha na karI tathA nagamAdi sAta na karI Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 tathA saMza=bhaMgI, tribhaMgI, saptabhaMgIe karI tathA umarmhiM-pratyakSa ane parokSa e be pramANe karI je agr =potAnA AtmAne yogya gurUgamathI yathArthapaNe jANe, oLakhe vaLI sAyavAca=syAdvAdarUpa ATha pakSa gurUgamathI jANe, emaja syAdvAdapaNe mekSanika avasthAne paNa gurUgamathI jANe, paravastune heya jANe, jIvaguNa upAdeya jANe, te samakitadaSTi jANavA. ane evA samakita sahita je karaNI karavI, te sarva mokSamArganuM hetu jANavuM, evuM sAMbhaLIne - 516 ziSya - bhavyajIva mekSAbhilASIne svarUpanI pratIti karavA vAste nava tatvanuM svarUpa kahayuM, te pramANa che, paraMtu AgaLa pannavaNuM sUtranA pATha madhye kahayuM je paramArtha cha dravyanA guNa paryAyarUpa sUkSma artha che, te jANavAne ghaNe paricaya kare, abhyAsa kare, evI rIte tame kahyuM, mATe bAla jIva upara kRpA karI padravyanuM svarUpa prakAza kare. ? gurU -cha dravya jANe, cha dravyanA guNa jANe, che dravyanA paryAya jANe, te cha dravyamAMhelA pAMca achavadravya heya jANuM ane eka jIvadravya nizcayanaye karI siddha samAna mokSamaya mokSane jANanAra, mekSane kAraNa, mekSamAM jAvAvALe, mokSamAM rahenAro, e ApaNe jIva anaMtaguNI arUpI che, tene dhyAve, te nizcayajJAna kahIye, Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 383 - have e cha dravyanA nAma kahe che -eka dharmA. stikAya, bIju adharmAstikAya, trIjuM AkAzAstikAya, cothuM pudgalAstikAya, pAMcamuM jIvAstikAya ane chaThuM kAladravya. e cha dravya zAzvatA che, temAM pAMca dravya ajIva che, te chAMDavA yogya che ane eka jIvadravya jJAnAdi cetanA guNe karI sahita che, te upAdeya=AdaravA gya che. ' have e cha dravyanA guNa kahe che dharmAstikAyanA eka arUpI, bIjo acetana, trIje akriya ane cothe calaNasahAya. e cAra guNa jANavA. - tathA adharmAstikAyanA eka arUpa, bIje acetana, trIje akiya ane ce sthiratAsahAya, e cAra guNa jANavA. tathA AkAzAstikAyanA eka arUpI, bIjo acetana, trIje akriya ane ethe avagAhanA, e cAra guNa jANavA. tathA kAladravyanA eka arUpI, bIje acetana, trIjo akriya ane cothe navA-purANuM vartanA lakSaNa, e cAra guNa jANavA. tathA pudgaladravyanA eka depI, bIje acetana, trIje sakriya ane cothe milana-vikharaNapa pUraNu-galana guNa e cAra guNa jANavA. 25 Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Gaja tathA jIvadravyanA eka anatajJAna, bIjI ana tadazana, trIjuM anaMtacAritra, cothu na tIya e cAra guNu jANavA. e cha dravyanA guNu kayA, te sava guNu nitya dhruvapaNe heAya che. have cha dravyanA paryAya kahe cheH-- dharmAstikAyanA skaMdha, deza, pradeza ane anurUlaghu, e cAra paryAya. tathA adharmAstikAyanA skaMdha, deza, pradeza ane anulaghu, e cAra paryAya. tathA AkAzAstikAyanA skaMdha, deza, pradeza ane anurUlaghu, e cAra paryAya. tathA kAladravyanA atIta, anAgata, vartamAna ane anulaghu, e cAra paryAya. tathA puddagalAstikAyanA varNa, gaMdha, rasa, sparza, agurulaghu sahita, e cAra paryAya, tathA jIvAstikAyanA avyAbAdha, anavagAha, amauttika ane anurUlaghu, e cAra paryAya jANavA. e cha dravyanA paryAya kahyA. have e cha drazyanA guNaparyAye sAdhami kapaNa kahe cheH-- - Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tihAM prathama agurulaghu paryAya sarvadravyamAM sarakhe che. vaLI arUpIguNa pAMca dravyamAM che, eka pudgala dravyamAM nathI. tathA acetanapaNe pAMca dravyamAM che, eka chavadravyamAM nathI? - tathA sakriya guNa jIva ane pudagala, e be dravyamAM che, zeSa cAra dravyamAM nathI, tathA calana sahAyaguNu eka dharmAstikAyamAM che, zeSa pAMca dravyamAM nathI. tathA sthiratA sahAyaguNa eka adharmAstikAyamAM che, zeSa pAMca dravyamAM nathI. tathA avagAhanA guNa eka AkAza dravyamAM che, zeSa pAMca dravyamAM nathI. -- tathA vartanA guNa eka kAladravyamAM che, bIjA dravyamAM nathI. tathA milana-vikharaNaguNa eka pudgalamAM ja che, bIjA dravyamAM nathI. tathA jJAnAdika cetanA guNa eka jIva dravyamAM ja che, zeSa dravyamAM nathI, e mUlaguNa keI dravyanA keI dravyamAM bhaLe nahi. Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 - tathA dharma, adharma ane AkAza e traNa dravyanA traNa guNa ane cAra paryAya sarakhA che, tathA traNa guNe karI kAladravya paNa e samAna che. have e cha dravyanA guNa paryAya rUpa svarUpa jANavAne mATe sUtrapATha gAthA kahe che. vorfma-kI-surA, vaparA-va-Nita-viliyA nirAzAjaNa-ttA, savAra--pasa II e gAthAne artha ziSya ane gurunA praznottararUpe lakhIe chIe. 517 ziSya -e cha dravyamAM pariNAmI keTalA ane apariNAmI keTalA? gurU-nizcaya na karI te chae dravya pariNAmI che, kemake dharmAstikAya dravya nizcayana karI pitAnA svarUpamAM pariNamI rahyuM che, paNa bIjA pAMca dravyamAM pariNamatuM nathI. tathA adharmAstikAya dravya paNa nizcayana karI pitAnA svarUpamAM ja pariName che, paNa bIjA pAMca dravyamAM pariNamatuM nathI. tathA AkAzAstikAya paNa nizcayana karI pitAnA svarUpamAM ja pariName che, paNa bIjA pAMca dravyamAM pari NamatuM nathI. Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 387 tathA kAladravya paNa nizcayana karI potAnA svarUpa mAM ja pariName che, paNa bIjA pAMca dravyamAM pariNamatuM nathI, tathA jIvadravya paNa saMgrahanayane mate nizcayana karI pariNAmika bhAve potAnA svarUpamAM pariNamI rahyuM che, paNa bIjA pAMca dravyamAM nathI pariNamatuM, kemake je nizcaya na karI jIva para pudgala dravyamAM pariName te keI kAle paNa karma thakI rahita nyAre thaI siddhine na pAme, mATe nizcayanaye karI jIva pitAnA svarUpamAM pariName che. - ane vyavahAra karI jIva, nATakIyA, bajANIyA, bhavAIyAnI pere aneka prakAre ekedriya, be iMdriya. te indriya, cauridriya, paMceMdriya, paryata devatA, nArakI, manuSya ane tiya carUpa navA navA veza paherI, navA navA rUpa karI, navA navA nAma dharAvI cAra gatirUpa saMsAramAM corAzI lAkha cauTAmAM bhamate phare che. eka veza utAre che, eka veSa pahere che, e rIte jIva aneka prakAre saMsAramAM nATaka kare che, te sarva vyavahAra karI jANa. paraMtu nizcayanaye karI te jIva zAzvata sattAe siddhasamAna che. tathA pudagalAstikAya dravya paNa nizcaya na karI paramANuo sarva pite pitAne svabhAve rahyA che ane vyavahAranaye karI pugala paramANuo maLI skaMdha thAya che, paraMtu je nizcayana karI sakaMdha thAte heta te keI kAle e skaMdha vikharAI jAta nahi, sadAkAla skaMdhanA sakaMdha bhAve ja raheta, tema te rahetA nathI mATe vyavahArane pudgalanA Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramANuo maLI skaMdha thAya che. ane pAchA skaMdha vikhare paNa che ane nizcayana karI te paramANuo pitAne savabhAve sadAkAla zAzvatA che, paNa keI kAle ghaTaze-vadhaze nahi. e rIte e chae dravya nizcayana karI pitAne svabhAve pariNAmika jANavA. - tathA vyavahAra karI te dharma, adharma, AkAza ane kAla, e cAra dravya apariNAmI che, ane jIva tathA pudgala e be dravya pariNAmI che. kemake vyavahAranayane mate jIva samaye samaye anaMtA karma rUpa vagaNanA daLIyAM le che, ane samaye samaye anaMtA karmarUpa vagaNanA daLIyAM kherave che, paNa je nizcaya karI karmanuM grahaNa karate hoya, te kaI kAle karmathI chUTeja nahi, mATe jIvane ajJAna rAga-dveSarUpa cIkAze karI azuddhapaNuM che, teNe karI para dravyamAM pariName che ane pudgala dravyane pariNamanapaNane svabhAva che, mATe jIva rAga-dveSa ane ajJAnarUpa azuddhatAe karI pudgala paramANuone grahaNa kare che ane manuSya, devatA, nArakI tathA tiryaMcanA zarIrarUpa kaMdhane nipajAve che. emAM keTalAeka pudgala paramANuo AhAra paNe rahe che, ane keTalAeka pudgala paramANuone varNa, gaMdha, rasa ane sparza paNe grahaNa kare che. tathA keTalAeka pudgala paramANuone kamapaNe grahaNa kare che, vaLI pAchA Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 389 kherave che, ema anAdikAlanI jIva-pudgalane pariNamanapaNAnI ghaTamALa cAlI jAya che, ane ajJAna dazAe karI je zubha pudgala jIvane maLe, to rAjI thAya che, tathA azubha pudgala maLe, te nArAjI thAya che. e rIte vyavahAra nayane mate jIva ane pudgala, e be dravya pariNAmI che, tenuM svarUpa kahyuM. 518 ziSya - cha dravyamAM jIva-jIva keTalA ane ajIva keTalA? gurU-padravyamAM eka chavadravya te jIva che, ane zeSa pAMca dravya ajIva che, - je kAraNe saMgrahanayane mate pariNAmika bhAve nizcayana karI eka jIva dravya jJAnAdi cetanArUpa guNe karI sahita sattAe siddhasamAna anaMta addhine dhaNuM che, ane vyavahAra karI zubhAzubha karmarUpa puya-pApane bhakatA jANa. tathA zeSa dharmAdika pAMca dravya te avarUpa jaDasvabhAvavALA jJAnAdi cetanA guNe rahita sukha-duHkhane na jANanArA mATe ajIva che. 519 ziSya - cha dravyamAM kurA= mUtta keTalA ane amUrta keTalA? gurU -eka pudgaladravya mUtta che, ane zeSa pAMca dravya amUrta che, te AvI rIte - Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 - je dharma, adharma, AkAza ane kAla, e cAre dravya te amUrta che, ane eka jIva dravya te mUtta -amUrta jANo. temAM nizcayanaye karI te jIva arUpI mATe amUrta kahIe, ane vyavahAra karI deva, nArakI, tiryaMca ane manuSyarUpa jIvana pa63 bheda che, te sarva mUrtarUpe jANavA. tathA chaThuM pudgaladravya che, tene vyavahAranayane mate anaMtA paramANuo maLI skaMdha bane che, te vAre najare dIThAmAM Ave che, mATe ene mUtta kahIe. e rIte cha dravyanA svarUpamAM mUtta--amUne vicAra kahyo. - para0 ziSyaH- cha dravyamAM paNa = sapradezI keTalA ane apradezI keTalA? gura-cha dravyamAM pAMca dravya pradezI ane eka kAladravya apradezI jANavuM, kemake dharmAstikAya dravya asaMkhyAta pradeza ane adharmAstikAya paNa asaMkhyAta pradezI, tathA eka AkA zAstikAya dravya anaMtapradezI tathA eka chavadravya te sattAgane asaMkhyAtapradeza che, evA anaMta jIva jANavA. tathA pudgala paramANuo anaMta pradezI ane eka eka paramANuomAM anaMtA guNa-paryAya rahyA che, te AgaLa batAvazu. Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 e rIte e pAMca dravya sapradezI kahIe, ane eka kAdravya apradezI che. kAladravya leAkAlAkamAM eka samaya sadAkAla varte che, ane gaNitakAla te utpAda-vyayarUpa palaTaNa svabhAve aDhI dvIpa pramANe jANavA. e rIte SaDUdravyamAM sapradezI-apradezIne vicAra jANavA. pa21 ziSyaH--e cha dravyamAM =eka keTalA ane aneka keTalA? gurU:--traNa dravya eka ane traNa dravya aneka jANavA. kemake dharmAstikAyadravya asakhyAtapradezI lekavyApI eka jANavuM, tathA adharmAstikAyadravya paNa asaMkhyAtapradezI leAkavyApI eka jANavuM, tathA AkAzAstikAya paNa anaMta pradezI leAkAleAkavyApI eka jANavu. eTale e traNa dravya te eka kahIe, ane jIvadravya je che, te leAkApI anatA jANavA. te ekeka jIvanA asakhyAtA asakhyAtA pradeza che, te ekeka pradeze anatI karmAMnI vaNAnA cAkaDA lAgyA che, tathA jIvathI rahita ghaTa pramukha khIjA pudUgala paramANuo TA paNa anaMtA che, mATe jIvathakI pudgaladravya anaMtaguNA jANavA. ane ekekI kava NuAmAM anata pugala paramANuo rahyA che, te paramANu dravyathI sattAkAla Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 zAzvatA che, mATe ekeka paramANuomAM anaMtA utpAda vyayarUpa kAlanA samaya anAgatakAle vyatIta thaI gayA, tathA hajI paNa anaMtA samaya Avate kAle vyatIta thaze, ane paramANuo te tene te ja sadAkAla zAzvatA che, mATe pudagaladravyathakI paNa kAladravyanA samaya anaMtA jANavA, e rIte jIva, pudgala ane kAla, e traNa dravya aneka kahIe. e rIte SaDadravyanA svarUpamAM eka anekane vicAra jANa. parara ziSya-cha dravyamAM vitta kSetra keTalA ane kSetrI keTalA? gurU -cha dravyamAM eka AkAza te kSetra kahIye ane bIjA pAMca dravya kSetrI kahIe. kemake eka AkAzanA gharamAM pAMce dravya maLIne rahyA che, te AvI rIte - je AMkhanI pAMpaNane eka vAla laIne tene agrabhAga e sUma karIe ke jenA eka khaMDanA be khaMDa na thAya, evA sUkSma khaMDa pramANe AkAza kSetra lahIe. teTalAmAM AkAzarUpa kSetranA pitAnA asaMkhyAtA pradeza rahyA che, ane teTalAmAM dharmAstikAyanA asaMkhyAtA Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradeza che, tathA adharmAstikAyanA paNa asaMkhyAtA pradeza che ane nigadIyA geLA paNa asaMkhyAtA rahyA che, te paDayA mUkIne te mahele mAtra ekaja goLa lahIye. - te eka gALAmAM paNa asaMkhyAtI nigada rahI che, te asaMkhyAtI nigoda paDatI mUkIne te mAMhethI eka nigoda lahIe, te eka nigedamAM paNa anaMtA jIva rahyA che, te jIvanI gaNatrI kahe che - eka atItakAla ketAM AgaLa je cheDA rahita anaMte kAla ga tathA anAgatakAla te paNa cheDA rahita che, te sarvenA jeTalA samaya thAya, tenI sAthe trIje vartamAnakAlane eka samaya paNa le, eTale atItAdika traNe kAlanA aMta rahita jeTalA samaya thAya, te sarvane anaMtaguNa karIe, eTalA jIva eka nigadamAM che. te sarva jIva paDayA mUkIne te mAMhethI mAtra eka jIva lahIe, te jIvanA asaMkhyAtA pradeza che, te ekekA pradeze anaMtI karmanI vargaNAo lAgI che, te sarva vaNAo paDatI mUkIne temAMthI eka vargaNa lahIe, te eka vargaNAmAM anaMtA pudgala paramANuo rahyA che, te AvI rIte - prathama paramANuonA be bheda che, eka chUTA paramANuo ane bIjA skaMdha, Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 skaMdhanA vaLI be bheda, eka jIva sahita skaMdha, te jIvane lAgelA jANavA, ane bIjA jIvarahita skaMdha, te ghaTa pramukha ajIvaskadha jANavA. tihAM prathama jIvasahita skaMdhane vicAra kahe che - be paramANuo bheLA thAya, te vAre DhayaNuka skaMdha kahevAya, traNa paramANuo bheLA thAya, te vAre ANuka skaMdha kahevAya, ema saMkhyAtA paramANuo bheLA thAya, te vAre saMkhyAtANuka kaMdha kahevAya, asaMkhyAtA paramANuo bheLA thAya, te vAre asaMkhyAtaNuka aMdha kahevAya, ane anaMtA paramANuo bheLA thAya, te vAre anaMtANuka skaMdha kahevAya, eTalA paramANuone skaMdha thAya, tihAM sudhInA kaMdha, te sarve kaMdha jIvane agrahaNa yogya che, eTalA paramANuonA sakaMdhane koI jIva grahaNa karI zake nahi, paraMtu abhavyarAzinA jIva *cumeterame bele che, te thakI anaMtaguNAdhika paramANuo je vAre bheLA thAya, te vAre eka audArika zarIrane levA gya varganuM thAya. ane te audArikanI vAthI vaLI anaMtaguNAdhika maya daLIyA bheLA thAya, te vAre eka vaikiyazarIrane levA yogya vargaNa thAya, - ane vayinI vargaNAthI anaMtaguNAdhika daLIyA bheLA thAya, te vAre eka AhAkazarIrane levA yogya vaNA thAya *Ta8 belanA apa bahuvamAMthI ume bela jANa Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 ane AhArakanI vaNathI anaMtaguNAdhika daLIyA bheLA thAya, te vAre eka tajasane levA yogya vargaNA thAya. ane tajasanI vaNathI anaMtaguNAdhika daLIyA bheLA thAya, te vAre eka bhASAne levA gya vargaNa thAya. tathA bhASAnI vargaNAthI anaMtaguNAdhikamaya daLIyA bheLA thAya, te vAre eka ucchavAsane levA egya varga thAya. te ura chavAsanI vaNathI ananaguNA adhikamaya daLIyA bheLA thAya, te vAre eka manane levA yogya vargaNA thAya. e sAtamI mane vaNA thakI vaLI AThamI karmavargaNAmAM anaMtaguNAdhika paramANuo jANavA. evI jIvane ekeka pradeze anaMtI karmanI vagaNAo rAga-dveSanI cikAze karI lAgI che, teNe karI jIvana jJAnAdika guNa dabAI gayA che, mATe jIvathakI pudgala dravya anaMtaguNA jANavA. - te pudgala rUpI che, acetana che, sakriya che, pUraNagalana che, e cAra guNa emAM svAbhAvika jANavA, e paramArtha che. have vargaNune vicAra kahe che-pUrvokta ATha vargaNa jIvane anAdikAlanI lAgI che, temAM eka dArika, bIjI vaikriya, trIjI AhAraka, ane ethI tejasa, e cAra vargaNa bAdara che, paMca varNa, be gaMdha, pAMca rasa ane ATha sparza, e vIza guNa jANavA. Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 396 ane bAkInI cAra vargaNa sUkSama che, temAM pAMca varNa, be gaMdha, pAMca rasa ane ATha sparza maLI soLa guNa che, tathA eka paramANumAM eka varNa, eka gaMdha, eka rasa, ane be sparza, maLI pAMca guNa che, te paramANuo zAzvatA che, bALyA baLe nahi, gALyA gaLe nahi, chedyA chedAya nahi, bheghA bhedAya nahi. sadAkAla zAzvatA che, teTalAne teTalA che. paNa keI kAle eka paramANu paNa vadhazeghaTaze nahi. te ekeka paramANuo AgaLa anAgatakAle anaMtI anaMtIvAra ekeka vastumAM pariNamI cUke, tihAM je vastu paNe pariNamIne pharI je vakhate te vastuthI chUTe paDe, te vakhate te vastunA paryAyane vyaya thaye, ane bIjI vastumAM jaI pariNaye tethI te vastunA paryAyane utpAda thaye, vaLI trIjI vastumAM pariName, te vAre vaLI te vastunA paryAyane utpAda thaye, ane AgalI vastunA paryAyane vyaya thaye, vaLI cothI vastumAM pariName, te vAre te vastunA paryAyane utpAda thaye, ane AgalI vastunA paryAyane vyaya thaye, tathA vaLI te AgalI vastumAM pAche pariNAme, ema ekeka paramANuomAM anatI vastu utpAda-vyayarUpa paryAyapaNe pavaTANI, temAM anaMta kAla vahI gaye, ane hajI anaMta kAla jaze, paNa paramANuo tenA teja che, e rIte ekeka pudgala paramANu ekekI vastumAM anaMtIvAra judA judA bhAve pariName che, tethI anaMtIvAra Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te te vastune paryAya thaye, te pudgala paramANuo thakI vaLI kALanA samaya anaMtaguNa jANavA, e paramArtha che. ema padravyamAM eka AkAza te kSetra ane pAMca dravya, AkAzanA gharamAM rahayA che, mATe te kSetrI jANavA. e eka vAlAjhamAtra kSetrano lezamAtra vicAra jANa. e prakAre jIva-avarUpa vaheMcaNa karatAM, aMtaramAM dhAratAM-vicAratAM-thakA jIvane samakitanI prApti thAya. pa23 ziSya -e cha dravyamAM vidyAribA=sakriya keTalAM ane akriya keTalA? gurU -nizcayana karI te chae dravyane sakriya kahIye, ane vyavahAra karI te cAra dravya akriya kahIe. tathA be dravya sakriya kahIe, te AvI rIte - nizcayana karI dharmAstikAya dravya, jIva ane pudagala e be dravyane pitAnI calana sahAyarUpa kiyA karato jAya che. - tathA nizcayana karI adharmAstikAya paNa chavapudgalane pitAnA sthira sahAyarUpa kiyA karate jAya che. tathA nizcayana karI AkAzAstikAya dravya paNa jIva pudgalane pitAnI avagAhanArUpa kriyA karato jAya che. tathA nizcayanace karI kAladravya te paNa jIva-ajIvarUpa sarva vastumAM potAnI vartanArUpa kiyA karate jAya che, Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 tathA nizcayanaye karI tA jIva dravya, paNa peAtAnA svarUpamAM ramavarUpa kriyA karatA jAya che, kemake jo nizcayanaye karI jIva zubhAzubharUpa vibhAvadazAmAM ramaNu karavArUpa kriyA karatA hAya, te kaMI kAle jIva siddhi vareja nahi, mATe nizcayanaye karI te jIva peAtAnA svarUpamAM ramavArUpaja kriyA kare che, tathA nizcayanaye karI pudgala paramANuo je che, te paNa anAdikAlanA pAtAnI malavA-vikharavArUpa kriyA karatA jAya che. e rIte chae dravya nizcayanace karI pAtapAtAnI kriyA kare che, mATe sakriya che. vyavahAranaye karI dhama, adhama, AkAza ane kAla, e cAra dravya akriya jANavA. tathA jIva ane punala e e dravya sakriya jANavA. kAraNa ke vyavahAranayane mate jIva ajJAna ane rAga-dveSanI cIkAzarUpa azuddhatAe karI samaye samaye anatA pudgala paramANuonuM grahaNa karavArUpa kriyA kare che, ane pudgala paramANuone valagavAnA svabhAva che, mATe pudgala paramANuo vaLagavArUpa kriyA kare che. e rIte vyavahAranayane mate jIva ane pudgala, e e dravya maLavA-vikharavArUpa kriyA kare che, mATe sakriya jANavA. Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 je kAraNa mATe jIva, samaye samaye anaMtA karma rUpa pudgala paramANuonuM grahaNa kare che ane AgaLa sattAe anaMtA kamarupa daLIyA bAMdhyA che, te sthiti pramANe jIvane udaya Ave che, tene bheLavIne kherave che. tathA keTalAeka paramANuo te udIrIne udaya ANa bhegavIne kherave che, tathA keTalAeka jJAnarUpa daSTie karI bALIne kherave che, ema aneka prakAre samaye samaye anaMtA karmarUpa paramANuo grahaNa kare che, ane samaye samaye anaMtA karma rUpa paramANuo kherave che, mATe anAdikALanA jIva ane pudgala, e be dravya, malavA-vikharavArupa kriyA kare che, tethI sakriya jANavA pa24-ziSya -e cha dravyamAM Tyi nitya keTalA ane anitya keTalA? gurU -nizcayanaye karI chae dravya nitya che, ane nizcayana karI chae dravya anitya che, tathA vyavahAra nace karI te cAra dravya nitya jANavA, ane be dravya anitya jANavA te AvI rIte - dharmAstikAyanA arupI, cetana, akriya ane calanasahAya e cAra guNa ane paryAyamAM dharmAstikAyane eka sakaMdha e pAMca nitya jANavA, tathA deza, pradeza ane agurulaghu, e traNa paryAya dharmAstikAyanA anitya jANavA. 