________________
“શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથને ગુજરાતી ભાવાનુવાદ
૨૪૫ પ્રશ્ન-વિષયે ગમે તેવા હોય, પણ સેવનકાળે તો સુખ જ આપે છે. આથી એનું સેવન શા માટે ન કરવું? ઉત્તર –પણ પછી શું? એના પરિણામને તે વિચાર કરવો જોઈએ ને ? કિપાક ફલના આસ્વાદન વખતે ટેસ આવે છે, છતાં સમજુ લેકે તેનું ભક્ષણ કરતા નથી. કારણ કે ઝેરી હોવાથી પેટમાં ગયા પછી પ્રાણ હરી લે છે. એ જ પ્રમાણે વિષયો પણ સેવન કરતી વખતે મનને તુચ્છ આનંદ આપે છે, પણ પાછળથી વિપાકકાળે (સેવન કરતી વખતે રાગ આદિના કારણે બંધાયેલાં અસાતા વેદનીય આદિ અશુભ કર્મોને ઉદય થાય છે ત્યારે) દુઃખ આપે છે. ૨ |
શ્રાવકે આવી ભાવનાથી વૈરાગ્યવાળા બનીને સૂવું જોઈએ, જેથી તે ખરાબ સ્વપ્ન ન આવે. આમ છતાં કઈ રીતે નિદ્રાની આધીનતાથી મેદવૃદ્ધિના કારણે ખરાબ સ્વમ આવે તે તે જ વખતે ઉઠીને ઈરિયાવહી કરીને એક સો આઠ શ્વાસે શ્વાસ પ્રમાણ (= સાગરવર ગંભીરા સુધી ચાર લેગસ્સનો) કાયોત્સર્ગ કરો.
ઇન્દ્રિયને જોવામાં પણ પૂર્વે કહ્યું તેમ યતના કરે. શ્રી શય્યભવસૂરિ વગેરેએ -કહ્યું છે કે- “સ્ત્રીઓના મસ્તક વગેરે અંગેના અને ચક્ષુ વગેરે પ્રત્યંગેના આકારને, સુંદર વાણીને અને નિરીક્ષણને (સ્ત્રીની જોવાની ક્રિયાને) ન જુએ. કારણ કે તે (મસ્તકાદિનું દર્શન) મિથુનાભિલાષાને વધારે છે.* (દશવૈ. અ. ૮ ગા. ૫૮)
સ્ત્રીના ગુહ્ય અંગ (= ચોનિ), મુખ, બગલ, જઘા અને સ્તન ઉપર દષ્ટિ પડે તે (સુરત) પાછી ખેંચી લે, અને પરસ્પર દષ્ટિને મેળવે નહિ.” (નિશીથ ગા. ૧૭૫૩) [૫૩] યતનાદ્વાર પૂર્ણ થયું. હવે ચેથા વ્રતના જે અતિચાર દ્વારને કહે છે
परदारवज्जिणो पंच हुंति, तिण्णि उ सदारसंतुठे । . ફી નિષિ પંચ , મારવિર્દિ શરૂયા . ૧૪ .. ગાથાર્થ – પરસ્ત્રીને ત્યાગ કરનારને પાંચ અને સ્વસ્ત્રમાં સંતેષ રાખનારને ત્રણ જ, સ્ત્રીને ત્રણ કે પાંચ અતિચારો અતિક્રમ વગેરે વિવિધ ભાંગાએથી અથવા પૂર્વોક્ત અનેક પ્રકારના વ્યાખ્યામેથી (= વ્રત સ્વીકારવાના ભેદેથી) સંભવે છે. ' ટીકા – અતિચારની ઘટના આ પ્રમાણે છે – (૧) ઇવર પરિગ્રહીતાગમન : ઇવર પરિગ્રહીતા એટલે મૂલ્ય આપીને (ઈવરક) થોડા સમય માટે (પરિ
