________________
४६७
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથને ગુજરાતી ભાવાનુવાદ જનથી વિરુદ્ધ સ્વરૂપવાળું જે કરે છે તે તેને દૂષણ લગાડે છે. કારણ કે-અન્ય મનુષ્ય દૂર રહે (=બીજાના શરીરની વાત તો દૂર રહી), પિતાના જ શરીરમાં જે પાંચ ભૂતે છે, કર્મને નાશ કરતા જ એ પાંચ ભૂતથી જ લજજા પામે છે (અર્થાત્ શરીરથી જ લજજા પામે છે). વળી– જે હંમેશાં અગિયાર દ્વારોથી અશુચિમળ વગેરેને બહાર કાઢે છે તે તારું શરીર સે વાર જોવા છતાં કેવી રીતે પવિત્ર થાય? આ પ્રમાણે શિખામણ આપવા છતાં તેણે બકુશભાવને છોડ્યો નહિ એટલે બીજી સાદવીઓની રક્ષા માટે તેને માંડલીની બહાર કરી. કારણ કે શાસ્ત્ર એ જ જેમની બુદ્ધિ છે એવા મહાપુરુષોએ નાગરવેલના પાનનું દષ્ટાંત બતાવ્યું છે, અને અગ્યને રાખવાથી અનવસ્થા વગેરે દેશે કહ્યા છે. સારણું (વગેરે)થી રહિત તે સાધ્વીઓના સમુદાયને છોડીને એકલી જ અલગ વસતિમાં સ્વછંદપણે રહી. તે અભ્યાસ કરતી ન હતી. જિનેશ્વરના મતમાં સાદવીઓને એકલી રહેવાને નિષેધ કર્યો છે.
સિદ્ધાંત વચનમાં કહ્યું છે કે ભિક્ષા અને સ્થંડિલ વગેરેમાં ત્રણથી ઓછી સાવીને નિષેધ છે. (એકલી સાદેવીમાં) શંકા વગેરે દેને સંભવ છે. કારણ કે સ્ત્રી પાકેલા બેર સમાન છે. (જેમ પાકેલા બેરને જોઈને લોકોને ખાવાનું મન થાય તેમ એકલી સ્ત્રીને જોઈને કે તેના પ્રત્યે આકર્ષાય છે.) સ્વચ્છંદી તે વિદ્યા-મંત્ર વગેરેથી લેકેનું વશીકરણ અને ઉચ્ચાટન વગેરે કરતી હતી. તેથી લેકે તેની આગળ મસ્તક ઝુકાવતા હતા, સદા એની પાસે રહેતા હતા, આહાર–વસ્ત્ર વગેરે આપતા હતા, વિનયમાં તત્પર બનીને ક્યારેય તેના વચનને પ્રતિકૂલ વર્તન કરતા ન હતા. આ પ્રમાણે તેના દિવસે પસાર થઈ રહ્યા હતા. અર્ધી ઉમરને ઓળંગી ગયેલી અને વૈરાગ્યને પામેલી તેણે ગુરુને વંદન કરીને વિનંતી કરી કે, હે ભગવંત! શરીર અને ઉપકરણ સંબંધી બકુશભાવથી ભાવિત મનવાળી અને મંત્ર–તંત્ર (વગેરે)ના વ્યાપારથી લેકેના ચિત્તભને ઉત્પન્ન કરનારી મેં અહીં જે કાંઈ પાપકર્મ એકઠું કર્યું છે તેના નાશ માટે પુનઃ સંવેગવાળી બનેલી મને પ્રાયશ્ચિત્ત આપે. ગુરુએ તેનું વચન સ્વીકાર્યું. તેથી વંદન કરીને નમેલા મસ્તકવાળી તેણે આલોચના કરી. તેણે ફરી આ પ્રમાણે કહ્યું – હે નાથ! જેમાં સર્વ પાપ વ્યાપારોને ત્યાગ કરાય છે એવી દિક્ષાને લાંબા કાળ સુધી પાળવા માટે હું સમર્થ નથી. તેથી મને અનશન આપો. તેથી ગુરુએ તેને થડે કાળ પરિકર્મ (=અનશનને અભ્યાસ) કરાવીને અને મંત્રાદિ બધું છોડાવીને અનશન આપ્યું. લોકોને આકર્ષવા માટે ફરી પણ વિદ્યાસ્મરણ કરવાનું શરૂ કર્યું.
૧. શરીરને સ્વચ્છ રાખવા હાથ-પગ વગેરે અંગ-ઉપાંગોને ધેવા, વસ્ત્રો અત્યંત ઉજળાં રાખવાં, ઉપકરણે વિવિધ રંગવાળાં અને ચળકતાં રાખવાં, વિભૂષા કરવી વગેરે બકુશભાવ છે.
૨. ઉચાટ=વસ્તુને પોતાના સ્થાનથી ઉડાવવી.
