________________
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથના ગુજરાતી ભાવાનુવાદ
૩૮૫
ગાથા :– જીવા પ્રત્યે અનુકૂલ વનારા એવા જેમણે સં સાવદ્યના સર્વ પ્રકારે ત્યાગ કર્યા છે, અને જેએ સસંગાથી રહિત છે, તે સર્વ સાધુઓને શ્રાવક નમસ્કાર કરે. ટીકા :- સસંગાથી રહિત= મમત્વ વગેરે અંતરંગ અને ધન-ધાન્યાદિ બહિરંગ સ`સંબંધોથી રહિત. સાધુઓને= મેાક્ષને સાધવામાં તત્પર ભાવસાધુઓને. સાવદ્ય=પાપવાળાં અનુષ્ઠાનેા. [૧૧૦]
બીજી શિક્ષાવ્રત કહ્યું. હવે ત્રીજી શિક્ષાવ્રત કહેવુ જોઇએ. તે પણ નવદ્વારવાળું છે. આથી પ્રથમદ્વારથી તેને કહે છે.
पोसह उपवासो उण, आहाराईनियत्तणं जं च ।
कायन्वो सो नियमा, अट्ठमिमाईसु पव्वे ॥ १११ ॥
ગાથા:– આહાર આદિના ત્યાગ કરવા એ પૌષધેાપવાસ વ્રત છે. તે વ્રત આઠમ આદિ પર્વમાં અવશ્ય કરવા જોઇએ.
ટીકા :– ધર્મેની પુષ્ટિ કરે તે પૌષધ, અર્થાત્ પ દિવસેામાં આચરવા યાગ્ય ધર્મકાય તે પૌષધ. પૌષધ એ જ ઉપવાસ=પૌષધાપવાસ. આહાર અશન-પાન-ખાદિમ– સ્વાદિમ એમ ચાર પ્રકારે છે. આદિ શબ્દથી દેહસત્કાર વગેરે સમજવુ'. આહાર વગેરે ચારેયના ત્યાગ કરે તે જ પૌષધાપવાસ થાય એમ નહિ, કિંતુ ચારમાંથી કોઈ એકનો પણ ત્યાગ કરે તેા પણ પૌષધાપવાસ થાય. આનું જ્ શબ્દના પ્રયોગથી સૂચન કર્યુ· છે. આઠમ આદિ પર્વમાં એટલે આઠમ, ચૈાઇશ વગેરે પતિથિઓમાં. કહ્યું છે કે
46 આમ, ચાદ, જિનના ચ્યવન, જન્મ, દીક્ષા, કેવલજ્ઞાન અને નિર્વાણુકલ્યાણકાના દિવસેા, ત્રણ ચામાસી, ચૈત્ર અને આસા માસના અનધ્યાયના આડૅમ વગેરે દિવસેામાં કરવામાં આવતી અડ્ડાઇએ, (અથવા કલ્યાણકના દિવસેાની અઠ્ઠાઇઓ) અને પર્યુષણ આ દિવસેામાં સુશ્રાવકને જિનપૂજા, તપ અને ધક્રિયામાં વિશેષ ઉદ્યમ કરવાનું કહ્યું છે.”
આ વિષે શ્રી ધર્માંદાસગણીએ કહ્યું છે કે
“ સંવત્સરી, ત્રણ ચામાસી, ( ચૈત્ર અને આસા માસની ) અઠ્ઠાઇઓ, તથા આઠમ આદિ પતિથિઓમાં સર્વ પ્રયત્નથી જિનપૂજા, તપ અને જ્ઞાનાદિગુણામાં વિશેષ આદરવાળા બનવુ· જોઇએ.” [૧૧૧]
હવે ભેદદ્વારને કહે છેઃ
आहारदेहसकारबंभऽवावारपोसहो चउहा ।
एकेको चिय दुविहो, देसे सव्वे य नायव्वो ।। ११२ ॥
