________________
૨૦૨
શ્રાવકનાં બાર વ્રતે યાને વિના કરી છે. કારણ કે આવા પ્રકારની આકૃતિવાળા પુરુષમાં આવું કાર્ય કઈ રીતે પણ ન ઘટી શકે. ત્યાં રહેલો બીજે બેઃ કર્મની આધીનતાથી આ પણ ઘટી શકે. કારણ કે કહ્યું છે કે “ખરેખર! અત્યંત કઠીન વજીના સાર જેવા અત્યંત ચીકણાં કર્મો જ્ઞાનથી સમૃદ્ધ પુરુષને પણ માગમાંથી ઉભાગમાં લઈ જાય છે. બીજા સ્થળે બારીમાં રહેલી અને વિષયાભિલાષથી યુક્ત હૃદયવાળી કઈ બાળા તેને આવી અવસ્થાવાળે જોઈને બોલીઃ અહો ! વિધિએ આ યંગ્ય ન કર્યું. કારણ કે વિધાતાએ ગુણોરૂપી રત્નના ભંડાર આની આવી અવસ્થા કરી. બીજી બેલી: જેનો આ પતિ છે તે જે આજે એની સાથે જ નહિ મરે તે પણ તે મરેલી જ છે. બીજીએ વિચાર્યું જેની માત્ર દષ્ટિમાં જ આ યુવાન પડ્યો છે તે પણ ધન્ય છે, તે પછી જે એના ગળે લાગી હોય એની શી વાત કરવી? આવા વાર્તાલાપને સાંભળતી નાગવસુ પણ તેને જોવા માટે ઘર ઉપર ચઢી. રાજમાર્ગ રાજપુરુષથી લઈ જવાતા તેને જોઈને હા હા ! હું હણાઈ છું એમ વિલાપ કરતી એકદમ મૂછિત બની ગઈ. ભવિતવ્યતા વશ નાગદત્તે આવી અવસ્થાવાળી તેને જોઈને વિચાર્યું જે, મારા માટે આ કેવી અવસ્થાને પામી? જે કંઈ પણ રીતે આ સંકટમાંથી મારી મુક્તિનો ઉપાય થશે તે અવશ્ય હું એના મનોરથને પૂરીશ. આ પ્રમાણે વિચારતા તેને રાજપુરુષો વધ્યભૂમિમાં લઈ ગયા. રાજપુરુષોએ તેને કહ્યું રે પાપી! હમણું ઈષ્ટદેવને યાદ કર! તેથી શુદ્ધ પરિણામવાળા તેણે જિનવચનના અર્થનું સ્મરણ કર્યું, સિદ્ધોની સાક્ષીએ આલોચના કરી, અને આગારવાળું પચ્ચક્ખાણ કર્યું. આ તરફ તે નાગવસુએ કઈ પણ રીતે ચેતના પામીને પોતાના ઘરમાં રહેલા જિનમંદિરમાં જઈને જિનેશ્વરની પૂજા કરી. પછી શાસનદેવીને પ્રસન્ન કરવા માટે તે એકાગ્ર ચિત્ત કાઉસગ્નમાં રહી. કાઉસ્સગ્નમાં રહીને તેણે વિનંતી કરી કે, હે દેવી! જો તમે જિનભક્તોનું સાચે જ સાંનિધ્ય કરે છે તે પ્રસન્ન થઈને નાગદત્તને આ સંકટમાંથી મુક્ત કરે. તેની ભક્તિથી પ્રસન્ન થયેલી દેવી જ્યાં નાગદત્તને શૂળી ઉપર ચડાવવાનું શરૂ કર્યું હતું ત્યાં આવી. તડ તડ કરતી શૂળી ભાંગી ગઈ. બીજી શૂળી ઉપર ચડાવવા લાગ્યા તો તેના પણ બે ટુકડા થઈ ગયા. ત્રીજી શૂળી ઉપર ચડાવવા લાગ્યા તે ત્રીજીના પણ બે ટુકડા થઈ ગયા. પછી રાજપુરુષોએ તેને દોરડાથી બાંધ્યો. તે પણ તૂટી ગયું. આથી ફરી બાંધે અને તૂટી ગયું. ફરી બાંધે અને તૂટી ગયું. આ પ્રમાણે ત્રણ વાર થતાં વસુદત્ત ગુસ્સે થઈને કહ્યુંઃ રે રે! માણસે! તલવારથી આનું માથું કાપી નાખો ! તેથી રાજપુરુષએ એના ગળામાં તલવારને પ્રહાર કર્યો. તે પ્રહાર દેવીની કૃપાથી પુષ્પમાળા રૂપ બની ગયે. આ જોઈને ગભરાયેલા મનુષ્યએ રાજાને કહ્યું. રાજાએ તેમને કહ્યું: તમેએ જેનું આ પ્રમાણે અતિ અદ્દભુત ચરિત્ર જોયું, તેને જલદી મારી પાસે લાવે. જેવી દેવની આજ્ઞા એમ કહીને રાજપુરુષે તેને રાજા પાસે લઈ આવ્યા. નાગદત્તનું ઘણું સન્માન કરીને રાજાએ કહ્યું આ કાર્યને કરનાર તું નથી એ તારી ચેષ્ટાથી જ કહેવાઈ ગયું છે. પણ જેણે આ કાર્ય