6 26 Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavuM tathA adharmAstikAyanA paNu arUpI, acetana, akriya ane sthirasahAya, e cAra guNa tathA paryAyamAM adharmastikAyane eka kaMdha, e pAMca nitya jANavA. ane deza, pradeza tathA agurulaghu, e traNa paryAya adharmAstikAyanA anitya jANavA. have AkAzAstikAyanA arUpI, acetana, akriya ane avagAhaka, e cAra guNa ane paryAyamAM AkAzAstikAyane kadha, e pAMca nitya jANavA. tathA deza, pradeza ane agurulaghu, e traNa paryAya AkAzAstikAyanA anitya jANavA. have kAla dravyanA arUpI, acetana, akriya ane navA purANA vartanA lakSaNa, e cAra guNa nitya jANavA. tathA atIta, anAgata, vartamAna ane agurulaghu, e cAra paryAya kAla dravyanA anitya jANavA. have pudagala dravyanA rUpI, acetana, sakriya ane pUraNagalana, milana, vikharaNa, e cAra guNa nitya jANavA. tathA varNa, gaMdha, rasa, sparza, agurulaghu sahita e cAra puddagalAstikAyanA anitya jANavA. - have jIvadravyanA jJAna, darzana, cAritra ane vIrya, e cAra guNa ane avyAbAdha, amauttika, tathA anavagAha, e traNa paryAya jIvanA nitya jANavA. ane eka agurulaghu paryAya, jIvane anitya jANave. Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 401 e rIte nizcayanaye karI che dravya nitya paNa kahIe ane anitya paNa kahIe. have vyavahAranaye karI dharma, adharma, AkAza ane kAla, e cAra dravya nitya kahIe. tathA jIva ane puddagala, e be dravya, anitya jANavA. kAraNa ke vyavahAranayane mate jIva, cAragatirUpa saMsAramAM janma-maraNarUpa navA navA bhava kare che, mATe anitya kahIe. tathA vyavahAranaye karI pudgaladravyanA skaMdha paNa sarve anitya jANavA. kAraNake pudgalanA skaMdha bane che, te sthiti pramANe rahe che, vaLI pAchA vikhare che, mATe anitya jANavA. tathA je kAraNe vaLI dravyAstikanayane mate jIva asaMkhyAta pradeza nitya-sadAkAla zAzvata che, ane azuddha, anitya paryAye karI jIva anitya, azAzvate jANa. kemake azuddha, anitya paryAye karI jIva cAra gatirUpa saMsAramAM utpAda, vyayarUpa palaTaNa svabhAve vate che, te AvI rIte - manuSya bhavanA paryAyane vyaya thaye, ane devatAnA bhavanA paryAyane utpAda thaye, vaLI deva bhavanA paryAyane vyaya thaye, ane tiryaMca bhavanA paryAyane utpAda thaye, vaLI tiryaMca bhavanA paryAyane yaya thaye, ane manuSya bhavanA paryAyane utpAda thaye. ema azuddha, anitya Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 paryAye karI jIva, aneka prakAre utpAda-vyayarUpa palaTaNa svabhAve cAra gatirUpa saMsAramAM sadAkAla varte che, ane jIva ene e dhruvapaNe zAzvata che, tathA janma-maraNa, thAya che, te sarva paryAyane utpAda vyaya thAya che, mATe dravyAstikana karI jIvane nitya kahIe, ane paryAyAstikane karI jIvane anitya kahIe, e paramArtha che. tathA pudgala paramANuo paNa dravyathakI nitya zAzvatA che, ane paryAyathakI ghaNuM paramANuo maLI kaMdha bane che, te sthiti pramANe rahe che, vaLI pAchA vikhare che, te skaMdhane anitya paNa kahIe. e rIte badravyamAM nizcaya-vyavahAra karI nitya-anityanuM svarUpa jANavuM. para5 ziSyaH--e cha dravyamAM kAraNakAraNa keTalA ane akAraNa keTalA? gurU-cha dravyamAM pAMca dravyane eka jIva dravya te akAraNa che, ane jIva dravyane pAMce dravya kAraNarUpa jANavA. jemake jIva kartA, ane tene dharmAstikAya kAraNa maLyuM, te vAre jIvane cAlavA-hAlavArUpa kArya thayuM, temaja jIva kartA, tene adharmAstikAya kAraNa maLyuM, te vAre jIvane sthira rahevArUpa kArya nipajyuM, temaja jIva kartA, ane tene AkAzAstikAya kAraNa maLyuM, te vAre jIvane avagAhanArUpa kArya nipajyuM, Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 403 temaja jIva kartA, tene pudgalAstikAya kAraNu maLyuM, te vAre jIvane samaye samaye anatA karUpa paramANue levA, ane samaye samaye anaMtA karmarUpa paramANuo kheravavArUpa kArya nipanyu, temaja jIva kartA, ane tene kAladravya kAraNa maLyuM, te vAre jIvane navA-purANA vanArUpa kArya nipajyuM, e rIte SadravyamAM jIvane pAMce dravya, kAraNarUpe jANavA. ane jIva pAte akAraNa che. pa26 ziSya :--e cha dravyamAM kattA=kartA keTalA ane akarto keTalA ? gurU :-nizcayanaye karI chae dravya pAte peAtAnA svarUpanA kanheM che, ane vyavahAranaye karI aneka nayanI apekSAe jotAM te eka jIvadravya kartA ane pAMca dravya akarto jANava, te AvI rIte H-- je vyavahAranayanA cha bheda che, tihAM prathama zuddha vyavahAranaye karI jIva zuddha, nila, kama thakI rahita evuM peAtAnuM svarUpa nipajAvavuM tenA kartA jANavA, eTale je je AgalA guNuThANAnuM che|DavuM ane uparanA guNuThANAnuM levu tene zuddha vyavahAranaye ko~ kahIe. eTale pahele guThANe ana MtAnubaMdhInI cokaDI hatI, te khapAvI ane cothe guNuThANuM AvyA, te vAre jIvane eka samakita guNu nirAvaraNa thayA ane apratyAkhyAnInI cokaDI khapAvI, te vAre pAMcame guNuThANuM dezivarita guju Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 pAme, tathA pratyAkhyAnanI cokaDI khapAvI, te vAre chaThuM-sAtame guNaThANe sarvavirati guNa pAme, tathA sarva kaSAya kSaya thayA, te vAre agIyArame, bArame guNaThANe pahoMcI rAga-dveSarUpa mehanIya karma khapAvI, bArame guNaThANe ghAtakarmane kSaya karI terame guNaThANe kevalajJAna pAme, e rIte jema jema pUrvanA guNaThANAnuM cheDavuM ane uparanA guNaThANAnuM levuM, tene zukravyavahAranaya kahIe. eTale jIva jema jema karmarUpa azuddhatAne TALe, ane guNarUpa zuddhatAne nipajAve, te zuddha vyavahAranaya jANu. - have bIjA azuddhavyavahAranaye karI jIvamAM ajJAna, rAga, dveSa, anAdikALanA zatru thaI lAgyA che, teNe karI jIvamAM azuddhapaNuM jANavuM, e azuddhatAnI cIkAze karI. jIvane samaye samaye anaMtA karmarUpa daLIyA sattAe lAge che, e azuddhatA anAdinI jANavI. e azuddha vyavahAranaye jIva kartA, tenuM svarUpa kahayuM. have trIjA zubha vyavahAra karI jIva, dAna, zIla, tapa, bhAvanA, pUjA, prabhAvanA, sevA, bhakti, svAmI vAtsalya, vinaya, vaiyAvacca, upakAra, karUNA, dayA, jayaNA, mIThuM mane hara vacana belavuM, sarva jIvanuM rUDuM ciMtavavuM, e Adi aneka prakAranI jIvane zubha karaNa jANavI. e zubha vyavahAranaye jIva kartA kahIe. Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have cothA azubhavyavahAra karI jIva krodha, mAna, mAyA, lebha, viSaya, kaSAya, nidrA, vikathA, hAsya, vida, niMdA, IrSA, cADI, mUcha, mamatA, hiMsA, mRSA, adatta, maithuna, parigraha, e Adi aneka prakAranI jIvane azubhakaraNI kahIe. e azubha vyavahAranaye jIva kartA jANa. have pAMcamA upacarita vyavahAranaye karI jIva dhana-kuTuMba-parivAra, hATa-ghara-vakhAra, gAma-garAsa-deza, cAkara-dAsa-dAsI, vAtara, rAjA, Rddhi, kSetra-khaLA, vADI-vana-ArAma, kUvA-vAva-sarovara-navANa, e Adi aneka prakAranI vastu te pitAthakI pratyakSapaNe judI che, tene jIva ajJAnapaNe pitAnI karI jANe che, tene mAruM mAruM karate phare che, eTale tenA pApane adhikArI thAya che, e rIte upacarita vyavahAranaye jIvane kartA jANa. have chaThuM anupacarita vyavahAra karI jIva, zarIrAdika paravaratu je pitAnA svarUpathakI pratyakSapaNe judI che, paNa pariNAmika bhAve lelIbhUtapaNe ekaThI maLI rahI che, tene jIva pitAnI karI jANe che, paNa evA zarIra te anaMtIvAra karyA, ane anaMtIvAra mUkyA, tathApi ajJAnapaNe tene pitAnI karI jANe che, tene vAste aneka prakAre hiMsAdi pApa karI puSTa kare che, e rIte anupacarita vyavahAranaye karI jIva kartA jANu. - e cha prakAre vyavahAranayane mate jIvanuM kartApaNuM dekhADayuM. Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 ema cha dravyamAM karno-akA~paNAnuM svarUpa jANavuM. 527 ziSya :--e cha dravyamAM savagaya-Iyara= sarvagata eTale sarvavyApI dravya keTalA ane te thakI Itara eTale deza vyApI dravya keTalA ? gurU --cha dravyamAM eka AkAzadravya sava leAkAleAkavyApI che, ane pAMca dravya, dezavyApI jANavA. kAraNake dharmAstikAya asa MkhyAta pradezI leAka vyApI jANavuM, tathA kAladravya gaNitakAla te aDhIdvIpa vyApI jANavuM. tathA jIvadravya paNa leAkavyApI jANavu, eTale jeTalA leAkAkAzanA pradeza che, teTalA nigeAdanA geALA che, ane ekeka geALAmAM asaMkhyAtI nigeAda rahI che, te ekekI nigeAdamAM ana`tA jIva rahayA che, mATe jIva dravya leAkavyApI jANavuM. tathA pudgala dravya pazu ekeka jIvane sattAe anatA karmarUpa pudgala paramANue lAgyA che, tathA te thakI bIjA chUTA leAkavyApI paramANuo paNa anaMtA che, te salAka vyApI che, e rIte e pAMca dravya dezavyApI jANavA, ane eka AkAzAstikAya dravya lAkAlAka vyApI ana'tapradezI te sarva vyApI jANavuM. e cha dravyamAM sava vyApI tathA deza vyApInu' svarUpa karyuM. 528 ziSyaH--e cha dravya apavesA-apravezI eTale eka kSetre cha dravya bheLA maLI rahayA che, paNa Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 407 koI eka khIjAmAM praveza karI bhaLI jatA nathI ane eka khIjAnu kAI kAInuM kAma paNa karatA nathI, tenA zyA paramAtha gurU :--jema koI eka dukAnamAM pAMca vAgheAtara rahetA haiAya, te sarve pAtapeAtAnA havAlA pramANe kAma karatA jAya, ane sahuM sahunI maryAdAmAM cAle, tema IhAM ekakSetre cha dravya bheLA rahayA che, paNa sahu pAtapeAtAnu kAma kare che, ane pAtapeAtAnI maryAdAmAM varte che, paNu nizcayanace karI kAI eka khIjAmAM mAMAmAMhe bhaLatA nathI, mATe apravezI jANavA. e paramAtha che. e rIte SadravyanuM svarUpa bAra bhAMge karI sAmAnya prakAre bhavyajIvane jANavu. para9 ziSyaH--AgaLa pannavAsUtranA pAThamadhye tame kahyuM je chatra- ajIvarUpa SadravyanuM svarUpa syAdvAdAdi AThe pakSe karI jAvuM, mATe te ATha pakSa kayA ? tenA nAma kahA ? gurU--ATha pakSa te A pramANe eka-aneka, nityaanitya, sat-asat, vaktavya-avaktavya. e pratyeka dravyanA ATha AThe pakSa karatAM cha dravyanA aDatAlIza pakSa thayA. 130 ziSyaH--cha dravyamAM eka aneka pakSa kema jANIe ? gurU:--e SadraSyane eka paNa kahIe ane aneka paNa kahIe. Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kemake dharma, adhama, e be dravya sakaMdharUpa kAkAza pramANa eka che ane enA guNa, paryAya, pradeza aneka che, eTale guNa anaMtA, paryAya anaMtA ane pradeza asaMkhyAtA jANavA. - have AkAzAstikAya dravya paNa kaMdharUpa kAka pramANa eka che, ane guNa, paryAya, pradeza aneka che, eTale guNa anaMtA, paryAya anaMtAM ane pradeza paNa anaMtA jANavA. e rIte traNe dravyamAM eka-aneka pakSa kahyo, have zeSa gaNu dravyamAM eka-aneka paNuM dekhADe che - tihAM prathama kAladravyane vartamAnarUpa guNa eka jANo ane guNa-paryAya tathA samaya aneka che, eTale guNa anaMtA che, paryAya anaMtA che, ane samaya paNa anaMtA jANavA. kemake atItakAle anaMtA samaya vahI gayA ane anAgata kAle anaMtA samaya AgaLa Avaze, tathA vartana mAnakAla eka samaya mAtra jANe. - have pudagalAstikAya dravyamAM eka-aneka pakSa kahe che , pudgala dravyanA paramANuo anaMtA che, te ekeka paramANumAM anaMtA guNa paryAya rahyA che, e rIte aneka che, paNa sarva paramANumAM pudgalapaNuM eka sarakhuM che, tethI eka che. Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yoe have jIvadravyamAM eka-aneka paNuM kahe che - lokamAM jIva anaMtA che, ekeka jIvanA asaMkhyAtA asaMkhyAtA pradeza che, ane eka pradeze anaMtA guNa rahyA che, tathA ekeka guNamAM anaMtA anaMtA paryAya che, ane paryAya-paryAyamAM dhama anaMte che, e sarva bela aneka pakSanA darzAvanArA che, ane saMgrahana karI jIvapaNuM sarvamAM eka sarakhuM che, mATe eka pakSa che. IhAM ziSya pUche che ke je ema sarva jIva eka sarakhA che, te eka jIva siddhasvarupI paramAnaMda sukhamaya dekhAya che, ane bIjA saMsArIjIva karmavaze paDayA thakA duHkhI dekhAya che, teNe karI sarvajIva, judA judA lAge che, tene ye paramArtha ? tevAre guru kahe che, ke nizcayanace karI sarve jIva sattAe siddha samAna che, tethI ja sarvajIva karma khapAvI siddhi vare che, teNe karI sarva jIvanI sattA eka sarakhI jANavI, mATe te sarakhA che. 531 ziSya-sarve jIva siddhasamAna kahe che tevAre abhavya jIva paNa siddhasamAna thayA, te abhavya jIva kema mekSe jatA nathI? gurU -abhavyane svabhAva e ja che, je saMsAramAM pharatAM kadAcita kAraNa sAmagrI maLe, te paNa abhavyane parAvartana dharma nathI, teNe karI siddha thatA nathI, paNa bhavya jIvane parAvartana dharma che, mATe tene kAraNe sAmagrI Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410 maLavAthI pUrvabhAvane palaTAvI guNae caDhI sarva karmane cUrNa karI siddhipada vare che, ane sarva jIvanA ATha rucaka pradeza mukhya che, te nizcayana karI bhavya-abhavya behanA siddhasamAna che, teNe karI sarva jIvanI sattA eka sarakhI che, kemake e ATha Tucaka pradezane karma lAgatA nathI, tenI AcArAMgasUtranI TIkAmAM sAkha che. e rIte pakavyamAM eka-aneka pakSanuM svarUpa pa3ra ziSya-padravyamAM nitya-anitya pakSa kema jANIe? gurU -cha dravya nitya--paNa kahevAya ane anitya paNa kahevAya, te AvI rIte - - dharmAstikAyanA arUpI, acetana, akiya ane calanasahAya, e cAra guNa tathA paryAyamAM dhamastikAyane skaMdha, e pAMca nitya jANavA, ane deza, pradeza tathA agurulaghu, e traNa paryAya dharmAstikAyanA anitya jANavA. tathA adharmAstikAyanA arupI, acetana, akriya ane sthira sahAya, e cAra guNa tathA paryAyamAM adharmA stikAyane kaMdha, e pAMca nitya jANavA, ane deza, pradeza tathA agurulaghu, e traNa paryAya anitya jANavA. tathA AkAzAstikAyanA arupI, acetana, akiya ane avagAhaka, e cAra guNa tathA paryAyamAM AkAzArita kAyane kaMdha, e pAMca nitya jANavA. ane deza, pradeza - tathA agurulaghu, e traNa paryAya anitya jANavA. Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 411 temaja kAladravyanA marupI, acetana, akriya, ane navA purANA vartanA lakSaNa e cAra guNa nitya jANavA tathA atIta, anAgata, vartamAna ane agurulaghu, e cAra paryAya anitya jANavA. tathA pudgaladravyanA rupI, cetana, sakriya ane galana, pUraNa, milana, vikharaNu, e cAra guNu nitya jANavA. tathA vaNu, ga Mdha, rasa, sparza, agurulaghu sahita e cAra paryAya pudgaladravthanA anitya jANavA. tathA jIvadravyanA jJAna, darzana, cAritra ane vI e cAra guru ane avyAbAdha, amUrtika, tathA anavagAha, e traNa paryAya nitya jAvA. tathA eka agurulaghu paryAya javane anitya jANavA. e rIte SadbhavyamAM nitya-anitya pakSanu svarUpe kahyuM. 533 ziSyaH--SaDUdravyamAM sat-asat pakSanuM svarupa kema jANIe ? gurU --cha e dravya, svadravya, rUkSetra, svakAla ane svabhAva paNe sat chatA che, ane paradravya, parakSetra, parakAla tathA parabhAvapaNe asat=matA che, have e cha dravyamAM svadravyAdika cAra dekhADe Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAra prathama dharmAstikAyanuM svadravya te calanasahAyaguNa tathA adharmAstikAyanuM svadravya te sthirasahAyaguNa, tathA AkAzAstikAyanuM svadravya te avagAhaka guNa, tathA kAlanuM svadravya te navA-purANuM vartanAlakSaNa guNa, tathA pudagalAstikAyanuM svadravya te pUraNagalana guNa, ane jIvanuM svadravya te jJAnAdi cetanA lakSaNa guNa. e cha dravyamAM svadravyapaNuM kahyuM. have svakSetrapaNuM dekhADe che eTale sAkSetre pradeza ghaNA che, mATe chae dravyamAM svakSetrapaNuM kahe che. tihAM prathama dharma ne adharma, e be dravyanA svakSetre asaMkhyAtA pradeza jANavA. tathA AkAzadravyanA svakSetre anaMtA pradeza jANavA. tathA kAladravyane svakSetre eka samaya jANa. tathA pudagala dravyane svakSetre eka paramANu, evA anaMtA paramANuo jANavA. tathA chavadravyanA svakSetre eka jIvanA asaMkhyAtA pradeza jANavA. e rIte cha dravyamAM svakSetrapaNane vicAra jANu. have cha dravyamAM svakAlapaNuM dekhADe che. chae dravyamAM pitApitAne svIkAla te agurulaghu paryAyane ja vase che, have e dravyamAM svabhAvapaNuM dekhADe che. svabhAva guNa paryAya, te chae dravyamAM potapotAne svabhAve guNa paryAya rahyA che, te svabhAvapaNuM jANavuM. Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ema dharmAstikAya dravyamAM pitAnuM svadravya, svakSetra, svakAla ane svabhAvapaNAno saMbaMdha che, paNa bIjA pAMca dravyanA svadravyAdika cArane temAM saMbaMdha nathI. temaja adhamastikAyadravyamAM potAno svadravya, svakSetra, svakAla, ane svabhAvapaNAne saMbaMdha che, paNa bIjA pAMca dravyanA svadravyAdika cArane saMbaMdha temAM nathI. temaja AkAzAstikAyamAM kAlamAM, pudgalamAM ane jIvamAM e sarvamAM pitApitAnuM svadravya, svakSetra, svakAla ane svabhAvapaNano saMbaMdha che, paNa bIjA pAMca dravyamAM svadravyAdika cArane temAM saMbaMdha nathI. - ema cha dravya svaguNe karI sat che, ane paraguNe karI asat jANavA. je dravya te guNa paryAyavaMta haya, eTale aneka paryAya te dravya kahIe, ane svadravyanuM Avarta paNuM te kSetra kahIe. tathA utpAda vyayanI vatanA te kAla kahIe, tathA vizeSa guNa pariNati te svabhAva pariNati jANavI. eTale paryAya pramukha te svabhAva kahIe. e rIte chae drathanA svarUpamAM sa-asatapaNAne vicAra jANa. - 534 ziSya - dravyamAM vaktavya-avaktavyapaNAnuM svarUpa kema jANae? gurU-cha drazyamAM vakatavya vacanathI kahevAya evA pratyeka dravyamAM anaMtA guNa-paryAya vaktavya che, ane e Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 dravyamAM avaktavya vacanathI kahyA na jAya evA anaMtA guNa paryAya Avakatavya che, tenuM svarUpa kahe cheH-- zrItIthakara bhagavAne sabhAva pratyakSapaNe dIThA, tene ana tame bhAge vakatavyA eTale prarUpyA ane je zrItItha kara bhagavAne prarUpyA tenA anaMtameA bhAga zrIgaNa dharadeve jhIlyA, sUtramAM gUMthyA che, ane sUtramAM gUthya, tene asakhyAtame bhAge hamaNAM Agama varte che, e chae dravyamAM vakatavya avakatavya pakSanuM svarUpa jANavuM. e rIte chae dravyanuM svarUpa AThe pakSe gurUgamathI ceAgya rIte jANe, tene samakitI kahIe. - atra sUtrapATha :-- // gAthA | nIvArttaLa, samaruM, annAhimmata nALa | tattheya sayA ramaNa, caraNa eseA hu mukkhapaho || 1 || aH--jIvAdika chae dravya je jehavA che, te tevA guNuparyAya sahita jANe, ane nitya-anityapaNe samaye samaye palaTAya che, te sahe, tene samakitI jANavA. e rIte chae dravyanuM svarUpa jANI temAMthI pAMca ajIvadravyane chAMDI ne ekaja jIvanA svaguNumAM sthira thai ramaNu karavuM, tene cAritra kahIe. have prathama samakita zuddha karavu joie, mATe samakitanuM svarUpa dekhADe cheH-- Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nava tattvamAM mokSane kartA jIvatatva che, ane saMvara tathA nirjarA e be guNa che, te mekSanA upAdAna kAraNa che, tathA deva ane gurU e be upakArI che, te mokSanA nimitta kAraNa jANavA. e rIte jIva, saMvara, nirjarA ane mekSa, e cAra upAdeya che, eTale AdaravA yogya che, ane zeSa pAMca tava heya che, eTale chAMDavA yogya che, evA je visuddhanaya ' sApekSa pariNAma te samakita sahita jJAna kahIe, evA samakita jJAne karI bhaluM thAya, zrI anugadvArasUtramAM kahyuM che. || gAthA In NAyammi gihiyabve, agiNhiyatve ya ittha athammi / gAyava Aya che, to kaavo nA nAma / 1 / artha-jJAna te zuM? je cha dravyanuM svarUpa nityAnityAdi ATha pakSe karI jevuM che, tevuM jANune temAM je levA gya heya, te lIe, ane chAMDavA gya hoya, te chaMDe, e je upadeza, te naya upadeza kahIe. vaLI zrI uttarAdhyayanasUtramAM samatinI daza rUci kahI che, tenA nAma kahe che. eka nisargarUca, bIjI upadezaruci, trIjI AjJArUci, cethI sUvarUci, pAMcamI zraddhArUci, chaThThI saMkSeparUci, sAtamI abhigamarUci, AThamI vistAra rUci, navamI kriyArUci ane dazamI dharmarUci. . 27 Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e daza rUcinuM je jIvane jJAna thayuM hoya, tene nirmaLa samakitI jANa. mATe have e daza rUcinuM svarUpa ziSyane jANavA sArU saMkSepathI kahe che. pa3pa-ziSya -prathama nirsagarUci, te je nizcaya -vyavahAranaye karI, nAmAdi cAra nikSepa karI, jIva-ajIvarUpa navatatvane SaDudravyanuM svarUpa gItArthagurUnI nizrAe jANI AzravarUpa pAMca tattva te upara tyAgabuddhi tathA saMvara -nirja rArUpa zuddhaguNa tenuM AdaravuM kare, tathA zrI vItarAgabhASita je navatatva padravyarUpa tenuM svarUpa, dravya, kSetra, kAla ane bhAvathI gurUgamathI jANe, tathA nAmAdi cAra nikSepe karI sarva vastune nayasApekSa rIte pramANa kare, te nisargarUci kahIe. pa36-bIjI upadezaruci, te ehIja navatatva SaDradravyane gurUnA upadezathI jANune sadahe, pratIti kare, tenuM svarUpa jANavAne ghaNuM rUci rAkhe, te upadezarUca. pa37-trIjI AjJArUci, te jenA rAga, dveSa ane meha kSaya thaI gayA che, ane jenuM ajJAna maTI gayuM che, evA zrI arihaMtadeva temaNe je AjJA karI, te pramANe karavAnI tatparatA dAkhave, temAM kAMI paNa zaMkA-saMdeha na ANe, te AjJArUci jANavI. Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 417 pa38-cethI sUtrarUci, te AgamasUtra, niryukti, bhASya, cUrNi ane TIkA, e paMcAMgInA vacana mAne, AgamasUtra bhaNavAnI cAhanA rAkhe, te sUtrarUci jANavI. pa39-pAMcamI zraddhArUci, te bhagavatI tathA naMdIsUtramAM A pramANe gAthA che. suttatthA khalu paDhamA, bIo Nijjutti-missao bhnnio| taio a Niravaseso, esa viddI hoi aNuoge // 1 // tathA anugadvArasUtramAM niryukti anugama kahe che, tathA samavAyAMgamAM "niSkutti" ItyAdika ghaNuM sAkhe che, te mATe je purUSa paMcAMgI mAne te ArAdhaka che, tethI paMcAMgInI zraddhA rAkhavI te zraddhArUci jANavI. - 540-chaThThI abhigamarUci, te sUtra, siddhAMta artha sahita jANe, tathA artha vicAra suNavAnI, bhaNavAnI jene ghaNuM cAhanA hoya, tene abhigamarUci jANavI. 541-sAtamI vistArarUci, te cha dravyane jANe, cha dravyanA pradeza jANe, guNa jANe, paryAya jANe, nAma-kSetra, kAla-bhAva, dravya-guNa-paryAya, utpAda -vyaya-dhruva, sAta naya, cAranikSepA, cha kAraka, pramANa, pAMca samavAya, dravyAstika daza naya, paryAyAstika cha naya, Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kartA-kAraNa-kArya, nizcaya-vyavahAra, utsarga-apavAda, heya-ya-upAdeya, caubhaMgI, tribhaMgI, saptabhaMgI, anekabhaMgI, e rIte nava-pramANa sahita navatattva tathA cha dravyane gurUmukhe sahe, te vistArarUci jANavI. 54ra-AThamI kyiArUci kahe che -ratnatrayI je jJAna, darzana ane cAritrarUpa AtmasattA che, te nirAvaraNa karavA sArU tapa-japa, vinaya-vaiyAvacca-bhakti, vrata-pacca khANa, samiti-guptirUpa caraNasittarI-karaNasittarIne guNe karI sahita che gAthA che vA-sabaLAmaNa-ttama, revAvAM ja thaMmagurto bALArUti tava- hR--LAkAhArU cAkhe che ? artha -pAMca mahAvrata tathA daza prakAre zramaNadharma pAle, sattarabhede saMyama ArAdhe, daza prakAranuM vaiyAvacce kare, nava vADe brahmacarya pAle, traNa guptine Adare, ratnatrayIne ArAdhe, bAra prakAranA tapane Adare, krodhAdika cAra kaSAyane nigraha kare, e caraNasittarInA sIttera bheda jANavA. have karaNasittarI kahe che - A gAthA . piMDavisohI samiI, bhAvaNA paDimA ya iNdiynniraaho| paDilehaNa-guttIo, abhiggahA ceva karaNa tu // 1 // Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha -cAra prakArane piMDa sUjhate le, Isamiti pramukha pAMca samiti pAle, anityAdi bAra bhAvanA bhAve, sAdhunI bAra pratimA vahe, pAMca indriyane nirodha kare, pacIza paDilehaNA upaga sahita kare, traNa gupti pAle, tathA dravya, kSetra, kAla, ane bhAva, e cAra prakAre abhigraha kare, nizcayathakI e karaNasittarInA sittara bola pAle, e rIte caraNasittarI ane karaNasittarInA guNe karI je sahita heya, ane AtmadharmanI rUci ghaNI hoya, te jIva kriyArUcivaMta jANa. 543-navamI saMkSeparUci te, arthamAM tathA jJAnamAM DuM kahayAthI paNa ghaNuM jANe. kumatimAM na paDe, jainamatamAM aMtaraMga pratIti mAne, tene saMkSeparUci heya. 544-dazamI dharma rUci, te paMcAstikAyanuM svarUpa jANa karI zratajJAnane sadbhAve aMtaraMga nizcayanayane sattAe sahe, eTale vastugate anaMta dhama rahe che, tene nirAvaraNa pragaTa karavAnI rUci jene hoya, tene dharmarUci jIva kahIe. e rIte dazarucinuM svarupa jANe, tene nirmaLa samakitI kahIe. have valI cha dravyanuM svarupa jANuvAne arthe ekeka drivyamAM cha-cha sAmAnya guNa che. tenA nAma kahe che - Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - eka, astitva, te astipaNuM, bIjI vastutva, te vastupaNuM, trIju dravyatva, te dravyapaNuM, cothuM prameyatva, te prameyapaNuM, pAMcamuM satta, te savapaNuM, chaThTha agurulaghutva, te agurulaghupaNuM. e cha guNa jANavA. 545-tihAM prathama astipaNuM kahe che - e cha dravya pitAnA guNa. paryAya ane pradeze karIne asti che. temAM pAMca dravya astikAya jANavA, ane eka kAla dravyamAM astikAyApaNuM nathI. je kAraNe dharma, adharma, AkAza ane jIva, e cAra dravyanA asaMkhyAtA pradeza maLI skaMdha thAya che. ane pudgalamAM paNa sakaMdha thavAnI zakti che, tethI pAMce dravya astikAya jANavA. ane kAlane samaya je che, te keI bIjA samayathI maLatuM nathI, eTale eka samaye viNase che. ane te pachI bIje samaya Ave che. teNe karI kAladravya astikAya na kahevAya, ane pAMca dravya astikAya kahevAya. 546-have cha dravyamAM vastupaNuM dekhADe che - vastutva e chae dravya ekaThA eka kSetramAM bheLA rahyA che, je kAraNe AkAzarUpa kSetranA eka pradezamAM dharmAstikAyane eka pradeza rahyuM che, tathA adharmAstikAyane eka pradeza rahyo che, ane jIva anaMtAnA anaMtA Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 421 pradeza rahyA che. tathA pudgala paramANuo paNa temaja anaMtA rahyA che, ema eka AkAza pradezamAM pAMca dravya rahyA che, te save dravya pita-pitAnI sattA lIdhA rahyA che, paNa keI dravya keI dravyamAM nathI, e dravyane viSe vastu paNuM jANavuM. 547-have e cha dravyamAM dravyapaNuM dekhADe che - chae dravya tipitAnI kriyA kare che, eTale dharmAstikAyamAM pitAne calana sahAyaguNa che, te dharmAstikAyanA sarva pradezamAM jANa. te sadAkAla jIva-pudgalane cAlavArUpa kriyA kare che. Ihi ziSya AzaMkA kare che ke-lekane aMte siddha kSetramAM dharmAstikAya che, te siddhanA jIvane calanarUpa kiyA kema karatuM nathI ? tene uttara gurU kahe che - siddhanA jIva akriya che, tethI ja te cAlatA nathI, paNa tehIja kSetramAM sUkSmanigadIA jIva tathA pudgala paramANuo anaMtA rahyA che, tene cAlavArUpa kriyAmAM sahAya kare che, tathA adharmAstikAya dravya jIva-pudgalane sthira rAkhavArUpa kriyA kare che, tathA AkAzAstikAya dravya sarva dravyane avagAhakarUpa kriyA kare che. ahiM ziSya AzaMkA kare che, ke, alakamAM paNa AkAzadravyane avagAhazakti tevI ja che, paNa tihAM Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 avagAhanA kema karatA nathI ? tenA uttara gurU kahe cheHalAkamAM avagAhaka keAI dravya nathI eTale keAne avagAha kriyA kare ? tathA puddagala dravya malavA--vikharavArUpa peAtAnI kriyA kare che, tathA kAla dravya paNa pAtAnI vanArUpa kriyA kare che, tathA jIva dravya paNa jJAnalakSaNu upayAgarUpa kriyA kare che, e rIte chae dravya pAtAne pAriNAmikapaNe peAtapAtAnI sattAnI kriyA kare che, te dravyatva jANavuM. have e cha dravyamAM prameyapaNu' kahe cheH-- je vastunuM pramANa karavuM tene prameyatva kahIe. eTale kevalI bhagavAn peAtAnA jJAnathI jANe che, je cha dravya maLyA che, te cha dravyamAM prameyapaNuM che, te cha dravyanuM pramANapaNuM dekhADe che H-- dharmAstikAya dravya eka, adharmAstikAya dravya eka, mAkAzAstikAya dravya eka, ane jIvadravya ana'tA che, tenI gaNatrI kahe che H-~~ temAM sajJI manuSya sakhyAtA che, asaMsI manuSya asaMkhyAtA che, Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 nArakI asaMkhyAtA che, devatA asaMkhyAtA che, tiryaMca paceMdriya asaMkhyAtA, beidriya asaMkhyAtA, teidriya asaMkhyAtA, caurikriya asaMkhyAtA. pRthvIkAya asaMkhyAtA, apakAya asaMkhyAtA, teukAya, asaMkhyAtA, vAukAya asaMkhyAtA, pratyeka vanaspati jIva asaMkhyAtA, e sarva tera belanA jIva bheLA karIe, te thakI siddhanA jIva anaMtA che, ane siddhanA jIva karatAM bAdara nigedanA jIva anatA jANavA. bAdara nigoda te mULA, Adu, lIlI haLadara, ratALu, piMDALuM, sakarakaMda, gAjara, lasaNa, sUraNa, garamara pramukha kaMdamUla che, te samayanA agrabhAga jeTaluM kaMdamULa hoya, temAM paNa sarva siddhanA jIva karatAM anaMtaguNa jIva rahyA che, e rIte bAdara nigadane vicAra jANa. ane sUphamanigodamAM te vaLI e sarvathI anaMta guNa jIva jANavA. tene vicAra kahe che - jeTalA kAkAzanA pradeza che, teTalA nigadIA geLA che, e rIte devacaMdrajIta AgamasArane mate jANavuM. Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 ane khIjA AcAya vaLI ema kahe che ke, jeTalA leAkAkAzanA pradeza che, tene asa MkhyAtame bhAge nigodIyA geALA che. e vAtane! nayanI apekSAe jotAM paNa koI nikAla sUjhatA nathI, mATe e vicAra bahuzrutagamya che. have te leAkAkAzanA pradezanuM mAna kahe che. eka aMzula pramANa kSetramAMthI samaye samaye eka eka AkAza pradeza kADhatAM asa MkhyAtI avasarpiNI ane utsarpiNI kAla vahI jAya, evA cauda rAjalekamAM AkAza pradeza bharyo che teTalA nigeAdIyA geALA leAkamAM jANavA. ane ekeka geALAmAM asaMkhyAtI nigeAda jANavI. te ekeka nigeAdamAM vaLI ana tA jIva rahyA che. tenu mAna kahe cheH-- atItakAla, anatA cheDA rahita gayA, tenA samaya tathA anAgatakAla AgaLa anA Avaze, tenA samaya ate vata mAnakAlanA eka samaya, e rIte traNe kAlanA samaya laI bheLA karIe, tene ana'taguNA karIe, teTalA jIva eka nigeAdamAM che. eka gALAmAM AvI asakhyAtI nigeAda rahI che, e rIte jIvanI sUkSmatA jANuvI. have te ekeka jIvanA asaMkhyAtA asaMkhyAtA pradeza che, ane ekeka pradeze ana`tI kama'nI vaNAe lAgI che, Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 425 te ekeka vargaNAmAM anaMtA pudgala paramANuo rahyA che, ema anaMtA paramANu e jIvane lAgyA che, ane jIvathakI rahita bIjA chUTA paramANuo te vaLI jIne lAgelA paramANuothI paNa anaMtaguNa che, ane ekekA paramANamAM anaMte utpAda-vyayarUpa kAla vahI gayo ane paramANuo tenA tehIja che, e cha dravyanuM mAna sAmAnyapaNe kahyuM, te paMDita jIvane zraddhAmAM lAvavuM. e nimedanuM svarUpa zraddhAmAM Ave, te vAre samakitanI prApti thAya. evI rIte cha dravyanuM je pramANa karavuM tene prameyatva kahIe. je pramANa karavA yogya hoya, tene prameya kahIe, te prameya cha dravya che, tenuM je pramANa karavuM tene prameyatva kahIe. vaLI nigedanuM svarUpa vizeSa rIte sUtrapAThe karI dekhADe che. | gAthA ! golA ya asaMkhijA, asaMkhaNigoao havai golo| I vikasmi Nigopa, aNata jIvA muNeyavvA // 1 // Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha -lekamAM asaMkhyAtA goLA che. ekeka geLAmAM asaMkhyAtI nigeda che, ekeka nigadamAM anaMtA. jIva che. sattarasa samahiyA kira, igANupANa'bhi hu ti khuddddbhvaa| sagatIsasayatihUttara, pANA puNa iga muhurtami // 2 // artha-nigadIyA jIva saMpacedriya manuSyanA eka zvAsocchavAsamAM sattara bhava jhAjherA kare che. tevA ucchavAsa eka muhUrtamAM 3773 thAya che. - gAthA che paNasaTi sahassa paNasaya, chattIsA igamuhUtta khuddddbhvaa| AvaliyANa deAsaya, chappaNNA ega khuDDabhavo // 3 // artha -nigodIyA jIva ekeka muhUrtamAM 65536 bhava kare che, te nimedane eka bhava 256 AvalikAne che. e bhulakabhavanuM pramANa che. - gAthA che atthi aNatA jIvA, jehiM ga patto tsaaiiprinnaam|| upavajaMti cayati ya, puNovi tattheva tattheva // 4 / / artha-nigodamAM anaMtA jIva evA che ke, je jIva trayapaNe kevAre paNa pAmyA nathI, ane te kAla pUrve vahI gayo che, vaLI ane te kAla AgaLa jaze, te paNa te jIva vAraMvAra tihAMja upaje che ane tihAMja yuve che, te ekekI nigedamAM anaMtA jIva che. Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 427 have te nigodanA be bheda che. eka vyavahArarAzi nigAda ane bIjA avyavahArarAzi nigoda, tihAM je jIva, Adara ekeMdriyapaNuM athavA trapaNuM pAmIne pAchA nigedamAM jaI paDe che, te nigadIyA jIva vyavahArarAziyA kahIe. tathA je jIva, kaI kAle paNa nigodathI nIkaLIne bAdara ekedriyadipaNuM pAmyA nathI te jIva avyavahArarAziyA kahIe. e avyavahArarAzi nigodamAM bhavya ane abhivya, evA be jAtinA jIva che, e svarUpa sarva zrIbhuvanabhAnu kevalinA caritranI sAkhe lakhyuM che. tathA IhAM manuSyapaNAmAMthI jeTalA jIva karma khapAvI eka samayamAM mokSe jAya che, teTalA jIva te samayamAM avyavahArarAzi sUkSmanigadamAMthI nIkaLIne uMcA Ave che. eTale je daza jIva mekSe jAya, te daza jIva avyavahArarAzimAMthI nikaLe, tihAM ke samaye te jIvamAM bhavyajIva ochA nIkaLe te eka, be abhavyajIva nIkaLe, paNa vyavahArarAzi jIvamAM vadhaghaTa thAya nahi, teTalAnA teTalAja rahe, evA e nigadanA geLA lekamAM asaMkhyAtA che, te cha dizAnA AvyA pudgala AhAradipaNe le che. e je cha dizino AhAra le che, te sakala geLA - kahevAya che, ane je lekanA aMtapradeze nigadIyA geLA rahyA, Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 che, te traNadizine AhAra parzanAe le che, te vikalageLA kahevAya che. e sUphamanigodamAM eka sAdhAraNa vanaspatinA sthAvarasUma jIva che, ane pRthivyAdika cAra pramukhanA sUphamajIva je lekavyApI che, te sarva pratyeka che, paraMtu sAdhAraNapaNuM eka vanaspatikAyamAM ja che, pRthivyAdika cAra thAvaramAM nathI, e sUphamanigedamAM anaMtuM duHkha che, te daSTAMte karI dekhADe che - sAtamI narakamAM utkRSTAyu tetrIza sAgaropamanuM che, te tetrIza sAgarogAmanA jeTalA samaya thAya, teTalI vAra koI jIva sAtamI narakamAM pUrNa tetrIza tetrIza sAgaropamane AMukhe upaje, te vAre tene asaMkhyAtA bhava nArakanA thAya, te asaMkhyAtA bhavamAM sAtamI nArakane viSe te jIvane jeTaluM chedana, bhedananuM duHkha thAya, te sarve duHkha ekaThuM karIe, tethI paNa anaMtaguNa dukha nigadIyA jIva eka samayamAM bhegave che. vaLI bIjuM daSTAMta kahe che - manuSyanI sADA traNa koDI romarAjI che, tene koI devatA sADA traNa kroDa lokhaMDanI seya agnimAM tapAvIne samakAle rame rAme cAMpe, te vAre te jIvane je vedanA thAya, tethI paNa anaMtaguNa vedanA nigadamAM che, mATe he bhavya ! e nirgAdapaNuM pAmavAnuM kAraNa ajJAna che. Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 429 || gAthA che Navita karei agaNI, Navi ya visaMgavi ya kinnhsppaai| ja kuNai mahAdAsa, tivva jIvassa micchattaM // 1 // artha -eTale avaguNa agni na kare, jeTalo avaguNa viSa na kare, eTale avaguNa kALe sarpa na kare, teTalo avaguNa mahAdeSarUpa ajJAna je che, te kare che, mATe ajJAnarUpa tiraM=Akare deSa, te mithyAtva jANavuM. | gAthA che. kaDha karesi apadaM, mesI atthaM cayasi dhammattha // ikkaNa cayasi micchatta, visalava jeNa vuDhihisi // 2 // artha -kaI jIva aneka prakAre kaSTa kriyA kare, tathA paMcAgni sAdhanA-tapazcaryAdika kare, pAMce Idriyone vaza karavA sArU AtmAne dame, dharmane arthe dhana pramukhane tyAga kare, eTalA sarva kArya kare, paraMtu je eka mithyAtvane nathI cheDate, te tenI kriyA sarve viSanA olavA sarakhI azakaya kadAgraha haTharUpa jANavI. te jIva saMsAra samudramAM bUDe, kAraNake eka mithyAtva chatAM save kriyA saMsArahetu jANavI. mATe uttama prANue mithyAtvane tyAga karave, e rIte nigodane vicAra jANavo. - 549-ziSya -e cha dravyamAM satva ane savapaNuM te zuM kahIe? Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 yurUla chekaca che ti accarala gurUchae dravya eka samaye upaje che, viNase che, ane sthira che. e utpAda, vyaya ane dhruvapaNuM tehIja satvapaNuM jANavuM. eTale e dravya utpAda, vyaya, ane dhruve karI yukta che, te sattvapaNuM che. e tatvArtha grathanuM vacana che. enuM vistArathI svarUpa dekhADe che - dharmAstikAya dravyanA asaMkhyAtA pradeza che, tihAM eka pradezamAM anaMta agurulaghu che, ane bIjA pradezamAM asaMkhyAto agurulaghu che, ema trIjA pradezamAM saMkhyA agurulaghu che, e rIte asaMkhyAtA pradezamAM agurulaghu paryAya ghaTate vadhato rahe che, e agurulaghu paryAya samaye samaye cale che, tethI je pradezamAM asaMkhyA che, te pradezamAM anaMte thAya che ane je pradezamAM anaMta che, te pradezamAM asaMkhyAta thAya che, ema caudAja lekamAM dharmAstikAyanA asaMkhyAtA pradeza che, temAM sarakhe samakAle agurulaghu paryAya phare che. eTale je pradezamAM asaMkhyAte che, te sthAnake asaMkhyAta phITIne anate thAya che, te va re pradezamAM asaMkhyAtApaNane vinAza thAya che, ane anaMtapaNane utpAda thAya che, e rIte agurulaghune utpAda-vyaya che, e dharmAstikAyamAM bIjA je guNa che, te dhruvapaNe che athavA agurulaghu pite paNa agurulaghu paNe dhruva che mATe upajavuM, viNasavuM ane dhruvapaNuM e traNe bhAva Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 431 dharmAstikAyanA asakhyAtA pradezamAM sadAkrATa samaye samaye thaI rahayA che, temaja e traNe bhAva adharmAstikAyanA asaMkhyAtA pradezamAM tathA AkAzAstikAyanA paNa anaMtA pradezamAM sadAkAla samaye samaye thaI rahayA che. tathA eka jIvanA pradeza asaMkhyAtA che, temAM paNu upajavu, viSNusavuM ane dhruvapaNu aNulaghu paryAyanI apekSAe samaye samaye thayA kare che, ema sarva jIvane viSe jANavA. temaja puTTugala paramANu e mAMhe paNa upajavu, viSNusavuM ane dhruvapaNu' samaye samaye thai rahayuM che, tathA kAla dravyanA vartamAna atIta thAya che, eTale te samaye va che ane atItapaNAnu upajavu che, dhruva che, samaya paNa phITIne . mAnapaNAnA vinAza paNa kAlapaNu te ema e cha dravyamAM sthUapaNe utpAda-vyayanuM svarUpa jAvuM. have siddha bhagavAna paNa cha dravyamAMDelA jIva dravya che, tene paNa samaye samaye utpAdanyaya ane dhruvapazuM thAya che, te dekhADe cheH-- 28 Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 432 tihAM vastugate mUlapaNe je zeyane palaTAve, te jJAnapaNuM eTale te bhAsapaNe pariNamavuM thAya, tevAre pUrva paryAyanA bhAsane vyaya thaye, ane abhinava paryAyanA bhAsanuM utpAda paNuM thayuM, ane jJAnapaNuM te dhruva jANavuM. ne e rIte save siddha paramAtmAne sarvaguNanI pravRttirUpa paryAyane utpAda-vyaya samaye samaye thaI rahaye che, ane te te guNa te dhruvapaNe jANavA. emaja dharmAstikAyanA pradezamAM te kSetramAM rahelA pudgala ane jIvane prathama samaye asaMkhyAtA calana sahAyIpaNe pariNamatuM hatuM, te bIje samaye anaMta paramANu tathA anaMta jIva pradezane calanasahAyI thaye, te vAre asaMkhyAta calana sahAyIne vyaya thayo, ane anaMtA calanasahAyIne utpAda thaye, tathA calanasahAyI guNa paNuM te dhruva jANavuM. A rIte dharmAstikAya dravyamAM utpAda-vyaya thaI rahe che, temaja adharmAstikAyAdika dravyane viSe paNa bhAva. - tathA vaLI kArya-kAraNa paNe te utpAda-vyaya jANavo. te agurulaghunA calanane utpAda-vyaya kahevo. e rIte paMcAstikAyane viSe jANo. ane kAla dravya te upacAre che, mATe tenuM svarUpa paNa sarve upacAre jANavuM. Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 ema sarve dravyamAM sattvapaNuM che, jo agurUlaghune bheda na thatA hAya, teA pachI pradeze pradeze mAMDAmAMDe bhedanuM kahevApaNu' thAya, tethI anurUlaghunA bheda saCmAM che, ane jeTalu utpAda-vyayanuM sattvapaNuM eka te eka dravyapaNa jANavu ane jenuM utpAda-vyayanuM sattvapaNuM judu te dravyapaNu paNa juduM jANavu. e rIte sattvapaNu karyuM. 550-ziSyaH--e SadravyamAM anurUlaghupaNuM te zu kahIe ? gurU H--je dravyamAM agurulaghu paryAya che, te dravyamAM anurUlaghu hAni-vRddhi kare che, eTale cha prakAranI vRddhi ane cha prakAranI hAni kare che. temAM prathama cha prakAranI vRddhi kahe che H-- eka ana'tabhAgavRddhi, trIjI asa`khyAtabhAgavRddhi, trIjI saMkhyAtabhAgavRddhi, cAthI saMkhyAtaguNavRddhi, pAMcamI asaMkhyAtaguNavRddhi, chaThThI anataguNavRddhi. cha - have cha prakAranI hAni kahe che --eka anaMta bhAgahAni, bIjI asaMkhyAtabhAgahAni, trIjI sakhyAtabhAgahAni, ceAthI saMkhyAta gugnu hAni, pAMcamI asaMkhyAta guNu hAni, chaThThI ana'ta guNAni. e rIte e cha prakAranI vRddhi ane cha prakAranI hAni, sa` drazyamAM sa samaye thaI sadAkAla rahI che, * Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434 temAM vRddhi te upajavAne kahIe ane hAni te viSNusavAne kahIe. e anurUlaghupaNuM jANavu'. eTale nahi guru ane nahi laghu tene tene anurUlaghu svabhAva kahIe, te sarva dravyamAM che, ' ukta ca bhagavatIsUtre savvadavvA savvaguNA savvaparasA savvapajjavA savvaddhA agurulahuAe ,, e anurUlaghu svabhAvane AvaraNa nathI ane je AtmadravyamAM anurUlaghu guNa che, te jevA2e AtmAnA sava pradeze kSAyikabhAva thAya, te vAre sarvAM guNamAM samAnapaNe pariName, paNa adhikA-Ache. pariName nahi, te anurUlaghuguNanuM pravarttana jANavuM. e rIte e anurUlaghu svabhAva te sadravyamAM che. have guNano bhAvanA kahe che H--tihAM jeTalA chae dravyamAM sarakhA guNa che, tene sAmAnyaguNu kahIe. tathA je guNu eka dravyamAM che, ana bIjA dravyamAM nathI, tene vizeSaguNa kahIe. je guNa keAI drazyamAM che, ane kAI dravyamAM nathI, te sAdhAraNa guNu kahIe. chae dravyamAM anaMta guNu, anaMtA paryAya, ane anaMtA svabhAva te sadA zAzvatA che, zrI kevalI bhagavAne prarUpyA te save jema che, tema sadguNApUva ka yathA upayAga sahita zrutajJAnAdika guNathI yathA'paNe gurUgamathI nayalApekSa jANavA, e nizcayajJAna che, te meAkSanu kAraNa che, je jIva Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUma jJAna pAme, te jIva virati kare che, tene cAritra kahIe, eTale zratajJAnanuM phaLa te virati che, ane virati je che, te mekSanuM tatkAla kAraNa che. e rIte cha dravyanuM svarUpa sAmAnya prakAre karI bAlakabuddhi jIvane arthe prakAzya, tenuM nayasApekSa jANapaNuM gurUnizrAe karatAM thakAM samakitarUpa ratnanI prApti thAya. 