________________
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથને ગુજરાતી ભાવાનુવાદ
૩૦૩ થયે, તેથી તેણે આ પ્રમાણે કેવલજ્ઞાન મેળવ્યું. હે ભૂપ! તમે જ્યારે એને જ હતે. ત્યારે તે દુમુખના દુર્વચનથી અતિશય ક્રોધને વશ બનેલું હતું. તેથી જ મેં પૂર્વે એને સાતમી નરકને ચેાગ્ય ધ્યાનવાળો કહ્યો હતો. હમણાં તો એને વૈરાગ્યથી કેવલજ્ઞાન -ઉત્પન્ન થયું છે. આથી જ અહીં જેનાથી સાતમી નરક કે મોક્ષ મળે તે ચિત્તક્રિયા જ મનવચન-કાયાનાં કાર્યોમાં પ્રધાન છે.
આ પ્રમાણે ભાવાર્થને જાણનારા શ્રેણિકે સુર–અસુરોના સમૂહથી પૂજ્ય ભગવાનને ફરી પૂછયું: હે ભગવંત! આ ભરતક્ષેત્રમાં આ કેવલજ્ઞાનને ક્યાં ( ક્યારે) વિચ્છેદ થશે? તે સમયે ભગવાનને વંદન કરવા માટે વિદ્યુમ્માલી નામનો એક મહા તેજસ્વી દેવ ચાર દેવીઓની સાથે ત્યાં આવ્યો. ભગવાને તે દેવને બતાવીને શ્રેણિકને કહ્યું કેવલજ્ઞાનને આ જીવમાં (=આ જીવ પછી) વિચ્છેદ થશે. શ્રેણિકે ફરી પૂછ્યું: દેવને કેવલજ્ઞાન કેવી રીતે થાય? ભગવાને કહ્યું હે રાજન ! આ સાતમા દિવસે ચ્યવીને મનુષ્ય થશે, અને કેવલજ્ઞાન પામશે. રાજાએ પૂછવું જે એમ છે તે આ દેવનું આવું તેજ 'કેમ છે? કારણ કે ચ્યવનકાળે (=વ્યવન નજીકમાં હોય ત્યારે) દેવેનું તેજ ક્ષીણ થાય, છે. ભગવાને કહ્યું નૃપ ! આ દેવનું પૂર્વે જે ઉત્કૃષ્ટ તેજ હતું, તેને અસંખ્યાત ભાગ પણ હમણું નથી. શ્રેણિકે ફરી પૂછ્યું: હે મુનીંદ્ર! એણે અન્ય જન્મમાં કર્યું સુકૃત કર્યું કે જેથી એનું આવું તેજ છે.
ભગવાને કહ્યું આ જ મગધદેશમાં સુગ્રામ નામના ગામમાં આર્જવ નામને કુલરક્ષક રાઠોડ હતું. તેની રેવતી પત્ની હતી. તેની સાથે વિષયસુખને અનુભવતા આર્જવને કાલના ક્રમથી બે પુત્ર ઉત્પન્ન થયા. પહેલે ભવદત્ત અને બીજો ભવદેવ હ. કેમે કરીને બંને યૌવનને પામ્યા. એકવાર તે ગામમાં સુસ્થિત નામના આચાર્ય પધાર્યા. તેમને વંદન કરવા માટે સુગ્રામવાસી લેકે ગયા. તે લોકોમાં ભવદત્ત અને ભવદેવ પણ ગયા હતા. તેમણે આચાર્યને જોઈને ભાવપૂર્વક વંદન કર્યું. આચાર્યો પણ દુષ્ટ આઠ કર્મોરૂપી કાકોને બાળવા અગ્નિસમાન ધર્મલાભથી તેમને આનંદિત કર્યા. પછી તે બંને ગુરુ ચરણેની નજીકમાં પૃથ્વી ઉપર બેઠા. બીજા લોકો પણ ગુરુને વંદન કરીને યથાયોગ્ય સ્થાને બેઠા. આ સમયે સૂરિએ ધર્મદેશના શરૂ કરી. તે આ પ્રમાણે –
હે ભવ્ય! આ સંસારમાં મનુષ્યભવ વગેરે અતિદુર્લભ સામગ્રીને પામીને ધર્મ જ કરે જોઈએ. તે ધર્મ હિંસા, અસત્ય, ચેરી, અબ્રહ્મ અને પરિગ્રહના ત્યાગથી થાય છે, પણ બીજી રીતે નહિ. સર્વ આશંસાથી રહિત જે જીવ આ ધર્મને કરે છે તેને સ્વર્ગ અને મોક્ષનું સુખ હથેળીમાં છે. જે જીવ જીવહિંસા વગેરે પાપમાં સતત તત્પર
૧. રપ હાથરૂપી કુંપળમાં, અર્થાત હથેલીમાં.
