________________
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથને ગુજરાતી ભાવાનુવાદ
૩૮૭ ઘરમાં રહેલી પણ ઘરથી અલગ એવી પૌષધશાલામાં પૌષધ કરે. એક સમૃદ્ધ શ્રાવકને એક પૌષધશાલા હોવી જોઈએ એમ શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે. (૧) ચંદ્રાવતંસ, શંખ, સુદર્શન, કામદેવ અને અભયકુમાર– આ શ્રાવકે એકલા (અલગ) પૌષધશાલામાં શયન કરતા હતા.” (૨)
આવશ્યકચૂણિમાં તે સામાન્યથી જ કહ્યું છે. તે આ પ્રમાણે “શ્રાવક મણિ– સુવર્ણ વગેરેના અલંકારે ઉતારીને, ફૂલમાળા, મેંદી વગેરેનો રંગ, ચંદન વગેરેનું વિલેપન અને શાને ત્યાગ કરીને જિનમંદિરમાં (=સભામંડપમાં) સાધુની પાસે અથવા પૌષધશાળામાં પૌષધવ્રતને સ્વીકાર કરે. પૌષધ લીધા પછી ભણે, પુસ્તક વાંચે અથવા મંદભાગી હું સાધુના ગુણોને ધારણ કરવા (=રીક્ષા લેવા) અસમર્થ છું, ઇત્યાદિ પ્રકારે ધર્મધ્યાન કરે.”
માટે પ્રવચનની ગંભીરતા બરોબર વિચારવી. પોતાની બુદ્ધિથી ક્યાંય પણ આગ્રહ ન રાખ.
જે આ પૌષધને સામાયિકની જેમ દ્વિવિધ–વિવિધથી સ્વીકાર કરે છે તેને પૌષઘથી જ સામાયિકનો લાભ મળી જતો હોવાથી સામાયિક બહુ ફળવાળું બનતું નથી. છતાં મેં પૌષધ અને સામાયિક એમ બે વ્રતોને સ્વીકાર કર્યો છે એવા ભાવ વિશેષથી સામાયિક ફળવાળું પણ બને છે. [૧૧૨ ] હવે ત્રીજા દ્વારથી પૌષધવ્રતને જ કહે છે -
विरतिफलं नाऊणं, भोगसुहासाउ बहुविहं दुक्खं ।
સાદુસુવડાવ, if goir (રવૂિઠું) પોસહં શુuiz II શરૂ .. ગાથાર્થ – વિરતિના ફળને અને ભેગસુખની આશાથી થતાં શારીરિક-માનસિક વગેરે વિવિધ દુઓને જાણીને તથા સાધુના સુખની અભિલાષાથી શ્રાવક ચાર પ્રકારને પૌષધ કરે.
ટીકાર્થ – કર્મોને સંવર વગેરે વિરતિનું ફલ છે. કહ્યું છે કે-સંચમે અનિચહે= સંયમનું ફળ સંવર છે. ભેગસુખની આશાથી કપિલ બ્રાહ્મણની જેમ અસંતોષના કારણે અનેક દુઃખ થાય છે. ઉત્તરાધ્યયનમાં કહ્યું છે કે
જેમ જેમ ધનની પ્રાપ્તિ થાય છે તેમ તેમ ધનને લોભ વધે છે. કારણ કે લાભથી લભ અત્યંત વધે છે. બે માસા સુવર્ણથી કરી શકાય તેવું (કપિલ કેવળીનું) કામ ક્રોડ સેનામહેરથી પણ ન થયું.”
(ઉત્તરા. અ. ૮ ગાથા ૨૪)
૧. માત્ર પાંચ ૨તિ કે પાંચ ચણોઠી,
