________________
૩૩૬
શ્રાવકનાં બાર વ્રત યાને. કૃષ્ણને ચરણના તળિયામાં વી. આથી કૃષ્ણ (જાગીને) બોલ્યાઃ ખબર ન પડે તે રીતે વર્તન કરીને વિશ્વાસથી સુતેલા મને આ પ્રમાણે કેણે હ ? પરાક્રમના અભિમાનવાળા પુરુષો સુતેલા કે અસાવધાન વગેરે ઉપર પ્રહાર કરતા નથી. મેં ત્રણસો સાઠયુદ્ધો ર્યા છે, પણ તેમાં જેના કુલ અને શીલના સ્વરૂપનું મને જ્ઞાન ન હોય તેવા કઈ પુરુષને મેં હણ્ય નથી. કૃષ્ણના આ શબ્દો સાંભળીને જરાકુમારે ખેદપૂર્વક વિચાર્યું : આહા ! મેં આ શું કર્યું? આ સુવર્ણની પીઠવાળો હરણ નથી, કિંતુ હરણબુદ્ધિથી છેતરાયેલા અને વૃક્ષસમૂહથી અદશ્ય શરીરવાળા મારાથી આ કેઈક મનુષ્ય જ બાણથી હણાય છે. તેથી તેની પાસે જાઉં અને એ કેણ છે તે જોઉં. ઉક્ત પ્રમાણે બોલતા કૃષ્ણ. જેટલામાં મુખ ઉપરથી વસ્ત્ર ઉતારીને જોયું તેટલામાં ઉક્ત વિચાર કરતો જરાકુમાર કૃષ્ણની પાસે આવ્યું. પરસ્પરનાં દર્શન થયાં. જરાકુમારે પોતાનું કુલ અને વનમાં આવવાનું કારણ જણાવ્યું. તેથી વાસુદેવે બે હાથ લાંબા કરીને જરાકુમારને કહ્યું : આવ, આવ, મને. ભેટ, લાંબા કાળથી તારા વિરહરૂપી અગ્નિથી અતિશય બળતા આ મારા શરીરને સ્વસંગરૂપી જલથી શાંત કર. જેની રક્ષા માટે સંસારનાં સર્વસુખેથી વિમુખ બનીને તે બાર વર્ષ સુધી વનવાસનું દુઃખ અનુભવ્યું તે વાસુદેવ મને વિધાતાએ તારી સાથે જોડી આપે. આ જાણીને જરાકુમારની આંખે પુષ્કળ આંસુઓથી ભરાવા લાગી. તે કૃષ્ણની પાસે જઈને તેનાં ચરણોમાં પડીને વિલાપ કરવા લાગે, એટલે કૃષ્ણ કહ્યું? હે બંધુ! વિલાપ ન કર. કારણ કે-“મહાન મેરુ પર્વત ચલાયમાન થાય, સૂર્ય પશ્ચિમ દિશામાં ઊગે, આ ત્રણ લોકનું સ્થાન ફરી જાય, તો પણ જિનવચનમાં ફેરફાર ન થાય. તેથી હજી પણ બલદેવ અહીં ન આવે ત્યાં સુધીમાં તું પાંડુમથુરા નગરી તરફ ચાલ્યો જા. જેથી મારા વિનાશથી ઉત્પન્ન થયેલા ક્રોધવાળો બલદેવ બંધુવધ ન કરે. આ મારું કૌસ્તુભ રત્ન લે. પાંડવોને (મારા મૃત્યુનો) વિશ્વાસ થાય એ માટે આ કૌસ્તુભ રત્ન તેમને બતાવવું. મારા મિચ્છામિ દુક્કડં કહેવા. આ પ્રમાણે કહીને જરાકુમારને મોકલી દીધે. પછી પોતે ધ્યાન કરવા લાગ્યા. તે આ પ્રમાણે – યાદવકુલના અલંકારભૂત શ્રી અરિષ્ટનેમિ ભગવાનને નમસ્કાર થાઓ, સર્વસિદ્ધોને નમસ્કાર થાઓ, અતીત, અનાગત અને વર્તમાનકાલનાં અરિહંતને નમસ્કાર થાઓ. હા ! પાપી,
પાયને સારું ન કર્યું. જે કે કુમારેએ એને હેરાન કર્યો, તે પણ સર્વ લેકને ક્ષય કરવા આવું અનાર્ય જનને ચગ્ય આચરણ કરવું એ એને ઉચિત ન ગણાય. મને પણ. તે કઈ અવસર મળી જશે તે હું પણ તેને આ આચરણના માહાભ્યને જોઈ લઈશ. આ પ્રમાણે વિવિધ ધ્યાનને કરતા કૃષ્ણ મૃત્યુ પામ્યા. આ વખતે હાથમાં પાણીથી ભરેલા કમલપત્રના પડીયાને લઈને બળદેવ આવ્યા. કૃષ્ણને મરેલા જોઈને મૂછ પામ્યા. પછી ચેતનાને પામીને વિલાપ કર્યો, વિવેકહીન બનીને કૃષ્ણના મૃતકને ખભા ઉપર મૂકીને છ મહિના સુધી ઉપાડયું, સિદ્ધાર્થ પ્રતિબોધ પમાડ્યો, ચારિત્ર લઈને પાંચમા
