________________
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથને ગુજરાતી ભાવાનુવાદ
૩૦૯ : શિરોમણિ એવા મારે મરણ જ શ્રેયસ્કર છે, અથવા જેમણે સુકૃત કર્યા નથી એવાઓના મરણથી પણ શું? તેથી જુદાં જુદાં તીર્થોનાં દર્શન કરું, તે પુણ્યસ્થાનોમાં સ્નાન કરીને પાપોને નાશ કરીને જે મરણની આરાધના કરું તે પણ દોષ ન લાગે એમ વિચાર્યું. પછી કન્યાદાનનું ફલ મેળવવાની ઇચ્છાથી પ્રાપ્તિ થઈ તે પ્રમાણે બ્રાહ્મણના છોકરાઓને પોતાની પુત્રીઓ આપી. પછી તે નાના છોકરાની સાથે તીર્થયાત્રા કરવા ચાલ્યો. લઘુકર્મી હોવાથી તેવા પ્રકારની ભવિતવ્યતાના કારણે કઈ પણ રીતે ક્યારેક ક્યાંક તેને સાધુઓનાં દર્શન થયા. તેમની પાસે ધર્મ સાંભળ્યો. ભાવથી ધર્મ પરિણમે. પુત્રની સાથે જ દીક્ષા લીધી. ઉદ્યતવિહારથી ચારિત્રનું પાલન કરવા લાગ્યો. દિવસો જતાં બાળ સાધુ પણ યૌવનને પામ્યા. વિવિધ વિકારને (=અનુચિત પ્રવૃત્તિને) કરવા લાગે. સાધુજનને અનુચિત અનેક વસ્તુઓ માગવા લાગ્યું. તેને પિતા પુત્રસ્નેહથી યતનાથી મેળવ હતો. તે આ પ્રમાણે - જ્યારે તે કહે કે હે આર્ય ! હું નવકારશી વિના રહી શકતે નથી, ત્યારે પિતા આચાર્યની રજા લઈને નવકારશી પણ લાવી આપતું હતું. જ્યારે ઉનાળામાં કહે કે સૂર્યના કિરણસમૂહના પ્રચંડ તાપને હું સહન કરી શકતો નથી, ત્યારે સૂરિને જણાવીને જેડાને અને મસ્તકે કપડાનો ઉપગ કરાવતું હતું. આ પ્રમાણે તેના ચારિત્રના પરિણામ મંદ બની ગયા. પ્રતિદિન તેની વિવિધ ઈચ્છાઓ વધતી જતી હતી. પિતા પણ તે ઈચ્છાઓને પૂરી કરીને તેને અનુકૂળ વર્તન કરતું હતું. સાધુઓએ પિતાને સંકુલેશ થાય એવા ભયથી તેને રાખ્યો હતે. આમ છતાં કામદેવની બાણશ્રેણિથી વીંધાતા મનવાળા તેણે નિર્લજજ બનીને પિતાને કહ્યું: હે આર્ય! હું મૈથુન વિના રહેવા સમર્થ નથી. તેથી તેના પિતાએ વિચાર્યું આ ચારિત્રરત્નના મહાન લાભને
ગ્ય નથી, સમ્યજ્ઞાનરૂપ નિધાનને લાયક નથી, સુગતિનું ભાજન નથી, દુર્ગતિનું ભાજન છે, વિશેષથી શું? આ આલેકના અને પરલોકનાં અનેક દુઃખ સમૂહનું ઘર થવા ચોગ્ય છે. તેથી આનો ત્યાગ કરું.
આ પ્રમાણે વિચારતા પિતાએ તેને કહ્યું: અમારે તારું કંઈ કામ નથી, તને જ્યાં ક્યાંય ઠીક લાગે ત્યાં એકલો જ રહે. અમે તને અમારા સમુદાયથી બહાર કર્યો છે. આ પ્રમાણે કહીને સાધુજનની સમક્ષ પોતાના ગચ્છમાંથી તેને કાઢી મૂક્યો. તેથી તે સાધુવેષ છોડીને ભેગસાધને મેળવવા માટે અનેક નિંદ્ય (=હલકાં) કામ કરવા લાગ્યો. છતાં કેડિ જેટલું પણ ક્યાંયથી પામતો ન હતે. કેવળ ભિક્ષાથી દિવસના અંતે માત્ર પેટ ભરાય તેટલો આહાર તેને મળતો હતો. આ પ્રમાણે ઘણા ફલેશથી કેટલેક કાળ તેણે પસાર કર્યો. એકવાર સર્પથી ફંસાયેલો તે આર્તધ્યાનથી મરીને પાડે છે. તેના પિતાએ તેના કારણે થયેલા વૈરાગ્યથી વિશેષપણે નિષ્કલંક ચારિત્ર પાળ્યું. મરણ સમયે
૧. હું સ્ત્રી વિના રહેવા સમર્થ નથી એવો અર્થ પણ થઈ શકે. બંને અર્થમાં ભાવ એક જ છે.