551 ziSya--have je jIva samakitarUpa ratna pAmyo, te jIvane svarUpanuM dhyAna karavArUpa vicAra lakhIye chIe - 1 huM eka chuM, mahAre koI nathI. 2 mahAro AtmA zAzvata che. 3 huM jJAna, darzana karI sahita chuM. 4 dhana-kuTuMbAdika mahAra svarUpathakI bAhya vastu alagI vastu che, te sarva, saMyege maLI che, ane viyege jaze temAM mAre zuM bagADa thavAno che? - 5 tana, dhana, kuTuMbAdikane saMga eTale meLApa tene viSe jIva muMjhAye thake duHkhanI paraMparAne pAme che. 6 e zarIrAdi putra, kalatra, parivAra pramukha te saMgI vastu mahArA svarUpathakI jUdI che. 7 te sarvene huM mana, vacana, kAyAe karI sirAvuM chuM. Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 " 8 huM cetana chuM, ane e pudgalane savabhAva te acetana che. - 9 huM arUpI chuM, e pudgala rUpI che, mahAre jJAnAdi cetanAlakSaNa svabhAva che, e pudgalane jaDa svabhAva che. 10 huM amUrta chuM, A pudgala mUrta che. 11 huM svAbhAvika chuM, A pudgala vibhAvika che. 12 huM zuci pavitra chuM. e pudgala apavitra che. 13 mahAro zAzvata svabhAva che, ane A pagalika vastu je mane maLI che, te sarva azAzvatI che. 14 mahArUM jJAnAdirUpa che, A pudgalanuM pUraNagalanarUpa che, 15 mahArUM kevAre varU thakI na calavuM e acalita svabhAva che, ane pudgalane calita svabhAva che. 16 mahArUM jJAna, darzana, cAritramaya svarUpa che, ane pudgala varNa gaMdhArirUpa che, huM varNagaMdhAdikathI rahita chuM. - 17 huM zuddha-nirmaLa chuM. 18 huM buddha chuM, huM jJAnAnaMdI chuM. 19 huM nirvikalpa eTale sarva vikalpathI rahita chuM, mahArUM svarUpa pudgalathI nyAruM che. Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 - 20 huM dehAtIta eTale A deharUpa je zarIra te thakI rahita chuM. 21 ajJAna, rAga, dveSarUpa je Azrava, te mahArUM svAbhAvika svarUpa nathI, huM e thakI nizcayanayathI nyAre chuM. 22 anaMtajJAnamaya, anaMtadarzanamaya, anaMtakAritramaya, anaMtavIryamaya, evuM mahArUM svarupa che. 23 huM zuddha chuM, karmamalathI rahita chuM. 24 huM buddha eTale jJAnasvarupI chuM. 25 huM avinAzI chuM, eTale mahAre kaI kAle nAza nathI. 26 huM jarA thakI rahita-ajara chuM. 27 huM anAdi eTale mahArI Adi nathI. 28 huM anaMta eTale mahAro aMta-cheDe kaMI kAle nathI. 29 huM akSaya chuM, eTale mahAre kaI kAle kSaya nathI. 30 huM kaI kAle kharuM nahi e akSara chuM. 31 huM koI kAle svarupathI caluM nahi eve acala chuM.. 32 mahAruM svarupa keIthI karyuM jAya nahiM mATe akala chuM. Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 huM kamarUpa malathI rahita-amala chuM, kamalathI tyAre chuM. - 34 mahArI koIne gama nathI, mATe agamya chuM. 35 huM nAma rahita anAmI chuM. 36 huM vibhAva dazAnA rupathI rahita svabhAvI chuM. 37 huM karmarupa upAdhithI rahita akarmA chuM. 38 huM karma baMdhanathakI rahita abaMdhaka chuM. mahAre khela tyAre che. 39 huM paramArthabhAve udayabhAvathI rahita anudaya chuM. 40 huM mana, vacana, kAyAnA vegathI rahita agI chuM. 41 huM zubhAzubha vibhAvadazAnA bhegathI rahita abhegI chuM. 42 huM kamarupa regathI rahita agI chuM. 43 huM koIne bhedya bhedAu nahi, abhedI chuM. 44 huM puruSa, strI, napuMsaka lakSaNa traNa vedathI rahita avedI chuM. - 45 huM keIne chello chedAu nahi, mATe adI chuM. 46 huM Atmasvarupa ramaNamAM kheda pAmu nahi, mATe avedI chuM. 47 mahAro kaI sakhAIbhUta nathI, mATe asakhAI chuM. Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 48 he mahAre pitAne parAkrame karI sahita chuM, paNa mahArA viparIta pariNamana thakI baMdhANe che, te jevAre savale pariNamIza, te vAre chUTIza, paraMtu mane bIje kaI bAMdhavA-cheDavA samartha nathI. 49 huM cha lezyAthI rahita alezI chuM, vezyAthI nyAre chuM, lesyAnuM svarupa te pudgala che, mahAruM rupa te jJAnAnaMda che. 50 huM azarIrIka zarIrarupa jaDathI rahita zuddha cidAnaMda pUrNa brahma chuM. 51 huM bhASApa pudgalathI rahita abhASI pUrNarUpa chuM, ane e bhASArUpa te pudgala che. - 52 huM cAra AhArarupa pugalanA bhegathI rahita aNuhArI pitAnA paryAyarupa bhegane vilAsI chuM. 53 huM bAdhA-pIDArupa duHkhathI rahita anaMta avyAbAdha sukhane vilAsI chuM. 54 mahAruM svarUpa keI dravya avagAhI zake nahi, mATe anavagAhI mahArUM svarUpa che. - 55 huM agurulaghu eTale mahaTe nahi, ane nAne paNa nahi, vaLI bhAre nahi, ane haLave paNa nahi, e chuM. Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 849 A pada huM manarUpa pariNAmathI rahita nyAro apariNamI chuM. pa7 huM idriyarUpa vikArathI rahita nyAre IcchAgI anikriya chuM. 58 huM daza prANarUpa pudagalathI rahita, mahAro khela nyA che, tethI aprANuM chuM. 59 huM eni=cerAzIlAkha chavAyonirUpa pari.bramaNapaNAthI rahita nizcayadeva chuM. 60 huM asaMsArI eTale cAra gatirUpa saMsArathI rahita pUrNa AtmArAma chuM. 61 huM janma-jarA-maraNarUpa duHkhathI rahita amara chuM. 62 apara = sarva paraMparAthI rahita nyArA khelavALuM chuM. 63 avyApI = huM vibhAvarUpa jaDapaNathI rahita mahAsvarUpamAM sadAkAla vyApI rahyo chuM. 64 huM anAsti eTale mahArUM kaI kAle nAsti paNuM nathI, huM mArA svadravyAdike karIne sadAkAla asti. paNe vahu chuM. 65 huM akaMpa eTale keIne kaMpA kaMpe nahi, e anaMtavIryarupa zaktine dhaNuM chuM. Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kajI - a 66 huM avidha eTale karmarUpa zatrune rUM rUMdhAuM nahi, sadAkAla nirlepa karmarUpa malathI rahita nyAre thake mahArA pAriNAmika bhAve rahyo vatuM chuM. 67 huM anAzrava eTale zubhAzubha vibhAvadazArUpe AzravathI rahita sadAkAla nyAro vaDuM chuM, jema DaMkane saMge sphaTikane kalaMka lAge paNa mUla svabhAve jotAM te saphaTika zuddha-nirmala che, tema huM paNa mahAre svabhAve nirlepa rahyo vartu . 68 mahArUM svarUpa chadmasthanA lakhyAmAM na Ave mATe alakha chuM. 69 huM azaka eTale janma, jarA, maraNa ane bhayarUpa zoka-saMtApathI rahita sadAkAla nirAgI amararUpa - 70 huM alaukika eTale laukika mArgathI rahita mahAro khela cAra vate che. - 71 huM jJAna karI lokAlekanuM svarUpa eka samayamAM jANavAnuM sAmarthyavAna chuM, mATe lokAleka jJAyaka chuM. 72 zuddha eTale nirmala karmarUpa malathI rahita chuM. 73 huM ci=jJAna ane AnaMda cAritra teNe karI sahita cidAnaMda chuM. Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " ANuM mahAkuM svarUpa sadAkAla zAzvatuM vate che. have e cha dravyamAM agIyAra sAmAnya svabhAva che, te oLakhAve che - 1 ati svabhAva, 2 nAsti svabhAva, 3 nityasvabhAva, 4 anitya svabhAva. 5 ekasvabhAva, 6 aneka svabhAva, 7 bhedasvabhAva, 8 abhedasvabhAva, 9 bhavyasvabhAva 10 abhayasvabhAva, 11 paramasvabhAva, e agIyAra svabhAvanA nAma kahyA. papara--tihAM prathama astisvabhAva te pitAnI apekSAe chatApaNe e dravya pitAnA pariNAmika bhAve karI pariName che, te astisvabhAva jANa. papa3-bIje nAstisvabhAva te paranI apekSAe pite mUlasvabhAve sarve dravya paramAM pariNamatA nathI, eTale paramAM pitAnA pArimikapaNAnuM nAstipaNuM che. 554-trI nityasvabhAva te sarve dravya pitapotAnA aneka prakAranA paryAyane viSe rUdravyapaNe sadAkAla zAzvatA varte che, mATe svadravyapaNe karI sarvadravyane nityasvabhAva jANa. 555-Athe anityasvabhAva te sarvadravyamAM anaMtA paryAya samaye samaye palaTAya che. e sarva dravyamAM anityasvabhAva jANa.. Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 443 556- pAMcame eka svabhAva te sarvadravya pita pitAnA svadravyapaNe karI eka che, - jema dharmAstikAyane svadravya calanasahAyarUpa guNa teNe karI eka che, ane adharmAstikAyane sthira sahAyarUpa guNa teNe karI eka che, tathA AkAzAstikAyane avagAhanArUpa guNa teNe karI eka che, - pudgaladravyane milana-vikharaNarUpa guNa teNe karI eka che, kAla dravyane navA-purANa vartanArUpa guNa teNe karI eka che, tathA javadravya pitAnA jJAnAdika guNa, teNe karI eka che, e rIte sarvadravya, pitapatAnA svadravyapaNe karI eTale jJAnAdi ane calana sahAyAdi guNa teNe karI eka che, mATe e sarva dravyamAM eka svabhAva jANu. 557-chaThTho anekasvabhAva, te aneka prakAre dravyatApaNe karIne judA judA bheda che, eTale dravyathI guNa anaMtA ane guNathI paryAya anaMtA ema kalapanAe karI alagA karavA. Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 444 eTale jema jIvamAM jJAnaguNa, darzanaguNa, cAritra guNa, ane vIryaguNa e Adi anaMtA guNa che, tema bIjA sarva dravyamAM paNa aneka guNa che, mATe e dravyamAM aneka svabhAva jANavo. 558-sAtame bheda svabhAva, te jIvamAM saMsArI jIva AzrayI jANa. tiha sakalakarma kSaya karI je mokSe pahAtA che, te siddhanA jIva ane bIjA saMsArI jIva, te saMsArInA be bheda, eka agI, bIjA sagI. sogInA be bheda, eka kevalI, bIjA chadmastha. ' chadmasthanA be bheda, eka kSINamehI, bIjA upazAMta. mehI, ItyAdika pUrve kahyA che, te pramANe jIvamAM aneka prakAre bheda svabhAva jANo. ane ajIvamAM te dharmAstikAyamAM calanasahAyapaNuM, adharmAstikAyamAM sthira sahAyapaNuM, AkAzAstikAyamAM avagAhanApaNuM, kAlamAM navA-purANA vartamAnapaNuM, pudgalamAM pUraNagalanapaNuM, ema aneka prakAre jIva ajavarUpa cha dravya jude jude bhede pariName che, te sarva bheda svabhAva jANu. - tathA vaLI dharmAstikAya-adharmAstikAyAdikamAM bheda svabhAva te jema besatAne beThA paNe sahAya kare, uThatAne Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 445 uThatApaNe sahAya kare, sUtelAne sUtApaNe sahAya kare, cAlatAne cAlavA paNe sahAya kare, hAlatAne hAlavApaNe sahAya kare, ema eka dravya aneka prakAre jude jude bhede pari. Name, mATe te bhedabhAva kahIe. tathA AThamo abhedasvabhAva, te chavadravyanA je dravyaguNa paryAya-te jIvanI sAthe ekarUpa abhedapaNe che, te dharmANitakAya-adharmAstikAyAdikane paNa jANapaNu mATe tene abhedasvabhAva kahIe. jema zarIramAM bhedasvabhAva jotAM te hAthane bhAva jU, pagane bhAva jUde, nAkano bhAva jude, AMkhane bhAva jude, e rIte sarva jude jude bhede pariNAme che, te bheda svabhAva jANe. ane abhedasvabhAva jotAM te e hAtha pagAdika sarve kAyAmAM abhedarUpa eka paNe varte che te abheda svabhAva jANa. 560-have navamo bhavya svabhAva ane dazama abhavya svabhAva, e be sAthe kahe che. - tihAM je jIvamAM palaTaNa paNuM che, te jIvane kaI divase kAraNe sAmagrI maLavAthI palaTAI zreNibhAve caDhI siddhirUpa kAryane nipajAvaze, te bhavya svabhAva jANa. vRthA aneka prakAre kAraNarUpa sAmagrI maLaze, paNa manaH pariNAma Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E palaTAvI pratimASa nahi pAme, te asabhya strabhAva jANavA. 561-vaLI bhavyajIvamAM nizcaya-vyavahAranaye karI bhavya-abhavya svabhAva ALakhAve che: tihAM vyavahAranaye karI jIva, cAra gatimAM navA navA bhava karI cavavuM-upajavuM kare che, te vyavahAranaye karI jIvamAM bhavyasvabhAva jANavA, ane nizcayanaye karI jIva pAriNAmikabhAve sattAkAla zAzvate varte che, kaI nA chedyo chedAya nahi, bhedyo bhedAya nahi, e rIte nizcaya naye karI jIva akhaMDa rUpa che, te jIvamAM nizcayanaye karI abhavyasvabhAva jANuve. 562-naLI nizcaya-vyavahAranaye karI jIvamAM bhavya asabhya svabhAva eLakhAve che.-- tihAM sakala kama kSaya karI leAkane aMte virAjamAna evA siddhaparamAtmAne jJAnAdi anaMta catuSTayarUpa chatA paryAya pragaTayA che, te paryAya keI kAle palaTaze nahi, mATe e nizcayanace karI siddhane abhavya svabhAva jANavA, tathA je zrIsiddhaparamAtmAne sAmarthya paryAMya pravatanA rUpa samaye samaye anatA utpAdaSaya thaI rahyo che, te vyavahAranaye palaTaNa svabhAve karI zrI siddha paramAtmAmAM bhavyasvabhAva jANavA. Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have pugala dravyamAM bhavya-abhavya svabhAva oLakhAve che - - tihAM pudgala dravyanA anaMtA paramANuo che, te nizcayanayane mate nitya sadAkAla zAzvatA vate che, eTale e mUla svabhAve karI keI kAle palaTaze nahi, te abhavya svabhAva jANu, tathA vyavahAranayane mate karI pudgalanA sakaMdha bane che, te sthiti pramANe rahe che, vaLI pAchA vikhare che, te sarve bhavya svabhAva jANavA. have dharmAstikAya, adharmAstikAyAdika dravyamAM bhavya -abhavya svabhAva oLakhAve che - tihAM para dravya AzrayI SaDUbhAga hAni-vRddhirUpa samaye samaye je palaTaNapaNuM thAya che, te bhavyasvabhAva jANave ane mUlasvabhAve jotAM sarvadravya pariNAmikabhAve karI pitapatAne svabhAve rahyA varte che, temAM palaTaNapaNuM nathI, svabhAva palaTatA nathI mATe te abhavyasvabhAva jANa. pa65-agIyAramo paramasvabhAva kahe che - je utkRSTa svabhAva tene paramasvabhAva kahIe. tihAM jIvadravyamAM jJAna-darzanarUpa paramasvabhAva jANa. eTale jJAne karI anaMtAguNa vizeSapaNe pariName che, 29 Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane darzana karI anaMtAguNuM sAmAnyapaNe pariName che, mATe e paramasvabhAva jANu. tathA pudgalamAM paramasvabhAva te je cetanA rahita avarUpa jaDasvabhAva, je sukha ane duHkhane nathI jANa e pudgalamAM pitAne paramasvabhAva jANavo. tathA dharmAstikAya dravya samaye samaye anaMtA jIva-yugalane calanasahAyIpaNe pariName che. tathA adhamastikAya sthirasahAyIpaNe pariName che. tathA AkAzAstikAya avagAhanApaNe pariName che. tathA kAladravya navA-purANapaNe pariName che, e sarva dravyamAM pitapotAne utkRSTa svabhAva jANavo. e rIte cha dravyamAM agIAra sAmAnya svabhAvane vicAra kahyo. pa66-have cha dravyamAM daza vizeSa svabhAva che, te oLakhAve che - 1 cetanasvabhAva, 2 acetana phlAva, 3 mUrta svabhAva, 4 amUrta svabhAva, 5 ekapradezasvabhAva, 6 anekapradeza svabhAva, 7 zuddhasvabhAva, 8 azuddhasvabhAva, 9 vibhAvasvabhAva, 10 upacarita svabhAva, - e daza vizeSasvabhAvanA nAma jANavA Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 449 57 tihAM prathama cetanasvabhAva, te eka jIvadravyamAM ja che, kemake sarvajIva sattAe zuddhajJAnAdi cetanArUpa guNe karI sahita nizcayanaye tiH svarUpI ekasarakhA sAmAnyapaNe karI jANavA. ane vyavahAranaye karI saMsArIjIva, cAra gatirUpa saMsAramAM zarIrAdi kamane yoge karI varte che, paNa nizcayana karI sattAe siddhasamAna che, te jIvamAM cetanasvabhAva jANu. pa68-bIje acetanasvabhAva, te eka chavadravya vinA zeSa pAMca dravyamAM cetanA rahita achavarUpa jaDa svabhAva che, te acetana svabhAva jANa. - pa69-trIje mUrta svabhAva, te eka pudgaladravyamAM che, ane vyavahAranaye karI te saMsArIjIva cAra gatirUpa saMsAramAM varte che, temAM paNa mUrtasvabhAva jANa. pa70-ceAthe amUrta svabhAva, te eka pudgaladravyavarjita zeSa cAra dravyamAM che, ane nizcayana karI pAMcamA jIvadravyamAM paNa amUrtasvabhAva jANu. 571-pAMcame ekapradezasvabhAva, te jIvadravya AzrayI te jIva, laghuzarIramAM upanyo hoya, te vAre laghu thaI saMkecAya, eTale jema eka pradeze saMkeca svabhAva che, tema asaMkhyAte pradeze paNa saMkeca svabhAva jANu. ane pudgaladravyamAM jema bazera pANInI leTImAM bazera khAMDa paDe, te sarva pANImAM samAI jAya, paNa pANI Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 450 bahAra nIkaLe nahi, tema pudagaladravyane sakeca svabhAva pAre, hiMga, lIMbu pramukha vastune saMge bane, te eka pradeza svabhAva jANu. pa72-cho aneka pradeza svabhAva kahe che - jema jIva meTA zarIramAM upaje te mATe thAya, eTale kAkAzanA jeTalA pradeza che, teTalA eka jIvanA pradeza che, paNa AvaraNane abhAve zaktine prakAza pragaTe, te jIvamAM aneka pradeza svabhAva jANave. tathA pudgalamAM aneka pradeza svabhAva te pudgalanA je arkatulya pramukha picA skaMdha thAya, te aneka pradeza svabhAva jANa. pa73-sAtamo vibhAva svabhAva kahe che -jIva pitAne mUla svabhAva tyAgIne parasvabhAve pariNa, jema pitAne paramazAMtarasamaya svabhAva tyAgIne krodhAdika cAra kaSAyane viSe pariName, e chavadravyane vibhAva svabhAva jANo. tathA pudgaladravyamAM chUTe paramANu pitAne mUla svabhAva tyAgIne skaMdhamAMhe bha, tene jIve grahaNa karyo, te vibhAva svabhAve pariNamya kahevAya. 574-AThame zuddha svabhAva, te sakala karmane kSaye jIvane siddhirUpa kArya nipaje ane kevalajJAnAdika lakSmI pragaTe, te jIvanamAM zuddha svabhAva jANu, Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSA tathA pudgala dravyamAM skaMdhathakI rahita chUTe paramANu rahe te zuddha svabhAve jANa. - 575-navo azuddha svabhAva, te jIvane matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAnarUpa je kSaye pazama bhAve iMdriyane anuyAyIrUpI jIvane guNa pariName, te jIvane azuddha svabhAva jANu. ane pudagala dravyamAM je paramANuo mAMhomAMhe maLI sakaMdhabhAva pAme, te azuddha svabhAva jaDapariNatirUpa jANavo. 576-dazame upacarita svabhAva, te je pitAnA svabhAvathakI bhina pudgalane saMge thAya, te parasvabhAva che, tene upacAra karI bolAvIe, jema jIvamAM rUpIpaNuM ane jaDapaNuM sthApIe, jema zarIra rUpI che, te jaDarUpa che, tene saMsarga jIvane lAge che, te jIvane upacarita svabhAva jANu. ane pugalane cetanapaNuM kahIe, te pudgalamAM upacarita svabhAva jANavo, eTale pudgala cetanane lAge, ane rUpI che, paNa atisUkSma che, mATe carmacakSue na dekhAya, te amUrta svabhAva che, tene sthApIe, te upacaritasvabhAva pudagalamAM jANavo. e rIte jIva AjIvarUpa padravyamAM e daza vizeSasvabhAva jANavA. Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSara paha7-have jIva-ajIvanI oLakhANa karavA vAste dravya tathA bhAvanuM jANapaNuM karavA sArU nava tatva, padravyanuM svarUpa aneka nayanI apekSAe dravya-bhAvanI bhaMgIe karI dekhADe che - tihAM prathama chavadravyathI mAMDIne ziSya-gurUnA praznotararUpe navatatva, SaDradravyanuM svarUpa aneka nayanI apekSAe 578 ziSya -azuddhaprakAre chavadravyanuM svarUpa dravyathakI ne bhAvathakI, bhAvathakI ne dravyathakI? tathA dravyathakI ne bhAvathakI kema jANIe? gurUH azuddhavyavahAranayane mate jANavuM. kemake zubhAzubharUpa pariNAma te karyA thAya che, paNa ajJAnarUpa rAga-dveSanI cIkAza tene azuddhatA kahIe, te azuddhatA te jIvane anAdikAlanI che, mATe nigadIyA chava, rAga-dveSa ane ajJAnanI cIkAzarUpa azuddhatAe karI anaMtA janma-maraNa kare che, e azuddha prakAre jIvanuM svarUpa temAM dravyathakI te jIva dravya asaMkhyAta pradezI jANa ane bhAvathakI ajJAnarUpa rAga-dveSanI cIkAza jANavI. te bhAvathakI ajJAnarUpa rAga-dveSanI cIkAza teNe karI anaMtA dravyarUpa karmanA daLIyA jIvane lAge, te anaMtA Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 453 dravyarUpa karmanA daLIyA jIvane lAgyA, tene bhAvapaNe duHkharUpa vipAke jIva bhagave. e rIte azuddha prakAre bhaMgIe karI jIvanuM svarUpa jANavuM. pa79 ziSya -azubhaprakAre jIvanuM svarUpa dravyathakI ne bhAvathakI, bhAvathakI ne dravyathakI, dravyathakI ne bhAvathakI kema jANIe ? gurU -e azubha vyavahAranayane mate jANavuM je kAraNe azubha prakAre jIvanuM svarUpa dravyathakI te chavadravya asaMkhyAta pradezI jANa ane bhAvathakI krodha, mAna, mAyA, lebha, viSaya, kaSAya, nidrA, vikathA, hAsya, vida, e Adi azubha bhAvanA aneka prakAra jANavA. ane e azubha bhAvanI cIkAze karI anaMtA dravyarUpa karmanA daLIyA jIvane lAge. te anaMtA azubha karmarUpa daLIyA jIvane lAgyA, tene bhAvapaNe jIva naraka, tiryaMcanI gati pAmIne bhegave. e azubha prakAre bhaMgIe karI jIvanuM svarUpa jANavuM. 580-ziSya -zubha prakAre jIvanuM svarUpa dravyathakIne bhAvathakI bhAvathakI ne dravyathakI, dravyathakI ne bhAvathakI kema jANIe ? gurU -e azubhavyavahAranayane mate jANavuM. Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454 je kAraNe zubha prakAre jIvanuM svarUpa dravyathakI tA jIvadravya asakhyAta pradezI jANavA, ane zubhabhAva te dAna, zIyala, tapa, bhAva, upakAra, karUNA, dayA, yatanA, Adi zubhabhAvanA aneka prakAra jANavA ane e saghaLA kAryuM AjJA-vidhi sApekSa na karavAthI zubhabhAvanI cIkAze karI anaMtA jIbha kamarUpa dravyanA daLIyA jIvane lAge, te anaMtA zubhakamarUpa dravyanA daLIyA jIvane lAgyA tene bhAvapaNe jIva-manuSya-devatAnA bhava pAmIne bhAgave. e zubha prakAre jIvanuM svarUpa cAla'gIe karI jANavuM. 