________________
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથને ગુજરાતી ભાવાનુવાદ
૧૯૫ જોઈને ત્યાં નજીકમાં રહેલા કેટવાળાએ તેની શરીરચેષ્ટાની આકૃતિઓથી આ જ ચર છે એમ જાણી લીધું. પછી દંડાથી માર મારવાપૂર્વક બાહુમાં બાંધીને પાછળ મુખ રહે તે રીતે તેને રાજાની પાસે લઈ ગયા. રાજાએ પણ વિવિધ વિડંબનાપૂર્વક વધભૂમિમાં મોકલીને વિચિત્ર યાતનાઓથી તેને મારી નખાવ્યું.
અહીં મંડિકોરના દષ્ટાંતથી અદત્તાદાનના દેશદ્વારનું જ્ઞાન થઈ જવા છતાં વિજયનું દષ્ટાંત શાસ્ત્રમાં આવા પ્રકારનાં ઘણાં દષ્ટાંત છે એવું જણાવવા માટે કહ્યું છે. [૨]
આ મંડિક વગેરે બે દષ્ટાંતથી ચેરી આ જ ભવમાં અનેક દુઃખના અંતવાળી છે એમ બતાવીને આ દેષદ્વારનું નિરૂપણ કર્યું. હવે ચેરીના ત્યાગમાં થતા લાભને બતાવવા પાંચમું ગુણદ્ધાર કહે છે –
परदव्वहरणविरया, गुणवंता पडिमसंठियसुसीला । इहपरलोए सुहकित्तिभायणं णागदत्तो व्व ॥४३॥
ગાથાર્થ – જે છે બીજાનું ધન ચારવાથી નિવૃત્ત બનેલા છે, ગુણવાન છે, પ્રતિમામાં રહેલા છે અને સુંદર ચારિત્રવાળા છે, તે જીવો નાગદત્ત નામના શ્રેષ્ઠિપુત્રની જેમ આ લેકમાં અને પરલોકમાં સુખ અને યશકીર્તિનું ભાજન બને છે.
ટીકાથ:- ગુણવાન એટલે સમ્યકત્વ વગેરે ગુણવાળા, અર્થાત્ અસાધારણ વિશુદ્ધ છવધર્મોથી યુક્ત. પ્રતિમા એટલે દર્શન વગેરે પ્રતિમાઓ, અથવા પ્રતિમા એટલે કાત્સર્ગ. આ પ્રમાણે ગાથાનો અક્ષરાર્થ છે. ભાવાર્થ તે કથાથી જાણો. તે કથા આ પ્રમાણે છે
નાગદત્તનું દૃષ્ટાંત વારાણસી નગરીમાં જિતશત્રુ રાજાને સુવિશિષ્ટ ગુણોથી યુક્ત ધનદત્ત નામનો શેઠ ઉત્તમ મિત્ર હતું. તે શેઠ જિનશાસનને અનુરાગી હતે, પોતાના ગુરુજનની ચરણસેવામાં આસક્ત હતો, સાધર્મિકજનોનો ભક્ત હતો, અભિમાન અને ઈર્ષ્યાદષથી રહિત હ, રૂપથી કામદેવ જેવો હતો, સ્થિરતાથી મેરુપર્વત જેવો હતો, ગંભીરતાથી સમુદ્ર જે હતે, ઋદ્ધિથી કુબેર જેવો હતે. તેને કૃષ્ણને લક્ષ્મીની જેમ મનપ્રિય ઘનશ્રી નામની પત્ની હતી. તે લાવણ્ય, રૂપ, યૌવન, સૌભાગ્ય અને કલાસમૂહથી શ્રેષ્ઠ હતી. જાણે જન્માંતરમાં કરેલા સુકૃતરૂપી પાણીથી સિંચાયેલા ઉત્તમ પુણ્યરૂપ વૃક્ષનું ફલ હોય તેવા વિષયસુખને અનુભવતા તે બેનો કેટલેક કાળ પસાર થયે. એકવાર રાત્રિના છેલા પહોરનો અર્ધોભાગ બાકી રહ્યો હતો ત્યારે સુખપૂર્વક સુતેલી અને સંતુષ્ટ ધનશ્રીએ ઉત્તમ સ્વપ્ન જોયું. તે આ પ્રમાણે નાગદેવતાએ દશ દિશાઓના મંડલને
