________________
૩૨૬
શ્રાવકનાં બાર વત યાને. સ્કંદસૂરિનું દષ્ટાંત અગ્નિ આપવા વિષે દષ્ટાંત આ પ્રમાણે છે – શ્રાવસ્તી નગરીમાં જિતશત્રુ રાજાનો. સ્કંદ નામને રાજકુમાર પુત્ર હતો. તેની પુરંદરયશા બહેન હતી. તેને કુંભકારકટ નગરને સ્વામી દંડકી રાજા પર. ક્યારેક જિતશત્રુરાજાની પાસે પાલક નામને નાસ્તિક વાદી પુરેહિત આવ્યો. તે નાસ્તિકમાર્ગની પ્રરૂપણ કરવા લાગે. આથી જિનમતમાં શુદ્ધ બુદ્ધિવાળા સ્કંદકકુમારે તેના પ્રશ્નોના ઉત્તર આપીને તેને નિરુત્તર કરી દીધો. આથી, તે સ્કંદક ઉપર શ્રેષવાળે થે. જિતશત્રુ રાજાએ તેને કાઢી મૂક્યો. ભવિતવ્યતાવશ તે દંડકી રાજા પાસે ગયો. સ્કંદકે એકવાર વૈરાગ્ય પામીને પાંચ સો રાજપુત્રોની સાથે મુનિસુવ્રતસ્વામી પાસે દીક્ષા લીધી. ક્રમે કરીને બે પ્રકારની શિક્ષાનું શિક્ષણ લઈને ગીતાર્થ બનેલા સ્કંદમુનિને આચાર્યપદે સ્થાપન કર્યા. તેમની સાથે જે પાંચ સે રાજપુત્ર. દીક્ષિત બન્યા હતા તે જ શિષ્યસંપત્તિ તેમને પ્રાપ્ત થઈ. એકવાર જીંદસૂરિએ ભગવાનને વિનંતિ કરી કે, હે ભગવંત! આપની અનુજ્ઞા હોય તો હું પુરંદરયશા વગેરેને પ્રતિબંધવા માટે કુંભકારકટ નગર જાઉં. ભગવાને કહ્યું. ત્યાં તમને મારણાંતિક ઉપસર્ગ થશે. સ્કંદસૂરિએ કહ્યુંઃ શું આરાધનાફલ થશે કે વિરાધનાફલ થશે? તીર્થકરે કહ્યું તમને છોડીને બીજાઓને આરાધનાફલ થશે. તેથી ભગવાનને વંદન કરીને તે કુંભકારકટ નગર તરફ ચાલ્યા. પાલકે કોઈ પણ રીતે તેમનું આગમન જાણીને તે આવે તે પહેલાં જ સાધુને પ્રાગ્ય ઉદ્યાનભૂમિમાં વિવિધ શ દાટ્યાં. ક્રમે કરીને આચાર્ય ત્યાં સાંજે પધાર્યા. તેમના આગમનને જાણીને અતિશય આનંદથી પૂર્ણ બનેલી પુરંદરયશા. તે રાત્રિ અને સેંકડો મનેરથી પસાર કરીને સવારે રાજાની સાથે વંદન કરવા માટે ગઈ. આચાર્યને વિધિપૂર્વક વંદન કરીને કંબલરત્ન વહોરાવ્યું. આચાર્યો તેને ફાડીને. આસન અને રજોહરણ બનાવ્યાં. રાજા પુરંદરયશા અને નગરલેક આચાર્યની પાસે જ ધર્મદેશના સાંભળવા વડે કેટલાક સમય પસાર કરીને પોતાના સ્થાને ગયા. પોતાના સ્થાનમાં એકાંતમાં રહેલા રાજાને પાલકે કહ્યું હે દેવ! આ સ્કંદ શ્રમણ નથી, કિંતુ. શ્રમણભાસ છે. તેના ચારિત્રના પરિણામ નાશ પામ્યા છે. પુરંદરયશા દેવીએ કરેલા સંકેત મુજબ તે સાધુવેષથી વિશ્વસનીય બનેલા પાંચ સે રાજપુત્રોની સાથે આપને પકડવા માટે આવ્યા છે. જે આપને વિશ્વાસ ન આવતો હોય તે એમની નિવાસભૂમિમાં દાટેલા શસમૂહને જુઓ. તેથી તેના વચનને અસંભવિત ધારતા રાજાએ વિશ્વાસુ
૧. ભવિતવ્યતાને નાશ થતો નથી એમ ધારીને વિચાર્યું કે, મારી સહાયતાથી જે સાધુઓ સિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરતા હોય, તે તેથી શું ઓછું ગણાય ? એમ ધારીને તે આચાર્ય કુંભકારકટમાં પહોંચ્યા. (ઉપદેશમાલા ઘટી ટીકા) “તો મારે બધું પૂર્ણ થયું એમ હું માનીશ” આ પ્રમાણે કહીને કંઇક મુનિએ પરિવાર સાથે ત્યાંથી વિહાર કર્યો.” (ત્રિ. શ. પુ. ચ. પવ-૭)
