________________
૨૨૦
શ્રાવકનાં બાર વ્રત યાને કેઈક વ્યભિચારી જેવા પુરુષોની સાથે તે જ દેવમંદિરના દરવાજા પાસે આવ્યો. તે પુરુષ કેઈ પણ રીતે અંદર ગયા. તેને એકલીને જોઈને તાંબૂલ વગેરે આપવાપૂર્વક તેની પાસે ભેગની માંગણી કરી. બધા ય કમશઃ તેની સાથે ભેગ ભેળવીને કેટલીક વાર પછી બહાર નીકળ્યા. પછી નંદને જ અંદર મોકલ્યો. તેણે પણ ઘેર અંધકારમાં તેને ઓળખી ન શકવાથી તેની સાથે ઘણા સમય સુધી વિષચચેષ્ટા કરી. પછી કઈ પણ રીતે પિતાના વસ્ત્રની બુદ્ધિથી માતાનું જ વસ્ત્ર પહેરીને નીકળી ગયા. પિતાના ઘરે આવ્યા. પ્રભાત થતાં તેના શરીરે પોતાની માતાનું વસ્ત્ર પહેરેલું જોઈને તેની પત્નીએ તેને પૂછયું અને ઠપકો આપ્યો કે, હે પાપી ! આ શું આચર્યું? શું રાતે ક્યાંય પણ માતાની સાથે જ નથી રહ્યા? નહિ તે વસ્ત્રની બદલી ન થાય. આ સાંભળીને તેણે પણ ઉપયોગ મૂક્યો, આ સાચું છે એમ જાણ્યું. ગાઢ પશ્ચાત્તાપરૂપી અગ્નિથી બળતા મનવાળા અને કામ–ભેગથી વિરક્ત બનેલા તેણે તેવા પ્રકારના (=ગુણસંપન્ન) આચાર્યની પાસે દીક્ષા લીધી. સર્વ કથાઓને ભાવાર્થ પદારાથી અનિવૃત્તપરિણામવાળા જીવોને આ પ્રમાણે આ ભવમાં જ અનર્થો થાય છે, એ પ્રમાણે વિચારીને વિવેકી જીવોએ તેનાથી નિવૃત્ત થઈને જ રહેવું જોઈએ એવો ઉપદેશ આપે છે. [૧]
દેશદ્વારનું વ્યાખ્યાન કર્યું. હવે કમથી આવેલું ગુણદ્વાર કહેવાય છેपरपुरिसवजणाओ, इह परलोए य लहइ कल्लाणं । एत्थ सुभद्दा सीया, महासई दोण्णि दिटुंता ॥ ५२ ॥
ગાથા – રાગબુદ્ધિથી પરપુરુષને ત્યાગ કરવાથી સ્ત્રી આલેક અને પરલોકમાં કલ્યાણને પામે છે. આ વિષયમાં મહાસતી સુભદ્રા અને મહાસતી સીતા એ બેનાં દષ્ટાંત છે.
ટીકાથી- આ પ્રમાણે ગાથાને અક્ષરાર્થ છે. ભાવાર્થ તે બે કથાઓથી જાણ. તે બે કથાઓ આ છે –
સુભદ્રાનું દૃષ્ટાંત આ જ ભરતક્ષેત્રના દક્ષિણાર્ધમાં મધ્યખંડના અલંકારરૂપ અંગ નામનો દેશ છે. ત્યાં ચંપા નામની નગરી જિતશત્રુ રાજાની રાજધાની છે. તેમાં જિનદત્ત નામને શ્રાવક રહેતો હતો. તે જિને કહેલા જીવાદિ સર્વ તત્ત્વોનો જ્ઞાતા હતા. તેના આત્મામાં જિનશાસન સંબંધી પ્રેમરૂપ અનુરાગ અસ્થિમજજાની જેમ એક સ્વરૂપ થઈ ગયે હતો. આથી તે દેવ વગેરેથી પણ જિનશાસનથી ચલિત ન કરી શકાય તેવા સત્ત્વવાળો હતે. ___ १. अस्थीनि च-कीकसानि मिञ्जा च-तन्मध्यवर्ती धातुरस्थिमिञास्ताः प्रेमानुरागेणसर्वज्ञप्रवचनप्रोतिरूपकुसुम्भादिरागेण रक्ता इव रक्ता येषां ते तथा, अथवाऽस्थिमिाज्जासु નિરાસનત માનુરાઇ રહ્યા છે તે તથા (ભ. શ. ૨ ઉ. ૫).
