________________
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથના ગુજરાતી ભાવાનુવાદ
૨૯૧
આ પ્રમાણે વિચારીને તે બધા દરરોજ તેને પેાતાના ઘરે પ્રેમથી જમાડે છે અને પ્રયત્નથી દક્ષિણા આપે છે. તેથી તેવા લાભથી તે ઘેાડા જ સમયમાં મહાન શ્રીમંત થઈ ગયા. તેના પુત્ર-પૌત્ર વગેરે પરિવાર પણ વધ્યા. પણ દક્ષિણાના લાભથી ઉલટી કરીને જુદા જુદા ઘરમાં અનેકવાર ભાજન કરતા તેને ભય'કર કાઢ રાગ થયા. કાઢના કારણે એનું નાક ઘસાઈ ગયું, શરીરમાં ચાંદાં પડી ગયાં, દુર્ગંધી પરુ નીકળવા માંડયુ, આખા શરીરે માખીઓ ખણખણવા લાગી, આવી દુઃખમય અવસ્થાને પામ્યા. તો પણ પૂર્વાંની જેમ રાજાના મુખ્ય આસન ઉપર બેસીને ભાજન કરતા હતા. હું કેઢિયા છું એમ મનમાં જરા પણ શંકા ન રાખી. ઉપેક્ષા કરાયેલા તેના રાગ ક્રમે કરીને ઘણુા વધી ગયા. તે રાગ દુનના સંગની જેમ તેને પીડા આપવા લાગ્યા. તેને કાઢિયે જોઇને મત્રીઓએ ચેપ લાગવાના ભયથી રાજાને વિનંતિ કરીઃ હે દેવ ! આ રોગ અત્યંત ચેપી છે એમ સંભળાય છે. કારણ કે એક સ્થળે ભાજન કરવાથી, સ્પથી, એક શય્યાથી, અને એક આસન વગેરેથી રેાગનું સંક્રમણ થાય છે એમ શાસ્ત્રમાં પણ કરો. એના સ્થાને સ્થાપે. એમ થાએ' એમ કહીને રાજાએ
કહેવાય છે. માટે આ બ્રાહ્મણને મુખ્ય આસને જમાડવાનું બંધ એના વિદ્યમાન નિરાગી છેાકરાઓને મંત્રીની સલાહના સ્વીકાર કર્યાં.
આથી મંત્રીઓએ સેડુખકને કહ્યું: આજથી રાજમંદિરમાં તારા પુત્રાએ જમવું. રાજાની આજ્ઞાથી તેણે પોતાના પુત્રાને રાજમંદિરમાં જમવાની રજા આપી. પરિવારને આજ્ઞામાં રાખનાર તે પોતે કંઈક અશુભમનવાળા થઈને ઘરે રહ્યો. સમય જતાં તેને રાગ ઘણા વધી ગયા. શરમથી તેના છેકરાઓએ તેના માટે ઘરથી બહાર ઝુંપડી કરાવી. તેથી વહુએ પણ તેને જોઈને ક્ષણવારમાં થુંકે છે. વારંવાર કહેવા છતાં કાઈ તેની આજ્ઞા માનતું નથી. ભાજન વગેરે પણ નાકને ઢાંકીને ચાંડાલની જેમ દૂર રહીને જીગુપ્સાથી તેના ઠીકરામાં નાખે છે. ભાજન રસવગરનુ આપે છે. આ જોઈને તેણે વિચાર્યું : જેએ મારા પ્રભાવથી આવી અવસ્થાએ પહેાંચ્યા છે, તેમનું વન કેવું છે તે તું જે. અથવા− બળદો તૃષા લાગવાથી જે નદીઓનું પાણી પીએ છે, કૃતઘ્ન તે બળદો શિંગડાએથી તે જ નદીઓના કિનારાઓને નાશ કરે છે.” “ભીલેા જેના પત્રપુટમાં (=પળિયામાં) ભાજન કરીને જેની છાયામાં વારવાર સુવે છે તે જ પલાશવૃક્ષના મૂળને ખાદે છે.’” “ જાણે હર્ષ પામ્યા હોય તેવા ખીલેલા કુમુદો જેના પ્રભાવથી શાભાને પામ્યા, રાત્રે પેાતાની કાંતિથી તે જ ચંદ્રની ચાંદનીનું ઉપહાસ્ય કરે છે.’
૧. સ્વૈ=વીયા: નિયોને=આજ્ઞાચાં યસ્ય |
૨. કાઢિયા બાપની સાથે રહેવામાં શરમ આવવાથી. અહીં કૂિચા ના સ્થાને મિયા પાઠ હાય તા વધારે સંગત ગણુાય.
