________________
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથના ગુજરાતી ભાવાનુવાદ
૨૧૯
ણિકપુત્રીનુ દૃષ્ટાંત (પહેલુ')
મનેાહર હસ્તિનાગપુરમાં મહેશ્વર નામના સાÖવાહ હતા. તેની વસુમતી નામે પત્ની હતી. તે એકવાર ગર્ભવતી બની. સાવાહ તેને ત્યાં જ મૂકીને તે વેપાર માટે અન્ય દેશમાં ગયા. ત્યારબાદ સમય જતાં વસુમતીએ પુત્રીને જન્મ આપ્યા. દિવસેા જતાં કન્યા માટી થઈ. પણ તેના પિતા ન આવ્યા. વસુમતીએ એને જણાવ્યું કે તમારી પુત્રી વિવાહને યાગ્ય થઈ ગઈ છે. તેણે વસુમતીને સંદેશા મેાકલ્યો કે તું કન્યાને પરણાવી દે. કારણ કે મને અહીં જ કેટલાક દિવસા લાગશે. વસુમતીએ મથુરાપુરીમાં પુત્રીને પરણાવી. ભવિતવ્યતા વશ સમય જતાં એકવાર સા વાહ મથુરાપુરીમાં આવ્યા અને જમાઈના ઘરે જ રહ્યો. પણ તેને સબંધની ખબર ન પડી. ત્યાં એ રહ્યો એ દરમિયાન ચામાસું આવી ગયું. કેટલાક દિવસ સુધી પુત્રીની સાથે વાર્તા વગેરે કરતાં પુત્રી સાથે તેને (શારીરિક) સંબંધ થયા. કારણ કે તેને પરસ્ત્રીગમનના નિયમ ન હતા. વર્ષાઋતુ પૂર્ણ થતાં તે પેાતાના ઘરે ગયા. અવસરે તેણે પત્નીને પૂછ્યું: તે પુત્રીને કથાં આપી છે? તેણે તુરત કહ્યુંઃ મથુરાનગરીમાં આપી છે. તેથી તેણે પુત્રીને ખેલાવી–તેડાવી. તેણે પુત્રીને જોઈ. આ તે મારાથી ભાગવાયેલી છે એમ જાણીને તે વિલખા પડી ગયા. પુત્રીએ પણ પેાતાને ભાગવનારા પિતાને જાણીને, લજજાથી અંદર પ્રવેશીને, જલદી ગળે ફાંસો ખાંધીને પ્રાણના ત્યાગ કર્યાં. ગાઢ પશ્ચાત્તાપરૂપ અગ્નિજવાલાની શ્રેણિને સ્પર્શે લા મનવાળા તેના પિતાએ આચાય ની પાસે જલદી દીક્ષા લીધી.
અથવા બીજી વણિકપુત્રીનું ષ્ટાંત બતાવવામાં આવે છેઃ
ણિકપુત્રીનું દૃષ્ટાંત ( ખીજું° )
એક ગામમાં દેવાનંદ નામના વિણક રહેતા હતા. તેની ગુણવતી મામની પત્ની હતી. તેની સુંદરી નામની પુત્રી હતી. તેને અન્ય ગામમાં રહેતા શેનદ નામના કુલપુત્ર પરણ્યા. ક્રમે કરીને એને નંદ નામના પુત્ર થયા. તે મોટા થયા, અને યૌવનને પામ્યા. માતા–પિતાએ તેને પરણાવ્યેા. જીવલેાક મરણ અંતવાળુ હેાવાથી, અર્થાત્ બધા જીવાનુ` અંતે મરણ થતું હાવાથી, એકવાર તેના પિતા યશેાનંદ મરણ પામ્યા. તેની માતા સુંદરી દુરાચારવાળી બની. તેની પત્નીએ આ જાણીને તેને કહ્યું કે તમારી માતા સારી નથી. પણ નંદ પત્નીનું કહ્યું માનતા નથી. એકવાર તે સુંદરીએ કાઈ વ્યભિચારી પુરુષને રાત્રે દેવકુલમાં આવવાના સકેત આપ્યા હતા, આથી તે રાતે દેવકુલમાં તેના જ આગમનની રાહ જોતી રહેલી હતી. આ વખતે તેના પુત્ર નંદ પણ ૧. વંશરક્ષક પુત્રને કુલપુત્ર કહેવામાં આવે છે, અથવા કુલપુત્ર એટલે કુલીન (=સાર! આય:૨ –વિચારવાળા ) પુત્ર.