________________
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથને ગુજરાતી ભાવાનુવાદ
३७ તે બલવાન થઈ ગયા. તેથી તેમને ભાવથી ગુરુવચન પરિણમી ગયું (= ગુરુવચન ઉપર -ભાવથી શ્રદ્ધા થઈ) આચાર્યશ્રીએ તેમને વિશેષથી ધર્મોપદેશ આપ્યો. આથી દુર્બલિકાપુષ્પમિત્રના સ્વજને શ્રાવક થયા.
તે ગચ્છમાં ચાર મુનિઓ વિશેષ ગુણી હતા. એક દુર્બલિકાપુષ્પમિત્ર, બીજા પૂર્વોક્ત ફિશુરક્ષિત, ત્રીજા વિધ્ય અને ચોથા આચાર્યશ્રીના જ (સંસારપક્ષે) મામા ગેછામાહિલ. તે ચારમાં વિધ્ય મુનિ મહાન બુદ્ધિશાલી હોવાથી સૂત્રના કર્મ (બીજાઓની સાથે) સૂત્રો મળવાને કારણે વિલંબ થવાથી) કંટાળી ગયા. તેથી તેમણે આચાર્યશ્રીને વિનંતિ કરી કે મને કઈ (અલગ) વાચનાચાર્ય આપો. આચાર્યશ્રીએ તેમને દુર્બલિકાપુષ્પમિત્ર વાચનાચાર્ય આપ્યા. કેટલાક દિવસ વાચના આપ્યા પછી દુબલિકાપુષ્પમિત્રે ગુરુને કહ્યું: હે ભગવંત! વાચના આપવાના કારણે બધા શ્રુતનું પરાવર્તન થતું નથી. જે શ્રતનું પરાવર્તન થતું નથી તે શ્રુત યાદ રહેતું નથી. તેથી સ્વજનોના ઘરમાં જે શ્રુતનું પરાવર્તન છોડી દીધું અને હમણાં જે શ્રુતનું પરાવર્તન કરતા નથી તે શ્રુત ભૂલાઈ ગયું છે. તેથી મારું બધું ય શ્રુત હાથની હથેલીમાં રહેલા પાણીની જેમ નાશ પામશે. આથી ગુરુએ વિચાર્યું. બૃહસ્પતિ સમાન બુદ્ધિવાળો હોવા છતાં અને સદા શ્રુતનું
મરણ કરતો હોવા છતાં આનું (ઘણું) શ્રુત નાશ પામ્યું તે બીજા પુરુષની શી વાત? = શી ગણતરી? આમ વિચાર્યા પછી વિશેષ ઉપગ મૂકીને જાણ્યું કે, – હવે પછીથી શિષ્ય શ્રુત, બુદ્ધિ અને ધારણ વગેરેથી હીન થશે. તેથી તેમના અનુગ્રહ માટે તેમણે ચારે અનુગોને જુદા ર્યા. કહ્યું છે કે “ આર્ય વજસ્વામી સુધી કાલિક શ્રુતમાં અનુયાગ અલગ ન હતા. આર્યાવજીસ્વામીથી કાલિક શ્રુતમાં અને દૃષ્ટિવાદમાં અનુગ અલગ થયા. (૧) મહાપ્રભાવવંત અને દેવેદ્રોથી વંદાયેલા શ્રી આર્યરક્ષિતરિએ કાલના સ્વરૂપને જાણીને (પ્રવચનના હિત માટે) ચાર પ્રકારને અનુગ અલગ અલગ કર્યો. (૨) અગિયાર અંગ રૂપ કાલિક શ્રુત ચરણકરણનુગ છે. ઉત્તરાધ્યયન વગેરે ઋષિભાષિતે ધમકથાનુગ છે. સૂર્યપ્રજ્ઞપ્તિ વગેરે ત્રીજે ગણિતાનુગ છે. સંપૂર્ણ દૃષ્ટિવાદ ચેાથે દ્રવ્યાનુયોગ છે.” (૩) [ આવ૦ ગા. ૭૬૩ વગેરે ]
આર્ય રક્ષિતસૂરિને ઇંદ્ર વંદન કર્યું તેની વિગત કહેવામાં આવે છે- આર્ય રક્ષિતસૂરિ ગામ–નગર આદિમાં વિહાર કરતાં કરતાં કઈ વાર સમૃદ્ધ મથુરાનગરીમાં પધાર્યા. ત્યાં ભૂતગુહા ઉદ્યાનમાં રહ્યા. આ તરફ સધર્મેદ્ર મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં શ્રી સીમંધરસ્વામીની પાસે ગયો. તીર્થકરને વંદન કરીને પૂછયું : હે સ્વામી! નિગદના જીવો કેવા હોય છે? ભગવાને નિગોદના જી કેવા હોય છે એ જણાવ્યું. તે વખતે ઈંદ્ર ફરી પણ પૂછ્યું :
૧. અથવા વિશેષજ્ઞાનને ઉપયોગ મૂકીને.
