________________
૨૬૫
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથનો ગુજરાતી ભાવાનુવાદ ચારુદત્તને પોતાના નગરમાં લઈ ગયા. ત્યાં અમેદસમૂહથી પૂર્ણ બનેલી વિદ્યાધરની સ્ત્રીઓ બોલીઃ જેમણે સ્વામીને પ્રાણ આપ્યા છે તે આ આવ્યા.
ઈચ્છા મુજબ સ્થાન, શયન, આસન અને ભોજનને કરતો તે દેવલોકમાં દેવની જેમ ત્યાં સુખપૂર્વક રહ્યો. વિદ્યાધરએ ક્યારેક ચારુદત્તને ચંપાપુરી જવા માટે રજા આપી. તે દેવ તેને ઘણું ધન આપીને ચંપાપુરીમાં લઈ ગયે. ત્યાં તેને સર્વાર્થ મામે, માતા, મિત્રવતી પત્ની અને મિત્ર વગેરે બધા ય લકે મળ્યા. ચારુદત્તને જે દિવસે વિયોગ થયે તે જ દિવસથી શરીરશણગાર વગેરેને ત્યાગ કરીને રહેલી વસંતસેના વેશ્યા હવે પતિવ્રતા ( =ચારુદત્તની પત્ની) બનીને રહી. ફરી પુણ્યના ઉદયથી ધર્મ, અર્થ અને કામ એ ત્રિવર્ગમાં તત્પર એને બાકી કાળ પણ તેમની સાથે સુખપૂર્વક પસાર થયો. આ પ્રમાણે પરિગ્રહથી અનિવૃત્ત ચારુદત્ત સર્વાર્થ મામાથી છૂટા પડીને જેમ ઘણું દુઃખ પામ્ય, તેમ અસંતુષ્ટ બીજા જીવો પણ દુઃખ પામે છે. વિવેકી જીવોએ આ પ્રમાણે જાણને પરિગ્રહની આસક્તિ છોડવી જોઈએ. ચારુદત્તનું દષ્ટાંત પૂર્ણ થયું. [૬૦]
દેષદ્વાર કહ્યું. હવે પાંચમાવ્રતનું જ ગુણકાર કહે છે –
जे इह परिमाणकडा, संतोसपरा दढव्वया धीरा । . તે નિાળાસો થી સયા, હૃવંતિ સુમાળો હો || |
ગાથાથ-જે પુરુષ સંતેષમાં તત્પર હોવાથી પરિગ્રહ પરિમાણવાળા છે અને ધીર હોવાથી દઢત્રતવાળા છે તે જિનદાસની જેમ જગતમાં સદા સુખના ભાગી થાય છે.
ટીકા – સંતેષ=ઈચ્છાને નિરોધ. દઢવ્રતવાળા=નિયમ જેવા લીધા હોય તેવા પાળનારા.
આ ગાથામાં જે કહ્યું છે તે સ્વબુદ્ધિથી નથી કહ્યું. કારણ કે બીજાઓએ પણું કહ્યું છે કે
જેનું મન સંતુષ્ટ છે તેની પાસે બધી સંપત્તિ છે. જેણે પગમાં જોડા પહેર્યા છે તેના માટે બધી પૃથ્વી ચામડાથી ઢંકાયેલી જ છે. (૧) જેમ જેમ લેભ ઓછો થાય તથા જેમ જેમ પરિગ્રહ અને આરંભ એ છે થાય તેમ તેમ સુખ વધે છે, અને ધર્મની સાધના સારી રીતે કરી શકાય છે.” (૨)
આ પ્રમાણે ગાથાને અક્ષરાર્થ છે. ભાવાર્થ કથાથી કહેવામાં આવે છે – ૩૪
