________________
૧૮૬
શ્રાવકનાં ખાર ત્રતા યાને
વિચાર્યું: અહા ! આ મહાત્મા છે, સડેંટને પામવા છતાં જરા પણ દીનતા બતાવતા નથી. અથવા અહીં સત્પુરુષાનુ આ કુલત્રત છે. કહ્યું છે કે—જેને વિત્તિમાં વિષાદ ન થાય, સપત્તિમાં હ ન થાય અને યુદ્ધમાં ધીરતા હોય તે ભુવનના તિલક સમાન છે, અને આવા બહુ ઓછા પુત્રાને માતાએ જન્મ આપે છે.” વળી જેમને સંકટ ન આવ્યું હાય, જેઆ ઉપાય (=મહેનત ) વિના જીવતા હાય, જેમને સદા સુખ હોય, જેએ દૂષણથી રહિત હાય, તેવા મનુષ્ય સંસારમાં વિરલા—મહુ જ ઓછા હેાય છે. હ્યું છે કે-“કાને કહેવા જેવુ' નથી? ઉપાયસહિત કાણુ નથી જીવતુ? સકટ કેને આવ્યુ. નથી ? નિરંતર સુખ કાને હાય છે??” અચલે આ પ્રમાણે વિચારીને અને હું ભાગ્યશાળી ! આવી આપત્તિમાં મને પણ તું છોડી દેજે એમ કહીને મૂળદેવને છેડી દીધા. પરાભવના સ્થાનને પામેલા મૂળદેવે વિચાયુ : હવે માણસાને મારું મુખ કેવી રીતે બતાવીશ ? કારણ કે ધન–માનથી રહિત અને પુણ્યહીન મનુષ્યે યાં સહવાસીએ ન જુએ ત્યાં કયાંક જતા રહેવું જોઈ એ.
આ પ્રમાણે બિચારીને એ થાડુ ભાતું લઈને ખિન્નાતટ નગર તરફ જવા માટે એકલા ચાલ્યા. ચાલતાં ચાલતાં કેટલાક દિવસે એ મહાન અટવીમાં આવ્યા, હવે એનું ભાતું છૂટી ગયું. એવામાં તેને સદંડ નામના બ્રાહ્મણ મળ્યા. તેના હાથમાં સાથવાની (=શેકેલા જવ વગેરેના લાટની) પાટલી જોઈને મૂળદેવે વિચાર્યું": આના ભાતાથી હું પણ આ મહાન અટવીને ઓળંગી જઈશ. તેથી મૂળદેવ તેની સાથે ચાલવા લાગ્યા. તીવ્ર મધ્યાહ્ન સમય થયા ત્યારે માની નજીકમાં ઉત્તમ સરોવરને અને વટવૃક્ષને જોઈને તેની છાયામાં તે બંનેએ ક્ષણવાર આરામ કર્યાં. પછી સદ્ધર્ડે ઉઠીને પાણીના કિનારે જઈને સાથવાનું ભક્ષણ કર્યું.. મૂલદેવે મને પણ આ આપશે એમ વિચાર્યું હતું, પણ સદ્ધડ કંઈ જ ખેલ્યા પણ નહિ. પછી કૃપણ સસ્ક્રુડ સાથવાની પોટલી બાંધીને તેની સાથે ચાલ્યા. મૂલદેવ પણ આગળ કાંક મારી કાળજી કરશે એમ મનમાં વિચારતા ફરી તેની પુંઠે વળગ્યા.
આ પ્રમાણે તેની આશાથી મૂલદેવના ત્રણ દિવસ પસાર થઈ ગયા. તે અને મહા અટવીને ઓળંગીને ગામની નજીક આવી ગયા. તેથી મૂલદેવે ચિત્તમાં આ નક્કી કર્યું. કે, આની આશાના પ્રભાવથી મેં આ અટવી એળગી છે, (એથી તેના મારા પર ઉપકાર થયા, પણ) હમણાં હું એના ઉપર ઉપકાર કરવા (= ઉપકારના બદલા વાળવા) સમ નથી. આ પ્રમાણે સંકલ્પ કરીને તેણે સૌંડને કહ્યું: હું ભદ્રે ! મને રાજ્ય મળ્યું છે એમ તું જાણે ત્યારે મારી પાસે આવજે. જેથી હું યથાશક્તિ તારા પ્રત્યુપકાર કરુ. આ પ્રમાણે કહીને તેને છેાડીને તેણે પાતે ભિક્ષા માટે ગામમાં પ્રવેશ કર્યાં. ભિક્ષામાં અડદ (=ખાફેલા અડદના ખાકળા ) મળ્યા. તેનાથી તેના પડિયેા ભરાઈ ગયા. ગામમાંથી
