________________
२४०
શ્રાવકનાં બાર – યાને પંડરીકપુરમાં સીતા પાસે જઈને સીતાજીને ત્યાંથી અહીં લઈ આવ્યો. અત્યારે સીતાજી કુમારોની છાવણીમાં રહેલા છે. માટે આ બધાને પોતાના કરો.
સિદ્ધાર્થ અને નારદથી આ પ્રમાણે કહેવાયેલા શ્રીરામે શ્રી લક્ષમણજીની પાસે. જઈને તેમને તે વૃત્તાંત જણાવ્યું. શ્રીરામ સમકાળે ૧ હર્ષ અને ખેદને આધીન. બન્યા. આંસુઓના જલથી ગાલના તળિયાને ધોઈ નાખ્યા. આવી દશાને પામેલા શ્રીરામ લક્ષમણની સાથે પુત્રોની પાસે આવવા માટે ચાલ્યા. પિતાને અને કાકાને આવતા. જોઈને કુમારોએ રથને છોડીને સ્નેહપૂર્ણ અંતઃકરણથી જલદી આવીને તેમના પગમાં પડ્યા. શ્રીરામ પુત્રોને ગાઢ ભેટીને ક્ષણવાર રડ્યા. પછી વિલાપ શરૂ કર્યો - હા પુત્ર! મેં અકાર્ય કર્યું છે. કારણ કે ગર્ભમાં રહેલા તમારા બેની સાથે તમારી માતાને ત્યાગ કર્યો. હા પ્રિયે! કૂર પ્રાણીઓથી વ્યાપ્ત જંગલમાં મુકાયેલા તમે ત્યારે કેવી રીતે જીવ્યા? તેથી લક્ષમણે કહ્યું: હે બંધુ! આ પ્રમાણે શોક કેમ કરે છે? શું આપે નથી સાંભળ્યું કે- “રણમાં, વનમાં, શત્રુની વચ્ચે, પાણીમાં, અગ્નિમાં, મહાસમુદ્રમાં કે પર્વતના શિખર ઉપર અસાવધાનપણે સુતેલાનું કે વિષમ દશામાં રહેલાનું પૂવે કરેલાં પુ રક્ષણ કરે છે. આથી શેક છોડીને આવો, અને અહીંથી કુમારોની સાથે પોતાની નગરીમાં પ્રવેશ કરે.
આ જાણીને સીતાજી શ્રેષ્ઠ વિમાનમાં બેસીને પુંડરીકપુર ગયા. શ્રીરામે વાજઘને પોતાના હાથમાં લઈને કહ્યું તમે જ મારા પરમ બંધુ છો કે જેના ઘરમાં સીતાજી રહ્યા અને આ મારા પુત્રો મોટા થયા. વજા જંઘને આ પ્રમાણે કહેતા શ્રીરામ લક્ષમણના વચનને સ્વીકારીને, કુમારને પોતાની જમણ અને ડાબી બાજુ રાખીને, લક્ષમણ વગેરે સવ રાજાઓની સાથે પુષ્પક વિમાનમાં બેસીને, મહાન આડંબરથી નગરીમાં પ્રવેશ કર્યો.
આ વખતે બિભીષણ વગેરેએ રામને વિનંતિ કરી કે હે સ્વામી! સીતાજીને મંગાવે. વિદેશમાં રહેલા તે દુઃખી છે. તેથી રામની ગળારૂપી નીક ક્રેધથી રુંધાઈ ગઈ.. શ્રીરામે કહ્યું સીતાજીનું આગમન કોણ નથી ઈચ્છતું? પણ લોકનો સ્વભાવ વિષમ હોય છે. તેથી જે તે કઈ પણ રીતે (પતે શુદ્ધ છે એમ) લેકને વિશ્વાસ કરાવી શકે તે હું તેમની સાથે એક સ્થળે રહું, અન્યથા નહિ. તેથી “એમ થાઓ” એ પ્રમાણે સ્વીકાર કર્યો. બિભીષણ વગેરેએ બધા લેકેને નગરના બહારના ભાગમાં ભેગા કર્યા.. સીતાજીને લાવવા માટે પુષ્પક વિમાનથી સુગ્રીવને પુંડરીક નગર મોકલ્યા. સુગ્રીવ ક્ષણવારમાં ત્યાં ગયે, અને સીતાજીને લઈ આવ્યું. સીતાજી અયોધ્યાનગરીની બહાર રહેલા મહેન્દ્ર નામના ઉદ્યાનમાં રહ્યા.
૧. સીતાત્યાગની સમૃતિથી ખેદ અને પુત્રપ્રાપ્તિથી હર્ષ એમ બંને એકી સાથે થયા.
