________________
૨૨૩
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથને ગુજરાતી ભાવાનુવાદ મેરુપર્વતનું શિખર ચલિત બને, કદાચ પાણીમાં પણ સતત અગ્નિ બળે, પણ મહાસતી એવી આશીલનાશ અસંભવિત છે. જેઓ ભવથી અત્યંત ભય પામેલા છે અને પાંચમહાવ્રતનું પાલન કરે છે તે કવેતવસ્ત્રધારી સાધુઓનું પણ શીલ (શુદ્ધ) ન હોય તે બીજા કેનું શીલ (શુદ્ધ) હોય? દેવમંદિરમાં ( =દેવમંદિરની પાસે મંડપમાં) ઘણે વખત આ રહે છે તેથી પણ ઠપકાને પાત્ર નથી. કારણ કે સાધુઓ ત્યાં વ્યાખ્યાન કરે છે અને તે સાંભળે છે. જેમના પાપસમૂહનો નાશ થઈ ગયું છે તેવા આ સાધુઓ ભિક્ષા માટે રોજ ઘરે આવે છે એ પણ મારા પોતાના ઉપર અનુગ્રહ થાય એવી ઈચ્છાથી મેં જ તેમને નિત્ય આવવાનું કહ્યું છે માટે આવે છે. જેને ધર્મને સ્વીકાર પણ મેં પત્નીના અનુસરણથી નથી કર્યો, કિંતુ જેનધર્મની કષ, છેદ અને તાપથી શુદ્ધિ જોઈને કર્યો છે. ઈત્યાદ્રિ વચનોથી નિરુત્તર કરાયેલ સ્વજનવર્ગ વિલ થઈને (શાંત) રહ્યો. પણ તેનાં છિદ્રો શોધવામાં તત્પર થયે. એકવાર એક તપસ્વી મા ખમણના પારણે તેના ઘરે આવ્યા. તેમની આંખમાં પવનથી ઉડીને એક નાનું તણખલું પડી ગયું. તે મુનિ અપ્રતિમ શરીરવાળા હતા, એટલે કે જાતે શરીરની કઈ પણ પ્રતિકૂળતાને દૂર ન કરવાના નિયમવાળા હતા. આથી મુનિએ તે તણખલું જાતે કહ્યું નહિ. અતિશય ભક્તિથી તેમને ભિક્ષા આપવા માટે ઊભી થયેલી સુભદ્રાએ મુનિની એક આંખ પાણીના પ્રવાહથી ભિની થયેલી જોઈ. પછી સૂફમદષ્ટિથી જેતી તેણે આંખના એક ભાગમાં તણખલું લાગેલું જોયું. આ તણખલું અપ્રતિકર્મ શરીરવાળા મુનિની આંખના નાશ માટે ન થાઓ એમ વિચારીને જીભના અગ્રભાગથી તેને દૂર કર્યું. આ વખતે તેના પાળમાં રહેલ તિલક મુનિના કપાળમાં લાગી ગયું. ઉપયોગ ન રહેવાથી સુભદ્રાએ તે જોયું નહિ. તેની સાસુ અને નણંદે બહાર નીકળેલા સાધુના લલાટપ્રદેશને તિલકથી વિભૂષિત છે. તેથી બુદ્ધદાસને બોલાવીને તે મુનિ બતાવીને કહ્યું હવે શું ઉત્તર આપીશ? તેથી તેણે વિચાર્યું જે ન સંભવે એવું આ શું જોવામાં આવે છે? અથવા એવું કઈ કાર્ય નથી કે જે સંસારમાં ન સંભવે. આથી જ નીતિશાસ્ત્રમાં પણ કહ્યું છે કે “માતા, બહેન અને પુત્રીની સાથે પણ એકાંતમાં ન રહેવું. કારણ કે ઈદ્રિયસમૂહ બલવાન છે. એકાંતમાં પંડિત પણ મુંઝાઈ જાય. તેથી શું અસંભવિત છે? આવી વિચાર
થી સુભદ્રા ઉપર તેને રાગ ઘટી ગયો અને તે ધર્મથી થોડો વિપરિણામવાળો બની ગો, અર્થાત્ જેનધર્મ પ્રત્યે શ્રદ્ધા છેડી ઢીલી થઈ. આ વિષયની સુભદ્રાને કઈ પણ રીતે ખબર પડી ગઈ. તેણે વિચાર્યું. આ સારું ન થયું. કારણ કે મારા નિમિત્તો ભગવાનના શાસનની મલિનતા થઈ. તેથી આ મલિનતા કેવી રીતે દૂર કરવી? આ મલિનતાને દૂર કર્યા વિના મને જીંદગી સુધી ધીરજ-શાંતિ નહિ રહે. તેથી આગાર સહિત અનશન કરીને શાસનદેવતાને પ્રસન્ન કરવા કાર્યોત્સર્ગ કરું. આમ વિચારીને તેણે ઉપવાસ કર્યો, સાંજે જિનપ્રતિમાની વિશિષ્ટ પૂજા કરી. પછી શાસનદેવતાની આરાધના