581-ziSya :--zuddhaprakAre jIvanuM svarUpa dravyathakI ne bhAvathakI, bhAvathakI ne dravyathakI kema jANIe ? gurU:--e zuddha vyavahAranayane mate jANavA. tihAM ceAthA guDANAthI mAMDIne yAvat teramA--caudamA guNuThANA lage zuddha bhAva jANavA. te zuddha prakAre jIvanu svarUpa dravyathakI te jIvadravya asaMkhyAta pradezI che, ane zuddhabhAva te zubhAzubha-vikArarUpa para pudgala te thakI viraktabhAva eTale udAsI pariNAma ane jJAnInI AjJA pramANe svasvaguNanI kriyAe karavA sAthe peAtAnA svarUpamAM rahevuM, te zuddhabhAva jANavo. ane e zuddhabhAvarUpa svarUpamAM rahetA jIvane dravyarUpa kamanA daLIyA AvatA zakAya e zuddhaprakAre jIvanuM svarUpa cola'gIe karI jANavuM Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 582-ziSya -nizcaya thakI jIvanuM svarUpa dravyathakI ne bhAvathakI kema jANIe? gurU -nizcayanaye jIvanuM svarUpa dravyathakI to chavadravya asaMkhyAta pradeza che, ane bhAvathakI te sakala kamathakI rahita, zuddha, nirmala, cidAnaMda, paramati , sahajAnaMdI, pUrNAnaMdI, ajara, amara, akhaMDa, alipta, siddhirUpa kArya niSpanna, anaMta sukhagI, vibhAva sukhatyAgI, Apa svarUpamAM ramatA evA anaMtA siddha paramAtmA sAdi anaMtame bhAge vate che, e bhAvathakI svarUpa jANavuM e nizcayanaye jIvanuM svarUpa, bebhaMgIe karI kahyuM. e rIte jIvanuM svarUpa kahyuM, have ajIvanA svarUpamAM dravya-bhAvanuM lakSaNa kahe che - pa83 ziSya-dharmAstikAyadravyanuM svarUpa dravyathakI ne bhAvathakI, ane bhAvathakI ne dravyathakI, e tribhaMgIe karI kema jANIe? gurU-dravyathakI to dharmAstikAyadravya asaMkhyAta pradezI kahIe. ane bhAvathakI to dharmAstikAyanuM calanasahAyIpaNu jANavuM. tathA e bhAvathakI je calanasahAyIpaNu te dravyathakI anaMtA jIva-pudgalane viSe jANavuM. e rIte dharmAstikAyanuM svarUpa dravyabhAvanI tribhaMgIe karI jANavuM. Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 456 - 584 ziSya -adharmAstikAyanuM svarUpa dravyathakI ne bhAvathakI, tathA bhAvathakI ne dravyathakI kema jANIe? - gurU -dravyathakI te adharmAstikAyadravya asaMkhyAta pradezI kahIe, ane bhAvathakI te adharmAstikAyanuM sthirasahAyIpaNuM jANavuM. tathA e bhAvathakI je sthirasahAthIpaNuM te dravyathakI anaMtA jIva-pudgalane viSe jANavuM. e rIte adharmAstikAyanuM svarUpadravyabhAvanI tribhaMgIe karI jANavuM. 585 ziSya-AkAzAstikAyanuM svarUpa dravyathakI ne bhAvathakI tathA bhAvathakI ne dravyathakI kema jANIe? gurU dravyathakI te AkAzAstikAyadravya anaMta pradezI kahIe. ane bhAvathakI te AkAzAstikAyadravyanuM avagAhanArUpapaNu jANavuM, tathA e bhAvathakI je avagAhanArUpapaNu te dravyathakI anaMtA jIva-pudgalane viSe jANavuM. e rIte AkAzAstikAyanuM svarUpa dravya-bhAvanI tribhaMgIe karI jANavuM. 586 ziSya -pagalAstikAyanuM svarUpa dravyathakI ne bhAvathakI tathA bhAvathakI ne dravyathakI kema jANue? gurU -dravyathakI te pudgalAstikAyanA anaMtA paramANuo lekamAM zAzvatA che, te jANavA ane bhAvathakI te pudgala dravyanuM galana pUraNapaNuM jANavuM. tathA e bhAvathakI je te galanapUraNapaNuM dravyathakI anaMtA baMdhane viSe jANavuM. Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e rIte pudgalAstikAyanuM svarUpa dravyabhAvanI tribhaMgI e karI jANavuM. 585-ziSya :-kAladravyanuM svarUpa dravyathakI ne bhAvathakI tathA bhAvathakI ne dravyathakI kema jANIe gurU dravyathakI te kAlavyane eka sarAya lekalekamAM vate che, te jANave, ane bhAvathakI kAladravya navA-purANA vartanAru5 jANavuM, tathA e bhAvathakI je navA-purANuM vartanArUpa te dravyathakI jIva-ajIva dravyarupa vastune viSe jANa. e rIte kAlavyanuM svarupa dravya-bhAvanI tribhaMgIe karI jANavuM. e rIte SaTdravyanuM svarUpa dravya-bhAvanI bhaMgIe karI, tribhaMgIe karI, tathA be bhaMgIe karI vicAratAM thaka samakitanI zuddhi thAya. have navatattvanuM svarUpa dravya-bhAvanI cabhaMgIe karI dekhADe che temAM jIva ane ajIva e be tatvanuM svarUpa AgaLa cha dravyanA svarUpamAM kahyuM, have zeSa puNyAdika sAta taravanuM svarUpa dravya-bhAvanI bhagIe karI kahe che. 586 ziSya :- nava tattvamAMthI puNyatatvanuM svarUpa dravyathakI ne bhAvathakI tathA bhAvathakIne dravyathakI ne kema jANIe? Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma0 gurU - bhAvathakI te puNya bAMdhavAnA nava prakAra che. temAM prathama sAdhu-sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikArUpa catu rvidha zrI saMghane aMtaraMga rAga sahita ane devAnI rUci te annapuNya jANavuM. bIjuM pANapuNya, te sAdhu-sAdI pramukhane prAsuka jala devAnI rUci jANavI. trIjuM leNupuNya, te sAdhu-sAdhvI pramukhane rahevA arthe sArI niravadya jagA devAnI rUci. cothuM sayaNapuNya, te sAdhu-sAdhvI pramukhane suvAne pATa tathA besavAne bAjaTha pramukha devAnI rUci. pAMcamuM vastrapuNya, te sAdhu-sAdhvI pramukhane kapaDAM, kAMbalI Adi dharmopakaraNa pramukha devAnI rUci. - chaThTha manapuNya, te jagatanA chAnuM mane karI rUDu ciMtavavuM arthAt sarva jIvane dharma pamADI karmarUpa duHkha thakI mUkAvI sukhIyA karI mezanagare pahecADuM ! evI bhAvanA mane karI bhAve, te jIva jinanAma karma upArjana - sAtamuM vacanapuNya, te mIThuM, manahara, prItikArI, hitakArI, sUtramaryAdAe AjJA pramANe ghaNu jIvane upakAra rUpa vacana balavAnI rUci. AThamuM kAyapuNya, te pUjavuM-pramAjevuM, tathA sAdhusAdhvI pramukha caturvidha zrI saMghano vinaya-vaiyAvacca, ne viSe kAyA pravartAvavAnI rUci. Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 459 navamuM namaskAra puNya, te zrItIrthakara, kevalI, gaNadhara, AcArya, sAdhu, sAdhvI pramukha guNI jIvane kRtikarma eTale vaMdanA-namaskAra karavAnI rUci. e rIte nava prakArane je jIvanA cittamAM bhAva upaje, te bhAvapuNya kahIe ane e bhAvapuNyanI cIkAze karI jIvane sattAe je zubhakarmanA daLIyA lAge, te dravya puNya kahIe. ane e dravyapuNyanA daLIyA sattAe baMdhANA, te AgaLa bhAvapaNe manuSya-devatAnA bhava pAmI beMtAlIza prakAre mIThA vipAke jIva bhagave, e rIte e dravya-bhAvanI bhaMgIe karI puNyanuM svarUpa jANavuM. 587ziSyaH-nava tatvamAMthI pApanuM svarUpa bhAvathakI tathA kavyathakI dravyathakI ne bhAvathakI kema jANIe ? gurU -bhAvathakI te pApa bAMdhavAnA aDhAra prakAra che. tenA nAma kahe che - paheluM prANAtipAta, te parajIvanA prANane nAza ciMtave. bIjuM mRSAvAda, te ja huM bolavuM. trIju adattAdAna, te pArakI aNudIdhI varatu cerI levAnI rUci. Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thuiM mithuna, te viSaya sukhanI vAMchArUpa pariNAma pAMcamuM parigraha, te nava prakAre bAhya ane cauda prakAre atyaMtararUpa parigrahanI vAMchA. chaThTha krodha, te kaI avanI upara AkarA tIvra pariNAme krodha kare. sAtamuM mAna, te ATha prakAre mada kare. AThamuM mAyA te kapaTe karI lekane dekhADavArUpa dharma karaNa karavI. navamuM lebha, te dhana, zarIra, kuTuMba parivArarUpa saMpadA ekaThI karavAnI rakhavAlavAnI ghaNI vAMchA. dazamuM rAga, te pidugalika paravastu varNAdi upara rAga dhara. agIyAramuM dveSa, te pitAne aNagamatI vastu upara arUcibhAva. bAramuM kaleza, te dareka koI kAraNe kaleza karavAnI rUci. teramuM abhyAkhyAna, te aNadIThuM, aNasAMbhaLyuM parajIvane ALa devuM. caudamuM paizunya, te pArakI cADI karavI. paMdaramuM rati-arati te sukha-dukha AvyuM harSa -zeka kara. Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 461 soLamuM paraparivAda te guNa-niguNuM jIvanI niMdA karavI. sattaramuM mAyAmRSAvAda, te aMtaramAM judI vAta hoya ane mukhe mIThuM belaDu, ItyAdi aneka prakAre chalA karI lekane ThagavArUpa pariNAma. aDhAramuM mithyAtvazalya, te pAMca prakAre mithyAtva sevavArUpa pariNAma. e rIte aDhAra prakAre je jIvanA cittamAM pAparUpa bhAva upaje, tene bhAvapApa kahIe. e bhAvanI cIkAze karI jIvane sattAe pAparUpa kamanA daLIyA lAge, te dravyapApa kahIe, ane e dravyapApanA daLIyA je sattAe baMdhANa, te AgaLa bhAvapaNe tiryaMca ane nArakInA bhava pAmIne khyAzI prakAre kaDavA vipAka jIva bhegave, e rIte dravya-bhAvanI bhaMgIe karI pApanuM svarUpa jANavuM. 588-ziSya e nava tatvamAMthI AzravanuM svarUpa bhAvathakI ne dravyathakI tathA dravyathakI ane bhAvathakI kema jANIe ? gurU -bhAvaAzrava te mithyAtva, avirati, kaSAya ane ga, e bhAvaAzravanI cIkAze jIvane zubhAzubha Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikArarUpa karmanA daLIyA lAge, tene dravyaAzraya kahIe. e dravya AzravanA daLIyA je jIvane sattAe lAgyA, tene cAra gatirUpa saMsAramAM bhAvapaNe jIva bhagave, te bhAvathI jANavuM. e rIte dravya-bhAvanI cebhaMgIe karI AzravanuM svarUpa jANavuM. pa89-ziSya -navatatvamAMthI saMvaranuM svarUpa, dravyathakI ne bhAvathakI tathA bhAvathakI ne dravyathakI kema jANIe? gurU -sAmAyika, pratikamaNa, pisaha, vrata, pacakhANurUpa saMvara karI eka jagAe rahevuM, tene dravyasaMvara kahIye. ane je vItarAga prabhunI AjJA pramANe nayasApekSa rIte jIva-avarUpa vaheMcaNa karI aMtaraMga sattAgatanA upayoga sAthe te te anuSThAnamAM vartavuM, tene bhAvasaMvara kahIe. pachI te aMtaraMga sattAgatanA upagarUpa bhAvasaMvaramAM jIvane rahetAM thakAM dravyarUpa ATha vargaNanA daLIyA AvatA kAya, te dravyathI jANavuM. e rIte dravya-bhAvanI cabhaMgIe karI saMvaranuM jANavuM Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 463 590-ziSya :--e nava tattvamAMthI nijAnu' svarUpa dravyathakI ne bhAvathakI, bhAvathakI ne dravyathakI kema jANIe ? gurU :--bhAra bhede tapazcaryAM karavI, te dvavyanirjarA kahIe. ane bhAvinA te zabda-samabhirUDhanayane mate jJAnInI AjJA pramANenA dhyeyathI karI aMtaraMga svasattAparasattArUpa vaheMcaNu sAthe kanirA karavI, tene bhAvanirjarA kahIe. e rIte eka aMtarmuhUta svasattA-parasattArUpa jIvane vaheMcaNu karatAM dravyarUpa AThe karmonA daLIyA je jIvane sattAe rahyA che, te daLIyAne khapAve, te dravyadaLIyAne khapAvyA kahIe. e rIte dravya-bhAvanI colaMgIe karI nirAnu svarUpa jANavu. 591-ziSya H--e nava -e nava tattvamAMthI baMdha tattvanuM svarUpa bhAvathakI ne dravyathakI tathA dravyathakI ne bhAvathakI kema jANIe ? gurU :--pudgala jIvane sa'sage' je kama badhAya, tene bhAvathakI adha kahIe eTale pudgalanI pipAsArUpa viSaya-sukhanI tRSNA aMtaraMga lAlacarUpa pariNAma, tene bhAvaJadha kahIe. ane e bhAvakhadha eTale a MtaraMga indriya sukhanI lAlacarupa pariNAmanI cIkAze karI je ATha ka`rupa daLIyA jIvane lAge, te dravyamaya jANavA 30 Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 464 jema telane sa`sage' vastune dhULa lAge, tenI pere peAtAnA mAThA pariNAmanA khagADarUpa cikAze karI jJAnA varaNAdi ATha krarUpa dhULa jIvane lAge, te dravyamadha jANI levA. e dravya dharUpa karmanA daLIyAne jIva cAra gatirUpa saMsAramAM bhAvapaNe bhAgave, te bhAvamadha jANavA. e rIte dravya-bhAvanI cola'gIe karI dhanu svarUpa jANavuM. 92-ziSya :--e nava tattvamAMthI meAkSanuM svarupa dravyathakI ne bhAvathakI kema jANIe ? gurU :--khArame guNuThANe rAga-dveSa, ajJAna tathA mAhanIya ka'nA kSaya karyAM, ane terame guNuThANe kevalajJAna pAmyA, tene dravyamekSapada kahIe, tathA aSTa kama kSaya karI, aguNu saMpanna thaI sAdi ana tame bhAMge lekane aMte virAjamAna varte che, evA siddhaparamAtmA tene bhAvamAkSapada kahIe. e rIte e bhaMgIe karI meAkSatattvanuM' svarUpa jANavuM. e rIte SaDUdravya, nava tattvanuM svarUpa, dravya bhAvanI cAlagIe, tribha'gIe, e bhagIe karI dekhAyuM. Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 465 have e nava tatva, padravyanuM svarUpa kartA kAraNa ane kAryarUpa tribhaMgIe karI dekhADe che. - 593-ziSya -e nava tatvamAM azuddha prakAre jIvamAM kartA, kAraNa, ne kArya te zuM ? gurU -ajJAna ane rAga-dveSarupa azuddhatA te jIvane anAdi khANa saMpanna jANavI, e azuddhatAe karIne jIva nigodamAM anaMtA janma -maraNa kare che. eTale zubhAzubha te karyA thAya che. paNa azuddhatA to jIvane anAdinI jANavI. e paramArtha che. eTale kartA jIva, ane ajJAnarUpa rAgadveSa, te kAraNa tathA e azuddha kAraNathI nigadamAM jIvane anaMtA janma-maraNa thAya, te rUpa kArya jANavuM. e rIte azuddha prakAre jIvanuM svarUpa tribhaMgIe karI kahyuM. - 54 ziSya -e nava tattvamAM azubha prakAre jIvamAM kartA, kAraNa ke kArya te zuM? gurU -kartA jIva, ane azubha kAraNa te krodha, mAna, mAyA, lebha, viSaya, tRSNA, mamatA, mUccha, niMdA, vikathA, hAsya, e Adi aneka prakAranA azubha kAraNa thakI jIvane naraka, tiryaMcanI gatirUpa kArya nipaje. Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e rIte azubhaprakAre jIvanuM svarUpa tribhaMgIe karI jANavuM. palpa ziSya -e nava tatvamAM zubha prakAre jIvanA svarUpamAM kartA, kAraNa ke kArya te zuM? gurU -kartA jIva, ane dAna, zIyala, tapa, bhAva, e Adi aneka prakAre zubha kAraNa thakI jIvane deva-manuSyabhavarUpa kArya nipaje che. 56 ziSya -e nava tatvamAM zuddha prakAre jIvanA svarUpamAM kartA, kAraNa ke kArya te zuM? gurU -kartA jIva ane zuddhakAraNa te A bhava parabhava idriyasukhanI vAMchA rahita, yaza-kIrtinI vAMchA rahita, eka pitAne AtmA kamAvaze duHkhI che, tene karmarUpa baMdikhAnAthI choDAvavArUpa je sAdhana karavuM, te zuddha kAraNa jANavuM ane evA zuddhakAraNa sevana karyAthI jIvane karmarUpa duHkhane rAzi tuTe, ane anaMta sukhane. rAzi pragaTe che, te rUpa kArya jANavuM. e rIte zuddha prakAre jIvanuM svarUpa tribhaMgIe karI kahyuM. - 57 ziSya-e nava tattamAM nizcayana karI jIvamAM kartA, kAraNa ke kArya te zuM kahIe? gura-nizcayana karI jIva mekSarUpa kAryane kartA jANa. Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAha eTale kartA te jIva ane kAraNa zuddhazukala dhyAna rUpAtIta pariNAma kSapakazreNi, e karmakSayanA kAraNa jANavA. tathA e kAraNathakI sakala karma rahita zuddha cidAnaMda paramati evuM siddhirUpa kArya jIvane nipaje, e nizcayana karI jIvanuM svarUpa tribhaMgIe karI jANavuM. A rIte jIvanA svarUpamAM tribhaMgIo kahI. have ajIvanuM svarUpa tribhaMgIe karI kahe che. pa98 ziSya -dharmAstikAmAM kartA, kAraNa ane kArya te zuM kahIe? gurU -kartA jIva ane kAraNarUpa dharmAstikAya maLe, te vAre jIvane hAlavA-cAlavArUpa kArya nipajyuM, e dharmAstikAyamAM tribhaMgI jANavI. pa90 ziSya -adharmAstikAyamAM kartA, kArya ane kAraNuM te zuM kahIye ? gurU -kartA jIva ane kAraNarUpa adharmAstikAya maLe, te vAre jIvane sthira rahevArUpa kArya nipajyuM. e adharmAstikAyamAM tribhaMgI jANavI. 600 ziSya -AkAzastikAmAM kartA, kAraNa ane kArya te zuM kahIe ? Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 468 gurU :-~~~kartA jIva ane kAraNarUpa AkAzAstikAya malyA, te vAre jIvane avagAhanArUpa kArya nipanyu e AkAzAstikAyanuM svarUpa tribhaMgIe karI kahyu 601 ziSya : kAladravyamAM kartA, kAraNa ane kAya te zu kahIe ? gurU :kAM jIva ane kAraNarUpa kAladravya maLyu, te vAre jIvane navA-purANArUpa kArya nipajyuM. ema kAladravyanuM svarUpa tribhaMgIe karI kahyuM. 602 ziSya H--pudgalAstikAyamAM kartA, kAraNa ane kAya' te zu' kahIe ? gurU :--kartA jIva ane kAraNurUpa pudgaladravya malyA, te vAre jIvane samaye samaye anaMtA karUpa daLIyA levA, ane ana'tA krarUpa daLIyA kheravavA, te rUpa kAyA~ nipanyuM. ema pudgalAstikAyanA svarUpamAM tribhaMgI jANavI. e rIte jIva-achavarUpa SadravyanuM svarUpa tribha'gIe karI kahyuM. zeSa puNyAdi sAta tattvanuM trarUpa tribha MgIe karI kahe che. Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 469 603 ziSya -nava tatvamAMthI puNyamAM kartA, kAraNa ane kArya te zuM kahIe? - gurU -kartA jIva ane kAraNa te cha kAyanI dayA rUpa pariNAma. paropakAra karate, manahara lalita vacana bolate, karUNabhAvanA bhAva, kukama jIva dekhI tenI upara dayA citavate, guNavaMta jIva dekhI atyaMta prada dharate, sarva jIvane pitAnA samAna jANI, tene dukha thakI mUkAvavAnI ciMtA karate, evA pariNAmarUpa kAraNa thakI jIva mahApuNyarUpa kArya upArjana kare. 604 ziSya -e nava tatvamAM pApamAM, kartA, kAraNa ane kArya te zuM kahIe? gurU-kartA jIva ane kAraNa te hiMsA, mRSA, cerI, mathuna, niMdA, IrSA, mithyAtva, avrata, hAsya, vineda, kutUhala, pArakA chidra jete, kaDavA vacana belate, aneka jIvane saMtApa upajAvate, evA pariNAmarUpa kAraNa thakI jIva mahApAparUpa kArya upArjana kare. e pApamAM tribhaMgI kahI. 605 ziSya --e nava tatvamAM AzravamAM kartA, kAraNa ane kArya te zuM kahIe? gurU - Azravano kartA jIva ane kAraNa te e ke A bhava parabhavane arthe tathA iMdriyasukhanI vAMchArUpa pariNAme je zubha kAraNa meLavI sAdhana karavuM, te zubha Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 470 kAraNarUpa Azrava jANavuM ane mithyAtva-avrata, kalezakajIyA, niMdA-vikathArUpa pariNAme karI je daLiyA meLavavA, te azubhakAraNarUpa Azrava jANavuM. ane evA zubhAzubha kAraNa meLavyAthI je A bhave parabhave zubhAzubha vikArarUpa phalanI prApti thAya, te kAryarUpa Azrava jANavuM. e rIte AzravatatvanuM svarUpa tribhaMgIe karI jANavuM. 609 ziSyae navatatvamAM saMvaramAM kartA, kAraNa ane kArya te zuM kahIe? gurU -kartA jIva ane kAraNa te navatatva, vaDudravyarUpa jIva-ajIvanI vaheMcaNa karI aMtaraMga nizcayanaye jJAnasvarUpI sattAe siddhasamAna evI jIva sattAne dhyAve, ane ajIvasattAne jaDarUpa jANa tyAga kare, evuM saMvararUpa kAraNa jIvane male, te vAre zubhAzubha vibhAvika sukha uparathI mUcha Tale, ane anaMta svAbhAvika sukharUpa kArya nipaje. e saMvaramAM tribhaMgI kahI. 907 ziSya - e navatattvamAMthI nirjarA tatvamAM kartA, kAraNa ane kArya te zuM kahIe? gurU - kartA jIva ane aMtaraMga IchAne re karI pidugalika sukhanI vAMchA rahita thake eka pitAne AtmA karmarUpa jALamAM viTANe che, tene zuddha nirAvaraNa jJAnasvarUpI tirUpa pragaTa karavAnI vAMchAe bAra bhede Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 891 tapazcaryArUpa kAraNane melavatA gheADA kAlamAM AvaraNa rahita thaI paramAnada sukharUpa kArya nipajAve. a rIte nirjarA tattvanuM svarUpa tribha`gIe karI jANavuM. 608 ziSya kAraNa ane kAya te zu kahIe ? -: e navatattvamAMthI madhamAM kartA, gurU :--karyAM te jIva ane kAraNa te pudgaladravyane saMsage' karI jIva kamane bAMdhe che, eTale vaNu -ga dhAdika rasa-spaza, pramukha pudgalanI racanAne dekhIne mAha dRSTie karI jIva vyAme hu pAme che, pachI tIvrarAge karI viSayasukhanA kAraNa melave, e tIvrarAganI cikAze jIva kama rUpa DhaLIyAne aMdha pADe, te vAre baMdharUpa kArya nipaje. ema adhatattvamAM tribhaMgI kahI. have Agala pannavA sUtranA pAThamadhye kahyuM che je mAkSani:karmovasthArUpa siddhaparamAtmAnuM svarUpa jANe, tene jJAnI kahIe. ane aMtara`ga sa'' tene nizcaya samakita Thare, tenA khulAsA kare cheH---- samakita vinAnI nirapekSa sarva karaNI te ekaDA vinAnA mI'DA sarakhI jANavI, eTale nirAnI dRSTie kAMI paNa lekhe lAge nahi, te mATe samikata che, te dIvA samAna che. jema dIvA vinA gharane viSe aMdhArAmAM kAMI paNa sUjhe nahi, tema citta rUpI A gharane viSe paNa sama tirUpa dIpaka tninA kAMi mAlama paDe nahi. Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 472 tathA valI samiti che, te khIjAnA caMdramA samAna che, jema khIjane caMdramA uge, te vAre leAkanA jIvane pUrNamAsInI pratIti thAya, je have pUrNamAsI avazya thaze, tema cittane viSe samakitarUpa khoja uge, te vAre meAkSarUpa pUrNamAsInI pratIti thAya, tathA jema keAI eka strIe pAMcazera ceAkhA cUle mUkayA hAya, te mAMhele eka dANe! cAMpI jotA pAkA kAcA cokhAnuM jJAna thAya, tema samakitarUpa eka guNu AvyethI siddhanA anaMtA guNanuM jJAna thAya. tathA jema keAI eka vepArI ghauMnI kharIdI karavA AvyA, tihAM gelUmanA kADAra seA kaLazIne bharelA hatA, temAMthI eka mUThI bharIne vAnagI joI, tevAre tene seAe kaLazI ge dhUma amuka jAtanA che, tenuM jJAna thayuM', tema samakitarUpa eka guNa te vAnagI samAna che, te je jIvane Ave, te tene siddhabhagavAnanA sava" guNanuM jJAna thAya. tevAre tene siddhanA sukha pragaTa karavAnA bhAva upaje evuM e samakita sarvottama che. 609 ziSya :--siddhaparamAtmAnA keTalA le che? gurU :-- gAthA nina-ni--ttistha-tiyA, gihi- aNNa-saliMga thI-ra-NapuMsA pattaya-sarayundrA,-yuddha-vaivighna-zikSaya // // - Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 473 artha : -prathama jinasiddha te tIrthakarane kahIe. bIjA ajitasiddha te sAmAnya kevalIne kahIe. trIjA tIrthasiddha te zrI tIrthakara je caturvidha saMghanI sthApanA kare, te saMghane tIrtha kahIe. te tIrtha pravaryA pachI je mekSe gayA, tene tIrthasiddha kahIe. cothA tIrtha pravaryAnI prathama ja marudevAdikanI pere mekSe gayA, te atIrthasiddha kahIe. pAMcamA gharamAM beThA je mokSe gayA, te gRhasthaliMga siddha. chaThThA muninA veza vinA bIjA veze je mokSe gayA, te valacirI pramukhane anyaliMgasiddha kahIe. sAtamA sAdhune veze je mokSe gayA, te svaliMgasiddha kahIe. * AThamA caMdanabAlA pramukha strIlige je mekSe gayA, te sroliMgasiddha kahIe. navamA zrIgautama pramukha naraliMge je siddha thayA, tene purUSaliMgasiddha kahIe. dazamA gAMgeya pramukha je napuMsaka mokSe gayA, te napuMsakaliMgasiddha kahIe. agiyAramA karakaM pramukhane pratyekabuddhasiddha kahIe. bAramAM kapila pramukhane savayaM buddhasiddha kahIe. Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teramA gurUnA badhathakI je siddha thayA, te budabedhita. siddha jANavA. caudamA vIrabhagavAnanI pare je eka samaye ekAkI siddha thayA, te ekasiddha kahIe. paMdaramA zrIgaSabha prabhunI pere eka samayamAM ghaNA siddha thayA, te anekasiddha kahIe. e siddhanA paMdara bheda jANavA. 610 ziSyaH--nAmathakI, kSetrathakI, kAlathI, bhAvathakI, dravyathakI, guNathakA, ane paryAyathakI te utpAda tathA vyaya e be bhaMga levA ane navamA dhruva, e rIte nava bhede siddhaparamAtmAnuM svarUpa kema jANIe? gurU -prathama zrIgaSabhAdi covIza tIrthaMkara te nAme karI siddha jANavA. bIjA kSetrathakI siddha te sarva siddhaAzrayI pistAlIza lAkha jana siddhazilA pramANe jAhavA. ane ekasiddha AzrayI te potAnA zarIranA pramANamadhyethI trIjo bhAga ghaTADI bAkI be bhAganA zarIra pramANe Atmapradezane ghana karI te pramANe kSetra spazane siddha rahyA che. trIjA kAla thakI sarva siddha bhagavAna te anAdi anaMta bhAMge rahyA che, ane eka siddha AzrayI te sAdi anaMta bhAMge jANa. kemake siddhi varyA tenI Adi che, Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 475 ane pharI pAchuM saMsAramAM keI kAle AvavuM nathI, tyAM siddhatvamAMhe ja rahevuM che, mATe aMta nathI. tathA cothA bhAvathakI siddhabhagavAn te zubhAzubhavikArarUpa je bhAva, te thakI nivattIne pitAnA svabhAvamAM varte che. tathA pAMcamA dravyathakI siddhanA jIva asaMkhyAta pradezarUpa jANavA. chaThThA guNa thakI siddhaparamAtmAne ekeka pradeze jJAna, darzana, cAritrarUpa anaMtA guNa pragaTayA che. tathA paryAyathakI sAtame upAda ane AThame vyaya tathA navamo dhruva, eTale paryAyathakI siddhanA jIvane samaye samaye anaMtA anaMta navA-navA yanI vartanArUpa paryAyane utpAda-vyaya thaI rahyo che ane guNa te duvAdhruvapaNe ja vate che, teNe karI samaye samaye anaMtA sukhanuM AsvAdanarUpa siddhaparamAtmA sukha vikase che. - have utpAda-vyayanuM svarUpa kahe che vastugate mUlapaNe je zeyane pragaTAve, te jJAnapaNuM eTale te bhAsanapaNe pariNamavuM thAya, tevAre pUrvaparyAyanA bhAsanane vyaya tha ane abhinava paryAyanA bhAsanane utpAda thaye, tathA jJAnapaNuM te dhruva jANavuM. e sAmAnya prakAre utpAda-vyayanuM svarUpa kahyuM. je vizeSa rIte kahIe, te bAlAjIvanI samajaNamAM na Ave. Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 e rIte nava bhagIe karI siddhaparamAtmAnuM svarUpa jANavuM. 611 ziSyaH-- have nitya, anitya, eka, aneka, sat, asat, vaktavya ane avaktavya e ATha pakSe karI siddhanuM svarUpa ALakhAve che. tihAM prathama nitya-anityapakSa kahe cheH-- jJAnAdika ana`taguNu siddhabhagavAnane pragaTayA che, te sadAkAla nityapaNe zAzvatA vate che, te mATe siddhane nitya kahIe. tathA e jJAnAdika anataguNu je siddhane pragaTayA che, tene viSe anurUlaghu paryAya samaye samaye hAnivRddhirUpa upajave-viNasavA kare che, te mATe siddhane anitya paNa kahIe. tathA e anurUlaghu paryAya samaye-samaye hAni-vRddhi rUpa upajavuM-viSNusavuM kare che, te anityapaNuM che, tene viSe paNa siddha bhagavAnanA jJAnAdika anataguNu nityapaNe varte che, te anityamAM nityapaNu che ane pUkita jJAnAdika guNu nityapaNuM che, temAM anurUlaghunuM anityapaNuM che, te nityamAM anityapaNuM che. e rIte nityamAM anitya ane anityamAM nitya pakSanA vicAra jANavA. 612-have siddhamAM ekaaneka pakSa kahe cheH Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 477 prathama zrIgasSabhAdi evuM nAma letAM te siddha eka che, tethI siddhane eka kahIe. ane guNa-paryAya tathA pradeza e siddhane aneka che, eTale guNa anaMtA, paryAya anaMtA, pradeza asaMkhyAtA, mATe siddhine aneka paNa kahIe. tathA e guNa, paryAya ane pradeza aneka che, temAM paNa pitApaNe te siddha eka vate che, eTale ekamAM aneka ane anekamAM eka pakSane vicAra kahyo. 613-have siddhamAM sa-asat pakSa dekhADe che - tihAM svadravya, svakSetra, svakAla, ane svabhAvapaNe karI siddha sat che, ane paradravya, parakSetra, parakAla, tathA parabhAve karI siddha asat che. tihAM sva-dravya te siddhamAM jJAnAdi guNa jANavA ane sva-kSetra te pitAnA asaMkhyAtapradezarUpa kSetrane avagAhIne rahyA che, tathA sva-kAla te agurulaghu paryAya sarvaguNamAM siddhane hAnivRddhirUpa upaja viNasa kare che, tathA sva-bhAva te pitAnA guNaparyAya jANavA. e sarva dravyAdika cAra teNe karI siddhaparamAtmA sat che ane paradravya, parakSetra, parakAla, ane parabhAvapaNAmAM siddhanuM pitAnuM asapaNuM vate che, mATe e satamAM asat ane asatamAM sat pakSane vicAra jANave. 614-have siddhamAM vaktavya-avaktavya pakSa dekhADe che. Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 478 siddha paramAtmAnA anaMtA guNa che, temAM jeTalA guNa kevalI bhagavAnanA prarUdhyAmAM Ave, te sarva vaktavya jANavA ane kevalI bhagavAnanA prarUpyAmAM na Ave, te avaktavya jANavA. . e rIte ATha pakSe karI siddhaparamAtmAnuM svarUpa jANavuM. 615-have saptabhaMgIe karI siddhaparamAtmAnuM svarUpa eLakhAve che - prathama svAta asti, syAt nAsti, syAt asti nAsti, syAt avaktavya, sthAt asti avaktavya, syAtuM, nAsti avaktavya, syA asti-nAsti-nyugapat avaktavya, sAta bhAMga kahyA. prathama svAdati bhAMge oLakhAve che- tihAM sthA=anekAMtapaNe sarva apekSAe karI asti= chatApaNuM tene svAdapti kahIe. eTale siddhanuM svadravya te pitAnA guNaparyAyane samudAya jANa tathA svakSetra te pitAnA asaMkhyAta pradezarUpa kSetra tene avagAhI rahyA che, tathA svakAla te samaye samaye utpAda-vyayanI vartanA rUpa jANa ane svabhAva te anaMtA jJAnaparyAya, anaMtA darzanaparyAya, anaMtA cAritraparyAya, anaMtA agurulaghu paryAya, teNe karI siddhane astipaNuM che, mATe e syAta ati bhAMge kahIe. Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 479 bIje sthAnAsti bhAge kahe che. siddhamAM pAradravya, parakSetra, parakAla ane parabhAva e cArenuM nAstipaNuM che, teNe karI svAnAsti bhAgo kahIe. have svAdapti-nAsti trIjo bhAMgo siddhamAM kahe che - tihAM prathama bhAMgAmAM kahyuM ke svaguNe asti che, ane bIjA bhAMgAmAM kahyuM je paraguNe nAsti che, e be bhAMgA siddhane eka samaye che, kivA samayAMtare? tene uttara kahe che - je samaye siddhane svaguNanI asti che, tehIja samaye siddhane paraguNanI nAsti paNa che, tethI siddhane asti-nAsti e be bhAMgA bheLA eka samayamAM ja che. have syAhu avaktavya nAme ceAthe bhAMga kahe che - tihAM syAta asti-nAsti e be bhAMgA eka samaye che, paraMtu cAtuasti eTaluM vacana kahetAM thakAM asaMkhyAtA samaya lAgyA, te vAra pachI svAnAsti nAme bIje bhAge kahyo, eTale je samaye astibha kahyo, te samaye nAstipaNuM kahevAmAM na AvyuM ane nAsti kahetAM te samaye astipaNuM na AvyuM, te vAre asti kahetAM nAstipaNane mRSAvAda lAgya, kiMvA nAsti kahetAM astipaNane mRSAvAda lAge, ema eka samayamAM be vacana 31 Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 480 belyA jAya nahi. jema eka akSara bolatAM asaMkhyAtA samaya lAgI jAya, tyAra pachI bIjo akSara belavAmAM Ave, te mATe siddhane cothA bhAge avaktavya kahyo eTale avakatavya = vacanathI agocara, vacanathI kahyuM jAya nahi, mATe avaktavya bhAgo jANa. ziSya pUche che ke tame avaktavyapaNuM kahyuM, te avaktavyapaNuM siddhane asti dharmanuM che, kiMvA nAsti dharmanuM che? te vAre gurU kahe che. je te vacanapaNe svAdasti svAnAsti e be bhAMga avaktavya che, eTale pAMcama syAdasti avaktavya ane chaThTho syAnAti avaktavya e be bhAMgA kahyA. have sAtamo sthAt asti-nAsti yugapatu avaktavya bhago kahe che - eTale svAtuM astipaNuM, nAstipaNuM yugapaeka samaya che, paNa vacanathI avaktavya che, mATe e sAtame bhAge paNa siddhamAM jANo. 616-have siddhanuM svarUpa nityAnityAdinI sapta saMgIe karI oLakhAve che - sthAnnitya, svAdanitya, sthAnityanitya, syAdavaktavya, sthAnitya avaktavya, svAdanitya avaktavya, sthAnnityAnitya yugapat avaktavya, e sAta che. tihAM sthAnnitya nAme prathama bhAMga oLakhAve che. eTale svAtu=anekatApaNe sarva apekSAe karI ane Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 481 nitya = zAzvatapaNe vate che, tene sthAta nitya bhAgo kahIe. te siddhabhagavAnane jJAnaguNanA chatA paryAya anaMtA, darzanaguNunA chatA paryAya anaMtA, cAritraguNanA chatA paryAya anaMtA, ane vIryaguNanA chatA paryAya anaMtA, ema anaMtA chatA paryAya te siddhane viSe sadAkAla zAzvatA nityapaNe vate che, mATe syA nitya bhAga che. have siddhamAM yAdanityaM e bIjo bhAMgo zrIsiddhaparamAtmAne anaMtA chatA paryAya je pragaTayA che, te ekeka paryAyane viSe anaMtA sAmarthya paryAyarUpa yanI vartanA samaye samaye thaI rahI che, eTale abhinava paryAyanuM upajavuM ane pUrvaparyAyanuM viNasavuM thAya che, mATe e siddhamAM anityapaNuM jANavuM. tethI svAdanityarUpa bIje bhAMga kahyo. have siddhamAM sthAnnitya anityarUpa trIjo bhAMgo kahe che - tihAM siddhamAM pUrvokata chatA paryAya nitya che, ane sAmarthya paryAya anitya che. e be bhAMgA eka samaye che, kiMvA samayAMtare tyAM gurU kahe che, ke je samaye chatA paryAyanuM nityapaNuM che, te samaye ja sAmarthya paryAyanuM anityapaNuM paNa che, tethI siddhane nitya ane anitya e be bhAMgA bheLA eka samaye che, e sthAnnitya anitya nAme trIjo bhAMge kahyo. Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 482 have siddhamAM syAdavaktavya nAme ce bhAgo kahe che - ziSya kahe che ke e nitya, anitya be bhAMge eka samaye che, te ApaNe sthAnitya kahetAM thakAM paNa asaMkhyAtA samaya lAge, tevAra pachI svAdanitya bhAMge kahevAya. mATe nitya kahe te samaye anityapaNuM na AvyuM, ane anitya kahe, te samaye nityapaNuM na AvyuM, eTale nitya kahetA anityapaNane mRSAvAda lAge, kiMvA anitya kahetA nityapaNAne mRSAvAda lAge. tevAre gurU kahe che. je ema eka samaye be vacana bAlyA na jAya, kemake eka akSara bAlatAM asaMkhyAtA samaya lAge, tevAra pachI bIjo akSara balavAmAM Ave, mATe e avaktavyanAme ceAthe bhAge siddhamAM kahyo che, eTale avaktavya = vacanathI agocara arthAt vacanathI kahyo jAya nahiM. evuM sAMbhaLI ziSya kahe che. ke he gurUjI! tame je avaktavyapaNuM kahyuM te siddhaparamAtmAne nityadharmanuM che, kiMvA anityadharmanuM che? te vAre gurU kahe che, ke vacanapaNe nitya anitya e be bhAMga avaktavya che, eTale pAMcame sthAnnitya avaktavya ane chaThTho svAdanitya avaktavya bhAMga kahyo. have sAtamA sthAnitya-anitya yugapata avaktavya bhAMga kahe che - Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 483 eTale e syAta nityAnityapaNuM yugapatuM eka samaye che, paNa vacanathI avaktavya che, mATe sthAt nityAnitya yugapatu avaktavya sAtame bhAMge siddhamAM jANa. 617-vaLI A rIte gurUgamathI siddha paramAtmAmAM eka-anekanI sapta bhaMgIo karavI, jemake - cAva, sthAva, cArane, sthAvADyuM, syAdeka avaktavya, syAdanekAvaktavya, syaadekaanekyugpdvArtha, e rIte eka-anekanI saptabhaMgIe karI siddhaparamAtmAnuM svarUpa gurUmukhe jANavuM. 618-vaLI siddhaparamAtmAmAM vAM, cAraratyaM, syAtsatyAsatyaM, syAdavaktavyaM, syAtsadavaktavya, syaadsavAzaM, rathArAvAtAM zuravA e rIte satyAsatyanI saptabhaMgIe karI siddhanuM svarUpa vicAravuM. 619-valI siddhamAM bhavya abhavya svabhAvanI saptabhaMgI karavI, te AvI rIte - syAdbhavyasvabhAva, syAdabhavya svabhAva, syAdbhavyAbhavyabhAva, syAdavaktavya, syAdbhavyasvabhAva avaktavya, syAd abhavya svabhAva avaktavya, syAdbhavyasvabhAva abhavyasvabhAva yugapadavaktavya, e satabhaMgIe karI siddhaparamAtmAnuM svarUpa vicAravuM. Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 484 620-vaLI siddhamAM guNaparyAyanI saptabhaMgIo karavI, te AvI rIte - syAdaguNa, svAparyAya, syAdaguNaparyAya, svAda vaktavya, syAd guNa avakatavya, svAparyAya avaktavya, syAddaguNuparyAya yugapadavaktavya, e rIte guNa paryAyanI saptabhaMgIe karI siddhaparamAtmAnuM svarUpa vicAravuM. ema anaMtI saptabhaMgIo siddhaparamAtmAne viSe vastudharma rahI che, paNa tene vistArathI artha karatA graMtha vadhe, te mATe e sAmAnya prakAre bIjarUpa saptabhaMgIne vicAra kahyo. da21-have mekSaniSpanna svarUpasiddha avasthAmAM pakAraka batAve che - tihAM prathama jJAnaguNamAM cha kAraka batAve che. prathama kartA te siddhane jIva, bIjuM kAraNarUpa jJAna guNa che, trIjuM te jJAnaguNe karIne anaMtA yapadArtha jANavArUpa kArya karavuM che, teNe karI samaye samaye abhinava paryAyanuM jANapaNuM saMpajatuM jAya, te cothuM saMpradAna. samaye samaye pUrvaparyAyanA jANapaNane vyaya thata jAya, te pAMcamuM apAdAna. jJAnaguNa dhruvanuM dhruvapaNe jANavuM te chaThuM AdhAra. e siddhanA jJAnaguNamAM cha kAraka kahyA. Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 485 darara-have siddhane darzanaguNamAM cha kAraka prathama kartA siddhane jIva; bIjuM tene darzanaguNa kAraNa maLyuM. teNe karI trIjuM anaMtA dazya padArthane dekhavArUpa kArya karavuM che. cothuM abhinavaparyAyanuM samaye samaye dekhavApaNuM saMpajatuM jAya, te saMpradAna. pAMcamuM pUrva paryAyanA dekhavApaNAne samaye samaye vyaya thatuM jAya, te apAdAna. AdhAra te darzanaguNa dhruvane dhruvapaNe jANa. 623-have siddhane cAritraguNamAM pakAraka kahe che - prathama kartA siddhane jIva, bIjuM cAritraguNu kAraNa maLyuM. trIjuM anaMtA guNane viSe ramaNa karavArUpa kAryane karavuM che. zuM saMpradAna te abhinava paryAyanuM smaNapaNe samaye samaye saMpajatuM jAya. pAMcamuM apAdAna te pUrvaparyAyanA ramaNapaNAne samaye samaye vyaya thatuM jAya. Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThTho AdhAra te cAritraguNa dhavanuM dhruvapaNe jANavuM. 624-have siddhanA vIryaguNamAM SaTuMkAraka batAve che - prathama kartA siddhane jIva, bIjuM kAraNarUpa vIryaguNa, trIjuM anaMtA guNane viSe sahAyarUpa kArya karavuM che. cothuM saMpradAna, te abhinavaparyAyanuM sahAyapaNuM samaye samaye saMpajatuM jAya. pAMcamuM apAdAna, te pUrva paryAyanA sahAyapaNane samaye samaye vyaya thatuM jAya, chaThTho AdhAra te vayaguNa dhruvanuM dhruvapaNe jANavuM. e rIte siddhanA vIryaguNamAM SakAraka jANavA. e rIte siddhaparamAtmAne anaMtA guNane viSe SaTrakArarUpa anaMtA cakra lAgI rahyA che, tenuM jANapaNuM karI siddhaparamAtmAnuM svarUpa dhyAve te prANuM gaNyA divasamAM paramAnaMda pada pAme. da25-ziSya -siddhaparamAtmAnA svarUpamAM ekarUpa, asaMkhyarUpa, asaMkhya anaMtarUpa, anaMta anaMtarUpa, anaMtaanaMta dharmarUpa e paMcabhaMgIo kema jANIe? Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 487 , gurU --prathama nAmathakI siddhane eka eka kahIe. bIjo kSetrathakI siddhane asaMkha-asaMkhyapradeza kahIe. trIju siddhane ekeka pradeze anaMta guNa pragaTayA che, tevA pradeza asaMkhyAtA che, ane guNa anaMtA che, mATe asaMkhya anaMta kahIe. cotho siddhaparamAtmAnA ekeka guNamAM anaMtA anaMta paryAyanI vartanArUpa jANavI, te anaMta anaMtabhaMgI kahIe. pAMcame siddhane ekeka paryAye anaMte dharma pragaTa che, te anaMta anaMta dharmarUpa bhaMgI jANavI. 626-have cAra nikSepe karI siddha paramAtmAnuM svarUpa oLakhAve che. prathama nAmasiddha=siddha evuM nAma te traNe kAla ekarUpapaNe zAzvatuM vate che, bIje sthApanAsiddha te zrIjinapratimA sthApavI athavA dehamAna madhyethI trIjo bhAga ghaTADI be bhAga zarIra pramANe Atmapradezane ghana karI sthApanArUpa kSetra avagAhI rahyA che. - trIje dravyasiddha te terame-caudame guNaThANe kevaLI bhagavAna varte che, te bhavya zarIra AzrayI drasiddha jANa, ane je siddhi varyA tenA zarIranI bhakti karIe te jJazarIranuM dravya jANavuM, tathA zuddha nimala asaMkhyAta Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488 pradezane viSe jJAnAdi anaMtaguNarUpa chatA paryAya vasturUpa pragaTayA che, taEvyanirikta zarIra AzrayI dravya nikSepa jANa. e traNa prakAre siddha dranikSepa jANu. tathA siddhane svarUpa sAmarthya-paryAyapravartanArUpa anaMte dharma pragaTe che. teNe karI sadAkAla navA navA reyanI vartanArUpa paryAyane utpAda, vyaya, samaye samaye anaMte anaMta thaI rahyo che, tethI siddha paramAtmA anaMtuM sukha bhegave che, te bhAvanikSepe jANa e rIte cAra nikSepe siddha paramAtmAnuM svarUpa jANavuM. 627 ziSya siddha paramAtmAnA svarUpamAM abhegI, upabhogI ane bhogI, evI tribhaMgI upaje che, mATe teNe karIne siddhanuM svarUpa kema jANIe? gurUA- siddhaparamAtmA zubhAzubhanA hetu IdriyasukhanA vikArarUpa bhegathakI rahita che, te mATe siddhane abhegI kahIe, tathA anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMtacAritra, ane anaMtavIrya e Adi anaMtA guNa pragaTayA che, te vAraMvAra enA e guNa bhagavyAmAM Ave che, tethI siddhane upabhegI kahIe. Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 489 je ekavAra bhogavavAmAM Ave, tene bhega kahIe, ane je vAraMvAra bheLavavAmAM Ave, tene upabhega kahIe. tathA siddhanA eka guNane viSe anaMtAnaMta paryAyanI samaye samaye utpAda vyayarUpa navA navA seyanI vartana thaI rahI che, teNe karI siddhaparamAtmA samaye samaye anaMta sukhanA AsvAdanarUpa bhoga kare che, te mATe paryAyathakI siddhane bhogI kahIe. e rIte zubhAzubharUpa vibhAvanA bhogathakI siddha rahita che, te mATe abhegI kahI belAvyA ane jJAnAdi anaMta paryAyarUpa guNathakI siddhane upabhegI kahI bela.vyA, eTale chatA paryAyarUpa guNa vAraMvAra pharI karIne enA e bhogavyAmAM Ave, mATe upaga che, tathA siddhamAM sAmarthya paryAya samaye samaye navA navA seyanI vartanArUpa palaTAya che, te mATe samaye samaye navuM navuM anaMta sukha bhagave che. eTale paryAyathakI siddhane bhegI kahI bolAvyA, e paramArtha che. e rIte tribhaMgIe karI siddhaparamAtmAnuM svarUpa jANavuM. 628 ziSya-siddhaparamAtmAne nityasvabhAva kahIe, ane anityasvabhAva paNa kahIe, tene paramArtha ? Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 490 gurU - siddhane jJAna, darzana, cAritra ane vIrya, e cAra guNa tathA avyAbAdha, amUrta ane anavagAhaka e traNa paryAya nitya che, te mATe e nityasvabhAva kahIe ane eka agurulaghuparyAya siddhane sarvaguNamAM upajavA-viNasavArUpa hAni-vRddhi kare che, te mATe siddhane anityasvabhAva kahIe. - eTale dravyAstiyana karI siddhane nityasvabhAva kahIe ane paryAyAstikana karI siddhane anityasvabhAva kahIe, e paramArtha jANavo. | dara ziSya - siddhaparamAtmAne ati tathA nAstipaNuM kema jANIe? - gurU - siddhaparamAtmAne jJAnAdi anaMta catuSTayarUpa lakSamI pragaTa thaI che, tenuM siddhine astipaNuM jANavuM ane parasvabhAva zubhAzubharUpa je Indriyasukha tenuM siddhane nAstipaNuM jANavuM. 630 ziSyaH- siddhane bhegI kahIe ane amegI paNa kahIe tene ze paramArtha ? gurU -siddhane jJAna, darzana, ane cAritrarUpa traNa guNa pragaTa thayA che, mATe e traNa guNe karI corI kahIe. tathA mana, vacana ane kAyA, e traNe bhegathI siddha rahita che, mATe agI kahIe, 631-ziSya -siddhane kartA kahIe ane akartA paNa kahIe, tene ye paramArtha ? Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 gurU-jJAnanA paryAya anaMtA che, teNe karI siddha paramAtmA aneka yarUpa padArthane jANavArUpa kArya kare che, ane anaMtA darzananA paryAya teNe karI siddha aneka dazya padArthane dekhAvArUpa kArya kare che, mATe siddhane tenA kartA kahIe. ane zubhAzubhavikArarUpa IndriyasukhanA hetu evA je. pagalAdika vibhAvika vastu tenA siddhane akartA kahIe. 