________________
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથને ગુજરાતી ભાવાનુવાદ
४६३ તું બ્રહ્મદત્ત ક્યાં છે તે કહે, જેથી અમે તને મૂકી દઈએ. તેથી તે તેમને કપટથી કુમારથી દૂર રહેલા દિશાભાગમાં લઈ ગયો. કઈ પણ રીતે કુમારને પલાયન થઈ જવાને સંકેત કરીને કહ્યું : કુમાર અહીંથી ક્યાંક જતો રહ્યો છે. ક્યાં ગયા તે હું જાણતા નથી. મેં એને અહીં મૂક્યો હતે. ત્યારથી તે બે ક્યારેક નિર્જન જંગલમાં રહ્યા, કયારેક તાપસના આશ્રમમાં રહ્યા, ક્યારેક નગર, ઉદ્યાન અને ગામ વગેરેમાં રહ્યા. ક્યારેક કમથી આવેલા સુખને તે ક્યારેક કમથી આવેલા દુઃખને સહન કર્યું.
ક્યારેક વિદ્યાધર વગેરેની દિવ્ય કન્યાઓને પરો. ક્યારેક સંગ્રામના મેદાનમાં રહીને વૈરીઓના કુળનો નાશ કર્યો.
આ પ્રમાણે ઘણા કાળ ભમ્યા પછી તેને સ્વજનને મેળાપ થયે, કટક વગેરે રાજાઓની સાથે તે કાંપિલ્ય નગરમાં આવ્યું. દીને મારી નાખ્યા અને સ્વરાજ્યને સ્વીકાર કર્યો. તે વખતે કેમે કરીને ભરત ક્ષેત્રના છ ખંડ સાધીને બ્રાદત્ત પૃથ્વી ઉપર ચકવર્તી તરીકે પ્રસિદ્ધ થયે. કેટલેક કાળ ગયા પછી કેઈવાર નટે વિનંતિ કરી કે, હે મહારાજ ! આજે હું 'મધુકરી ગીત નામના નાટ્યવિધિને બતાવીશ. “એ પ્રમાણે થાઓ” એમ ચક્રવર્તીએ સ્વીકાર કર્યો. બપોર પછીના સમયે નૃત્ય કરવાનું શરૂ કર્યું. આ અવસરે બ્રહ્મદત્તને નેકરની પુત્રીએ સર્વ પ્રકારના પુપોથી સમૃદ્ધ પુષ્પમાળાનો ગુચ્છ આપ્યું. તેને જોતા અને મધુકરી ગીતને સાંભળતા બ્રહ્મદત્તને વિચાર આવ્યો કે મેં આવા પ્રકારને નાટકવિધિ પૂર્વે કયાંક લે છે. તેથી એને સૌધર્મદેવલેકમાં રહેલ નલિની ગુલ્મવિમાનમાં અનુભવેલું યાદ આવ્યું. યાદ આવેલા પૂર્વભવના કારણે પછીના ચાર ભવે પણ યાદ આવ્યા. પછી તે મૂછને પાયે, અને પૃથ્વી ઉપર ઢળી પડ્યો.
પાસે રહેલા સામંત વગેરે લોકોએ ચંદન રસના વિલેપનથી તેને સ્વસ્થ કર્યો. તેથી એને પૂર્વભવના ભાઈનો વૃત્તાંત યાદ આવ્યું. પૂર્વભવના બંધુને શોધવા રહ
સ્યને પ્રગટ કર્યા વિના જ પોતાના હૃદય તુલ્ય મહામંત્રી વરધનુને કહ્યું કે, આ નગરના ત્રિક, ચતુષ્ક અને ચેરે વગેરે સ્થાનોમાં આવું રા મૃ હૃ, માતફાવમૉ તથા એ પ્રમાણે ઘેષણું કર. આ અર્ધા લેકના ઉત્તરાર્ધની રચના જે કરશે તેને રાજા અધું રાજ્ય આપશે. વરધનુએ દેવની જેવી આજ્ઞા છે તે પ્રમાણે કરું છું એમ જણાવીને દરરોજ તે જ પ્રમાણે કરવાનું શરૂ કર્યું. એ લેકાઈને અનેક પત્રોમાં લખીને અનેક સ્થાનેમાં લટકાવ્ય.
- ૧. મધુકરી ગીત એક પ્રકારનું નાટક છે. અહીં નામ અવ્યયને પ્રયોગ પ્રસિદ્ધિ અર્થમાં કે વાક્યાલંકારમાં છે. જેમ કે-બ્રિગટો નામ નrવિરાટ (કુમારસંભવ) -
૨. પૂર્વભવમાં આપણે દાસ હતા, ત્યારબાદ મૃગયુગલ, પછી હંસયુગલ પછી ચાંડાલ, અને પછી દેવો હતા.
