________________
૧૯૪
શ્રાવકનાં બાર વ્રત યાને વિહાર (=બૌદ્ધમંદિર), શૂન્યશાળા અને દુકાન વગેરે સ્થાનમાં આકૃતિ વગેરેથી ચોરને ઓળખવા માટે સ્થિરચિત્ત પરિવાર સહિત તેણે આ દિવસ પસાર કર્યો. આ વખતે હું સકલ જગતની આંખ હોવા છતાં અને નગરરક્ષકોને અધિપતિ આ પ્રમાણે પ્રયત્ન કરતો હોવા છતાં હું તેને ચાર બતાવી શકતો નથી, આથી મને ધિક્કાર થાઓ, એવા વિચારથી જાણે સૂર્યને ઘણે વિષાદ થયે હોય, એથી તે અસ્ત પામ્યા. આ ચાર વળી કેટલે માત્ર છે? હું એને બતાવું એમ વિચારીને જાણે અતિશય ઈર્ષાથી હોય તેમ, સંધ્યા ક્ષણવાર રંગસહિત ઉલ્લસિત બની. પછી જાણે ચારને બતાવવાનું સામર્થ્ય ન હોવાના કારણે વિલખી પડી ગઈ હોય અને એથી ભારહિત બનીને સંધ્યા ક્ષય પામી. પછી તું જે, ચેર સારી રીતે વાતે હોવા છતાં મારી સહાયથી કેટવાળાથી જરા પણ ઓળખાય નહિ એવા વિચારથી જાણે અદ્દભુત ઘણે હર્ષ થયે હોય તેમ, જાણે અટ્ટહાસ્યના ઢાંકણ હોય તેવા ઊંચા તારાગણને બતાવતી રાત્રિ થઈ, અને એ રાત્રિએ જ જાણે ચારને સંતાડવા માટે હોય તેમ, સઘળા લોકની ચક્ષુગતિને હરી લેનાર અને શ્યામવશ્વના જેવો અતિશય-અંધકારસમૂહ સર્વ તરફ ફેલાવ્યો.
આ વખતે તે વિજય ચાર એક શ્રીમંતના મુશ્કેલીથી ચઢી શકાય તેવા ઘરમાં કમલના આકારે ખાતર પાડીને ઘરમાં રહેલું સારભૂત બધુંય લઈને પોતાના નિવાસમાં ગયે. ક્ષણમાત્રમાં રાત્રિ પૂર્ણ થતાં, જાણે તું ક્યાં જાય છે? આ તને પકડો એમ સંભ્રમથી હોય તેમ, ઉગેલા સૂચે ચારેબાજુ કિરણે ફેલાવ્યા. પછી જાણે હજી સુધી તમે કેમ સૂતા છે? ખાતર જુઓ, એમ સમાચાર જણાવવા માટે હોય તેમ, જ્યાં ખાતર પાડયું હતું ત્યાં રહેલા બાકોરાથી જ ઘરની અંદર સૂર્યના કિરણએ પ્રવેશ કર્યો, ખાતર પાડેલું જોઈને સંભ્રમથી વ્યાકુલ બનેલા ઘરના માણસેના કેલાહલથી કેટવાળ વગેરે લોકો ભેગા થયા. આ વખતે તેવી ભવિતવ્યતાના કારણે મૃત્યુથી ખેંચાયેલે તે સ્નાન, વિલેપન, ભજન અને અલંકારનો શૃંગાર કરીને પુત્રની સાથે ત્યાં જ જનસમુદાય પાસે આવ્યો. મુશ્કેલીથી ચઢી શકાય તેવા મહેલમાં કમલના આકાર જેવા નાના દ્વારવાળા ખાતરને જોઈને ત્યાં ભેગા થયેલા લાકે બોલવા લાગ્યા કે, મુકેલીથી ચઢી શકાય તેવા સ્થાન ઉપર ચઢીને ચરે આવું અતિવિચિત્ર ખાતર કેવી રીતે કર્યું? અને ચાર કેવી રીતે અંદર પ્રવેશ કરીને ઘરનું સારભૂત બધું લઈને નીકળ્યો ? આ આશ્ચર્ય છે ! આ પ્રમાણે બોલતા લોકોનો વાર્તાલાપ સાંભળીને ચારે વિચાર્યું: હું અહીં કેવી રીતે પેઠે અને કેવી રીતે નીકળે? અથવા મેં આવું કેવી રીતે કર્યું એમ કે વિચારે છે એ સાચું જ છે. આ પ્રમાણે વિચારતા તેને સ્વસામર્થ્યના વિજ્ઞાનથી આશ્ચર્ય થયું. આ કાર્ય પોતે કર્યું છે એવી અસંભાવનાથી જાતે જ ક્ષણવાર કમાડના પટ્ટ જેવી છાતી ઉપર, ક્ષણવાર વિશાળ કટિપ્રદેશ ઉપર, ક્ષણવાર પુત્રના મુખ ઉપર, અને ક્ષણવાર ખાતરના દ્વાર ઉપર નજર નાખતે હતે. ચેરના તેવા પ્રકારની વિશિષ્ટ ચેષ્ટાવાળા શરીરને
