________________
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથનો ગુજરાતી ભાવાનુવાદ
૨૨૯ સુગ્રીવ કોણ અને બનાવટી સુગ્રીવ કોણ એ જાણી ન શકવાથી તારાએ મંત્રિમંડલને આ વિગત જણાવી. મંત્રીઓએ બંનેને કિકિંધિનગરની બહાર રાખ્યા. સાચે સુગ્રીવ યુદ્ધથી તેને જીતી શકતો નથી. તેથી સાચે સુગ્રીવ ખરદૂષણનું મૃત્યુ વગેરે સમાચાર ક્યાંકથી જાણીને પોતાના મંત્રી જંબવંતની સાથે શ્રીરામની પાસે આવ્યા. ત્યાં સુગ્રીવે પ્રતિજ્ઞા કરી કે, જે આપ મારી પત્ની તારાને બનાવટી સુગ્રીવથી છોડાવો તે આપની પ્રિયા સીતાના સમાચાર હું સાત દિવસમાં લાવું. જે હું આ ન કરું તો મારે જવાલાઓના -સમૂહથી કષ્ટપૂર્વક જોઈ શકાય તેવા અગ્નિમાં પ્રવેશ કરવો.
આ સાંભળીને શ્રીરામે એમ થાઓ એમ કહ્યું. પછી લક્ષમણની સાથે કિંકિથિપુરમાં જઈને સાહસગતિની સાથે સુગ્રીવનું યુદ્ધ કરાવ્યું. લડતા તે બેમાં કેણ સાહસગતિ છે અને કેણ સુગ્રીવ છે એ ભેદ શ્રીરામ જાણી શક્યા નહિ. તેથી રામના દેખતાં જ સાહસગતિએ કઈ પણ રીતે સુગ્રીવને કાંતિરહિત બનાવી દીધો. તેથી ભ્રષ્ટ થયેલો તે શ્રીરામની પાસે આવ્યે શ્રીરામે બીજીવાર બંનેનું યુદ્ધ કરાવીને અસત્ય સુગ્રીવની સુગ્રીવનું રૂપ ધારણ કરવામાં કારણભૂત વૈતાલિની વિદ્યાને વાવત નામના ધનુષના ટંકારથી ત્રાસ પમાડ્યો. એ વિદ્યા દૂર થતાં સ્વાભાવિક રૂપમાં રહેલા સાહસગતિને બાણથી વીંધીને મારી નાખે. જેમ આદેશીના સ્થાને આદેશ આવે, તેમ સાહસગતિના સ્થાને સુગ્રીવને બેસાડ્યો. ત્યારપછી શ્રીરામ સ્વસ્થાને ગયા. સુગ્રીવે પિતાનું કાર્ય થઈ જતાં અંતઃપુરમાં પ્રવેશ કર્યો. પછી ભેગસુખમાં આસક્ત ચિત્તવાળા તેણે શ્રીરામને ઉપકાર ભૂલીને સીતાના સમાચાર મેળવવાનો પ્રયત્ન ન કર્યો. એકવાર શ્રી લક્ષ્મણે આવીને તેને કઠોરવચનોથી ઠપકો આપ્યો. આથી તેનું મોટું પડી ગયું. પછી તેણે ચારે બાજુ સીતાજીની શોધ કરવા માંડી. કંબૂદ્વીપમાં પ્રહારથી વિહળ બનેલો રત્નજી વિદ્યાધર સુગ્રીવને મળ્યો. સુગ્રીવને તેની પાસેથી સીતાજીના કેટલાક સમાચાર મળ્યા. આથી સુગ્રીવ રત્નજીની સાથે શ્રીરામની પાસે આવ્યો અને શ્રીરામને રત્નજડી દેખાડ્યો. પછી સુગ્રીવે કહ્યું: આ રત્નજી સુંદરપુરને સ્વામી છે, તે સીતાજીના સમાચાર જાણો હોવાથી હું તેને પૂજ્ય રામની પાસે લાવ્યો છું. તેથી દેવ તેને પૂછે, અર્થાત્ આપ તેને પૂછો.
તેથી શ્રીરામે હર્ષપૂર્વક તેને બોલાવીને કહ્યું સીતાનું વૃત્તાંત કહે. તેણે કહ્યું સાંભળે, લવણસમુદ્રના ઉપરના ભાગમાં રહેલા આકાશના માર્ગે રાવણથી લઈ જવાતા અને વિવિધ પ્રકારના વિલાપાને કરતા સીતાજીને મેં જોયાં. આપનું નામ લેવાપૂર્વક કરાતા પ્રલાપોથી મેં તેમને ઓળખ્યા. રાવણની સાથે યુદ્ધનો સ્વીકાર કરીને હું સીતાજીને છોડાવવા લાગ્યું. પણ રાવણે મારી વિદ્યાઓ હરી લીધી. બીજે વૃત્તાંત હું જાણતો નથી. શ્રીરામે કહ્યું: આનાથી પછીને વૃત્તાંત હું જ જાણી લઈશ. પણ તમે જ્ય ૧. જેમકે-વાત જરછતિ એ સ્થળે જ ને ૬ આદેશ થાય છે. અહીં આદેશી છે અને ટૂ આદેશ છે. આથી ત આદેશીના સ્થાને ૬ આદેશ આવે છે.
