________________
૨૭૯
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથને ગુજરાતી ભાવાનુવાદ ત્યાંથી પાછા ફરવું જોઈએ, અથવા ત્યાંથી આગળ ન વધવું જોઈએ અને બીજાને પણ ન મેકલવો જોઈએ. મેકલ્યા વિના બીજે કેઈ ગયો હોય તે તે જે વસ્તુ લાવ્યો હોય તે વસ્તુ નહિ લેવી જોઈએ. અથવા ભૂલી જવાથી સ્વયં જાય તે ત્યાંથી કોઈ વસ્તુ નહિ લેવી જોઈએ. [૭૨] અતિચાર દ્વાર કહ્યું. હવે ભંગદ્વાર જણાવે છે –
दुविहं तिविहेण गुणव्वयं तु घेतूण पेसए अन्नं ।
तल्लाभ वा गेण्हइ, तस्स धुवं होइ इह भंगो ॥७३॥ ગાથાર્થ – દ્વિવિધ–ત્રિવિધથી દિક્પરિમાણનો સ્વીકાર કરીને કારણે ઉત્પન્ન થતાં જાણી જોઈને ધારેલા પરિમાણથી આગળ બીજાને મેકલે કે ત્યાં થયેલ લાભને લે તે લીધેલા દિક્પરિમાણને નક્કી ભંગ થાય.
ટીકાઈ- દ્વિવિધ એટલે સ્વયં ન જાઉં અને બીજાને ન મોકલું. દા.ત. વીસએજનથી આગળ મારે ન જવું, અને બીજાને ન મોકલવો. વિવિધ=મન-વચન-કાયાથી.
પ્રશ્ન – કારણે ઉત્પન્ન થતાં એમ શા માટે કહ્યું? ઉત્તર – વિચારીને કરનારા પુરુષો કારણ વિના પ્રવૃત્તિ કરતા નથી. માટે કારણ ઉત્પન્ન થતાં” એમ કહ્યું. [૭૩] હવે ભાવનાદ્વાર કહે છે -
इरियासमियाएँ. परिब्भमंति भूमण्डलं निरारंभा। . ..
सव्वजगज्जीवहिया, ते धन्ना साहुणो निचं ॥७४॥ ગાથાર્થ – જેઓ સદા ઈરિયાસમિતિ પૂર્વક પૃથ્વી ઉપર પરિભ્રમણ કરે છે, આરંભથી રહિત છે, જગતના સર્વ જનું હિત કરનારા છે, તે સાધુઓ ધન્ય છે.
ટીકાથ- ચિત્તના વ્યાક્ષેપ વિના યુગપ્રમાણના આંતરે દષ્ટિ રાખીને નિરવદ્ય (જીથી અવ્યાકુલ) માર્ગમાં જવું તે ઈર્યાસમિતિ.
જગતના સર્વ જનું હિત કરનારા એટલે ચૈદરાજ પ્રમાણ લેકમાં રહેલા સર્વ જ પ્રત્યે વાત્સલ્યભાવવાળા. (અહીં વાત્સલ્યભાવવાળા એમ કહીને હિત કરનારા કેમ છે તેનું કારણ જણાવ્યું છે. જેનામાં વાત્સલ્ય (=પ્રેમી હોય તે જ હિત કરે.)
સાધુઓ ધર્મરૂપી ધનને મેળવનારા હોવાથી ધન્ય છે, અર્થાત્ પુણ્યશાલી છે. [ ૭૪]
પ્રથમગુણવતા કહ્યું. હવે બીજું ગુણવ્રત કહેવું જોઈએ. તેમાં પણ પહેલાં પ્રથમદ્વારથી કહે છે –
