________________
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથના ગુજરાતી ભાવાનુવાદ
૨૦૧
હવે તે નાગદત્તના છિદ્રો જોવા લાગ્યા. આ જીવતા હશે ત્યાં સુધી આ કન્યા મારી નહિ જ થાય, માટે આને જલદી મારી નાખું', એમ મનથી વિચારી રહ્યો હતો. એક દિવસ અશ્વ સવારી કરવા માટે નગરીમાંથી નીકળેલા રાજાના કાનમાંથી કુંડલ પડી ગયું. પેાતાના આવાસે ગયા પછી રાજાએ આ જાણ્યું. તેથી રાજાએ તે વસુદત્તને જ શોધી લાવવા આજ્ઞા કરી. કુંડલને જોતા તેણે ભવિતવ્યતાવશ નગરીના બહારના ભાગમાં પતિથિ આઠમના દિવસે ચાર પ્રકારના પૌષધમાં રહેલા એકાકી નાગદત્તને જોયા. નાગદત્ત સંધ્યા સમયે પ્રતિમા સ્વીકારીને પૂર્વોક્ત ઉદ્યાનમાં જિનમંદિર તરફ જઈ રહ્યો હતા. નાગદત્ત ઉપયોગપૂર્ણાંક થાડે સુધી ગયા એટલે રસ્તામાં દશ દિશાચક્રને પ્રકાશિત કરનાર કુંડલરત્ન તેણે જોયું. જાણેકે પોતાના અસ્ત થતા જોઇને ભયથી આકાશમંડલમાંથી પૃથ્વીના માર્ગ માં પડેલું સૂર્ય મંડલ હોય તેવુ" કું ડલરત્ન હતું. કુંડલને જોઈને નાગદત્ત ખીજા માળે ચાલ્યા. તેની પાછળ રહેલા વસુદત્તે વિચાર્યું : આ કેમ જલદી વળી ગયા ? ખીજા માગે કેમ ગયા ? એટલામાં તેણે પણ ત્યાં તે કુંડળ જોયું. તે વિચારવા લાગ્યા નક્કી આ કુંડલના ભયથી વળી ગયે છે. એના મરણ માટે આ જ છિદ્ર મળી ગયું. આ પ્રમાણે વિચારીને કુંડલ લઈને નાગદત્ત જિનમંદિર આગળ આવ્યા ત્યાં સુધી તે તેની પાછળ આવ્યા. ત્યાં કાયાત્સગ માં રહેલા તેના ગળામાં કુંડલ ખાંધીને વસુદત્ત પોતાના પુરુષાને મેલાવીને તેમને કુંડલ બતાવ્યું અને કહ્યું: આ પાપી રાજાનું કુંડલ લઈને એકાંતમાં મૂકવા માટે આવ્યા, એટલામાં મે તેને પકડી લીધા. તમે આને બાંધીને રાજાની પાસે લઈ જાઓ. પુરુષા પણ તેની આજ્ઞા માનીને નાગદત્તને રાજાની પાસે લઈ ગયા. તેમણે રાજાને કહ્યું કે, હે દેવ ! આ આપનું કુંડલ લઈ ને ( ગુપ્ત ) મૂકવા માટે એકાંતમાં ગયા અને પકડાઈ ગયા. હવે દેવ પ્રમાણ છે. તેમનું વચન સાંભળીને રાજાને અત્યંત રાષ થયા, અને આંખા રાષથી લાલ થઈ ગઈ. પછી ચેાગ્યા-યાગ્યના વિચાર કર્યા વિના રાજાએ કહ્યું: પાપકાય કરનારા તેની સવારે નગરમાં ફજેતી કરીને શૂળી ઉપર ચડાવી દો. પછી વસુદત્તે રાજાનુ વચન પામીને એને બાંધીને આખી રાત રાખ્યા. પ્રભાત થતાં તેને રાતા ઢણવીરની માળા પહેરાવી અને તેના શરીરે લાલચંદનથી વિલેપન કર્યું. પછી કાન અને પુછડાથી રહિત અને લંગડા ગધેડા ઉપર તેને બેસાડ્યો. તેના માથે સૂપડાનું છત્ર ધર્યું. તેની આગળ ઢાલ વગાડવામાં આવતા હતા. આવી સ્થિતિમાં તેને નગરમાં ફેરવવાનું શરૂ કર્યું.... વસુદત્તના કહેવાથી રાજપુરુષા બેાલતા હતા કે– હે લોકેા! એક ચંડાળયુવાન જતા હતા, તેની પાસેના સ્થાનમાં પડેલું રાજાનું કુંડલ આણે ચારી લીધું. આ અપરાધથી રોષ પામેલા રાજાની આજ્ઞાથી આને વિટંબના કરવાપૂર્વક વષ્યભૂમિમાં લઈ જવામાં આવે છે. તેના આ ભયંકર વચનને સાંભળીને લોકોએ વિચાર્યું: આ આ પ્રમાણે ખેલે છે એ ખાટું છે કે સાચુ છે? તે વખતે મહેલ ઉપર ચઢીને નાગદત્તને જોઇને કાઈ એ કહ્યુ : રાજાએ આ આજ્ઞા વિચાર્યં
૨૬
