________________
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથને ગુજરાતી ભાવાનુવાદ
૨૩૯ બંને કુમારોને સ્ત્રીજનના મનને હરનારા પ્રૌઢ યૌવનને પામેલા જાણીને વાઘ અનંગલવણના લગ્ન માટે પોતાની લક્ષમીમતી પત્નીના ઉદરથી જન્મેલી શશિચૂલા પુત્રીને બીજી બત્રીસ કન્યાઓની સાથે આપી, અને શુભ દિવસે પરણાવી. પૃથુરાજની પુત્રી કનકમાલા મદનાંકુશને યેગ્ય છે એમ યાદ કરીને ( =વિચારીને) તેની માગણી કરવા માટે પૃથુરાજની પાસે દૂત મોકલ્યો. દૂતે જઈને આવવાનું કારણ જણાવ્યું. પૃથુરાજે કહ્યું જેનું કુલ ન જણાય તેને મારી પુત્રી કેવી રીતે આપું? પછી દૂતે જઈને વજાજઘને જણાવ્યું. આથી વાજંધેિ પૃથુરાજા ઉપર ગુસ્સે થઈને લડાઈની તૈયારી કરી. આ જાણીને કુમારોએ વાજઘને કહીને જાતે જ આવીને યુદ્ધમાં પૃથુરાજને પરાભવ કર્યો. આથી પૃથુરાજે પોતાની પુત્રી આપી. મદનાંકુશ તેને સ્વીકારીને પરણ્યા. ત્યાર પછી તે કુમારે એ બીજા પણ ઘણા રાજાઓ ઉપર પોતાના પરાક્રમથી આક્રમણ કરીને તેમને પિતાના સેવક બનાવ્યા.
કેટલાક દિવસે બાદ કુમારોએ સીતાને પૂછયું અમારા પિતા કેણ છે? તેથી પૂર્વના વૃત્તાંતને યાદ કરીને રડતા સીતાજીએ મૂળથી જ આરંભી બધું કહ્યું. પિતાના આદેશથી રામ વનમાં ગયા, ત્યાં પોતાનું અપહરણ થયું, એથી રાવણનો વધ કર્યો, ફરી અયોધ્યામાં આગમન થયું, તમે બંને ગર્ભમાં હતા ત્યારે દેહલ પૂરવાના બહાને જંગલમાં મારે ત્યાગ કરાવ્યું, આ બધું કહ્યું. આ જાણીને પોતાની માતાનો નિષ્કારણ પરાભવ કરવાથી ગુસ્સે થયેલા કુમારોએ રામ-લક્ષ્મણ ઉપર ચઢાઈ કરવા વાજંઘને જણાવ્યું. પછી સર્વ સૈન્યથી સહિત કુમારોએ વજઘની સાથે રામ-લક્ષમણ ઉપર ચઢાઈ કરી. મહાયુદ્ધ શરૂ થયું. કુમારોએ ક્ષણવારમાં રામ–લક્ષમણને શસ્ત્ર વિનાના બનાવી દીધા. તેથી શ્રીરામ હાથમાં હળ અને મુશળ શસ્ત્ર લઈને અનંગલવણની સામે અને શ્રીલક્ષમણ હાથમાં ચક્ર લઈને મદનાંકુશની સામે દોડ્યા. તે શો અમેઘ હોવા છતાં સ્વગોત્રમાં (=એક ગોત્રમાં) સમર્થ ન બને. આથી તેમણે એ શસ્ત્ર ફેંક્યા, છતાં શાએ તેમના ઉપર જરા પણ અપકાર ન કર્યો, કેવલ કુમારોને પ્રદક્ષિણ કરીને રામલક્ષ્મણના હાથમાં પાછા આવી ગયા. આથી રામ-લક્ષમણે વિચાર્યું. શું આપણે બલદેવવાસુદેવ નથી ? એટલામાં ક્યાંકથી તેમના યુદ્ધનો વૃત્તાંત જાણીને કુમારના અધ્યાપક સિદ્ધાર્થ નામનો સિદ્ધપુત્ર નારદની સાથે ત્યાં આવ્યું. તેથી તેમણે શ્રીરામને કહ્યું. આ તમારા અનંગલવણ અને મદનાંકુશ નામના તે જ પુત્રો છે કે જેઓ ગર્ભમાં હતા ત્યારે તમે સીતાજીનો મહાવનમાં ત્યાગ કરાવ્યો હતો. તમારા જે આ અમેઘ શસ્ત્રાએ આ કુમારે ઉપર અપકાર ન કર્યો તેનું કારણ એ છે કે આ શ સ્વગોત્રમાં સમર્થ ન બને એવો નિયમ છે. માટે ઊંચા મનવાળા ન થાઓ, કિંતુ શ્રીલક્ષમણને પણ આ વાત જણાવીને લડાઈ છોડીને કુમારને બોલાવે. ભામંડલ રાજાએ પહેલાં જ કુમારના યુદ્ધનો આડંબર છે, પછી નારદ પાસેથી સીતા સંબંધી સર્વ સમાચાર જાણ્યા. આથી તે
