________________
-શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથને ગુજરાતી ભાવાનુવાદ
૪૭૧ ધીમે રહીને ખસી ગઈ. પિતાના ઘરે આવી. સાતમા દિવસે તે જ પ્રમાણે મરીને ચોરાસી હજાર વર્ષના આયુષ્યવાળી તે નરકમાં ઉત્પન્ન થઈ.
આ તરફ તે નગરમાં ગુણશીલ ઉદ્યાનમાં શ્રમણગણથી સહિત તીર્થકર શ્રીવર્ધમાન સ્વામી પધાર્યા. ભિક્ષાચર્યા માટે નીકળેલા શ્રીગૌતમસ્વામીને ભગવાને કહ્યું છે ગૌતમ! મારા વચનથી મહાશતકને પ્રેરણું કર કે, જે રીતે રેવતીને શ્રાપપ્રદાન કર્યું (= શ્રાપ આપ્ય) તે રીતે કરવું તને ઉચિત નથી. કારણ કે શ્રાવકેને કઠોર ભાષા બેલવાને સર્વથા ત્યાગ હોય છે, તે પછી અનશન કરવામાં તત્પર મતિવાળાઓને તે તેનો ત્યાગ સુતરાં હોય. તેથી આ દુષ્કતને ભાવથી આલેવીને પ્રતિક્રમણ કર. જેથી હે મહાન યશસ્વી ! તું શુદ્ધ થાય. શુદ્ધ થયેલ તું જલદી સુગતિને મેળવી શકે. તેથી ગૌતમસ્વામીએ “તહત્તિ’ એ પ્રમાણે ભગવાનના વચનને સ્વીકારીને ત્યાં જઈને તેને બધું જ કહ્યું. તે સાંભળીને દુષ્કતથી પાછા હટેલા મહાશતકે સમ્યફ આલોચના કરી. આ પ્રમાણે વીસ વર્ષ નિષ્કલંક શ્રાવક ધર્મનું પાલન કર્યું અને એક માસ અનશન કર્યું. પછી તે મૃત્યુ પામીને પહેલા દેવલોકમાં અરુણ અવતંસક વિમાનમાં ચાર પત્યેપમના આયુષ્યવાળે પુણ્યશાલી દેવ થયે. ત્યાં તે દેવભવને એગ્ય ભેગો ભેગાવીને આયુષ્યને ક્ષય થતાં ચ્યવીને મહાવિદેહમાં ઉત્પન્ન થશે. ત્યાં તે કર્મોનો ક્ષય કરીને પ્રસિદ્ધ થશે. મહાશતકનું દૃષ્ટાંત પૂર્ણ થયું.
નંદજીવ દેડકાનું દૃષ્ટાંત તે પૂર્વે સમ્યકત્વના અધિકારમાં સમ્મત્ત રિમટ્રો ઈત્યાદિ ગાથા (૧૫)માં કહ્યું હોવાથી અહીં અમે નથી કહેતા. બંને કથાઓમાં દષ્ટાંતની ઘટના આ પ્રમાણે કરવી – જે રીતે અનશનમાં રહેલ મહાશતક શ્રાવક પોતાની પત્ની રેવતીથી વિષય-સુખને સેવવાની પ્રાર્થનાથી ક્ષેભ પમાડાતો હોવા છતાં લેભ ન પામ્ય, બલ્ક તીર્થકરની આજ્ઞાથી આવીને શ્રીગૌતમગણઘરે શાપપ્રદાનના વિષયમાં પ્રેરણા કરી તે “તહત્તિ” એમ સ્વીકારીને આલેચના અને પ્રતિક્રમણથી તે નિઃશલ્ય થઈ ગયે, તેથી તેનું સેંકડે જન્મને કાપીને સુગતિનું સાધક એવું પંડિતમરણ થયું, તથા જે રીતે દેડકાના ભાવમાં રહેલ નંદમણિયારના જીવને જાતિ-સ્મરણ થયું, એથી તીર્થકર શ્રી વર્ધમાન સ્વામીને વંદન કરવા માટે જતા એવા તેનું શરીર રસ્તામાં જ ઘેડાની કઠોર ખુરી નીચે દબાઈ જવાથી તેનું મૃત્યુ થયું, મૃત્યુ સમયે તેણે મનથી જ વ્રત ઉચ્ચર્યા, અઢાર - પાપ સ્થાનને વોસિરાવ્યા, ચાર પ્રકારના આહારની સાથે બાહ્ય-અત્યંતર વસ્તુની . મમતાનો ત્યાગ કર્યો, આ રીતે વિધિથી થયેલા તેના સમાધિમરણે દુર્ગતિનો અત્યંત વિચ્છેદ કરીને સુગતિને ઉત્પન્ન કરી, તે રીતે બીજાનું પણ વિધિપૂર્વક થયેલું મરણ જન્મપરંપરાના નાશનું કારણ થાય છે અને સુગતિનું સાધક થાય છે. આ પ્રમાણે જાણીને વિવેકી એ સર્વમરણોનો ત્યાગ કરીને પંડિતમરણમાં જ પ્રયત્ન કરે જોઈએ એવા ઉપદેશના સારવાળે પ્રસ્તુતગાથાને ભાવાર્થ છે. [૧૩૩]
