________________
૪૧૩
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથને ગુજરાતી ભાવાનુવાદ શ્રેણિને રચે છે, એમ કરતાં કાર્તિકપૂનમને દિવસ આવી ગયે. પ્રાતઃકાળમાં જ તે ઉઠવો અને ભગવાનને વંદન કરવા માટે ગયે. ભાવપૂર્વક ભગવાનને વંદન કર્યું.
આજે સ્વામીના પારણાને દિવસ છે એમ જાણ્યું. તેથી સ્વામીની બાજુમાં રહેલા કઈ પુરુષને “સ્વામી જ્યારે કાર્યોત્સર્ગ પારે ત્યારે મને જણાવવું” એમ કહીને ત્યાં રાખે. પોતે ઘરે ગયે. આ દરમિયાન ભગવાને કોત્સર્ગ પાર્યો. તે પુરુષ શ્રેષ્ઠીની પાસે આવ્યો. ભગવાનને વૃત્તાંત કહ્યો. વધતા શુભ અધ્યવસાયના કંડકવાળો તે ભગવાનને નિમંત્રણ કરવા માટે ચાલ્યું. થોડાક ભૂમિપ્રદેશ સુધી ગમે તેટલામાં જલસમૂહથી પૂર્ણ મધ્યભાગવાળા મેઘની મધુર અને મહાન ગર્જના જેવો દેવદુંદુભિનો અવાજ તેણે સાંભળે, અને લોકોની પાસેથી જાણ્યું કે અભિનવશ્રેણીના ઘરે ભગવાનનું પારણું થઈ ગયું. અભિનવશ્રેષ્ઠીના ઘરે પાંચ દિવ્ય પ્રગટ થયા. તેથી અવસ્થિત પરિણામવાળો તે પાછા ફરીને પોતાના ઘરે ગયો. તે અવસરે ત્યાં પાર્શ્વનાથ તીર્થકરના કેવલી પધાર્યા. ત્યાંના લેકે એ કેવલીને પૂછ્યું: જીર્ણશ્રેષ્ઠી અને અભિનવશ્રેષ્ઠી એ બેમાં કેણ પુણ્યશાલી છે? કેવલીએ કહ્યું: જીર્ણશ્રેષ્ઠી પુણ્યશાલી છે. લોકોએ પૂછયું : કેવી રીતે? કેવલી બાલ્યા : ભગવાનને (ભાવથી) પારણું કરાવતા આ જીર્ણશ્રેષ્ઠીને ચાર મહિના થયા, અર્થાત્ જીર્ણશ્રેષ્ઠીએ ભગવાનને ચાર મહિના સુધી ભાવથી પારણું કરાવ્યું છે. પ્રતિદિન વધતા શુભપરિણામથી એણે ઘણું પુણ્ય મેળવ્યું છે. જે આજે એણે જિનના પારણને સૂચક દેવદુંદુભિને દવનિ ન સાંભળ્યું હોત તે ક્ષણમાં અતિવિશુદ્ધ અધ્યવસાયના સામર્થ્યથી કેવલજ્ઞાન ઉત્પન્ન કર્યું હતું. આથી આ જ પુણ્યશાલી છે.
મૂળગાથામાં જે પ્રમાણે ઉદ્દેશ (= નામથી નિદેશ) કર્યો હતો તે પ્રમાણે બંને દૃષ્ટાંત પૂર્ણ થયાં. પ્રસ્તુતમાં ઉપસંહાર આ પ્રમાણે છે – જે રીતે હરણ અને જીર્ણશ્રેષ્ઠીને દાનને પરિણામ થયે તે પ્રમાણે દાનનું શુભકીર્તિ, શુભ સ્વર્ગ અને મોક્ષ વગેરે આ લેક સંબંધી અને પરલેસંબંધી ફળ સાંભળીને કે જોઈને અન્ય જીવને પણ અતિથિસંવિભાગને અધ્યવસાય થાય. [ ૧૨૨] હવે અતિથિસંવિભાગ ન કરવામાં કે અવિધિથી કરવામાં દોષકારને કહે છે –
साहूण वरं दाणं, न देइ अह देइ कहवि अमणुणं ।
नागसिरी इव कडुतुंबदाणओ भमइ संसारे ॥ १२३ ॥ ગાથાથ જે સાધુઓને દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ અને પ્રસંગને અનુરૂપ શ્રેષ્ઠ દાન ન આપે, અથવા પ્રતિકૂળ દાન આપે તે, કડવી તુંબડીના દાનથી નાગશ્રીની જેમ સંસારમાં ભમે છે.
ટીકાર્થ –આ પ્રમાણે ગાથાને અક્ષરાર્થ છે. ભાવાર્થ કથાથી જાણવો. તે કથા આ છે૧. અસંખ્ય અધ્યવસાયના સમુદાયની કડક સંજ્ઞા છે.
