________________
૩૩૪
= ! શ્રાવકનાં બાર વ્રતે યાને.. તેથી આપ પ્રસન્ન થાઓ. ઋષિએ કહ્યું એમણે અપરાધ વિના મારી આ કદર્થના કરી છે. આથી નિષ્કારણ વૈરી બનેલા તેમને બધા લોકોને વિનાશ કરવા વડે એમના આ દુર્વિનયનું ફલ જલદી બતાવું છું (=બતાવીશ). વાસુદેવે કહ્યુંઃ હે તપસ્વી ! એમ ન લે. કુતરે. કરડે તે શું તેને પણ કરડવું? વળી– યાદવકુમારોએ અપકાર કર્યો તેથી આખીય નગરીના વિનાશ માટે નિદાન કરવું એ શું ઉચિત છે? તેથી કૃપાબુદ્ધિ કરીને અમારા આ એક અપરાધને માફ કરે. દ્વૈપાયને કહ્યું તમે સુખી છે એટલે બીજાના દુઃખને જાણતા નથી. આ અતિશય પાપીઓએ અનેક રીતે ઘણું મશ્કરી કરીને મને માર્યો છે. તેથી, શું આ જ મારા અપકારીઓ છે? નગરના બીજા લોકો અપકારી નથી? તેથી તમે સ્વસ્થાને જાઓ. મારે તે એમની જ મશ્કરી સાચી કરવી છે, આ અપરાધને માફ કરવો નથી. હવે તમારે મને ફરી ફરી કાંઈ પણ કહેવું નહિ. આ વખતે બલદેવે કૃષ્ણને કહ્યુંઅવશ્ય થનારા ભાવને ઇંદ્રસહિત દેવો અને અસુરો પણ અન્યથા કરવા સમર્થ થતા નથી. આથી એને જે રુચે તે ભલે કરે, તમે તેને કેટલી પ્રાર્થના કરશે? આ પ્રમાણે બલદેવે નિષેધ કરવા છતાં અને ઋષિએ રેકવા છતાં કૃષ્ણ સ્વાર્થમાં તત્પર બનીને ફરી ફરી વિનંતિ કરી. એટલે ઋષિએ કહ્યું તમે આ પ્રમાણે વારંવાર કેમ પ્રલાપ કરો છે? મહાપુરુષ તમને બેને મૂકીને બીજા કીડાને પણ મારે છોડ નથી. આથી વિશેષથી વિલખા થયેલા કૃષ્ણ બલભદ્ર વગેરે લોકેની સાથે નગરીમાં ગયા. કૃષ્ણ નગરીના બધા લેકેને આદેશ કર્યો કે, બધાએ ઉપવાસ વગેરે તપમાં રક્ત રહેવું અને શાંતિકારક ધર્મકિયાઓમાં તત્પર બનવું, જેથી તેને અસમર્થ બનાવી શકાય. તેથી લોકે વિશેષથી. ધર્મક્રિયામાં પરાયણ થયા. દ્વૈપાયનષિ મરીને અગ્નિકુમાર દેવોમાં ઉત્પન્ન થયે. તેણે ઉપગ મૂકીને ભવપ્રત્યય વિભંગજ્ઞાનથી પૂર્વભવમાં કરેલું નિદાન જાણ્યું. તેથી દ્વારિકાનગરીમાં આવ્યા. ત્યાં બધા લોકેને ભયથી તપ, નિયમ અને શાંતિકારક ધર્મકાર્યો કરવામાં તત્પર જોયા. તેથી પિતાને બતાવીને પોતાના સ્થાને ગયો. લોકેએ તેને ફરી ન જેવાથી અમારી તપશ્ચર્યા આદિથી એ અસમર્થ થઈ ગયો છે એમ વિચાર્યું. આથી લગભગ બાર વર્ષ પસાર થતાં લેકે પ્રમાદી બની ગયા. દ્વારિકા નગરીના લોકો પ્રમાદી બની ગયા છે એમ વિચારીને (=જાણુને) તેણે તક મેળવી લીધી. મહાન સંવર્તક વાયુથી બહાર રહેલા પણ દ્વિપદ વગેરે પ્રાણીઓને અંદર નાખ્યા. પછી બધા દરવાજા બંધ કરીને બધી દિશાઓમાં નગરીને સળગાવી. અતિશય મેટા હોવાના કારણે કાનના પડદાને ફેડી નાખે તેવો, લેકેને હા સ્વામી! રક્ષા કરો, રક્ષા કરે, અમને પ્રાણની ભિક્ષા આપ ઇત્યાદિ કરુણ પ્રલાપ શરૂ થયો.
આ વખતે પ્રતિકાર ન કરી શકાય તેવા સંકટના આગમનના સ્મરણથી દુઃખી. થયેલા વાસુદેવ અને બલદેવ માતા–પિતાની પાસે ગયા. રથને તૈયાર કરીને તેમાં દેવક.
