________________
૩૫૧
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથને ગુજરાતી ભાવાનુવાદ જ સંલગ્ન બધા ને મિથ્યાદષ્ટિ છે, પરંતુ આ જ ન જે પરસ્પર સાપેક્ષ હોય તો સમ્યગ્રુપ બને છે.=સમ્યગ્દષ્ટિ છે.’
(સમ્મતિતર્ક કાંડ ૧, ગા. ૨૧) આથી જ જિનમત સર્વનયસમૂહરૂપ કહેવાય છે. કહ્યું છે કે
“જિનેશ્વરના ઉપદેશથી બધાય નાની બહુપ્રકારની વક્તવ્યતાને સાંભળીને, જાણીને અને શ્રદ્ધા કરીને જે સર્વનય સંમત છે તે સર્વ નયવિશુદ્ધ છે, એમ જાણવું.” (વિશેષા. ગા. ૩૫૯૯) [૫]
સામાયિક જેવી રીતે ઉત્પન્ન થાય છે તે કહ્યું. હવે ઉત્પન્ન થયેલું પણ સામાયિક જે પાળવામાં ન આવે તે દેષ છે એમ કહે છે -
सामाइयं तु पडिवज्जिऊण भंजंति कम्मदोसेण ।
ते कंडरीयसरिसा, भमंति संसारकंतारे ॥ ९६ ॥ ગાથાર્થ – જે સામાયિકને સ્વીકાર્યા પછી ચારિત્રાવરણીય કર્મને દોષથી ભાંગે છે તે કંડરિક જેવા શ્રાવકે સંસારરૂપ જંગલમાં ભમે છે.
ટીકાથ– ચતુર્ગતિરૂપ સંસાર ચોરાશી લાખ યોનિઓથી ગહન હોવાથી અને જન્મ-મરણાદિના ભયેથી વ્યાકુલ હવાથી સંસારને જંગલની ઉપમા આપી છે.
પ્રશ્ન- અહીં દેશવિરતિ શ્રાવક પ્રસ્તુત છે, કંડરિકે તે સર્વવિરતિ સ્વીકારી હતી. આથી તે અહીં દૃષ્ટાંત તરીકે કેવી રીતે ઘટે? ઉત્તર-તમારો પ્રશ્ન બરબર છે. સર્વવિરતિ પણ સામાયિકને ભેદ હોવાથી સામાયિક શબ્દથી વાચ્ય (=કહેવા ગ્ય) છે, અર્થાત્ સામાયિક શબ્દથી સર્વવિરતિ પણ લઈ શકાય. આથી અહીં કંડરીકનું દષ્ટાંત આપવામાં દોષ નથી. આ પ્રમાણે ગાથાને અક્ષરાર્થ છે. ભાવાર્થ તે કથાથી જાણવે. તે કથા આ છે –
કંડરીકનું દષ્ટાંત જબૂદ્વીપ નામને દ્વીપ છે. તે દ્વીપ સર્વશુભ વસ્તુઓના નામવાળા અસંખ્યદ્વીપસમુદ્રની મધ્યમાં રહેલો છે. તેના હિમવાન વગેરે પ્રસિદ્ધ છ વર્ષધર પર્વતથી ભરત વગેરે સાત ક્ષેત્રોરૂપ સાત વિભાગ કરાયા છે. તે ગંગા–સિધુ વગેરે ચૌદ મહાનદીઓની સાથે સંબંધવાળી હજારો નદીઓથી મનહર છે. તે જંબૂદ્વીપમાં મહાવિદેહક્ષેત્ર છે. તેના મધ્યભાગમાં મહાન મેરુપર્વત રહે છે. એ મેરુપર્વત લાખાજન ઊંચે છે. કિરણસમૂહથી અંધકારનો નાશ કરનાર પાંચ પ્રકારના સારભૂત રત્નથી મિશ્ર ઉત્તમ
