________________
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથને ગુજરાતી ભાવાનુવાદ
૨૭૫ સપ મન, વચન અને કાયાથી) જેમ સર્વ સુખને ભાગી થયે, તે પ્રમાણે દિપિરિમાણવ્રતને સ્વીકારનાર અન્ય પુણ્યશાલી શ્રાવક પણ જગતમાં સર્વ સુખે ભાગી થાય છે.
ટીકા – આ પ્રમાણે ગાથાનો સંક્ષેપથી અર્થ છે. વિસ્તારથી અર્થ તે કથાથી જાણો . તે કથા આ છે –
ચંડકૌશિક સપનું દૃષ્ટાંત એક ગચ્છમાં એક તપસ્વી મુનિ વર્ષાકાળમાં માસખમણના પારણના દિવસે નાના સાધુની સાથે ભિક્ષા લેવા માટે ગયા. કઈ પણ રીતે અનુપગથી તેમના પગથી માત્ર ચગદાઈને દેડકી મરી ગઈ. તેથી નાના સાધુએ કહ્યું- હે તપસ્વી મુનિ ! આપે દેડકીને મારી. તપસ્વીએ તે સ્થાનમાં આજુબાજુમાં રહેલી બીજી પણ મરેલી દેડકીઓ તે સાધુને બતાવીને કહ્યુંઃ રે રે દુષ્ટ 'શક્ષક! શું આ દેડકીઓ પણ મેં મારી છે? બાલમુનિએ વિચાર્યું. આ ભૂખથી કૃશ બની ગયા છે, અર્થાત્ ભૂખ્યા છે, એથી પ્રેરણા કરવાને આ સમય નથી, બીજા કોઈ પ્રસંગે યાદ કરાવીશ. આમ વિચારીને બાલમુનિએ તે વખતે મનને જ આશ્રય લીધે. તપસ્વી ભિક્ષા લઈને પોતાના ઉપાશ્રયમાં આવ્યા. ગુરુની પાસે આલોચના વગેરે કરીને જોજન કર્યું. ભેજન વગેરે (દિવસના સર્વ) વ્યાપારના અંતે, સાંજના આવશ્યકના સમયે, તપસ્વી (ગુરુની પાસે) દોષની આલોચના કરીને બેસવા જાય છે તેટલામાં, આ યાદ કરાવવાનો સમય છે એમ વિચારીને, બાલમુનિએ કહ્યું હે તપસ્વી ! દેડકીની આલોચના કરે એમ યાદ કરાવ્યું. તપસ્વીએ વિચાર્યું આણે મને સાધુઓની વચ્ચે હલકો પાડ્યો, માટે એના દુનિયાનું ફળ બતાવું. પછી અતિશય ગુસ્સે થયેલ તે પિતાને બેસવાનું પીઠ (પાટલા જેવું લાકડાનું આસન) લઈને તેના તરફ દેડક્યો, તેટલામાં વચ્ચે જ થાંભલા સાથે અથડાયો. મર્મસ્થાનમાં વાગવાથી મરીને સંયમની વિરાધના કરનાર તે તિષ્ક દેવકમાં ઉત્પન્ન થયે.
પિતાના આયુષ્યને ક્ષય થતાં ત્યાંથી વેલો તે આ જ ભરતક્ષેત્રમાં કનકખલ નામના તાપસેના આશ્રમમાં પાંચસે તાપસેના અધિપતિ તાપસની પત્ની તાપસીના ઉદરમાં ઉત્પન્ન થયે. ઉચિત સમયે તેને જન્મ થર્યો. કાળક્રમે મેટો થયે. સ્વભાવથી ચંડ (=ઉગ્ર) હેવાથી અને તેનું કુલ કૌશિક હવાથી લોકમાં ચંડકૌશિક એવા નામથી પ્રસિદ્ધિને પામ્યા. એકવાર તેના પિતા મૃત્યુ પામતાં તે જ કુલપતિ થયે. ઉદ્યાન ઉપર મૂછ થવાથી તે તાપસને બગીચામાંથી ફલ, પુષ્પ અને કંદ વગેરે લેવા દેતું ન હતું. તેથી તાપસે અન્ય વનમાં ચાલ્યા ગયા. બીજા દિવસે ચંડકૌશિક બીજા કેઈ કામ માટે
૧. શિક્ષક એટલે નૂતન સાધુ. ૨. અહીં આલેચના એટલે ભિક્ષામાં લાગેલા દોષ વગેરેનું ગુરુને નિવેદન કરવું.
