________________
३६४
શ્રાવકનાં બાર તે યાને જોયા. મુનિને જોઈને તેણે વિચાર્યું આવી ઠંડી પડી રહી છે ત્યારે મુનિ વસ્ત્ર વિના કેવી રીતે રહેશે? વળી– ઘણું જંગલી પ્રાણીઓથી વ્યાસ અને ભયંકર આ નદીકિનારે અનેક ઉપદ્રવવાળી રાત્રિને આ એકલા કેવી રીતે વીતાવશે? ઈત્યાદિ વિચારતે તે બહુમાનપૂર્વક વંદન કરીને પોતાની ભેંસો લઈને ઘરે ગયે. મુનિ વિષે ઉત્સુક, મુનિનાં ફરી પણ દર્શનની આકાંક્ષાવાળા અને મુનિ પ્રત્યે અત્યંત વાત્સલ્યવાળા તેણે તે રાત કઈ પણ રીતે પસાર કરી. ડી રાત બાકી રહી ત્યારે ઉઠીને ભેંસની સાથે જલદી ત્યાં ગમે તેટલામાં મુનિને જોયા. તેથી હર્ષના કારણે ઉત્પન્ન થયેલા આંસુના પૂરથી નેત્રને ડુબાવી દેનાર તેણે તેવી અવસ્થામાં રહેલા મુનિના ચરણેને ભક્તિથી પ્રણામ કર્યા. * પછી તે મુનિની પાસે બેઠે, એટલામાં રાત્રિની સાથે અંધકારસમૂહને દૂર કરતો સૂર્ય ઉગે. આ વખતે “નમો અરિહંતાણું' એ પ્રમાણે સ્પષ્ટ પદને બેલતા મુનિ આકાશમાં ઉડ્યા. તે પદને સાંભળીને તેણે વિચાર્યું નક્કી આ મહાવિદ્યા છે, તેથી એના ઉચ્ચારણમાત્રથી ઉત્તમમુનિ તુરત આકાશમાં ગયા. ત્યારથી જ એ ભજન કરતાં, ચાલતાં અને ઊભા રહેતાં બહુમાનથી આ પદનું ઉચ્ચારણ કરવા લાગ્યું. શેઠે તેને કહ્યું: હે ભદ્ર! આ પદ અવિધિથી ન બોલાય. તેણે કહ્યું: હે પિતાજી! હું આ મંત્રને મૂકી શકું તેમ નથી. તેથી શેઠે વિચાર્યું. જેને જિનનમસ્કારમાં કલ્યાણકારી આ પ્રમાણે નિશ્ચલ ભક્તિ છે, તે આ ધન્ય છે. પછી શેઠે તેને કહ્યુંઃ હે ભદ્ર! જે એમ છે તે આ મંગલ એ પ્રમાણે જ સદા તારું પરમહિત કરનારું થાઓ. એક દિવસ તે ભેંસેને ચરાવવા માટે ગંગાનદી પાસે ગયે. ભેંસે ચારે લેવાની (=ચરવાની) ઈચ્છાથી નદી તરીને સામે કાંઠે ગઈ તેથી તેમની પાછળ જવાની ઈચ્છાવાળા તેણે નમસ્કારને (=નમસ્કારમંત્રના પહેલા પદને) બેલતાં જ નદીના કાંઠાથી પાણીમાં કુદકે માર્યો. ભાગ્ય
ગથી ત્યાં ખીલે હતે. એ ખીલાથી તે વીંધાય. વેદનાથી ઘેરાયેલો છે તે જ ક્ષણે મૃત્યુ પામ્યા. નમસ્કાર મંત્રના પ્રભાવથી તે ત્યાંથી તે જ શેઠની અહંદદાસી પત્નીની
કુક્ષિમાં ઉત્પન્ન થયે તેને પાંચ મહિને ચાલતે હતો ત્યારે ગર્ભના પ્રભાવથી દેહલો થયે. તે આ પ્રમાણે – હું ગરીબ વગેરેને દાન આપું, જિનમંદિરમાં મહત્સવ કરાઉં, પતિની સાથે અર્ધા આસને બેઠેલી હું તે મહોત્સવને જોઉં. શેઠે આ જાણીને તેના દેહલાને પૂર્ણ કર્યો.
ગર્ભા મહિનાઓ અને દિવસે પૂર્ણ થતાં તેણે પોતાના શરીરના તેજથી દિશાસમૂહને પ્રકાશિત કરતા અને અસાધારણરૂપથી દેને પણ જીતતા સુંદર પુત્રને જન્મ આ. પ્રિયંવદા નામની દાસીએ શેઠની પાસે જઈને શેઠને હર્ષની અધિકતાથી
૧. અહીં ક્ષિો શબ્દ છે. વોટર એટલે બખોલ કે ગુફા. વાક્ય ફિલષ્ટતાના કારણે અનુવાદમાં તે અર્થનો ઉલ્લેખ કર્યો નથી.
