________________
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથનો ગુજરાતી ભાવાનુવાદ
શ્રેયાંસનું દષ્ટાંત ભરતક્ષેત્રના મધ્યખંડના અલંકારભૂત ગજપુર (હસ્તિનાપુર ) નામના નગરમાં સમપ્રભ નામને રાજા હતા. તે રાજા સાતમા કુલકર નાભિરાજા અને મરુદેવીના પુત્ર, અને સર્વ લોકનીતિને સર્વ પ્રથમ પ્રવર્તાવનારા શ્રી આદિ તીર્થકરનો અને સુનંદાદેવીનો પૌત્ર હતો, અને પિતાના પિતાએ આપેલ તક્ષશિલા રાજધાનીના નાયક બાહુ બલિને પુત્ર હતો. તેને શ્રેયાંસ નામને યુવરાજ પુત્ર હતો. તેણે વિશેષ પ્રકારના રૂપ, લાવણ્ય અને સૌભાગ્ય વગેરે ગુણોના સમૂહથી કીર્તિને વિસ્તાર પ્રાપ્ત કર્યો હતો. તે વિસ્તાર પામતી ઘણી રાજ્યલક્ષ્મીને એગ્ય સર્વ શુભ લક્ષણોથી ઉત્તમ ૧ખભાવાળે હતો. કેઈવાર સુખશય્યામાં સૂતેલા તેણે રાત્રિના છેલ્લા પ્રહરમાં સ્વપ્ન જોયું. તે આ પ્રમાણે – શ્યામ થતે મેરુ પર્વત મારાથી અમૃતના કળશે વડે સિંચન કરાયું અને પૂર્વથી અધિક શોભવા લાગે. આ તરફ તે જ સમયે ત્યાં રહેલા સુબુદ્ધિશેઠે અને સોમપ્રભ રાજાએ તે જ પ્રમાણે સ્વપ્ન જોયું. તેમાં– હજાર કિરણથી અત્યંત છૂટા પડતા સૂર્યબિંબને શ્રેયસે કિરણ સાથે જોડી દીધો, એથી તે અધિક ટીપવા લાગે, એ પ્રમાણે શેઠે જોયું. યુદ્ધમાં શત્રુના બળવાન સૈન્યથી દિવ્યપુરુષ પરાભવ પામ્ય, પછી શ્રેયાંસે સહાય આપી, એથી તેણે શત્રુના સમૂહને જીતી લીધે એ પ્રમાણે રાજાએ સ્વપ્નમાં જોયું.
સવારે બધાય સભામાં ભેગા થયા. સ્વપ્નના અર્થને નહિ જાણતા તેઓ બાલ્યા કે, અહા ! કંઈ પણ કલ્યાણ થશે, શ્રેયાંસનું અધિક કલ્યાણ થશે. પછી તે વચનથી ધીરજવાળા થયેલા બધા પોતપોતાના સ્થાને ગયા. શ્રેયાંસકુમાર પણ રાજસભાથી આવીને પોતાના સાતમાળવાળા મહેલ ઉપર ચડ્યો. ત્યાં ઝરુખામાં બેઠેલા તેણે જેટલામાં દિશાઓમાં દષ્ટિ નાખી તેટલામાં ત્રણેકના ચૂડામણિ ઈક્વાકુકુલના તિલક, ભિક્ષાદાનને નહિ જાણતા લોકેથી ઘરે ઘરે કન્યા અને ઘન વગેરેથી નિમંત્રણ કરાતા, ભિક્ષા માટે પરિભ્રમણ કરવાના હેતુથી નગરના મધ્યભાગમાં આવતા, પોતાના પિતાના દાદા, પ્રથમ તીર્થકર અને (કંઈક અધિક) વર્ષના ઉપવાસથી સુકાઈ ગયેલા શરીરવાળા ભગવાન વૃષભ સ્વામીને જોયા. આવી આકૃતિ બીજે પણ ક્યાંક મેં પૂર્વે જઈ છે એ પ્રમાણે તર્ક-વિતર્ક પૂર્વક વિચારણામાં તત્પર શ્રેયાંસને જાતિસ્મરણ જ્ઞાન થયું. ક્ષણવાર મૂછ આવી. કપૂર અને ચંદનને રસ આદિથી સિચન (=વિલેપન) કરાયેલા અને પંખા આદિના પવનથી વીંઝાયેલા તેને ચેતના આવી. પછી મહેલ ઉપરથી -આંગણની ભૂમિમાં ઉતર્યો.
૧. શ્રેયાં અતિ વાંa gોરારિવાત (અભિધાનચિંતામણિ ટીકા ક-૨૭)
