________________
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથના ગુજરાતી ભાવાનુવાદ
૨૯૫
આથી આ કેઢિયા આ સ્થાનથી ઊઠે ( =મહાર જાય) એટલે આજે એના વિનયનુ ફૂલ બતાવું. આ દરમિયાન શ્રી વીર ભગવાને છીંક ખાધી. તે સાંભળીને કોઢિયાએ “આપ મરો” એમ કહ્યું. પછી તુરત શ્રેણિકે છીંક ખાધી. કાઢિયાએ “હું ભૂપતિ ! તમે લાંખા કાળ જીવા” એમ કહ્યું. અભયકુમારે છીંક ખાધી એટલે “તમે જીવા અથવા મરે” એમ કહ્યું. કાલસૌરિકે છીંક ખાધી એટલે “હે કાલસૌરિક ! તું ન મર કે ન જીવ” એમ કહ્યું. સ્વામી માટે “તમે મરો” એવા વચનને સાંભળીને શ્રેણિક તેના ઉપર ગુસ્સે થયા અને ખલવાન દાંતથી હાઠરૂપ પલ્લવને ( = પળને ) ડસ્યા. આંખના ઈશારાથી પેાતાના પુરુષાને જણાવ્યું કે આ સ્થાનથી આ કાઢિયા ઊભા થાય એટલે એને પકડી લેજો. દેશના પૂર્ણ થયા પછી આ કાઢિયા તીર્થંકરને નમીને ચાલ્યા. તેને પકડવા માટે શ્રેણિકના પુરુષો તેની પાછળ પડયા. પકડવાની ઇચ્છાવાળા તે પુરુષાને પાતાની પાછળ પડેલા જોઈને તે કાઢિયા દિવ્યરૂપ ધારણ કરીને આકાશમાં ઉડો. વિલખા બનેલા તે પુરુષોએ આવીને શ્રેણિકને કહ્યું: હું રાજન્ ! તે કાઢિયાનું રૂપ છેડીને આકાશમાં ગયા. તે સાંભળીને, જો કેવુ... આશ્ચર્ય ! એમ આશ્ચર્ય પામેલા શ્રેણિક રાજાએ ભગવાનને પૂછ્યું: હે સ્વામી! આ કાણુ છે તે જણાવા. તેથી એ જે રીતે દેવપણાને પામ્યા, જે કારણથી સમવસરણમાં તેવુ... રૂપ ધારણ કર્યું" અને રસીના ભ્રમ કર્યાં, તે બધું ભગવતે રાજાને જણાવ્યુ'. ભૂતકાળ—ભવિષ્યકાળનું જાણનારા ભગવાનને પ્રશ્ન કરવા માટે શ્રેણિકે ફરી કહ્યું: હે સ્વામી ! આ તા મેં જાણ્યું, પણ એણે આશીર્વાદ શા માટે આપ્યા ? ભગવાને કહ્યુંઃ સારરહિત સંસારમાં કેમ રહે છે ? મેાક્ષમાં જાઓ, એવી બુદ્ધિથી એણે મને “મરા” એમ કહ્યું. હું ભૂપ ! તને જીવતાં સુખ છે, મરીને તું નરકમાં જઈશ, તેથી તેણે તને ‘જીવા’ એ પ્રમાણે હિતકર વચન કહ્યું. અભયકુમાર અહીં જીવતાં ધર્મ વગેરે કરે છે અને મરીને દેવામાં ઉત્પન્ન થશે, તેથી તેને ઉદ્દેશીને તેણે “મરા અથવા જીવા” એમ કહ્યું. કાલસૌરિક અહીં રહીને ઘણુ' પાપ ભેગુ' કરે છે અને મરીને નારક થશે, તેથી તેને જીવન અને મરણુ એ અનેના નિષેધ કર્યો.
હૈ
પેાતાની નરકગતિ સાંભળીને રાજાએ કહ્યું: આપના જેવા મારા નાથ હેાવા છતાં મારી નરગતિ કેવી રીતે થાય ? ભગવાને કહ્યુંઃ હે ભૂપ ! તે પહેલાં જ નરકનું આયુષ્ય બાંધી દીધું છે, એથી અવશ્ય તારે નરકમાં જવાનું થશે. હું ભૂપતિ ! અવશ્ય થનારા ભાવાને અમે કે બીજા ઇંદ્રો અન્યથા કરવા માટે સમર્થ નથી. પણ તમે આવતી ચાવીસીમાં મહાપદ્મ નામના તીથંકર થશેા. આથી હે રાજન ! અધીરાઈ ન કરી. આ સાંભળીને શ્રેણિકના નયનરૂપી કમળા હર્ષોંના ઉત્કષૅથી વિકસિત ખની ગયા. નિપુણ શ્રેણિકે કહ્યું:
૧. અન્ય ગ્રંથામાં ‘ પદ્મનાભ ’ એવું નામ જોવામાં આવે છે, અને એ નામ વધારે પ્રસિદ્ધ છે.