63ra ziSya-niddha paramAtmAne bhavya svabhAva paNa kahIe ane abhavya svabhAva paNa kahIe, tene spe. paramArtha ?. gurU -jene palaTaNa svabhAva che, tene bhavya svabhAva kahIe, ane jene palaTaNa svabhAva nathI, tene abhavya svabhAva karIe. IhAM siddhaparamAtmAne jJAna, darzana ane cAritra, e Adi anaMtA guNa pragaTayA che, tene koI kAle vinAza thavAne nathI, eTale te keI kAle palaTAze nahi, te mATe e abhavya svabhAva siddhamAM kahIe. ane siddhane eka agurulaghu paryAya karI anaMtA guNamAM hAnivRddhirUpa samaye samaye utpAda-vyaya thAya che, te palaTaNa svabhAva che. teNe karI sidhdhaparamAtmAne bhavyasvabhAva kahIe. - 633-ziSya-siddhaparamAtmAne lAbha kahIe alAbha paNa kahIe, tene e paramArtha ? Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 gurU --sattAgate anaMtu sukha pragaTayu'; tene sidhdhane lAbha kahIe ate zubhAzubhavikArarUpa IMdriyasukhanA je bhAga tenA sidhdhane alAla kahIe. 634-ziSyaH-siddhaparamAtmAne grAhakasvabhAva kahIe, ane agrAhakasvabhAva paNa kahIe, tenA zthA paramAtha ! gurU-sidhdhaparamAtmAe zukaladhyAnarUpa agnie karI sava' ka` khAlI peAtAnA svarUpanuM grahuNa karI leAkane agrabhAge jai anaMtasukharUpa AsvAdananuM grahaNa karyuM che, te mATe grAhakasvabhAva kahIe, ane cAra gatirUpa saMsAramAM mAhanI kane vaze hatA, te vAre samaye samaye anatA kama'rUpa daLIyAnu` grahaNa karatA hatA, te thakI hamaNA nityo mATe agrAhakasvabhAva kahIe. 635 ziSya :-sidhdhaparamAtmAnA sthirasvabhAva kahIe, ane asthirasvabhAva paNa kahIe, tenA zyo paramAtha ! gurU-sidhdhaparamAtmA sakala kama khapAvI peAtAnu rUpa nipajAvI leAkane a Mte sArdi anaMtame bhAMge ne AkAzapradezarUpa kSetrane avagAhI rahyA che, tihAM thakI kAI kAle e pradeza mUkI khIje pradeze javuM nathI, mATe sthira svabhAva kahIe ane je anataguNa sidhdhane pragaTayA che; tenuM paNa kAI kAle vinAzapaNuM nathI, te paNa sidhdhA sthirasvabhAva kahIe tathA paryAyanuM samaye samaye palaTaNapaNu eTale paryAye karI hAnivRSTi thAya che, te sidhdhaparamAtmAnA asthirasvabhAva jANavA. Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 636 ziSya :--siddhane rakSaka kahIe ane arakSaka paNa kahIe, tene phye paramArtha? gurU :--siddhaparamAtmAne sattAe jJAnAdi anaMta guNu rUpa je lakSmI pragaTa thaI che, tenA rakSaka che, mATe siddhane rakSaka kahIe, ane pudgalAdi vibhAvarUpa je lakSmI te thakI siddha rahita che, te mATe tenA arakSaka kahIe, 637 ziSyaH--siddhaparamAtmAnA acalita svabhAva paNa kahIe, ane calita svabhAva paNu kahIe, tenA A. paramAtha ? gurUH--siddhaparamAtmAne sattAgate jJAnAdi ana taguNu pragaTayA che, teneA kAI kAle vinAza nathI. mATe siddhanA alitasvabhAva kahIe, ane navA navA jJeyanI vanA rUpa samaye samaye utpAda-vyaya thAya che, te mATe siddha paramAtmAnA cahitasvabhAva kahIe. 638 ziSyaH--siddhaparamAtmAnA ramaNuiMka svabhAva kahIe, ane aramaNika svabhAva paNa kahIe, enA zyA paramArtha ? gurUH--zukaladhyAnarUpa agnie karI ghAtI adhAtI rUpa ka AvaraNa TALI jJAnAdi anaMtaguNurUpa peAtAnu svarUpa pragaTa karyuM, tene viSe siddhaparamAtmAne ramaNikapaNuM che, ane IMdriyasukhanI hetu evI je paravabhAvarUpa vibhAvadazA tihAM thakI siddhane armaNikapaNu jANavuM, Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 239 ziSya-siddhaparamAtmAne vyApaka svabhAva kahIe, ane avyApaka svabhAva paNa kahIe, tene ye paramArtha ? gurU -siddhaparamAtmAne sattAgate sAmAnya vizeSa rUpa jJAna, darzana, Adi anaMtA guNa pragaTayA che, temAM vyApakapaNuM jANavuM. ane parabhAvarUpa vibhAvadazA thakI siddha paramAtmA rahita che, te mATe temAM avyApakapaNuM jANavuM. e rIte be bhaMgIe karI siddhaparamAtmAnuM svarUpa kahyuM. 64. have siddha paramAtmAnA anvayI guNa lakhIe chIe. 1 anaMtajJAnamaya. 2. anaMtadarzanamaya, 3, anaMtacAritramaya, 4. anaMtatapamaya. 5. anaMtabhegamaya. 6. anaMtadAnamaya. 7. anaMtalAbhamaya. 8. anaMtabhegamaya. 9. anaMtaupabhegamaya. 10. anaMtabalamaya. e siddha paramAtmAnA avayI guNa kahyA. Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 485 641 -have siddhaparamAtmAnA vyatirekI guNa lakhIe chIe. 1. phodha rahita 2. mAnarahita. 3. mAyArahita, 4. lebharahita. 5. hAsyarahita. 6. ratirahita. 7. aratirahita. 8. rAgarahita.. DheSarahita. 10. meharahita, . 11. mithyAtvarahita, 12. nidrArahita. - 13. kAmarahita. 14. ajJAnarahita. 15. manarahita. 16. vacanarahita. 17; kAyArahita. 18. saMsArarahita. Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19. iMdriyarahita. 20. kada rahita. 21. zabdarahita. 22. rUparahita. 4 23. rasarahita. 24. spa rahita. 25. gadharahita. 26. AhArarahita. 27. nihArarahita. 28. rAgarahita. 29. bhayarahita. 30. zeAkarahita. 31. jugupsArahita. A pramANe vyatireka guNu jANavA. 642-have sidhdha paramAtmAnA anvayI ane vyatirekI e e guNa bheLA lakhIe chIe. 1. nirAkAra. 3. nirAzI. ra. nirAla'kha. 4. nirupAdhi. pa. nivikArI. Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 497 6. akSaya. 7. anAdi. 8. anaMta. 9. akhaMDa. 10. akSara. 11. akSara. 12. acala. 13. akala. 14. amala. 15. agama. 16. anAdamI (?) 17. arupI. 18. akamI. 19. abaMdhaka. 20. anudaya. 21. anudIraka. 22. abhedI. 23. avedI. 24. a chedI. . 25. akhedI. Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 498 26. asakhAyI. - 27. alezI. 28. abhegI. 29 avyAbAdha. 30. anaMtaanavagAha. 31. agurulaghu. 32. apariNAmI. 33. aniMdriya. 34. avikArI. 35. ani. 36. avyApI. 37. anAzrayI. 38. akaMpa. 39. avirodhI. 40. akhaMDita. 41. anAzrava. 42. alama. 43. azoka. 44. aleka (?) 45. kAlekajJAyaka, Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 499 46. svadravyavaMta. 47 svakSetravaMta. 48 svakAlavaMta. 49 svabhAvavaMta. 5. kAstikapaNe nitya. 51 paryAyAstikapaNe anitya. para guNaparyAyapaNe nityAnitya. 53. siddhasvarupI 54 svasattAvaMta. 55 parasattA rahita. 56 svakSetre avagAhika. 57 parakSetra svapaNe anavagAhika 58 dharmAstikAyathakI bhinna. pa9 adharmAstikAyathakI bhinna. 69 AkAzAstikAyathakI bhinna. 61 pudgalAstikAyathakI bhina. 62 kAlathakI bhinna. 63 svabhAvanA kartA.. 64 parabhavanA akartA. 65 lokapramANu avagAhanAvaMta. Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 zuddha - 67 buddha. 68 amara. 69 apara, 70 aparaMpara. 71 svabhAvaramaNI 72 sahajAnaMdI. 73 pUrNAnaMdI. 74 ajara. . 75 avinAzI. 76 eka. 77. asaMkhya. 78 anaMta. Adi anaMta guNe karI virAjamAna. - 643 ziSya -siddhaparamAtmAne dAna anaMta che, lAbha anaMte che, bhega anate che, upabhega anaMta che, tene zo paramArtha ? tathA te dAna kone Ape che? lAbha zAne thAya che? bhaMga te zene che? ane upaga te zene che? gurU -siddhaparamAtmAne viryaguNa te sahakAra de che, tema ja jJAnaguNanA upayoga vinA vIrya phurI zake nahi, tethI vIryane sahAya jJAnaguNanuM che, tathA jJAnamAM ramaNatA te Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAritranuM sahAya che, ema eka guNane anaMtaguNanuM sahAya che, have je guNu sahAya de che, te AtmAnA guNamAM dAnadharma che. te siddhanA jIva pratisamaye anaMta svaguNasahAyarUpa zaktinI prApti te siddhanA jIvane lAbha che, tathA sidhanA jIva pitAnA paryAyane pratisamaye bhagave che. te bhega che. tathA sidadhanA jIva svAbhAvika je svaguNa tene vAraMvAra bhagave che, mATe tene upabhoga che. ema sidhdhane dAna svarUpanuM che, lAbha paNa svarUpane che. bhega svaparyAya che ane svAbhAvika svaguNuno upabhAga che. e rIte eka sidhdha AzrathI kiMcitmAtra lakhyuM che, evA anaMtA sidadha vate che, te mATe eka siddhanuM svarUpa jANyuM eTale sarva siddhanuM svarUpa jANyuM. tethI eka sidadhanuM nayasApekSa svarUpa jenA jANavAmAM Ave, tene jJAnI kahIe, ane jenI zraddhAmAM bese, gurUgamathI aMtaraMga sahe, tene samakitI kahIe... 644-evA purUSane sidhdhanA sukha najIka che, evA puruSa saMsAramAM je rahyA che, te mAtra bhAvasthitinA vAMka (pratibaMdha) thakI rahyA che, ane evI oLakhANanA dhaNuM je Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 502 siddhaparamAtmAne namaskAra kare che, eTale "me vidAI ? kahe che, te ghaNI nirjarA kare che. te mATe tene nizcaya samaktinA dhaNI kahIe. - tathA jeNe evI rItanI oLakhANa karI nathI, ane je "no siddhALa" kahI sidhdhane namaskAra kare che, te sUDe jema rAmane uccAra kare che, tenI pare AcaraNa jANavuM, tihAM sudhI mithyAtva che, paNa sakAma nirjarA thAya nahi. kemake nirjarA te jJAnInI AjJA pramANe kiyAthI thatI oLakhANane hAtha che, mATe siddhanuM svarUpa jANavAne ghaNe khapa karavo. jeNe ukta prakAre siddhanuM svarUpa na jANyuM tene dravyanikSepa che. "gvono trA"e zrI anugadvAranuM vacana che. 645-valI kahyuM che, je pada, akSara, mAtrA, zuddhasiddhAMta vAMcatAM pUchatAM, artha kare che, gurUmukhe sahe che, te paNa zudadha nizcayasattA gurUgamathI nayasApekSa rIte oLakhyA vinA sarve dravyanikSepe che, ane je bhAva vinA dravyanaya che, te puNyabaMdhanuM kAraNa che, paNa mokSanuM kAraNa nathI, eTale je jIva karaNarUpa kaSTa tapazcaryA kare che, paNa jIvaajIvanI sattA nayasApekSa rIte jJAnInI nizrAe oLakhI nathI, tene bhagavatIsUtramAM avratI-apaccakhANa kahyA che. Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 503 tathA je bAhAthI ekalI tapazcaryArUpa karaNa kare che, ane pitAne sAdhu kahevarAve che, te mRSAvAdI che. | zrI uttarAdhyayanamAM "got suggi" e vacane tathA "bALamuLI ho" e vacane je nayasApekSa AjJAzudadha jJAnI te muni che, ane ajJAnI te mithyAtvI . tathA koI gaNitAnuyoga je nArakI devatAnA bela yati-zrAvakane AcAra jANIne kahe che ane jJAnI chIe ! paraMtu te jJAnI nathI. je dravyaguNaparyAyanuM svarUpa jJAnIgurUmukhe nayasApekSa jANe tene jJAnI kahIe. uttarAdhyayananA mokSamAdhyayanamAM kahyuM che. tathA ca tatsUtraM // vaM paMcavi , rAga 2 Torn cA pajjavANa ya savvesi, jaNANAdi dasiA // 1 // artha - pAMca prakAre jJAnanuM svarUpa tathA dravyanuM svarUpa, guNaparyAya sahita jANe, teone samyagUjJAnI jANavA. tihAM prathama pAMca prakAre jJAnanuM tathA SadravyanuM svarUpa jJAnI gurUnI nizrAe- rUpI-arUpIpaNe nizcayavyavahArathI jANe. tathA utsarga-apavAdathI jANe. tathA dezavyApI-sarvavyApIpaNe jANe. Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 504 tathA pratyakSa-parokSa e be pramANe karI jANe. - tathA kartA, kAraNa ke kAryapaNe jANe. tathA heya, ya, upAdeyapaNe jANe. tathA dravya, kSetra, kAla ane bhAvathakI jANe, tathA nAmAdika cAra nikSepe jANe. eTale ke jusUvanayane mate cAranikSepe jANe. tatha zabdanayane mate cAra nikSepe jANe. tathA samabhirUDhanayane mate cAra nikSepe jANe tathA paMca samavAye karI jANe.. tathA SakArake karI jANe. tathA nagamAdika sapta na karI jANe. tathA nitya anityAdika ATha pakSe karI jANe. tathA nizcaya-vyavahArathI jANe. tathA nAma, dravya kSetra, kAla, bhAva ane guNa, paryAyathakI jANe. tathA utpAda, bhaya, dhruvapaNe jANe. e rIte pAMca jJAnanuM tathA padravyanuM svarUpa jJAna jJAnagurUnI nizrAe nayasApekSa rIte jANe. -te nizcayasamyaga jJAnI jANavA. Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 504 have e upara prazna kahyA tenA artha karavAthakI A graMtha ghaNeA vadhe, mATe emAMthI keTalAeka praznanA atha rahasya jANavA sArU kahuM chuM, te pramANe vistAra budhdhinA dhaNo haze, te sa'nA atha vicArI leze. 646-prathama pAMca prakAre jJAnanuM svarUpa tathA SaDedravyanu rUpI-arUpIpaNe nizcaya-vyavahArathI jANavA AzrayI kahIe chIe. tihAM prathamanA cAra jJAna te iMdriyane anuyAyI che. ane rUpI padmAne dekhe che, ane e cAra jJAnane upacAga pAchA TaLI jaze; kemake adhijJAna ane manaHpa va jJAnanA upayoga chaThThA-sAtamA guDANA lage che, ane zruta jJAnane upayAga bAramA guNuThANA sudhI che, pachI nathI. eTale cAra jJAna te iMdriyane anuyAyI vyavahAranayane mate rUpIpaNe pragaTayA, ane dekhe paNa rUpI padane che, mATe rUpI jANavA ane eka kevalajJAna te zuSkanizcayanaye arUpIpaNe sAdi-ana'tame bhAMge pragaTe tenA upayAga AvyA thakA jAya nahi, ane IMdriyanA anuyAyIpaNA vinA rUpI--arUpI sa` paTTAne jANe, mATe e kevalajJAna te nizcayanace arUpI jANavu. vaLI e pAMca jJAnanuM svarUpa nizcaya-vyavahAra. nace karI rUpI-arUpIpaNe dekhADe che. Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 506 e pAMca jJAna kamarUpa AvaraNane abhAve arUpIpaNe pragaTayA tene pAchA kama rUpa AvaraNa lAge nahi, mATe nizcayanaye karI pAMce jJAna arUpI jANavA. ane e pAMce jJAna kamarUpa AvaraNane abhAve pragaTayA te arUpIpaNe che, paNa tenA paryAyarUpI padArthImAM bhaLyA, kemake cAra jJAna tA rUpIpadAne ja dekhe che, mATe rUpI padAmAM cAra jJAnanA pazcaya pragaTayA, tethI vyavahAranayane mate e pAMce jJAna rUpI paNa jANavA. have SadravyanuM svarUpa nizcaya vyavahAranaye karI rUpI arUpIpaNe dekhaDe cheH tihAM dharma, adha, AkAza, jIva ane kAla, e pAMca dravya nizcayanace karI arUpI jANavA ane eka pudgaladravyanA paramANue te jo ke rUpI ja che, tApaNa ghaNA sUkSma che, kemake chadmasthamunirAja cAra jJAnanA dhaNI tenI najare paNa na Ave ane zAzvatA che, mATe upacAre karI arUpI mAM gaNyA. e rIte chae drazya nizcayanaye karI arUpI ane vyavahAranaye karI taiA cAra dravya arUpI jANavA. tathA jIva ane pudgala, e e dravya rUpI jANavA. kemake jIva cAra gatimAM navA navA bhave karI navA navA nAma dharAvI cavavuM-upajavuM kare che, te najare jovAmAM Ave che, mATe rUpI jANavA. ane pudgalaparamANue Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 507 paNa ghaNA bheLA maLI kaMdha bane che, te najare jovAmAM Ave che. mATe e be dravya vyavahAranaye karI rUpI jANavA. ane dharmAstikAyAdika cAra dravya arUpI jANavA. iti prathama prazna : 647-have bIjA praznamAM pAMca prakAranuM jJAna tathA dravyanuM svarUpa utsarga-apavAde karI kahe che - tihAM pAMca jJAna maLe mati-zratAdi cAra jJAna te iMdriyane anuyAyI vyavahAranayane mate rUpIpaNe pragaTayA, ane dekhe paNa rUpI padArthane che, mATe apavAde kAraNarUpa jANavA ane eka kevaLajJAna te zuddhanizcayana karI arUpI kAleka bhAskara iMdriyanI sahAya vinA sarva seya padArthane jANe, mATe utsage kAryarUpa jANavA. have padravyanuM svarUpa utsarga-apavAde kahetAM thakAM dharma, adhama, AkAza, pudgala ane kAla e pAMca dravyanA anaMtA guNa, anaMtA paryAya tenA jANapaNurUpa pratIti gurUmukhe karavI, te sarve apavAde kAraNarUpa che. * tathA eka chavadravyanuM svarUpa zuddha, nirmala cidAnaMdarUpa paramati , avinAzI, avicala, sarvavibhAvathakI rahita zuddha nizcayanaye karI sattAe siddhasamAna jJAnAdi anaMta guNarUpa chatA paryAya tathA sAmarthya paryAyarUpa anaMtazaktine dhaNuM, tenuM svarUpa te utsarga kAryarUpa jANavuM. e bIjo prazna Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 508 648-have trIjA prazna mathe pAMca prakAranuM jJAna tathA SaDadravyanuM svarUpa deza vyApI tathA sarvavyApI paNe jANavuM te kahe che - mativRtAdi cAra jJAna, te pitApitAnI maryAdA pramANe upaga dIdhe lekamAM enA paryAya pravate, te pramANe reyapadArtha jANe, mATe dezavyApI jANavA ane eka kevalajJAnane upaga te prayAsa vinA sarva paryAya leAkAlelakamAM vyApI rahyA che, teNe karI sarva padArtha eka samayamAM jANe che, mATe sarvavyApI jANa.. - 649-have cha dravyamAM dezavyApI ane sarvavyApIpaNuM kahe che - tihuM dharmAstikAya ane adharmAstikAya, e be dravya lekavyApI asaMkhyAta pradezI jANavA, temaja eka chavadravya asaMkhyAta pradeza che, evA anaMtA chavadravya che, te paNa lekavyApI jANavA, tathA pudgaladravyanA paramANu anaMtapradezI, te paNa lekavyApI jANavA, tathA kAladravyane samaya eka paNa pravartana kAla te aDhIdvIpa vyApI jANa, ane eka AkAzadravyanA anaMtA pradeza te kalekavyApI jANavA. e rIte eka AkAza vinA pAMca dravya lakavyApI che, mATe dezavyApI jANavA ane eka AkAzadravya te lekAlekamAM vyApI rahyo che, mATe sarvavyApI che. e trIje prazna thaye. Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 509 650-have cothA praznane viSe pAMca prakAre jJAna tathA padravyanuM svarUga pratyakSa ane parokSa e be pramANe karI dekhADe che - tihAM prathama pratyakSa pramANanA be bheda che. eka sarva pratyakSa ane bIjuM dezapratyakSa. temAM kevalajJAne karI padravyanA anaMtA guNa ane anaMtA paryAyarUpa lekolokanA sarvabhAva pratyakSapaNe jANe, te sarvapratyakSa jANavuM. ane mana:paryavajJAna te mane vargaNAne pratyakSapaNe jANe, bIju avadhijJAna te pudgalavaNAne pratyakSapaNe jANe, e sarva dezapratyakSa jANavA. * have bIjuM parokSajJAna che te parokSa pramANunA traNa bheda che. eka AgamapramANa,te AgAme karI tiryaMca manuSya, devatA, yAvat siddhaavasthAnuM svarUpa jANe, bIju anumAne karI aneka vastunuM pramANa kare, jema keInA gharamAM dhUmADe dekhI agninuM anumAna thAya, athavA keInuM mukha dekhI roga-zeka-ciMtAnuM anumAna thAya, ane trIjuM upamApramANa, te kaI jIva-avarUpa vastune aneka prakAre upamA ApI lAvIe, jema tIrthakarane gaMdhahastI tathA ciMtAmaNiratnanI upamA devI, te sarve upamA pramANu kahIe. e rIte pAMca jJAna tathA padravyanuM svarUpa e be pramANe karI jANavuM. A ceAthe prazna thaye. 651-have pAMcamA praznamAM pAMca prakAranuM jJAna tathA SaDudranuM svarUpa, kartA, kAraNa ane kAryarUpa tribhaMgIe karI dekhADe che - Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa10 | tihAM kartA jIva tene deva-gurU kAraNarUpa maLyA, te vAre jIvane samyagra jJAnarUpa kArya nipajyuM tathA kartA jIva tene samyajJAnarUpa kAraNa maLyuM, te vAre jIvane zrutAdi cAra jJAnarUpa kArya nipajyuM. vaLI kartA jIva tene kAraNarUpa cAra jJAna maLyA, te vAre jIvane kevalajJAnarUpa kArya nipajyuM. vaLI kartA jIva tene kAladravya kAraNarUpa maLyuM, te vAre jIvane navA-purANArUpa kArya nipajyuM. vaLI kartA jIva tene kevalajJAnarUpa kAraNa maLyuM, te vAre aneka padArtha jANavArUpa kArya nipanyuM. have cha dravyamAM kartA, kAraNa ane kAryapaNuM dekhADe che - tihAM kartA jIva ane kAraNa dharmAstikAya maLe, tevAre jIvane cAlavArUpa kArya nipajayuM. vaLI kartA jIva tene AkAzAstikAya kAraNa maLyuM, te vAre jIvane avagAhanArUpa kArya nipajyuM. vaLI kartA jIva ane tene adharmAstikAya kAraNa maLyuM, te vAre jIvate sthira rahevA rUpa kArya nipajyuM. - vaLI kattA jIva tene pudgaladravya kAraNarUpa maLyuM, te vAre jIvane samaye-samaye anaMta pudgala paramANuo levA tathA kheravavArUpa kArya nipajayuM. Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pat1 e rIte pAMca prakAre jJAna tathA SaDUdravyanuM svarUpa kartA, kAraNa ane kAryapaNe jANavuM. e pAMca prazna e rIte zrI uttarAdhyayana sUtramAM ekavIza prazna kahyA che, temAM pAMca praznane artha kahyo. zeSa praznanA arthane je vistArabuddhinA dhaNI hoya te paramArtha jANI leje. - 65-e pramANe je jANI, AdarIne jJAnInI nizrAe pAle, tene jANa kahIe, tenuM svarUpa eLakhAvavAne bhagI lakhIe chIe - pahelA jIva jANe, Adara ane pAle, bIjA jIva jANe, Adare ane na pAle, trIjA jIva jANe, na Adare, ane na pAse, cethA jIva jANe, na Adare, ane pAle, have ene jude jude artha lakhIe chIeH tihAM pahelA jIva je jANe, Adare, ane pAle, te oLakhAve che - jIva-ajIva, navatattva ane padravyanuM svarUpa sAte na karI gurUmukhathI jANe, avIza upanaye karI nayasApekSa jANe, dravya, kSetra, kAla, bhAvarUpa bhaMgIe karI yathArtha jANe, nizcaya-vyavahAra karI oLakhIne, jANe, nayasaMyukta cAra cAra nikSepe karI vyavasthita jANe, 33 Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 512 e rIte bhinna-bhinna prakAre jANI aMtaraMga bhAsana sahita pratIti karI cAra gatirUpa saMsAra thakI udAsI bhAve tyAgarUpa vairAgya paMca mahAvrata zuddha rIte Adare, ane jevI rIte Adare, tevI rIte mekSinika rUpa sAdhya rekhuM rAkhIne pAle. te jIva sAmunirAja chaThe-sAtame guNaThANe vartatA kaMcanapAtra samAna jANavA. have bIjA jIva je jANe, Adare ane na pAle, jIva eALakhAve che - eTale AgaLa je jIva-avarUpa padravyanuM nava tatva svarUpa kahyuM, te pramANe aMtaraMga jANapaNArUpa bhAsana sahita pratIti kare, tathA cAra gatirUpa saMsArathakI udAsIbhAve tyAgarUpa vairAgye zuddha rIte pAMca mahAvrata gurUmukhe uccare, ane sAdhya eka AtmAne karma thakI mUkavavArUpa niHkarmo avasthAne rAkhIne paMca mahAvrata zuddha rIte pAle, paNa pUrvakarmarUpa udayabhAvane yoge karIne vrata thakI cUkya, manaHpariNAma viSe azakta thaye. che gAthA che je jAke jaise ude, tava bhoge te thAnA zakti mareDe chavakI, udaya mahA balavAna nA evI rIte udayabhAvane vege karI vratathakI pariNAma khasyA, paNa veSa mUke nahi, pratikramaNa-paDilehaNAdi . kiyA yathAzaktie sAcave, viSayasukha te viSapAna samAna Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa13 dArUNa duHkhanA dAtAra karI jANe, manane viSe jUraNa ghaNuM kare, paNa chUTI zake nahi, ane je sAdhu munirAja zuddhamAgI, jinAjJAnA pAlaka hoya, tene dekhI ghaNe prema kare, tenI sevA kare, evA vrata pAlavAnI abhilASA rAkhe, ane zudhamAgane upadeza ApI lokane pratibadhe, dharma pamADe, te jIva, vrata thakI cUkayA, paNa samakitanI sahaNue karI sahita che, mATe saMvega pakSI jANavA. e bIjo bhaMga. have trIja je jIva jANe, na Adare ane na pAle, te oLakhAve che : te jIva samyagadaSTi cethA guNaThANuvAlA javA. eTale Agala jIva-ajIvarUpa navatatva padravyanuM svarUpa kahyuM, te pramANe sarva jANe, aMtaraMgapaNe saha, kAya kAraNa, dharma pratye oLakhe, svadayA-paradayA jANe, svabhAva vibhAvane yathArtha paNe vicAra karI sahe, AtmAne upAdAna kAraNapaNe jANe, upAdAna kArya jANe, tathA Atmika sukha iMdriyajanitasukhanI pratIti karI sAdhya cakkhuM rAkhI vItarAganI AjJAe aneka prakAre sAdhana kare, te jIva, saMsArathakI udAsI bhAve vate, saMsArane baMdIkhAnArUpa karI jANe, ane vrata levAnI ghaNuM rUci kare, paNa avratane udaye karI saMsArarUpa jALamAMthI chUTI - zake nahi, evA jIva jANe kharA, paNa Adare nahi ane pAle paNa nahi. e trIjo bhaMga kahyo. Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 514 have the je jIva jANe, na Adare ane pAle, tene oLakhAve che - te jIva anuttaravAsI deva jANavA. eTale Agala bhAva kahyA, te pramANe sarva jANe che, paNa gati AzrayI atratIpaNAne udaye karI tihAM vatanuM AdaravuM nathI, tathApi vrata pAlavAne bhAve ja varte, mATe jANe, na Adare ane pAle e ceAtho bhaMga. e cAra bhAgAnA artha jJAnInI nizrAe vicArI tulanA kare te jJAnI puruSa jANavA 6pa3 have ajANanuM svarUpa jANavAne bhaMgI lakhIe chIe: tihAM pahelA jIva na jANe, na Adare ane na pAle. bIjA chava na jANe, na Adare ane pAle, trIjA jIva na jANe, Adara ane pAle, cethA jIva na jANe, Adare ane na pAle. e cAra prakAranA jIva oLakhAvavAne artha lakhIye chIe. tihAM pahelA jIva na jANe na Adare ane na pAle, te jIva mithyAdraSTi pahele guNaThANe anyadarzanI jANavA Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa teNe jIva-avarUpa svarUpa jANyuM nathI, ane jinavacananI AsthA vinA aneka prakAre anya lige mithyAtvarUpa ceSTA karatA phare, e pahelA bhAgAne vicAra kahaye have bIjA jIva na jANe, na Adare ane pAle, te jIva oLakhAve che. te jIva bAlatapasvI jANavA. tene jIva-ajIvanA svarUpanI oLakhANa nathI, ane paMca mahAvratanuM svarUpa paNa jANatA nathI, tema pAMca Azrava paNa sevatA nathI, mATe e bAlatapasvI jIva jANavA. e bIjo bhaMga. have trIjA je jIva na jANe. Adare ane pAle, oLakhAve che - - tejIva jainamatI svaliMgI, bAhya kriyA pratipAlaka jANavA. teNe jIva-avarUpa navatatva, SadravyanuM svarUpa na karI, nikSepe karI, syAdvAdarUpa nitya anityAdi ATha pakSe karI bhAsanarUpa pratIti karI nathI. ane upAdAnapaNuM na jANe. upAdAna kAraNupaNuM na jANe. upAdAna kAryapaNuM na jANe. sAdhaka, bAdhaka ane siddhAdi svarUpa. cauda guNaThANane vicAra na jANe. Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa16 laukika dharma na jANe. lekettara bAhyakAraNarUpa dharma na jANe. leTettara aMtarakAraNarUpa dharma na jANe. tathA lokottara aMtarakAryarUpa dharma paNa na jANe. - ane jIvasattArUpa dravyaguNaparyAyanuM svarUpa na jANe. tathA ajIvasattArUpa bhAvakarma, dravyakarma, karmarUpa vicAra na jANe. tathA sAdhya-sAdhanarUpa levAnI pratIti karyA vinA narakanigedanA duHkhathakI bhaya pAmate thake sukhanI lAlace puNyarUpa phalanI vAMchAe nivRttirUpa cAritra aMgIkAra karI, pAMca mahAvrata zuddha rIte pAle che, beMtAlIza deSa kAtrI AhAra le che, mAMDalInA pAMca deSa TAle che, ane pratikramaNa, pratilekhanAdi kriyA zuddha rIte sAcave che, te dravyaliMgI jIva jANavA, e trIjo bhaMga kahyo. have cethA je jIva na jANe, Adare ane na pAle, te oLakhAve che - te jIva jinamataliMgI veSadhArI jANavA. eTale pitAne pATa melavavArUpa nAma rAkhavA sArU bAlapaNe ziSyane vecAtA laI aneka prakAre dukhe karI jinamatanA zAstra je aMge pAMgAdika tathA paramatanA zAsa je jyotiSa, vidyakAdika te bhaNAve, bhaNAvI pAlIne moTA kare, paNa Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 517 aMtaraMga sattAgatanA jANapaNArUpa bhAsana rahita teNe karI jIvAdika nava padArthanA paramAthane na jANe, ane abhAve karI rUci vinA pAMca mahAvratarUpa uccAra karI jainaliMga dharyuM che. paNa chakAyanA AraMbhane viSe pravarte che, sAvadyarUpa pApakarmanA Adeza-upadeza de che. nirdaya hRdaya chakAyamAM, je suniveSe pravate rA grahi yatidharmathI bAhirA, te nirdhanagati vatere nA e paramArtha jANo. eTale te jIva na jANe, ane vrata Adare paNa pAle nahi, mATe jinamataliMgI veSamAtre jANavA. e ceAthe bhAge kaho. e rIte jANe-ajANapaNAnuM svarUpa jANavA bhaMgI kahI che. AtmadaSTi dekhIye, pudagala cetanarUpa che. para pariNati hoya vegalI, na paDe te bhavapa 1 ja AtamabhAve siddha che, parabhAve che. baMdha che nija svarUpa avalokatAM. maTe anAdi baMdha / 2 // jene pudgala yoga che, tehanI na dhare Aza che zuddhAtama anubhava bharyo, zAzvata sukha vilAsa ne 3 cetana lakSaNa AtamA, se anAdi guNalIna che , paNa te pragaTe anubhave, samakitadaSTi pIna ne 4 Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 518 magana bhaye jaDabhAvameM, teNe AvaraNa svabhAva | nirAvaraNa te saMpaje, Apa Apa svabhAva che paI zuddhadravya zuddhAtamA, vyApaka sakala svabhAva che zuddhadravyaguNa pajave, mATe mehamada tAva | 6 | Ima bhAvata ziva tatva rasa, te adhyAtama sAra | tAke guNakI varNanA, suNatAM heya sukhakAra 7 / dezI cAInI khimAvijya che kSamA bhaMDAra, jina uttamapadanA dAtArA evA gurU nitya sevA sahu, nijarUpa pragaTe sukha lahebahu : abhiya kuMara tasu praNamI pAya, graMtha kio bhavijana sukhadAya ! alpabuddhi meM racanA karI zuddha karepaMDita jana malI lA bharUdhara pAlI nagara majhAra, comAsuM dharI harSa apAra che, varSa khyAsI saMvata aDhAra, mahA sudI pAMcama ne ravivAra nA praznottara graMtha kIdho sAra, AtamaathIne hitakAra bhaNatA guNatA jaya jayakAra, lakhamI lIlA pAme apAra 11 Iti paMDita zrIkaMara vijayajI racita navatattva saMbaMdhI praznottara graMtha: saMpUrNa zleka saMkhyA 6661 | Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATa A graMtha chapAvatAM je je sthAna ke azuddhatArUpa deSa mArAthI thayelA hoya te sarva sthale vAMcanAra mahAzayee sudhArI vAMcavuM. A pustaka mudrita karatAM je kAMI zrIjinavacana virUddha mArAthI lakhAyuM heya, te aparAdharUpa duSkRtane huM samasta A graMtha paThana karanArA sajajanenI samakSa mithyA duSkRta dauM chuM. li. prakAzaka (prathamavRttinA) - (dvitIya , ) ItizrIkuMvara vijayajIkRta adhyAtmasAra praznottara graMthaH samAtaH adhyAtma mArganI kUMcI nizcaya daSTi hRdaya dharIjI, pALe je vyavahAra, puNyavaMta te pAmazejI, bhava samudrane pAra che -zrI sImaMdhara svAmI 125 gA. nuM stavana DhA. 5 gA. 5 Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + ? have chuTaka bele lakhIe chIe. $ 1. puNya sAmagrI 1 suThAma, 12 supAtra. 2 sugAma, 13 sukSetra. 3 sujAta. 14 sudAna. 4 subhrAta. 15 sumAna. 5 sutAta. 16 surUpa. 6 sumAta. 17 suvidyA. 7 suvAta. 18 sudeva. 8 sukula. 19 sugurU. 9 subala. 20 sudhama. 10 sujhI. 21 suveza. 11 suputra, 22 sudeza. ATalA vAnAM puNya vinA na pAmIe. ra. sebata kevI karavI? 1 sumati. 2 zIlavaMta. 3 saMteSI. Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 521 4 satsaMgI. 5 svajana. 6 sAcAbolA. 7 sapuruSa. 8 zamelA. - 9 sulakSaNa. 10 sulajaja. 11 sukulIna. 12 gaMbhIra.. 13 guNavaMta. 14 guNajJa. evA purUSane saMga karavAthI dharma pAmIe. sebata kenI na karavI ? 1 cugalara. 2 cera. 3 chalagrAhI. 4 adharma. 5 adhama. 6 avinIta. * Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 522 7 adhikabolA. 8 anAcArI. 9 adhIrA. 10 adhUrA. 11 ninehI. 12 kulakSaNa 13 kubelA. 14 kupAtra. 15 kUDAbelA. 16 kuzIliyA. 17 kuzAsanI. 18 kulakhaMpaNa. 19 bhaMDA. 20 AvA svArtha puruSane saMga na kare. 4 mukhya bAbate yAda rAkhavA jevI. keTalAeka deSa mukhyatAe jene heya tenA nAma kahe che. rajapUtane krodha ghaNe heya. kSatriyane mAna ghaNuM heya. gaNikA ane vaNikane mAyA ghaNI heya. Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 523 brAhmaNane lebha ghaNe heyamitrane rAga tathA heta ghaNuM heya. zakayane dveSa ghaNe hAya. jugArIne zeka ghaNe hoya. caranI mAtAne ciMtA ghaNI hoya. kAyarane bhaya ghaNe hoya. ItyAdika zrI vizeSAvazyakamAM ghaNuM bola che. pa kriyAmAM dhAravA jevuM. have dharma kevI rIte hoya te kahe che. dharma te AtmabhAve, zudhdhopage hoya ane kama te azudhdha page tathA zubhAzubha bhAve hAya. jevI karaNI eTale jevI kriyA tevA karma hoya ane dhama te akriyArUpe heya. je zudhdha paga vRdhivaMte hoya te dharma paNa vRdhivate hoya. 6 moTI cauda vidyAnA nAma: 1 eka nagAminI, 2 bIjI parazarIra pravezinI. 3 trIjI rUpaparAvartanI. Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para4 4 thI taMbhanI. 5 pAMcamI mehanI. : 6 chaThThI suvarNasidhi. 7 sAtamI rajatasidhdhi. 8 AThamI rasasidhi, 9 navamI baMdhathabhinI, 10 dazamI zatruparAjyanI. 11 agIyAramI vazIkaraNI. - 12 bAramI bhUtAdidamanI. 13 teramI sarvasaMpankarI. 14 caudamI zivapada prApaNI. 7 vaktAnA cauda guNa 1 pahele praznavyAkaraNakta sela belane jANa paMDita hoya, 2 bIje zAstrArtha vicArI jANe, 3 trIje vANImAMhe mIThAza hoya. 4 cothe prastAva-avasara eALakhe. 5 pAMcame satya bele. 6 chaThTho sAMbhaLanAranA saMdehane cheda kare. 7 sAtame bahuzAstravettA gItArtha upayogI hoya. Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para5 8 AThame arthane vistArI tathA saMvarI jANe. 9 navame vyAkaraNa rahita chatAM kaMThanI bhASAmAM paNa apazabda na bole, 10 dasame vANIe karI samAjanene rIjhI jANe. 11 agIyAramo praznArtha grAhaka 12 bArame ahaMkAra rahita. 13 terame dharmavaMta. 14 caudame saMtoSavaMta. ( 8 zrotAnA da ela. have zrotAnA cauda guNa kahe che - - 1 eka bhaktivaMta, ( 2 bIjo mIThAbole. 3 trIje garvarahita. 4 ceAthe sAMbhaLavA upara rUci. 5-6 pAMcamo ane chaThTho caMcaLatA rahita ekAgracitta sAMbhaLe ane dhAre, jevuM sAMbhaLyuM tevuM pragaTa akSare kahe 7 sAtamo praznane jANa. 8 AThamo ghaNA zAstra sAMbhaLyAnA rahasya jANe, Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 526 9 navamo dharmakAryo ALasu na hoya. 10 dazamo jene dharma sAMbhaLatAM nidrA na Ave. 11 agIyAramo buddhivaMta hoya. 12 bAramo dAtAra heya. 14 teramo jenI pAsethI dharmakathA sAMbhaLe, tenA pAchaLathI ghaNA guNa bole. 14 caudamo keInI niMdA na kare tathA koInI sAthe tANakheMca-vAdavivAda na kare, e cauda guNa sAMbhaLInAramAM joIe. 9 Ayu jyAre baMdhAya? ga, kaSAya ane legyA e cAra jevAre ekaThA maLe. tevAre parabhavAyu baMdhAya. 10 nirjara vedanAnI cabhaMgI nArakI jIvane mahAvedanA ane alpanijArA jANavI. tathA sAdhune mahAvedanA ane mahAnirjara, gajasukumAlanI pere jANavI, tathA devatAne alpavedanA ane apanirjarA jANavI. e nirjara ane vedanAnI celaMgI kahI. Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para7 11 ja AvazyakamAM tattvanI ghaTanA sAmAyika, caturvizatistava, ne pratikramaNa, e traNa Avazyaka saMvara tatvamAM che, tathA vaMdanaka, kAyetsarga, ane pratyAkhyAna, e traNa Avazyaka nijarAmAM che. 12 jIvanA viziSTa prakAre saMsAramAM jIva traNa prakAranA che. eka bhavya, bIjA abhavya ane trIjA bhavyAbhavya. temAM vaLI bhavyajIvanA traNa prakAra che. eka nikaTabhavya, bIjA madhyabhavya, ane trIjA durbhavya. temAM sadhavA saubhAgyavatI strI jema paraNIne tatkALa cha mahine garbha dhAraNa karI putranI prAptirUpa phaLa pAme, tenI pere je bhavyajIva paNa tarata sidhdhi vare, te nikaTa bhavyajIva jANavA. tathA jene kaI eka strI paraNyA pachI be varSe putrarUpa phala pAse, tenI pere je jIva thoDA bhavamAMhe megha kumAranI pere sididha vare, te madhyabhavya jIva jANavA, tathA durbhavya jIva che, te jema koI paraNelI strIne ghaNA varasa pachI putrarUpa phalanI prApti thAya tema te jIva paNa gozAlAnI pere athavA anaMtA paDivAI javAnI pare ghaNA kAle siddhi varaze, te durbhAgya jANavA. 34 Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa28 e bhavyanA traNa bheda kahyA. have bIjA abhavyajIvanA lakSaNa kahe che. jema vadhyA strIne ghaNA kAla paryata bharatArane paga male, tathA aneka upAya kare, te paNa putrarUpa phalanI prApti na thAya, tenI pere abhavyane jIva paNa vyavahArathI cAritranI kriyA Adare, navamA vaiveyaka paryata jAya, paraMtu sididharUpa mokSaphala pAme nahi. have trIje bhavyAbhavyanA lakSaNa kahe che - jema keIka bAlavidhavA strI hoya, tene putra thavAnI zakti che, paraMtu bharatAranA yegane abhAve putrarUpa phala pAme nahi, tema keTalAeka jAte bhavya jIva te che. paraMtu karmanI vizeSa nibiDatAne yege karI avyavahAra rAzimAMthI nIkalIne vyavahAra rAzimAM uMcA ja nahi AvI zake, tethI sAmagrIne abhAve mokSarUpa phaLanI prApti paNa na pAme, tathA valI traNa prakAranA jIva kahe che. eka bhavAbhinaMdI te mithyAdaSTi jIva jANavA. bIjA pudagalAbhinaMdI te cethA-pAMcamA guNaThANAvALA samyagudaSTi jIva jANavA. trIjA AtmAnaMdI te sAdhu munirAja jANavA. tathA valI saMsArIjIva cAra prakAranA kahyA che- eka saghana rAtri samAna te bhavAbhinaMdI mithyAtva guThANuvatI jIva jANavA. jemAM keI ajavAnuM nahi. Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa29 bIjA avanarAtrisamAna te mArgAbhimukhI mArgonusArI jIva jANavA. trIjA saghana dina samAna te ceAthA guNaThANuthI mAMDIne bAramA guNaThANa sudhInA jIva jANavA. cethA aghana dina samAna te kevalI bhagavAna jANavA. 14 tIrthakaranA janmAdi kalyANaka thAya te vAre sAte narake keTaluM ajavALuM thAya ? prathama narake sUrya sarakhe udyota thAya. bIjI narake sAkSasUrya samAna teja thAya. trIjI narake pUrNimAnA caMdra samAna udyota thAya. cethI narake sAbhra caMdra samAna teja thAya. pAMcamI narake zukra tathA bRhaspati ItyAdi grahanA sarakhuM teja thAya. chaThThI narake nakSatranA sarakhuM teja thAya. sAtamI narake tArA sarakhuM teja thAya. 15traNa prakAre karelA upakAranuM osiMgaNu thavAya. 1 mAtA pitAne prabhAte uThI zatapAka-sahastrapAka tele mardana kare, pachI suMgadha karI uvaTANuM kare, te vAra pachI saugaMdhika pANI, TADhuM pANI, uSNapANI, evA traNa pANIe karI nahavarAve, Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa30 pachI uttama vastrAbhUSaNAdike karI vibhUSA kare, pachI mana gamatuM sarasa madhura bhojana karAve, jAvajajIva sudhI pitAnI khAMdha upara laIne phare, e rIte bhakti sAcave te paNa te putra, mAtA-pitAne esiMgaNa na thAya. paraMtu mAtA-pitAne kevalipraNIta dharma kahI dharma bUjhavIne dharmamAM thApe te te putra mAtA-pitAne esiMgaNa thAya. 2 kaI eka moTe purUSa keI eka daridrI purUSane mATe dhanavaMta kare, pachI kAlAMtare kaI rIte azubha karmo dayathI te moTA purUSane daridratA prApta thAya, te prastAva pUrve upakAra pAmele purUSa pitAnA svAmIne daridrapaNuM AvyuM jANI pitAnuM sarvasva pitAnA svAmIne Apate chate paNa tene esiMgaNa na thAya, paraMtu te purUSa ja pitAne svAmIne kevalipraNIta dharma kahI dharma bUjhavIne dharmane viSe sthApanA kare, te esiMgaNa thAya. 3 koI eka purUSa sAdhunI pAsethI rUDA dharmamaya vacana sAMbhaLI tene manamAM dhArI pachI zubhadhyAna viSe kAla karI devaloke devatApaNe upaje, te devatA pitAnA dharmAcArya pratye dukAlamAM paDaye jANI vastinA sthAnake mUke athavA te dharmAcAryane koI rega utpanna thayAthI tene rogarahitanirAbAdha kare, te paNa te devatA tene esiMgaNa na thAya, paraMtu te devatA je pitAnA dharmAcAryane azubha karmodayathI kevalipraNIta dharma thakI bhraSTa thaye jANI pharI tene kevalipraNIta dharma bUjhAvIne dhamane viSe sthApana kare, te esiMgaNa thAya. Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 231 16 narakAyunA cAra kAraNe 1 mahAraMbha 2 mahAparigraha 3 paMceMdriya jIne vadha 4 mAMsane AhAra 17 tiryaMcAyunA cAra kAraNe 1 mAyA. 2 vizeSa mAyA. 3 alIka-juThuM bolavuM. 4 kUDA -tela kUDA mApa. 18 manuSpAyunA cAra kAraNe 1 prakRtie bhadrakapaNuM. 2 prakRtie vinItapaNuM. 3 dayA sahitapaNuM. matsararahitapaNuM. 19 devAyunA cAra kAraNe 1 sarAga saMyama. 2 tapazUrapaNuM. 3 dAnazUrapaNuM. 4 yuddhazUrapaNuM. 20 cAra prakAranA puSpa jevA purUSa 1 rUpasahita paNa gaMdharahita. 2 gaMdhasahita paNa rUparahita 3 gadhasahita ane rUpasahita. 4 gaMdharahita ane rUparahita. A rIte cAra prakAranA purUSa kahyA che: 1 rUpavaMta paNa zIla rahita. 2 zIla sahita ane rUparahita. 3 rUpasahita ane zIlasahita. 4 rUpa rahita ane zIla rahita. Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para 21 cAra prakAre uparA upara anaMtA kahyA che: 1 abhavya jIva anaMtA che. 2 te thakI siddhanA jIva anatA che. 3 te thakI bhavyajIva anaMtA 4 te thakI jAtibhavyajIva anaMtA che. rara aMtima caturvidha saMghanA nAma 1 zrI dupasaha nAmA AcArya. 2 phazusirI sAdhvI. 3 nAIla nAmA zrAvaka. 4 saracasirInAmA zrAvikA. 23 pAtra cAra prakAra 1 zrI jinezvara prabhu. 2 zrI sAdhu munirAja. 3 dezavirati zrAvaka. 4 avirati samyagRSTi. 24 aNahArakanA cAra prakAra 1 vigrahagativaMta. 2 kevala samuddaghAtakAraka, 3 caudame guNaThANe. 4 zrIsiddha. - 25 manuSyanI cAra avasthA 1 garbhAvasthA, 2 bAlyAvasthA. 3. yauvanAvasthA. 4 vRddhAvasthA. 26 cAra prakAre kuMbha 1 madhune ghaDe ne madhunuM 2 madhune kuMbha ne viSanuM DhAMkaNuM. DhAMkaNuM. 3 viSane kuMbha ne madhunuM DhAkaNuM. 4 viSane kuMbha ane viSanuM DhAMkaNuM. Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 533 eja prakAre cAra jAtinA purUSa heya te kahe che 1 eka purUSa nimala niSpApa ane jihuvAthI paNa mIThuM madhuruM bole. 2 eka purUSa nirmala niSpA5 chatAM jihuvAe kaDavuM bele. 3 eka purUSa eka lakSa pApavAla haya, ane jihuvAe mIThuM-madhurUM bele. 4 eka purUSa eka lakSa pApavAle hoya ane jihuvAe paNa kaDavuM bele. 27 paccakhANunI caturbhagI 1 paccakakhANane karAvanAra gurU jANa heya, ane karanAra ziSya te paNa jANa hoya, e prathama bhaMga atyaMta zuddha uttama jANe. 2 paccakakhANane karAvanAra gurU jANa ane karanAra ziSya ajANa hoya, tyAM jANu gurU paccakakhANanA karanArane pUche, jANa kare, ke he amukA! tane amuka paccakakhANu karAvyuM che, tevI rIte pAlaje ema ziSya paNa pAle te zuddha bhAMgo jANa. ane na pUche-na pAle to azuddha bhAMge jANa. 3 paracakkhANa karanAra ziSya jANa hoya, te ziSya jANate chate gItArtha gurUne abhAve paryAye karI moTA evA mahAtmAnI samIpe athavA pitrAdikane gurU sthAnake mAnIne temanI sAme paccakakhANa kare, te te zuddha jANavuM. paraMtu je chate gItA paNa ajANu gurU pAsethI pitAne Ide paccakakhANa kare, te azuddha bhAMge thAya, ema samajavuM. Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 534 4 paccakakhANa karAvanAra, gurU ane paccakakhANa karanAra ziSya e be ajANa hoya, te te bhAge atyaMta azuddha zrIvItarAgadeve kahyuM che. 28 sAdhu ja kAraNe AhAra le. 1 sudhAnI vedanAe AhAra le. 2 AcAryAdikanA vaiyAvacca karavAne arthe AhAra le. 3 IpathikInI jayaNuM zodhavAne kAraNe AhAra le. 4 saMyama pALavAne kAraNe AhAra che. 5 jIvitavya rakSAne kAraNe AhAra le. 6 zubhadhyAna karavAne kAraNe AhAra le. - ra9 sIdhu kAraNe AhAra na le. 1 navarAdika rega Ave ke AhAra na le. 2 kaI viziSTa upasargarUpa kAraNe AhAra na le. 3 purUSadane udaya thayAthI brahmacarya rAkhavAne arthe AhAra na le. 4 karma khapAvavA nimitte tapa karavAne arthe AhAra na le. 5 jIvadayAne arthe varasAda varasate athavA dhUharI paDate AhAra na le. 6 aMtasaMleSaNAe zarIra chAMDavA bhaNI AhAra na le. 8 Iti chUTaka bele samApta che Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ @iN0@ jJAnI koNa ? @ navatarava-SaTa dravyanuM jANapaNuM gurUmukhe karI khasattA tathA parasattAnA bhAsanarUpa yathArtha pratIti jJAnInI nizrAe karI gurUmukhe vividha kriyAonA AlaMbana dvArA mehenIyanA ghaTADA mATe jenI cATa hoya te jJAnI..?? @ @ adhyAtama eTale ? Se Wes008 DON BOSS 80 haSScha973 @@ AtmAnA svarUpamAM jJAnI-nirdiSTa paMcAcAranA sevanatha kI sthira thavAno prayatna te adhyAtma, ?? @@ Se @ @@ @ 0 0 0 0 0 0 AvaraNa * dIpaka prinTarI * amadAvAda 1