________________
૨૪૩
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથના ગુજરાતી ભાવાનુવાદ
સ્વસ્થાને ગયા. સીતાજી નિરતિચાર ચારિત્ર પાળીને અનશનની વિધિથી મૃત્યુ પામીને અચ્યુતેદ્ર થયા.
સીતાના જીવ અન્યભવમાં મૃણાલકુંદ નામના નગરમાં રહેતા શ્રીભૂતિનામના પુરાહિતપુત્રની પત્ની સરસ્વતીની વેગવતી નામની પુત્રી હતા. ચૌવનના મદથી મત્ત બનેલી તેણે નગરની બહાર કાચેાત્સગ માં રહેલા સુદન નામના સાધુને લાકોથી વંદન કરાતા જોઈને લાકોની આગળ ખાટું જ કહ્યું કે હે લોકો! મેં આને અહીં સ્ત્રી સાથે જોયા છે, તેથી આને આ પ્રમાણે તમે વંદન કેમ કરેા છે? આ સાંભળીને લાકે સાધુ પ્રત્યે અસભાવવાળા બની ગયા અને સાધુની નિંદા કરવા લાગ્યા. સાધુએ તે આ સાંભળીને મનથી જ અભિગ્રહ લીધા કે, જ્યાં સુધી મારું આ કલંક દૂર ન થાય ત્યાં સુધી મારે કાર્યાત્સ ન પારવા. આ દરમિયાન નજીકમાં રહેલા દેવે મુનિના અનુરાગથી વેગવતીનું મુખ સુજેલું કરી દીધું. તેના પિતા શ્રીભૂતિને સાધુના વૃત્તાંતની ખબર પડી એટલે તેણે વેગવતી ઘરે ગઈ ત્યારે તેને કઠાર વચનાથી તિરસ્કારી. આથી તેને ગાઢ પશ્ચાત્તાપ થયા. સાધુ પાસે આવીને તેણે સ` લેાકાની સમક્ષ કહ્યું કે, હે ભગવન્ ! તમે નિર્દોષ છે, છતાં દુર્મુખી મેં આપને ખાટી જ આળ આપી. તેથી આપ મારા આ એક અપરાધને ક્ષમા કરો. પુનઃ સ`વેગવાળી ખનેલી તેણે લાકોને પણ એ પ્રમાણે ( =મુનિ નિર્દોષ છે એ પ્રમાણે ) વિશ્વાસ કરાવ્યા. તેથી સંતુષ્ટ થયેલા લોકો ફરી મુનિની પૂજા કરવા લાગ્યા. ત્યારથી એ સુશ્રાવિકા થઈ. તેને રૂપવતી જોઇને શ’ભુ રાજાએ તેની માગણી કરી. શ્રીભૂતિએ મારી કન્યા હું મિથ્યાષ્ટિને આપતા નથી એમ કહ્યું. આથી શ‘ભુરાજાએ શ્રીભૂતિને મારીને વેગવતીની સાથે બળાત્કારે ભાગ કર્યાં. તે વખતે વેગવતીએ નિયાણું કર્યું” કે “ હું ભવાંતરમાં તારા વધ માટે થાઉં.” તેથી ભય પામેલા તેણે વેગવતીને મૂકી દીધી.
પછી તેણે અરિકન્યા નામની સાધ્વીજી પાસે દીક્ષા લીધી. દીક્ષાનું પાલન કરી બ્રહ્મદેવલાકમાં દૈવી થઈ. પાતાનું આયુષ્ય પૂર્ણ થતાં ચ્યવીને પોતાના નિયાણાના પ્રભાવથી સંસારમાં પરિભ્રમણ કરીને રાવણના મરણુ માટે આ સીતા થઈ. શંભુનો જીવ રાવણ થયા. પ્રસ`ગથી આવેલી આ વિગત કહી. પ્રસ્તુતમાં તે એટલું જ છે કે વેગવતીના ભવમાં સીતાજીએ સાધુને આળ આપી= દોષારોપણ કર્યું, તે કર્માં વિપાકથી આ કલંક આ પ્રમાણે પામ્યા. પછી પશ્ચાત્તાપ થવાથી લેાકેાની સમક્ષ પેાતાની નિંદાપૂર્વક સાધુના દોષને ફી દૂર કર્યાં અને ધર્મ ને સ્વીકાર્યું. તેનાથી શુદ્ધશીલના ખલવડે શુદ્ધિને પામ્યા. આ પ્રમાણે સુભદ્રાને અને સીતાજીને આ ભવમાં અને પર ભવમાં કલ્યાણની પ્રાપ્તિ થઈ
૧. અન્ય પ્રથામાં શાપ આપ્યા ' એવા ઉલ્લેખ જોવામાં આવે છે. ૨. રામાયણ વગેરેમાં સાધ્વીજીનું નામ ‘ હરિકાંતા' જોવામાં આવે છે.
