________________
૨૮૪
. શ્રાવકનાં બાર વ્રત યાને તેથી વસુમિત્રાએ વિચાર્યું જો એમ જ એચિતી પિતાને ઘરે જાઉં તે કુલને મોટું લાંછન લાગે, તેથી બીજા કેઈ ઉપાયથી આમને ત્યાં જ લઈ જાઉં. આ પ્રમાણે વિચારીને તેણે કહ્યું: હે પિતાજી ! જે એમ હોય તે જ્યાં મેં નિયમ લીધો છે ત્યાં તમે પણ આવો. જેથી તમારી સમક્ષ આ નિયમનો ત્યાગ કરું. સસરાએ આ માન્યું. એટલે સસરે, સાસુ અને વહુ ઉજજેની તરફ ચાલ્યા. વસુમિત્રાના પતિ વિશ્વભૂતિએ વિચાર્યું કે, વસુમિત્રા આ ગ્ય કહે છે, માટે ભલે જાય. એથી પણ કોઈ પણ રીતે લાભ થશે. સાંજના તે ત્રણે જીતહરણ ગામમાં આવ્યા.
માધવ નામને બ્રાહ્મણ તેમને જોઈને પોતાના ઘરે લઈ ગયે. તેમને સ્નાન કરાવીને તેમના જ ભજન નિમિત્તે ભાત વગેરે ઘણી રસોઈ બનાવવાનું શરૂ કર્યું. ત્યાં ભવિતવ્યતાવશ કઢી હલાવાતી હતી ત્યારે સર્પ છાપરા ઉપરથી ઉંદર તરફ એચિતે દેડ્યો.
ક્યાંક સ્કૂલના પામેલો તે નીચે પડ્યો. (ત્યાં રહેલા માણસેએ) લાકડાના હાથાથી તેના ટુકડેટુકડા કરી નાખ્યા. એટલામાં માધવ બ્રાહ્મણે મહેમાનને કહ્યું આવે, બેસે અને ભજન કરે. સદાચારનું પાલન કરનારી વસુમિત્રા જમવા ન આવી. તેથી સાસુસસરા પણ ના જમ્યા. બ્રાહ્મણ પરિવાર જયે. વિષથી ભાવિત કટીવાળું ભેજન કરવાથી પરિવાર મૃત્યુ પામ્યા. સવારે થાળીમાં સપને ટુકડે છે. તેથી સાસુ–સસરાને વસુમિત્રા ઉપર બહુમાન થયું. પછી જીતહરણથી નીકળીને દશપુર નગર આવ્યા.
તે નગરમાં બકુલદત્ત નામના બ્રાહ્મણના ઘરમાં ઉતર્યા. ત્યાં પણ રાત પડી ગઈ. બ્રાહ્મણે રસોઈ બનાવવાનું શરૂ કર્યું. આ તરફ બકુલદત્તને આદિત્યશર્મ નામને પુત્ર હતો. તે પિતાના ઘરકામ માટે રાખેલા નેકરની સ્ત્રીમાં આસક્ત બન્યા. તે જાણીને નેકરે તેના જ માતા-પિતાને આ વિગત કહી. તેમણે તેને રોક્યો નહિ. તેથી નકર મનમાં ગુસ્સે થ. આથી તે તેમનું છિદ્ર શોધી રહ્યો હતો. અત્યારે આદિત્યશર્મના માતા-પિતાએ તેને માંસ લાવવા આજ્ઞા કરી. ભવિતવ્યતાવશ અત્યારે આદિત્ય શર્મને પોતાની સ્ત્રી સાથે એકાંતમાં છે. તેને દેરડાથી બાંધીને તેના સાથળનું માંસ લઈને તેની માતાને આપ્યું. પિતે પત્નીને લઈને પલાયન થઈ ગયે. નહિ જાણતી આદિત્યશન માતાએ તે માંસ મહેમાને માટે પકાવ્યું. વસુમિત્રાએ રાત્રિભેજન–માંસભક્ષણની વિરતિ કરી હોવાથી ન ખાધું. તેણે ન ખાધું એથી સાસુ–સસરાએ પણ પૂર્વની જેમ ન ખાધું. બકુલદત્તે પોતાના પુત્રની શોધ કરી. તેવી અવસ્થામાં રહેલા પુત્રને જે. આ વૃત્તાંત જાણુને સસરાએ વસુમિત્રાની પ્રશંસા કરી. સસરાએ વસુમિત્રાને કહ્યું હે પુત્રી ! તું પુણ્યવંતી છે કે જેણે આ ધર્મ પ્રાપ્ત કર્યો છે. હે પુત્રી ! અમે પણ આ જ ધર્મને સ્વીકાર કર્યો છે કે જેના પ્રભાવથી અમે જીવતા રહ્યા અને મનુષ્યમાંસ ન ખાધું. હે પુત્રી ! તેથી હવે પિતાના ઘરે જઈએ. હવેથી જાવજજીવ અમારે પણ રાત્રિભૂજન અને માંસભક્ષણ ન
