________________
२६३
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથને ગુજરાતી ભાવાનુવાદ ચડ્યો. ત્યાં જાણે દીપતે અગ્નિ હોય તેવા, મહાતેજસ્વી અને બે બાહ. ઊંચા રાખીને આતાપના લેતા ચારણ શ્રમણને જોયા. ઉત્તમમુનિની વિનયથી પાસે જઈને અત્યંત -હર્ષથી તેમને વંદન કર્યું. મુનિએ કાર્યોત્સર્ગ પારીને તેને ધર્મલાભ આપ્યો. પછી મુનિએ કહ્યું: હે ચારુદત્ત! તું અહીં ક્યાંથી આવ્યો? ચંપાનગરીમાં બંધાયેલા છે વિદ્યાધરને તે છોડાવ્યું હતું તે હું છું. તે જ વખતે પોતાની પત્નીને મેળવીને હું અષ્ટાપદ પર્વત તરફ ગયો. મારો શત્રુ ભાગી ગયો એટલે હું ત્યાંથી પોતાના નગરમાં ગયે. કેટલાક કાળથી દીક્ષા લેવાની ઈચ્છાવાળા મારા પિતાએ મને પોતાના રાજ્ય ઉપર સ્થા અને પોતે હિરણ્યસ્વર્ણકુંભ નામના ચારણકમણની પાસે દીક્ષા લીધી.
તે શિક્ષણ લઈને એકલવિહારી થયા. મર્યાદાથી રાજ્યનું પાલન કરતા મારી સર્વ અંતાપુરમાં સુંદર જયસેના અને મનોરમા નામની બે ઉત્તમ પત્નીઓ થઈ. મનેરમાની કુક્ષિથી મને બે પુત્ર થયા. તેમાં એકનું નામ સિંહ યશ અને બીજાનું નામ વરાહગ્રીવક છે. વિજયસેનાની કુક્ષિથી ગાંધર્વ વિદ્યામાં અતિશય વિચક્ષણ અને સૌભાગ્ય વગેરે ગુણેથી. ઉત્તમ ગંધર્વસેના નામની પુત્રી થઈ. એકવાર પિતાના બે પુત્રોને વિદ્યાની સાથે રાજ્ય આપીને તે બે ચારણ મુનિઓની પાસે મેં દિક્ષા લીધી. લવણસમુદ્રમાં રહેલે કુંભકંઠ નામને આ દ્વીપ છે. એમાં કર્કોટક પર્વત છે કે જેમાં હું આતાપના લઈ રહ્યો છું. દે, વિદ્યારે અને ચારણ મુનિઓને છોડીને બીજે કઈ અહીં આવવા સમર્થ નથી, તે તું કેવી રીતે આવ્યે? આ પ્રમાણે કહીને મુનિ અટક્યા એટલે ચારુદત્તે પણ મૂળથી આરંભી ત્યાં આવ્યું ત્યાં સુધીની પોતાની કથા કહી. એટલામાં ત્યાં ચહેરાથી સાધુના જેવા અને આકાશને પ્રકાશિત કરતા બે ઉત્તમ વિદ્યાધર પુરુષે આવ્યા. ચારુદત્તે તે એને મુનીશ્વરને વંદન કરતા જોઈને આ બે આ અમિતગતિ મુનિના પુત્રો છે એમ મનમાં વિચાર્યું. (ઉત્તમ) કુળમાં જન્મ થવાથી (સ્વાભાવિક) સિદ્ધ થયેલા વિનયથી એ બે ચારુદત્તને પણ નમીને ઉચિતસ્થાને બેઠા. મુનિએ વિદ્યાધરને કહ્યું. આ તે ચારુદત્ત છે. મુનિએ આ પ્રમાણે કહ્યું એટલે તેમણે પિતાને જીવન આપનાર તેને વારં (=તમારું સારું આગમન થયું) એમ કહ્યું. આ વખતે આ બધાએ દિવ્યસંગીતના ધ્વનિવાળું વિમાન આકાશથી મુનિની પાસે આવતું જોયું. જેના મણિકુંડલ હાલી રહ્યા છે એવા અને દિવ્ય સ્વરૂપવાળા દેવે વિમાનમાંથી ઉતરીને ચારુદત્તના બે ચરણને વંદન કર્યું.
ત્યારબાદ સાધુને વંદન કરીને તે દેવ ચારુદત્તની સામે બેઠે. વિદ્યાધરએ તુરત તેને ઠપકો આપ્યો. આ લેકમાં સર્વ વિધિઓ દેથી પ્રવર્તે છે એ નિશ્ચિત છે. તે તે સાધુને મૂકીને શ્રાવકને પહેલાં વંદન કેમ કર્યું? દેવે કહ્યું: આ મારે ધર્માચાર્ય છે.
૧. અહીં શબ્દાર્થ આ પ્રમાણે છે - આકાશરૂપી આંગણાને.
