________________
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથને ગુજરાતી ભાવાનુવાદ
૨૮૯ વનને બાળવાથી નવું ઘાસ ઉગે છે. જુનું ઘાસ બાળી નાખવાથી ત્યાં નવું ઘાસ ઉગે એ બુદ્ધિથી કે ધર્મબુદ્ધિથી (કે બીજા કોઈ કારણથી) દવદાન કરવું એ પાપ છે. તેમ કરવાથી અગ્નિના જીવોની વિરાધના થાય અને બીજા લાખે છે અગ્નિમાં બળીને મરી જાય.
જલશોષણ - ધાન્ય વાવવા માટે (કે બીજા કેઈ કારણથી) તળાવ વગેરેનું પાણી સૂકવી દેવું તે જલશેષણ. આમ કરવાથી પાણીના જીવન અને પાણીમાં રહેલા જીવન નાશ થાય છે.
અસતીપોષણ -નિપષક (=દુરાચાર કરાવીને આજીવિકા ચલાવનારાઓ) દાસીઓનું પિષણ કરે અને તેનું ભાડું લે તે અસતીષણ છે. જેમકે ગેલદેશમાં. આનો ભાવાર્થ એ છે કે પૈસા કમાવવા માટે દુરાચારિણી દાસી, વેશ્યા વગેરેનું તથા હિંસક મેના, પોપટ, બિલાડી, ધાન, કુકડે, મેર વગેરે પ્રાણીઓનું પિષણ કરવું તે અસતીષણ છે. આમ કરવાથી દુરાચાર અને હિંસાદિ પાપનું પોષણ થાય છે.
- કર્મસંબંધી અતિચારે પંદર જ છે એવું નથી. અહીં બતાવેલા પંદર અતિચારે દિશાસૂચન માત્ર છે. આથી બીજાં પણ આવાં બહુ પાપવાળાં કાર્યો અતિચાર તરીકે સમજી લેવાં. [૭૭] હવે ચોથું દ્વાર કહે છે –
भोगुवभोगेहितो, अनियत्ताणं तु हुंति दुक्खाई।
सेडुयओ य सुबंधू, जह निच मंडिया भट्टी ॥७८ ॥ ગાથાથ:– ભેગ-ઉપભેગથી નિવૃત્ત ન થયેલા જીવોને સેડુબક, સુબંધુ અને નિત્યમંડિત બ્રાહ્મણીની જેમ શારીરિક અને માનસિક અસાતાના ઉદયરૂપ દુખે થાય છે.
ટીકાથ-એક જ વાર ભોગવી શકાય તે આહાર વગેરે ભેગ છે. અનેકવાર ભેગવી શકાય તે વસ્ત્ર વગેરે ઉપગ છે. આ પ્રમાણે ગાથાને સંક્ષેપથી અર્થ છે. વિસ્તારથી અર્થ તે કથાઓથી જાણ. તે કથાઓ આ છે -
સેતુબક બ્રાહ્મણનું દૃષ્ટાંત ઉત્તમ નગર, ગામ અને ગેકુ વગેરેથી વ્યાસ અને અનેક સમૃદ્ધિનું ઘર એ વત્સ નામનો પ્રસિદ્ધ દેશ હતો. તેમાં વિલસતા પુણ્યવાળા લોકોથી વ્યાસ, કૃબેરની નગરના જેવી અને ઉત્તમસંપત્તિઓનું સ્થાન એવી કૌશાંબી નામની નગરી હતી. ત્યાં
૧. કેટલાક અજ્ઞાન છો દવદાનથી પુણ્ય થાય એવું માનનારા હોય છે.
૩૭
