________________
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથનો ગુજરાતી ભાવાનુવાદ
૨૩૭ -કૃતાંતવદન નામના સેનાધિપતિને બોલાવીને આજ્ઞા કરી કે, ગર્ભવતી સીતાને લઈને જંગલમાં મૂકી આવ. આ વખતે શ્રી લક્ષ્મણ રામ ઉપર ગુસ્સો કરીને ત્યાંથી ઉઠીને પોતાના સ્થાને ગયા. કૃતાંતવદન “સ્વામી જે પ્રમાણે આજ્ઞા કરે છે તે પ્રમાણે કરું છું” -એમ કહીને, શ્રી રામને પ્રણામ કરીને, ત્યાંથી ઉડ્યો. પછી વાહનશાળામાં રથને તૈયાર કરીને ફરી શ્રીરામની પાસે આવ્યો.
શ્રીરામે કહ્યું જલદી જા, સીતાને સર્વમંદિરોમાં વંદન કરવાનો દેહલે થયે છે. -આથી એ દેહલ પૂરવાના બહાને લઈ જઈને જંગલમાં મૂકી આવ. શ્રીરામની આ આજ્ઞા થયા પછી કૃતાંતવદન શ્રીરામને પ્રણામ કરીને સીતાજીની પાસે ગયો. તેણે સીતાજીને કહ્યુંહે દેવી ! આપ જલદી રથમાં બેસી જાઓ, જેથી હું આપને બધા મંદિરે વંદન કરાવું. તેથી તેને વકસ્વભાવને નહિ જાણતા સીતાજી અતિશય હર્ષ પામતા રથમાં આરૂઢ થયા. કૃતાંતવદને સીતાજીને લઈ જવા પ્રયાણ કર્યું ત્યારે સેંકડે અશુભ નિમિત્તોએ તેમને રોક્યા, અર્થાત્ તેમને સેંકડો અપશુકન થયા. છતાં કૃતાંતવદન સીતાજીને ગંગાસાગર પાર કરાવીને (સિંહનિનાદક નામના) મહાન જંગલ સુધી લઈ -ગયો. ત્યાં તેણે રથ ઊભે રાખે. સીતાજીને રથ ઉપરથી ઉતારીને સીતાજીના પગમાં પડીને શેકના સમૂહથી અંધાયેલા ગળારૂપી ક્યારામાંથી નીકળતા ગદ્ગદ્ શબ્દોથી રામે જેવી વિગત કહી હતી તેવી કહી. તે સાંભળીને સતાજીએ મનને મજબૂત કરીને કહ્યું , હે કૃતાંતવદન ! સીતાજીએ કહેવડાવ્યું છે એમ કહીને તું મારા પ્રાણનાથને કહેજે કે, જે કે એકપક્ષથી જ તમે મારા ઉપર સ્નેહરહિત બની ગયા, તે પણ હે સ્વામી! શુદ્ધિ માટે મારી પરીક્ષા કેમ ન કરી? આ પ્રમાણે કહીને રથસહિત કૃતાંતવદનને રજા આપી. તે પોતાના નગર તરફ ગયે.
તે મહાન જંગલમાં માત્ર પોતાની સાથે બોલે એવા પણ બીજા કોઈ સહાયકને નહિ જોતા એકલા સીતાજી ક્ષણવારમાં મૂછથી ભૂમિ ઉપર ઢળી પડ્યા. વનના શીતલપવનથી ચેતનાને પામેલા સીતાજી વિલાપ કરવા લાગ્યા કે, હા નાથ ! હા વલ્લભ ! હા ગુણસમૃદ્ધ! હા રામ! હા નિષ્કારણ દયાનિધાન સ્વામી! કૃપા કરીને ભયથી પીડિત મને પોતાનાં દર્શન જલદી આપે. આ પ્રમાણે વિલાપ કરતા સીતાજીને પુંડરીકપુરથી હાથીઓને બાંધવા (=લેવા) માટે જંગલમાં આવેલા વાજંઘરાજાએ જોયા. તેણે સીતાજીને કેમલવચનોથી અનેક પ્રકારે આશ્વાસન આપ્યું. પછી તમે કેણ છે? અહીં જંગલમાં એકલા કેમ છે? વગેરે પૂછ્યું. સીતાજીએ પોતાને સઘળે વૃત્તાંત કહ્યો.
૧. યમુન્નાર્થ પદના અર્થથી જ મુકવા મૂકી પદોને અર્થ સમજાઈ જતો હેવાથી તે બે પદને અનુવાદ કર્યો નથી.
