________________
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથના ગુજરાતી ભાવાનુવાદ
૨૧૭
તજી દઈશ. માતાએ તેના સ્વીકાર કર્યાં. પછી તેમના કુબેરદત્ત અને કુબેરદત્તા એ પ્રમાણે નામ રાખ્યા. એમના નામથી અંક્તિ એ વીંટી બનાવીને તેમના જ ગળામાં બાંધી. સુવ્યવસ્થિત દિવ્યપેટી કરાવી. તેમાં દશમા દિવસે તે બે બાળકાને મૂકીને યમુનામાં વહેતા કર્યાં. શૌય પુર નિવાસી મહેશ્વરદત્ત અને યક્ષદત્ત નામના બે શેઠ સવારે વડીનીતિ કરીને યમુનાના કિનારે જ શુદ્ધિ કરી રહ્યા હતા. આ વખતે તેમણે ચપળ મેાજાઓની શ્રેણિથી કિનારાની નજીક વહેતી આવતી પેટી જોઈ, પેટી પાતાની પાસે આવી એટલે લઈ લીધી. પછી ઉઘાડીને જોયું તે પેટીમાં બે ખાળા જોયા. તે બેમાં સમાનરૂપવાળા એક છેાકરા હતા અને એક છેાકરી હતી. તેથી મહેશ્વરદત્તે કહ્યું; હે યક્ષઇત્ત! સુંદર રૂપવાળું આ યુગલ કોઈકનું છે. પણ તેને આ પ્રમાણે જ મૂકી દેવામાં આવે તે તે દુઃખની પરંપરાને કે મરણને પામશે. માટે આ યુગલનુ આપણે રક્ષણ કરીએ. તેથી યક્ષદત્તે કહ્યું: જે એમ છે તેા પુત્ર મને આપે। અને પુત્રીને તમે પોતે જ સ્વીકારો. મહેશ્વરદત્તે એમ થા એમ કહીને કુબેરદત્તાને સ્વય' લીધી અને કુબેરદત્ત તેને આપ્યા. પછી તે અને પેાતાના ઘરે આવ્યા. સમય જતાં તે બંને તેમના ઘરમાં સુખપૂર્વક મોટા થયા. બંનેને એક જ ઉપાધ્યાયની પાસે યથાયોગ્ય કળાના અભ્યાસ કરાવ્યા. બંનેને પરસ્પર સ્નેહ થયા. ક્રમે કરીને બંને યૌવનને પામ્યા. ઉચિત સમયે તે એ શ્રેષ્ઠીઓએ અતિશય સ્નેહવાળા આ એના વિયાગ કાણુ કરે? એમ વિચારીને પરસ્પર તે એના લગ્ન કર્યાં.
એકવાર તે બંને જીગારથી વિનાદ કરી રહ્યા હતા. તેમાં કુબેરદત્તાએ પાતાના નામથી અંક્તિ વીંટી સરકાવી. કુબેરદરો તે વીંટીની રચના પાતાની વીંટીના જેવી જ જોઇને વિચાર્યું": અમારા એની આ એ વીંટીએ એક સરખી રચનાવાળી કેમ છે ? નામ પણ સરખા કેમ લખ્યા છે? વીંટીએ જુની કેમ છે? અમે બંને કદાચ એક જ કુક્ષિમાં ઉત્પન્ન થયેલા સંતાન તેા નહિ હાઇએ ને? બીજું, મને આની ઉપર કયારેય પત્નીની બુદ્ધિ થતી નથી. આથી માતા-પિતા પાસે જઈને પૂછું, દેવ-ગુરુના સોગંદ આપવા પૂર્વક માતા–પિતાને પૂછ્યું. તેમણે પેટીની પ્રાપ્તિના સત્ય વૃત્તાંત દ્યો. આ જાણીને તેણે હ્યું: હા! આ સારું ન કર્યું. કુબેરદત્તાને તે વૃત્તાંત કહીને તેના પિતાના ઘરે તેને મૂકી. પછી પાતે વેપાર કરવાના વિચારથી મથુરામાં ગયા. ત્યાં ભવિતવ્યતા વશ તે પેાતાની માતા કુબેરસેનાના ઘરે કોઈ પણ રીતે ગયા. તેને જોઇને તેના ઉપર અનુરાગ થયેા. આથી ભાડું આપીને તેની જ સાથે વિષયસુખના અનુભવ કર્યો. ક્રમે કરીને તેને જ પેાતાની પત્ની તરીકે રાખી. એક પુત્ર થયા.
૧. અહીં શ્રદ્દળજ શબ્દના અર્થોં મારી સમજમાં આવ્યા ન હેાવાથી અનુવાદમાં તેના અર્થ કર્યા નથી. પ્રદ્દળદ એ જુગારની રમતમાં વપરાતી કાઈ સંજ્ઞા હેાવી જોઈએ.
૨૮
