________________
૩૩૮
શ્રાવકનાં બાર વ્રતે યાને લોકોની સમક્ષ તે તલવાર ઉપર પોતાની માલિકીનો ત્યાગ કરીને ફરી પોતાના સૈન્યના સ્થાનમાં આવી ગયો. ત્યાર બાદ શત્રુને જીતી લેનારા રાજાની સાથે તે બે અંગરક્ષકે પિતાના નગ૨માં આવ્યા.
આ તરફ–અન્ય દેશના કોઈ પુરુષોને તે તલવારો મળી. તે પુરુષે ફરતાં ફરતાં તે જ નગરમાં આવ્યા. ક્યાંક એકાંતમાં રહેલા અને કેઈપણ રીતે અસાવધાન બનેલા રાજપુત્રને તેમણે જે. રાજપુત્રને કેદ કરવા માટે પકડવા લાગ્યા. તેથી તેમને ભાવ જાણનારા રાજપુત્રે તેમની સાથે યુદ્ધ કર્યું. પરસ્પર પ્રહારોથી રાજપુત્ર અને તે પુરુષ મૃત્યુ પામ્યા. ઘણા લકે ત્યાં ભેગા થયા. કેઈ રાજપુરુષે જિનપાલ અને ચંદ્રપાલ નામથી અંક્તિ થયેલી તે બે તલવાર જોઈ. તે બે તલવારે ગુપ્ત કરીને રાજાને આપી, અને પુત્ર મૃત્યુના સમાચાર કહ્યા. તલવારને તેમના નામથી અંક્તિ થયેલી જોઈને રાજાએ પહેલાં જિનપાલને બેલા. તલવાર બતાવીને રાજાએ તેને કહ્યું કે આ તારી પોતાની તલવાર. તેણે કહ્યું? આ તલવાર મારી નથી. રાજાએ પૂછયું : કેવી રીતે ? જિનપાલે કહ્યું. કારણ કે તે તલવાર ઉપર મારી પિતાની માલિકીને મેં ત્યાગ કરી દીધો છે. પછી પૂર્વન વૃત્તાંત જણાવ્યું. ખુશ થયેલા રાજાએ તેની પૂજા કરી. પછી રાજાએ ચંદ્રપાલને બોલાવ્યો. તેને પણ તે જ પ્રમાણે કહ્યું. તેણે સૂક્ષમ વિચાર કર્યો નહિ. કેવલ આ મારી છે એમ કહીને વિચાર કર્યા વિના જ લઈ લીધી. તેથી આ પ્રમાદી છે એમ વિચારીને રાજાએ તેને દંડ કર્યો અને અંગરક્ષકપદેથી ઉતારી દીધો. આ પ્રમાણે અનર્થદંડથી નિવૃત્ત નહિ થયેલાઓના અનર્થને જાણીને ભવાંતરના શરીર વગેરેમાં પણ મમત્વબુદ્ધિને ત્યાગ કરવા માટે વોસિરાવવાને ઉપયોગ કરવો જોઈએ, અન્યથા તે વસ્તુ સંબંધી પરિગ્રહદેષ દૂર ન થતું હોવાથી તેનાથી થતા કર્મબંધ અટકે નહિ, એ પ્રમાણે પ્રસ્તુત ગાથાને ભાવાર્થ છે. [૮૮] હવે અનર્થદંડ વિરમણવ્રતનું યતનાદ્વાર કહેવાય છે -
कजं अहिकिच्च गिही, कामं कम्मं सुहासुहं कुणइ ।
परिहरियव्वं पावं, निरत्थमियरं च सत्तीए ॥८९॥ ગાથાથ - જે કે ધર્મ, ઇદ્રિય અને સ્વજન સંબંધી પ્રયોજનને સ્વીકારીને ગૃહસ્થ ઘણું શુભાશુભ કાર્યો કરે છે, તે પણ નિરર્થક પાપકાને ત્યાગ કરે જોઈએ, અને પ્રજનવાળા (=જરૂરી) કાર્યોને પણ શક્તિ પ્રમાણે ત્યાગ કરવું જોઈએ.
ટીકાથ:-શુભાશુભકાર્યો – ચૈત્યવંદન વગેરે કરવું, કરાવવું એ શુભકાર્ય છે, અથવા સુવર્ણ, રત્ન, કેશર વગેરેનો વેપાર "શુભકાર્ય છે. ચંડિકાદેવીનું મંદિર કરાવવું
૧. અહીં સુવર્ણ વગેરેના વેપારને શુભકાર્ય કહેલ છે તે બીજા વેપારની અપેક્ષાએ તેમાં અલ્પ પાપ થાય છે એ દષ્ટિએ સમજવું.
