________________
૨૩૮
શ્રાવકનાં બાર વતે યાને પછી વાજંઘ રાજા તમે મારા સાધર્મિક હોવાથી ધર્મબહેન છે એમ કહીને સીતાજીને પિતાની નગરીમાં લઈ ગયા. આ તરફ કૃતાંતવદન મહાકષ્ટથી અધ્યા આવ્યું. શ્રીલક્રમણ વગેરેની સાથે રહેલા શ્રીરામને સીતાજીનો વૃત્તાંત કહ્યો. શ્રીરામ તે સાંભળીને શોકના આવેગને આધીન બનીને ક્ષણવારમાં મૂછ પામ્યા. ચેતના આવતાં વિલાપ કરવા લાગ્યા.. હા! નિર્દય મેં ચુગલી ખેર લોકેના વચનથી અપરાધરહિત પ્રાણ પ્રિયાને અહીંથી કાઢીને જંગલમાં પશુઓનું ભક્ષ્ય કેમ કરી ? ઈત્યાદિ પ્રલાપ કરતા શ્રીરામને શ્રીલમણે કહ્યું: હે બંધુ ! અજ્ઞાન લેકને ઉચિત આ શેકથી શું? જે સીતાજી ત્યાં જીવતા હોય તે હજી પણ જઈને અહીં લઈ આવે, પછી આપને જે એગ્ય લાગે તે કરવું. તેથી, બધા કૃતાંતવદનને જ આગળ કરીને આકાશમાગે તે સ્થાને ગયા. પણ ત્યાં સીતાજીને જયા નહિ. પરસ્પર કહેવા લાગ્યા કે સિંહ કે વાઘ સીતાજીનું ભક્ષણ કરી ગયા છે. બધા વિલખે મેઢે પોતાના નગરમાં આવ્યા. ત્યાં સીતાજીનું મૃતકાર્ય કર્યું. નગરના લોકે સીતાજીના રૂપ વગેરે ગુણસમૂહને યાદ કરીને શ્રીરામની નિંદા કરવા લાગ્યા. તે આ પ્રમાણે – નિષ્કપટ ભક્તા સીતાદેવી વિષે શ્રીરામે જેવું કર્યું તેવું નિર્દય આચરણ કરવું એ શત્રુને પણ ગ્ય નથી. લોકોના નયન અને મનને હરનારું સીતાજીનું રૂપ ગણ્યું નહિ, નિર્મલ શીલ પણ ગણ્યું નહિ, વનવાસમાં સુખ–દુઃખ અવસ્થામાં સીતાજીને સમભાવ પણ ગણ્યો નહિ. કેવલ પરમાં આસક્તિવાળા શ્રીરામે સ્ત્રી હત્યા અને ગર્ભઘાતને સ્વીકારીને સીતાજીનો ત્યાગ કર્યો. અહે ! રામ નિર્દય છે! - પુંડરીકપુરમાં આવેલા સીતાજી વજાજઘના ઘરે સુખપૂર્વક રહ્યા. સમય જતાં તેમણે પુત્રયુગલને જન્મ આપ્યો. તેના જન્મમાં વાસંઘે મહાવર્ધનક (=જન્મ મહોત્સવ) કરાવ્યું. ઉચિત સમયે તે બંનેના અનંગલવણ અને મદનાંકુશ એવાં નામો કર્યા. બંનેનાં ઉચિત સર્વ કાર્યો થઈ રહ્યાં હતાં. દિવસે દિવસે વધતા તે બંને કળા ગ્રહણ કરવાને
ગ્ય થઈ ગયા. આ વખતે સર્વ કલાસમૂહને પાર પામનાર અને નિર્દોષ વિદ્યાના બલવાળો સિદ્ધાર્થ નામનો સિદ્ધપુત્ર ત્યાં આવ્યું, અને ભિક્ષા માટે સીતાજીના ભવનમાં ગ. સંભ્રમપૂર્વક ઊભા થયેલા સીતાજીએ વંદન કરીને પોતાના હાથે ઉચિત ભજન– પાણીથી તેને સત્કાર કર્યો. તેણે સીતાજીના ઘરમાં જ એક સ્થાનની યાચના કરીને ભોજન કર્યું. ત્યારબાદ સીતાજીએ ત્યાં આવીને સુખપૂર્વક બેઠેલા તેને વિહારની શાતા પૂછી. સિદ્ધપુત્રે સીતાજીના પ્રશ્નનો જવાબ આપીને સીતાજીને વૃત્તાંત પૂછયો. રડતા સીતાજીએ પુત્રજન્મ સુધીને પોતાને વૃત્તાંત કહ્યો. સિદ્ધાર્થે તેના બે પુત્રને જોઈને કહ્યું હે મહાસતી! તમે રડો નહિ, તમારું બધું સારું થશે. કારણ કે તમારા આ બે પુત્રો શુંભ લક્ષણવાળા છે. આ પ્રમાણે આશ્વાસન પામેલા સીતાજીએ સિદ્ધાર્થને કેટલાક દિવસ ત્યાં જ રાખે. સિદ્ધાર્થે થોડા જ કાળમાં તે બે કુમારોને સઘળી કળાઓ શિખવાડી દીધી. જવાની ઈચ્છાવાળા સિદ્ધાર્થને તેની ઉચિત ઉત્તમપૂજા કરવાપૂર્વક રજા આપી.
