________________
૨૫૨
શ્રાવકનાં બાર વ્રત યાને ગુપ્ત રાખીને આપણે બીજા સ્થળે રહીએ. દેવશર્માએ તે સ્વીકાર્યું. પરસ્પર મારવાના વિચારવાળા તે બે ધનને ગુપ્ત રાખીને અન્ય સ્થાન તરફ ચાલ્યા તેટલામાં દેવે એક જુને કૂવો છે. તેણે દેવશર્માને કહ્યું: હે વત્સ! આ કૂવાને જે, તેમાં કેટલું પાણી છે? તેથી દેવશર્મા ફૂવાને જેવા લાગે તેટલામાં દેવે તેને કૂવામાં ફેંકી દીધો. પડતા એવા તેણે તેને પણ પોતાના શરીરભાગમાં લઈ લીધું. આલંબન ન મળવાથી બંને કૂવામાં પડ્યા. મરીને બંને સર્ષ થયા. ક્રમશઃ ભમતા તે બે નિધાનના સ્થાન આગળ આવ્યા. તે સ્થાનની મૂછ થઈ. એથી પ્રબળ ક્રેધવાળા તે બંને લડવા લાગ્યા. પરસ્પર લડતાં લડતાં જ મરીને ઉંદર થયા. પૂર્વ મુજબ તે સ્થાન આગળ આવ્યા. તે સ્થાનની મૂર્છા થઈ. એથી પરસ્પરના આખા શરીરનું ભક્ષણ કર્યું. અતિશય વેદનાથી પરાભવ પામેલા તે બે મરીને હરણ થયા. પૂર્વ પ્રમાણે જ સમય જતાં તે સ્થાને હરણના જુથ સહિત આવ્યા. પરસ્પર લડવા લાગ્યા. તીવ્ર કેધ હોવાથી કઈ પણ રીતે લડતા બંધ થયા નહિ. તેટલામાં શ્રેષ્ઠ ધનુષ ઉપર બાણ ચડાવીને કાન સુધી જેણે બાણ ખેંચ્યું છે તે શિકારી ત્યાં આવ્યું. તેને જોઈને હરણનું સંપૂર્ણ ટેળું જુદી જુદી દિશાઓમાં પલાયન થઈ ગયું. તે બે હરણે યુદ્ધ કરવાના આગ્રહને આધીન બની જવાથી શિકારીના આગમનને જાણી શક્યા નહિ. તેણે એક બાણ ફેંકીને બંનેને હણી નાખ્યા. મરણ સમયે મનુષ્યભવનું આયુષ્ય બંધાય તેવા અધ્યવસાય થયા. એ અધ્યવસાયના પ્રભાવથી તે જ કૌશાંબી નગરીમાં માધવ નામના બ્રાહ્મણની વસંતિની નામની પત્નીના યુગલ પુત્ર થયા. ઉચિત સમયે તે બેમાં એકનું રુદ્ર અને બીજાનું મહેશ્વર નામ કર્યું. કેમે કરીને તે બે આઠ વર્ષના થયા.
એકવાર તે બે માધવની સાથે તે નિધાનથી નજીકના પ્રદેશમાં રહેલા પિતાના ખેતરમાં જઈ રહ્યા હતા ત્યારે તે જ પૃથ્વી સ્થાનને જોઈને બંનેને પૂર્વના અભ્યાસના કારણે જ મૂર્છા થઈ મૂછ દૂર થતાં બંને વાળની ચટલી ખેંચવાપૂર્વક લડવા લાગ્યા એટલે પિતાએ રોક્યા. પિતા બંનેને પોતાના ઘરે લઈ ગયે. બંને પ્રેમથી રહેવા લાગ્યા. ફરી પૂર્વની જેમ તે સ્થાને આવ્યા અને તે જ પ્રમાણે લડવા લાગ્યા. આ પ્રમાણે તે બેએ પિતાને સદા ઉવિગ્ન બનાવી દીધા. - આ દરમિયાન તે જ નગરીમાં મનોરમ નામના ઉદ્યાનમાં વિશિષ્ટજ્ઞાની વિમલયશ નામના આચાર્ય પધાર્યા. નગરના માણસે, પરિજનો અને દેશના માણસો વગેરેની સાથે રાજા આચાર્યને વંદન કરવા ગયો. આચાર્ય ભગવંતે ધર્મકથા શરૂ કરી. અવસરે અશોક
૧. સારુ શબ્દને શ્રેષ્ઠ એ પણ અર્થ થાય છે એમ કાવ્યનિષ્ણાત એક પંડિત મને કહ્યું હતું. આથી મેં અહીં દંડને શ્રેષ્ઠ અર્થ કર્યો છે. અથવા દંડને અર્થ દંડ કરવો. કોને દંડ? બાણનો દંડ. ધનુષ ઉપર બાણુના દંડને ચઢાવીને એવો અર્થ પણ થઈ શકે.
