________________
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથને ગુજરાતી ભાવાનુવાદ
૩૩૩ આ સાંભળ્યા પછી તુરત દારૂના લાખો નાના ઘડાઓ સેંકડે ગાડાઓથી લઈ જઈને પર્વતની ગુફાઓમાં ફેડી નાખ્યા. દ્વૈપાયનઋષિ નગરીને વિનાશ પિતાનાથી થશે એમ ભગવાને કહેલું છે એ સાંભળીને મારે વસતિવાળા સ્થાનમાં ન રહેવું એવા અભિપ્રાયથી એકાંત જંગલમાં રહેનારો . જરાકુમાર પણ હા! મને આ દુઃખ છે કે હું પોતાના નાનાભાઈને વધ કરવાનું છે, તેથી ત્યાં જાઉં કે જ્યાં મારું નામ પણ જાણ-વામાં ન આવે, આવો વિચાર કરીને કૌશાંબ વનમાં જતો રહ્યો.
દ્વારિકામાં અવસરે બલદેવના બંધુ સિદ્ધાર્થ નામના સારથિએ બલદેવને વિનંતિ કરી કે, મને રજા આપો, જેથી હું દીક્ષા લઉં. તેથી “દુઃખમાં પડેલા મને તારે પ્રતિબંધ કરવો” એમ કહીને બલદેવે તેને રજા આપી. સિદ્ધાર્થે જિને કહેલી દીક્ષા લઈને ઉગ્ર તપશ્ચર્યા કરી. આયુષ્યનો ક્ષય થતાં સમાધિથી મૃત્યુ પામીને દેવ થયા. આ તરફ છે મહિના પસાર થતાં કાદંબરી ગુફામાં પૂર્વે નાખેલ દારૂ સારે (=સ્વાદિષ્ટ) થઈ ગયે. કામી માણસના મનને હરનાર વસંત સમય આવતાં ભવિતવ્યતાવશ પ્રદ્યુમ્ન અને શાંબ વગેરે ચાદવકુમાર કીડા માટે નીકળ્યા. તેમાંથી શાંબને એક માણસ કેઈ પણ રીતે પર્વતની ગુફામાં ગયો. ત્યાં તૃષાથી હેરાન થયેલા તેણે પાણીની શોધ કરતાં લોકેએ પૂર્વે નાખેલો દારૂ જે. ત્યાંનાં અનેક પુષ્પ અને ફળો વગેરે તેમાં પડવાથી તે દારૂ સુંદર (=સ્વાદિષ્ટ) બની ગયેલ હતું. તેણે સ્વેચ્છા પ્રમાણે તે દારૂ પીધે. ઘણું વિલંબથી લથડિયા ખાતે ખાતે બીજા કુમારોની પાસે આવ્યો. તેમણે પૂછયું: તે આ શું કર્યું? આટલો વખત તું ક્યાં રહ્યો ? તેણે કહ્યું. મેં આજે પૂર્વે ન પીધે હોય તે અમૃત સમાન દારૂ પીધો. તે દારૂ અહીં જ થોડી દૂર રહેલી પર્વતની ગુફાઓમાં છે. તેથી તેઓ પણ તેણે બતાવેલા માર્ગે તે સ્થાને ગયા. દારૂને જે અને ઘણા વખતથી પીધે ન હવાથી ઉત્કંઠાથી પીધે. આથી તેમનું ચિત્ત અત્યંત વિહલ બની ગયું. પછી પર્વતના રમણીય સ્થાનમાં ફરતા તેમણે ધ્યાનમાં રહેલા પાયન ઋષિને જોયા. ઋષિને જોઈને તેમનામાંથી એકે કહ્યું આ તે છે કે જે આપણી નગરીને નાશ કરશે. પછી નશાના પ્રમાદને આધીન બનેલા તેમણે પગથી પ્રહાર કરવો અને પથ્થર ફેંકવા વગેરે રીતે તેને માર્યો. પછી કહ્યું તું અમારી નગરીને નાશ કરશે. આ પ્રમાણે મશ્કરી કરાતે અને માર મરાતો તે ક્રોધને પામ્યા. મારે ભવન, કેટ, દ્વિપદ અને ચતુપદ પ્રાણીઓ સહિત આ નગરીને નાશ કરે એ પ્રમાણે નિદાન કરીને અનશનનો સ્વીકાર કર્યો.
બલદેવ અને વાસુદેવ આ વૃત્તાંત જાણીને અત્યંત ભય પામ્યા, અને તેને શાંત કરવા માટે નગરના વૃદ્ધલેકેની સાથે તેની પાસે આવ્યા. તેમણે ઋષિને કહ્યું- હે ભગવંત! હે મહર્ષિ! આપ મહાન તપસ્વી છે. તેથી બાળક જેવા આ મૂર્ખાઓએ અજાણતાં આપની જે કદર્થના કરી તેની અમને ક્ષમા આપો. મુનિઓ ક્ષમામાં તત્પર હોય છે.
