________________
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથને ગુજરાતી ભાવાનુવાદ
૩૬૭ સ્સથી) યુક્ત પૌષધ કરે. તથા ક્યારે ભગવાને કહેલી દીક્ષાને સ્વીકારીને આકુળતાથી અને મમતાથી રહિત બનેલે હું વિહાર કરીશ એવી ઈરછાવાળો થઈને રહ્યો.
આ તરફ– રાજાનો પુરોહિત કપિલ નામનો બ્રાહ્મણ સુદર્શનનો જ અત્યંત સ્નેહયુક્ત મિત્ર હતું. તેની કપિલા નામની પત્ની હતી. તે પોતાના પતિની પાસે સુદર્શનના ગુણોનું વર્ણન સાંભળીને સુદર્શન વિષે અનુરાગવાળી બની. ક્યારેક એકાંત જોઈને પિતાના પતિને રોગ થયો છે એમ કહીને કપટથી સુદર્શનને પિતાના ઘરે લઈ આવી. પછી તેને અંદરના ઓરડામાં લઈ જઈને કહ્યું: હે સ્વામી! મનેરથી ઘણા કાળે આ સમય પ્રાપ્ત થયો છે કે જે સમયે આપનું અહીં આગમન થયું. આ આગમનને હમણાં વિરહથી બળેલા મારા દેહને સ્વસંગરૂપ જલથી શાંત કરીને સફળ કરે. તેનું અનુરાગથી પૂર્ણ આ વચન સાંભળીને તેણે તાત્કાલિક બુદ્ધિ મેળવીને ઉત્તર આપ્યો કે, હે ભદ્ર! શું તે સાંભળ્યું નથી કે હું નપુંસક હોવા છતાં પુરુષના વેષમાં રહુ છું, અને કપટથી મુગ્ધ જીવોને છેતરું છું. તેથી રાગ રહિત બનેલી તે બ્રાહ્મણીએ તેને છોડી દીધું. સુદર્શન પિતાના ઘરે આવ્યા અને અતિશય દીક્ષાની ભાવનાવાળે થયે. પણ હજી ધર્માચાર્ય વગેરેને ચેગ થતું નથી.
આ પ્રમાણે દિવસ પસાર થઈ રહ્યા હતા ત્યારે ક્યારેક રાજાએ ઉદ્યાનમાં કઈક ઉત્સવ શરૂ કર્યો. તેમાં સુદર્શન, પત્ની સહિત કપિલ, અભયારાણી, અને મનેરમા એ બધાને બોલાવ્યા. એ બધાય પોતપોતાના પરિવાર અને વાહનોની સાથે ત્યાં ભેગા થયા. મનોરમાને પુત્ર સહિત જેઈને કપિલાએ અભયારણને પૂછયું હે સ્વામિનિ ! અહીં દેવકુમાર જેવા રૂપાળા બાળકને ખેાળામાં ધારણ કરતી, છત્ર–ચામર વગેરે શ્રેષ્ઠ સમૃદ્ધિથી યુક્ત, પોતાના રૂપથી ઇંદ્રાણીને જીતનારી અને મનોહર આભૂષણ–વેષને ધારણ કરનારી આ કઈ રાણ આવે છે? અભયારાણીએ કહ્યું: હે ભદ્રે ! આ મનોરમા નામની સુદર્શનની પત્ની છે. જે આ એના મેળામાં પુત્ર છે તે તેમને જ છે. કપિલાએ કહ્યું: હે દેવિ ! હું આ વચનની શ્રદ્ધા કરતી નથી. કારણકે સુદર્શન નપુંસક છે, તેથી પુત્ર કેવી રીતે થાય? રાણીએ પૂછ્યું ભદ્રે ! તે આ કેવી રીતે જાણ્યું? તેથી કપિલાએ પિતાનો સત્ય વૃત્તાંત કહ્યો. અભયારાણીએ હસીને કહ્યું: હે મુગ્ધ ! સ્વપત્નીના અનુરાગવાળા અને પરસ્ત્રીને ત્યાગ કરનારા તેણે તને છેતરી છે. તે આ પ્રમાણે – તેણે રૂપથી કામદેવને, તેજથી સૂર્યને, શરીરકાંતિથી ચંદ્રને, ગંભીરતાથી સમુદ્રને અને સ્થિરતાથી મેસ્પર્વતને પરાજિત કર્યો છે, તેથી આ નપુંસક છે એમ તે કેવી રીતે કલ્પના કરી તે કહે. જેને તે જોઈ તે એની પત્ની પણ માત્ર નામથી મનેરમા નથી, કિંતુ સાચા ગુણોથી પણ મનોરમા છે. એ સ્વપ્નમાં પણ પરપુરુષની ગંધ પણ ઈચ્છતી નથી. એથી એના પુત્રને જન્મ સુદર્શન વિના ક્યારેય સંભવિત નથી, તેથી તેણે કપટવાળા ઉત્તરથી
