________________
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથના ગુજરાતી ભાવાનુવાદ
૪૫૧
છે તેવા સાધુઓનું મરણુ વલન્મરણ છે. કારણ કે તેવા સાધુએ શુભ અધ્યવસાયથી પાછા ફરી રહ્યા છે. ૫ વશાત :–ઇંદ્રિયની પરાધીનતાના કારણે આ ધ્યાનવાળા જીવનું મરણ એ વશાત મરણ. જેમકે-દ્વીપ શિખાને જોઇને વ્યાકુલ બનેલા પતંગનુ મૃત્યુ. ૬ અ`તઃશલ્ય –માયા, નિદાન અને મિથ્યાત્વ એ ત્રણ શરીરમાં રહેલા શલ્યની જેમ દુઃખનું કારણ હાવાથી શલ્ય છે. જે જીવ આલેાચના અને પ્રતિક્રમણ કર્યા વિના માયા આદિ શલ્યથી સહિત મરણ પામે તેનું મરણુ અંતઃશલ્ય મરણ છે. કહ્યું છે કે
“ રસગારવ, ઋદ્િગારવ અને શાતાગારવ એ ત્રણ ગારવ રૂપ કાદવમાં ખૂંચેલા જે સાધકા દર્શન, જ્ઞાન અને ચારિત્રમાં લાગેલા અતિચારાને આચાય આદિની પાસે પ્રગટ કરતા નથી તેમનું મરણ શલ્ય સહિત થાય છે. (૧) જીવે! શલ્ય સહિત મરણથી મરીને અતિશય ભયવાળા, દુરંત અને દીઘ એવા સ'સાર રૂપ અરણ્યમાં લાંબા કાળ સુધી ભમે છે.’
૭ તદ્ભવઃ –તે જ ભવમાં મરણ તે તદ્ભવ મરણ. વિવક્ષિત તે જ ભવમાં મેાક્ષમાં જનારાઓનું મરણ તદ્ભવ મરણ છે. તેવા જીવા ગભ જ મનુષ્ય, સંખ્યાત વના આયુષ્યવાળા અને કર્મ ભૂમિમાં જ જન્મેલા હોય છે, અને કાઈક જ હોય છે. ૮ માલઃઅવિરત જીવનું મરણ. ૯ ૫'ડિત :–સવિરતિધરાનું મરણ. ૧૦ આલપડિત :દેશિવરિતધરાનું મરણ. ૧૧ છદ્મસ્થ છા એટલે ઘાતી કર્યાં. ઘાતી કર્મમાં રહે તે છદ્મસ્થ. છદ્મસ્થાનુ =મતિ વગેરે જ્ઞાનવાળાઓનું મરણ તે છદ્મસ્થ મરણ. ૧૨ કેવલી કેવલ એટલે સંપૂર્ણ જ્ઞાન, અર્થાત્ ક્ષાયિકજ્ઞાન, તે જ્ઞાન જેમને છેતે કેવળી–કેવળજ્ઞાની. કેવળજ્ઞાનીઓનું મરણુ તે કેવલીમરણ. ૧૩ વૈહાયસ:-વિહાયસ એટલે આકાશ. આકાશમાં થનારું મૃત્યુ તે વૈહાયસ, ગળે ફ્રાંસા નાખીને આકાશમાં લટકતા જીવનું મરણ તે વૈહાયસ મરણ, ૧૪ ગૃધ્રપૃષ્ઠ :-ઉડતા અને નીચે ઉતરતા ગીધ વગેરે પક્ષીઓથી
:
વ્યાસ અને અતિ ઘણી મસ્તકની ખાપરીએથી અપવિત્ર એવી સ્મશાન ભૂમિમાં પડીને ગીધ વગેરે પક્ષીઓની ચાંચથી ખંડિત થઈ ને = ફાલાઈ ને કાઈનું મરણ થાય તે
ગૃધ્રપૃષ્ઠ મરણ.
૧૫ ભક્તપરિજ્ઞા :–ભક્તપરિજ્ઞા એટલે જીવન પર્યંત તિવિહાર કે ચાવિહાર અનશન. ભક્તપરિજ્ઞાથી થતું મરણ તે ભક્તપરિજ્ઞા મરણ. ભક્તપરિજ્ઞામાં પકિમ ( ઉઠવું, બેસવુ' વગેરે શારીરિક ક્રિયા ) સ્વયં કરી શકે છે, અને બીજા પાસે પણ કરાવી શકે છે. સાધ્વીએ પણ એના સ્વીકાર કરી શકે છે. હ્યું છે કે- ”
