________________
२६४
શ્રાવકનાં બાર વતે યાને. કારણ કે હું એનાથી ધર્મ, ધર્મફલ, દેવ અને ગુરુનો જાણકાર થયો છું. એ કેવી રીતે? એમ વિદ્યાધરએ પૂછ્યું, એટલે દેવે કહ્યું: પૂર્વે વારાણસી નગરીમાં વેદ અને વેદના અંગો વગેરેમાં કુશળ સુભદ્રા અને સુલસા નામની બે પરિત્રાજિકાઓ હતી. એકવાર યાજ્ઞવયે વાદમાં સુલસાને જીતી. ત્યારથી જ તે યાજ્ઞવલ્કયની સેવામાં તત્પર બની. અત્યંત પરિચય થવાથી એકાંતમાં પણ તેને (યાજ્ઞવલ્કયની પાસે આવતી) રોકવામાં આવતી નહતી.
સમય જતાં યુવાનીના મદથી મત્ત બનેલા તે બંને પરસ્પર ભોગની આતુરતાથી મૈથુનમાં આસક્તિ થઈ. નગરથી બહુ દૂર આશ્રમના સ્થાનમાં કામક્રીડા કરતા તેમને એકવાર પુત્ર થયે. તેને પિપળાના વૃક્ષની છાયામાં મૂકીને તે બંને ત્યાંથી પલાયન થઈ ગયા. કેઈ પણ રીતે મુખમાં પડેલી પીપળી (=પીપળાના વૃક્ષનું ફલ)ને ખાતા તે બાળકને સુલસાની બહેન સુભદ્રાએ જોયો. વૃત્તાંત જાણીને તેના ચિત્તમાં ઘણો ખેદ થયે. તે બાળકને પિતાના ઘરે લઈ ગઈ નામ પાડવાના સમયે કાલાદિ ઔચિત્યને જાણનારી તેણે એનું પિપ્પલાદ એવું સ્પષ્ટ અને યથાર્થ નામ પાડયું. તેના સ્થાનમાં રહીને સર્વકળાઓ અને છ અંગોની સાથે વેદનો અભ્યાસ કરીને તે મહાન વાદી છે.
એકવાર સુલસા અને યાજ્ઞવલ્કયની સાથે તેને વાદ થયે. ઘણું લેકેની સમક્ષ તેણે તે બેને જીતી લીધા. સુભદ્રાએ તેને કહ્યું કે તું આ બંને પુત્ર છે. ઠેષ પામેલા તેણે પિતૃમેધ વગેરે મહાયો રચ્યા. પછી તેણે પિતૃમેધ અને માતૃમેધથી પોતાના માતા-પિતાને હણ્યા. તેનો વાબલિ નામને શિષ્ય હતે. પિપ્પલાદથી તે પ્રસિદ્ધ બને. તે પશુઓને સતત વધ કરીને ભયંકર નરકમાં ગયે. ત્યાંથી નીકળેલ તે મથુરામાં બકરે થયો. બ્રાહ્મણએ પિતૃયજ્ઞમાં પશુમેધ કરીને પાંચવાર તેનો વધ કર્યો. પછી પણ છઠ્ઠીવાર ટંકન દેશમાં બકરો થશે. રુદ્રદત્ત ચારુદત્તના વાહન માટે એને લીધો. એક દિવસ રુદ્રદત્તથી મરાતા એને દયાળુ ચારુદત્તે ધર્મ કહ્યો. તેણે ભાવથી ધર્મનો સ્વીકાર કર્યો. તેથી નમસ્કારમંત્ર વગેરેથી ભાવિત થયેલે તે ધર્મના પ્રભાવથી પશુપણાને છોડીને સૈધર્મ દેવલોકમાં દેવ થયે. જે આ વાબલિનો જીવ ટંકન દેશમાં મહાન બકરો થયો હતો તે હું છું, અને ચારુદત્તની કૃપાથી દેવભવમાં આવ્યો. આથી આ મારો ધર્મ ગુરુ હોવાથી મેં તેને મુનિથી પહેલાં વંદન કર્યું. દેવ આ પ્રમાણે વિદ્યાધરને કહી રહ્યો એટલે વિદ્યારે એ પણ તેને આ પ્રમાણે કહ્યુંઃ સાચે જ આ ઉપકારી છે. કારણ કે પિતાને બંધનથી છૂટા કરીને અમારા કુલના પણ આ ઉપકારી છે. પછી દેવે અંજલિ કરીને ચારુદત્તને કહ્યું છે પ્રભુ! તમારું જે કાર્ય હોય તે કહો, જેથી હું તે કાર્ય કરું. ચારુદત્તે કહ્યું જ્યારે હું તને યાદ કરું ત્યારે તારે આવવું. દેવે એમ થાઓ” એમ કહીને તેનું કથન માન્ય કર્યું. દેવ ફરી તેને અને મુનિને પ્રણામ કરીને અદશ્ય થઈ ગયો. વિદ્યાધરે મુનિને નમીને
