________________
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથને ગુજરાતી ભાવાનુવાદ
૩૬૯ તેવા સવવાળા તે આખી રાત કાયોત્સર્ગમાં રહ્યા. આ તરફ મસ્તકપડાના બહાને અંતઃપુરમાં રહેલી અભયારાણીએ ધાવમાતાને કહ્યું તમારે આજે મને સુદર્શનને વેગ કરાવી આપો. રાણીનું વચન સ્વીકારીને ધાવમાતાએ સુદર્શનની પ્રવૃત્તિને જોઈ. કયાંક એકાંતમાં કાર્યોત્સર્ગમાં રહેલા તેમને જોયા. તે વખતે સૂર્ય અસ્ત પામતાં કાંતિરહિત કમલના જેવી મુખવાળી કમલિનીને જોઈને પત્નીના વિયેગની શંકાવાળે ચકલાક પક્ષી કરુણસ્વરે રડતો હતે. વળી જેમ સમુદ્રનું પાણી લેવાની ઈચ્છાથી સ્ત્રી ઘડાને સમુદ્રમાં ડુબાડે છે તેમ, કિરણથી નિયંત્રિત કરાયેલા આ સૂર્યને પશ્ચિમદિશા જલદી અસ્ત પમાડે છે.
પછી કપિલાએ પહેલાં વસ્ત્રથી ઢાંકેલી યક્ષપ્રતિમાને બે-ત્રણ વાર કેઈપણ રીતે પ્રવેશ કરાવીને કંચુકીઓને વિશ્વાસ પમાડયો. રાણી યક્ષપ્રતિમાઓની પૂજા કરે છે એ પ્રમાણે કંચુકીઓ વિશ્વાસે રહ્યા એટલે તે ઉપાયથી (= યક્ષપ્રતિમાના બહાનાથી) સુદર્શન શેઠને પણ લઈ આવી, અને રાણીને સેપ્યા. કામથી પીડાતી રાણીએ પોતાની આગળ રહેલા શેઠને હાવ-ભાવ વગેરેથી ક્ષેભ પમાડવાનું શરૂ કર્યું. સ્પર્શ, આલિંગન અને ચુંબન કરવા છતાં તે વીતરાગ મહામુનિની જેમ ધર્મધ્યાનમાં આરૂઢ તેને ચલિત કરવા સમર્થ ન બની. આ વખતે રાણી બલથી ક્ષોભ પમાડવા લાગી, પણ મેં એનો પ્રતીકાર ન કર્યો એમ વિચારી, જાણે લજજા પામી હેય તેથી, રાત્રિ નાશ પામી. તથા જે, આખી રાત રહેવા છતાં આ સપુરુષને એનાથી છોડાવી ન શક્યો એમ વિચારી, જાણે લજજા પામ્યો હોય તેથી, ચંદ્ર પણ અસ્ત પામે. સંપૂર્ણ ત્રણ પ્રહર સુધી કદર્થના પમાડાયેલા જે ધ્યાનથી ચલિત ન થયા તે આ દર્શન કરવા ગ્ય છે એવી બુદ્ધિથી જાણે સૂર્ય ઉદયાચલ પર્વતના શિખર ઉપર આરૂઢ થયે. પછી રાતે વિવિધ ઉપાયોથી પણ શેઠ ભાવથી ચલિત ન થયા એટલે રાણીએ પ્રભાતે શેઠને કહ્યું: હે વિભુ! અનુરાગ વાળી મારી સાથે રમે. હે સુંદર ! હું શ્રેષ્ઠ ખાદ્ય, પેય, તાંબૂલ, પુષ્પ અને વસ્ત્ર વગેરે બધું જ તમને આપીશ અને રાજા વગેરે કઈ જાણશે નહિ.
આ પ્રમાણે કહેવા છતાં શેઠે મન મૂક્યું નહિ એટલે રાણીએ રોષથી કહ્યું મારો સ્વીકાર કરે, નહિ તો હું જે કરીશ તે તમે જોઈ લેજો. આ તરફ રાજા ઉદ્યાનમાંથી રાજમંદિરમાં આવી ગયા છે તે જાણીને રાણીએ જે કર્યું તે હવે જાણે. દંભથી નિર્દય એવી તેણે જાતેજ નથી પોતાના શરીરને ઉઝરડીને બૂમ પાડી કે, અહીં જાર પુરુષે પ્રવેશ કર્યો છે. શબ્દ સાંભળીને તુરત રક્ષકપુરુષ એ ક્યાં છે એમ બેલતા રોષપૂર્વક ત્યાં આવ્યા. તેને જોઈને માર માર્યો. તેમણે જાણ્યું કે આ સુદર્શન છે, તેથી ધિક્કારીને પૂછ્યું કે તું કેવી રીતે પ્રવેશ્યો? શેઠે જવાબ ન આપે. આથી તેમણે રાજાને જણાવ્યું. રાજાએ કહ્યું: ફરી પૂછો. જે જવાબ ન આપે તો અહીં લઈ આવે, જેથી હું બધું જાણું લઉં. રક્ષક
